Transcript RECEP AKDENİZ - OSB Üst Kuruluşu

SU KALİTESİ YÖNETİMİ
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü
Recep AKDENİZ
Şube Müdürü
Atıksu Yönetimi ve Planlama Şubesi
25 Şubat 2011
İÇERİK
Genel Bilgi
Mevzuat
Mevcut Durum
Su Kalitesinin Korunması Çalışmaları
İyi Su Kalitesine Ulaşmak İçin Ne Yapmalı ?
Sonuç ve Değerlendirme
TÜRKİYE’DE SU POTANSİYELİ
Komşu Ülkelerden Gelen Yüzeysel Akış
7 km3
Yıllık Ortalam Yağış
501 km3
Yıllık Ortalama Akış
186 km3
--------------------------------Kullanılabilir: 95 km3
Yüzeysel Akış
193 km3
Kullanılabilir Yüzeysel Su Miktarı
98 km3
Buharlaşma
274 km3
Sızma
41 km3
Toplam su potansiyeli
234 km3
TOPLAM
KULLANILA
BİLİR SU
MİKTARI
112 km3
Mevcut Tüketim
40,1 km3
Kullanılabilir Emniyetli Yer
Altı Suyu Miktarı
14 km3l
TÜRKİYE YILLIK YAĞIŞ DAĞILIMI
DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
ZİRAİ METEOROLOJİ VE İKLİM RASATLARI DAİRE BAŞKANLIĞI
HİDROMETEOROLOJİ ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ
28°
32°
40°
36°
44°
BULGARİSTAN
DENİZ
GÜRCİSTAN
BARTIN
NİS
TA
N
SINOP
KARA
KIRKLARELI
EDİRNE
NA
ZONGULDAK
YU
TEKIRDAG
MARMARA DENİZİ
KASTAMONU
İZMİT
ARTVIN
SAMSUN
KARABUK
İSTANBUL
ORDU
ADAPAZARI
TRABZON
ARDAHAN
RIZE
GIRESUN
BOLU
KARS
YALOVA
CANKIRI
ERMENİSTAN
AMASYA
CORUM
GUMUSHANE
40°
BURSA
ÇANAKKALE
BAYBURT
TOKAT
BILECIK
IGDIR
ANKARA
ESKISEHIR
BALIKESIR
ERZURUM
KIRIKKALE
YOZGAT
40°
AGRI
ERZINCAN
SIVAS
DENİZİ
KUTAHYA
KIRSEHIR
TUNCELI
İRAN
BINGOL
MANISA
USAK
AFYON
NEVSEHIR
İZMİR
MUS
KAYSERI
VAN
ELAZIG
BITLIS
AKSARAY
AYDIN
DENIZLI
NIGDE
KONYA
BURDUR
MALATYA
DIYARBAKIR
ISPARTA
SIIRT
BATMAN
SIRNAK
ADIYAMAN
HAKKARI
EGE
KAHRAMANMARAS
MUGLA
MARDIN
KARAMAN
OSMANIYE
ANTALYA
MERSIN
GAZIANTEP
SANLIURFA
IRAK
ADANA
KILIS
ANTAKYA
36°
36°
YILLIK ORTALAMA YAĞIŞ DAĞILIŞI (mm)
(1960-2000)
SURİYE
Halis Özcan
250
200
150
100
50
0
AK DENİZ
km
28°
32°
36°
40°
44°
TÜRKİYE SU TEMİNİ VE TÜKETİMİ
Türkiye Sektörel Su Tüketim Oranı 2008–2023
İçme Suyu
15%
Endüstri
20%
Endüstri
11%
Sulama
74%
2008
Sulama : 34 milyar m3 (74%)
İçmesuyu : 7 milyar m3 (15%)
Endüstri : 5 milyar m3 (11%)
TOPLAM : 46 milyar m3
İçme Suyu
16%
Sulama
64%
2023
Sulama : 72 milyar m3 (64%)
İçmesuyu : 18 milyar m3 (16%)
Endüstri : 22 milyar m3 (20%)
TOPLAM : 112 milyar m3
(Kaynak:DSİ)
SU KAYNAKLARI POTANSİYELİ
 Türkiye, su kaynakları açısından zengin bir ülke olmadığı gibi,
