kurs dla diagnostow
Download
Report
Transcript kurs dla diagnostow
Diagnostyka
niedoborów
immunologicznych
Husam Samara
Katedra i Zakład Immunologii Klinicznej
Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu
Podział niedoborów odporności
Pierwotne
Stanowią rzadkość
Defekt genetyczny
Ujawniają się w wieku
dziecięcym
Znanych jest około 100
zespołów
Wtórne
Stanowią większość
Mogą się ujawnić w każdym
wieku
Mogą być wywołane przez:
Infekcje (AIDS, ospa, CMV, embriopatia,…)
Substancje lecznicze
(sterydy, cytostatyki,
fenytoina, anestetyki,...),
radioterapia
Zaburzenia metaboliczne
(cukrzyca, enteropatie, zesp.
nerczycowy, mocznica,
oparzenia)
Zab. odżywiania (białka,
substancje elementarne,
witaminy)
Nowotwory
Zaburzenia odpowiedzi immunologicznej (OI)
Nabyta
(swoista)
OI
Humoralna
Komókowa
wrodzona
(nieswoista)
OI
Humoralna
Komórkowa
ILOŚCIOWE lub CZYNNOŚCIOWE (jakościowe)
Badania laboratoryjne w
niedoborach odporności
Zakres niedoborów:
1.
Zakres badań:
limf. B
2.
limf. T
3.
fagocytów
4.
Dopełniacza
skrynigowe
zaawansowane
specjalistyczne/badawcze
Niedobory limfocytów B
Badania skryningowe:
Poziomy immunoglobulin IgG, IgA, IgM,: Hipogammaglobulinemia,
agammaglobulinemia
Miano izohemaglutynin
Obecność swoistych przeciwciał dla patogenów np. krztuśca, błonicy, H. influenzae
Badania zaawansowane:
Badanie ilościowe limfocytów B
Podklasy IgG
Poziom IgE i IgD
Poziomy przeciwciał naturalnych (tj. ASO, p-ko E. coli)
Odpowiedz na podawane szczepionki np. pneumococcus
Badania specjalistyczne:
Szczegółowe badania immunofenotypu limf. B
Biopsje
Synteza immunoglobulin in vitro
Badania aktywacji limf. B
Analiza molekularna mutacji.
Oznaczenie ilościowe
Immunoglobulin
1. Immunoelektroforeza
Badanie
półilościowe.
IgG
IgA
IgM
Łańcuchy lekkie kappa i
lambda
+
-
2. Turbidymetria
Pomiar zmętnienia roztworu,
który zawiera kompleksy
antygen-przeciwciało.
Służy do oznaczania
ilościowego różnych
cząsteczek w płynach
ustrojowych m.in.:
Immunoglobulin –
podstawowych klas,
swoistych np. RF.
Składowych dopełniacza
Inne białka osocza
3. Nefelometria
Pomiar rozproszenia
światła przez zawiesinę
antgen-przeciwciało
Bardziej czuła w
porównaniu z turbidymetrią
Zastosowania jak
turbidymetria dodatkowo:
Podklasy Ig’s
©Medical College of Georgia
Badania limfocytów B
Cytometria przepływowa
Oznaczenie odsetka
Ekspresja markerów
i liczby bezwzględnej L. B
powierzchniowych oraz
markerów aktywacji.
Badania czynnościowe limf. B
Testy proliferacyjne,
Ekspresja markerów aktywacji po stymulacji:
IL2R (CD25), CD69, CD27, sIgM, sIgD.
produkcja cytokin:
Test
produkcji immunoglobulin in vitro
Niedobory limfocytów T
Badania skryningowe:
Morfologia i rozmaz krwi obwodowej
Obecność grasicy (badanie RTG klatki piersiowej)
Badania odpowiedzi komórkowej typu opóźnionego (testy skórne: toksoid tężcowy,
świnka, Candida, Trichophyton, multitest)
Badania zaawansowane:
Badanie ilościowe subpopulacji limfocytów T CD4 i CD8.- cytometria przepływowa
Odpowiedź proliferacyjna na mitogeny, antygeny, komórki allogeniczne.
