Transcript Ομιλία του Μαρίνου Σιηόπουλου – Ρροζδρου του Κ.Σ. ΕΔΕΚ για

Ομιλία του Μαρίνου Σιηόπουλου – Ρροζδρου του Κ.Σ. ΕΔΕΚ
για τουσ προχπολογιςμοφσ του 2017
5.12.2016
Η ςθμερινι ςυηιτθςθ του κρατικοφ προχπολογιςμοφ πραγματοποιείται εν μζςω
τθσ ςυνεχιηόμενθσ κρίςθσ τθσ κυπριακισ οικονομίασ. Ραρά τθ ςχετικι βελτίωςθ
των δεικτϊν τθσ οικονομίασ ακόμα δεν ζχουν αρκεί οι μεγάλεσ κοινωνικζσ
επιπτϊςεισ οι οποίεσ ζχουν πλιξει ιδιαίτερα τα μικρομεςαία ςτρϊματα του
λαοφ-μασ. Μια κρίςθ θ οποία ιταν αποτζλεςμα λανκαςμζνων πολιτικϊν
αποφάςεων και χειριςμϊν τόςο από τθν προθγοφμενθ όςο και από τθ ςθμερινι
κυβζρνθςθ, πολιτικϊν ςκοπιμοτιτων που προϊκθςαν εταίροι-μασ ςτθν Ε.Ε, αλλά
και των χρόνιων διαρκρωτικϊν προβλθμάτων που χαρακτθρίηουν τθν κυπριακι
οικονομία.
Αναμφίβολα για αυτι τθν κατάςταςθ φζρει ςθμαντικι ευκφνθ και ο τραπεηικόσ
τομζασ, ο οποίοσ επί ςειρά ετϊν λειτοφργθςε με αςυδοςία υπό τθν κάλυψθ ι και
τθν ανοχι των εποπτικϊν αρχϊν πολιτικϊν και διοικθτικϊν.
Θα υπενκυμίςω ότι ςτισ 20 και 27 Νοεμβρίου του 2008 από αυτό εδϊ το βιμα,
ωσ ΕΔΕΚ είχαμε προειδοποιιςει ότι θ ανεξζλεγκτθ λειτουργία-του και κφρια θ
μεγάλθ μεταφορά κεφαλαίων ςτο εξωτερικό για ςκοποφσ αμφίβολων
επενδφςεων και παραχϊρθςθσ επιςφαλϊν δανείων ςε θμζτερουσ, κα οδθγοφςε
τθν κυπριακι οικονομία ςε κρίςθ.
Είχαμε καλζςει τότε τισ εποπτικζσ αρχζσ να παρζμβουν για να περιοριςκεί το
φαινόμενο. Δυςτυχϊσ όχι μόνο δεν υπιρξε καμία αντίδραςθ και επζμβαςθ, αλλά
αντίκετα είχαμε υμνολόγιο προσ τον τραπεηικό τομζα. Αντιλαμβανόμαςτε τουσ
κινδφνουσ που υπιρχαν, δεν μποροφςαμε όμωσ να δικαιολογιςουμε τθν
απραξία. Δεν γνωρίηαμε τότε τισ υπόγειεσ διαδρομζσ του χριματοσ δια μζςω τθσ
Focus και ενδεχομζνωσ όχι μόνο. Σιμερα τισ γνωρίηουμε. Ελπίηουμε ότι κάποτε
κα διαλευκανκεί επιτζλουσ και αυτι θ πτυχι, όπωσ και πτυχζσ που αφοροφν τθν
οικονομικι κρίςθ,
Το μζγεκοσ του κουρζματοσ
Τθν προνομιακι ενθμζρωςθ που είχαν κάποιοι και προχϊρθςαν ςτθν ανάλθψθ
των κατακζςεϊν-τουσ
Ροιοί και γιατί ειςζρχονταν ςτα κτίρια διοίκθςθσ των τραπεηϊν τθν κλειςτι
περίοδο
Ρωσ και γιατί παραχωρικθκαν τα υποκαταςτιματα των κυπριακϊν τραπεηϊν
ςτθν Ελλάδα ςτθ ςυγκεκριμζνθ τράπεηα
Ο Υπουργόσ Οικονομικϊν τθν περαςμζνθ Ραραςκευι κατά τθν ομιλία-του
ενϊπιον του ςϊματοσ, χαρακτιριςε ωσ ςθμαντικότερθ εξζλιξθ τθσ χρονιάσ που
μασ πζραςε τθν ζξοδο από το Μνθμόνιο και κυρίωσ ότι θ Κφπροσ ζχει εξζλκει
οικονομικά ιςχυροποιθμζνθ.