mevcut su kaynaklarının ülke geneline dağılımı da eşit değildir.
 Ülkemizde teknik ve ekonomik olarak kullanılabilir su miktarı
112 milyar m3 dür.
 Kullanılabilir su miktarı 1600 m3 /kişi-yıl’dır.
 20 yıl sonra su miktarı
çok önemli olacaktır.
ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ MEVCUT DURUM
 Ülkemizde 268 adet OSB tüzel kişilik kazanmış olup, 148 adet OSB
tamamlanarak faaliyete geçmiş durumdadır*.
 Türkiye genelinde mevcut verilerimiz doğrultusunda 4300 ( 2600
sanayi+ 1700 turizm) civarında müstakil arıtma tesisi mevcuttur.
*İşletmede Olan OSB’lerin Atıksu Arıtma Durumu (Kaynak: OSB Üst Kurulu)
Atıksu Arıtma Durumu
Adet
Mevcut AAT'si olan
(1 adet başka OSB, 2 adet Koop)
45
AAT olan Kanalizasyona bağlı
26
İnşaat Aşamasında
10
Proje Aşamasında (+ 5 adet İhale )
17+5
AAT’si çalışması olmayanlar
45
MEVZUAT
TÜRKİYE’DE ATIKSU MEVZUATI
Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği
(2004)
Kentsel Atıksu Arıtımı
Yönetmeliği
(2006)
ÇEVRE KANUNU
(2872-1983)
(5491-2006)
Tebliğ
Hassas ve Az Hassas Su
Alanları Tebliği
Tebliğler ve Genelgeler
Numune Alma ve
Analiz Metotları
Teknik Usuller Tebliği
İdari Usuller Tebliği
İş Termin Planı Genelgesi
Proje Onay Genelgesi
 Tehlikeli Maddelerin Su ve
Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin
Kontrolü Yönetmeliği (2005)
 İçme ve Kullanma Suyu
Elde Edilen ve Edilmesi Planlanan
Yüzeysel Suların Kalitesine Dair
Yönetmelik (2005)
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü
SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ
Su Ortamlarının Kalite Sınıflandırılması(ÜçüncüBölüm)
Kıtaiçi Yüzeysel Suların Sınıflandırılması( Madde 7)
Sınıf I
: Yüksek kaliteli su,
Sınıf II
: Az kirlenmiş su,
Sınıf III
: Kirli su,
Sınıf IV
: Çok kirlenmiş su.
Tablo 1 de değerleri Sınıf I, II, III ve IV için ayrı ayrı verilmiştir
Göllerde Ötrofikasyon Kontrolü Madde 10 — Göl, gölet ve
baraj rezervuarlarının ötrofikasyon kontrolü bakımından Tablo 2
Yeraltı Sularının Sınıflandırılması Madde 12
Sınıf YAS I: Yüksek kaliteli yeraltı suları,
Sınıf YAS II: Orta kaliteli yeraltı suları,
Sınıf YAS III: Düşük kaliteli yeraltı suları.
Deniz ve Kıyı Sularının Kalite KriterleriMadde 15 Deniz
sularının genel kalite kriterleri Tablo 4’te verilmiştir.
SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ





Deşarj İzni ve Derin Deşarj İzni : SKKY 37 nci maddesi gereği deşarj
izin belgesi ve 42 nci maddesi gereği derin deniz deşarj izni
alınmalıdır.
5 yılda bir yenilenmelidir.
Endüstriyel nitelikli atıksuların alıcı ortama deşarjı için idareden 1
Nisan 2010 tarihinden itibaren çevre izni alınması mecburidir.
Bağlantı Kalite Kontrol İzin Belgesi: SKKY 44 üncü Madde gereği
verilmesi gerekir.
Proje Onayı: Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri
Hakkında Kanun’un 9 ncu ve SKKY nin 53 üncü maddesi ile
“…..kurulacak
arıtım
sistemlerinin
projeleri
onaylatılması”
gerekmektedir.
Ön Arıtma Tesisleri:Atıksu altyapı tesisleri yönetimleri tarafından
uygun görülmeyen endüstriler; bu Yönetmelikte tanımı yapılmış olan
bir ön arıtma sistemini kurmak ve işletmek yükümlülüğündedirler.
SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ





Deşarj İzni ve Derin Deşarj İzni : SKKY 37 nci maddesi gereği deşarj
izin belgesi ve 42 nci maddesi gereği derin deniz deşarj izni
alınmalıdır.
5 yılda bir yenilenmelidir.
Endüstriyel nitelikli atıksuların alıcı ortama deşarjı için idareden 1
Nisan 2010 tarihinden itibaren çevre izni alınması mecburidir.
Bağlantı Kalite Kontrol İzin Belgesi: SKKY 44 üncü Madde gereği
verilmesi gerekir.
Proje Onayı: Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri
Hakkında Kanun’un 9 ncu ve SKKY nin 53 üncü maddesi ile
“…..kurulacak
arıtım
sistemlerinin
projeleri
onaylatılması”
gerekmektedir.
Ön Arıtma Tesisleri:Atıksu altyapı tesisleri yönetimleri tarafından
uygun görülmeyen endüstriler; bu Yönetmelikte tanımı yapılmış olan
bir ön arıtma sistemini kurmak ve işletmek yükümlülüğündedirler.
DEŞARJ STANDARTLARI
Sanayi tesisleri için SKKY (Tablo 5-25) sektör tablolarında
belirtilen deşarj standartları geçerlidir.
TABLO 19: KARIŞIK ENDÜSTRİYEL ATIK SULARIN ALICI ORTAMA DEŞARJ STANDARTLARI
KOMPOZİT NUMUNE
2 SAATLİK
KOMPOZİT
NUMUNE
24 SAATLİK
PARAMETRE
BİRİM
KİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (KOİ)
(mg/L)
400
300
ASKIDA KATI MADDE (AKM)
(mg/L)
200
100
YAĞ VE GRES
(mg/L)
20
10
TOPLAM FOSFOR
(mg/L)
2
1
TOPLAM KROM
(mg/L)
2
1
(mg/L)
0.5
0.5
KURŞUN (Pb)
(mg/L)
2
1
TOPLAM SİYANÜR (CNˉ)
(mg/L)
1
0.5
KADMİYUM (Cd)
(mg/L)
0.1
-
DEMİR (Fe)
(mg/L)
10
-
FLORÜR (Fˉ)
(mg/L)
15
-
BAKIR (Cu)
(mg/L)
3
-
ÇİNKO (Zn)
(mg/L)
5
-
CİVA (Hg)
(mg/L)
-
0.05
SÜLFAT (SO4 )
(mg/L)
1500
1500
TOPLAM KJELDAHL-AZOTU
(mg/L)
20
15
BALIK BİYODENEYİ (ZSF)
-
10
10
pH
-
6-9
6-9
KROM
(Cr+6)
İZLEME
• Atıksu arıtma tesisi işletmecileri; arıtma tesislerinin
verimli olarak çalıştığının izlenmesinden, kayıtlarının
tutulmasından
denetimlerde
beyan
etmekle
yükümlüdürler (SKKY Madde 54)
• Atıksuların özellikleri ve miktarlarını izin belgesinde
belirtilen aralıklarla numune almakla, ölçüm ve analiz
yapmak suretiyle Bakanlıkca belirlenecek bir formatta ve
dijital ortamda kaydetmekle,
İZLEME SIKLIĞI (İUT)
ENDÜSTRİYEL NİTELİKLİ ATIKSULAR İÇİN NUMUNE ALMA SIKLIĞI*
•
•
Debi (m3/gün)
Endüstriyel atık sular İl Çevre ve Orman
için iç izlemeye esas Müdürlüğü tarafından
numune alma sıklığı** denetime esas asgari
numune alma sıklığı
≤ 50
Dört ayda bir
Yılda bir
51-200
İki ayda bir
Altı Ayda bir
201-1000
Ayda bir
Dört Ayda bir
1001-10000
Onbeş günde bir
Üç Ayda bir
>10000
Haftada iki
İki Ayda bir
*- Evsel nitelikli atıksuyu olan endüstriyel tesislerde bu tablo kullanılacaktır.
**- Eğer ilk yıl boyunca üç ardışık numune analiz sonuçlarının deşarj standartlarına uyulduğu
gösterilebilirse, izleyen yıllarda ilgili sektör tablosunda yer alan pH, KOI, BOI, Yağ-Gres, AKM
parametreleri dışındaki diğer parametrelere İl Çevre ve Orman Müdürlüğünü yazıyla
bilgilendirmek kaydıyla yılda bir kez bakılması yeterlidir. Eğer parametrelerden biri deşarj
standartlarına uymazsa takip eden yıl içerisinde tabloya göre numune alınmalıdır
TEHLİKELİ MADDELERİN SU VE ÇEVRESİNDE NEDEN
OLDUĞU KİRLİLİĞİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ
Tehlikeli Maddeler Direktifi ve kardeş direktiflerinin Türk Mevzuatına
uyumlaştırılması maksadıyla yapılan çalışmalar neticesinde;
“Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin
Kontrolü Yönetmeliği (TMSKKY)” hazırlanmış olup, 26 Kasım 2005
tarihli ve 26005 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.
Yönetmeliğin amacı:
Su ve çevresinde tehlikeli maddelerden kaynaklanan kirliliğin tespiti,
önlenmesi ve kademeli olarak azaltılmasıdır.
TMSKKY’nin en önemli bileşenleri şunlardır:
Envanter çalışması
İzleme ağının kurulması
Çevresel Kalite Standartlarının oluşturulması
Kirlilik azaltma programlarıdır.
16
ÇEVRE KANUNU
 Teşvik (Madde 29)
DAYANAK:

