Transcript Steeds ernstiger risico`s voor ecosystemen, de menselijke

Nieuws | Europees Milieuagentschap
Steeds ernstiger risico's voor ecosystemen, de menselijke
gezondheid en de economie in Europa als gevolg van
klimaatverandering
Cover design: EEA
Cover photo: © EEA
Layout: EEA
Legal notice
The contents of this publication do not necessarily reflect the official opinions of the European Commission or other
institutions of the European Union. Neither the European Environment Agency nor any person or company acting on
behalf of the Agency is responsible for the use that may be made of the information contained in this report.
Copyright notice
© European Environment Agency, 2017
Reproduction is authorised, provided the source is acknowledged, save where otherwise stated.
Information about the European Union is available on the Internet. It can be accessed through the Europa server
(www.europa.eu).
Electronic publication notice
This report has been generated automagically by the EEA Web content management system on 25-01-2017 09:17.
This report is available as a website at http://www.eea.europa.eu/nl/highlights/steeds-ernstiger-risicos-voorecosystemen. Go online to get more interactive facts and figures.
On the report web page you may download the electronic publication (EPUB) for easy reading on your preferred
eBook reader.
Please consider the environment before printing.
Europees Milieuagentschap
Kongens Nytorv 6
1050 Copenhagen K
Denemarken
Tel.: + 45 33 36 71 00
Fax: + 45 33 36 71 99
Web: eea.europa.eu
Enquiries: eea.europa.eu/enquiries
Inhoud
Steeds ernstiger risico's voor ecosystemen, de menselijke
gezondheid en de economie in Europa als gevolg van
klimaatverandering
5
Hotspots van klimaatverandering
6
Ecosystemen, menselijke gezondheid en economie
7
Aanpassing en kennis verbeteren
8
Achtergrond
8
Gerelateerde inhoud
8
Verwante publicaties
8
Zie ook
9
Ondersteunende cijfers
9
Permalinks
9
Steeds ernstiger risico's voor ecosystemen, de
menselijke gezondheid en de economie in Europa als
gevolg van klimaatverandering
De regio's van Europa worden als gevolg van klimaatverandering geconfronteerd met
een stijgende zeespiegel en extremer weer, zoals frequentere en intensere hittegolven,
overstromingen, perioden van droogte en stormen, aldus een rapport dat het Europees
Milieuagentschap (EMA) vandaag heeft gepubliceerd. Volgens het rapport, waarin de
meest actuele trends en prognoses met betrekking tot klimaatverandering en de gevolgen
ervan in Europa worden beoordeeld, zullen betere en flexibelere aanpassingsstrategieën,
beleidslijnen en maatregelen van cruciaal belang zijn om deze gevolgen te verzachten.
De klimaatverandering zal nog vele decennia voortduren.
De omvang van de klimaatverandering in de toekomst en
de gevolgen ervan zullen afhangen van de
doeltreffendheid waarmee we uitvoering geven aan onze
wereldwijde overeenkomsten om broeikasgassen terug te
dringen, maar ook van de juiste aanpassingsstrategieën en
beleidsmaatregelen om de risico's van de huidige en
verwachte klimaatextremen te verminderen.
Hans Bruyninckx, directeur van het EMA
De waargenomen klimaatveranderingen hebben nu al uiteenlopende gevolgen voor
ecosystemen, de economie en de gezondheid en het welzijn van mensen in Europa, aldus het
rapport, getiteld ‘Climate change, impacts and vulnerability in Europe 2016’. Zowel in Europa
als elders ter wereld wordt het ene record na het andere gebroken wat betreft temperatuur en
het niveau van de zeespiegel. Het zee-ijs in het noordpoolgebied slinkt steeds meer.
Neerslagpatronen veranderen waardoor natte regio's in Europa doorgaans natter worden en
droge regio's droger. Het volume van gletsjers en sneeuwbedekking neemt af. Tegelijkertijd
nemen in veel regio's klimaatgerelateerde extremen zowel qua frequentie als qua intensiteit toe
zoals bijvoorbeeld hittegolven, zware neerslag en droogte. Verbeterde klimaatprognoses
leveren verdere aanwijzingen op dat de klimaatgerelateerde extremen in veel Europese regio's
zullen toenemen.
