Logopedia w pigu*ce, czyli co ka*dy rodzic wiedzie* powinien. . .
Download
Report
Transcript Logopedia w pigu*ce, czyli co ka*dy rodzic wiedzie* powinien. . .
Rodzice niejednokrotnie zastanawiają się
nad tym czy mowa jego dziecka rozwija się
prawidłowo.
Kilka wskazówek, które przygotowałam
pozwolą ocenić na jakim etapie znajduje się
mowa Państwa dziecka , a wspólne
zabawy i ćwiczenia pozwolą miło spędzić czas
i umocnić rodzinne relacje.
samogłoski: a, e, ę, o, i, y, u
spółgłoski:
p (pan) pi (piłka)
b(buty)
bi(biały)
m (mama) mi (miś) ł (łapa)
f (fale)
fi (film)
w (woda) wi (wianek)
t (tata)
d (domek) n(noga) ni (niebo)
l(lala)
li (liść)
j (jagody)
si(siano) zi(ziemia) ci(ciocia) dzi (dzieci)
k (kot)
ki(kino)
g (guma)
gi (gil)
ch(chata) chi(chinka)
Czy Państwa dziecko potrafi tak mówić?
samogłoski: a, ą, e, ę, o, i, y, u
spółgłoski:
p(pal)
pi (piec)
b (butelka) bi (bilet)
m(małpa)
mi( miska)
ł(łata)
f(fotel) fi (figa)
w(wózek)
wi(wiosło)
t(taca) d(deska)
n(namiot)
ni(nitka)
l(laska)
li(lipa)
j(jajko)
si(sitko) zi(zimny) ci(ciastko) dzi(dzień)
k(kogut) ki(kino) g(guma)
gi(gips)
ch(chusta)
chi(cichot)
s (sałata) z(zabawki) c(cegła)
dz(dzbanek)
Czy Państwa dziecko potrafi tak mówić?
samogłoski: a, ą, e, ę, o, i, y, u
spółgłoski:
p (paw) pi (piana) b(bułeczka) bi(biuro)
m(maczuga)
mi(miecz)
ł (łóżko)
f(fartuszek) fi(figura) w(warzywa) wi(wierzba)
t(taczka) d(daszek) n(nosze) ni(niebo)
l(leżak)
li(list)
j(jarzębina)
si(siwy)
zi(ziarno) ci(cisza)
dzi(dziura)
k(kosz) ki(kibic) g(grzebień)
gi (gitara)
ch(chrząszcz)
chi(chirurg)
s(susza) z(zboże) c(cukier) dz(dzwoneczek)
sz(szachy) ż(żyrafa) cz(czosnek) dż(dżem)
Czy Państwa dziecko potrafi tak mówić?
Niezależnie od tego w jakiej części świata
żyje dziecko, wyrazy dźwiękonaśladowcze stanowią
bardzo ważny etap w mowie każdego z nich.
Proponowane zestawy stanowią materiał do zabaw
słowami, a ponieważ oparte są o prawidła wymowy
polskiej, stwarzają szansę nauki poprawnej
polszczyzny.
-
u dzieci 3-letnich:
naśladowanie m. in. :krówki – muuuu
kurki: ko ko ko
kózki- meee…
baranka- beee…
bociana- kleee…
wilka- ułu ułu ułu…..
osiołka- io io io io…..
poganiania konika- wio wio wio ….
przeganiania kurki- a sio a sio a sio…..
wietrzyka- f f f f f….
trzmiela- w w w w w…..
•
•
u dzieci 4-letnich:
naśladowanie:
syczenia gąski lub węża –ssssss
pneumatycznego zamykania drzwi w autobusie- psss…
bzyczenia owadów: bzzz…..
u dzieci 5 –letnich:
naśladowanie:
szumu drzew, wiatru: szszszsz…
lecącego samolotu: żżżżżż…..
krakania wrony: kra kra kra….
warczącego psa: wrrr wrrr …..
zimna: brrr brrr brrr……
lecącego ptaszka: frrr frrr frrr….