Ζχουμε διαφορετικι άποψθ τόςο για τθν ζξοδο όςο και για τθν ιςχυροποίθςθ.
Τον περαςμζνο Μάρτιο δεν είχαμε ζξοδο από το Μνθμόνιο. Απλά
ολοκλθρϊςαμε τθν προςαρμογι ι καλφτερα τθν υποταγι ςτουσ μνθμονιακοφσ
όρουσ όπωσ τουσ επζβαλε θ τρόικα με αποφάςεισ του Υπουργικοφ Συμβουλίου
και νομοκετικζσ ρυκμίςεισ. Γιϋ αυτό και θ εποπτεία από τθν τρόικα κα γίνεται όχι
κάκε τρείσ αλλά κάκε ζξι μινεσ.
Η ζξοδοσ από το Μνθμόνιο κα πραγματοποιθκεί όταν κα ζχουν αποκαταςτακεί
πλιρωσ οι οικονομικζσ και κοινωνικζσ επιπτϊςεισ ςτο λαό και αποπλθρωκοφν τα
χρζθ τα οποία ζχουν προκφψει.
Ιςχυροποιθμζνθ δεν μπορεί να χαρακτθρίηεται μια οικονομία θ οποία
παρουςιάηει
Δθμόςιο χρζοσ το οποίο ανζρχεται ςτο 108.3% του ΑΕΡ αλλά με αφξθςθ ςε
απόλυτουσ αρικμοφσ από 18.96 δισ το 2016, ςε 19.2 δισ το 2017 και ςε 19.4 δισ
το 2018
Ανεργία θ οποία εξακολουκεί να διατθρείται ςε διψιφια ποςοςτά >16%,
ςτουσ νζουσ να ανζρχεται ςε ποςοςτό >28% και ςτουσ μακροχρόνιουσ άνεργουσ
ςτο 5.7%. Φυςικά ςε αυτοφσ τουσ αρικμοφσ δεν περιλαμβάνονται όςοι νζοι
μετανάςτευςαν ι παρζμειναν ςτο εξωτερικό μετά τισ ςπουδζσ-τουσ, κακϊσ και
όςοι υποαπαςχολοφνται
Δθμοςιονομικό ζλλειμμα ζςτω και εάν αυτό περιορίηεται ςτο -0.6%
΢υκμό υλοποίθςθσ του αναπτυξιακοφ προχπολογιςμοφ που ανζρχεται μόλισ ςτο
41%, ενϊ το 2015 ιταν ακόμα πιο κάτω ςτο 34%
Τα κρατικά ζςοδα να προζρχονται κατά κφριο λόγο από τθ φορολογία που
επιβάλλεται ςτουσ πολίτεσ και να αποτελοφν ςε ποςοςτό το 83% και μόνο το 17%
των εςόδων να προζρχεται από μθ φορολογικζσ πθγζσ
Τζλοσ, μια οικονομία δεν μπορεί να χαρακτθρίηεται ιςχυροποιθμζνθ όταν ο
ρυκμόσ ανάπτυξισ-τθσ είναι μεν κετικόσ >2.5%, αλλά δεν προζρχεται από
ςτακεροφσ αναπτυξιακοφσ παράγοντεσ τθσ αϋγενοφσ και βϋγενοφσ παραγωγισ,
αλλά από μθ ςτακεροφσ, όπωσ είναι ο τουριςμόσ και θ παραχϊρθςθ
διαβατθρίων, οι οποίοι εν πολλοίσ εξαρτϊνται από εξωγενείσ και απρόβλεπτουσ
παράγοντεσ. Είναι λογικό ότι ςε μια ενδεχόμενθ αλλαγι ςυνκθκϊν και
καταςτάςεων ςτθν ευρφτερθ περιοχι τθσ Αν. Μεςογείου να είναι ορατόσ ο
κίνδυνοσ διάψευςθσ των προβλζψεων.
