Transcript Logopedia w pigu*ce, czyli co ka*dy rodzic wiedzie* powinien. . .

Rodzice niejednokrotnie zastanawiają się
nad tym czy mowa jego dziecka rozwija się
prawidłowo.
Kilka wskazówek, które przygotowałam
pozwolą ocenić na jakim etapie znajduje się
mowa Państwa dziecka , a wspólne
zabawy i ćwiczenia pozwolą miło spędzić czas
i umocnić rodzinne relacje.


samogłoski: a, e, ę, o, i, y, u
spółgłoski:
p (pan) pi (piłka)
b(buty)
bi(biały)
m (mama) mi (miś) ł (łapa)
f (fale)
fi (film)
w (woda) wi (wianek)
t (tata)
d (domek) n(noga) ni (niebo)
l(lala)
li (liść)
j (jagody)
si(siano) zi(ziemia) ci(ciocia) dzi (dzieci)
k (kot)
ki(kino)
g (guma)
gi (gil)
ch(chata) chi(chinka)
Czy Państwa dziecko potrafi tak mówić?


samogłoski: a, ą, e, ę, o, i, y, u
spółgłoski:
p(pal)
pi (piec)
b (butelka) bi (bilet)
m(małpa)
mi( miska)
ł(łata)
f(fotel) fi (figa)
w(wózek)
wi(wiosło)
t(taca) d(deska)
n(namiot)
ni(nitka)
l(laska)
li(lipa)
j(jajko)
si(sitko) zi(zimny) ci(ciastko) dzi(dzień)
k(kogut) ki(kino) g(guma)
gi(gips)
ch(chusta)
chi(cichot)
s (sałata) z(zabawki) c(cegła)
dz(dzbanek)
Czy Państwa dziecko potrafi tak mówić?


samogłoski: a, ą, e, ę, o, i, y, u
spółgłoski:
p (paw) pi (piana) b(bułeczka) bi(biuro)
m(maczuga)
mi(miecz)
ł (łóżko)
f(fartuszek) fi(figura) w(warzywa) wi(wierzba)
t(taczka) d(daszek) n(nosze) ni(niebo)
l(leżak)
li(list)
j(jarzębina)
si(siwy)
zi(ziarno) ci(cisza)
dzi(dziura)
k(kosz) ki(kibic) g(grzebień)
gi (gitara)
ch(chrząszcz)
chi(chirurg)
s(susza) z(zboże) c(cukier) dz(dzwoneczek)
sz(szachy) ż(żyrafa) cz(czosnek) dż(dżem)
Czy Państwa dziecko potrafi tak mówić?
Niezależnie od tego w jakiej części świata
żyje dziecko, wyrazy dźwiękonaśladowcze stanowią
bardzo ważny etap w mowie każdego z nich.
Proponowane zestawy stanowią materiał do zabaw
słowami, a ponieważ oparte są o prawidła wymowy
polskiej, stwarzają szansę nauki poprawnej
polszczyzny.

-
u dzieci 3-letnich:
naśladowanie m. in. :krówki – muuuu
kurki: ko ko ko
kózki- meee…
baranka- beee…
bociana- kleee…
wilka- ułu ułu ułu…..
osiołka- io io io io…..
poganiania konika- wio wio wio ….
przeganiania kurki- a sio a sio a sio…..
wietrzyka- f f f f f….
trzmiela- w w w w w…..

•

•
u dzieci 4-letnich:
naśladowanie:
syczenia gąski lub węża –ssssss
pneumatycznego zamykania drzwi w autobusie- psss…
bzyczenia owadów: bzzz…..
u dzieci 5 –letnich:
naśladowanie:
szumu drzew, wiatru: szszszsz…
lecącego samolotu: żżżżżż…..
krakania wrony: kra kra kra….
warczącego psa: wrrr wrrr …..
zimna: brrr brrr brrr……
lecącego ptaszka: frrr frrr frrr….

