Transcript Het elektronisch patiëntendossier en het delen van

Het elektronisch patiëntendossier en
het delen van gezondheidsgegevens
Wat je moet weten
2017
Elke zorgverlener houdt voor elke patiënt een patiëntendossier bij. Vroeger gebeurde dit op papier, nu gebeurt dit
meer en meer elektronisch. Waarom is dit zo belangrijk? En
wat moet je zelf doen zodat je zorgverleners je gezondheidsgegevens kunnen delen? In deze brochure vind je een
antwoord op deze vragen ...
2
Inhoudstafel
Inhoudstafel
3
Je recht op een patiëntendossier
4
Wat is het patiëntendossier?
Wat zijn de voordelen van een patiëntendossier
Je patiëntendossier inkijken
De verschillende patiëntendossiers
Het globaal medisch dossier (GMD)
Het elektronisch patiëntendossier (EMD)
De samenvatting van je elektronisch patiëntendossier (Sumehr)
Het ziekenhuisdossier
Het (Gedeeld) Farmaceutisch Dossier (GFD)
4
4
5
6
6
6
7
7
8
De geïnformeerde toestemming voor het
elektronisch delen van je gezondheidsgegevens
9
Je geïnformeerde toestemming geven
Je zorgverlener toegang geven: de therapeutische relatie
Je geïnformeerde toestemming en therapeutische relaties beheren
9
10
11
Het elektronisch delen van je gezondheidsgegevens
12
Welke zorgverleners kunnen je gezondheidsgegevens bekijken?
Welke zorgverleners kunnen je gezondheidsgegevens niet inzien?
Welke gezondheidsgegevens worden gedeeld?
Hoe worden je gegevens elektronisch gedeeld?
1. Het eHealth-platform
2. Vitalink
3. hubs en metahub
12
12
13
13
13
13
14
Veel gestelde vragen
16
3
Je recht op een
patiëntendossier
Als patiënt heb je verschillende rechten.
Eén ervan is het recht op een zorgvuldig
bijgehouden en veilig bewaard patiëntendossier1.
Wat is het patiëntendossier?
Elke zorgverlener moet voor elke patiënt een
dossier aanmaken. Dat kan elektronisch of op
papier. Een bekend voorbeeld van een patiëntendossier is het globaal medisch dossier (GMD) bij je
huisarts. Maar ook je tandarts, specialist, kinesist,
apotheker of verpleger houden een dossier bij. In
deze brochure staan verschillende dossiers verder
uitgelegd. De inhoud van je patiëntendossier is
uiteraard afhankelijk van de soort zorg die de
betreffende zorgverlener jou biedt, maar ook van
de beroepsgroep van de zorgverlener.
In je patiëntendossier staan niet alleen je medische gegevens. Afhankelijk van je situatie bevat
het bijvoorbeeld ook:
•de gegevens van je vertegenwoordiger of
vertrouwenspersoon;
•je vraag om geen informatie te ontvangen
over je gezondheidstoestand;
•je toestemming of weigering van een behandeling;
•je wilsverklaring (tevens geregistreerd in het
rijksregister en bij de gemeente).
Opgelet! Persoonlijke notities2 van de zorgverlener
zijn enkel in te zien via tussenkomst van een (door
jou aangeduide) zorgverlener. Gegevens over
derden zijn nooit te zien3.
Als patiënt kun je zelf informatie laten toevoegen
aan je patiëntendossier, zoals je verklaring voor
orgaandonatie, testresultaten van onderzoeken
uitgevoerd door andere zorgverleners, je wilsverklaring waarbij je als patiënt je toestemming tot
een welbepaalde behandeling weigert ... De zorgverlener is enkel verplicht de documenten te aanvaarden die rechtstreeks of onrechtstreeks
relevant kunnen zijn voor je administratieve situatie of je gezondheidstoestand.
Je kunt als patiënt niet eisen om bepaalde gegevens uit je dossier te verwijderen.
Meer info: www.cm.be/mijnrechten
Wat zijn de voordelen van een
patiëntendossier?
Een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier biedt
verschillende voordelen voor jou als patiënt, maar
ook voor de zorgverleners die je behandelen:
•Je zorgverlener kan je gezondheid vlot opvolgen en evalueren. Zo kan hij verbanden
leggen met vorige aandoeningen of je
preventief oproepen.
•Het is een communicatiemiddel tussen jezelf
en alle zorgverleners die je behandelen. Ook
als je van zorgverlener verandert, blijft de
continuïteit van zorg verzekerd.
•Als je een tweede advies inwint, vindt je
nieuwe zorgverlener heel wat informatie in je
dossier. Zo vermijd je dubbele onderzoeken en
1
Opgelet: Communicatie tussen zorgverleners, zoals een brief van de specialist aan de huisarts, vallen niet onder de wet patiëntenrechten. Die worden geregeld via
de wet op privacy, waarin expliciet is vastgesteld dat het delen en bijhouden van gegevens alleen in het kader van de behandeling mag.
2
Persoonlijke notities zijn aantekeningen die de zorgverlener maakt voor zijn eigen persoonlijk gebruik. Ze zijn niet van belang voor het dossier. Een voorbeeld kan zijn
“patiënt was wat kortademig bij het haastig toekomen tijdens het laatste consult, op te volgen met kinesist”.