-
-
Wyrazy dźwiękonaśladowcze zakończone na samogłoskę, którą
podczas mówienia wydłuża się, np..
meee - kózka
beee - baranek
muuu - krówka
ułuuuu- wilk
e-o e-o e-o e-o- samochód policyjny
e-u e-u –e-u – straż pożarna
iha iha iha – konik
kukurykuuuu – kogut
ko ko ko… -kura
-
Akcent w języku polskim pada na przedostatnią sylabę wyrazu,
aby utrwalić nawyk prawidłowego akcentowania, możemy bawić
się z dzieckiem onomatopejami:
halo halo- w naśladowaniu rozmowy telefonicznej
kuku kuku – głos kukułki
kici kici- wołanie kotka
gruchu gruchu- głos gołąbka
chlupu chlupu- mycie rąk
taś taś- wołanie kaczki
czego obraz dają takie wyrazy dźwiękonaśladowcze, jak:
a psik- kichanie
hyc hyc – skakanie zająca
bęc- upadek
bach- uderzenie, upadek
pif paf- strzelanie
puk puk- pukanie
kap kap- kapanie np. wody
rozpoznawanie naturalnych dźwięków z otoczenia np. otwieranie i
zamykanie drzwi, przekręcanie klucza w drzwiach, dźwięki
charakterystyczne dla różnorodnych pojazdów i urządzeń
domowych,
szukanie ukrytych źródeł dźwięku np. zegara, radia,
rozpoznawanie dźwięków instrumentów muzycznych,
określanie ilości dźwięków, głośności i tempa,
naśladowanie dźwięków z otoczenia,
wystukiwanie, wytupywanie, wyklaskiwanie rytmu piosenek i
wierszy,
ilustrowanie ruchem treści wierszy i piosenek,
malowanie obrazków kojarzących się ze słuchaną
przez dzieci muzyką,
zabawa w kończenie wyrazów:
-
wskazywanych na obrazku
-
bez wizualnej podpowiedzi
wyodrębnianie słów w zdaniu w różny sposób – wrzucanie do kosza,
pojemnika np. piłeczek, koralików, klocków
zabawa w rymy- dobieranie par wyrazów, które się rymują
wyodrębnianie samogłoski nagłosowej (rozpoczynającej wyraz),
podawanie imion lub innych wyrazów, które zaczynają się na nią
gry planszowe, podczas których dziecko wyodrębnia pierwszą
bądź ostatnią sylabę w wyrazie, dobiera nazwy parami
o
o
o
wdech nosem, wydech nosem;
wdech jedną dziurką nosa, wydech drugą;
zdmuchiwanie kawałków waty na gładkiej powierzchni;
o
powolne nadmuchiwanie balonika;
o
wąchanie kwiatków (wdech nosem, wydech ustami);
o
puszczanie baniek mydlanych;
o
o
zanurzamy rurkę w wodzie, nabieramy powietrza przez nos,
wydychamy przez rurkę;
zdmuchiwanie świeczki tak aby nie zgasł płomień (wdech nosem wydech ustami),
o
ćwiczenia w oddychaniu przeponą,
o
ćwiczenia oddechowe wspomagane ruchem rąk, nóg.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
kierowanie języka w kąciki ust w prawo i w lewo;
unoszenie języka na górne zęby i cofanie go do podniebienia
miękkiego;
dotykanie językiem zębów trzonowych dolnych i górnych;
liczenie językiem zębów dolnych i górnych;
mlaskanie czubkiem język, środkiem języka
przyssanie języka do podniebienia miękkiego przy szeroko
otwartych ustach;
masowanie językiem podniebienia;
czubek języka unosimy do góry zębów, otwieranie i zamykanie ust
z takim samym położeniem języka (to samo ćwiczenie, kiedy język
dotyka dolnych zębów);
czubek języka unosimy raz do góry, raz na dół;
-
-
-
-
szerokie otwieranie i zamykanie warg;
układanie górnej wargi na dolnej i odwrotnie;
ssanie wargi górnej i dolnej;
wysuwanie warg do przodu, ściąganie ich i przesuwanie w kąciki
ust w prawo, w lewo, wykonywanie ruchu okrężnego;
dolną wargą zasłaniamy zęby górne, dolną zęby dolne - w takiej
pozycji otwieramy i zamykamy buzię;
dmuchanie przez złączone wargi;
nadymanie policzków;
ściągamy wargi jak do głoski "u", robimy ryjek i podciągamy
górną wargę do nosa;
ściągamy wargi jak wyżej i wciągamy policzki do wewnątrz
buzi; dodajemy cmokanie
Poznane wcześniej ćwiczenia można wykorzystać
do układania opowiadań logopedycznych,
prezentowania wierszyków, wspaniałej
zabawy np.:
Pewnego dnia przy ulicy Szałasowej wybuchł pożar. Pani Szostkowa
zadzwoniła do straży pożarnej. Strażak Staszek szybko wskoczył do
wozu i „na sygnale” pojechał do pożaru (dziecko wymawia
połączenie samogłosek e-o, e-o, e-o). Na miejscu zobaczył, że
płonie dach (układa dolną wargę na górną wargę) i parter
(układa górną wargę na dolną wargę). Rozwinął wąż (tworzy
rulonik z języka) i zaczął gasić płomienie. Strażak biegał po całym
domu, gasząc ogień (dziecko przesuwa czubkiem języka po
górnych zębach, podniebieniu górnym i dolnych zębach).