-
-
Wyrazy dźwiękonaśladowcze zakończone na samogłoskę, którą
podczas mówienia wydłuża się, np..
meee - kózka
beee - baranek
muuu - krówka
ułuuuu- wilk
e-o e-o e-o e-o- samochód policyjny
e-u e-u –e-u – straż pożarna
iha iha iha – konik
kukurykuuuu – kogut
ko ko ko… -kura

-
Akcent w języku polskim pada na przedostatnią sylabę wyrazu,
aby utrwalić nawyk prawidłowego akcentowania, możemy bawić
się z dzieckiem onomatopejami:
halo halo- w naśladowaniu rozmowy telefonicznej
kuku kuku – głos kukułki
kici kici- wołanie kotka
gruchu gruchu- głos gołąbka
chlupu chlupu- mycie rąk
taś taś- wołanie kaczki
czego obraz dają takie wyrazy dźwiękonaśladowcze, jak:
 a psik- kichanie
 hyc hyc – skakanie zająca
 bęc- upadek
 bach- uderzenie, upadek
 pif paf- strzelanie
 puk puk- pukanie
 kap kap- kapanie np. wody
rozpoznawanie naturalnych dźwięków z otoczenia np. otwieranie i
zamykanie drzwi, przekręcanie klucza w drzwiach, dźwięki
charakterystyczne dla różnorodnych pojazdów i urządzeń
domowych,
 szukanie ukrytych źródeł dźwięku np. zegara, radia,
 rozpoznawanie dźwięków instrumentów muzycznych,
 określanie ilości dźwięków, głośności i tempa,
 naśladowanie dźwięków z otoczenia,
 wystukiwanie, wytupywanie, wyklaskiwanie rytmu piosenek i
wierszy,
 ilustrowanie ruchem treści wierszy i piosenek,
 malowanie obrazków kojarzących się ze słuchaną
przez dzieci muzyką,


zabawa w kończenie wyrazów:
-
wskazywanych na obrazku
-
bez wizualnej podpowiedzi

wyodrębnianie słów w zdaniu w różny sposób – wrzucanie do kosza,
pojemnika np. piłeczek, koralików, klocków

zabawa w rymy- dobieranie par wyrazów, które się rymują

wyodrębnianie samogłoski nagłosowej (rozpoczynającej wyraz),
podawanie imion lub innych wyrazów, które zaczynają się na nią

