Transcript prezentacja w Power Point (10,2mg)

Dr n. med. Ewa Willak- Janc
Profilaktyka astmy i innych chorób
alergicznych
I Katedra i Klinika Pediatrii, Alergologii i Kardiologii
AM Wrocław 2009
ALERGIA
Zespół zjawisk oraz następstw klinicznych
zachodzących w ustroju ludzkim, za które
odpowiada alergen zewnątrz pochodny
wchodzący w reakcję ze swoistym przeciwciałem.
Prowadzą one w efekcie końcowym do:
 uczulenia organizmu
 choroby alergicznej przy kolejnym kontakcie
Marsz alergiczny
Z Białej Księgi Alergii:

Objawy chorób alergicznych- 35% populacji

„Gorączka sienna" na początku XX wieku - 1%.
Obecnie w Europie wzrosło do 10%-20%

Koszty bezpośrednie i pośrednie chorób
alergicznych w krajach Europy Zachodniej sięgają
45 miliardów EURO

Ocenia się, że w 2020 roku ilość osób
wykazujących cechy uczulenia będzie większa niż
osób zdrowych
Czynniki wpływające na rozwój chorób
alergicznych

Zanieczyszczenie środowiska:
• spalanie węgla
• dym przemysłowy
• zanieczyszczenie motoryzacyjne (tlenek azotu, ozon,
lateks)


Atopia
Ekspozycja na alergeny
• wziewne - pyłki roślin, pleśnie, roztocza, naskórki
zwierząt
• długotrwałe przebywanie w zamkniętych, nie
wietrzonych pomieszczeniach
Eliminacja alergenu
łatwe
Trudne, ale możliwe
prawie niemożliwe
Prawie ….
Alergeny powietrzno pochodne



Postępowanie profilaktyczne - system działań
mających na celu nie farmakologiczne
postępowanie prowadzące do zmniejszenia
wpływu alergenów środowiskowych na chorego w
okresie ostrych objawów chorobowych.
System zachowań mających na celu zmniejszenie
prawdopodobieństwa wystąpienia choroby
uczuleniowej u osoby z wysokim ryzykiem
pojawienia się alergii .
Prewencję przez eliminację alergenów u osoby już
dotkniętej alergią.
Astma...
Jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, w
której uczestniczy wiele komórek i substancji przez nie
uwalnianych.
Przewlekle zapalenie jest przyczyną nadreaktywności
oskrzeli, prowadzącej do nawracających epizodów
świszczącego oddechu, duszności, ściskania w klatce
piersiowej i kaszlu, występujących szczególnie w nocy
lub nad ranem.
Epizodom tym zwykle towarzyszy rozlana obturacja
oskrzeli o zmiennym nasileniu, często ustępująca
samoistnie lub pod wpływem leczenia
Następstwa procesu zapalnego







-
Zwężenie światła oskrzeli
Obrzęk i przekrwienie błony śluzowej
Ubytki w nabłonku dróg oddechowych – złuszczanie
nabłonka migawkowego
Bezpośredni skurcz mięśni gładkich oskrzeli
Śluzowe czopy
Pośredni skurcz poprzez mechanizmy neurogenne
Pogrubiała ściana oskrzeli (dwukrotnie)
Przekrwienie, obrzęk śluzówki, nacieki z komórek zapalnych,
odkładanie kolagenu, przerost mięśni gładkich, hiperplazja komórek
kubkowych, hiperplazja gruczołów śluzowych + czopy śluzowe
Astma...
Jeffery PK
Normalne
Astma
Wywiad – czy to jest astma?
Atopia w rodzinie.
 Sezonowość w występowaniu objawów.
 Kaszel w nocy lub po wysiłku.


Powtarzające się ‘infekcje układu
oddechowego’ lub „świszczące zapalenie
oskrzeli”.

Odmowa brania udziału w ćwiczeniach
fizycznych, zajęciach sportowych
Diagnostyka astmy




Wywiad.
Badanie przedmiotowe.
Badanie radiologiczne klatki piersiowej.
Badania pod kątem alergii:
• Testy skórne punktowe
• IgE
• Swoiste przeciwciała IgE Eozynofilia w plwocinie i we
krwi obwodowej
• Mediatory zapalne: histamina, cytokiny, leukotrieny
• Testy ekspozycyjne
Punktowe testy skórne
Diagnosis
Badanie spirometryczne
Badania czynnościowe
układu oddechowego
 Pomiar PEF (szczytowy przepływ
wydechowy).
 Spirometria klasyczna.
 Spirometria dynamiczna.
 Test odwracalności obturacji.
Diagnosis
Pomiar PEF
Pomiary PEF w astmie
Diagnosis
Pomiary PEF
Zaostrzenie astmy
PEF
Łagodny
napad
PEF (litres/minute)
Diagnosis
Przed b-2mimetykiem
Po b-2 mimetyku
Ciężki napad
zaostrzenie
Dni
Ranek = M
Wieczór = E
Kolejne dni
Badania czynności układu oddechowego
Przykład koła służącego do określenia wartości należnej PEFR
Badania czynności układu oddechowego
Przykłady pikflometrów dla dzieci
młodszych (5.–6. rż)
Badania czynności układu oddechowego
Przykłady pikflometrów dla dzieci starszych i dorosłych
Schemat spirogramu
Pomiar FEV1
Skąd się bierze FEV1 ?
Diagnosis
Krzywa objętość-czas - FEV1
Objętość
FEV1
Zdrowy
Astmatyk (po lekurozkurczowym)
Astmatyk (przed lekiem
rozkurczowym)
1
Test bronchodilatacyjny (+)
2
3
4
Czas (sec)
5
Obraz kliniczny astmy oskrzelowej
Naturalny przebieg astmy dziecięcej
naprzemienne występowanie okresów zaostrzeń i
okresów bezobjawowych
ustąpienie objawów w okresie dojrzewania – remisja,
nie wyleczenie!
Naturalny przebieg astmy wczesnodziecięcej
 – obturacja przetrwała do wieku szkolnego
 – przemijająca obturacja
Astma u dzieci
Kaszel nocny, napadowy kaszel nawracający
po infekcjach czy niechęć
do uczestnictwa w zajęciach sportowych
mogą być jedynymi objawami astmy.
Zapobieganie


