Transcript Digitale versie van de Focus - Pensioenfonds KLM Cabinepersoneel

Pensioenblad voor cabinepersoneel van KLM/KLC
JAARGANG 15
DECEMBER 2016
CABINE PENSIOENPLEIN 2016
EEN GESLAAGDE BIJEENKOMST
IDEALE COMBINATIE VAN TWEE BANEN
HET PENSIOENMES SNIJDT AAN TWEE KANTEN
BELEGGINGSKEUZES VANUIT OVERTUIGINGEN
INVESTMENT BELIEFS
shoots bij Laura
Op de cover: Christophe Claes
DEZE KEER IN FOCUS
04 PENSIOENPLEIN 2016
THEMA VAN DEZE EDITIE: PENSIOEN­WIJS­WORDEN
HEBT U AL
TOESTEMMING
GEGEVEN?
PENSIOENNIEUWS
4 X NIEUWS
Eerder dit jaar is er een overlijdensuitkering
Op vier manieren blijft u op de hoogte van het nieuws
erfgenamen komt wanneer u overlijdt vóór uw
over uw pensioenfonds.
pensioendatum. U moet hiervoor wel eerst
1. D
e website: www.klmcabinefonds.nl. Algemene en
toestemming geven. Als u niets doet en geen
toegevoegd aan de NAP. Dit houdt in dat uw
opgebouwde NAP in uw nalatenschap voor uw
actuele informatie over uw pensioenfonds.
11
PENSIOEN 1-2-3
WANNEER MOET U IN ACTIE KOMEN?
12FINANCIËLE POSITIE
HOE GAAT HET MET HET VERMOGEN VAN HET FONDS?
14
TWEEDE BAAN EN PENSIOEN
WAT ALS JE TWEE BANEN HEBT?
20VOORTGANG NIEUWE
PENSIOENREGELING
KLM EN DE VAKVERENIGINGEN: HOE STAAT HET ERVOOR?
2. Facebook fanpagina. Het laatste nieuws op uw
facebook startpagina.
3. Facebook Cabinepensioenplein. In deze besloten
In de economische wetenschap kennen we de wet van Gresham.
Die wet luidt zoals de titel van deze column. De wet stamt uit
het formulier in als u van deze optie gebruik wilt
de tijd dat gouden en zilveren munten naast elkaar werden
maken. Het formulier kunt u downloaden op de
gebruikt. Door technologische vooruitgang of door schaarste
Het werd dan aantrekkelijk voor mensen om de munten van
4. NWSflits. Elke twee maanden een mail met
het belangrijkste nieuws. Ga naar www.klmcabine-
het duurdere metaal op te potten of om te smelten en vooral
fonds.nl om u aan te melden voor de NWSflits.
de munten van het goedkopere metaal te gebruiken om mee
te betalen.
Fanpagina: facebook.com/klmcabinefonds
DigiD
Cabine Pensioenplein:
facebook.com/groups/cabine.pensioenplein
hoe collega’s denken over uiteenlopende
pensioenonderwerpen. Deze maand is de
pensioen aan te vullen. Wilt u zelf een
PENSIOENTHERMOMETER
De Pensioenthermometer peilt regelmatig
vraag of u zelf maatregelen neemt om uw
In 2017 gaan we de inlogprocedure voor de
teveel spaarden en te weinig besteedden. Beperking van de
pensioenplanner een stuk gemakkelijker maken.
U hoeft dan niet meer uw polisnummer en
wachtwoord te gebruiken om in te loggen.
U kunt dan inloggen met uw DigiD.
DigiD U kunt nu al met uw DigiD inloggen op
­thermometer? Stuur dan een mail naar
websites van de overheid zoals de Belasting-
[email protected].
dienst, waterschappen en gemeentes. Vanaf
2017 logt u in op MijnKLMPensioen met uw
DigiD. Hebt u nog geen DigiD? Vraag er een aan
STIJGING VAN
DE AOW-LEEFTIJD
via www.digid.nl/aanvragen. Binnen enkele
weken hebt u dan de gegevens van uw DigiD
in huis.
naar aanleiding van de gestegen levensverwachting
Meer mensen krijgen toegang Niet iedereen
de AOW-leeftijd vanaf 2022 wordt verhoogd van 67
heeft nu toegang tot MijnKLMPensioen. Bijvoor-
naar 67 en drie maanden. In 2012 is al afgesproken
beeld mensen die (deeltijd)pensioen ontvangen,
om de AOW-leeftijd automatisch te koppelen aan de
arbeids­ongeschikt zijn of in het verleden
levensverwachting van mensen. Dit naar aanleiding
pensioen bij KLM hebben opgebouwd nog niet.
van de nieuwe raming van de macro gemiddelde
Met de komst van het DigiD gaan we ook deze
Rob Koster (vicevoorzitter), Terence Tilgenkamp.
levensverwachting van het CBS.
groepen toegang geven tot MijnKLMPensioen.
Plaatsvervangende leden Annette Groeneveld, Kees Porskamp.
Meer weten over de AOW? Lees het AOW dossier op
Hou Focus, de website en de NWSflits in de
E-mailadres [email protected]
www.klmcabinefonds.nl/aow-dossier.
gaten voor meer informatie hierover.
Pieter Vanagt, Eugène van Halder, Paul Jansen, Arend de Jong
(vicevoorzitter), Miriam Kartman, Eltjo Kok (voorzitter),
2
grote schaal obligaties koopt en dat de waarde van onze
zitten mopperen op het beleid van de ECB, nee hoor. Het is veel
Het kabinet heeft inmiddels bekend gemaakt dat
Leden Daan Nijssen, Paulette van den Berk, Stefan Geerlings,
kope geld van de Europese centrale banken waarmee men op
BINNENKORT INLOGGEN
OP DE PENSIOEN­
PLANNER MET UW DIGID
onderwerp aandragen voor de Pensioen-
27 DURF TE VRAGEN
BESTUUR PENSIOENFONDS KLM-CABINEPERSONEEL
Het is verleidelijk om een vergelijking te maken met het goed-
pensioenen onder druk zet. Wie denkt dat ik nu een rondje ga
WEET WAT ER LEEFT:
CHECK DE PENSIOENTHERMOMETER!
VEELGESTELDE VRAGEN
kon de prijs van de beide metalen zich verschillend ontwikkelen,
terwijl de nominale waarde van de munten hetzelfde bleef.
uitwisselen met collega’s en de pensioenmentoren.
BELEGGINGSKEUZES VANUIT OVERTUIGINGEN
IN DIENST BIJ KLC: CHRISTOPHE CLAES
Bad money drives out
good money
pensioenfonds. Stuur daarom zo snel mogelijk
22 INVESTMENT BELIEFS
24 LIFE EVENT
directeur Pensioenfonds
KLM-Cabinepersoneel
toestemming geeft, vervalt uw NAP aan het
website bij www.klmcabinefonds.nl/formulieren.
groep kunt u vragen stellen aan en informatie
Toine van der Stee
erger. Enkele jaren geleden bedachten onze politici dat er wel
heel veel geld in onze pensioenfondsen zat. Dat er wel heel veel
belastingvrije pensioenpremies werden afgedragen. Zelfs De
Nederlandsche Bank vond op enig moment dat particulieren
jaarlijkse pensioenopbouw en aftopping van het pensioen­
gevende inkomen waren het resultaat. Politici lijden aan
geldillusie. Nog zo’n begrip uit de economie. Men kijkt vooral
naar nominale bedragen en niet naar de reële waarde van
de pensioenvermogens. Tegenover de grote vermogens van
de pensioenfondsen staan ook hele grote en langlopende
verplichtingen. Maar “geld nu” werd belangrijker gevonden
dan “geld straks”, onze pensioenen.
Het is belangrijk om ons dit alles te realiseren in het zicht van
de verkiezingsprogramma’s die in de komende maanden gaan
verschijnen. Eén van de politieke partijen loopt zich al warm en
heeft een pensioenplan waarin de aftopping van het pensioengevend salaris op € 50.000 wordt gezet. Dat is een grens waar
bijna alle hoger opgeleiden in Nederland mee te maken zouden
gaan krijgen. Door geldillusie is het nu al zo dat de meeste
Nederlanders bij pensionering hun inkomen zien halveren.
Dat wordt straks nog veel erger als we afgaan op de geluiden
in Den Haag.
Ik doe een beroep op de lezers om de verkiezingsprogramma’s
goed te gaan lezen en naar bevind van zaken te handelen.
Persoonlijk heb ik wel genoeg “bad money” gezien. •
FOCUS DECEMBER 2016
3
DEELNEMERSEVENT
Reageren? mail naar [email protected]
CABINE
PENSIOENPLEIN 2016
Voor alweer het derde jaar op rij organiseerde het pensioenfonds
Cabine Pensioenplein. Deze editie stond in het teken van pensioen­
wijs­worden. Geen overbodige luxe in een tijd waar veel te doen is
om ­pensioen. Zowel in de politiek als dichter bij huis staat pensioen
­volop in de belangstelling.
VERSLAG
toetst dan of deze overeenkomst voldoet aan alle wet- en
tingen (zie kader Q&A voor toelichting op verplichtingen)
Geen rendement zonder risico
regelgeving. Momenteel is er een interpretatieverschil
harder dan het vermogen van het pensioenfonds groeit. Als
Beleggen is natuurlijk niet zonder risico. Zo zorgde de
over de afspraken die in de uitvoeringsovereenkomst zijn
de rente met 1% daalt dan zorgt dat voor een daling van
Brexit begin van de zomer voor een flinke daling van de
vastgelegd. De discussie gaat vooral over wat is afgesproken
ongeveer 11% van de dekkingsgraad. Want hoe lager de
aandelenmarkt. Gelukkig herstelde de markt snel maar
Op 5, 6 en 7 oktober ontving het pensioenfonds zo’n 250
over het aanvullen van tekorten in het pensioenfonds. Voor
rente, hoe hoger de verplichtingen van het pensioenfonds.
onduidelijk is wat precies de gevolgen van de Brexit op
deelnemers. Enthousiast stortten zij zich voor een ochtend
meer informatie hierover lees ook het artikel op pagina 20.
Stijgt de rente weer dan heeft dat dus ook een heel positief
de lange termijn zijn. Ook de rest van het jaar wacht ons
effect.
nog een spannende tijd voor beleggingen, zoals het effect
of middag in hun pensioen. Eerst met een update van het
bestuur en daarna zelf aan de slag in een break-outsessie.
Discussie tussen KLM en de cabinebonden
De verplichtingen van het fonds
worden steeds hoger
Meteen stond het bestuur tijdens de bestuursupdate
van de verkiezing van president Trump in Amerika op de
Je kunt niet vroeg genoeg
beginnen met je pensioen en
het is nooit te laat om te leren!
financiële markten.
Om het risico te beperken worden de beleggingen van het
pensioenfonds verspreid over verschillende categorieën. Zo
stil bij de discussie die nu speelt tussen KLM en de
Hoe staat het fonds er voor?
cabinebonden over de nieuwe uitvoeringsovereenkomst.
Verder stond de update van het bestuur in het teken van
Inmiddels zijn zowel KLM als het pensioenfonds door de
de financiële situatie van het fonds. De daling van de dek-
Zorgen dat het vermogen groeit
toren en verschillende landen. Over de eerste drie kwartalen
VNC gedagvaard. Het bestuur betreurde het niet in te
kingsgraad in 2015 heeft zich helaas doorgezet in 2016.
De verplichtingen van het fonds worden dus steeds
van dit jaar heeft het fonds een goed rendement behaald
kunnen gaan op de inhoud van de discussie vanwege de
Eind oktober bedroeg de beleidsdekkingsgraad 100,3%.
hoger, maar hoe heeft het vermogen zich afgelopen jaar
van meer dan 10%, waardoor het vermogen groeide met
lopende rechtszaak, maar kon wel schetsen wat er aan de
Voor elke €100 die het pensioenfonds in de toekomst moet
ontwikkeld? Deze vraag stond centraal in het tweede
circa 300 miljoen euro.
hand is. KLM en de bonden maken samen afspraken over de
uitkeren heeft het nu €100,30 vermogen in beheer. Net als
gedeelte van de update van het bestuur. Om ieders
arbeidsvoorwaarden en sluiten een pensioenovereenkomst.
vorig jaar speelt de lage rente hierbij een grote rol. Dat het
pensioen te kunnen betalen is de premie alleen niet
KLM brengt deze overeenkomst onder bij het pensioenfonds
effect van die lage rente duidelijk voelbaar is, werd door het
voldoende. Door de premie te beleggen zorgt het fonds
via een uitvoeringsovereenkomst. Het pensioenfonds
bestuur benadrukt. Door de lage rente stijgen de verplich-
ervoor dat het vermogen groeit.
4
belegt het fonds in aandelen, obligaties en onroerend goed.
De beleggingen zijn daarbij verdeeld over verschillende sec-
FOCUS DECEMBER 2016
5
CABINE PENSIOENPLEIN 2016
Kans op indexatie klein
De beleggingen van het fonds doen het goed. Maar de
dekkingsgraad is. De dekkingsgraad is namelijk bepalend
stijging van het vermogen wint het niet van de toenemende
voor de aanpassing van de pensioenen aan de stijging
verplichtingen. De dekkingsgraad staat daarmee onder
van de prijzen (indexatie). Het bestuur moest helaas
druk. Het bestuur vertelde de bezoekers ook waarom
melden dat de kans dat het pensioenfonds de pensioenen
het voor deelnemers belangrijk is te weten wat de
kan indexeren de komende jaren gering is.
Sam Grootfaam
Marjolein Damme, Angela Schol & Helma Mol
Irene Balvers
Karen Quaak & Karen Sigterman
WAT IS WIJSHEID? OMGAAN MET KEUZES DIE
PENSIOEN 1-2-3. WAT KRIJG IK WEL/NIET
PENSIOEN 1-2-3. WAT KRIJG IK WEL/NIET
WIJZE PENSIOENKEUZES VLAK VOOR PENSIONERING
UW PENSIOEN RAKEN
IN MIJN PENSIOENREGELING?
IN MIJN PENSIOENREGELING?
(KAREN Q.) PENSIOEN 1-2-3. WAT KRIJG IK WEL/NIET
Op een schaal van 1 tot 5, hoe pensioenwijs ben je nu?
Op een schaal van 1 tot 5,
Op een schaal van 1 tot 5, hoe pensioenwijs ben je nu?
IN MIJN PENSIOENREGELING? (KAREN S.)
‘Inmiddels zit ik wel op 4.’
Wat is je bijgebleven van de break-out sessie?
‘Ik vond het een hele leuke en interactieve sessie. Je werd bij de
sessie betrokken en uitgedaagd om mee te denken. We kregen
antwoorden op vragen die we zelf nog niet hadden kunnen
hoe pensioenwijs ben je nu?
Angela: ‘Ik denk dat ik nu tussen een twee en een drie in zit.’
Marjolein: ‘Ik denk ergens tussen een 3 en een 4 in.’
Helma: ‘Ja, dat gevoel heb ik ook, ergens tussen een 3 en een 4’.
Wanneer is de ideale leeftijd om je te verdiepen in pensioen?
Irene: ‘Ik ben hier een stuk pensioen­w ijzer geworden, dus doe
maar een 3.’
Hoe heeft de break-out sessie hierbij geholpen?
Op een schaal van 1 tot 5, hoe pensioenwijs ben je nu?
Karen Q.: ‘Over de keuzes rondom mijn pensioen zit ik nu wel
op een 5. Maar er valt nog steeds een heleboel te leren. Kan
‘Ik vond de break-out sessie informatief, door simpele uitleg
dus iedereen aanraden zo’n sessie te volgen.’
werden ingewikkelde pensioenzaken begrijpelijker gemaakt.
Karen S.: ‘Daar sluit ik me bij aan, na vandaag een 5.’
Marjolein: ‘Dat ligt er aan, bij bepaalde keuzes is het belangrijk
Tijdens de sessie werd uitgebreid stilgestaan bij de vragen van
Wat is het beste moment om je te gaan verdiepen in
dat je je al op tijd verdiept in de invloed van die keuzes op je
collega’s en tegelijkertijd werd de lijn van de sessie niet
Karen S: ‘Een hele nuttige dag, ik zie het echt als een
pensioen?
bedenken.’
pensioen. Deeltijd werken heeft bijvoorbeeld direct invloed op
losgelaten. Wat ik fijn vond was dat meerdere onderwerpen op
investering in de toekomst. Ook vond ik de update van het
‘Ik heb zelf net een huis gekocht en dan moet je helemaal in je
hoeveel pensioen je opbouwt.’
verschillende momenten terugkwamen en door verschillende
bestuur heel relativerend. Je hoort de laatste tijd zoveel over
financiën duiken, dus ook je pensioen. Toen kwamen zoveel
Angela vult aan: ‘Ik denk dat de ideale leeftijd rond je 35 à 40ste
sprekers werden belicht. Informatie waar ik niet dagelijks mee
pensioen. Al die informatie kan ik nu veel beter plaatsen in het
verschillende termen voorbij. Door de uitleg die ik vandaag
is. Dan ben je nog op tijd om bijvoorbeeld extra te sparen. Dan
bezig ben houd ik op die manier makkelijker vast. Wanneer
grote geheel. Zo heb ik nog een ‘pensioen speeddate’ samen
loop je in iedere geval geen gevaar om te laat te zijn.’
iets vaak herhaald wordt, leidt dat nog wel eens tot het
met een van de pensioenmentoren. Daar kan ik mijn
verslappen van aandacht, maar doordat er genoeg dynamiek
persoonlijke pensioenvragen kwijt.’
heb gehad vallen bepaalde dingen samen. Ik kan collega´s echt
aanraden om volgend jaar ook te komen.‘
Kan je collega’s aanraden om te komen?
Helma: Zeker, wij zijn hier nu voor het eerst en we zijn meteen
al van plan om volgend jaar weer te komen. Je krijgt zoveel
DE BEZOEKERS
6
Wat vonden jullie van Cabine pensioenplein 2016?
meer achtergrondinformatie, ook over het pensioenfonds zelf.’
in de vormen van presentatie zat, bleef ik geboeid.’
Wat is je het meest bijgebleven?
Ga je thuis nog verder met je pensioen aan de slag?
Karen Q:’Tijdens de break-out sessie heb ik al veel nieuwe
‘De informatie over de bedreigingen van het pensioenfonds. De
dingen geleerd. Maar omdat ik nu ongeveer driekwart jaar van
openheid hierover en de manier waarop zaken in perspectief
mijn pensioen af zit wil ik zeker nog een keer terug komen om
werden geplaatst spraken me aan. Hierdoor zal ik met grotere
alle keuzes te bespreken. Liefst ook samen met mijn man. Hij
interesse dan voorheen de ontwikkelingen van het fonds volgen.’
is al met pensioen.’
FOCUS DECEMBER 2016
7
CABINE PENSIOENPLEIN 2016
PENSIOENMENTOREN: PERSOONLIJK GESPREK
10 MINUTEN GESPREK
HET PENSIOENSPREEKUUR
Op het Cabine Pensioenplein
Bij uw pensioenfonds kunt u
kon een 10 minuten gesprek
vanaf januari 2017 het hele
geboekt worden met één van
jaar door op dinsdag van
de pensioenmentoren. Tijd voor
15.00-16.00 uur en op vrijdag
persoonlijke pensioenvragen en
van 9.30-10.30 uur langs-
natuurlijk antwoorden. Na vaak
­komen voor een persoonlijk
iets langer dan 10 minuten was
gesprek met één van
duidelijk wat de keuzes waren.
de pensioenmentoren.
Het enige dat u daarvoor
hoeft te doen is bellen of
mailen voor een afspraak.
T 020 426 62 30
E [email protected]
Pensioenmentoren v.l.n.r. Mark Poorthuis, Monique Ottevanger,
Bastiaan van Staaveren, Wesley Harmsen
BREAK-OUT SESSIES
Pensioenwijs worden!
Na de presentatie van het bestuur kon iedereen aan de
slag met het eigen pensioen in een break-out sessie.
Hieronder de belangrijkste inzichten en conclusies van
de break-out sessies.
Pensioen 1-2-3.
Wat krijg ik wel/niet in mijn pensioenregeling?
totaalplaatje van hun KLM-pensioen. Pensioenmentor
Gewoon eens bij het begin beginnen, dat stond centraal
Bastiaan van Staaveren zette in deze sessie alles op een
tijdens deze break-out sessie. Wat is pensioen, hoe zat
rijtje: hoeveel pensioen u opbouwt, hoeveel pensioen u
het ook alweer met de drie pijlers en wat is er voor mijn
later nodig hebt en wat u kunt doen om die twee op elkaar
partner en kinderen verzekerd? Samen met pensioenmentor
aan te laten sluiten.
Belangrijkste tip?
Bastiaan van Staaveren zetten de deelnemers de eerste
In de pensioenplanner kunt u vaak direct terugzien wat de
stappen richting pensioenwijsheid.
‘Ook de Brexit kan mijn pensioen
beïnvloeden’
Wat is wijsheid?
Omgaan met keuzes die uw pensioen raken
invloed van bepaalde keuzes is!
Pensioenmentor Monique Ottevanger stond tijdens deze
Wijze pensioenkeuzes vlak voor pensionering?
sessie stil bij de invloed van bepaalde keuzes op uw
Keuzes, keuzes, keuzes. Vlak voor u met pensioen gaat
pensioen. Zij gaf tips over hoe de deelnemers daar op een
moeten er een hoop gemaakt worden. Tijdens deze sessie
behandelde pensioenmentor Wesley Harmsen uitgebreid
Pensioen Masterclass.
Voor extra verdieping in uw pensioen.
Wat hebben de Brexit en de Presidentsverkiezingen
verstandige manier op kunnen reageren. Er zijn namelijk
keuzes op het gebied van werk of privé waarbij u niet zo
alle keuzes en hun voor- en nadelen. Zoals bijvoorbeeld de
Ook voor de al pensioenwijze deelnemers was er dit jaar
gebeurtenissen die invloed kunnen hebben op het
snel stilstaat bij uw pensioen. Deeltijd werken of non-
mogelijkheid om uw nabestaandenpensioen om te zetten in
de gelegenheid om nog verder de wereld van pensioen in
pensioenfonds. Pensioenmentor Pieter Westland nam
activiteit opnemen zijn daar voorbeelden van. Maar ook
extra ouderdomspensioen. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn
te duiken. Deze sessie is namelijk speciaal ontwikkeld voor
de deelnemers mee de beleggingswereld in. Hoe wordt er
wanneer u de liefde van uw leven ontmoet en gaat trouwen.
als u een partner hebt met een goed eigen pensioen.
pensioengevorderden die inzicht willen krijgen in het
belegd en waarom doen we dat?
8
‘Samen met je pensioenmentor
richting pensioenwijsheid’
Pensioenchallenges:
wat zijn de risico’s voor mijn pensioen?
in Amerika met elkaar te maken? Allemaal zijn het
FOCUS DECEMBER 2016
9
PENSIOEN 1-2-3
CABINE PENSIOENPLEIN 2016
MEER WETEN?
OOK OP ONZE WEBSITE
LEEST U MEER OVER
VEEL GESTELDE VRAGEN
TIJDENS CABINE
PENSIOENPLEIN
HET PENSIOEN 1-2-3
EN DE PENSIOEN­
VERGELIJKER
ZIJN ER VOOR U!
Pensioen is een onderwerp waar de meeste mensen liever niet
mee bezig zijn. Het is meestal nog ver weg. Bovendien is de
beleving vaak dat je er als deelnemer geen invloed op hebt,
dus waarom zou je je er dan in verdiepen?
Wat doet het pensioenfonds als de rente negatief wordt?
Niets is echter minder waar, want als individu hebt u
Tien jaar geleden was het bijna ondenkbaar dat we ooit in
wel zeker invloed op uw eigen oudedagsvoorziening.
een situatie zouden komen dat de rente negatief zou worden.
Zo kunt u bijvoorbeeld zelf op allerlei manieren
Uit dienst? De Pensioenvergelijker legt
uw oude en nieuwe pensioenregeling
naast elkaar
Helaas is deze mogelijkheid nu de realiteit. Het wordt dus nog
sparen voor uw oude dag. En rondom het pensioen
Naast het Pensioen 1-2-3 biedt uw pensioenfonds
Als de dekkingsgraad blijft dalen,
wordt ons pensioen dan volgend jaar gekort?
belangrijker om ervoor te zorgen dat het vermogen van het
van uw werkgever zijn er bepaalde momenten waarop
een ander nieuw medium om u te helpen bij het
pensioenfonds ook groeit. Hiervoor is het bestuur continue
keuzes gemaakt kunnen worden. Weet u bijvoorbeeld
maken van pensioenkeuzes: de Pensioenvergelijker.
Nee, voorlopig nog niet. Korten komt pas aan de orde:
op zoek naar nieuwe manieren om rende­menten te maken. Zo
of u iets voor uw nabestaanden hebt geregeld? Of
Met dit document vergelijkt u eenvoudig twee
• als de dekkingsgraad meer dan 5 jaar onder de minimaal
investeren we sinds 2015 ook in Nederlandse hypotheken.
wat het effect is van een periode minder werken?
pensioenregelingen met elkaar. Dat kan handig
Het pensioenfonds helpt u graag bij het maken van
zijn als u van baan verandert en wilt weten hoe uw
pensioenbewuste keuzes.
nieuwe werkgever het pensioen geregeld heeft. Of
Q&A
vereiste dekkingsgraad staat van 104,2%.
herstelpremie). Deze ondergrens percentages zijn begin
Wat gebeurt er met ons pensioen als KLM omvalt? Blijft
mijn pensioendatum dan nog van kracht? Kan ik dan
nog deeltijd pensioen opnemen?
2016 vastgesteld en worden jaarlijks opnieuw bepaald.
• als het fonds een ondergrens bereikt van een dekkings­
graad van 88% (zonder herstelpremie) of 77% (met
als u overweegt uw KLM-pensioen over te dragen
naar een nieuwe pensioenuitvoerder. Om het u
Het pensioenfonds staat los van KLM en Air France. Dit
Nieuw: het Pensioen 1-2-3 vertelt u
wanneer u in actie moet komen
betekent dat de pensioenen van alle deelnemers gewoon
Vanaf nu kunt u het Pensioen 1-2-3 raadplegen
pensioenregeling alvast ingevuld. Aan u de taak de
Wat zijn verplichtingen?
beheerd blijven door het pensioenfonds. KLM kan niet aan
als u wilt weten wanneer u in actie moet komen
gegevens van uw nieuwe pensioenregeling daarnaast
De verplichtingen van het pensioenfonds zijn de
het pensioengeld van de deelnemers komen. Het fonds wordt
voor uw pensioen. Met het Pensioen 1-2-3 weet u
te zetten en de twee te vergelijken.
pensioenuitkeringen van het pensioenfonds nu én in de
in dat geval een zogeheten gesloten fonds. Er worden geen
binnen vijf minuten welke keuzes u hebt en wat u
toekomst. De verplichtingen van het fonds zijn dus niet
premies meer betaald. En er is geen opbouw van pensioen
moet doen. Ook geeft het u informatie over hoe uw
alleen de uitkeringen van de huidige pensioengerechtigden.
meer. De deelnemers worden zogeheten gewezen deelnemers
pensioenregeling eruit ziet: hoe zeker is uw pensioen,
Het gaat hierbij over de pensioenuitkeringen van alle
(deelnemers die bij KLM hebben gewerkt en pensioen bij
wat kost uw pensioen en wat krijgt u wel en niet
deelnemers, dus ook de deelnemers die nog pensioen
het pensioenfonds hebben staan). Op het moment dat KLM
in de pensioenregeling? Met behulp van handige
opbouwen.
omvalt blijft de pensioen­regeling in principe van kracht,
iconen wordt uw pensioenregeling op een eenvoudige
tenzij besloten wordt tot wijziging. Pensioenleeftijden zoals
manier aan u uitgelegd. Meer weten over een bepaald
Wat is indexatie?
in het reglement opgenomen gelden dan. U kunt nog steeds
onderwerp? Raadpleeg dan laag 2 van het Pensioen
Indexeren is het verhogen van het pensioen op basis van
uw pensioendatum vervroegen, maar het opnemen van
1-2-3. Hier vindt u net iets meer informatie. Wilt
de stijging van de prijzen of lonen. Door indexatie blijft uw
deeltijdpensioen kan dan niet meer. In het reglement staat
u er echt in duiken? Dan vindt u in laag 3 allerlei
koopkracht op peil. Ook al worden de prijzen hoger, u kunt
dat deeltijdpensioen alleen van toepassing is op werknemers
documenten, zoals het pensioenreglement. Het
toch nog evenveel kopen.
die nog in dienst zijn bij KLM. Als KLM omvalt dan bent u niet
Pensioen 1-2-3 speelt sinds 1 juli een belangrijke rol
meer in dienst. Bij het vervroegen van pensioen geldt dan dat
in de pensioencommunicatie. U komt de iconen vanaf
u volledig met pensioen gaat.
nu dan ook vaker tegen in onze communicatie.
10
•
makkelijk te maken, zijn alle gegevens van onze
•
U VINDT HET PENSIOEN 1-2-3
EN DE PENSIOENVERGELIJKER
OP WWW.KLMCABINEFONDS.NL
FOCUS DECEMBER 2016
11
ACTUEEL
FINANCIËLE POSITIE VAN HET FONDS
LICHTE VERBETERING
ZICHTBAAR
WAT DOET HET PENSIOENFONDS
OM HIER WEER UIT TE KOMEN?
De dekkingsgraad van het Pensioen-
VOLDOENDE GELD IN
KAS EN TOCH EEN LAGE
DEKKINGSGRAAD
gehoorde maatregel is het korten
een tekortsituatie een herstelplan in
WELKE RISICO’S ZIJN ER VOOR
MIJ ALS DEELNEMER NU DE
DEKKINGSGRAAD STEEDS
VERDER LIJKT TE DALEN?
van pensioenen. Dit betekent dat
UITSLAG
HAALBAARHEIDSTOETS
fonds KLM-Cabinepersoneel staat nog
Het vermogen groeit, maar de
er minder pensioen uitgekeerd kan
Het pensioenfonds is verplicht
worden. Dit is bij Pensioenfonds
elk jaar een zogeheten
altijd onder druk. Dit komt voornamelijk door de dalende rente. De
verplichtingen groeien helaas harder.
te dienen bij De Nederlandsche Bank.
De verplichtingen van het pensioen-
Daarin staat wat het pensioenfonds
Een dalende dekkingsgraad is van
KLM-Cabinepersoneel niet aan de
haalbaarheidstoets uit te
invloed op de kans op indexatie.
orde, maar is wel een uiterste maat-
voeren. Met deze toets wordt
beleidsdekkingsgraad eind oktober
fonds zijn de pensioenuitkeringen
2016 bedraagt 100,3%. De beleids­
van het pensioenfonds nu én in de
allemaal doet om binnen tien jaar
Indexatie is het aanpassen van de
regel die in een nieuw herstelplan kan
bekeken of het verwachte
weer financieel gezond te worden.
pensioenen aan de prijs­ontwikkeling
worden opgenomen als de financiële
pensioenresultaat aansluit bij de
dekkingsgraad is het gemiddelde
van de laatste twaalf maandelijkse
toekomst. Het gaat hierbij om de
Het herstelplan laat zien dat het
(inflatie). De kans op indexatie van
positie verder verslechtert. Aan de
gewekte verwachting. Kortom:
pensioenuitkeringen van alle deel-
pensioen­fonds verwacht via een
de pensioenen is door de dalende
hand van de financiële positie per 31
kan het fonds de verwachtingen
nominale dekkingsgraden. De maan-
nemers, dus ook de deelnemers die
natuurlijk herstel weer een goede
dekkingsgraad de komende jaren
december van elk jaar wordt bekeken
waarmaken en tot in de verre
delijkse nominale dekkingsgraad stijgt
nog pensioen opbouwen. Door de lage
dekkingsgraad te behalen binnen
gering. Het pensioenfonds mag pas
of het fonds op tijd herstelt en wordt
toekomst de pensioenen uitkeren
in oktober licht tot 101,9%.
rente moet het pensioenfonds steeds
de gestelde termijn.
indexeren als het financieel gezond
een nieuw herstelplan ingediend bij
en mee laten groeien met de
Op basis van de beleidsdekkingsgraad
meer geld beschikbaar hebben om
is en moet daarbij ook rekening
DNB. Uitgaande van de huidige stand
inflatie? De uitkomst van de
neemt het bestuur beleidsbeslissingen.
aan deze verplichtingen te kunnen
houden met de toekomstige finan-
van de dekkingsgraad zullen er geen
toets 2016 lag binnen de door
Bij het indexatiebesluit aan het einde
voldoen. De vereiste dekkingsgraad is
ciële positie. Een in de media veel
pensioenkortingen nodig zijn.
het fonds gestelde grenzen,
van het jaar speelt de stand van de
eind oktober 126,8%. Een stuk hoger
wat betekent dat directe
beleidsdekkingsgraad een rol.
dan de beleidsdekkingsgraad van
aanpassingen van het beleid
100,3%. Daarmee zit het pensioen-
niet nodig zijn. De resultaten
fonds in een tekort.
worden gedeeld met DNB en de
HOE GAAT HET MET HET
VERMOGEN VAN HET
PENSIOENFONDS?
Het pensioenfonds is verplicht om in
•
arbeidsvoorwaardelijke partijen
van het KLM-cabinepersoneel.
Het gaat goed met het vermogen van
130,0%
het pensioenfonds. Van 1 januari 2016
tot en met 31 oktober 2016 is een
Ontwikkeling dekkingsgraden
125,0%
goed rendement behaald van 9,6%.
Het vermogen groeide met circa 300
120,0%
miljoen euro tot 2.8 miljard euro. Het
115,0%
streven is te zorgen voor een zo goed
mogelijk rendement tegen aanvaard-
minimale dekkingsgraad
vereiste strategische
dekkingsgraad (sinds september 2015)
b eleidsdekkingsgraad vanaf 2015
110,0%
bare risico’s. Het fonds heeft recent
zogenoemde investment beliefs gefor-
105,0%
muleerd waarlangs het bestuur beslis-
12
OKT 16
SEP 16
AUG 16
JUL 16
JUN 16
MEI 16
APR 16
MRT 16
FEB 16
JAN 16
DEC 15
NOV 15
OKT 15
SEP 15
JAN
‘17
AUG 15
Meer hierover leest u op pagina 22.
JUL 15
100,0%
singen neemt over de beleggingen.
INDEXATIE
Meer weten over de financiële positie van het fonds?
Met de huidige dekkingsgraad en de loonronde van 0% wordt de indexatie over
Op www.klmcabinefonds.nl vindt u meer informatie over de
2017 naar verwachting 0%. Het formele bericht over de indexatie 2017 leest u op
dekkingsgraden en alle kwartaalberichten. Wilt u op de hoogte blijven
onze website www.klmcabinefonds.nl. Abonneer uzelf op de NWSflits, de digitale
van de financiële positie van uw pensioenfonds? Meld u dan aan voor
nieuwsbrief van het fonds en u ontvangt informatie over de indexatie ook in uw
de digitale nieuwsbrief van uw pensioenfonds (NWSflits) via
inbox. Het pensioen­fonds stuurt geen brief meer over de indexatie.
www.klmcabinefonds.nl.
FOCUS DECEMBER 2016
13
2E BAAN EN PENSIOEN
HET PENSIOENMES SNIJDT
AAN TWEE KANTEN
Je moet het maar kunnen; twee banen combineren.
Ernestine Schweig, Jeroen van den Bergh en Bente
Kilsdonk zouden niet anders meer willen. Zij hebben
ontdekt dat vliegen ideaal combineert met hun andere
functie. Maar hoe werkt dat door in hun pensioen?
Welke nadelen zijn er? En hoe houden ze overzicht?
‘JE MOET ER WEL EEN MIDDAGJE
VOOR GAAN ZITTEN’
Ernestine Schweig (56 jaar) is al jaren fulltime purser bij KLM. Sinds
tien jaar heeft ze daarnaast een praktijk voor spirituele therapie:
‘Het is goed te combineren. Waar een wil is, is een weg.’
14
‘Kennis over je pensioen
is macht, maar je moet
wel de tijd nemen die
kennis te vergaren’
‘Ik had altijd al de behoefte om iets te
hypno- en zielstherapie. Eerst nog vanuit
VOOR JE ZESTIGSTE MET PENSIOEN?
overbruggen: ‘Ik ga mijn ouderdoms­pensioen en NAP zo
ondernemen naast het vliegen. Het vliegen
de praktijk in Nieuw-Vennep. Dat was het
Jaren geleden maakte Ernestine al keuzes voor haar
laten uitkeren dat ik voor en na mijn AOW-leeftijd het-
is vooral doe-werk en ik wilde ook iets met
nog niet helemaal, vertelt ze: ‘Ik wilde graag
pensioen, heel bewust: ‘Ik wil graag over twee jaar met
zelfde bedrag ontvang. Dan weet ik precies wat ik straks
mijn hersens doen. Ik kon wel een extra
meer de natuur in. Zo zocht ik naar een plek
pensioen, als ik 58 ben. Na mijn eerste periode bij KLM
heb.’
prikkel gebruiken. Zo heb ik een uitstapje
om met mijn diensten te kunnen pionieren,
kreeg ik mijn pensioen mee, dat kon toen nog. Ik heb er
gemaakt naar de modewereld, maar dat was
een plaats waar mijn therapie nieuw zou
destijds leuk van geleefd. Doordat ik daarna in de mode-
KENNIS IS MACHT
niet mijn weg. Veel van mijn familieleden
zijn. Zo ben ik uiteindelijk in Markelo terecht
wereld geen pensioen opbouwde, mis ik een flinke periode
Tot besluit licht Ernestine toe hoe ze overzicht houdt
hebben iets met spiritualiteit en dat geldt
gekomen. Ik vond een heel betaalbaar huis,
waarin ik helemaal niets heb opgebouwd. Toen ik weer
over haar financiële voorzieningen voor de toekomst:
ook voor mij. Ik hielp regelmatig vrienden
waar veel aan moest gebeuren.’
bij KLM begon, heb ik daarom extra potjes aangelegd. Zo
‘Het is gewoon een kwestie van tijd erin steken. Kennis
met problemen en daar wilde ik meer mee
Er brak een pittige tijd aan, waarin Ernes-
deed ik mee aan bedrijfssparen via KLM. Dat geld heb ik
is macht, maar je moet wel de tijd nemen die kennis te
gaan doen. Maar wel ‘legaal’, zeg maar.’
tine alle ballen van twee hypotheken en een
in een lijfrente gestoken. Daarnaast heb ik er bewust voor
vergaren. Vertrouw er niet op dat iemand anders je pen-
verbouwing in de lucht moest houden. Naast
gekozen goedkoper te gaan wonen.’
sioen wel verzorgt. Na een paar middagen achter mijn
EEN PLEK OM TE KUNNEN PIONIEREN
het vliegen, uiteraard. Het kwam uiteindelijk
Ernestine volgde een HBO-opleiding in poly-
op zijn pootjes terecht. ‘Mensen zijn hier
Ernestine doet ook mee aan de NAP, dat ze vooral wil
nodig had en wat ik nog moest regelen. Het gaat wel om
ener­getische therapie. Na drie jaar stu-
sceptisch over wat ik doe, maar ook nieuws-
gebruiken om de periode tot aan haar AOW-leeftijd te
mijn toekomst.’
deerde ze af als therapeut en kon ze cliënten
gierig. Er bleek veel animo voor de therapie
behandelen met energie, aura-readings, en
te zijn, alles is hier echt op z’n plek gevallen.’
computer wist ik precies wat ik kon verwachten, wat ik
FOCUS DECEMBER 2016
15
2E BAAN EN PENSIOEN
‘AL NEGEN JAAR LAAT IK DE
TANDWIELEN VAN DE PLANNING
NETJES IN ELKAAR VALLEN’
Een KLM-functie combineren met een andere vaste baan, kan dat?
Jazeker. Dat bewijst Jeroen van den Bergh (38 jaar). Hij is naast
eenbander bij KLM al jaren wijkagent in de Haarlem­mer­meer. Twee
‘blauwe’ banen, twee pensioenen. Hoe werkt dat?
Jeroen: ’19 jaar geleden ben ik bij de poli-
HARD SKILLS & SOFT SKILLS
tie gaan werken. Net als nu was er destijds
Mensen vragen Jeroen vaak hoe hij de twee
een tekort aan mankracht, waardoor ik veel
functies combineert. ‘We hebben geen kin-
overwerkte. Dat resulteerde na tien jaar in
deren, dus ik kan mijn eigen agenda bepalen.
een enorm verlofstuwmeer. Ik kon er een hele
Mijn functie bij de politie laat dat ook toe. Al
tijd van met verlof gaan en dat leek me wel
negen jaar laat ik de tandwielen van de plan-
wat. Als politieagent sta je letterlijk midden
ning netjes in elkaar vallen. Ik vind het ideaal:
in de maatschappij en doe je veel indrukken
bij de politie draait het om handhaven en
op. Mijn beeld werd pessimistisch, omdat je
spreek ik mensen aan op wat er beter kan. Mijn
vooral in minder leuke situaties met mensen
zachte kant kan ik bij KLM kwijt door mensen
in aanraking komt. Het voeren van bekeurings­
te vertroetelen.’
‘Als politieagent sta
je letterlijk midden in
de maatschappij’
gesprekken of het aanhouden van personen
die hun partner in elkaar slaan, kleuren je
Jeroen ziet twee nadelen aan de combinatie
DE ENE PENSIOENREGELING IS DE ANDERE NIET
TIPS?
kijk op de wereld. Ik merkte dat ik mijn
van de twee functies: ‘Ik moet al negen jaar
Jeroen bouwt door zijn functie bij de politie ook pensioen op
Jeroen heeft voor de pensioenkenner in de dop wel een
batterij weer moest opladen.’
alle feestdagen werken, omdat beide werkge-
bij het ABP. Jeroen: ‘Het ABP is een veel groter fonds dan het
paar tips. ‘Iedereen mag jaarlijks onder voorwaarden een
vers willen dat je sowieso enkele feestdagen
KLM-Cabinefonds. Er zijn meer gepensioneerden, het fonds
bepaald bedrag fiscaalvriendelijk opzij zetten voor zijn
In Jeroens familie wordt veel gevlogen, waar-
werkt. Daarnaast past de Belastingdienst één
kent andere prestaties en het betreft een middelloonrege-
oude dag, de zogenoemde financiële jaarruimte. Dat kan
door hij de vliegwereld van dichtbij kende.
maal de heffingskorting toe op één inkomsten-
ling. Bij KLM zit ik nu in een eindloon­regeling*, een unicum.
interessant zijn als extra potje voor je oude dag. En: wacht
Hij besloot de overstap te wagen: ‘Ik bouwde
bron. Dat is in mijn geval dus op de helft van
Bovendien kent KLM de NAP-regeling voor cabinemedewer-
niet tot het te laat is, verdiep je eens in je pensioen. Het
mijn berg verlofdagen in een jaar af en kon
mijn inkomen. Maar de nadelen wegen niet op
kers, waarmee je kunt bijsparen voor je pensioen. Zo’n
geeft rust als je weet hoe je ervoor staat.’
daarna gewoon terugkomen bij de politie. In
tegen de voordelen van de gouden combinatie
regeling kent het ABP niet.’
de tussentijd wilde ik gaan vliegen. Na een
van deze twee banen.’
*B
ij een eindloonregeling wordt uitgegaan van het laatstverdiende
tijdje werd ik aangenomen bij KLM. Ik vond het
Om inzicht te krijgen in zijn financiële toekomst bezoekt
salaris bij die werkgever. Als uw salaris aan het eind van uw
erg leuk en vroeg me na dat jaar af of ik beide
Jeroen de pensioenplanners van beide fondsen. ‘Beide
diensttijd hoger is dan daarvoor, heeft dat een gunstig effect
banen niet kon combineren. Het lukte. Ik ben
fondsen hebben een handige tool, waarmee je een goede
op uw pensioen. Bij een middelloonregeling bouwt u pensioen
nu ongeveer 2,5 dag per week wijkagent en
indicatie van je opgebouwde pensioen krijgt. Met de nadruk
op over het salaris dat u gemiddeld verdiende tijdens uw gehele
werk daarnaast 50% bij KLM.’
op indicatie, want het krijgen van indexatie is niet vanzelf-
diensttijd bij een werkgever.
sprekend dus je weet nooit precies wat je krijgt.’
16
FOCUS DECEMBER 2016
17
2E BAAN EN PENSIOEN
REAGEREN? mail naar [email protected]
‘HET ZIEKENHUIS BLEEF
ME ALTIJD TREKKEN’
Bente Kilsdonk (53 jaar) is senior purser bij KLM. Die functie combineert ze al tientallen jaren met een baan in een heel andere branche.
Waarom kiest ze voor die dynamische combinatie en wat betekent
dat voor haar pensioen?
‘Ik werk 26 jaar bij KLM. Voordat ik ging vliegen
DE ENE WERKDRUK IS DE ANDERE NIET
was ik werkzaam in de zorg als kinderver-
Door haar werk in een academisch ziekenhuis
pleegkundige. Toen ik dat drie jaar had gedaan
bouwt Bente, net als Jeroen van den Bergh, ook
dacht ik “Ga ik dit echt doen tot aan mijn
bij het ABP pensioen op. ‘Ik heb de pensioen-
pensioen?”. Ik kreeg het een beetje benauwd.
overzichten van beide regelingen bekeken,
Een vriendin van me vloog destijds en dat leek
maar ze nooit met elkaar vergeleken. Dat is
mij wel bijzonder. Ik heb vervolgens acht jaar
lastig, want ik verdien bij KLM beter dan in de
fulltime gevlogen. Maar het ziekenhuis bleef
zorg. Dat geeft dus een heel ander plaatje.
me altijd trekken. In de zorg ligt mijn hart.’
Misschien zou ik wel een goed pensioen hebben
‘Als PIT-er heb je
meer te bieden...’
‘Ik heb acht jaar
fulltime gevlogen,
maar in de zorg
ligt mijn hart’
gehad in de zorg als ik er veertig jaar lang
fulltime had gewerkt. Maar dat had ik nooit
volgehouden. We hebben aan boord een hoge
werkdruk. Maar de werkdruk in een ziekenhuis
is echt van een heel andere orde.’
DIENSTEN RUILEN VIA WHATSAPP
ziekenhuis. Sindsdien werkt ze één dag in de
WIST JE DIT OVER IPB’EN MET
JE PARTNER?
OVERZICHT HOUDEN
week als verpleeg­kundige op de kinderafdeling
‘Het leek me leuk om mijn functie bij KLM aan
Als je twee functies hebt, hoe houd je dan
doorrekenen bij een hypotheekverstrekker. Hij
van het VU Medisch Centrum in Amsterdam.
te vullen met een rol als PIT-er. Je hebt dan
overzicht? Bente: ‘Misschien iets heel praktisch,
vertelde me dat als ik bleef doorwerken zoals ik
‘Ik combineer dit met mijn functie als senior
meer te bieden dan alleen je werkinhoudelijke
maar ik bewaar de pensioenoverzichten - de
nu doe, ik netto bijna net zoveel overhoud als
purser, ik werk 67% bij KLM. Het rooster van de
kennis. Als PIT-er word je goed geïnformeerd
UPO’s - van beide pensioenen in één map. Als
nu het geval is. Daarnaast heb ik bewust een
VU ken ik al maanden van tevoren. Zodra het
tijdens een zeer goed verzorgde opleiding. En
ik er iets dieper in wil duiken raadpleeg ik de
woning gekocht. Ik kan mijn hypotheek voor
rooster van KLM er is, kijk ik welke diensten ik
ja, pensioen blijft ingewikkelde materie. Maar
pensioenplanner. Die vind ik geweldig. Je kunt er
mijn pensioen nog aflossen, als alles blijft gaan
moet ruilen in de VU. Ik ken veel verpleegkundi-
ik kan het iedereen aanraden. En ik heb echt
even stoeien met percentages en bijvoorbeeld
zoals het gaat. Maar weet je, omdat ik in de
gen en via WhatsApp kan ik eigenlijk bijna altijd
dingen geleerd. Zo wist ik bijvoorbeeld niet
uitrekenen wat het voor je pensioen doet als je
zorg zit, weet ik hoe kwetsbaar het leven kan
mijn diensten ruilen.’
dat je partner recht heeft op partnerpensioen
meer gaat werken.’
zijn. Financieel denk ik wél vooruit, maar wan-
als je een samenlevingscontract indient om te
Veel zorgen heeft Bente niet voor haar finan­
neer ik met pensioen wil weet ik niet. Voorlopig
gaan IPB’en.’
ciële toekomst. ‘Ik heb mijn pensioen eens laten
nog lang niet, ik vind mijn werk veel te leuk.’
Bente besloot parttime terug te keren naar het
•
Hebt u bij meerdere werkgevers pensioen opgebouwd? Kijk dan op
mijnpensioenoverzicht.nl voor meer inzicht in uw totale pensioen.
Alle pensioenen die u opbouwt of in het verleden hebt opgebouwd, kunt u hier
inzien. Op deze website logt u in met uw DigiD. U ziet het te verwachten pensioen
per jaar vanaf uw pensioenleeftijd. U ziet het pensioen per werkgever. Ook krijgt
u inzicht in de hoogte van uw AOW. Mijnpensioenoverzicht.nl geeft daarmee een
goed beeld van uw totale inkomen als u later met pensioen gaat.
18
FOCUS DECEMBER 2016
19
VOORTGANG NIEUWE PENSIOENREGELING
KLM EN DE
VAKVERENIGINGEN
HOE STAAT HET
ERVOOR?
REAGEREN? mail naar [email protected]
WAT IS ER GEBEURD?
In 2015 moest er door de komst van nieuwe wetgeving een nieuwe
uitvoeringsovereenkomst worden opgesteld tussen KLM en het pensioenfonds.
Nu stellen de vak­verenigingen dat KLM hierin aanpassingen heeft doorgevoerd
waarover geen afspraken zijn gemaakt. KLM is van mening dat de aanpassingen
wel degelijk zijn afgestemd met de vakverenigingen. De discussie richt zich
vooral op afspraken over het aanvullen van tekorten in het pensioenfonds.
KLM stelt dat er is overeen­gekomen dat dit voortaan – indien mogelijk - door
natuurlijk herstel (lees: rendementen) moet worden bereikt. De bonden stellen
dat dit wel besproken is, maar nooit afgesproken. Zij zijn van mening dat er bij
een tekort direct extra premie (herstelpremie) moet worden betaald. De VNC
heeft daarom in eerste instantie KLM en nu ook het pensioenfonds gedagvaard.
Op 4 oktober 2016 diende een eerste procedurele behandeling van de rechtszaak.
De rechtbank heeft uitstel verleend tot 1 december 2016. Het bestuur werkt aan
een inhoudelijke reactie op de dagvaarding.
WAT DOET HET
PENSIOENFONDS NU?
Het pensioenfonds voert de uitvoeringsovereenkomst uit zoals
die nu is. In de huidige situatie zijn
herstelpremies hierdoor niet aan de
orde. In de uitvoeringsovereenkomst
is opgenomen dat het pensioen-
HOE LIGGEN DE VERHOUDINGEN,
WIE BEPAALT WAT?
te herstellen. Daarom wordt niet
Bij pensioen van een werkgever is sprake van een
doet dat met een uitvoeringsovereenkomst. Het
direct een herstelpremie van KLM
driehoeksverhouding.
pensioenfonds toetst of de afspraken uitvoerbaar,
gevraagd, maar gebeurt dit pas als
• KLM en de werknemers – vertegenwoordigd door
degelijk gefinancierd zijn en passen binnen de
het fonds niet binnen tien jaar op
de vakverenigingen – maken met elkaar pensioen-
wettelijke kaders. Het pensioenfonds toetst niet
eigen kracht kan herstellen.
afspraken en sluiten een pensioenovereenkomst.
of de afspraken een weerslag zijn van een akkoord
Dit is onderdeel van de arbeidsovereenkomst.
tussen beide partijen.
Afspraken over die pensioenovereenkomst worden
•H
et pensioenfonds stelt op basis van de afspraken
gemaakt in het arbeidsvoorwaardelijk overleg. Dit
een pensioenreglement op. Hierin is beschreven
is de benaming van het overleg tussen KLM en de
hoe de pensioenregeling wordt uitgevoerd in de
vakverenigingen.
praktijk. Het pensioenfonds voert de regeling uit
• KLM brengt deze pensioenovereenkomst onder bij
Stichting Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel en
ONTWIKKELINGEN KUNNEN SNEL GAAN.
RAADPLEEG DAAROM VOOR ACTUELE INFORMATIE DE WEBSITE WWW.KLMCABINEFONDS.NL OF
MELD U AAN VOOR DE DIGITALE NIEUWSBRIEF
NWSFLITS.
20
fonds eerst op eigen kracht probeert
en wordt daarbij gefaciliteerd door de uitvoerings­
organisatie Blue Sky Group.
WAT BETEKENT DEZE HELE SITUATIE VOOR
DE DEELNEMERS?
TOEKOMSTBESTENDIGE PENSIOENREGELING
Het verdelen van de lusten en de lasten van pensioen is de
deelnemers de risico’s zoals overlijden en arbeidsongeschikt-
Deze situatie heeft niet direct een nadelig effect voor
laatste jaren steeds vaker een onderwerp van discussie. De
heid met elkaar. De werkgever betaalt hierbij een vast bedrag
de deelnemers. Want, natuurlijk herstel blijkt moge-
nieuw te maken afspraken zijn dan ook een tussenstap naar
en hoeft bij een tekort niet bij te storten. Het risico komt
lijk. De kans op (inhaal)indexatie blijft echter gering.
een toekomstbestendige pensioenregeling. In het arbeids­
hierdoor bij de deelnemer te liggen. De hoogte van de vaste
De bijstorting door KLM had hier niet direct verande-
voorwaardelijk overleg tussen KLM en de vakverenigingen
benodigde premie en andere afspraken rondom de toekomst-
ring in gebracht. Strengere regels die door de over
wordt al enige tijd gesproken over alternatieven voor de
bestendige pensioenregeling zouden dan onderwerpen van
heid aan indexatie zijn gesteld (toekomstbestendig
huidige pensioenregeling, voornamelijk om deze betaalbaar te
gesprek zijn tussen KLM en de vakverenigingen. Vervolgens
indexeren), maken het moeilijker te indexeren. Daar
houden in de toekomst.
is het aan het pensioenfonds om de regeling te toetsen en de
heeft dit fonds, net als alle andere pensioen­fondsen,
Een van de opties is een CDC-regeling, dat staat voor Collec-
uitvoering te verzorgen.
ook mee te maken.
tive Defined Contribution. Bij zo’n soort regeling delen alle
•
FOCUS DECEMBER 2016
21
INVESTMENT BELIEFS
In de afgelopen maanden heeft het pensioenfonds haar ‘investment
beliefs’ geformuleerd. Enerzijds kwam dit voort uit een behoefte van
het bestuur om een set met principes vast te leggen.
De Nederlandsche Bank heeft anderzijds ook meer aandacht voor
de achter­liggende gedachten van beleggingskeuzes van pensioen­
fondsen. Bestuursleden Pieter Vanagt en Stefan Geerlings vatten
samen wat investment beliefs betekenen voor het fonds.
Elke beleggingskeuze begrijpelijk,
beheersbaar en
uitlegbaar
BELEGGINGSKEUZES
MAKEN WIJ VANUIT
ONZE OVERTUIGINGEN
Pieter Vanagt
en vastgoed? Dat is eigenlijk het belangrijkste
wij hanteren en helpen het bestuur bij het
werden we gedwongen na te denken over welke
vertrekpunt. Hoe verspreiden we beleggingen
bepalen van priotiteiten. Zo hebben wij
uitgangspunten we echt belangrijk vinden
over verschillende regio’s in de wereld en
bijvoorbeeld gesteld dat de verdeling over
bij het beleggen’, legt Pieter uit. ‘Beleggen
over verschillende sectoren zodat we risico’s
verschillende beleggingscategorieën voor
is iets wat het fonds al sinds de oprichting
verlagen? Beleggen we passief of zijn we
het grootste deel het rendement bepaalt.
doet. Het is nodig om de pensioenen nu en in
overtuigd dat actief beleggen in bepaalde
Dat betekent dat we hier extra aandacht
aan besteden. Regelmatig wordt getoetst
de toekomst te kunnen uitbetalen. Een zeer
betaald zijn immers niet voldoende om
elke deelnemer levenslang een geïndexeerd
pensioen uit te keren.
Het pensioenfonds belegt om het vermogen
van het fonds zodanig te laten stijgen dat
waardevaste pensioenen kunnen worden
‘Welk deel van het geld
belegd wordt in aandelen
en welk deel in obligaties
en vastgoed is het belangrijkste vertrekpunt’
of de verdeling nog voldoet. Aan de hand
van rapportages evalueren we of de gekozen
verdeling een positief effect heeft en sturen
we bij als dat nodig is.’
Ontwikkelingen op de financiële
markten houdt ons scherp
uitgekeerd.’ Stefan vult aan, ‘Beleggen doe je
‘Ook de beliefs kunnen we uiteraard
niet zomaar. Hierbij worden zorgvuldige keuzes
bijsturen’, vult Stefan aan. ‘Eens in de
DE ACHT INVESTMENT BELIEFS
VAN HET PENSIOENFONDS
KLM-CABINEPERSONEEL
1. H
et fonds belegt om de doelen voor de deelnemer te
behalen: een waardevast pensioen.
2. H
et nemen van beleggingsrisico is daarvoor nodig, maar is
geen doel op zich. Als het fonds dichter bij de doelstelling is,
kan minder risico worden genomen.
3. D
e verdeling over de verschillende beleggingscategorieën
bepaalt voor het grootste deel het rendement.
4. H
et behalen van bovengemiddeld rendement in financiële
markten door actief beheer is op langere termijn zeer moeilijk.
gemaakt. Het fonds streeft naar een zo hoog
gevallen extra rendement kan opleveren? Hoe
zoveel tijd houdt het bestuur de investment
mogelijk rendement tegen een acceptabel
beleg je als pensioenfonds duurzaam en hoe
beliefs tegen het licht. De financiële
niet leidend. De verwachte verbetering van de risico-
risico. En dat vraagt om het maken van
vertaal je dat beleid naar je beleggingen? Sluit
markten veranderen voortdurend en het
rendementverhouding is doorslaggevend.
weloverwogen keuzes. De investment beliefs
je beleggingen uit en hoe wil je met je stem
is daarom nodig elkaar daarover binnen
geven hierbij een duidelijke richting aan.’
als aandeelhouder het gedrag van bedrijven
het bestuur scherp te houden: kloppen
beïnvloeden? Welk kostenniveau is acceptabel?
de veronderstellingen nog? Passen onze
Wat zijn de investment beliefs?
Allemaal voor de hand liggende vragen, waarbij
investment beliefs nog in de huidige
‘De investment beliefs vormen de basis voor
de investment beliefs als kompas dienen.’
tijdgeest?’
het beleggingsbeleid’, licht Stefan toe. ‘Het is
22
Doel deelnemer:
een waardevast
pensioen
Door het opschrijven van de investment beliefs
belangrijke taak dus. De premies die worden
Stefan Geerlings
Bijdragen aan
een leefbare
en duurzame
samenleving
Op dit moment inventariseert het
5. B
ij de keuze van beleggingen zijn kosten belangrijk, maar
6. R
isicomanagement is essentieel onderdeel van het
beleggings­proces: risico en rendement kunnen niet los
van elkaar worden gezien.
7. E lke beleggingskeuze is voor het bestuur begrijpelijk,
beheersbaar en uitlegbaar.
een set met principes die het bestuur hanteert
Hoe helpen de beliefs het bestuur?
bestuur op welke onderwerpen de
op het moment dat zij beleggingskeuzes
Pieter: ‘De beliefs maken het makkelijker om
beleggingsportefeuille concreter
beleggen in het beleggingsbeleid op te nemen, draagt het
moet maken. Welk deel van het geld wordt
beleggingsvraagstukken te beantwoorden.
moet aansluiten bij de vastgelegde
fonds bij aan een leefbare en duurzame samenleving op
belegd in aandelen en welk deel in obligaties
De beliefs laten zien welke uitgangspunten
investment beliefs.
lange termijn.
•
8. Door uitgangspunten van maatschappelijk verantwoord
FOCUS DECEMBER 2016
23
IN DIENST
Het leven van Christophe Claes
(32 jaar) is in korte tijd behoorlijk
veranderd. Jarenlang was hij eigenaar
van een wellnesscentrum in België.
Tot hij begin 2015 besloot dat het tijd
werd voor iets nieuws.
Elf jaar lang was ik eigenaar van een
precies krijg. Het was me wel snel dui-
wellnesscentrum, ons familiebedrijf.
delijk hoe mijn pensioen geregeld was.
Door nieuwe wetgeving moesten we
Ik doe ook mee aan de NAP, zodat we
EXTRA MOGELIJKHEDEN
WAAR U VOOR KUNT KIEZEN
BIJ HET KLM CABINEFONDS
een aantal dingen reorganiseren. Door
straks voldoende pensioen hebben en
Het al dan niet meedoen aan
alle vernieuwingen merkte ik dat het
ons huidige leven kunnen blijven leiden.
de NAP is één van de keuzes
tijd was voor iets totaal anders’, begint
Ook heb ik het formulier ingevuld waar-
die u kunt maken als u begint
Christophe. En iets anders…dat werd
mee mijn echtgenoot aanspraak maakt
met pensioen opbouwen bij
het: ‘Ik heb het altijd leuk gevonden om
op mijn NAP als ik overlijd voor mijn
KLM. Een andere keuze betreft
te reizen en onderweg te zijn. Ik besloot
pensionering.’
de verzekeringen voor uw
eventuele partner, het Facultatief
er mijn beroep van te maken en werk
‘Het Facultatief Partner­pensioen en
het Anw-hiaatpensioen: ze zijn er niet
voor niets.’
sinds juni 2015 bij KLM Cityhopper.
Uitgebreide AOW
Partnerpensioen en het Anw-
Daar heb ik nog geen seconde spijt van
Voor zijn indiensttreding bij KLM
hiaatpensioen. Met beide
gehad.’
bouwde Christophe in België pensioen
voorzieningen verzekert u een
op: ‘Als zelfstandige deed ik mee aan
extra inkomen voor uw partner als
Alles goed geregeld?
pensioensparen via de bank. Daarnaast
u komt te overlijden voordat u met
Toen Christophe in dienst kwam,
heb ik een stuk pensioen opgebouwd
pensioen gaat. Christophe heeft
kreeg hij informatie over zijn pensi-
dat door de overheid wordt uitbetaald.
beide verzekeringen behouden:
oenopbouw bij KLM. ‘Natuurlijk is het
De overheid in Nederland zorgt alleen
‘Ze zijn er niet voor niets.’
nu moeilijk te zeggen hoeveel ik later
voor een basispensioen, de AOW.
FOCUS DECEMBER 2016
25
ANTWOORDEN
‘Toen ik bij KLM ging werken, was ik ook
benieuwd naar de Nederlandse gang van
zaken rondom pensioen.’
IN DE RUBRIEK ‘DURF TE VRAGEN’ GEVEN DE
MEDEWERKERS VAN PENSIOENSERVICE ANTWOORD OP
VRAGEN OVER ALLES WAT TE MAKEN HEEFT MET PENSIOEN
Ik ben gescheiden
maar ik zie nergens
hoeveel pensioen
mijn ex-partner
gaat ontvangen?
Klopt dat?
Als ik in deeltijd
werk, kan ik dan
wel 100% pensioen
opbouwen?
U bouwt bij het KLM-Cabinefonds pensioen naar
rato op. Dat wil zeggen dat u pensioen opbouwt over
Het klopt dat u dit bedrag niet terugziet op uw
het percentage dat u (deeltijd) werkt. Werkt u voor
UPO of op de pensioenplanner. Wel is het bedrag
50%, dan bouwt u ook voor 50% pensioen op. U
dat uw ex-partner gaat ontvangen op uw pensioen
kunt er dan niet zelf voor kiezen om 100% pensioen
in mindering gebracht. Hoe hoog dit bedrag
op te bouwen. Het voor eigen rekening aanvullen
is, daar zijn u en uw ex-partner per brief over
van uw pensioen kan alleen bij non-activiteit of
geïnformeerd. Op het moment dat een scheiding bij
ouderschapsverlof. Voor het pensioenfonds is zo’n
het pensioenfonds binnen twee jaar wordt gemeld,
periode nooit korter dan een maand en nooit langer
ontvangen beiden namelijk een bevestiging
dan 18 maanden. Meer hierover leest u op de website
van de zogenaamde pensioenverevening. De
van het pensioenfonds.
pensioenuitvoerder van de pensioenregeling van
uw ex-partner informeert u over de verdeling
van het pensioen van uw ex-partner. Meer over
scheiding en pensioen leest u op de website van het
pensioenfonds.
•
•
Ik woon in het buitenland,
maar werk voor KLM.
Moet ik dan iets
regelen voor mijn
pensioen?
Ook als u in het buitenland woont bouwt u gewoon
pensioen op bij het KLM-Cabinefonds. In het
buitenland wonen heeft verder geen invloed op
In België dragen werkgevers de pensioenbijdrage af
Wat brengt de toekomst?
aan de overheid, die het pensioen later uit­betaalt.
‘Ik heb berekend hoeveel pensioen ik ongeveer uit
Omdat mensen nu langer leven en het leven ook
België krijg straks en daarbij mijn KLM-pensioen
steeds duurder wordt, zijn er ook in België tekorten
opgeteld. Dat moet voldoende zijn. Maar ik heb
voor de pensioenuitkeringen. Dat vangt de Belgische
ook met mijn boekhouder gebabbeld en die
overheid op met extra belastingen, waardoor wij
tipte mij om in België aan extra pensioensparen
relatief veel belasting betalen.’
te gaan doen. Dat is fiscaal interessant. In het
najaar ga ik op zoek naar een goede manier om
Vergelijkend warenonderzoek
Hoe zie ik
nu op mijn
loonstrookje
wat ik precies
aan pensioen
betaal?
2550 WN pensioenpremie
2555 Premie FPP Cabine
2565 Premie Anw-hiaat Cabine
Nettoloon
2440 Extra vervoersinhouding
2556 Netto Aanv Pens.reg (NAP)
dit te regelen.’
U ontvangt net als iedere actieve deelnemer
jaarlijks een Uniform Pensioenoverzicht waarop
staat hoeveel pensioen u hebt opgebouwd. Dit
overzicht is ook beschikbaar in MijnKLMPensioen
op de website van het pensioenfonds. Uw post van
het pensioenfonds kunt u desgewenst ook op uw
buitenlandse adres ontvangen. U kunt hiervoor dan
een correspondentieadres opgeven door een verzoek
Christophe verzorgde in zijn bedrijf de personeels­­
26
uw pensioenopbouw bij het KLM-Cabinefonds.
(voorzien van handtekening) in te dienen bij het
administratie. Daarvoor deed hij een cursus
Christophe heeft op dit moment geen andere
Dat ziet u aan de volgende omschrijvingen:
pensioenfonds. Wonen in het buitenland kan wel
­sociale wetgeving en personeelsadministratie.
plannen die zijn pensioen beïnvloeden: ‘Mijn
Het bedrag dat staat bij WN pensioenpremie
consequenties hebben voor de opbouw van de AOW.
‘Ik wist dus hoe de HR-zaken in België geregeld
echtgenoot en ik hebben een huis en willen
is uw bijdrage aan de basispensioenregeling.
Check www.svb.nl voor informatie daarover.
zijn. Toen ik bij KLM ging werken, was ik ook
onze lening graag snel afbetalen. Ik ben nu
Neemt u deel aan de vrijwillige partner­verzekeringen
benieuwd naar de Nederlandse gang van zaken
nog jong en werk fulltime zolang dat kan. Dan
dan ziet u ‘Premie FPP Cabine’ voor uw deelname
rondom pensioen. Ik heb me daarom aangemeld
tast ik mijn pensioen nog niet aan. De kans dat
aan het Facultatief Partner­pensioen en ‘Premie
voor het PIT-team. Hoewel de jonge collega’s nog
ik in de toekomst minder ga werken door zorg
Anw-hiaat’ voor uw deelname aan het Anw-hiaat­
niet echt bezig zijn met hun pensioen, vermeld ik
voor familie, een lange reis of ouderschapsverlof
pensioen op uw loonstrookje staan. Neemt u deel
bij de briefing altijd dat ik PIT-er ben. Ze kunnen
is groot. Dus zolang het kan werk ik lekker door,
aan de NAP? Dan ziet u uw netto bijdrage bij ‘Netto
me altijd pensioenvragen stellen.
ook voor mijn pensioen!’
Aanv Pens. Reg NAP’.
•
•
•
HEBT U EEN VRAAG DIE U GRAAG
TERUGZIET IN FOCUS?
STUUR DAN EEN MAIL NAAR
[email protected]
FOCUS DECEMBER 2016
27
WIJZE PENSIOEN
KEUZES MAKEN
DAT WIL JIJ TOCH
OOK KUNNEN?
facebook.com/klmcabinefonds
www.klmcabinefonds.nl
facebook.com/groups/cabine.pensioenplein
COLOFON
Focus verschijnt minimaal twee keer per jaar en wordt verstuurd aan deelnemers en gepensioneerden
van het Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel.
Redactie Blue Sky Group B.V., Amstelveen
Redactieadres Redactie Focus, Postbus 123, 1180 AC Amstelveen E [email protected]
Tekst Blue Sky Group B.V., Amstelveen
Art direction, ontwerp en opmaak Frissewind, in communicatie en design, Amsterdam
Fotografie Don Wijns, Amsterdam, Shoots bij Laura, e.a.
Illustratie Frissewind in communicatie en design, Amsterdam
Druk Drukkerij Aeroprint, Ouderkerk aan de Amstel
CONTACT
E [email protected]
T (020) 426 62 30
facebook.com/klmcabinefonds
facebook.com/groups/cabine.pensioenplein
WWW.KLMCABINEFONDS.NL