gry planszowe, podczas których dziecko wyodrębnia pierwszą
bądź ostatnią sylabę w wyrazie, dobiera nazwy parami
o
o
o
wdech nosem, wydech nosem;
wdech jedną dziurką nosa, wydech drugą;
zdmuchiwanie kawałków waty na gładkiej powierzchni;
o
powolne nadmuchiwanie balonika;
o
wąchanie kwiatków (wdech nosem, wydech ustami);
o
puszczanie baniek mydlanych;
o
o
zanurzamy rurkę w wodzie, nabieramy powietrza przez nos,
wydychamy przez rurkę;
zdmuchiwanie świeczki tak aby nie zgasł płomień (wdech nosem wydech ustami),
o
ćwiczenia w oddychaniu przeponą,
o
ćwiczenia oddechowe wspomagane ruchem rąk, nóg.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
kierowanie języka w kąciki ust w prawo i w lewo;
unoszenie języka na górne zęby i cofanie go do podniebienia
miękkiego;
dotykanie językiem zębów trzonowych dolnych i górnych;
liczenie językiem zębów dolnych i górnych;
mlaskanie czubkiem język, środkiem języka
przyssanie języka do podniebienia miękkiego przy szeroko
otwartych ustach;
masowanie językiem podniebienia;
czubek języka unosimy do góry zębów, otwieranie i zamykanie ust
z takim samym położeniem języka (to samo ćwiczenie, kiedy język
dotyka dolnych zębów);
czubek języka unosimy raz do góry, raz na dół;
-
-
-
-
szerokie otwieranie i zamykanie warg;
układanie górnej wargi na dolnej i odwrotnie;
ssanie wargi górnej i dolnej;
wysuwanie warg do przodu, ściąganie ich i przesuwanie w kąciki
ust w prawo, w lewo, wykonywanie ruchu okrężnego;
dolną wargą zasłaniamy zęby górne, dolną zęby dolne - w takiej
pozycji otwieramy i zamykamy buzię;
dmuchanie przez złączone wargi;
nadymanie policzków;
ściągamy wargi jak do głoski "u", robimy ryjek i podciągamy
górną wargę do nosa;
ściągamy wargi jak wyżej i wciągamy policzki do wewnątrz
buzi; dodajemy cmokanie
Poznane wcześniej ćwiczenia można wykorzystać
do układania opowiadań logopedycznych,
prezentowania wierszyków, wspaniałej
zabawy np.:
Pewnego dnia przy ulicy Szałasowej wybuchł pożar. Pani Szostkowa
zadzwoniła do straży pożarnej. Strażak Staszek szybko wskoczył do
wozu i „na sygnale” pojechał do pożaru (dziecko wymawia
połączenie samogłosek e-o, e-o, e-o). Na miejscu zobaczył, że
płonie dach (układa dolną wargę na górną wargę) i parter
(układa górną wargę na dolną wargę). Rozwinął wąż (tworzy
rulonik z języka) i zaczął gasić płomienie. Strażak biegał po całym
domu, gasząc ogień (dziecko przesuwa czubkiem języka po
górnych zębach, podniebieniu górnym i dolnych zębach).
Nagle zabrakło wody. Staszek postanowił gasić ogień piaskiem
(wysuwa i chowa szeroki i płaski język). W końcu ogień zgasł,
słychać było tylko syk (wymawia – sss….).Strażak raz jeszcze
sprawdził wszystkie pomieszczenia w domu ( dziecko czubkiem
języka dotyka podniebienia górnego, górnych zębów,
wewnętrznej strony policzków, dolnych zębów i
podniebienia dolnego).Wokół rozległy się oklaski (klaszcze –
uderzając szerokim językiem o podniebienie). Strażak Staszek
zadowolony z wykonanej pracy (dziecko szeroko się uśmiecha)
odjechał wozem strażackim ( wykonuje motorek wargami).
Jestem mały poliglota,
Bo rozumiem psa i kota,
Ptasi język także znam,
Zaraz udowodnię wam.

Kurka zniosła jajek sto,
Gdacze o tym: ……

Kaczka śliczne piórka ma,
Kwacze dumnie: …….


Kotek miskę mleka miał.
Pyszne było- miaukną:…..

Piesek tez by pewnie chciał,
szczeka głośno: …….


Małej myszce ser się śni,
Piszczy cicho: ………

Nad jeziorem żabek tłum
Kumka sobie…..
Jak to dobrze kumie, kumie,
Że ktoś po żabiemu umie.
Na przyjęciu u kury i koguta zebrała się cała ptasia
rodzina. Kura z radością pełniła rolę gospodyni.
Witała wszystkich miłym słowem. Bocianowi powiedziała,
że ma piękny czarno-biały fraczek. Zwróciła uwagę na nowe
korale indyka. Pogawędziła z gołąbkami o ich nowym
mieszkaniu na wieży ratusza. Uśmiechnęła się radośnie do
przechodzących obok przyjaciółek- kaczki i gąski. Kiedy
pocieszała zmartwionego chorobą synka wróbla, przyszedł
kogut z wiadomością, że kolacja gotowa. Kura zaprosiła
gości na poczęstunek. Zastanawiała się, dlaczego nie ma
wrony i kukułki. W tym momencie otworzyły się drzwi i
stanęły w nich obie spóźnialskie. Wszystkie ptaki zasiadły
do stołu.
Literatura:
•Antos D., Demel G., Styczek I., Jak usuwać seplenienie i inne wady
wymowy, W-wa 1971
•Sprawka R., Graban J., Logopedyczne zabawy grupowe dla dzieci
od 4 do 7 lat, Gdańsk 2004
•Sachajska E., Uczymy poprawnej wymowy, WSiP , 1987
•Szłapa K., Cmokaj, dmuchaj, parskaj, chuchaj
– ćwiczenia oddechowe i artykulacyjne dla najmłodszych, Gdańsk
2004
•Stadtmuller E., Ko ko ko, kwa kwa kwa, kto mój język zna,
Opracowanie prezentacji:
Marzenna Merwa- logopeda