Çevre Kanununun 29’uncu Maddesi gereği;
“Arıtma tesislerinde kullanılan elektrik enerjisi tarifesinde, sanayi
tesislerinde kullanılan enerji tarifesinin yüzde ellisine kadar indirim
uygulamaya,
 Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir.
 Teşvik tedbirleri ile ilgili esaslar yönetmelikle belirlenir. ”
 Ayrıca Bakanlığımız tarafından ise arıtma tesisi eletrik
tarifesinden yararlanılabilmesi için Atıksu Arıtma Tesisi
Belgesi verilmektedir.
ÇEVRE KANUNUNUN 29 UNCU MADDESİ UYARINCA ATIKSU
ARITMA
TESİSLERİNİN TEŞVİK TEDBİRLERİNDEN FAYDALANMASINDA
UYULACAK USUL VE ESASLARA DAİR YÖNETMELİK
01 EKİM 2010 TARİH VE 27716 SAYI
TEŞVİK GERİ ÖDEMESİ
3 AŞAMADAN OLUŞMAKTADIR.
1. AŞAMA
GERİ ÖDEME BELGESİNİN VERİLMESİ
Proje Onayı
(27 Nisan 2004 Tarihinden Sonra
Yapılan Tesisler için)
Elektrik Aboneliği
(AAT İçin Ayrı)
ATIKSU ARITMA TESİSİ
(Biyolojik, Kimyasal, İleri Arıtma)
Geri ödeme belgesi ücreti makbuzu
İl Çevre ve Orman
Müdürlüğüne Başvuru
Komisyon Raporu
Veri Tabanına Kayıt
Çevre İzin veya Deşarj İzin
Belgesi
2. AŞAMA
GERİ ÖDEME BELGESİNİN VERİLMESİ
GERİ ÖDEME BELGESİ
ÇEVRE CEZASI VAR MI?
YOK MU? İÇOM YAZISI
TAAHHÜTNAME
DOLDURULMUŞ EK-4
TABLOSU
ELEKTRİK
FATURALARININ VE
ÖDEME BELGESİ
Her yılın Nisan ayı sonuna
kadar İÇOM’a Başvuru
BAŞVURU DİLEKÇESİ
3.AŞAMA
GERİ ÖDEMENİN YAPILMASI
• Geri ödemesi yapılacak elektrik enerjisi tutarı vergiler ve kesintiler hariç
tüketim bedeli üzerinden yapılır.
•
İÇOM lara yapılan başvurulardan uygun bulunanlar değerlendirilerek il
genelindeki toplam talep miktarları, EK-5’te yer alan il genelinde enerji
sarfiyatı tutar tablosu formu doldurularak her yıl Haziran ayı sonuna kadar
Bakanlık, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğüne gönderilir.
• Bakanlar Kurulunca belirlenen geri ödeme oranlarına göre Bakanlık Çevre
Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından İÇOM hesaplarına aktarılır ve tahsis
edilen ödenekten İÇOM tarafından başvuru sahiplerine geri ödeme
işlemleri gerçekleştirilir.
ÇEVRE KANUNU
 Katkı Payı (ÇK/Md.11))
 Atıksu altyapı sistemlerini kullanan ve/veya kullanacaklar her
türlü yatırım, işletme, bakım, onarım, ıslah ve temizleme
harcamalarının tamamına kirlilik yükü ve atıksu miktarı
oranında katılmak zorundadırlar.
 Bu fıkra uyarınca tahsil edilen ücretler, atıksu ile ilgili
hizmetler dışında kullanılamaz.
 Arıtma ve bertaraf etme sistemleri ile atıksu altyapı
sistemlerinin kurulması, onarımı, ıslahı, işletilmesi ve
harcamalara katkı paylarının belirlenmesi ile ilgili usûl ve
esaslar Bakanlıkça yönetmeliklerle düzenlenir.
ATIKSU ALTYAPI VE EVSEL KATI ATIK BERTARAF TESİSLERİ
TARİFELERİNİN BELİRLENMESİNDE UYULACAK USUL VE
ESASLARA İLİŞKİN YÖNETMELİK
(27/10/2010/27742)
OSB yönetimleri Atıksu altyapı ve
evsel katı atık;
Yatırım
İşletme,
Bakımı,
Amortisman,
izleme ve vergi giderleri,
hususlarını karşılayacak
tam maliyet esaslı tarifeleri
belirleyebilecek ve atıksu ücretini
toplayabileceklerdir.
OSB Yönetimi
İŞLETME
