Transcript NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ COHORT STUDIES

NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ
COHORT STUDIES
PGS, TS LÊ HOÀNG NINH
I. ĐẶC ĐIỂM NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ
Dạng phân tích quan sát / nghiên cứu theo dõi (
follow up study)
 Bắt đầu bằng 2 nhóm tiếp xúc và không tiếp
xúc.
 Tại thời điểm xác định sự tiếp xúc để đưa vào
nghiên cứu các cá thể đều không bị bệnh
 Các cá thể đều được theo dõi một thời gian để
xác định hệ quả bệnh tật xảy ra trên 2 nhóm
tiếp xúc và không tiếp xúc

II. ƯU VÀ HẠN CHẾ CỦA N.C ĐOÀN HỆ

1.
2.
3.
4.
5.
A. ƯU:
Có giá trị đặc biệt đối với các tiếp xúc hiếm
gặp
Có thể khảo sát nhiều hệ quả do một yếu tố
tác động
Mối quan hệ thời gian được xác định
Hạn chế được sai lệch hệ thống khi xác định
tình trạng tiếp xúc
Tính trực tiếp được tỷ suất bệnh mới
II. ƯU VÀ HẠN CHẾ CỦA N.C ĐOÀN HỆ

1.
2.
3.
4.
B. Hạn chế :
Không hiệu quả đối với bệnh hiếm gặp/
% AR cao ?
Đoàn hệ tiền cứu : thời gian và kinh phí
Đoàn hệ hồi cứu: hồ sơ, mất dấu -> lần
theo dấu vết gặp nhiều khó khăn
Kết quả bị ảnh hưởng do việc mất đối
tượng nghiên cứu
III. CÁC KIỂU N.C ĐOÀN HỆ
1.
Đoàn hệ hồi cứu:
1. Nhóm tiếp xúc/ không tiếp xúc nằm trong quá khứ,
( trước khi nghiên cứu bắt đầu). Khi đó các cá thể ở
2 nhóm đều khỏe mạnh
2. Khi nghiên cứu bắt đầu thì hệ quả bệnh tật đã xãy
ra rồi
3. Trục thời gian theo dõi là từ quá khứ ( nhóm tiếp
xúc / không tiếp xúc nằm trong quá khứ) đến hiện
tại.
4. Tính được tỷ suất bệnh mới
5. Rất hay dùng trong nghiên cứu các bệnh nghề
nghiệp
6. Thí dụ : Dioxin, năng lực sinh viên y khoa ĐHYD
III. CÁC KIỂU N.C ĐOÀN HỆ

1.
2.
3.
4.
2. Đoàn hệ tiên cứu
Khi nghiên cứu bắt đầu thì sự tiếp xúc có
thể đã / chưa xảy ra,
Hệ quả thì chắc chắn chưa xãy ra
Trục thời gian theo dõi là từ hiện tại ( lúc
nghiên cứu bắt đầu) đến tương lai
Tính trực tiếp tỷ suất bệnh mới
III. CÁC KIỂU N.C ĐOÀN HỆ

3. Đoàn hệ vừa hồi cứu vừa tiên cứu
– Trục thời gian theo dõi là từ quá khứ đến hiện
tại ( đoàn hệ hồi cứu) và từ hiện tại đến
tương lai ( đoàn hệ tiền cứu)
– Phụ hợp để đánh giá các tác động vừa ngắn
hạn vừa dài hạn do tiếp xúc với một mối nguy
nào đó
– Thí dụ: dioxin,..

4. Đoàn hệ lồng ghép với bệnh- chứng
IV. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN
TRONG THIẾT KẾ N.C ĐOÀN HỆ
1.
Chọn nhóm tiếp xúc:
1. Nguồn nào ? : khoa học, khả thi, chính xác và đầy
đủ thông tin về tiếp xúc, việc theo dõi ?
2. Nguyên tắc chọn:
1. Trải qua sự tiếp xúc/ hậu quả của sự tiếp xúc đánh giá
được
2. Nguồn rút ra được các cá thể: có tiếp xúc, theo dõi được
sự tiếp xúc và hệ quả xảy ra
3. Chọn nhóm người đặc biệt
4. Sự kết hợp cà 3 nguyên tắc trên
IV. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN
TRONG THIẾT KẾ N.C ĐOÀN HỆ


2. Chọn nhóm không tiếp xúc ( nhóm so sánh)
Nguyên tắc :
– Nguồn nào ? :càng giống nhóm tiếp xúc càng tốt chỉ trừ yếu tố
tiếp xúc : có / không có tiếp xúc
– Những thông tin thu thập trên nhóm không tiếp xúc cho phép so
sánh được với nhóm tiếp xúc
– Có thể chia theo các mức độ tiếp xúc khác nhau
– Nhóm tiếp xúc là một nhóm dân số đặc biệt khi đó có thể dùng
nhóm khong tiếp xúc bên ngoài như dân số tổng quát, nơi mà
nhóm tiếp xúc cư ngụ
– Lưu ý khi so sánh tác động của hiệu ứng công nhân khỏe mạnh
– Có thể dùng nhiều nhóm so sánh
IV. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN
TRONG THIẾT KẾ N.C ĐOÀN HỆ
3. Nguồn thông tin : chính xác, đầy đủ trên cả 2
nhóm
 Nguồn thông tin tiếp xúc: các hồ sơ, y bạ, hồ sơ
nghề nghiệp, phỏng vấn trực tiếp, thử nghiệm
trên các đối tượng nghiên cứu, đo đạc môi
trường
 Thông tin bệnh tật: y bạ, khai tử, khám sức
khỏe, bộ câu hỏi
 4. Theo dõi đối tượng nghiên cứu, thời gian theo
dõi

V. PHÂN TÍCH KẾT QUẢ
1.
2.
3.
So sánh các đặc trưng ở nhóm tiếp xúc,
không tiếp xúc
Tính các tỷ suất bệnh mới ở nhóm tiếp
xúc/ không tiếp xúc
Tính nguy cơ tương đối:
1. RR ; 95 % CI của RR
2. Nguy cơ qui trách , % nguy cơ qui trách
VI. LÝ GIẢI KẾT QUẢ

1. Sai lệch hệ thống:
– Chọn lựa : ít hơn so với nghiên cứu bệnh –
chứng: đoàn hệ tiên cứu/ hồi cứu?
– Xếp loại: / đo lường:
 Ngẫu nhiên
 Không ngẫu nhiên -> ảnh hưởng đến kết quả
nghiên cứu
2. Mất đối tượng
 3. Không tham gia nghiên cứu

VII. CÁC BƯỚC TRONG THIẾT KẾ
1.
2.
Chọn dân số lấy mẫu: chọn dân số ổn định
Chọn nhóm tiếp xúc/ không tiếp xúc:
xây dựng tiêu chuẩn xác định / đo đạt sự tiếp xúc
3.
4.
Đánh giá hệ quả: tiêu chuẩn, công cụ đo
lường, tiến hành như nhau trên cả 2 nhóm
Xử lý và phân tích dữ liệu: đặc trưng trên 2
nhóm, hệ quả trên 2 nhóm, tính RR, 95 % RR,
nguy cơ qui trách ( AR) và % AR)