Typowanie HLA
Analiza chromosomów
Badania specjalistyczne:
Szczegółowe badania immunofenotypu limf. T
Badanie cytokin i ich receptorów
Badania cytotoksyczności (komórek NK, NKT)
Badania enzymów (ADA, PNP)
Analiza molekularna mutacji.
Cytometria przepływowa
Oznaczanie odsetka i liczby bezwzględnej L.T.
Ocena stosunku komórek CD4:CD8
Markery aktywacji na L.T.
Testy stymulacji L. T:
Ocena
ekspresji CD69
HLADR
CD25 (IL2R)
Podziały komórek
Badanie czynnościowe limfocytów:
Test transformacji Blastycznej
Test czynności bakteriobójczej limfocytów
niedobory fagocytów
(neutrofilów, monocytów)
Badania skryningowe:
Morfologia i rozmaz krwi obwodowej
Test redukcji NBT (nitro blue tetrazolium)
Poziom IgE
Badania zaawansowane:
Testy wybuchu tlenowego
Dokładna morfologia
testy chemotaksji i ruchomości
Testy fagocytozy
Badania specjalistyczne:
Badanie cząsteczek adhezyjnych (CD11b, CD18, ligand selektyny)
Test skórny Rebucka
Metody enzymatyczne (MPO, G6PD, oksydazy NADPH)
Testy zniekształcenia, adhezji, agregacji komórek
Badania genetyczne mutacji
Ocena ilościowa granulocytów:
Morfologia i rozmaz,
Ocena stopnia dojrzałości
i odnowy –
pałeczki/segmenty.
Ocena zmienności liczby granulocytów po podawaniu
niektórych leków np. sterydów.
Ocena liczby granulocytów w odstępach czasucykliczne neutropenie.
Specjalna morfologia:
Mikroskopia
elektronowa: morfologia ziarnistosci,
elementy cytoszkieletu
Histochemia w kierunku morfologii i zawartości
ziarnostości
Testy czynnościowe granulocytów i monocytów:
Red. NBT (błękitu nitrotetrazoliowego)
Red. DHR (dihydrorodamina)
Testy fagocytozy – fagotest
Testy czynności bakteriobójczej.
Test migracji w komorze Boydena
In vivo: test skórny Rebucka (okno skórne)
Czynność enzymatyczna:
Zdrapanie naskórka - odciski z rany na szkiełkach mikroskopowych
w odsetępach czasu – liczenie granulocytów na każdym szkiełku.
Szczyt napływu granulocytów granulocytów po 2 h.
np. Histochemia, oznaczanie metabolitów tlenowych, chlorkowych,
azotowych.
następnie obecność danego enzymu:
Oksydaza NADPH, G6DP, MPO, ALP.
Przewlekła choroba ziarniniakowa:
NBT test
Niedobory układu dopełniacza
Badania skryningowe:
Poziom C3
Poziom C4
Aktywność hemolityczna drogi klasycznej – test CH50
Badania zaawansowane:
Metody opsonizacji
Poziomy poszczególnych składowych
Metody aktywacji (poziomy produktów rozpadu poszcz. Składowych
np.. C3a, C4a, C4d, C5a)
Badania specjalistyczne:
Aktywność hemolityczna drogi alternatywnej – test AH50
Inne metody czynnościowe- czynniki chemotaktyczne,
immunoadhezja.
Badania allotypu
Test CH50
Aktywność hemolityczna układu
dopełniacza na drodze klasycznej
Ocenia zdolność układu do wywierania
końcowego efektu, którym jest liza
komórki docelowej (krwinki owcy)
Na każdym etapie można wykonać
odpowiednie badania genetyczne.