Transcript „Metody nauczania i oceniania w pracy młodego nauczyciela”.

„Metody nauczania i
oceniania w pracy młodego
nauczyciela”.
MODUŁ 1: „Jak mobilizować i angażować
uczniów do nauki i zwiększać poczucie
ich wartości?”
MODUŁ 2: „Jak organizować pracę na
lekcji? Jak najlepiej wykorzystać czas?”
MODUŁ 3: „Jak uczyć współpracy?”
MODUŁY 4 – 6: Ocenianie
kształtujące
MODUŁ PIERWSZY
„Jak mobilizować i angażować uczniów
do nauki i zwiększać poczucie ich
wartości?”
W module tym zapoznałyśmy się
z kilkoma technikami, które pomagają
angażować uczniów, które w jakiś sposób
przekazują uczniom odpowiedzialność za
naukę.
Są to:
1. Zdania podsumowujące.
2. Runda bez przymusu.
3. Wymiana w parach.
4. Test powtórka.
5. Głośne myślenie.
6. Głosowanie.
7. Szybkie tempo.
8. Pytania motywujące.
MODUŁ DRUGI
„Jak organizować pracę na lekcji?
Jak najlepiej wykorzystać czas?”
W module drugim zapoznałyśmy się
z technikami, które pozwalają na
interesujące dla uczniów rozpoczęcie zajęć
oraz na skuteczną realizację celów, które
zamierzamy osiągnąć.
Technika 1: Co dzisiaj robimy?
Technika 2: Zadania na dobry
początek.
Technika 3: Co nowego, co
dobrego?
Technika 4: Podnieś rękę.
Technika 5: Dobrze że…, ale
następnym razem… .
Technika 6: Kolejność mówców.
Technika 7: Zasada tylko raz.
Technika 8: Sprawdzenie pracy
domowej w grupach.
MODUŁ TRZECI
„Jak uczyć współpracy?”
Moduł trzeci poświęcony jest współpracy uczniów.
Wykonanie zadań w grupach sprzyja zaangażowaniu
całej klasy w uczenie się. Pracując w zespołach
uczniowie mają znacznie więcej okazji do
wypowiadania się, podejmowania inicjatyw
i dokonywania wyborów.
Poznałyśmy 4 techniki pracy
grupowej:
1. Zadania w grupach, zmiana
grup.
2. Różne warianty – prezentacje.
3. Debata.
4. Wykonujemy zadanie.
OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE
Oceniane Kształtujące (OK) zwane w Anglii „Ocenianiem
służącym uczeniu się” (Assessment for learning)
definiuje się jako:
Definicja 1. (Jacek Strzemieczny, według źródeł brytyjskich)
OK – proces poszukiwania i interpretowania dowodów, które
mogą posłużyć uczniowi i jego nauczycielowi do określenia
na jakim są etapie uczenia się, jaki następny krok mają do
wykonania i jak najlepiej go wykonać.
Definicja 2. (Janet Looney)
OK – to sposób oceniania polegający na aktywnej
współpracy ucznia i nauczyciela, mający na celu
ocenianie postępów i poziomu zrozumienia zdobywanej
przez uczniów wiedzy oraz dostosowanie nauczania do
rozpoznanych potrzeb ucznia.
Definicja 3. (Julian Ochenduszko)
OK – polega na bieżącym sprawdzaniu przebiegu i efektów
kształcenia z wykorzystaniem sprzężenia zwrotnego
ukierunkowującego samodzielne uczenie się uczniów
oraz budujące w nich wiarę w siebie.
Trzy
podstawowe
Elementy
OK
KRYTERIA OCENIANIA
= NACOBEZU
CELE
które uczeń powinien
osiągnąć
na co będę zwracał
uwagę, a więc określenie
poziomu wiedzy i
umiejętności, które są
dowodem na realizację
założonych celów
INFORMACJA
ZWROTNA (IZ)
czyli dialog między
nauczycielem, a uczniem
mający pomóc uczniowi
w uczeniu się
CEL LEKCJI jest ważny zarówno dla
nauczyciela jak i dla ucznia.
1. Świadome planowanie celów.
Przygotowując się do planowania lekcji
musimy zadać sobie pytania:
PO CO JA TEGO UCZĘ MOICH UCZNIÓW?
*
*
*
*
*
Do czego to się im przyda?
Jak to wykorzystają w przyszłości?
Co będą umieć po mojej lekcji?
Co będą pamiętać z tej lekcji za kilka lat?
Co uczniowie już na ten temat wiedzą?