“De klimaatverandering zal nog vele decennia voortduren. De omvang van de
klimaatverandering in de toekomst en de gevolgen ervan zullen afhangen van de
Steeds ernstiger risico's voor ecosystemen, de menselijke gezondheid en de economie in 5
Europa als gevolg van klimaatverandering
Hotspots van klimaatverandering
doeltreffendheid waarmee we uitvoering geven aan onze wereldwijde overeenkomsten om
broeikasgassen terug te dringen, maar ook van de juiste aanpassingsstrategieën en
beleidsmaatregelen om de risico's van de huidige en verwachte klimaatextremen te
verminderen”, aldus Hans Bruyninckx, directeur van het EMA.
Hotspots van klimaatverandering
Alle Europese regio's zijn kwetsbaar voor klimaatverandering, maar sommige zullen meer
negatieve gevolgen ondervinden dan andere. De prognose is dat Zuid- en Zuidoost-Europa een
hotspot van klimaatverandering zal worden, aangezien zich daar naar verwachting de meeste
negatieve gevolgen zullen voordoen. In deze regio is nu al sprake van een sterke toename van
hittegolven en neemt de neerslag en het volume van rivieren af, waardoor het risico op nog
intensere droogteperioden, lagere gewasopbrengsten, verlies aan biodiversiteit en bosbranden
is gestegen. Verwacht wordt dat de risico's voor de gezondheid en het welzijn van de mens
zullen toenemen als gevolg van frequentere hittegolven en veranderingen in de verspreiding
van klimaatgevoelige infectieziekten.
Ook kustgebieden en overstromingsgebieden in westelijke delen van Europa worden
beschouwd als hotspots: zij hebben te kampen met een verhoogd risico aan overstromingen als
gevolg van de stijgende zeespiegel en een mogelijke toename van stormvloeden. De
klimaatverandering leidt ook tot grote veranderingen in mariene ecosystemen als gevolg van
verzuring van de oceaan, opwarming en de uitbreiding van zuurstofarme dode zones.
Ook ecosystemen en menselijke activiteiten in het noordpoolgebied zullen sterk worden
getroffen als gevolg van de bijzonder snelle stijging van de lucht- en zeewatertemperaturen en
het daarmee samenhangende smelten van land- en zee-ijs.
Hoewel sommige regio's mogelijk ook positieve gevolgen zullen ondervinden, zoals betere
omstandigheden voor de landbouw in delen van Noord-Europa, zullen voor de meeste regio's
en sectoren de gevolgen negatief zijn.
6
Steeds ernstiger risico's voor ecosystemen, de menselijke gezondheid en de economie
in Europa als gevolg van klimaatverandering
Ecosystemen, menselijke gezondheid en economie
Ecosystemen, menselijke gezondheid en economie
Ecosystemen en beschermde gebieden in heel Europa staan onder druk door de
klimaatverandering en andere stressfactoren, zoals veranderingen in bodemgebruik. Het
rapport laat zien dat de gevolgen van de klimaatverandering een bedreiging vormen voor de
biodiversiteit zowel op het land als in de zee. Veel dier- en plantensoorten ondergaan
veranderingen in hun levenscyclus en migreren naar het noorden en hogergelegen gebieden,
terwijl diverse invasieve soorten zich hebben gevestigd of hun verspreidingsgebied hebben
vergroot. Ook mariene soorten, waaronder visbestanden die belangrijk zijn voor de handel,
migreren noordwaarts. Deze veranderingen zijn van invloed op verschillende
ecosysteemdiensten en economische sectoren, zoals de landbouw, de bosbouw en de visserij.
De voornaamste gezondheidseffecten van de klimaatverandering hangen samen met extreme
weergebeurtenissen, veranderingen in de verspreiding van klimaatgevoelige ziekten en
veranderingen in sociale en milieuomstandigheden. Miljoenen mensen in Europa zijn de
afgelopen tien jaar getroffen door overstromingen in rivier- en kustgebieden. De
gezondheidseffecten omvatten letsel, infecties, blootstelling aan gevaarlijke chemische stoffen
en psychische gevolgen. Hittegolven komen steeds vaker voor en de intensiteit ervan is
toegenomen, met als resultaat tienduizenden voortijdige sterfgevallen in Europa. De prognose
is dat deze trend een stijgende lijn zal vertonen en zich verder zal versterken, tenzij voldoende
aanpassingsmaatregelen worden genomen. De verspreiding van tekensoorten, de Aziatische
tijgermug en andere ziektedragers verhoogt het risico op de ziekte van Lyme, door teken
overgedragen encefalitis, westnijlvirusinfecties, dengue, chikungunya en leishmaniase.
