Transcript Yapılandırıcı Yaklaşım ve Beceri Geliştirme

EĞİTİMDE YAPILANDIRICI
YAKLAŞIM
Prof. Dr Firdevs GÜNEŞ
B.Ü.Eğitim Fakültesi
[email protected]
Günümüz Gelişmeleri
Bilgi çağını yaşayan dünyamızda;
-Bilginin pasif olarak aktarıldığı,
-Öğrencilerin şartlandırıldığı,
- Zihin yerine davranışlara önem verildiği,
bir eğitim anlayışıyla, geleceğin insanın
yetiştirilemeyeceği ortaya çıkmıştır.
• Gelişmiş ülkelerde eğitim yaklaşımları
gözden geçirmeye başlanmıştır.
Eğitim Yaklaşımları
Eğitim yaklaşımları üç ana grupta toplanır.
Bunlar;
• Davranışçı Yaklaşım
• Bilişsel Yaklaşım
• Yapılandırıcı Yaklaşım
olarak sıralanır.
Davranışçı Yaklaşım
• Eğitim ilkeleri laboratuvarda yapılan hayvan
deneylerinden elde edilmiştir.
• Pavlov köpekleri, Thorndike kedileri, Skinner
fare ve güvercinleri incelemiştir.
• Bu deneylerden oluşturulan eğitim ilke ve
yöntemleri insanlara aktarılmıştır.
Davranışçı Yaklaşım
Davranışçı Yaklaşım
• Eğitim, “bireyde istendik davranışları geliştirme
süreci” olarak tanımlanır.
• Davranışları değiştirmeyi amaçlar.
• Öğrenme, “uyarıcı-tepki arasında bağ kurma”
işlemidir.
• Bir uyarıcıya istenilen tepkinin verilmesi öğrenme
olarak kabul edilir.
• Öğrencinin olumlu davranışları pekiştirilir ve
alışkanlık oluşturulur.
Davranışçı Yaklaşım
Giriş
Başlangıç
Davranışlar
Zihin
Kara Kutu
Çıkış
Beklenen
Davranışlar
Davranışçı Yaklaşım
•
•
•
•
•
Öğrenci okula boş bir levha olarak gelir.
Öğretmen bilgiyi aktarır, öğrenci alır.
Öğretmen merkezlidir.
Zihin kara kutuya benzetilir.
Düşünme, anlama, sorgulama gibi zihinsel
becerilerle ilgilenmez.
• Öğrenci değiştirilecek bir varlık olarak alınır.
Davranışçı Yaklaşıma Eleştiriler
•
•
•
•
Öğrencileri ezbere yöneltmiştir.
Öğrenme yerine şartlandırma yapılmıştır.
Şartlandırma okul sonrasında da sürmüştür.
Davranışları değil duygu ve düşünceleri de
şartlandırmıştır.
• Düşünme, anlama, sorgulama, sorun çözme
gibi zihinsel becerileri geliştirememiştir.
• Dünyada 1950’li yıllarda terk edilmiştir.
• Bizde 2004 yılına kadar uygulanmıştır.
Bilişsel Yaklaşım
Bilişsel Yaklaşım
• Öğrenme bilgisayarın bilgi işleme sürecine
benzetilir.
• Çeşitli bellekler vardır.
• Görsel, işitsel, sözel, simgesel, anlamsal, hızlı,
yavaş bellekler gibi.
• Kelimeler sözel bellekte,anlamları da anlamsal
bellekte depolanır.
• Hızlı bellekte işlemler yapılır.
• Bilgisayar hızında okuma ve anlama istenir.
Bilişsel Yaklaşım
Bu yaklaşım dünyamızda 1980 ‘li yıllara kadar
uygulanmıştır.
Ülkemizde bazı okullarda ve araştırmalarda
kullanılmıştır.
Yapılandırıcı Yaklaşım
Yapılandırıcı Yaklaşım
• Beyin araştırmalarına ve zihinsel gelişim
teorilerine dayanır.
• OECD, “Eğitimciler, beynini değiştirmek istediği
öğrencinin beynini tanımıyor.” görüşünden
hareketle dünyadaki beyin bilimcilerini topladı.
-Beyni Anlama ve Yeni Öğrenme Bilimine Doğru”
-Öğrenen Beyin projelerini gerçekleştirdi.
Yapılandırıcı Yaklaşım
• Beyin araştırmalarının sonuçları eğitim
alanına aktarıldı.