2. Określenie celów.
Uczniowie muszą wiedzieć, dokąd zmierzają.
Jeśli będą znali założony cel, to łatwiej
będzie Nam go osiągnąć.
Uczeń, który zna tylko temat lekcji, ale nie
wie, co jest celem lekcji, co ma poznać i
po co, mniej świadomie uczestniczy w
dążeniu do celu.
3. Uświadomienie celów uczniom.
Jeśli uda Nam się już określić cel lekcji to
teraz musimy wyrazić go w języku
zrozumiałym dla ucznia, np.
- dowiesz się podstawowych informacji o Krajach
Zjednoczonego Królestwa;
- poznasz nazwy tych Krajów, ich stolice i będziesz
umiał wskazać je na mapie; itp..
Możemy wspólnie z uczniami spróbować
określić cel lekcji.
Powinniśmy też zastanowić się, w jaki
sposób przedstawić cel lekcji uczniom. Czy
napiszemy go na tablicy, czy podyktujemy
uczniom, czy może damy kartkę z celem
do wklejenia do zeszytu?
4. Podsumowanie lekcji przez uczniów.
Po każdej lekcji musimy sprawdzi, czy
osiągnęliśmy założony cel. Można to zrobić
przy pomocy zdań podsumowujących.
Metoda ta polega na poleceniu uczniom
dokończenia zdania:
-
Dziś nauczyłem się…….
Zrozumiałem, że………
Przypomniałem sobie, że……..
Zaskoczyło mnie, że………..
Dziś osiągnąłem założony cel, gdyż…….
Podawanie celu uczniom daje dużo korzyści:
• Uczniowie mogą sprawdzić, czy
zaplanowane na daną lekcję cele są
realizowane;
• Podanie uczniom celów pozwala im na
samokontrolę, gdyż sami podczas lekcji
mają okazję sprawdzać swoją wiedzę,
umiejętności;
• Uczniowie są świadomi tego czego nauczą
się na danej lekcji czyli bardziej świadomie
uczestniczą w dążeniu do celu;
• Lekcja jest bardziej efektywna i przebiega
dużo sprawniej;
• Uczniowie są bardziej zmotywowani do
pracy, bowiem mają świadomość do czego
dążą, uczą się danego zagadnienie po coś,
a nie tylko po to by zrealizować program;
• Ważne jest też podsumowanie lekcji
podczas którego uczniowie mogą
stwierdzić czy założone cele zostały
osiągnięte.
Kryteria oceniania = NACOBEZU
Ustaliliśmy już cele lekcji, wiemy już dokąd
zmierzamy, teraz musimy ustalić jakie
zjawiska i fakty pokażą, że osiągneliśmy
założone cele.
Są dwa aspekty „nacobezu”. Jeden to
uszczegółowienie celów lekcji, tak by
uczeń dokładnie wiedział, czego ma się
nauczyć, na czym skupić uwagę w trakcie
lekcji. Drugi to określenie „nacobezu”
przed sprawdzianem czy pracą domową.
1. „Nacobezu” do lekcji.
Określenie „nacobezu” do lekcji jest korzystne:
- dla nauczyciela, gdyż nie zajmuje się on
zagadnieniami drugorzędnymi, z góry wie, co i
jak będzie oceniać, odpowiednio dobiera rodzaj
pracy podlegającej ocenie;
- dla ucznia, gdyż dokładnie wie, jakie wiadomości
i umiejętności musi opanować i na jakim
poziomie, skupia się na osiągnięciu celu, może
sam określić, co już umie.
2. „Nacobezu” do sprawdzianu lub pracy
domowej.
Określenie tego, co będzie oceniane na
sprawdzianie, czy w pracy domowej,
również bardzo ułatwia pracę uczniowi i
nauczycielowi.
Uczeń:
• czuje się bezpiecznie, gdyż wie, że
nauczyciel nie zaskoczy go dodatkowym
kryterium oceny,
• stara się zwracać szczególną uwagę na to,
co nauczyciel będzie oceniał w jego pracy,
• wie, co powinno znaleźć się w jego pracy,
• jest zainteresowany późniejszym
komentarzem nauczyciela do jego pracy,
gdyż wie, co nauczyciel oceniał.
Nauczyciel:
• zastanawia się i analizuje sens zadań
zadawanych uczniom na sprawdzianie lub
pracy domowej,
• dostosowuje zadania na sprawdzianie do
wcześniej podanych uczniom „nacobezu”
do lekcji,
• w czasie sprawdzania prac uczniowskich
skupia się tylko na tym, co zapowiedział,
• ocena pracy ucznia jest sprawiedliwsza.
