Transcript Integraal samenwerken in de wijk: wat betekent dit voor

NVTZ |Lokaliteit en toezicht houden
Integraal samenwerken in de wijk:
wat betekent dit voor toezicht?
Rian van de Schoot - Vilans
Programma
• Hervorming Langdurende Zorg en de opkomst van wijkteams
• Wat weten we van wijkteams?
• Governance tussen organisaties
• Wat vraagt dit van toezicht?
Uitgangspunten HLZ
hervormingen langdurige zorg en ondersteuning (2015)
1. Uitgegaan wordt van wat mensen (nog) wel kunnen in plaats van wat zij
niet kunnen. Kwaliteit van leven (welbevinden) staat voorop.
2. Als ondersteuning nodig is, wordt allereerst gekeken naar het eigen,
sociale netwerk en de financiële mogelijkheden van betrokkenen en wordt
de hulp dichtbij georganiseerd.
3. Voor wie – ook met steun van de omgeving – niet (meer) zelfredzaam kan
zijn, is er altijd (op participatie gerichte) ondersteuning en/of passende
zorg.
4. De meest kwetsbare mensen krijgen recht op passende zorg in een
beschermende, intramurale omgeving vanuit de nieuwe Wet Langdurige
Zorg.
Sociale wijkteams
Onderzoek sociale wijkteams in Nederland (2014, 2015, Movisie,
Movisie, NJI, Vilans)
2014: 69% van gemeenten heeft één of meerdere sociale (wijk)teams
2015: 87% van de gemeenten (96% van de G32 gemeenten)
Waarom? 4 meest genoemde argumenten
• Integrale aanpak: 1 huishouden, 1 plan, 1 regisseur
• Multidisicplinair werken: diverse hulpverleners, korte lijnen
• Laagdrempeligheid: dicht bij de burgers
• Preventie en vroegsignalering: vroegtijdig ingrijpen, voorkomen van erger,
outreachend
Modellen wijkteams
• Breed integraal team voor alle hulpvragen (42%)
• Breed integraal team voor complexe of meervoudige
hulpvragen (20%)
• Domein/doelgroepspecifieke teams (16%)
• Generalistische teams, met daarachter meer
gespecialiseerde teams (12%)
Sociaal wijkteam versus moederorganisatie
• 29% ervaart spanning omdat:
• Spagaat commitment naar moederorganisatie –
wijkteam – gemeente
• Verschil in opvatting/visie tussen professional –
werkgever – opdrachtgever
• 70% ervaart geen spanning omdat:
• Teamleden losgekoppeld van moederorganisatie
(onafhankelijke stichting, detachering)
• Afspraken vastgelegd over
rollen/verantwoordelijkheden
• Samenwerking vanuit gedeelde visie
Governance in een veranderend stelsel
(Idenburgh en Van Schaik)
Idenburgh & Van Schaik
Governance in een veranderend stelsel
Het stelsel verandert in een ecosysteem.
De governance verandert mee:
- Meer horizontale governance in netwerken.
- Grotere rollen voor de participerende burger en de
professional in de wijk.
- Beweging van ‘in control’ zijn naar loslaten en vertrouwen.
Onderzoek Vilans 2015
Toezicht
- Tendens naar horizontaal toezicht, wederkerigheid en
transparantie.
- Toezicht met meer oog op maatschappelijke waarde
(outcome toezicht).
- Naar buiten gerichte toezicht: Dichterbij de burger en
meer gericht op samenwerking.
Sturing
- Beweging naar flexibelere sturing, met meer focus op
loslaten en vertrouwen.
- Samenspel met de participerende burger en de
professional in de wijk.
- Meer ‘outcome’ sturing op de maatschappelijke
waarde.
Verantwoording
- Meer directe verantwoording aan de participerende
burger en mantelzorg.
- Grotere verantwoordelijkheid voor professionals lager
in de organisatie.
- Van regeldruk naar passende regels (Meurs).
Inkoop
- Burgers participeren vaker in inkoop (zorgcoöperaties,
burgerinitiatieven).
- Beweging naar outcome financiering.
- Meer gelijkwaardige verhoudingen tussen
organisaties: wederkerige afhankelijkheid in
governance netwerken.
