Transcript Αlpha Τράπεζα Πίστεως Thursday, 1 June 2000

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών
Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017
Ελληνική Οικονομία
Η ενίσχυση των επενδύσεων συνιστά αναγκαία
συνθήκη για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας
το 2017 δεδομένης της υποτονικής καταναλωτικής
δαπάνης που οφείλεται στη συμπίεση του
διαθεσίμου
εισοδήματος
ως
συνέπεια
των
αυξημένων
φορολογικών
συντελεστών
και
ασφαλιστικών εισφορών και τη φθίνουσα πορεία του
1
δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης . Επισημαίνεται
ότι, η επενδυτική δαπάνη μειώθηκε στα χρόνια της
ύφεσης από 27,3% του ΑΕΠ το τρίτο τρίμηνο του
2007 σε μόλις 12% το τρίτο τρίμηνο του 2016. Τα
τελευταία χρόνια οι επενδύσεις υπολείπονται των
αποσβέσεων
με
αποτέλεσμα
ο
καθαρός
σχηματισμός παγίου κεφαλαίου να είναι αρνητικός.
Οι βασικοί μοχλοί για την ανάπτυξη των επενδύσεων
στην επόμενη διετία είναι οι εξής.
Πρώτον, η επιτάχυνση του προγράμματος
ιδιωτικοποιήσεων θα μπορούσε να διαμορφώσει τις
συνθήκες για την υλοποίηση πρόσθετων συναφών
επενδυτικών σχεδίων και να σηματοδοτήσει την
προσήλωση στην εφαρμογή του προγράμματος. Το
2017 έχουν προϋπολογισθεί έσοδα της τάξεως των
€2,6 δισ., έναντι €500 εκατ. το 2016 και €3,4 δισ.
συνολικά στην περίοδο 2011-2016.
Δεύτερον, η αξιοποίηση των διαθεσίμων κεφαλαίων
για
τη
χώρα
μέσω
της
αυξήσεως
της
απορροφητικότητας των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Το
2016 συνεχίστηκε η απορρόφηση των κονδυλίων
από τα διαρθρωτικά ταμεία και εκτιμάται ότι θα
προσεγγίσει σημαντικά τον ετήσιο στόχο των €2,3
δισ. που είχε τεθεί. Σημειώνεται ότι συνολικά για την
προγραμματική
περίοδο
ΕΣΠΑ
2014-2020
προβλέπονται διαθέσιμα κεφάλαια της τάξεως €26
δισ. (20% εθνικοί πόροι και 80% πόροι
διαρθρωτικών επενδυτικών ταμείων της Ε.Ε.) που
θα κατευθυνθούν επί το πλείστον σε δράσεις σχετικά
με υποδομές και περιβάλλον, ανταγωνιστικότητα και
επιχειρηματικότητα,
ανάπτυξη
ανθρωπίνου
δυναμικού και αγροτική ανάπτυξη.
Τρίτον, η αναδιάρθρωση και εξυγίανση των
επιχειρήσεων στο πλαίσιο του προγράμματος
διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων
μπορεί να προσελκύσει σημαντικά επενδυτικά
κεφάλαια από το εξωτερικό.
Τέταρτον,
ο
δραστικός
περιορισμός
της
αβεβαιότητας σχετικά με τη δεύτερη αξιολόγηση και
τη γενικότερη πορεία του τρίτου ελληνικού
προγράμματος διάσωσης που αποτελεί αναγκαία
συνθήκη και αδήριτη ανάγκη σε μία περίοδο που η
άνοδος του ευρωσκεπτικισμού και οι διαδοχικές
εκλογικές αναμετρήσεις στην Ευρώπη συνθέτουν
έναν ιδιαίτερα ευμετάβλητο διεθνή περίγυρο.
Πέμπτον, η αξιοποίηση των ευκαιριών που
ενδεχομένως να προκύψουν μετά τις διαφαινόμενες
αλλαγές που επιφέρουν στο διεθνές εμπόριο και στις
ροές των άμεσων ξένων επενδύσεων, η
διαδικασία υλοποίησης της απόφασης για το Brexit
και η ενίσχυση του προστατευτισμού μετά την
εκλογή του νέου προέδρου στις ΗΠΑ. Η
προσέλκυση, ωστόσο, άμεσων ξένων επενδύσεων
στη χώρα προϋποθέτει όχι μόνο την ενεργοποίηση
των ανωτέρω τεσσάρων παραγόντων αλλά και τη
μετάθεση
του
βάρους
της
δημοσιονομικής
προσαρμογής από το σκέλος των φόρων στην
πλευρά των δαπανών.
Η εμπειρική έρευνα διεθνώς έχει προσδιορίσει μία
σειρά παραγόντων που προσελκύουν τις άμεσες
ξένες επενδύσεις. Οι παράγοντες που αναφέρονται
μεταξύ άλλων είναι το ύψος του φορολογικού
συντελεστή επί των επιχειρηματικών κερδών, καθώς
και το μέγεθος της τοπικής αγοράς, η δυνατότητα
που προσφέρει η χώρα υποδοχής για πρόσβαση σε
άλλες ευρωπαϊκές αγορές, η γλωσσική ομοιογένεια,
η γειτνίαση με τη χώρα προέλευσης, το επίπεδο
ειδίκευσης και εκπαίδευσης του ανθρώπινου
δυναμικού, και τέλος, το κόστος εργασίας αλλά και το
συνολικό κόστος παραγωγής.
Γράφημα 1. Καθαρές Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (% του ΑΕΠ)
μ.ο. περιόδου 2009-2015
Γράφημα 2. Φορολογικοί Συντελεστές επί των Κερδών
των Επιχειρήσεων και Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ
35%
3535
30%
3030
25%
2525
20%
2020
15%
1515
10%
1010
5%
55
0%
(Δείκτης ΕΕ-15 =100)
Πηγή: Ε.Επιτροπή,
Deloitte
00
Κύπρος
Ιρλανδία
Πορτογαλία Βουλγαρία
Ισπανία
Ρουμανία
180180
160160
140140
120120
100100
80 80
60 60
40 40
20 20
0 0
Ελλάδα
Πηγή: ΔΝΤ
1
Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης, επιδεινώθηκε έτι περαιτέρω τον
Ιανουάριο του 2017, στο -67,8, έναντι -64,4 τον Δεκέμβριο του 2016.
Φορολογικοί Συντελεστές 2016, αριστ.αξον.
Φορολογικοί Συντελεστές 2009, αριστ.αξον.
Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ 2016ε, δεξ.αξον.
Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ 2009, δεξ.αξον.
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
Επίσης είναι καθοριστικής σημασίας η εξομάλυνση
και σταδιακή άρση ορισμένων αποτρεπτικών
2
παραγόντων στην προσέλκυση επενδύσεων, όπως
η γραφειοκρατία στο δημόσιο τομέα, η πολιτική
αβεβαιότητα, η πρόσβαση στη χρηματοδότηση κ.α..
Όπως παρουσιάζεται στο Γράφημα 1, ο μέσος όρος
των άμεσων ξένων επενδύσεων ως ποσοστό του
ΑΕΠ στην περίοδο 2009-2015 για την Ελλάδα
διαμορφώνεται σε πολύ χαμηλό επίπεδο (0,7%),
έναντι των υπολοίπων χωρών που παρουσιάζονται
στο Γράφημα. Παρατηρείται μεγάλη προσέλκυση
άμεσων ξένων επενδύσεων στην Κύπρο και την
Ιρλανδία κατά την περίοδο αυτή, χώρες
που
ακολουθούσαν
και
αυτές
προγράμματα
προσαρμογής. Οι δύο αυτές χώρες διαθέτουν ένα
περιβάλλον πιο φιλικό προς την επιχειρηματικότητα
και κατά πολύ χαμηλότερους φορολογικούς
συντελεστές, 12,5% το 2016 (Γράφημα 2). Δεν είναι
τυχαίο ότι οι δύο αυτές χώρες έχουν καταφέρει να
εξέλθουν από την ύφεση μέσω σημαντικής αύξησης
των επενδύσεων. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι
χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Ισπανία και
η Πορτογαλία έχουν υπερδιπλάσιες σε σχέση με τη
χώρα μας καθαρές ξένες επενδύσεις κατά την ίδια
χρονική περίοδο.