3
Opgelet: We spreken hier van gegevens over derden (bijvoorbeeld de informatie over andere gezinsleden die naar voren kwam tijdens een sessie gezinstherapie), en
niet van gegevens van derden (bijvoorbeeld wanneer de vrouw van de patiënt aangeeft dat deze een alcoholverslaving heeft).
4
hoef je niet zelf alle informatie te onthouden.
•Bij discussies over je behandeling, de kwaliteit van de zorg of je wilsbekwaamheid, heeft
het patiëntendossier een belangrijke bewijsfunctie.
•Op basis van de informatie in je dossier kun
je bepaalde attesten krijgen voor de sociale
zekerheid. Bijvoorbeeld een attest voor een
vergoeding na een arbeidsongeval of bij een
beroepsziekte.
•Je dossier is een middel tot kwaliteitscontrole voor je zorgverlener en zijn collega’s.
Je patiëntendossier inkijken
Je mag je patiëntendossier inkijken of een vertrouwenspersoon aanduiden om dat voor jou te doen.
Binnen de 15 dagen na je aanvraag moet je zorgverlener je inzage verlenen.
Je hebt ook recht op een kopie van je dossier. Dat
kan een papieren kopie zijn, maar ook een cd-rom,
een e-mail of een met de hand geschreven tekst.
Je zorgverlener mag hiervoor maximaal 25 euro
aanrekenen.
Opgelet! Je zorgverlener kan je de inzage van
gegevens weigeren als hij oordeelt dat ze een
ernstig gevaar voor je gezondheid vormen. Hij
moet hierover eerst een andere zorgverlener raadplegen en je vertrouwenspersoon inlichten. Eens
het gevaar voor je gezondheid geweken is, moet hij
je inzage verlenen.
5
De verschillende
patiëntendossiers
Zoals je al kon lezen heb je als patiënt recht op een
zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier dat veilig
bewaard wordt. Afhankelijk van de context en
afhankelijk van de zorgverlener, kennen al die verschillende
patiëntendossiers
verschillende
namen. Hieronder worden de belangrijkste dossiers uitgelegd.
(bv. omdat hij in dezelfde praktijk werkt). In
bepaalde gevallen wordt ook meer terugbetaald voor een huisbezoek.
•Je geniet een hogere terugbetaling voor een
consultatie bij een specialist, na verwijzing
door je huisarts en indien aan andere voorwaarden is voldaan.
Het globaal medisch dossier (GMD)
Het globaal medisch dossier (GMD) is een deel van
het patiëntendossier dat wordt bijgehouden door
je vaste huisarts. Deze verbintenis is telkens geldig
voor een jaar en enkel met je vaste huisarts. Het
GMD bevat relevante gegevens over je gezondheid zoals:
•medische voorgeschiedenis;
•geneesmiddelengebruik;
•gevolgde behandelingen;
•verslagen van specialisten en andere
zorgverleners.
Voordelen van het GMD
•Het GMD geeft je vaste huisarts een totaalbeeld van je gezondheid. Zo kan deze beter
beoordelen welke onderzoeken nodig of overbodig zijn en of je behandelingen op elkaar zijn
afgestemd.
•Je betaalt 30% minder remgeld voor consultaties bij de huisarts die je GMD bijhoudt of een
andere huisarts die toegang heeft tot je GMD
6
Tip: Vraag je huisarts om een GMD voor je aan
te leggen en bij te houden. CM betaalt de kosten
die je huisarts hiervoor mogelijk aanrekent volledig terug. Een GMD kost jou als patiënt dus niets.
Meer info: www.cm.be/gmd
Het elektronisch patiëntendossier (EPD)
Praktisch elke zorgverlener houdt een patiëntendossier van zijn patiënten bij. In een elektronisch
patiëntendossier (EPD) bewaart je zorgverlener je
medische gegevens digitaal. De inhoud hiervan is
niet wettelijk vastgesteld, dit verschilt immers per
zorgverlener. Je kunt je voorstellen dat de technische mogelijkheden van het elektronisch dossier
heel wat voordelen kent ten opzichte van het
papieren dossier.
Voordelen van het EPD
•Je dossier is overzichtelijker.
•Je gezondheidsinformatie kan vlotter
gedeeld worden tussen zorgverleners die
je behandelen.
•Zorgverleners spreken met dezelfde
‘elektronische taal’ (ze gebruiken dezelfde
codes en software om je gegevens op te
slaan) waardoor er geen misverstanden
kunnen ontstaan.
•Je vermijdt dubbele onderzoeken,
onnodige kosten en administratieve
overlast.
De samenvatting van je elektronisch
dossier (Sumehr)
De Sumehr bevat de minimale gegevens die een
arts nodig heeft om je gezondheidstoestand snel in
te schatten en je de best mogelijke zorg te bieden.
Zo kan een arts die je medische voorgeschiedenis
niet kent (bijvoorbeeld een spoedarts), snel de juiste zorg geven.
Het is meestal de huisarts die je GMD bijhoudt, die
de Sumehr maakt en oplaadt in een digitale kluis
(zie hoofdstuk 5). Zo kan de samenvatting elektronisch gedeeld worden. De Sumehr kan dan geraadpleegd worden door andere artsen, zoals specialisten.