Nagle zabrakło wody. Staszek postanowił gasić ogień piaskiem
(wysuwa i chowa szeroki i płaski język). W końcu ogień zgasł,
słychać było tylko syk (wymawia – sss….).Strażak raz jeszcze
sprawdził wszystkie pomieszczenia w domu ( dziecko czubkiem
języka dotyka podniebienia górnego, górnych zębów,
wewnętrznej strony policzków, dolnych zębów i
podniebienia dolnego).Wokół rozległy się oklaski (klaszcze –
uderzając szerokim językiem o podniebienie). Strażak Staszek
zadowolony z wykonanej pracy (dziecko szeroko się uśmiecha)
odjechał wozem strażackim ( wykonuje motorek wargami).
Jestem mały poliglota,
Bo rozumiem psa i kota,
Ptasi język także znam,
Zaraz udowodnię wam.
Kurka zniosła jajek sto,
Gdacze o tym: ……
Kaczka śliczne piórka ma,
Kwacze dumnie: …….
Kotek miskę mleka miał.
Pyszne było- miaukną:…..
Piesek tez by pewnie chciał,
szczeka głośno: …….
Małej myszce ser się śni,
Piszczy cicho: ………
Nad jeziorem żabek tłum
Kumka sobie…..
Jak to dobrze kumie, kumie,
Że ktoś po żabiemu umie.
Na przyjęciu u kury i koguta zebrała się cała ptasia
rodzina. Kura z radością pełniła rolę gospodyni.
Witała wszystkich miłym słowem. Bocianowi powiedziała,
że ma piękny czarno-biały fraczek. Zwróciła uwagę na nowe
korale indyka. Pogawędziła z gołąbkami o ich nowym
mieszkaniu na wieży ratusza. Uśmiechnęła się radośnie do
przechodzących obok przyjaciółek- kaczki i gąski. Kiedy
pocieszała zmartwionego chorobą synka wróbla, przyszedł
kogut z wiadomością, że kolacja gotowa. Kura zaprosiła
gości na poczęstunek. Zastanawiała się, dlaczego nie ma
wrony i kukułki. W tym momencie otworzyły się drzwi i
stanęły w nich obie spóźnialskie. Wszystkie ptaki zasiadły
do stołu.
Literatura:
•Antos D., Demel G., Styczek I., Jak usuwać seplenienie i inne wady
wymowy, W-wa 1971
•Sprawka R., Graban J., Logopedyczne zabawy grupowe dla dzieci
od 4 do 7 lat, Gdańsk 2004
•Sachajska E., Uczymy poprawnej wymowy, WSiP , 1987
•Szłapa K., Cmokaj, dmuchaj, parskaj, chuchaj
– ćwiczenia oddechowe i artykulacyjne dla najmłodszych, Gdańsk
2004
•Stadtmuller E., Ko ko ko, kwa kwa kwa, kto mój język zna,
Opracowanie prezentacji:
Marzenna Merwa- logopeda