Επιπλέον, όπως παρατηρείται στο Γράφημα 2, ο
φορολογικός συντελεστής επί των κερδών των
επιχειρήσεων στην Ελλάδα το 2016 είναι ιδιαίτερα
αυξημένος φθάνοντας το 29%, ενώ παράλληλα η
θέση της χώρας υποχωρεί σημαντικά και με βάση το
δεύτερο κριτήριο προσέλκυσης άμεσων ξένων
επενδύσεων, το μέγεθος της τοπικής αγοράς, καθώς
συρρικνώνεται στα χρόνια αυτά ολοένα και
περισσότερο το ύψος του κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Όπως
φαίνεται στο Γράφημα 2, συγκρίνοντας τις
επιλεγμένες χώρες την περίοδο 2009 και 2016, η
Ελλάδα διαθέτει πλέον το χαμηλότερο κατά κεφαλήν
ΑΕΠ μετά την Βουλγαρία.
όσο και σε όρους διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας
μέσω των ρυθμιστικών παρεμβάσεων και της
απελευθέρωσης των αγορών κατά την τελευταία
επταετία. Στο Γράφημα 3 παρουσιάζεται η σημαντική
βελτίωση της Ελλάδας στην κατάταξη με βάση τον
3
δείκτη Ευκολίας Έναρξης Επιχείρησης από την
θέση 140 το 2009 στη θέση 56 το 2016.
Ειδικότερα, με βάση τους επιμέρους δείκτες,
βελτιώθηκε η επίδοση της χώρας ως προς (ι) τον
αριθμό των διαδικασιών που απαιτούνται για την
έναρξη της επιχείρησης (από 15 το 2009 σε 5 το
2016), (ιι) τον αριθμό των ημερών που χρειάζονται
(από 19 ημέρες το 2009 σε 13 το 2016), (ιιι) το
κόστος ως ποσοστό του κατά κεφαλήν εισοδήματος
που απαιτείται (από 10,9% το 2009 σε 2,2% το
2016 και (ιv) το ελάχιστο κεφάλαιο ως ποσοστό του
κατά κεφαλήν εισοδήματος που καταβάλλεται για
την έναρξη της επιχείρησης (από 21,4% το 2009 σε
0,0% το 2016).
Δείκτες Οικονομικού Κλίματος στις αρχές
του 2017: Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (ESI)
στην Ελλάδα παρέμεινε στο ίδιο επίπεδο για δεύτερο
συνεχή μήνα τον Ιανουάριο του 2017, στο 95,1 και
ενισχύθηκε έναντι του Ιανουαρίου του 2016, όταν ο
δείκτης διαμορφωνόταν στο 91,6. Η βελτίωση του
δείκτη τον Ιανουάριο του 2017 μπορεί να αποτελέσει
ένδειξη ενίσχυσης των προοπτικών της οικονομίας,
αν και το επίπεδο παραμένει χαμηλότερο έναντι του
μακροχρόνιου μέσου όρου (100). Σημειώνεται ότι ο
δείκτης βελτιώθηκε στην Ευρωζώνη (Ιανουάριος
2017: 108,2, Δεκέμβριος 2016: 107,8), όπως επίσης
και σε επιλεγμένες οικονομίες της Ευρωζώνης που
παρουσιάζονται στον Πίνακα 1.
Πίνακας 1. Δείκτης Οικονομικού Κλίματος
σε επιλεγμένες χώρες της Ευρωζώνης
Γράφημα 3. Doing Business: Σημαντική Βελτίωση στο
Δείκτη Ευκολίας Έναρξης Επιχείρησης, 2009-2016
Κατάταξη Ελλάδας: 2009: 140/183, 2016: 56/190
1= Καλύτερος
21,4%
19
15
13
10,9%
2,2%
0,0%
Πηγή: World Bank
2009
2016
107,8
108,2
Ιταλία
107,5
104,3
105,6
Ισπανία
107,8
106,0
107,4
Ελλάδα
91,6
95,1
95,1
106,8
109,3
109,6
Πηγή:Ε.Επιτροπή
5
Αρ. Ημερών
Κόστος (% στο
κατά κεφαλήν
εισόδημα)
Δεκέμβριος 2016 Ιανουάριος 2017
105,1
Πορτογαλία
Βελτίωση
Αρ. Διαδικασιών
Ιανουάριος 2016
Ευρωζώνη
Ελάχιστο
Κεφάλαιο (% στο
κατά κεφαλήν
εισόδημα)
Πέραν της πρόσβασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και
της υψηλής ποιότητας ανθρωπίνου κεφαλαίου, η
Ελλάδα
προσφέρει
σημαντικά
ακόμη
πλεονεκτήματα.
Συγκεκριμένα,
βελτιώθηκε
η
ανταγωνιστικότητα τόσο σε όρους κόστους εργασίας
Η βελτίωση του γενικού δείκτη αποδίδεται στην
ενίσχυση του δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών
στη βιομηχανία (Ιανουάριος 2017: -5,0, Δεκέμβριος
2016: -5,7), ενώ αντίθετα, επιδεινώθηκε ο δείκτης της
Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης (Πίνακας 2), εξαιτίας
της επιδείνωσης των προβλέψεων των νοικοκυριών
για την οικονομική τους κατάσταση στους επόμενους
12 μήνες.
2
Για εκτενέστερη αναφορά βλέπε Global Competitiveness Report 20162017 του World Economic Forum, σελ. 190.
3
World Bank _ Doing Business Report, 2017
2
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
είδη εξαιτίας των εκπτώσεων που σημειώθηκαν κατά
τον μήνα Νοέμβριο (Black Friday).
Πίνακας 2. Επιμέρους Δείκτες Οικονομικού Κλίματος
στην Ελλάδα
Ιανουάριος 2016
Βιομηχανία
Υπηρεσίες
Καταναλωτές
Λιανικό Εμπόριο
Κατασκευές
-10,1
Δεκέμβριος 2016 Ιανουάριος 2017
-5,7
-5,0
-5,3
-3,1
-3,2
-63,9
-64,4
-67,8
-3,4
9,8
12,9
-37,9
-44,0
-45,3
Πηγή:Ε.Επιτροπή
Όσον αφορά στον δείκτη προσδοκιών στο Λιανικό
Εμπόριο, αυτός βελτιώθηκε όπως φαίνεται στον
Πίνακα 2. Η εξέλιξη αυτή προήλθε κυρίως από α) την
σημαντική βελτίωση στον υποδείκτη «πωλήσεις
αυτοκινήτων το προηγούμενο τρίμηνο» (Ιανουάριος
2017: +26, Δεκέμβριος 2016: -3), που συμβαδίζει με
την αύξηση των πωλήσεων αυτοκινήτων στο
τέτραρτο τρίμηνο του 2016 (+4,0%), καθώς επίσης
και β) στην βελτίωση των προσδοκιών των
λιανεμπόρων για την απασχόληση του κλάδου
συνολικά (εξαιρουμένων των αυτοκινήτων) στο
επόμενο τρίμηνο (Ιανουάριος 2017: 46,1, Δεκέμβριος
2016: 10,8).
Τέλος, όσον αφορά στον δείκτη καταναλωτικής
εμπιστοσύνης, από την ανάλυση προκύπτει ότι α)
επιδεινώθηκε σημαντικά ο υποδείκτης που δηλώνει
τις προοπτικές για την οικονομία στους επόμενους
12 μήνες και β) χειροτέρευσαν οι προσδοκίες των
καταναλωτών για αποταμίευση τους επόμενους 12
μήνες. Και οι δύο ανωτέρω εξελίξεις συνδέονται με
την έντονη φορολογική επιβάρυνση που συνεχίζει να
πλήττει τα νοικοκυριά και το 2017.
Το Λιανικό Εμπόριο στο ενδεκάμηνο του
2016: Παρά την αύξηση του κύκλου εργασιών στο
λιανικό εμπόριο (τρέχουσες τιμές) τον Νοέμβριο του
2016 κατά 1,8% σε ετήσια βάση, για τρίτο συνεχή
μήνα (Γράφημα 3), ο δείκτης διατηρεί την πτωτική
του τάση συγκρίνοντας το ενδεκάμηνο του 2016
έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2015 (-2,2% σε
ετήσια βάση).