Pierwotne – zapobieganie rozwojowi astmy
Wtórne – zapobieganie zaostrzeniom astmy
•
•
•
•
•
•
•
•
Zmniejszanie ekspozycję na alergeny
Unikanie dymu papierosowego
Unikanie infekcji
Unikanie zanieczyszczonego środowiska
Unikanie czynników drażniących (dymy, farby, lakiery)
Jak najdłużej karmić niemowlę piersią
Edukacja rodzin alergicznych
Wczesne leczenie profilaktyczne przy objawach choroby
Sprawdź w praktyce
˝Jeśli z powodu biegania, ćwiczeń czy
każdego innego rodzaju wysiłku pojawiają się
trudności w oddychaniu- nazywa się to
astmą...˝
Aretjos z Kapadocji, 100 p.n.e.
Cele leczenia:
Jest skuteczne u większości chorych dzieci
 Poprawienie stanu klinicznego przy
minimalnej ilości stosowanych leków
 Ograniczenie i wyeliminowanie objawów
przewlekłych
 Zapobieganie zaostrzeniom
 Utrzymanie jak najlepszej funkcji płuc
 Utrzymanie aktywności fizycznej dziecka
 Zmniejszenie lub wyeliminowanie krótko
działających b- mimetyków

Cele skutecznego leczenia astmy
 Trwałe opanowanie objawów chorobowych
 Zapobieganie występowaniu zaostrzeń
 Utrzymywanie wydolności układu oddechowego na poziomie
jak najbardziej zbliżonym do prawidłowego
 Utrzymywanie normalnej aktywności życiowej, w tym zdolności
podejmowania wysiłków fizycznych
 Unikanie działań niepożądanych stosowanych leków
 Niedopuszczenie do nieodwracalnego ograniczenia przepływu
powietrza przez drogi oddechowe
 Niedopuszczenie do zgonu z powodu astmy
GINA 2005 w tłumaczeniu MP
Program leczenia astmy
 Edukacja chorych mająca na celu ich współpracę w leczeniu
astmy
 Ocena i monitorowanie ciężkości astmy – na podstawie objawów
oraz wyników badań czynnościowych płuc
 Unikanie lub kontrolowanie czynników wyzwalających zaostrzenie
astmy
 Opracowanie indywidualnych planów leczenia przewlekłego
chorych dorosłych i dzieci
 Opracowanie indywidualnych planów leczenia zaostrzeń
 Opracowanie planu postępowania w razie duszności
 Zapewnienie stałej opieki z regularną kontrolną oceną chorych
Leki przeciwastmatyczne
SZYBKO USUWAJĄCE OBJAWY
KONTROLUJĄCE PRZEBIEG
szybko i krótko działający
b2-mimetyk wziewny (SABA)
wziewny glikokortykosteroid
(np. salbutamol)
szybko i długo działający
b2-mimetyk wziewny (RABA) (formoterol)
lek przeciwcholinergiczny wziewny
(np.. budesonid,flutikazon)
długo działający b2-mimetyk wziewny
(LABA) (np. sałmeterol)
wziewne kromony
(np. bromek ipratropium)
leki anty-leukotrienowe
preparat złożony
pochodne teofiliny
np. bromek ipratropium + fenoterol)
doustne glikokortykosteroidy
Dostosowanie inhalatora w zależności
od wieku chorego
Przedział wiekowy
<2
lata
2–5 lat
> 5 lat
Dorośli
Nebulizator
Spacer
z maską pMDI
Spacer pMDI
Inhalacja suchego
proszku
Forma najlepsza
Forma dopuszczalna
Forma niewskazana
Leczenie inhalacyjne dawniej ....
...........i dzisiaj
Kontrola astmy






Brak objawów w ciągu dnia (2 lub mniej w
tygodniu)
Pełna aktywność fizyczna, łącznie z ćwiczeniami
Brak objawów nocnych i przebudzeń
Brak konieczności używania beta2 mimetyków
na żądanie (2 lub mniej na tydzień)
Prawidłowe wyniki parametrów oddechowych
Brak zaostrzeń
Edukacja chorych






Dostarczenie zrozumiałej informacji nt. choroby i
leczenia oraz konsekwencji nieleczenia
Szkolenia – szkoły astmy,
Samoedukacja pacjentów
Umiejętność samodzielnej modyfikacji leczenia
Utrzymanie zadowalającej jakości życia
Partnerska - współpraca z lekarzem, pielęgniarką