De economische kosten van de klimaatverandering kunnen zeer hoog oplopen. In de lidstaten
van de Europese Economische Ruimte (EER) kan meer dan 400 miljard EUR aan economische
verliezen sinds 1980 worden toegeschreven aan klimaatgerelateerde extreme gebeurtenissen.
De beschikbare ramingen van de toekomstige kosten van klimaatverandering in Europa nemen
slechts bepaalde sectoren in aanmerking en zijn uiterst onzeker. De verwachte kosten van de
schade zijn hoe dan ook het grootst in het Middellandse Zeegebied. Ook gevolgen van de
klimaatverandering die buiten Europa plaatsvinden, hebben een invloed op Europa door
handelseffecten, infrastructurele, geopolitieke en veiligheidsrisico's, en migratie.
Steeds ernstiger risico's voor ecosystemen, de menselijke gezondheid en de economie in 7
Europa als gevolg van klimaatverandering
Aanpassing en kennis verbeteren
Aanpassing en kennis verbeteren
Het gaat de goede kant op met de integratie van aanpassing aan de klimaatverandering in
ander beleid, maar er is ruimte voor verdere verbetering. Andere mogelijke
vervolgmaatregelen zijn onder meer het versterken van de beleidssamenhang op verschillende
beleidsterreinen en bestuursniveaus (EU, transnationaal, nationaal en subnationaal), flexibelere
vormen van aanpassingsgericht beheer en het combineren van technologische oplossingen, op
ecosystemen gebaseerde benaderingen en 'zachte' maatregelen.
In toenemende mate worden in Europa diensten op het gebied van klimaat en aanpassing
ontwikkeld en ingezet. Op verschillende gebieden zou het nuttig zijn te beschikken over betere
kennis, bijvoorbeeld over beoordelingen van kwetsbaarheid en risico's op verschillende
schaalniveaus en over het monitoren, rapporteren en evalueren van aanpassingsmaatregelen,
de kosten en baten ervan, en hun synergieën en wisselwerking met ander beleid.
Achtergrond
Het rapport is een op indicatoren gebaseerde beoordeling van de klimaatverandering zoals
deze zich in het verleden heeft voltrokken en naar verwachting in de toekomst zal ontwikkelen,
en van de gevolgen ervan op ecosystemen en de samenleving. Er wordt tevens gekeken naar de
kwetsbaarheid van de samenleving voor deze gevolgen en naar de ontwikkeling van
aanpassingsgericht beleid en de kennis die daaraan ten grondslag ligt.
Het rapport is opgesteld door het Europees Milieuagentschap in samenwerking met het
Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek van de Europese Commissie, het Europees
Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding, het Regionaal Bureau voor Europa van de
Wereldgezondheidsorganisatie en drie Europese thematische centra (ETC-CCA, ETC-BD en
ETC-ICM). Dit is het vierde rapport in de reeks ‘Climate change, impacts and vulnerability in
Europe’, waarvan elke vier jaar een nieuwe editie verschijnt. Deze editie is bedoeld ter
ondersteuning van het voor 2018 geplande tenuitvoerleggings- en beoordelingsproces van de
EU-strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering (2013), alsook ter ondersteuning van
de ontwikkeling van nationale en transnationale aanpassingsstrategieën en -plannen.
Gerelateerde inhoud
Verwante publicaties
Climate change,
impacts and
vulnerability in
Europe 2016
8
Steeds ernstiger risico's voor ecosystemen, de menselijke gezondheid en de economie
in Europa als gevolg van klimaatverandering
Permalinks
[http://www.eea.europa.eu/publications/climatechange-impactsand-vulnerability2016]
Zie ook
Key findings Climate change,
impacts and
vulnerability in
Europe 2016
[http://www.eea.europa.eu/publications/climatechange-impactsand-vulnerability2016/keyfindings]
Ondersteunende cijfers
Key observed and
projected climate
change and
impacts for the
main regions in
Europe
[http://www.eea.europa.eu/dataandmaps/figures/keypast-andprojected-impactsand-effects-onsectors-for-themainbiogeographicregions-of-europe5]
 Permalinks

Steeds ernstiger risico's voor ecosystemen, de menselijke gezondheid en de economie in 9
Europa als gevolg van klimaatverandering