Όσον αφορά στους επιμέρους υποκλάδους των
καταστημάτων λιανικού εμπορίου, σε βάση
ενδεκαμήνου, ουσιαστικά μόνο ο κλάδος των
πολυκαταστημάτων κατέγραψε σημαντική αύξηση
των πωλήσεων (+5,4%), ακολουθούμενος από τις
πωλήσεις του κλάδου ένδυσης και υπόδησης
(+2,5%). Επισημαίνεται ότι κλάδοι του λιανικού
εμπορίου που συνδέονται με μη διαρκή αγαθά
πρώτης ανάγκης, όπως τα τρόφιμα και τα
φαρμακευτικά είδη παρουσίασαν μείωση του κύκλου
εργασιών στο ενδεκάμηνο του 2016 (Πίνακας 3).
Πίνακας 3. Ετήσιες % Mεταβολές τoυ Mέσου Δείκτη Κύκλου
Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο
Κατηγορίες Καταστημάτων
11Μ 2016
11Μ 2015
Μεγάλα Kαταστήματα Tροφίμων
Μικρά Καταστήματα Τροφίμων
Πολυκαταστήματα
Φαρμακευτικά-Καλλυντικά
Ένδυση-Υπόδηση
Έπιπλα-Ηλεκτρ. Είδη
Βιβλία-Χαρτικά-Λοιπά είδη
Καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων
Γενικός Δείκτης
-0,7%
-1,8%
5,4%
-1,6%
2,5%
-1,8%
1,9%
-10,2%
-2,2%
-1,0%
-2,6%
-6,7%
-2,6%
2,8%
-6,8%
4,4%
-12,5%
-3,2%
Γενικός Δείκτης εκτός Καυσίμων
και Λιπαντικών Αυτοκινήτων
-0,5%
-0,9%
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ.
Τραπεζική Χρηματοδότηση του Ιδιωτικού
Τομέα: Ο ρυθμός μείωσης της χρηματοδότησης
προς τον ιδιωτικό τομέα επιδεινώθηκε οριακά τον
Δεκέμβριο του 2016 σε σχέση με τον Νοέμβριο και
διαμορφώθηκε σε -1,5%, από -1,3% τον
προηγούμενο μήνα.
Γράφημα 5. Εξέλιξη της Τραπεζικής Χρηματοδότησης
(% ετήσιες μεταβολές)
20% 18,9%
15%
12,6%
10%
Γράφημα 4. Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο
(% ετήσιες μεταβολές)
5%
0%
5%
-5%
0%
-10%
-0,1% -1,5%
-2,8%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
-5%
-10%
Πηγή: ΤτΕλλάδος
-15%
Φεβ-12
Μαϊ-12
Αυγ-12
Νοε-12
Φεβ-13
Μαϊ-13
Αυγ-13
Νοε-13
Φεβ-14
Μαϊ-14
Αυγ-14
Νοε-14
Φεβ-15
Μαϊ-15
Αυγ-15
Νοε-15
Φεβ-16
Μαϊ-16
Αυγ-16
Νοε-16
-20%
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ
Η αύξηση του Νοεμβρίου αποδίδεται κυρίως στην
αύξηση των πωλήσεων κατά 11,6% σε ετήσια βάση
στην κατηγορία «βιβλία-χαρτικά και λοιπά είδη» που
περιλαμβάνει και ηλεκτρονικές συσκευές, λόγω της
θετικής επίπτωσης επί των πωλήσεων σε αυτά τα
Χορηγήσεις σε Επιχειρήσεις
Χορηγήσεις σε Νοικοκυριά
Σύνολο Χορηγήσεων προς τον Ιδιωτικό Τομέα
Ειδικότερα, η χρηματοδότηση προς επιχειρήσεις,
ελεύθερους
επαγγελματίες
και
νοικοκυριά
διαμορφώθηκε σε €198,2 δισ. τον Δεκέμβριο 2016,
και συνοδεύθηκε, από αρνητική μηνιαία καθαρή ροή
4
ύψους €29 εκατ..
4
Μηνιαία καθαρή ροή ορίζεται ως η διαφορά του ύψους των χορηγήσεων
νέων δανείων εντός του μηνός και των αντίστοιχων χρεολυσίων που
κατέβαλαν οι δανειολήπτες στις τράπεζες. Οι καθαρές ροές και οι ρυθμοί
μεταβολής υπολογίζονται αφού ληφθούν υπόψη οι αναταξινομήσεις και
μεταβιβάσεις δανείων/εταιρικών ομολόγων, οι διαγραφές, καθώς και οι
συναλλαγματικές διαφορές.
3
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
Ως προς τη διάρθρωση του υπολοίπου δανείων
προς τον ιδιωτικό τομέα, σημειώνεται ότι το 49,0%
των υπολοίπων δανείων αφορούσε δάνεια σε
επιχειρήσεις (€94,6 δισ.), το 44,0% δάνεια σε
νοικοκυριά (€87,5 δισ.), και το υπόλοιπο 7% δάνεια
σε ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ατομικές
επιχειρήσεις.
Οι
πιστώσεις
προς
μη
χρηματοπιστωτικές
επιχειρήσεις παρέμειναν αμετάβλητες σε ετήσια
βάση, τον Δεκέμβριο 2016, έναντι αύξησης μόλις
0,5% τον προηγούμενο μήνα.
Πίνακας 4. Χρηματοδότηση (1) Μη- Χρηματοπιστωτικών
Επιχειρήσεων ανα Κλάδο Δραστηριότητας, 2016
(Υπόλοιπα
(2)
σε δισ. ευρώ)
ΟΚΤ.
ΝΟΕ.
ΔΕΚ.
(%) 12μηνη μεταβολή
Γεωργία
86,5
0,1%
1,3
86,9
0,5%
1,3
87,5
0,0%
1,3
-5,0%
-2,2%
0,1%
20,4
20,4
20,0
0,2%
0,6%
-1,5%
18,6
18,6
18,6
0,8%
0,8%
1,6%
7,5
7,6
7,6
1,8%
2,0%
2,3%
Σύνολο
Βιομηχανία
Εμπόριο
Τουρισμός
Ναυτιλία
Κατασκευές
Ενέργεια- Ύδρευση
Αποθηκεύσεις και Μεταφορές
Λοιπά
8,0
8,2
9,3
-4,3%
-3,7%
-1,7%
9,7
9,9
9,8
-1,1%
0,7%
-0,7%
4,8
5,0
4,8
-0,5%
2,0%
1,1%
1,0
1,1
1,1
10,8%
10,1%
10,2%
15,1
15,0
15,0
1,8%
1,2%
-0,7%
(1)
Στα υπόλοιπα περιλαμβάνονται τα δάνεια και οι τοποθετήσεις σε εταιρικά ομόλογα,
ανεξάρτητα από το αν έχουν τιτλοποιηθεί.
(2)
Οι ρυθμοί μεταβολής υπολογίζονται αφού ληφθούν υπόψη οι αναταξινομήσεις και
μεταβιβάσεις δανείων/εταιρικών ομολόγων, οι διαγραφές, καθώς και οι συναλλαγματικές
διαφορές.
Πηγή: ΤτΕ
Σχετικά με τους επιχειρηματικούς κλάδους, τον
Δεκέμβριο του 2016, σε ετήσια βάση, τα υπόλοιπα
δανείων παρουσίασαν αύξηση προς όλους σχεδόν
τους κλάδους πλην της βιομηχανίας, της Ναυτιλίας,
και των κατασκευών (βλ. Πίνακα 4).
Αναφορικά με τη χρηματοδότηση των νοικοκυριών,
κατά τον Δεκέμβριο του 2016, ο ρυθμός μείωσης των
υπολοίπων των δανείων παρέμεινε σταθερός στο
2,8%. Από την ανάλυση της χρηματοδότησης των
νοικοκυριών προκύπτει οριακή επιδείνωση της
μείωσης των στεγαστικών δανείων τον Δεκέμβριο σε
3,5%, έναντι -3,4% τον Νοέμβριο και των
καταναλωτικών δανείων από -0,7% τον Νοέμβριο σε
-0,8% τον Δεκέμβριο 2016.