Στθν κατά τα άλλα αναλυτικι ςε ςτοιχεία ομιλία-του ο Υπουργόσ Οικονομικϊν
απζφυγε να δϊςει με τθν ίδια λεπτομζρεια ςτοιχεία που αφοροφν το Δθμόςιο
χρζοσ, τθν αναλογία των φορολογιϊν ωσ προσ τα ςυνολικά ζςοδα του κράτουσ,
τθν αναλογία άμεςων/ζμμεςων φόρων, τθν απόδοςθ του Τμιματοσ Φορολογίασ,
τθν πάταξθ τθσ φοροδιαφυγισ
Η διατφπωςθ αυτϊν των απόψεων δεν αποςκοπεί ςτο μθδενιςμό τθσ όποιασ
κετικισ προςπάκειασ τθσ κυβζρνθςθσ ςτον τομζα τθσ οικονομίασ, αλλά ςτο να
αποφευχκεί θ επανάπαυςθ, ςτοιχείο ιδιαίτερα επικίνδυνο και για το οποίο ςτο
παρελκόν καταβάλαμε κόςτοσ.
Από τθν πλευρά τθσ ΕΔΕΚ όπωσ ζχουμε ιδθ αποδείξει τόςο θ νζα θγεςία-τθσ όςο
και οι Βουλευτζσ-τθσ με κετικζσ παρεμβάςεισ προςπακοφμε να ςυμβάλουμε ςτθ
βελτίωςθ τόςο τθσ οικονομικισ κατάςταςθσ όςο και τθσ παροχισ υπθρεςιϊν
κοινωνικισ πρόνοιασ. Μια ςειρά κεμάτων όπωσ τθσ Άμυνασ, τθσ Ραιδείασ, τθσ
Υγείασ, τθσ οικονομίασ μπορεί οι κζςεισ-μασ να επθρεάηονται από τθν
ςοςιαλιςτικι-μασ ιδεολογία, όμωσ δεν ενζχουν το ςτοιχείο τθσ ςτείρασ
αντιπολίτευςθσ, αλλά τθσ δθμιουργικισ ςυνειςφοράσ. Γιατί αυτό εξυπθρετεί τα
ςυμφζροντα του λαοφ και τθσ πατρίδασ-μασ.
Η ςθμερινι κατάςταςθ απαιτεί το ςχεδιαςμό μιασ ολοκλθρωμζνθσ οικονομικισ
πολιτικισ, τολμθρισ με τθ λιψθ άμεςων και αποτελεςματικϊν μζτρων.
Ο κρατικόσ προχπολογιςμόσ του 2017 ουςιαςτικά καλείται να αντιμετωπίςει
περαιτζρω τισ ςοβαρζσ επιπτϊςεισ που ζχουν προκφψει ωσ αποτζλεςμα τθσ
πρωτοφανοφσ οικονομικισ κρίςθσ που ζπλθξε τθν πατρίδα-μασ και ςταδιακά να
δθμιουργιςει τισ προχποκζςεισ για ανάκαμψθ.
Στθν ουςία-του όμωσ είναι ακόμα ζνασ προχπολογιςμόσ λογιςτικισ διαχείριςθσ.
Είναι όμωσ αυτό που χρειάηεται ςιμερα θ πατρίδα-μασ;
Με αυτό τον τρόπο κα μπορζςει θ οικονομία να εξζλκει από τθ κρίςθ και να
οδθγθκεί ςε τροχιά ςτακερισ ανάπτυξθσ και μακροοικονομικισ ςτακερότθτασ;
Η από ετϊν προςπάκεια για δθμοςιονομικι εξυγίανςθ και επίτευξθ
μακροοικονομικισ ςτακερότθτασ, φαίνεται από τα αποτελζςματα που
παρουςιάηονται ότι δεν ζχει επιτευχκεί, ι τουλάχιςτον όχι ςτον επικυμθτό
βακμό.
Συμφωνοφμε με το γενικό πλαίςιο των ςτρατθγικϊν επιδιϊξεων τθσ κυβζρνθςθσ.
όπωσ αυτό τζκθκε από τον υπουργό Οικονομικϊν, κακϊσ και με όλουσ (πλθν
ενόσ αυτοφ που αφορά τισ αποκρατικοποιιςεισ) τουσ επιμεριηόμενουσ ςτόχουσ.