Zasady ustalania „nacobezu”.
1. Kryteria oceny są określone przed wykonaniem
przez uczniów pracy domowej lub napisaniem
sprawdzianu.
2. Kryteria są precyzyjne i jawne (znane uczniom).
3. Ustalanie kryteriów oceny wspólnie z uczniami
zwiększa ich odpowiedzialność za uczenie się.
4. Dokonując oceny pracy ucznia, bierzemy pod
uwagę wyłącznie ustalone „nacobezu”.
Trudności w stosowaniu „nacobezu”.
To, co może sprawić nam nauczycielom
trudność w stosowaniu „nacobezu”, to
przełamywanie przyzwyczajeń
szkolnych zarówno uczniów jak i ich
rodziców. W dotychczasowym ocenianiu
uczniowie i rodzice spotkali się z oceną
sumującą, najczęściej była to cyfra lub
liczba punktów, która podsumowywała
całą pracę ucznia, a więc też wygląd
zeszytu, błędy ortograficzne czy
stylistyczne.
Proponujemy, aby teraz podlegało ocenie
tylko to, co zostało zapowiedziane.
Zdajemy sobie sprawę, że jest to bardzo
kontrowersyjna propozycja dla
nauczyciela, ucznia i rodzica, gdyż my,
nauczyciele jesteśmy przyzwyczajeni
i nauczeni podkreślać wszystkie błędy
popełnione przez ucznia. Spróbujmy
jednak przy ocenianiu kolejnej pracy
ucznia (kartkówki lub pracy domowej)
skupić się wyłącznie na „nacobezu”.
Informacja Zwrotna
IZ jak już wspomniałyśmy, jest dialogiem
nauczyciela z uczniem, który ma pomóc
uczniowi w uczeniu się.
Najczęściej przyjmuje ona formę
komentarza pisemnego lub ustnego do
pracy ucznia.
Prawidłowo skonstruowana i skuteczna IZ
zawiera cztery elementy:
[++]wyszczególnienie i docenienie dobrych
elementów pracy ucznia;
[ - ] odnotowanie tego, co wymaga
poprawienia lub dodatkowej pracy ze
strony ucznia;
[ Δ ] wskazówki – w jaki sposób uczeń
powinien poprawić pracę;
[ ↑ ] wskazówki – w jakim kierunku uczeń
powinien pracować dalej.
Informacja zwrotna od ucznia
Mało prawdopodobne jest, by na zadane wprost
pytanie: "Jak chcesz być uczony?", uczniowie
potrafili odpowiedzieć.
Wiele informacji uzyskujemy przy okazji: analizując
wyniki prac uczniów dowiadujemy się, co zostało
przez nas wyjaśnione dobrze, a co jest nadal
niezrozumiałe lub niejasne; z luźnych
wypowiedzi lub reakcji uczniów dowiemy się,
które metody pracy im odpowiadają bardziej, a
które - mniej.
Możemy uzyskać IZ w sposób zaplanowany,
np.:
* przeprowadzając odpowiednio skonstruowaną
ankietę;
* zadając uczniom pytania w trakcie dialogu,
jakim jest ustna IZ;
* przeprowadzając z klasą wywiad w czasie
lekcji.
Uzyskane w ten sposób informacje na temat
sposobów i metod pracy, nauczyciel musi
wykorzystać w planowaniu swoich lekcji. Dzięki
temu uczniowie zaczynają postrzegać
nauczyciela jako sojusznika. Ten krok w kierunku
ucznia sprawia, że uczenie się staje się wspólną
sprawą ucznia i nauczyciela.
Informacja zwrotna a rodzice
Informacja zwrotna jest istotna również
dla rodziców. Jasna i w czytelny sposób
sformułowana umożliwia rodzicom
śledzenie postępów dziecka w nauce,
udzielenie mu pomocy czy zmotywowanie
go do poprawy wyników.
Ocenianie służące uczeniu się nie jest jeszcze
powszechnie stosowaną metodą pracy z
uczniami, wymaga bowiem od nauczycieli
dokonania zasadniczych zmian. Każda zmiana,
nawet banalna, oznacza dla nauczyciela ryzyko,
a na początku także dodatkową pracę. Jednak
warto wprowadzić innowację przynajmniej z
jednego powodu: nauczyciele zaczynają czerpać
więcej satysfakcji ze swojej pracy, widząc, jak
uczniowie nie tylko coraz lepiej zaczynają
przyswajać wiedzę, ale również jak zwiększają
własną rolę w procesie uczenia się.