Transcript KIRSAL MEKANDA YA*ANAN SORUNLAR

KIRSAL MEKANDA
YAŞANAN SORUNLAR
081206021
MARUF GÖZBAŞI
2012
• KIRSAL MEKAN TANIMI
• KIRSAL MEKANDA YAŞANAN SORUNLAR
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
TARIMSAL SORUNLAR
EĞİTİM VE SAĞLIK SORUNLARI
YERLEŞİM SORUNLARI
EKONOMİK SORUNLAR
DOĞAL KAYNAK SORUNLARI
YÖNETİM SORUNLARI
NÜFUS SORUNLARI
• KAYNAKLAR
Kırsal Mekan
Yalın bir anlatımla, kentsel alanlar dışında kalan alanlar olarak
nitelendirilebilecek “kırsal mekan” kavramı, tanımlayıcı somut ve nesnel öğeleri
barındıran bir mekandır.
Kırsal mekanda;
•
Yaşam ve ekonomik etkinlikler, büyük ölçüde doğal üretim kaynaklarının
doğrudan kullanım ve değerlendirilmesine bağlıdır.
•
Ekonomi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır.
•
Ekonomik-toplumsal-kültürel gelişme süreci, nispeten yavaş ilerlemektedir.
•
Teknolojik gelişmenin yaşamı ve üretimi etkileme süreci yavaştır.
•
Gelenek ve töreler, yaşam biçimini ve kurallarını etkiler.
•
İnsan ilişkilerinde yüzyüzelik yaygındır.
•
Yaşam biçimi ve tüketim kalıbı gelenekseldir.
•
Nüfus yoğunluğu düşüktür.
•
Gizli işsizlik ve gelir azlığı vardır.
•
Geniş aile yapısı hakimdir. (DPT,2000; BİB-TAU, 2008).
KIRSALDA MEKANDA YAŞANAN
SORUNLAR
1. TARIMSAL SORUNLAR
Tarımın yapısal sorunları:
• Tarımsal işletmelerin küçük ve parçalı olması,
• Tarımsal eğitim ve yayım hizmetleri ile işbirliği
konusundaki yetersizlikler,
• Kalite ve standartlara uyum konusunda
güçlükler,
• Tarım-sanayi bütünleşmesinde ve pazarlama
faaliyetlerinde etkinlik sorunları,
• Sermaye ve mali kaynak yetersizlikleri,
• Üretimin doğal koşullara bağımlılığı ve verim
düşüklüğü.
2. EĞİTİM VE SAĞLIK
SORUNLARI
• Genel eğitim düzeyinin ve kız çocuklarının
okullaşma oranının düşük olması
• Eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik
hizmetlerinin etkinleştirilme ihtiyacı
3. YERLEŞİM SORUNLARI
• Yerleşim birimlerinin sayıca fazla, plansız,
dağınık ve küçük olması
• Kırsal altyapı yetersizlikleri, mevcut
altyapının modernizasyon ihtiyacı
4. EKONOMİK SORUNLAR
• Kırsal istihdamın ve gelir kaynaklarının
ağırlıklı olarak tarımsal faaliyetlere dayanması,
tarım sektöründe gizli işsizlik ve tarımda kayıt
dışılığın yaygınlığı,
• Orman köyleri başta olmak üzere kırsal
yerleşimlerde yoksulluğun yaygın olması
• Ormanlık alanlarda
bulunan 20.726
orman köyünde 7,7
milyon kişi
yaşamaktadır.
• Bu köyler, kişi başına
düşük milli gelirleriyle
Türkiye’nin en yoksul
ve sosyo-ekonomik
açıdan en az gelişmiş
toplum kesimlerinden
birini oluşturmaktadır.
5. DOĞAL KAYNAK
SORUNLARI
• Doğal kaynakların (toprak, su, orman,
çayır ve mera, su ürünleri stokları gibi)
koruma-kullanma dengesi ile ilgili sorunlar
• Toprak kalitesinin düşüklüğü, engebeli yapı
nedeniyle erozyonun yaygınlığı, toprak kaynaklarının
kabiliyetlerine uygun kullanılmaması
6. YÖNETİM SORUNLARI
Ülkemizde son dönemde kırsal alana yönelik çoğu
görev İl Özel İdare’ye devredilmiştir. Bunun dışında
kırsal alana yönelik mevzuatta ve mevzuatı
uygulamada kurumlar arasında görev karmaşası
vardır. Bir kurumun yetki ve görev sahasında olan bir
konu diğer kurumun yetki sahasına da
girebilmektedir. Bundan dolayı kurumlar çoğu
zaman kendi aralarında bağlantı kuramamakta ve bu
yüzden birbirleri ile çelişen yasa ve hükümler ortaya
çıkmaktadır. Bu durum kırsal alanlarda yapılacak
olan her türlü düzenlemede sorun oluşturmaktadır.
• Kırsal alana hizmet götüren kamu
kuruluşları arasındaki koordinasyon yetersizliği
• Kırsal alanların ekonomik ve sosyal
yapılarının analizinde ihtiyaç duyulan
verilerin yetersizliği
7. NÜFUS SORUNLARI
• Başta ekonomik nedenler olmak üzere birçok sebep
kırsal alanda yaşayan insanları kente göçe
zorlamaktadır.
• 1950’lerde sağlanan Marshall yardımı sonucunda,
tarımda makineleşme sürecinin bir sonucu olarak,
kent ve kır yapısında değişmeler ortaya çıkmıştır.
• Kent, kırdan gelecek olan nüfusa hazırlıklı olmayıp
düzensiz olarak büyümeye başlamış, kır ise kentteki
insanların ihtiyaçlarını karşılamak için doğal mirasın
kullanılmasıyla birlikte iyice fakirleşmiştir.
• Tarımda verimin düşük olması ve dengesiz toprak
sahipliği sonucu halk başka geçim kaynakları
bulmaya yönelmiş, çeşitli iş imkanları sunan kent ise
kırsal alanda yaşayanlar için cazip hale gelmiştir
• 1950’li yıllarda nüfusun %75’i köylerde
yaşamaktayken, bu oran 1980’de %56’ya,
2000 yılında ise %35’e gerilemiştir (DPT,
2006a).
• Göç eden kitlenin çoğunlukla genç, yetenekli
ve girişimci insanlardan oluşması, kırsal
alanlarda nitelikli insan kaynağının büyük
ölçüde kaybedilmesine yol açmıştır.
• Bunun sonucu olarak da kırdaki nüfus azalmış
ve yaşlanmaya başlamıştır.
KAYNAKLAR
O
O
O
O
O
BİB-TAU, 2008. Kırsal Alan Planlaması, Bayındırlık ve İskan
Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Müdürlüğü, Ankara.
Devlet Planlama Teşkilatı Kalkınma Planları
AVRUPA BİRLİĞİ’NE UYUM SÜRECİNDE TÜRKİYE’DE KIRSAL
KALKINMA POLİTİKALARI: GENEL BİR DEĞERLENDİRME
KIRSAL ALANDA YOKSULLUĞUN GERÇEK YÜZÜ: KADINLAR
İç İşleri Bakanlığı Araştırma ve Etütleri