Transcript E-Kitaplar Nereye Koşuyor - Handan UĞUR

E-kitaplar Nereye Koşuyor?
HANDAN UĞUR-VDG
İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
ANKOS YÖNETİCİLER TOPLANTISI
İZMİR –ÇEŞME 19 ARALIK 2012
•
•
•
•
•
•
ANKOS ve E-kitap Konsorsiyumları
Güçlükler
Türkiye’de üniversite profilleri
E-kitaplar sağlanırken hangi kriterlere dikkat edilmeli
Dünyada ve Türkiye’de e-kitap
Gelecek
ANKOS ve E-kitap Konsorsiyumları
• ANKOS ilk defa 2005 yılında e-kitaplarla
ilgili bir araştırma grubu kurdu.
• Bu araştırma kapsamında bazı
veritabanları incelenmiş ve sağlama
modelleri, kullanıcıların bakış açıları
irdelenmiş tüm sonuçlar bir raporla
duyurulmuştu.
ANKOS ve E-kitap Konsorsiyumları
• İlk kurulan e-kitap veritabanı
konsorsiyumu Ebrary Academic Complete
e-Books ve sonrasında Safari e-books
veritabanlarıdır.
• Bugün ANKOS kapsamında 17 tane e-kitap
konsorsiyumu bulunmaktadır.
• Yeni ürünlerin değerlendirilmesine devam
edilmektedir.
ANKOS ve E-kitap Konsorsiyumları
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Books24x7, 2011
CREDO General Reference, 2011
Doodys LWW e-books, 2009
Ebrary Academic Complete e-Books, 2002
Elsevier e-kitap, 2009-2011
Hiperkitap, 2010
IGI Global e-books, 2010
Jaypeedigital, 2011
Knovel e-books, 2009
ANKOS ve E-kitap Konsorsiyumları
•
•
•
•
•
•
•
•
MD Consult e-books 2006
Oxford Reference Online, 2006
Oxford Scholarship Online , 2006
Oxford- Grove Art Online, 2006
Oxford- Grove Music Online , 2006
Springer e-books, 2007-2010
Safari e-books, 2006
Thieme, 2009
ANKOS Konsorsiyumları
Yıllara göre üye sayıları
350
304
300
255
Üye sayısı
250
223
200
150
127
121
2007
2008
92
100
50
0
0
Yıllar
2006
Yıllar
2009
2010
2011
ANKOS Konsorsiyumları
Konularına göre
Veritabanı sayısı
10
9
8
7
6
5
Veritabanı sayısı
4
3
2
1
0
Multi disiplin
Tıp
Kimya
Müzik Sanat,
Mimarlık
Bilgisayar ve bilişim
ANKOS E-Kitap Sağlayıcı Dağılımı
Derleyici
32%
Yayıncı
68%
E-kitap sağlama modelleri
-Satın alma : Tek ödeme ile sahip olma
* Seç-al : Tüm koleksiyon içinden tek tek kitap
seçerek satın alma
* Paket koleksiyon sağlama: Konu koleksiyonları
-Abonelik : Abonelik süresince erişim hakkı
E-kitap sağlama modelleri
-Belirli bir süre erişim hakkı : Ödünç alma ya
da kısa süreli kitabı kiralama gibi
-Kullan-Al : Seçilmiş listelerden istek
yapılan kitapların koleksiyona eklenmesi
Fiyatlandırmada uygulanan kriterler
• FTE (full time equivalent) : Tam zamanlı
kullanıcı
• Relevant FTE : İlişkili kullanıcı
• Konsorsiyum üye sayısı
• Yayın sayısı
Güçlükler
•
•
•
•
•
Çok farklı sağlama modelleri
DRM (Digital Right Management) uygulamaları
İstatistikler
Kullanıcı sınırlamaları
Kullanım hakkının sürekliliği
•
•
•
•
•
•
Depolama , saklama
Arayüz , farklı teknoloji gereksinimleri
Mevzuat, telif hakkı
Ders kitaplarının konsorsiyum dışında kalması
Türkçe yetersiz içerik
Koleksiyon değişimleri
Konsorsiyumlar ve üniversite profilleri
• E-kitap konsorsiyum uygulamalarındaki
güçlükte üniversitelerimizin
profillerindeki farklılıklar önemli bir
etkendir.