2016 : Verdieping in 3 casussen
- De Koepel: coöperatie van burgerinitaitieven
- Samen Leven Kerkrade: samenwerkingsverband
gemeente – zorgaanbieders – (vertegenwoordiging
van) inwoners
- Toezicht Peel
Van systeem naar adaptief netwerk
Inzichten
Raad van Toezicht
•
•
(zorg)organisatie
•
professional
lokaal
Gemeente
Gemeenteraad
Overheid
1e/2e Kamer
inwoner/client/
stemmer
Lokale politiek doet zijn intrede in zorg(vernieuwing)
Lokale governance waarbij schaalgrootte aanbieder
niet zomaar passend is
Georganiseerd burger is versneller in vernieuwing
Lokale governance
• Samen sturen op inzet van middelen
• Mede-eigenaarschap op risico
• Burgerkracht/-invloed organiseren, ook eigenheid
bewaren
• Lokaal passende maat, reduceren van schaalgrootte
• Mandaat regelen, ‘belief’ bij bestuur en toezicht
• Oog voor de ijsberg (verantwoording, posities)
• (wisselende) samenwerking om waarde te creëren
• Oog voor Intenties, competenties, prestaties :
vertrouwen (P. Meurs)
Burger = cliënt = inwoner = stemmer
Opbrengst casus Toezicht
Opgave Samenwerking
- Noodzaak voor samenwerking met name ervaren voor kwetsbare doelgroepen in de
samenleving.
- Daarnaast geven een aantal bestuurders aan echt vanuit de vraag van de cliënt te willen
werken. Daar hoort automatisch bij dat je samen met formele en informele partijen
samenwerkt om te blijven werken vanuit de vraag.
- Alle maatschappelijke organisaties in het sociaal domein werken regionaal. Binnen elke
organisatie wordt afgesproken wie op gemeente niveau (gedelegeerd) afspraken maakt.
- De organisatie van samenwerking tussen bestuurlijk, management en operationeel niveau
wordt als een uitdaging ervaren. Samenwerking in de wijk komt tot stand, op andere niveaus
moet dit nog op gang komen.
- Ten aanzien van financiën in samenwerking ontstaan verschillende perspectieven. Enerzijds
is de continuïteit van de eigen (activiteiten) leidend, anderzijds geven bestuurders aan dat
samenwerking betekent inleveren van autonomie, volume en financiën.
Opbrengst Casus Toezicht
Rol van Toezicht
- Toezichthouders worden door bestuurders aangemoedigd om zich meer in het
maatschappelijk debat te mengen. Met gepaste afstand iets vinden van het realiseren
van de maatschappelijke opgave.
- Ondanks maatschappelijke kramp (inspecties en financiële verantwoordelijkheid) op
toezicht is er juist nu behoefte aan sparring en ruimte.
- Toezichthouders weten onvoldoende wat er op de werkvloer afspeelt en kennen
onvoldoende het DNA van de organisatie.
Discussiepunten:
-Welke visie hebben toezichthouders op toezicht? Enerzijds is er de neiging tot
control, anderzijds de behoefte van genuanceerde inbreng van toezichthouders in
het maatschappelijke debat.
-Hoe gaan toezichthouders de dialoog aan met de bestuurders mbt risico's in
samenwerking en het mogelijk inleveren van autonomie?
HOE
• Hoe kun je gezamenlijk sturen en
mandaat organiseren aan tafel?
• Hoe regel je verantwoordelijkheid bij
bijvoorbeeld incidenten?
• Hoe organiseer je echt invloed van
burgers aan tafel?
• Welke schaal kies je?
• Hoe komen we van intenties naar
prestaties?
• Hoe zien handvatten voor een
nieuwe (netwerk)governance er uit?
Stip op de horizon
Sturen vanuit waarden
Invulling geven aan ecosysteem
Werken aan Maatschappelijke opgave
Flexibel wendbaar netwerk
Werken vanuit onzekerheid en maximaal
waarde toevoegt voor de burger
19
Meer weten?
Onderzoek Sociale wijkteams:
https://www.movisie.nl/sites/default/files/alfresco_files/Sociale-wijkteams-inbeeld%20[MOV-9164168-1.1].pdf
Publicatie Governance tussen organisaties:
http://www.vilans.nl/docs/vilans/publicaties/governance-tussen-organisaties.pdf
Interviewreeks Governance 2015&2016:
http://www.vilans.nl/Over-vilansOverzicht.html?thema=Ketens%20en%20netwerken&themaid=601051
vragen:
[email protected]
[email protected]