De samenvatting van je elektronisch dossier kan
volgende gegevens bevatten:
•je basisgegevens: naam, geboortedatum,
moedertaal …
•de contactgegevens van een contactpersoon voor in geval van nood;
•informatie over risicofactoren (allergieën,
reacties op medicatie…);
•een overzicht van je medische voorgeschiedenis;
•een overzicht van actuele problemen,
•een overzicht van je medicatie;
•een overzicht van je vaccinaties.
Opgelet! Artsen en andere zorgverleners mogen
je gegevens niet zomaar delen zonder jouw toestemming (zie hieronder).
Voordelen van de Sumehr
•Je behandelende arts heeft direct een
duidelijk overzicht van je actuele gezondheidssituatie.
•In een noodsituatie kan de informatie in
een Sumehr een groot voordeel zijn (en
zelfs van levensbelang zijn) wanneer
artsen snel moeten beslissen over je behandeling.
•De Sumehr is dag en nacht op te vragen.
•Je patiëntengegevens staan veilig opgeslagen en zijn enkel in te zien door jouw
behandelende artsen.
Tip: Vraag je huisarts om een Sumehr op te
laden en te delen.
Het ziekenhuisdossier
Ook de ziekenhuizen houden een patiëntendossier bij van al hun patiënten. Vaak gebeurt dit
elektronisch. Deze informatie kan elektronisch
gedeeld worden met andere zorgverleners die
betrokken zijn bij de zorg voor jou als patiënt,
maar de informatie kan ook gedeeld worden met
7
jou, de patiënt, zelf. Dit verloopt via regionale uitwisselingsnetwerken (hubs) tussen de verschillende ziekenhuizen. Via deze netwerken kan
jouw behandelend arts (bijvoorbeeld de specialist in het ziekenhuis, of je eigen huisarts)
informatie inzien van andere ziekenhuizen, die
relevant kan zijn voor je huidige behandeling.
Met het Gedeeld Farmaceutisch Dossier (GFD)
kan elke apotheker een deel van je farmaceutisch dossier raadplegen. Hierin staat welke
medicatie je voorgeschreven hebt gekregen en
welke medicatie je hebt afgehaald, ook bij andere apothekers. Het is dus echt een totaalbeeld
van je medicatiegebruik.
Deze hubs voorzien verschillende mogelijkheden
voor patiënten. Zo kun je vaak zelf ook informatie
inzien zoals ontslagbrieven, onderzoeksresultaten en brieven van je specialist. In hoofdstuk 4
gaan we hier verder op in.
In je GFD staat de belangrijkste informatie over
afgeleverde geneesmiddelen en andere producten. Deze gegevens worden veilig bewaard in
een centrale databank die enkel voor apothekers
toegankelijk is.
Voordelen van het ziekenhuisdossier
Voordelen van het GFD
•Je dossier is overzichtelijker en completer.
•Er is een snelle en brede uitwisseling van
gezondheidsinformatie mogelijk.
•Ondanks een verandering van zorgverleners, blijft de continuïteit van je zorg gewaarborgd.
•Je hoeft zelf niet alle informatie die je krijgt
bij te houden.
Het (Gedeeld) Farmaceutisch Dossier
(GFD)
Elke apotheker bij wie je een voorgeschreven
geneesmiddel haalt, slaat deze gegevens elektronisch op in je farmaceutisch dossier. Tenzij je
vraagt dit niet te doen, mag hij hierin ook bijkomende gegevens registreren zoals:
•de aflevering van geneesmiddelen zonder
voorschrift of andere producten (bv. voedingssupplementen);
•chronische ziekten;
•allergieën of intoleranties die de inname
van geneesmiddelen kunnen verstoren.
8
•De apotheker heeft een totaalbeeld van je
medicatiegebruik.
•Je krijgt advies op maat. De apotheker kan
immers al je medicatie zien en die informatie meenemen in zijn advies.
•Via een softwaretoepassing kan de apotheek opspeuren of er bijwerkingen of
wisselwerkingen van toepassing zijn op de
combinatie medicamenten die jij neemt.
•Je hoeft niet meer al je medicatiedoosjes
en afschriften te bewaren.
•Er is een betere opvolging mogelijk. Indien
nodig zal hij contact opnemen met je huisarts.
Opgelet! Nog niet elke apotheker is ingestapt in
het GFD. Apothekers zijn niet verplicht je gegevens te delen met andere apothekers, ook al gaf
jij je geïnformeerde toestemming. Daarnaast
kunnen enkel de apothekers waarmee jij een
therapeutische relatie hebt je gegevens inzien
(zie hoofdstuk 4).
De geïnformeerde
toestemming voor het
elektronisch delen van
gezondheidsgegevens
Het elektronisch delen van je gezondheidsgegevens heeft heel wat voordelen voor jou en je zorgverleners. Als je bijvoorbeeld naar een dokter van
wacht gaat of in een spoeddienst wordt opgenomen, beschikken ze doorgaans niet over je gezondheidsgegevens. Dankzij je elektronisch patiëntendossier kunnen ze zien welke onderzoeken je al onderging welke geneesmiddelen je neemt, welke vaccinaties je kreeg ... Het platform waardoor deze gegevensuitwisseling verloopt, is het eHealth-platform.
Zorgverleners mogen niet zomaar je gezondheidsgegevens elektronisch met elkaar delen4. Dit kan
enkel als jij hiervoor je geïnformeerde toestemming geeft. Je moet allereerst goed ingelicht zijn
over het geven van je geïnformeerde toestemming.
Pas nadat je jouw toestemming hebt gegeven, krijgen de zorgverleners die je behandelen zoals je
huisarts, specialist, apotheker … toegang tot je
gezondheidsgegevens. Dit wordt bevestigd via de
digitaal geregistreerde ‘therapeutische relatie’,
waar we zo verder op in gaan. Zorgverleners kunnen enkel de informatie inkijken die voor hen relevant is om jou de beste zorg te kunnen geven.
meerde toestemming. Door je toestemming te geven, ga je ermee akkoord dat de zorgverleners die
je behandelen informatie over je gezondheid met
elkaar delen via elektronische netwerken.
Zo kunnen deze zorgverleners:
• je sneller en beter behandelen doordat ze je
medische voorgeschiedenis kennen;
•voorkomen dat je onnodige onderzoeken
ondergaat.
Hoe je toestemming geven?
Je kunt je toestemming op verschillende manieren
geven:
•
Registreer zelf je toestemming via
www.patientconsent.be of via de Patient
HealthViewer.
Het aanmelden gebeurt met je elektronische identiteitskaart en PIN-code5. Meer
info hierover en een bijhorende handleiding vind je op www.cm.be/toestemming.
•Vraag aan je CM-consulent, je huisarts,
apotheker of administratief ziekenhuispersoneel om je toestemming te registreren
op basis van je rijksregisternummer.
Je geïnformeerde toestemming geven
Zoals eerder gezegd, staat of valt het elektronisch
uitwisselen van gegevens met de patiënt. Jij moet
akkoord gaan met de gegevensdeling. Je kunt de
toegang tot je gegevens verlenen via je geïnfor1
Een uitzondering hierop zijn de administratieve gegevens, die nodig zijn voor terugbetaling en registratie. Een voorbeeld daarvan zijn de elektronische facturen die
artsen indienen bij het ziekenfonds of de medicatieaanvragen die ze doen bij de ziekenfondsen en het RIZIV. Daarvoor hoeft de betreffende patiënt geen geïnformeerde
toestemming te hebben gegeven.
2
Als je je pincode bent vergeten, kun je deze simpel weer aanvragen via de gemeente waar je woont.
9
Je zorgverlener toegang geven:
de therapeutische relatie
Via een elektronisch platform, het eHealth-platform, wordt er digitaal geregistreerd welke zorgverleners je behandelen, oftewel, wie een individuele therapeutische relatie met je heeft.
Wanneer de zorgverlener je eID kaart inleest, is
de therapeutische relatie bevestigd. Als je dit
toelaat, weet het eHealth-platform dat je akkoord
gaat met de behandeling en gegevensdeling. Er
bestaat een uitzondering voor thuisbezoeken.
Daar kan de zorgverlener na het bezoek aan jou,
je rijksregisternummer handmatig invoeren om
de therapeutische relatie te bevestigen.
Uitzondering: De therapeutische relatie met
zorgverleners die bij een organisatie werken, zoals zorgverleners van een ziekenhuis, het
10
Wit-Gele Kruis of Familiehulp, geldt op organisatieniveau. Daar hoeft de therapeutische relatie
dus niet voor elke zorgverlener apart geregistreerd te worden.
Opgelet! De therapeutische relatie, en dus de
mogelijkheid van juist die zorgverlener om toegang te krijgen tot jouw patiëntgegevens, is beperkt in tijd. De duur is afhankelijk van de functie
van de zorgverlener. Zo zal de therapeutische
relatie met je GMD-houdende arts automatisch
bevestigd zijn en voor een jaar geldig zijn (= de
duur van de GMD-relatie). De therapeutische
relatie met een specialist of je apotheker, is vastgesteld voor de duur van 15 maanden. Een
spoedarts of huisarts op wachtpost heeft weer
een therapeutische relatie van één maand.
Je kunt deze relaties steeds opnieuw registreren
en verlengen. Je hoeft in principe zelf niets te
doen voor het aanmaken of verlengen van de
therapeutische relatie. Zodra de zorgverlener je
eID kaart leest, gebeurt dit automatisch.
Je geïnformeerde toestemming en
therapeutische relaties beheren
Nadat je je toestemming hebt gegeven, kun je
ook de toegangsrechten beheren via
www.patientconsent.be. Zo kun je:
•je geïnformeerde toestemming intrekken;
•zorgverleners toegang geven tot je gezondheidsgegevens via een therapeutische
relatie;
•en zorgverleners uitsluiten van toegang tot
jouw gezondheidsgegevens.
In het kort:
Bij het geven van je geïnformeerde toestemming ga je akkoord dat zorgverleners jouw
gezondheidsgegevens delen. Je zet de optie
‘elektronisch delen van patientengegevens’
aan. Door je eID-kaart te laten lezen wordt
de therapeutische relatie met de zorgverlener geregistreerd. Zo ben je akkoord gegaan
met de toegang tot jouw gegevens door die
specifieke zorgverlener. Je zet de optie
‘elektronisch delen van patientengegevens’
aan voor die specifieke zorgverlener.
Meer info: www.cm.be/toestemming
Opgelet! Het is niet raadzaam om één bepaalde
arts in een ziekenhuis of één verpleegkundige
binnen het Wit-Gele Kruis uit te sluiten. Dan loop
je het risico om direct heel de organisatie uit te
sluiten (zie boven).
Bovendien kun je via [email protected] vragen welke zorgverleners je gezondheidsgegevens hebben geraadpleegd. Het eHealth-platform
registreert alle acties zodat eventueel misbruik
van gegevens altijd kan worden opgespoord.
11
Het elektronisch delen
van je gezondheidsgegevens
Welke zorgverleners kunnen je gezondheidsgegevens bekijken?
Van zodra je jouw geïnformeerde toestemming
geeft, krijgen de zorgverleners met wie je een
therapeutische relatie hebt, toegang tot je gezondheidsgegevens. Het gaat dus enkel om de
zorgverleners die je behandelen. Zij hebben bovendien enkel toegang tot de gezondheidsgegevens die voor hen nodig en relevant zijn bij jouw
behandeling. Dit zijn bijvoorbeeld je vaste huisarts, specialisten, apothekers die je geneesmiddelen afleveren …
informatie niet relevant is voor je behandeling
door die zorgverlener, zal deze dit niet in kunnen
zien. Sommige instanties en zorgverleners kunnen je gegevens zelfs helemaal niet inzien, zoals:
•je arbeidsgeneesheer, adviserend geneesheer of de raadsgeneesheer van je verzekering;
•de ziekenfondsen en de overheid;
•zorgverleners die geen therapeutische relatie met je hebben, of die je reeds uitsloot.
Al deze partijen hebben immers geen noodzaak om
jou patiëntengegeven in te zien in het kader van
hun functie, en kunnen hier daarom ook geen toegang toe krijgen. Misbruik is strafbaar.
Welke gezondheidsgegevens worden gedeeld?
Uitzondering: Er is een noodprocedure om toch
bij de patiëntengegevens te komen, zelf als er
geen therapeutische relatie en/of geïnformeerde
toestemming gegeven is. Deze wordt
gebruikt in noodgevallen, bijvoorbeeld wanneer
de patiënt buiten bewustzijn en zonder eID-kaart
wordt binnengebracht bij de spoedafdeling, of
niet in staat is toestemming te geven. Dit noemen
ze de ‘break-the-glass procedure’. Het spreekwoordelijke glas waarachter de patiëntengegevens zich bevinden, wordt ingeslagen. De patiëntengegevens zijn nodig om de patiënt de beste
zorg te kunnen geven. Elke raadpleging via deze
procedure wordt geregistreerd en moet verantwoord worden door de zorgverlener. Zo is het
duidelijk welke zorgverlener deze procedure
wanneer heeft gebruikt.
Welke zorgverleners kunnen je gezondheidsgegevens nooit inzien?
Over het algemeen zijn je gegevens beschikbaar
in functie van de taak van de zorgverlener. Als de
12
Als gegevens nuttig zijn voor je behandeling en de
opvolging daarvan, dan kunnen ze gedeeld worden door zorgverleners. Het gaat bijvoorbeeld om
uitslagen van een bloedonderzoek, röntgenfoto’s,
vaccinatie- en medicatieschema’s, resultaten van
bevolkingsonderzoeken naar kanker, voorgeschreven en afgeleverde geneesmiddelen, informatie die naar je huisarts werd gestuurd na een
ziekenhuisopname …
Hoe worden je gezondheidsgegevens
elektronisch gedeeld?
Vooraleer je zorgverleners je gegevens kunnen
delen, moet jij altijd eerst je geïnformeerde toestemming geven. Je toestemming wordt bijgehouden via het eHealth-platform. Dit online platform
maakt de elektronische uitwisseling van gegevens
tussen zorgverleners mogelijk. Zoals reeds vermeld, is de uitwisseling van deze gegevens heel
streng beveiligd en voldoet het aan de hoogste
veiligheidscriteria.
In Vlaanderen geldt je geïnformeerde toestemming
voor:
1. Alle toepassingen binnen het eHealth-platform
(zoals bepaalde medicatie-aanvragen,
diverse informatieregisters en delen van
administratieve patiëntengegevens) die gebruikt worden voor onderzoek van de volksgezondheid;
2. Vitalink;
3. Informatie op de hubs (ziekenhuisnetwerken).
1. Het eHealth-platform
Ook al heb je jouw geïnformeerde toestemming
gegeven, toch heb je als kritische patiënt misschien vragen bij de veiligheid van de gegevensdeling. Gezondheidsinformatie is immers gevoelige informatie. Om die reden werd er op federaal
niveau een eHealth-platform ontwikkeld, waar we
al eerder over spraken. Hoe wordt dit precies geregeld?
Het eHealth-platform biedt een aantal diensten
aan om de beveiliging van je gegevens te garanderen en om de privacy van patiënten te respecteren.
Deze basisdiensten worden continu bewaakt en
opgevolgd, zodat je er als patiënt op kunt vertrouwen dat jouw gegevens netjes en veilig beheerd
worden.
Het eHealth-platform staat garant voor de volgende basisdiensten:
•Toegangsbeheer: enkel de juiste persoon
kan toegang vragen en krijgen.
•Versleuteling: je patiëntgegevens zijn enkel leesbaar voor de zorgverleners aan
wie de boodschap bestemd was.
•Doorverwijsfunctie: in het eHealth-platform wordt bijgehouden op welke verschil-
lende plekken informatie over de patiënt
gevonden kan worden.
• Registratie: alle informatie en elke actie via
het platform wordt continu geregistreerd.
•Toegankelijkheid: het platform is ook een
portaalomgeving (genaamd eGezondheidsportaal) voor verschillende functionaliteiten.
Opgelet! Het eHealth-platform slaat zelf geen
medische informatie op. Het eHealth-platform zelf
is dus geen elektronische ‘kluis’ van informatie, zoals Vitalink en de hubs dat wel zijn. Je kunt het
eHealth-platform zien als diegene die de juiste
cijfercombinatie weet voor het cijferslot van die
elektronische kluizen. Het eHealth-platform is dus
alleen de technische toepassing voor de toegang
tot de informatie.
2. Vitalink
Vitalink is de digitale kluis van de Vlaamse Overheid. Via het portaal van Vitalink is het mogelijk
voor eerstelijns-zorgverleners en welzijnswerkers,
zoals huisartsen en thuisverpleegkundigen, om gegevens elektronisch te delen en te bekijken. Je
kunt Vitalink zien als beveiligde kluis waarin jouw
gegevens zijn opgeslagen. Enkel de zorgverleners
die je de sleutel hebt gegeven (waarmee je een
therapeutische relatie hebt) krijgen toegang tot de
informatie.
Zo beschikken zij over correcte, actuele en volledige informatie, zoals je vaccinaties en je geneesmiddelenverbruik. Artsen kunnen er ook
een samenvatting van je elektronisch medisch
dossier (Sumehr) vinden. Daarnaast worden ook
de gegevens rondom bevolkingsonderzoeken
(kankerscreening) hierop gedeeld, zoals wanneer je werd uitgenodigd, de resultaten en eventu13
eel vervolg van de onderzoeken. Geleidelijk zullen
er ook andere toepassingen uitgerold worden, die
naast de huidige zorgverleners tevens gericht zullen zijn op welzijnswerkers.
Opgelet! Je zorgverleners moeten de informatie
uit je elektronisch patiëntendossier zelf op Vitalink
opladen. Zij zijn echter niet verplicht om dit te doen.
Vraag je zorgverlener dit te doen.
Tip: Via de PatientHealthViewer kun je als patiënt zelf gegevens bekijken die op Vitalink
staan. Dit programma kun je downloaden via
www.cm.be/vitalink. Na installatie van de
PatiëntHealthViewer kun je als patiënt inloggen. Zo vind je er je vaccinatiegegevens en je
medicatieschema (op voorwaarde dat deze
info werden opgeladen door je zorgverlener).
Meer info: www.cm.be/vitalink
3. Hubs en metahub
Je geïnformeerde toestemming geldt ook voor de
elektronische uitwisseling uit je patiëntendossier
in ziekenhuizen. Dit maakt het mogelijk voor je
zorgverlener om elektronisch toegang te krijgen tot
de gezondheidsgegevens die van belang zijn voor
jouw behandeling. Ook je zorgverleners buiten het
ziekenhuis kunnen elektronisch toegang krijgen tot
de gezondheidsgegevens die van belang zijn voor
jouw behandeling. Dit werkt via de hubs en metahub. Die kun je ook zien als een beveiligde kluis
waarin patiëntengegevens zijn opgeslagen.
Een hub is een regionaal uitwisselingsnetwerk
voor gezondheidsgegevens. In het verleden zijn er
regionaal vier hubs ontstaan waar ziekenhuizen
14
deze informatie konden uitwisselen met de artsen
uit de omgeving. In Vlaanderen zijn er twee hubs:
Vlaams Ziekenhuisnetwerk Leuven en CoZo (hieronder horen ook gegevens uit de Antwerpse regionale hub). Daarnaast is er ook een hub in Wallonië (RSW) en in Brussel (Abrumet).
Als een zorgverlener documenten van jou wil raadplegen, zoals ontslagbrieven, een consulatie- of
operatieverslag, zal hij zich aanmelden bij één van
de vier hubs. Deze hub zal enerzijds nagaan welke
van de ziekenhuizen die erbij aangesloten zijn, gezondheidsgegevens van jou deelt. Anderzijds zal de
hub bij de metahub vragen via welke andere hubs
nog gegevens over jou beschikbaar zijn. Een metahub verbindt alle netwerken zodat zorgverleners
de beschikbare documenten over een patiënt kunnen raadplegen, ongeacht waar ze opgeslagen
zijn. Hierdoor hoef je als arts slechts één hub te
raadplegen om de informatie uit alle hubs te ontvangen. Het resultaat is een lijst van beschikbare
documenten die aan de zorgverlener getoond
wordt.
Bij deze opvraging wordt gezorgd dat een zorgverlener alleen die documenten kan zien waar hij volgens zijn beroep, toegang toe mag krijgen.
In het bijgevoegde schema worden deze verbanden geïllustreerd. Je ziet dat het start met de zorgverlener links die een opvraging doet van gegevens over een bepaalde patiënt. De zorgverlener is
direct aangesloten aan een bepaalde hub en aan
de elektronische kluis vitalink, die kanalen worden
het eerst bevraagd. In het midden is er de metahub
die via directe lijnen verbonden is met de elektronische kluis vitalink en met de verschillende hubs.
Aan die hubs zijn weer regionale ziekenhuizen verbonden en zo worden die indirect ook bevraagd
door de zorgverlener.
Bron: eHealth-platform
Voordelen van hubs en de metahub
•De beveiliging van de patiëntengegevens
blijft gegarandeerd door de basisdiensten
van het eHealth-platform.
•Met één enkele bevraging kan de zorgverlener direct de patiëntengegevens uit alle
ziekenhuizen in België raadplegen.
•Alle ziekenhuizen in België kunnen met
elkaar in contact staan.
15
Veel gestelde vragen
Waarom geef ik best mijn
geïnformeerde toestemming?
Je weet niet altijd op voorhand waar of wanneer je
medisch hulp nodig zal hebben. Misschien kom je
terecht bij een zorgverlener die je niet kent. Hoe
weet je zeker dat je dan de juiste diagnose krijgt,
geen onnodige onderzoeken moet ondergaan of
medicijnen krijgt die je niet mag gebruiken of combineren met je huidige medicatie?
Op kritische momenten kunnen jouw elektronisch
gedeelde patiëntengegevens levensreddend zijn.
Dankzij het elektronisch en beveiligd delen van je
gezondheidsgegevens, krijgen jouw behandelende zorgverleners een globaal overzicht van jouw
gezondheid. Zo krijgen ze zicht op jouw medische
voorgeschiedenis, waardoor ze jou beter kunnen
behandelen. Dit systeem verbetert de samenwerking en communicatie tussen alle zorgverleners
die jou behandelen. Bovendien moet jij zo ook minder papieren documenten bewaren of doorsturen.
En vermijd je dat belangrijke medische documenten verloren gaan.
Hoe kan ik de geïnformeerde
toestemming voor mijn minderjarig kind
registreren?
•Als ouder kun je de toestemming van je
minderjarige kinderen registreren met je
eigen elektronische identiteitskaart.
•Kinderen ouder dan zestien jaar kunnen
zelf hun toestemming registreren met hun
elektronische identiteitskaart.
•Ook de zorgverleners kunnen de toestemming registreren als de betrokkene (of de
ouders of voogden in het geval van kinderen) dit vraagt.
16
Zorgverleners zoals je huisarts, verpleegkundige,
apotheker of in het ziekenhuis kunnen de toestemming registreren aan de hand van het rijksregisternummer van de betrokkene. Afhankelijk van de
software, kan dit handmatig ingetypt worden door
de zorgverlener. Ook het ziekenfonds kan de geïnformeerde toestemming registeren met enkel het
rijksregisternummer.
Ik heb geen geïnformeerde
toestemming gegeven, waarom slaat mijn
zorgverlener dan wel alles op in zijn
computer?
De geïnformeerde toestemming betreft enkel het
delen van patiëntengegevens via systemen die onderling verbonden zijn6, zoals bijvoorbeeld de hubs,
vitalink en het Gedeeld Farmaceutisch Dossier
(GFD). Gegevens doorsturen moet altijd in het kader van de zorg voor een patiënt zijn. Zorgverleners
mogen uiteraard zelf hun werkwijze bepalen, mits
ze de patiëntenrechten in acht nemen. Als het voor
hen makkelijker werkt op de computer dan op papier is dit heel begrijpelijk. Ook dan moet hij ervoor
waken om je dossier zorgvuldig bij te houden en
veilig te bewaren. Hij moet de juiste maatregelen
nemen om de gegevens enkel inzichtelijk te houden voor hemzelf. Als jij hebt aangegeven dat je
deze gegevens niet elektronisch gedeeld wil hebben, mag dit ook niet gebeuren.
Opgelet! Het al dan niet ingeven van een geïnformeerde toestemming door de patiënt verandert
niets aan de geldende wetgeving waaraan zorgverleners zich moeten houden. De informatie die
het kader van de behandeling met andere zorgverleners gedeeld moet worden, of bijvoorbeeld administratieve informatie die gedeeld moet worden (in
het kader van terugbetaling ...) zal nog altijd volgens wetgeving gedeeld moeten worden, al dan
niet elektronisch.
Worden mijn patiëntengegevens altijd
opgeslagen?
Ja, maar deze worden zo opgeslagen dat deze niet
zomaar door iedereen leesbaar en toegankelijk
zijn. Via het eHealth-platform worden er coderingen en versleutelingen toegevoegd, waardoor de
gegevens enkel leesbaar worden wanneer dit
moet. De volgende zaken moeten hiervoor in orde
zijn:
• Je gaf al eerder je geïnformeerde toestemming.
•Je hebt een (digitaal geregistreerde) therapeutische relatie met de zorgverlener.
•De identiteit van de zorgverlener werd gecontroleerd en geverifieerd via de aanmelding met zijn eID of eHealth-certificaat.
Pas als aan al deze voorwaarden is voldaan, worden de patiëntengegevens open gesteld en leesbaar gemaakt voor de betreffende zorgverlener. Er
kunnen dus nooit zorgverleners bij jouw gegevens
van wie jij dit niet wilt.
Deze systemen zijn verbonden met het verwijzingsrepertorium. De Kruispuntbank is verantwoordelijk voor alle gegevens van de verschillende instellingen van sociale zekerheid (waaronder dus ook het RIZIV en de mutualiteiten). Via het verwijzingsrepertorium, een elektronisch netwerk dat door hen werd uitgebouwd om de verschillende instellingen met elkaar te verbinden, is er een veilige informatiedeling mogelijk. Dit betreft informatie over alle aspecten van de sociale zekerheid, dus ook
die informatie die daarmee raakt aan gezondheid.
6
17
Hoe kan een persoon die geen
wilsbekwaamheid heeft zijn
geïnformeerde toestemming geven?
De wet inzake patiëntenrechten bepaalt dat wanneer een patiënt niet in staat is zijn wil te uiten, de
wettelijke vertegenwoordiger van de patiënt een
beslissing mag nemen. Deze wettelijke vertegenwoordiger kan dus in de plaats van de patiënt de
geïnformeerde toestemming geven.
Wat gebeurt er als ik overlijd?
Als je overlijdt wordt de toegang tot je gedeeld gezondheidsdossier automatisch beëindigd. De therapeutische relaties met je zorgverleners worden
dan immers verbroken. Let wel dat ziekenhuizen
verplicht zijn om het dossier bij te houden tot 30
jaar na het overlijden van de patiënt of na het laatste contact met de patiënt.
Wat is het verschil tussen het
eHealth-platform en Vitalink?
Het eHealth-platform is een overkoepelende dienst
die ervoor zorgt dat enkel de juiste personen toegang krijgen tot je informatie en dat deze op een
veilige manier gedeeld wordt. Er staan geen kanten-klare patiëntengegevens opgeslagen op het
eHealth-platform. Vitalink (= Intermed voor het
Waals gewest en BruSafe voor het Brusselse gewest) zijn elektronische ‘kluizen’ waarin patiëntengegevens zijn opgeslagen. Vitalink gaat bij het
eHealth-platform na of iemand anders toegang
mag krijgen tot de gezondheidsgegevens, of je je
toestemming gegeven hebt en of zorgverleners
een therapeutische relatie geregistreerd hebben.
18
Wie heeft er toegang tot mijn gegevens
als ik enkel mijn geïnformeerde
toestemming heb gegeven, als er nog
geen therapeutische relatie werd
geregistreerd?
Allereerst kun jij zelf, als patiënt, na het ingeven
van de geïnformeerde toestemming je eigen gegevens inzien via de PatientHealthViewer of de ziekenhuis hubs en daar zelf therapeutische relaties
registreren. De huisarts die jouw globaal medisch
dossier (GMD) bijhoudt heeft automatisch een geregistreerde therapeutische relatie hierdoor.
Daarnaast is het mogelijk dat zorgverleners in
noodgevallen de ‘break-the-glass procedure’ gebruiken, zodat ze in een noodsituatie toch bij jouw
gegevens kunnen, ondanks dat de registratie van
een therapeutische relatie ontbreekt. Maar dat
doen ze enkel om je de optimale zorg te kunnen
verlenen, zodat er in feite een therapeutische relatie ontstaat.
Moet ik op consultatie gaan om mijn
therapeutische relatie met een
zorgverlener digitaal te registreren?
Wanneer een arts al toegang tot je patiëntengegevens moet hebben nog voordat de eerste consultatie plaatsvindt, kan het nodig zijn dat een therapeutische relatie al geregistreerd is voordat je
de zorgverlener voor het eerst ziet. Bijvoorbeeld
wanneer je huisarts je verwijst naar een specialist, dan is het goed als de specialist zich voorafgaand aan de afspraak al kan inlezen in je dossier.
In dat geval kan de verwijzende huisarts een therapeutische relatie tussen jou en de specialist registreren voor de duur van drie maanden. Je moet
hiervoor wel je eID laten lezen en de pincode inge-
ven bij je huisarts. Echter, vaak bestaat er al een
therapeutische relatie op niveau van het ziekenhuis zelf. Dan is deze procedure niet nodig voor de
specialist in het ziekenhuis.
19
Meer info
Alle informatie over het elektronisch patiëntendossier en de geïnformeerde
toestemming vind je op www.cm.be/patientendossier.
Heb je een klacht? Laat het ons weten via www.cm.be/klachten. Met jouw reactie verbeteren we
immers onze service.
V.U.: Martine Van de Walle, Haachtsesteenweg 579, postbus 40, 1031 Brussel
© CM - januari 2017
Ben je al CM-lid, dan weet je dat je op CM kunt rekenen. Ben je nog
geen lid, dan nodigen we je uit om onze troeven te leren kennen.
Ga langs in het CM-kantoor in je buurt of
surf naar www.cm.be.
PRBRO022-17
Deze brochure heeft een informatieve waarde. Voor een gedetailleerde omschrijving van de
rechten en plichten van de leden en van het ziekenfonds zijn enkel de statuten rechtsgeldig. Deze
brochure kwam tot stand in samenwerking met het eHealth-platform.