• Eğitim ve öğrenme konusunda alandaki
görüş ve uygulamaların çoğu değişti.
• Eğitimde yeni bir yaklaşım olan
yapılandırıcı yaklaşım gündeme geldi.
Yapılandırıcı Yaklaşım
Yapılandırıcı yaklaşımla birlikte;
-Çoklu Zekâ,
-Beyin Temelli Öğrenme,
-Öğrenci Merkezli Eğitim,
-Bireysel Farklılıklara Duyarlı Öğretim,
-Beceri Yaklaşımı,
-Tematik Yaklaşım vb.ön plana çıktı.
Yeni Programlarda bu yaklaşımlardan yararlanıldı.
-Bologna süreci bu çalışmaların devamıdır.
Yapılandırıcı Yaklaşım
• Eğitim, bireyin zihnini geliştirme sürecidir.
• Öğrencilerin belleğini bilgiyle doldurma değildir.
• Bilgi hızla çoğalıyor ve kısa sürede değişiyor.
• Bilgi öğretimi yerine öğrenci merkezli anlayışla
beceri geliştirmeye ağırlık verilir.
• Öğrencilerin dil, zihinsel,duygusal ve sosyal
becerilerini geliştirme amaçlanır.
• Gelişmiş ülkelerin çoğunda uygulanmaktadır.
Bilgi ve Beceriler
Eğitim programları bilgi odaklı değil beceri odaklı
hazırlanır.
-Beceri geliştirme amaçlandığından;
• Ezber ve ansiklopedik bilgilere karşı çıkılır.
• Ezberlenen bilgiler kısa sürede eskiyeceğinden
bunlara fazla ağırlık verilmez.
• Ansiklopedik bilgiler bireyin zihinsel gelişimini
engeller.
• Beceri geliştiren bilgilere ağırlık verilir.
Beceri Nedir?
• Beceri, bilgileri bilinçli olarak uygulamaya
aktarma işlemidir.
• Beceri;
-Bilgi,
-Uygulama bilgisi ve
- Uygulama bileşenlerinden oluşur.
• Beceriyi geliştirmek için bilmek, harekete
geçmek ve uygulamak gerekir.
Beceri Nedir?
• Bilmek, bir işle/görevle ilgili temel bilgilere
sahip olmadır.
• Harekete geçmek, işle/görevle ilgili zihinsel
ve fiziksel kaynakları harekete geçirmektir.
• Uygulamak, zihinsel ve fiziksel kaynakları
kullanarak işi/görevi yapmadır.
• Beceri, bilgiye dayalı
yapılandırılır.
uygulanır ve zihinde
Beceri İçin Gerekli Bilgiler
Beceride üç tür bilgiye ağırlık verilir.
1.Açıklama bilgileri: Bir alanı, kavramı, olayı vb.
açıklayan temel bilgilerdir.
2. Süreç bilgileri: Bir işin nasıl yapıldığını ve aşamaları
içeren bilgileridir. Uygulamalarla öğrenilir ve geliştirilir.
3.Koşul bilgileri : Bilginin ne zaman kullanılacağını ve
koşullarını içeren teknik bilgilerdir.
Beceriyi geliştirmek için süreç ve koşul bilgilerine daha
fazla yer verilir.
Hangi Beceriler Öğretilmeli?
Geleceğin İnsanı Nasıl Yetiştirilmeli?
ABD,Fransa,İngiltere,Almanya,Finlandiya,Kanada,
İsveç,Norveç,Hollanda gibi gelişmiş 44 ülkede
Bilim insanı, eğitimci, yönetici gibi uzmanlarla
uluslar arası düzeyde 6 yıl araştırma yapılmıştır.
Bu araştırmalarda;
• Geleceğin insanı nasıl yetiştirilmeli?
• Hangi beceriler geliştirilmeli?
• Hangi bilgiler öğretilmeli?
sorularına cevap aranmıştır.
Geleceğin Becerileri
1.Zihinsel Beceriler: Düşünme, anlama, sorun çözme,
sorgulama, eleştirme, analiz-sentez yapma, sınıflama,
değerlendirme vb.
2.Bireysel Beceriler: Dil becerileri, iletişim, bilgiyi alma,
bilgi teknolojilerini kullanma,öğrenmeyi öğrenme vb.