Τραπεζικές Καταθέσεις Ιδιωτικού Τομέα: Οι
ιδιωτικές καταθέσεις το 2016 διαμορφώθηκαν σε
€121.383 εκατ. Σύμφωνα με την Τράπεζα της
Ελλάδος, από το Δεκέμβριο του 2016, στα στοιχεία
των καταθέσεων δεν περιλαμβάνονται τα στοιχεία
του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων λόγω
αναταξινόμησής του από το χρηματοπιστωτικό τομέα
στον τομέα της Γενικής Κυβέρνησης.
Οι καταθέσεις των νοικοκυριών διαμορφώθηκαν σε
€100.772 εκατ. και αποτελούσαν το 83% του
συνόλου των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα, ενώ
των επιχειρήσεων διαμορφώθηκαν σε €20.611 εκατ.
(Γράφημα 6).
Τέλος, το σύνολο των καταθέσεων στο τραπεζικό
σύστημα που περιλαμβάνει εκτός από τις καταθέσεις
του ιδιωτικού τομέα και εκείνες της γενικής
κυβέρνησης και των κατοίκων εξωτερικού ανήλθε, το
Δεκέμβριο
του
2016,
σε
€157,460
εκατ.
σημειώνοντας οριακή μείωση κατά 0,2%, σε ετήσια
βάση.
Γράφημα 6. Υπόλοιπα Καταθέσεων του Ιδιωτικού Τομέα, Δεκέμβριος
2016 , (σε € δισ. και % διάρθρωση)
Επιχειρήσεις
, 20.611,
17%
Νοικοκυριά,
100.772,
83%
Πηγή: ΤτΕ
Το δημόσιο χρέος των ΗΠA (Γράφημα 7) διατηρεί
την ανοδική πορεία των τελευταίων ετών, και
διαμορφώθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2016 στα $19,97
τρισ. (ετήσια άνοδος 5,6%) από $18,92 τρισ. που
ήταν το 2015.
Γράφημα 7. Πορεία συνολικού δημόσιου χρέους ΗΠΑ
25
18
16
14
12 %
10
8
6
4
2
0
20
$
15
τρισ.
10
5
0
2007
2008
2009
$ τρισ.
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Ετήσια μεταβολή %
Πηγή: US Treasury
Μελετώντας την διαχρονική εξέλιξη του χρέους,
παρατηρείται ότι ο διπλασιασμός του την περίοδο
2008-2016 οφείλεται κατά μεγάλο ποσοστό στα
μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας που απαιτήθηκαν
για την αντιμετώπισή της.
Το συνολικό δημόσιο χρέος των ΗΠΑ ως ποσοστό
του ΑΕΠ διαμορφώθηκε στο 105% το 2015 και
σύμφωνα με τις φθινοπωρινές εκτιμήσεις της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα ανέλθει στο 108% το
4
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
2016. Σημειώνεται ότι το καθαρό δημόσιο χρέος των
ΗΠΑ
(μη
συμπεριλαμβανομένου
των
ενδοκυβερνητικών υποχρεώσεων) αποτελούσε το
72,2% του συνολικού χρέους το 2016 από 59,5%
που ήταν το 2008. Όσον αφορά το χρέος που
αντιστοιχεί ανά πολίτη στις ΗΠΑ αυτό προσδιορίζεται
στα $61.544. Το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ το οποίο
ανήκει σε αλλοδαπούς επενδυτές αγγίζει τα $5,9
τρισ.
παρατηρείται,
τα
υψηλότερα
καταγράφονται στον Ευρωπαϊκό Νότο.
ποσοστά
Γράφημα 10. Γεωγραφική απεικόνιση δημόσιου χρέους % ΑΕΠ 2015
ΕΕ
Γράφημα 8. Συνολικό δημόσιο χρέος ΗΠΑ ως ποσοστό του ΑΕΠ
95,2
99,4
100,8
2011
2012
104,6
104,7
105,2
108,1 E
2013
2014
2015
2016
87,1
76,0
64,80
2007
2008
2009
2010
Πηγή: Trading Economics - European Committee Autumn 2016
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του TIC Treasury International Capital System- των ΗΠΑ οι
αλλοδαποί επενδυτές ενίσχυσαν τις καθαρές
τοποθετήσεις τους (αγορές μείον πωλήσεις) σε
μακροπρόθεσμα χρεόγραφα των ΗΠΑ το Νοέμβριο
2016 κατά $13,3 δισ. εκ των ο οποίων τα $12,2 δισ.
προήλθαν από ιδιώτες και τα $1,1δισ. από
θεσμικούς φορείς.
Στην ΕΕ-28 το δημόσιο χρέος (Γράφημα 8) συνέχισε
την ανοδική πορεία των τελευταίων ετών με
αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στις 30 Δεκεμβρίου
2015 στα €12,49 τρισ. καταγράφοντας ετήσια άνοδο
2,9% έναντι €12,14 τρισ. που ήταν το 2015.
Σημειώνεται ότι την περίοδο 2008-2015 το χρέος
αυξήθηκε κατά 57,6% ως αποτέλεσμα των
προσπαθειών αντιμετώπισης της αρχικής ύφεσης και
παρά τους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες.
Ειδικότερα, στο τέλος του 2015 οι υψηλότεροι λόγοι
χρέους προς ΑΕΠ καταγράφονταν στην Ελλάδα
(177,4%), στην Ιταλία (132,3%), στην Πορτογαλία
(129,0%), στην Κύπρο (107,5%) και στο Βέλγιο
(105,8%), ενώ οι χαμηλότεροι λόγοι στην Εσθονία
(10,1%), στο Λουξεμβούργο (22,1%) και στη
Βουλγαρία (26,0%).
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat το
δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ στην EΕ-28
μειώθηκε από 84,2% που ήταν στο τέλος του
δεύτερου τριμήνου του 2016, σε 83,3% στο τέλος
του τρίτου τριμήνου του 2016.
Γράφημα 9. Πορεία συνολικού δημόσιου χρέους ΕΕ-28
14
16
12
14
10
€
8
τρισ.
6
12
10
8
%
6
4
4
2
2
0
0
2007
2008
2009
€ τρισ.
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Ετήσια μεταβολή %
Πηγή: Eurostat
Ειδικότερα, σε κάθε πολίτη της ΕΕ-28 στο τέλος του
2015 αντιστοιχούσε χρέος €24.541 ενώ στην
Ευρωζώνη το χρέος ήταν υψηλότερο στα €27.891.
Το χρέος της ΕΕ-28 διαμορφώθηκε στο 85,0% του
ΑΕΠ το 2015 από 60,7% το 2008 και σύμφωνα με τις
εκτιμήσεις
της
Ευρωπαϊκής
Επιτροπής-ΕΕ
(Φθινόπωρο 2016) θα ανέλθει στο 86% το 2016
προτού αρχίσει να υποχωρεί στο 85,1% και στο
83,9% το 2017 και 2018 αντίστοιχα. Στο Γράφημα 10
που ακολουθεί αποτυπώνεται η γεωγραφική
κατανομή του δημόσιου χρέους στην ΕΕ. Όπως
Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε μια μεταβατική
διαδικασία, καθώς έχουμε εισέλθει σε μια περίοδο
αλλαγής των διεθνών συσχετισμών. Οι πολιτικές του
νέου Προέδρου των ΗΠΑ, η απομάκρυνση του
Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, οι εκλογικές
αναμετρήσεις στην Ευρώπη, ο ρόλος της Κίνας στην
παγκόσμια οικονομία, η συμπεριφορά της Ρωσίας
στις γεωπολιτικές εξελίξεις, η σταδιακή αύξηση των
τιμών πετρελαίου και η οικονομική στασιμότητα
πολλών χωρών συνθέτουν πλέον τις παραμέτρους
του διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος.
▼
ΗΠΑ
ΑΕΠ
Σύμφωνα με τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις του
Bureau of Economic Analysis, το πραγματικό ΑΕΠ
αυξήθηκε κατά 1,9% σε ετήσια βάση στο τέταρτο
τρίμηνο 2016 (βλ. Γράφημα 11). Σημειώνεται ότι, η
συμβολή των καθαρών εξαγωγών στην άνοδο του
ΑΕΠ αυξήθηκε για τέταρτο συνεχόμενο τρίμηνο.