Πμωσ πρζπει να γίνει κατανοθτό, ότι δεν αρκοφν οι προκζςεισ και οι εξαγγελίεσ,
δεδομζνου ότι ςε πολλζσ περιπτϊςεισ διαπιςτϊνουμε παλινωδίεσ και ενζργειεσ
προσ λανκαςμζνθ κατεφκυνςθ.
Για τθν παρά πζρα ενίςχυςθ τθσ προςπάκειασ τα μζτρα τα οποία εξαγγείλει θ
κυβζρνθςθ για να είναι ανάλογα των προςδοκιϊν-μασ κα πρζπει να εςτιάηονται
ςε τρείσ άξονεσ.
1. Να μθν είναι ανεπαρκι για το μζγεκοσ διόρκωςθσ τθσ κρίςθσ και να
ςτρζφονται προσ τθν ορκι κατεφκυνςθ
2. Να επιτυγχάνεται θ υλοποίθςι-τουσ ςτον απόλυτο ι ςχεδόν ςτον απόλυτο
βακμό, και
3. Να επιφζρουν ζςτω και ςταδιακά βελτίωςθ ςτα χρόνια διαρκρωτικά
προβλιματα τθσ κυπριακισ οικονομίασ, τα οποία πζραν των πολιτικϊν ευκυνϊν
ζχουν και αυτά ςθμαντικό μερίδιο τόςο ςτθν πρόκλθςθ τθσ οικονομικισ κρίςθσ
όςο και ςτισ ςυνεπακόλουκεσ επιπτϊςεισ από αυτι.
Ενδεικτικά αναφζρουμε ότι:
Είναι αδιανόθτο ςε περίοδο μεγάλθσ οικονομικισ και κοινωνικισ κρίςθσ,
κρατικζσ υπθρεςίεσ να παρουςιάηουν απαράδεκτθ γραφειοκρατικι αγκφλωςθ,
αποςτερϊντασ από το κράτοσ ςθμαντικά ζςοδα, επθρεάηοντασ αρνθτικά τθν
ανάπτυξθ. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί επενδυτζσ ιλκαν, είδαν και απιλκαν
Η παραγωγικότθτα τθσ Δθμόςιασ Υπθρεςίασ να εξακολουκεί να είναι χαμθλι,
βρίςκεται ςτο 75% του μ.ο. των χωρϊν τθσ ευροηϊνθσ και λίγο πάνω από το 80%
ωσ προσ το ςφνολο των χωρϊν τθσ Ε.Ε. Η πολυδιαφθμιηόμενθ μεταρρφκμιςθ τθσ
Δθμόςιασ Υπθρεςίασ πόρω απζχει από αυτό που πραγματικά χρειάηεται.
Ενδεικτικό είναι το γεγονόσ ότι μετά από 3 ςχεδόν χρόνια ςυηθτιςεων και
μελετϊν το ςφνολο των νομοςχεδίων κρίκθκαν αντιςυνταγματικά αποςφρκθκαν
από τθ Βουλι για να επανακατατεκοφν. Εκτιμοφμε ότι θ εφαρμογι-τθσ όχι μόνο
δεν πρόκειται να μεταρρυκμίςει τθ Δ.Υ. αλλά κα τθν απορρυκμίςει και κα τθν
αποδομιςει.