Konsorsiyumlar ve üniversite
profilleri
• Devlet üniversiteleri - Vakıf Üniversiteleri
– Mevzuat
– Nüfus , dil
– Bütçe ve imkanlar
– Personel ve donanım
– Bilinç (bakış açısı)- tecrübe
Konsorsiyumlar ve üniversite
profilleri
Mevzuat :
Devlet üniversiteleri doğal olarak devletin
yasaları kapsamında koleksiyonlarını
sağlayabilir ve geliştirebilirler.
Bu durum bazı konsorsiyum modellerinin
uygulanmasında sorunlar ortaya
çıkarmaktadır.
Konsorsiyumlar ve üniversite
profilleri
Nüfus ve dil :
• Üniversitelerin çok farklı büyüklüklerde olması
kullanıcı sayısına bağlı modellerde aralıkların
belirlenmesini zorlaştırmaktadır.
• Kullanıcı sayısı yüksek fakat yabancı dil bilen
ögrencilerin sayısının düşük olması yüksek ücret
ödenmesine karşın kullanıcı istatistikleri düşük
olabilmektedir.
Konsorsiyumlar ve üniversite
profilleri
Bütçe ve imkanlar:
• Yetersiz bütçeler nedeniyle hem koleksiyon hem
de alt yapı ve donanım sağlama sorunları
• Bütçeler belirlenirken kütüphanelerin ihtiyaçları
ile ilgili yeterli çalışma yapılmaması
Türkiye’de üniversite profilleri
Personel ve mekan:
• Personel sıkıntısı yaşayan üniversiteler
• İhtiyaç ve standartlara uygun kütüphane
mekanlarının olmaması
Türkiye’de üniversite profilleri
Bilinç – yaklaşım :
Üniversite yönetimlerinin kütüphanelere verdiği
önem, bakış açısı açısından yine üniversiteler
farklılık göstermektedir.
E-kitaplar Sağlanırken hangi kriterlere
dikkat edilmeli
Üniversitenin eğitim programları
Kullanıcı isteklerinin dikkate alınması
Birim fiyat ortalamalarının incelenmesi
Kütüphane koleksiyonları ile veritabanı
kapsamlarının çakışma analizlerinin yapılması
• Bütçe planlama
• Diğer standart temel teknik özellikler
•
•
•
•
Dünyada e-kitap
*E-kitap basılı kitabı geçti*
Amazon baş editörü Chris Schluep, satılan e-kitapların sayısının basılı
olanlardan fazla olduğunu bildirdi.
Dünyada e-kitap
• Amerikan Yayıncılar Birliği’nin (Association of
American Publishers – AAP) yayınladığı rapora
göre Ocak 2011′de bir önceki yıla göre satışları
%115,8 arttı.
• Ocak Şubat aylarında elektronik kitap pazarının
bir yıl önceki aynı döneme göre toplamda %169,4
artmış.
• 84 yayınevinden alınan veriler doğrultusunda
hazırlanan raporda basılı kitapların ise Ocak
Şubat 2010 dönemine göre 2011′in aynı
döneminde satışlarının %24,8 oranında gerilediği
rapor edilmiş.
Türkiye’de E- kitap
İdefix Genel Müdürü Mehmet İnhan’ın
değerlendirmesi:
• Türkiye’de Türkçe e-kitaplar yaklaşık 1 yıl önce,
15 Nisan 2010 yılında idefix tarafından satışa
sunuldu.
• 160 kadar yayıncı dijital yayıncılığa geçti, 1450
kadar e-kitap satışa açıldı, 13,000 e-kitap
satıldı.
Gelecek
Gelecek
Gelecek
Kore’de bir kutuphane
Teşekkürler
???