5
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
Q4 ΄14
Q1 '15
Q2 '15
Q3 '15
Q4 ΄15
Q1 ΄16
Q2 '16
Q3 '16
Q4 ΄16
Πηγή: Bureau of Economic Analysis
Δεκ-16
Οκτ-16
Αυγ-16
Ιουν-16
Απρ-16
Φεβ-16
Πηγή: Bloomberg
Γράφημα 14. Συνολικές πωλήσεις κατοικιών (εκατ.)
8,0
7,3
7,0
1,0
6,0
Γράφημα 12. Συμβολή επιμέρους κατηγοριών στην ετήσια ποσοστιαία
μεταβολή του ΑΕΠ (πμ)
Δεκ-15
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
-1,0
-2,0
-3,0
Οκτ-15
Επενδύσεις: 10,7%
Αυγ-15
Εισαγωγές: 8,3%
Ιουν-15
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
Δημόσια Κατανάλωση: 1,2%
Εξαγωγές: -4,3%
5,5
Απρ-15
ΑΕΠ σε πραγματικούς όρους: 1,9% (δεξιός άξονας ->)
Ιδιωτική Κατανάλωση: 2,5%
Γράφημα 13. Πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών (εκατ.)
5,7
5,6
5,5
5,4
5,3
5,2
5,1
5,0
4,9
4,8
Φεβ-15
Γράφημα 11. Ετήσιος ρυθμός μεταβολής ΑΕΠ και συνιστωσών του (%,
σταθερές τιμές)
τρίμηνο 2016: 3,7%, σε ετήσια βάση). Παράλληλα, οι
διαθέσιμες προς πώληση κατοικίες, οι οποίες
βαίνουν μειούμενες για 19 συνεχόμενους μήνες,
υποχώρησαν σε ετήσια βάση τον Δεκέμβριο, κατά
7,7%. Οι διαθέσιμες προς πώληση κατοικίες
βρίσκονται στο ιστορικά χαμηλότερο επίπεδο από το
έτος συλλογής των στοιχείων (1999), ενώ δεν
αναμένεται να αυξηθούν στους χειμερινούς μήνες,
γεγονός που συντηρεί τις ανοδικές πιέσεις στις τιμές
πώλησης των υφιστάμενων κατοικιών.
Δεκ-14
Εντούτοις, όπως διακρίνεται στο Γράφημα 12, η
συμβολή των καθαρών εξαγωγών το 2016 ως
σύνολο, ήταν αρνητική. Η συμβολή της ιδιωτικής
κατανάλωσης παρέμεινε σημαντική, καθώς, το 2016,
το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε
κατά 2,3% σε πραγματικούς όρους. Το 2017, η
ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να παραμείνει σε
υψηλό επίπεδο, στηριζόμενη στην εύρωστη αγορά
εργασίας.
Χαρακτηριστικό
των
βελτιωμένων
συνθηκών στην αγορά εργασίας αποτελεί η αύξηση
του εισοδήματος από μισθούς κατά 4,2%, το 2016
έναντι του 2015. Επιπλέον, το 2016 αυξήθηκε η
συμβολή της δημόσιας κατανάλωσης, η οποία
ενδεχομένως να ισχυροποιηθεί, εάν υλοποιηθεί το
προεκλογικό πρόγραμμα του νέου Προέδρου.
Νέες
5,8
0,8
5,0
Υφιστάμενες
4,0
4,6
4,7
4,5
4,6
0,5
0,4
0,3
0,3
4,1
4,3
4,2
4,3
5,0
0,4
ΣΥΝΟΛΟ
5,5
5,4
0,4
0,4
5,1
4,9
5,7
6,0
0,5
0,6
5,2
5,4
3,0
3,4
2,6
2,0
0,1
0,7
2,2
1,8
1,4
1,0
2,4
1,0
Δημόσια κατανάλωση
0,1
0,1
0,1
0,1
1,9
1,9
0,6
Ιδιωτική κατανάλωση
ΑΕΠ, % ρυθμός μεταβολής
-0,6
-0,4
2014
2015
-0,2
-0,6
2016
Πηγή: Bureau of Economic Analysis
Αγορά κατοικίας
Οι πωλήσεις υφιστάμενων (μη νεόδμητων) κατοικιών,
οι οποίες συνιστούν στο 90% των πωλήσεων
κατοικιών, μειώθηκαν κατά 2,8% τον Δεκέμβριο σε
μηναία βάση, διαμορφούμενες στις 5,5 εκατ.
κατοικιών, σε ετησιοποιημένη βάση (βλ. Γράφημα
13). Η μείωση ήταν αναμενόμενη, μετά την πρώτη
αύξηση των βασικών επιτοκίων της Fed στη
ης
ης
συνεδρίαση της 13 -14 Δεκεμβρίου. Σε ετήσια
βάση, οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών
αυξήθηκαν κατά 0,7%, στηριζόμενες στη σταθερή
άνοδο της απασχόλησης και την ενίσχυση του
διαθεσίμου
εισοδήματος
των
νοικοκυριών.
Σημειώνεται ότι, το 2016 συνολικά, οι πωλήσεις
υφιστάμενων κατοικιών ανήλθαν στο υψηλότερο
επίπεδο των τελευταίων δέκα ετών (βλ. Γράφημα
14). Η μέση τιμή πώλησης των υφιστάμενων
κατοικιών, τον Δεκέμβριο, σε ετήσια βάση, αυξήθηκε
κατά 3,0% (μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία),
δηλαδή περισσότερο από την άνοδο του διαθεσίμου
εισοδήματος σε ονομαστικούς όρους (τέταρτο
6,3
5,0
4,7
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Καθαρές εξαγωγές αγαθών
και υπηρεσιών
Επενδύσεις
0,2
-0,2
0,0
Πηγή: Bloomberg
Οι πωλήσεις νέων κατοικιών, οι οποίες συνιστούν το
10% των πωλήσεων κατοικιών, μειώθηκαν τον
Δεκέμβριο κατά 10,4% σε μηνιαία βάση,
διαμορφούμενες στις 536 χιλ. κατοικίες σε
ετησιοποιημένη βάση. Η μείωση ήταν αποτέλεσμα
της αύξησης των βασικών επιτοκίων της Fed, στις 14
Δεκεμβρίου. Σε ετήσια βάση, τον Δεκέμβριο οι
πωλήσεις ήταν μειωμένες κατά 0,4%, έναντι ανόδου
κατά 16,5% τον προηγούμενο μήνα (βλ. Γράφημα
15). Το 2016 συνολικά, οι πωλήσεις νέων κατοικιών
διαμορφώθηκαν σε υψηλό δεκαετίας (βλ. Γράφημα
14).
Γράφημα 15. Πωλήσεις νέων κατοικιών
35
30
25
20
15
10
5
0
-5
-10
-15
μηνιαία μεταβολή
ετήσια μεταβολή
-0,4
-10,4
Δεκ-14
Ιαν-15
Φεβ-15
Μαρ-15
Απρ-15
Μαϊ-15
Ιουν-15
Ιουλ-15
Αυγ-15
Σεπ-15
Οκτ-15
Νοε-15
Δεκ-15
Ιαν-16
Φεβ-16
Μαρ-16
Απρ-16
Μαϊ-16
Ιουν-16
Ιουλ-16
Αυγ-16
Σεπ-16
Οκτ-16
Νοε-16
Δεκ-16
3,0
Πηγή: Bloomberg
6
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
του
0,9%
1,0
0,5
0,0
-0,5
*
Ιαν-17
Σεπ-16
Νοε-16
Μαϊ-16
Ιουλ-16
Ιαν-16
Μαρ-16
Σεπ-15
Νοε-15
Μαϊ-15
Ιουλ-15
Ιαν-15
Μαρ-15
Σεπ-14
Νοε-14
Ιουλ-14
-1,0
*εκτίμηση Εurostat
Πηγή: Eurostat
Επιπλέον, ο ρυθμός αύξησης των τιμών των
υπηρεσιών, ο οποίος αντανακλά την δυναμική της
εγχώριας ζήτησης, τους τελευταίους δέκα μήνες
διαμορφώνεται κατά μέσο όρο στο 1,1%.
Πιστωτική επέκταση
H προσφορά χρήματος (M3) στη ΖτΕ αυξήθηκε τον
Δεκέμβριο κατά 5,0%, σε ετήσια βάση, από 4,8% τον
Νοέμβριο. Η νομισματική βάση (Μ1) επιταχύνθηκε
κατά 8,8% το Δεκέμβριο, έναντι 8,5% τον Νοέμβριο.