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü
YATIRIM
FATURA
KULLANICI
SU KALİTESİNİN KORUNMASI
ÇALIŞMALARI
Su Kalitesi Yönetiminde Havza Temelinde
Planlı Dönem
 Atıksu Arıtımı Eylem Planı,
 Havza Koruma Eylem Planları,
 Nehir Havzası Yönetim Planlarını hazırlayarak
Su Kirliliği ile daha etkili mücadele ediyoruz.
Akarçay
Havza Koruma
Eylem Planı
Büyük
Menderes
Nehir Havzası
Yönetim Planı
25
Atıksu Arıtımı Eylem Planı ile daha etkin olarak
kontrol altına alınması hedeflenmektedir.
 25 Nehir Havzasında kirlilik
durumu, baskı ve etkiler, içme
suyu, sulama ve korunan alanlar
da dikkate alınarak havza
önceliklendirilmesi yapılmıştır.
 Kısa, orta ve uzun vadede
hedeflerimiz belirlenmiştir.
Su Kalitesi Yönetiminde Havzayı Esas Alan Çözümler
 Bakanlığımızca su kaynaklarının korunması gayesi ile;
 15 adet Havza Koruma Eylem Planı tamamlanmış,
 10 adet HKEP çalışmasına 2011 yılı içerisinde başlanılması
planlanmaktadır.
 HKEP hazırlanan havzalarda su kalitesi genellikle 4.sınıf
çıkmaktadır.
 2011 yılında havza bazında su kaynaklarının izlenilmesine
başlanılması planlanmaktadır.
27
Su Kalitesi Yönetiminde
Havzayı Esas Alan Çözümler
Havza Koruma Eylem Planlarını AB Su Kalitesi
hedefleri (SÇD) kapsamında geliştiriyoruz
28
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü
AB Sürecinde yapılan ve planlanan Çalışmalar
Su Çerçeve Direktifi, tüm su kütleleri için iyi su statüsüne
ulaşma hedefini önlerine koymalarını gerektirmektedir.
İyi su statüsü hem ‘iyi ekolojik statü’ hem de ‘iyi kimyasal
statü’ anlamına gelmektedir.
Su Çerçeve Direktifinin uygulanması için B.menderes
Havzasında bir çalışma tamamlanmıştır.
Nehir Havzası Yönetim Planı hazırlanmıştır.
HKEP’ları
2015
yılından
sonra
NHYP’na
dönüştürülecektir.
Kirliliğin kontrolü havza bazında yapılacak olup, havzada
hedeflenen iyi su kalitesine ulaşmak için “Kirlilik Azaltma
Programları” uygulanacaktır.
29
İYİ SU KALİTESİNE ULAŞMAK
İÇİN NE YAPMALI ?
30
İnsan ve Çevre Sağlığının Korunmasında Atıksu
Kirliliğinin Kaynağında Önlenmesi önemlidir.
Su kirliliğinin azaltılmasındaki
temel politikamız;
minimum atıksu deşarj
yöntemlerin kullanılması ve
“kirliliğin kaynağında
önlenmesidir.
Bu nedenle;
Çevreye duyarlı olmak,
Su kullanımını azaltmak,
Temiz üretim teknolojilerini
uygulamak,
Mevzuata uygun arıtmayı
sağlamak,
Arıtılan atık suyu yeniden
kullanmak,
Endüstride Yeniden Kullanım
 İyi su kalitesine ulaşmak
için;

Temiz üretime geçmek

Su kullanımını azaltmak,

Proses içinde kullanılan
suların geri döndürülmesi,

Proseste oluşan atıksular
ın ileri arıtmaya tabi
tutularak geri kullanılması,
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Türkiyenin su kaynakları yaygın kanaatin aksine bol
değildir.

Su kalitesi yönetiminde havza bazlı planlama
yapılmalıdır.


Gelecekte suyun miktarı kadar kalitesi de önemli
olacaktır.


Kirliliğin kaynağında azaltılması gerekmektedir.

Arıtılmış atıksuların yeniden kullanılması
33
TEŞEKKÜRLER
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü