Transcript Antwoorden ministerie van Defensie De ISAF-missie

Antwoorden ministerie van Defensie
De ISAF-missie had op basis van het mandaat als taak het brengen van stabiliteit. Het
fenomeen van Bacha Bazi is een uitermate complex onderwerp en, bestaat al eeuwen. Voorop
staat dat seksueel misbruik onder alle omstandigheden onacceptabel is. Het is verwerpelijk,
maar helaas wel de harde realiteit. Omdat ‘bacha bazi’ in de Afghaanse wet niet verboden is,
hebben Nederlandse commandanten destijds gekozen voor pragmatische oplossingen;
bijvoorbeeld door de aanwezigheid van minderjarigen op Nederlandse bases, alsook op bases
van Afghaanse veiligheidsdiensten die onder Nederlands toezicht stonden, te verbieden.
1. Nederland werkte voor opbouwprojecten veel samen met de toenmalige
burgemeester van Tarin Kowt, Haji Abdul Wahid Achekzai. Wij zijn in het bezit van een
brief van een Taliban-commandant aan deze burgemeester. Hieruit blijkt dat dhr. Wahid
samenwerkte met de Taliban. Was Nederland hiervan op de hoogte? Hoe kwalificeert u
het dat een belangrijke lokale partner banden had met de Taliban?
Nederland is hiervan niet op de hoogte.
2. Begin 2008 financierde het Nederlandse PRT de bouw van een mortuarium in Tarin
Kowt. Het gebouw is op verzoek van, en in samenwerking met, burgemeester Wahid
neergezet naast de begraafplaats tegenover Kamp Holland, de zogenoemde ‘cemetery
hill’. Uit ons onderzoek blijkt dat het mortuarium werd gebruik voor het seksueel
misbruiken van minderjarige jongens. Was Nederland hiervan op de hoogte? Zo ja, wat
voor actie is op basis van die kennis ondernomen om het misbruik een halt toe te
roepen? En met welk resultaat? Hoe kwalificeert u het gebruik van een
wederopbouwproject voor dergelijke praktijken?
Dit is bij ons niet bekend. Als dat het geval was geweest, dan zouden Defensie en het OM hier
onderzoek naar hebben gedaan.
3. Nederland werkte nauw samen met Mohammed Gul, de politiechef van Chora. Van
Gul was bekend dat hij meerdere jongens in zijn entourage had die hij seksueel
misbruikte. Heeft Nederland deze misdaden aangekaart bij Gul zelf of een van zijn
superieuren? Zo ja, wanneer en hoe, en wat was het resultaat? Zo nee, waarom niet?
Voorop staat dat seksueel misbruik onder alle omstandigheden onacceptabel is. Het fenomeen
van Bacha Bazi, de Afghaanse praktijk waarin jonge jongens seksueel worden misbruikt –
vooral door invloedrijke lokale Afghaanse machthebbers – bestaat al eeuwen. Afghanistan werd
en wordt door de internationale gemeenschap, waaronder Nederland, aangesproken op de
noodzaak actief tegen Bacha Bazi op te treden. Hoewel ook binnen de Afghaanse samenleving
een omstreden praktijk, is het nog steeds niet gekomen tot Afghaanse formele wetgeving die dit
strafbaar stelt. Dit geeft nog eens aan hoe moeilijk dit onderwerp in Afghanistan is.
4. De VN heeft zich ingespannen om het seksueel misbruik tegen te gaan. De VN
verzocht ISAF-personeel bewijzen, aanwijzingen of vermoedens van misbruik te melden.
Desondanks bleven zulke meldingen uit. Hoe verklaart u dat er geen gehoor is gegeven
aan die oproep?
De ISAF-missie had op basis van het mandaat als taak het brengen van stabiliteit. Actieve
bestrijding van de eeuwenoude praktijk van Bacha Bazi was in de complexe situatie waarin de
missie opereerde niet mogelijk. De VN (en de EU), en dus ook Nederland, spant zich nog
steeds in om het seksueel misbruik tegen te gaan: De Speciaal Vertegenwoordiger van de
Secretaris-Generaal voor kinderen in gewapende conflicten rapporteert aan de Algemene
Vergadering en aan de Veiligheidsraad en besteedt daarin ook aandacht aan seksueel misbruik
van kinderen in Afghanistan. Ook de EU zet zich in voor doorvoeren van wetgeving die deze
praktijk verbiedt. Helaas is er nog steeds geen formele wetgeving in Afghanistan aangenomen
die het fenomeen Bacha Bazi verbiedt.
5. Nederlands ISAF personeel heeft grote moeite met het mandaat dat het hen
onmogelijk maakt om op te treden tegen het seksueel misbruik. Heeft uw ministerie daar
begrip voor? Wat doet Defensie eraan om het mandaat uit te breiden zodat ingrijpen/
optreden mogelijk wordt?
Voorop staat dat seksueel misbruik onder alle omstandigheden onacceptabel is. In erkenning
van de Afghaanse jurisdictie, en bij afwezigheid van een specifieke juridische kaderstelling voor
het omgaan met ‘bacha bazi’, hebben Nederlandse commandanten pragmatische oplossingen
gekozen; bijvoorbeeld door de aanwezigheid van minderjarigen op Nederlandse bases, alsook
op bases van Afghaanse veiligheidsdiensten die onder Nederlandse toezicht stonden, te
verbieden. Daarnaast doorlopen Nederlandse militairen na uitzending een missie specifiek
zorgtraject, waarbij deelnemers doelbewust op indringende ervaringen, bijvoorbeeld als gevolg
van moreel kritische situaties, zoals de confrontatie met ‘bacha bazi’, worden bevraagd.
6. Hoe wordt Nederlands personeel tijdens de (missie gerichte) opleiding voorbereid op
de confrontatie met het fenomeen bacha bazi? Is dat in de loop der jaren veranderd? Zo
ja, hoe?
Bij aanvang van de Nederlandse deelname aan coalitie-geleide operaties in Afghanistan kregen
militairen voor het eerst te maken met het fenomeen Bacha Bazi’. Naarmate de bekendheid met
het fenomeen Bacha Bazi toenam, is het onderwerp opgenomen in de instructies die militairen
meekrijgen voordat ze op uitzending gaan.
7. Tijdens de missie in Uruzgan was het beleid om niet in te grijpen als er vermoedens
of aanwijzingen waren van seksueel misbruik. Zijn er inmiddels andere, meer specifieke
instructies voor hoe Nederlands personeel er ter plekke mee dient om te gaan? Zo ja, hoe
luiden deze instructies?
In erkenning van de Afghaanse jurisdictie, en bij afwezigheid van een specifieke juridische
kaderstelling voor het omgaan met Bacha Bazi, hebben Nederlandse commandanten
pragmatische oplossingen gekozen; bijvoorbeeld door de aanwezigheid van minderjarigen op
Nederlandse bases, alsook op bases van Afghaanse veiligheidsdiensten die onder Nederlandse
toezicht stonden, te verbieden. Daar waar mogelijk spraken Nederlandse militairen de
betrokkenen aan op hun gedrag als ze dergelijke situaties zagen.
8. De Taliban rekruteren misbruikte jongens voor het plegen van aanslagen tegen
coalitietroepen en Afghaanse overheidsdienaren. Nederland is nog steeds actief in
Afghanistan, onder meer door het trainen van de Afghaanse politie. Welke maatregelen
zijn er genomen om Nederlands personeel te beschermen tegen dit soort aanslagen?
Nederland heeft thans in de NAVO-missie Resolute Support in Afghanistan in het noorden
(TAAC-North) de leiding over de multinationale transport- en beveiligingseenheid van TAACNorth dat de opdracht heeft de Resolute Support-adviseurs te vervoeren en te beveiligen (tegen
aanslagen). Naast Nederland leveren ook Kroatië en Montenegro militairen voor deze eenheid.
Naast het veilig vervoeren van de adviseurs verzorgen deze militairen, ook de veiligheid van de
adviseurs op de advieslocaties.