Η συνολική χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα
αυξήθηκε περαιτέρω τον Δεκέμβριο, κατά 2,5% σε
ετήσια βάση (Νοέμβριος: 2,4%), καθώς ενισχύθηκε η
πιστωτική επέκταση: α) προς τις επιχειρήσεις, στο
2,0% από 1,8% το Νοέμβριο και β) προς τα
νοικοκυριά στο 2,2% από 2,1% το Νοέμβριο (βλ.
Γράφημα 17).
Γράφημα 17. Πιστωτική επέκταση (ετήσια ποσοστιαία μεταβολή)
Επιχειρηματικά Δάνεια: 2,0%
Καταναλ. Πίστη: 3,9%
Στεγαστικά Δάνεια: 2,7%
Σύνολο Ιδιωτ. Τομέα: 2,5%
Πηγή: ΕΚΤ
Δείκτης οικονομικού κλίματος (ΕSI)
Ο δείκτης οικονομικού κλίματος της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής (ESI) ανήλθε στις 108,2 μονάδες τον
Ιανουάριο, ευρισκόμενος σε υψηλό 69 μηνών. Oι
επιμέρους δείκτες καταναλωτικής εμπιστοσύνης και
επιχειρηματικών προσδοκιών για τη βιομηχανία και
για τις υπηρεσίες αυξήθηκαν. Αντιθέτως, οι
επιχειρηματικές προσδοκίες για το λιανικό εμπόριο
και τις κατασκευές μειώθηκαν. Σε επίπεδο κράτουςμέλους, σημειώνεται η συνεχιζόμενη άνοδος του
δείκτη ESI στη Γαλλία, τους τελευταίους επτά μήνες
(Ιούλιος: 100,1 μονάδες, Δεκέμβριος: 105,5 μονάδες)
(βλ. Πίνακα 5).
7
Δεκ-16
Οκτ-16
Αυγ-16
Απρ-16
Ιουν-16
Δεκ-15
Φεβ-16
Οκτ-15
Αυγ-15
Απρ-15
Ιουν-15
Φεβ-15
Δεκ-14
5,5%
4,5%
3,5%
2,5%
1,5%
0,5%
-0,5%
-1,5%
-2,5%
-3,5%
Οκτ-14
Ο πληθωρισμός (πρώτη εκτίμηση) σε ετήσια βάση
ανήλθε στο 1,8% τον Ιανουάριο, έναντι 1,1% τον
Δεκέμβριο, ευρισκόμενος σε υψηλό τετραετίας. Η
τιμή της ενέργειας συνέβαλε σημαντικά στην άνοδο
του πληθωρισμού, καθώς τον Ιανουάριο αυξήθηκε
κατά 8,1%, έναντι ανόδου 2,6% τον Δεκέμβριο.
Σημαντική αύξηση κατέγραψαν οι τιμές των
τροφίμων-ποτών-καπνού
(Ιανουάριος:
1,7%,
Δεκέμβριος: 1,2%). Αποτέλεσμα των ανωτέρω ήταν
ο δομικός πληθωρισμός (ΔΤΚ εξαιρουμένων των
τιμών των τροφίμων και της ενέργειας) να παραμείνει
αμετάβλητος τον Ιανουάριο, στο 0,9%. Όπως
αναμενόταν από την ΕΚΤ, ο πληθωρισμός έχει
αποκτήσει ανοδική τάση, κυρίως διότι απομειώνεται
το αποτέλεσμα βάσης από την πτωτική πορεία της
τιμής της ενέργειας, αλλά και λόγω της επεκτατικής
νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ. Εντούτοις, ο
δομικός πληθωρισμός αδυνατεί να αποκτήσει
αντίστοιχη δυναμική, όπως διακρίνεται στο Γράφημα
16.
1,8%
1,5
Αυγ-14
Πληθωρισμός
Linear (Δομικός Πληθωρισμός)
Ιουν-14
ΑΕΠ
Σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση της Eurostat, στο
τέταρτο τρίμηνο 2016, το ΑΕΠ της ΖτΕ αυξήθηκε σε
τριμηνιαία βάση, στο 0,5%, έναντι 0,3% το τρίτο
τρίμηνο. Σε ετήσια βάση, ο ρυθμός ανάπτυξης
διατηρήθηκε στο 1,8% το τέταρτο τρίμηνο του 2016,
όσο και στο τρίτο τρίμηνο. Το 2016 ως σύνολο, η
δραστηριότητα στη ΖτΕ αυξήθηκε κατά 1,7%, έναντι
2,0% το 2015. Ωστόσο, το 2017 δεν αναμένεται να
επιταχυνθεί περαιτέρω καθώς θα επηρεαστεί από
την αύξηση της τιμής της ενέργειας και την αυξημένη
πολιτική αβεβαιότητα λόγω των επερχόμενων
προεδρικών και βουλευτικών εκλογών σε σημαντικές
οικονομίες της ΖτΕ.
Δομικός Πληθωρισμός
Linear (ΔΤΚ)
Απρ-14
▼
Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ)
2,0
ΔΤΚ
Φεβ-14
Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του
Πανεπιστημίου Michigan αυξήθηκε περαιτέρω, στις
98,5 μονάδες τον Ιανουάριο, ευρισκόμενος σε υψηλό
13 ετών (Ιανουάριος 2004: 103,8 μονάδες). Η
σημαντική
ενίσχυση
της
καταναλωτικής
εμπιστοσύνης μετεκλογικά, αφορά την πορεία της
εγχώριας οικονομίας για τους επόμενους 12 μήνες
και τα επόμενα πέντε έτη. Είναι χαρακτηριστικό ότι, η
ενίσχυση των ανωτέρω προσδοκιών πηγάζει από τις
προεκλογικές δεσμεύσεις του νέου Πρόεδρου για την
οικονομική πολική που θα ακολουθήσει (κυρίως για
μειωμένη φορολογία και χαλάρωση του θεσμικού
πλαισίου). Στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας
δεκαετίας ανήλθε, επίσης, ο επιμέρους δείκτης, ο
οποίος αποτυπώνει τις προσδοκίες των νοικοκυριών
αναφορικά με τα προσωπικά εισοδήματα και τον
πλούτο τους.
Γράφημα 16. Ετήσια ποσοστιαία μεταβολή τιμών
Μαϊ-14
εμπιστοσύνης
Δεκ-13
Δείκτης
καταναλωτικής
Πανεπιστημίου Michigan
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
Πίνακας 5. Δείκτης Οικονομικού Κλίματος σε επιλεγμένα κράτη-μέλη
της ΖτΕ
Ιαν. 2017 Δεκ. 2016 Νόεμ. 2016 Οκτ. 2016 Σεπτ. 2016 Αύγ. 2016
106,5
107,8
103,4
104,2
108,2
105,0
108,5
92,9
106,3
108,5
101,6
105,2
107,4
104,8
108,0
94,3
104,7
106,9
101,8
103,5
104,8
103,8
106,2
91,8
103,4
105,2
101,2
103,1
104,3
102,1
105,6
93,0
▼
Ισοτιμίες
Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του
Σικάγου, οι συνολικές καθαρές τοποθετήσεις (αγορές
μείον πωλήσεις) για μη εμπορικές συναλλαγές
(specs) στο ευρώ (Γράφημα 19) την εβδομάδα που
Γράφημα 18. Βιομηχανική παραγωγή και Λιανικές πωλήσεις
(ετήσιος % ρυθμός μεταβολής)
Νοε-16
Δεκ-16
Ιαν-17
Αυγ-16
Σεπ-16
Οκτ-16
Ιουν-16
Ιουλ-16
Απρ-16
Μαϊ-16
Αυγ-15
Γράφημα 19. Specs θέσεις εναντίον (short) του ευρώ
Σεπ-15
Οκτ-15
0
Αριθμός συμβολαίων
ης
Ιουν-15
Ιουλ-15
ης
Η ΤτΙαπωνίας, στη συνεδρίαση της 30 και 31
Ιανουαρίου, δεν προέβη, όπως αναμενόταν, σε
αλλαγή της νομισματικής της πολιτικής. Η
ΤτΙαπωνίας διατήρησε το βασικό της επιτόκιο στο 0,1%, συνεχίζοντας την ενίσχυση της νομισματικής
βάσης κατά ¥80 τρισ. ( $705 δισ.), σε ετήσια βάση,
μέσω της αγοράς ομολόγων, ενώ παρακολουθεί την
καμπύλη αποδόσεων των δεκαετών ομολόγων ώστε
το επιτόκιό τους να διατηρείται γύρω στο 0%. Η
ΤτΙαπωνίας θα συνεχίσει αυτή τη νομισματική
πολιτική μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος για
πληθωρισμό 2% κάτι που αναμένεται να συμβεί τον
Μάρτιο του 2019. Παράλληλα, η ΤτΙαπωνίας
αναθεώρησε προς τα πάνω τις προβλέψεις της για
τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ για το 2016 στο 1,4%
από 1,0% και για το 2017 στο 1,5% από 1,3%, λόγω
της βελτίωσης του οικονομικού κλίματος στις ξένες
οικονομίες και της υποτίμησης του γιεν. Σημειώνεται
ότι η επόμενη συνεδρίαση έχει προγραμματισθεί για
η
η
την 15 και 16 Μαρτίου.