3.Sosyal Beceriler :İşbirliği yapma,grupla çalışma,
sosyal çatışmaları çözme ve yönetme,liderlik,
4.Zihinsel Bağımsızlık Becerileri:Karar verme, seçme,
haklarını savunma,bağımsız çalışma,sorumluluk
alma,proje planlama, yönetme gibi.
Geleceğin Becerileri
• Bunlara
-Aktarılan beceriler,
-Temel beceriler,
-Genel beceriler de denilir.
• 44 ülkede program değişikliği yapıldı.
• Geleceğin becerileri ilk,orta ve yüksek
öğretim düzeyinde bütün eğitim
programlarının temeline yerleştirildi.
Ülkemizde Geleceğin Becerileri
MEB Programların da Temel Beceriler denildi.
Türkçeyi doğru, etkili ve güzel kullanma,
Eleştirel düşünme,
Yaratıcı düşünme,
İletişim kurma,
Problem çözme,
Araştırma,
Bilgi teknolojilerini kullanma,
Girişimcilik,
Karar verme,
Kişisel ve sosyal değerlere önem verme.
Programlarda Beceri
Programlarda iki tür beceriye yer verilir;
1.Aktarılan Beceriler:Bu beceriler çeşitli alanlara
aktarılarak geliştirilir. Zihinsel,bireysel,sosyal ve
zihinsel bağımsızlık becerileridir.
2.Alan Becerileri:Programlarla ilgili becerilerdir.
Mühendislik,öğretmenlik,tıp gibi. Öğrenme
alanına göre kazanımlar olarak ifade edilir.
Programlarda alan ve aktarılan beceriler
ilişkilendirilir.
Bologna Süreci
• Aktarılan Beceriler / YETKİNLİK
Zihinsel,bireysel,sosyal ve zihinsel
bağımsızlık becerilere yetkinlik denildi.
• Alan Becerileri
Mühendislik,öğretmenlik gibi programlarla
ilgili bilgi ve beceriler kuramsal,
uygulamalı, zihinsel olarak ele alındı.
Bologna Süreci
•
•
•
•
Önlisans Yeterlilikleri,
Lisans Yeterlilikleri,
Yüksek Lisans Yeterlilikleri,
Doktora Yeterlilikleri,
Bu çerçevede belirlendi.
Bologna Sürecinde Yapılacaklar
• Program Yeterlikleri,
• Programların
- Amaç ifadeleri,
-Hedefleri,
-Öğrenme kazanımları,
Aktarılan ve alan becerileri ilişkilendirilerek
ifade edilmelidir.
Ölçme ve Değerlendirme
• Öğrenme süreçleri ile becerilerin
gelişme durumunu belirlemeye yöneliktir.
• Üründen çok süreç ele alınır.
• Öğrencinin öğrenme ve bilgiyi zihinde
yapılandırma süreçleri ile becerileri
değerlendirilir.
Ölçme ve Değerlendirme
• Süreci değerlendirmede; açık uçlu sorular, gözlem
ve öz değerlendirme ölçekleri, araştırma-inceleme,
sunular, özetler, kavram haritaları, grup
çalışmaları, tartışma, performans-proje görevleri,
ürün dosyaları gibi araç ve yöntemler kullanılır.
• Bloom Taksonomisi” ve değerlendirme anlayışı
kullanılmaz.
• Beceri değerlendirildiğinden çoktan seçmeli
testlere, bilgi ağırlıklı sorulara, soru bankalarına
vb. yer verilmez.
Yapılandırıcı Öğretmen
• Düzenleme Rolü: Kurallar, etkinlikler, gruplar,
süre,değerlendirme,vb.düzenleme.
• Düşündürme Rolü:Amaçlı ve bilinçli sorularla
öğrencileri düşünmeye ve zihinsel becerilerini
geliştirmeye yönlendirme.
• İletişim Rolü:Bilgi akışını,etkin dinlemeyi,
anlamayı, tartışmayı,sorgulamayı,vb.
sağlama. Yargılamadan eleştirmeden mantıklı
sorular sorma, önerileri dikkate alma, vb.
TEŞEKKÜRLER
Güneş,Firdevs.(2007).Türkçe Öğretimi ve Zihinsel
Yapılandırma,Nobel Yayınları
Güneş,Firdevs.(2009).Hızlı Okuma ve Anlamı
Yapılandırma,Nobel Yayınları
Güneş,Firdevs.(2007).Ses Temelli Cümle Yöntemi
ve Zihinsel Yapılandırma,Nobel Yayınları