Απρ-15
Μαϊ-15
Τράπεζα της Ιαπωνίας
Φεβ-15
Μαρ-15
▼
ΙΑΠΩΝΙΑ
Φεβ-16
Μαρ-16
107,8
109,4
105,5
104,3
106,0
107,1
109,3
95,1
Ιαν-16
108,2
109,1
104,9
105,6
107,4
108,4
109,6
95,1
τον Δεκέμβριο, έναντι 1,7% τον Νοέμβριο. Η αύξηση
των λιανικών πωλήσεων αποτελεί θετική ένδειξη για
την ιδιωτική κατανάλωση του τέταρτου τριμήνου του
2016.
Νοε-15
Δεκ-15
ΖτΕ
Γερμανία
Γαλλία
Ιταλία
Ισπανία
Ολλανδία
Πορτογαλία
Ελλάδα
διαφορά
από τον
προηγ. μήνα
0,4
-0,3
-0,6
1,3
1,4
1,3
0,3
0,0
-50000
-100000
-150000
-200000
-250000
Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank
έληξε στις 24.1.2017, μειώθηκαν κατά 14.152
συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές
(αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν
στα -52.348 συμβόλαια από -66.500 που ήταν την
προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται
για την μεγαλύτερη σημειωθείσα μείωση από τις 13
Δεκεμβρίου 2016.
Το ευρώ εμφανίζεται ενισχυμένο σε
εβδομαδιαία βάση έναντι του δολαρίου-ΗΠΑ,
κινούμενο υψηλότερα κατά 2,9% από το χαμηλότερο
επίπεδο των τελευταίων 14 ετών ($1,0342) που
κατέγραψε στις 3 Ιανουαρίου. Η ισοτιμία δολαρίουευρώ στις 30 Ιανουαρίου διαμορφωνόταν περί τα
1,0641 USD/EUR από 1,0733 USD/EUR που ήταν
στις 17 Ιανουαρίου, με αποτέλεσμα το ευρώ να
καταγράφει από την αρχή του έτους κέρδη 1,2%
έναντι του δολαρίου. Το δολάριο δέχεται πιέσεις,
καθώς η νέα κυβέρνηση στις ΗΠΑ το προτιμά
αδύναμο προκειμένου να ενισχύσει το εξαγωγικό του
προφίλ.
Ευρώ:
6,0
3,0%
4,0
2,0
0,6%
0,0
-2,0
-4,0
-6,0
Δεκ-15
Φεβ-16
Απρ-16
Ιουν-16
Βιομηχανική παραγωγή
Αυγ-16
Οκτ-16
Δεκ-16
Λιανικές πωλήσεις
Πηγή: Υπουργείο Οικονομίας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Ιαπωνίας
Οικονομική δραστηριότητα
Τη θετική πορεία της οικονομίας στο τέταρτο τρίμηνο
του 2016 αντανακλούν τα στοιχεία για τον Δεκέμβριο
που αφορούν στη βιομηχανική παραγωγή και τις
λιανικές πωλήσεις. Αναλυτικότερα, τον Δεκέμβριο, η
βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 3,0% σε
ετήσια βάση, έναντι 4,6% τον Νοέμβριο και κατά
0,5%, σε μηνιαία βάση, έναντι 1,5% τον Νοέμβριο.
Σχετικά με την οικονομική δραστηριότητα στις αρχές
του 2017, σημειώνεται ότι οι επιχειρήσεις αναμένουν
αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής, σε μηνιαία
βάση, τόσο για τον Ιανουάριο (3,0%) όσο και για τον
Φεβρουάριο (0,8%). Παράλληλα, οι λιανικές
πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 0,6%, σε ετήσια βάση,
Φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζει τάση
εξασθένισης έναντι του φράγκου στην αρχή της
εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,0665
φράγκων. Σημειώνεται, ότι το ευρώ διολισθαίνει
έναντι του φράγκου από την αρχή του έτους κατά
0,5%.
Ελβετικό
Σύμφωνα με τα δημοσιευθέντα νομισματικά στοιχεία
της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα,
δεν υπήρξε σημαντική παρέμβασή της στην αγορά
συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του
8
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι
εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει
στην SNB, ανήλθε στα 532,78 δισ. φράγκα για την
εβδομάδα που έληξε στις 27 Ιανουαρίου από 532,27
δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα μέχρι και 20
Ιανουαρίου.
Στερλίνα: Θετική εμφανίζεται η εβδομαδιαία εικόνα
της στερλίνας, καθώς στις 30 Ιανουαρίου κατέγραφε
κέρδη τόσο έναντι του δολαρίου-ΗΠΑ (1,2501
USD/GBP), όσο και έναντι του ευρώ (0,8507
GBP/EUR). Σωρευτικά η στερλίνα ενισχύεται έναντι
του ευρώ από την αρχή του έτους κατά 0,13% και
1,3% έναντι του δολαρίου. Σημειώνεται ότι από την
ης
ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος της 23
Ιουνίου 2016 η στερλίνα έχει διολισθήσει 15,6%
έναντι του δολαρίου και 11,0% έναντι του ευρώ.
Η στερλίνα επωφελείται του κλίματος που επικρατεί
για το δολάριο αλλά και από την εκτίμηση ότι οι
απώλειες για την οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου
το 2017 θα είναι σχετικά μικρότερες από εκείνες που
αρχικά εκτιμούσαν οι επενδυτές. Σύμφωνα με το
National Institute of Economic and Social Research
το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 1,7% το 2017
και 1,8% το 2018 από εκτιμώμενο ρυθμό 2,0% το
2016.
Σημειώνεται, ότι η αποκλιμάκωση των επενδυτικών
ανησυχιών αποτυπώνεται στο ασφάλιστρο κινδύνου
(CDS-credit default swaps) πενταετούς διάρκειας το
οποίο διαμορφωνόταν στα 29,6 bps την 1η
Φεβρουαρίου από 30,3 bps που ήταν στις 23
Ιανουαρίου.
Αγορές ομολόγων – Η πορεία του προγράμματος QE
της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ)
Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ
(Γράφημα 20) την εβδομάδα μέχρι τις 20 Ιανουαρίου
στο πλαίσιο εφαρμογής του προγράμματος
ποσοτικής χαλάρωσης (QE), διαμορφώθηκαν στα
€1.319,94 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος
όρος από την έναρξη του προγράμματος να
υπολογίζεται στα €13,3 δισ. Παράλληλα, στην ίδια
περίοδο, η ΕΚΤ προχώρησε σε αγορές καλυμμένων
ομολόγων, αξίας € 408 εκατ. και Asset-backed
securities αξίας € 529 εκατ. Επίσης, την περασμένη
εβδομάδα η ΕΚΤ πραγματοποίησε αγορές εταιρικών
και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας € 1.929
εκατ. Η ΕΚΤ ξεκίνησε τις αγορές εταιρικών ομολόγων
στις 8 Ιουνίου 2016 και μέχρι τις 27 Ιανουαρίου έχει
συνολικά αγοράσει μέσω έξι εθνικών τραπεζών
€58,8 δισ. με μέσο εβδομαδιαίο όρο αγορών τα
€1,77 δισ. Σύμφωνα με την ΕΚΤ το 86,43% των
εταιρικών
ομολόγων
αγοράσθηκε
από
τη
δευτερογενή αγορά και το 13,57% από την
πρωτογενή. Συνολικά η ΕΚΤ από την αρχή του
προγράμματος αγοράς εταιρικών δανείων έχει
αγοράσει 813 εκδόσεις, ήτοι το 10,2% του συνολικού
εταιρικού χρέους της Ευρωζώνης.
Γράφημα 20. Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ
€ δισ.
80
Εφαρμογή προγράμματος: 99 εβδομάδες
70
60
50
40
30
20
10
0
Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank
Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών
(αγορά) του 10ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ. 2027
διαμορφωνόταν το πρωί της 30ης Ιανουαρίου μεταξύ
74,14-76,05,
ήτοι
απόδοση
7,15%-7,48%.
Υπενθυμίζεται ότι στις 10.6.2014 το 10ετές ομόλογο
είχε καταγράψει χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις
8.7.2015 υψηλό αποδόσεως 19,27%.
Γράφημα 21. Αποδόσεις 10ετών ομολόγων
0,39
0,47
0,51
0,62
0,90
1,08
Γερμανία
Ολλανδία
Γαλλία
Πορτογαλία
2,04
2,33
1,51
1,63
Ιταλία
Ισπανία
3,87
4,19
7,07
7,48
Ελλάδα
0
2
4
23/1/2017
6
30/1/2017
8
Η διαφορά απόδοσης μεταξύ του Ελληνικού 10ετούς
και Γερμανικού ομολόγου (spread) ανήλθε στις 701
μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του 10ετούς
Γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του
κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, ανήλθε
στο 0,47% (Γράφημα 21). Το 10ετές ομόλογο της
Πορτογαλίας στις 30 Ιανουαρίου κατέγραφε
απόδοση 4,19%, της Ισπανίας 1,63% και της Ιταλίας
2,33%. Η διαφορά απόδοσης του 10ετούς
Πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη
του Γερμανικού, ανήλθε σε εβδομαδιαία βάση στις
372 μ.β. ενώ του 10ετούς Ιταλικού ομολόγου στις
186 μ.β. ( Πίνακας 6). Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 2,51% στις
30.1.2017.
Πίνακας 6. Διαφορά αποδόσεων 10ετών ομολόγων της ΖτΕ με το
αντίστοιχο 10ετές της Γερμανίας
30/1/2017
23/1/2017
Διαφορά μβ*
Ελλάδα
701
660
41
Ισπανία
117
104
13
Ιταλία
186
157
28
Πορτογαλία
372
340
32
Γαλλία
61
43
18
Ολλανδία
16
4
Πηγή: Bloomberg
12
*μβ=μονάδες βάσης
9
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ
(ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές)
Ετήσια στοιχεία
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές)
Ιδιωτική Κατανάλωση
Δημόσια Κατανάλωση
Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου
Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών
Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών
Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή
Ανεργία (%)
Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα
-4,3
-1,7
2,0
-13,8
-18,2
-20,2
1,2
9,6
4,2
-10,3
126,7
-12,4
-5,5
-6,5
-4,2
-19,3
4,4
-3,4
4,7
12,7
0,0
-5,8
146,2
-11,4
-9,1
-9,9
-7,0
-20,7
0,8
-8,2
3,3
17,9
-3,1
-3,3
172,1
-10,0
-7,3
-7,9
-7,2
-23,4
1,1
-9,4
1,5
24,4
-4,0
-0,9
159,6
-3,8
-3,2
-2,6
-6,4
-8,4
1,5
-2,4
-0,9
27,5
-3,9
1,4
177,4
-2,0
0,4
0,6
-1,2
-4,6
7,7
7,6
-1,3
26,5
-3,1
0,3
179,7
-2,1
-0,2
-0,2
0,0
-0,2
3,4
0,3
-1,7
24,9
-2,0
0,4
177,4
-0,1
2014
2015
2015
2016
2016
Τελευταία διαθέσιμη
περίοδος
Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1)
Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ)
Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ)
(1)
Με βάση τον ορισμό του οικονομικού προγράμματος προσαρμογής της Ελλάδας
Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας
Οικονομική Δραστηριότητα
Κύκλος Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο
Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων
Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα
Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση
Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση
Δείκτης Οικονομικού Κλίματος
Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία
Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών
Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου)
Ιδιωτικός Τομέας
Επιχειρήσεις
- Βιομηχανία
- Κατασκευές
- Τουρισμός
Νοικοκυριά
- Καταναλωτικά Δάνεια
- Στεγαστικά Δάνεια
Τιμές
Δείκτης Τιμών Καταναλωτή
Δομικός Πληθωρισμός
Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων
ΑΕΠ σε σταθερές τιμές
Ιδιωτική Κατανάλωση
Δημόσια Κατανάλωση
Επενδύσεις
Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών
Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών
Ισοζύγιο Πληρωμών σε € δισ.
Εξαγωγές Αγαθών
Εισαγωγές Αγαθών
Εμπορικό Ισοζύγιο
Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών
έτος
έτος
Q4
Q1
Q2
Q3
-1,1
30,1
-5,8
1,8
49,9
100,0
94,6
-54,0
-2,8
13,8
-0,2
1,8
45,4
89,4
81,9
-50,7
-2,9
2,1
5,9
2,1
48,6
87,3
82,9
-61,6
-5,0
-0,3
-11,9
1,1
49,1
90,2
90,6
-67,5
-5,8
19,5
-30,9
7,3
49,5
89,9
91,9
-71,2
1,9
16,8
38,4
5,1
49,4
91,6
91,1
-68,4
4,8 (Ιαν.-Οκτ.)
49,3 (Δεκ.)
95,1 (Ιαν. 2017)
90,5 (Ιαν. 2017)
-67,8 (Ιαν. 2017)
-3,1
-3,7
-3,3
-1,2
-0,6
-2,9
-2,8
-3,0
-2,0
-0,9
2,4
-0,9
0,6
-3,1
-2,3
-3,5
-2,0
-0,9
2,4
-0,9
0,6
-3,1
-2,3
-3,5
-2,1
-1,4
-0,3
1,0
0,9
-3,0
-1,7
-3,4
-2,0
-1,0
0,2
0,8
0,4
-3,0
-1,5
-3,4
-1,7
-0,5
-0,7
-0,5
0,3
-3,0
-1,3
-3,4
-1,5 (Δεκ.)
-0,1 (Δεκ.)
-1,5 (Δεκ.)
-0,7 (Δεκ.)
2,3 (Δεκ.)
-2,8 (Δεκ.)
-0,8 (Δεκ.)
-3,5 (Δεκ.)
-1,3
-0,7
-7,5
0,4
-1,7
-0,5
-5,1
-0,3
0,6
-1,2
-4,6
7,7
7,6
-0,3
0,0
-0,1
3,1
0,3
-0,6
0,3
-5,0
0,7
-0,4
2,5
12,2
-2,2
-2,7
-0,9
0,2
-4,3
-0,8
-0,8
-2,1
-9,5
-10,5
-8,7
-0,9
0,3
-2,6
-0,2
-1,2
-0,9
17,9
-3,2
4,9
-1,0
-0,3
-1,5
1,8
5,1
-0,6
12,6
10,2
12,0
0,0 (Δεκ.)
-0,6 (Δεκ.)
- 1,5 (3ο 3μηνο)
1,8 (3ο 3μηνο)
5,1 (3ο 3μηνο)
-0,6 (3ο 3μηνο)
12,6 (3ο 3μηνο)
10,2 (3ο 3μηνο)
12,0 (3ο 3μηνο)
26,8
49,1
-22,3
-3,7
24,8
42,0
-17,2
-0,2
6,2
10,6
-4,4
-1,7
5,5
9,7
-4,2
-2,4
6,1
10,2
-4,1
-0,4
6,3
10,1
-3,8
4,0
22,3 (Ιαν-Νοέ.)
37,3 (Ιαν-Νοέ.)
-15,1 (Ιαν-Νοέ.)
-0,2 (Ιαν-Νοέ.)
-2,2 (Ιαν-Νοέ.)
10,9 (Ιαν.-Δεκ.)
5,1 (Ιαν-Οκτ.)
Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ
Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν
επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν
συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του
νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο
αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό
μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και
οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των
απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση
ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε
αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του.
10