Η αφξθςθ τθσ παραγωγικότθτασ τθσ Δθμόςιασ Υπθρεςίασ μπορεί να βελτιωκεί με
τθν προϊκθςθ μετριςιμων κριτθρίων κακοριςμοφ-τθσ, ϊςτε οι
προχπολογιηόμενεσ δαπάνεσ να κατανζμονται ανάλογα. Η αφξθςθ τθσ
παραγωγικότθτασ κα μειϊςει τισ ανάγκεσ ςε προςωπικό και κατϋ επζκταςθ και
τισ λειτουργικζσ δαπάνεσ
Η φοροειςπρακτικι ικανότθτα του κράτουσ παραμζνει ςε χαμθλά επίπεδα, παρά
τισ προςπάκειεσ που καταβλικθκαν, αλλά και τα μζτρα τα οποία θ Βουλι
ψιφιςε και προτίκεται να ψθφίςει. Το κράτοσ οφείλει να δϊςει κίνθτρα για
άμεςθ είςπραξθ εκκρεμοφντων ανείςπρακτων φόρων. Δεν είναι νοθτό ςε
περίοδο οικονομικισ κρίςθσ και αδιριτθσ ανάγκθσ για αφξθςθ των εςόδων το
Τμιμα Φορολογίασ να αποςτζλλει τα εκκακαριςτικά ςθμειϊματα για φορολογίεσ
πολιτϊν 5 χρόνια μετά τθν κατάκεςθ των φορολογικϊν δθλϊςεων ι ακόμα να
μθν ζχουν διερευνθκεί οι περιπτϊςεισ όςων πριν ι κατά τθ κλειςτι περίοδο των
τραπεηϊν μετάφεραν χριματα ςτο εξωτερικό εάν αυτά ιςαν ι όχι
φορολογθμζνα. Επιβάλλεται άμεςα να ολοκλθρϊςει τθ φορολογικι βάςθ τόςο
για νομικά όςο και για φυςικά πρόςωπα. Να απαιτείται θ κατάκεςθ νομότυπων
αποδεικτικϊν ςτοιχείων ςτισ φορολογικζσ δθλϊςεισ, και τζλοσ να προχωριςει θ
διαςφνδεςθ του Τμιματοσ Φορολογίασ με τον Ζφορο Εταιρειϊν για να γίνεται
επιβεβαίωςθ όςων εταιρειϊν δεν ζχουν υποβάλει φορολογικζσ δθλϊςεισ
Οι μθ παραγωγικζσ δαπάνεσ εξακολουκοφν να απορροφοφν περιςςότερο από το
1/3 του προχπολογιςμοφ, ενϊ εάν ςε αυτζσ προςτεκοφν και οι αποπλθρωμζσ
των δανείων τότε αυξάνονται ακόμα περιςςότερο.
Εξακολουκοφν να απουςιάηουν από τον κυβερνθτικό προγραμματιςμό
αναπτυξιακά ζργα ανταποδοτικοφ χαρακτιρα, τα οποία κα ανατροφοδοτιςουν
το κράτοσ με ζςοδα, για να χρθςιμοποιθκοφν ςτθ ςυνζχεια ςτθ χρθματοδότθςθ
άλλων ζργων.
Διενεργοφνται ι/και προγραμματίηονται δαπάνεσ για τθ χρθματοδότθςθ ζργων
αμφίβολθσ χρθςιμότθτασ. Επιβάλλεται θ κζςπιςθ αυςτθρισ διαδικαςίασ για τον
προχπολογιςμό τθσ δαπάνθσ εκτζλεςθσ διαφόρων ζργων.
Επιβάλλεται θ αξιοποίθςθ του ιδιωτικοφ τομζα για τθ ςυγχρθματοδότθςθ ζργων
(π.χ. ανζγερςθ κτθρίων ςτζγαςθσ κυβερνθτικϊν υπθρεςιϊν). Το κράτοσ δαπανά
ποςό περίπου 30 εκ. ευρϊ το χρόνο για τθ ςτζγαςθ κυβερνθτικϊν υπθρεςιϊν
Ο περιοριςμόσ των δαπανϊν για τθν ζρευνα και τθν καινοτομία ειδικά ςε
περιόδουσ οικονομικισ κρίςθσ είναι αδιανόθτοσ
Το τραπεηικό ςφςτθμα μπορεί να ζχει βελτιϊςει τθν αποδοτικότθτά-του, όμωσ
δεν ζχει ακόμα αποκαταςτακεί θ αξιοπιςτία-του. Οι πολίτεσ εξακολουκοφν να μθ
το εμπιςτεφονται, θ διαδικαςία δανειοδότθςθσ είναι πολφπλοκθ και χρονοβόρα
με αποτζλεςμα να μθν μπορεί να ςυμβάλει ςτο βακμό που κα ζπρεπε ςτθν
ανάπτυξθ.
Δεν ζχει ακόμα πείςει οφτε για τθν ικανότθτά-του, αλλά και οφτε για τθ διάκεςιτου να διαχειριςτεί τα μθ-εξυπθρετοφμενα δάνεια, παρά τα υπερβολικά
προνόμια που του ζχουν παραχωρθκεί ςε βάροσ των πολιτϊν.
Η κυβζρνθςθ μζχρι ςιμερα προςτάτεψε τουσ τραπεηίτεσ και όχι τουσ πολίτεσ.
Είναι καιρόσ να προςτατεφςει και τουσ πολίτεσ. Οι δφο προτάςεισ τθσ ΕΔΕΚ για
τθν αξία του ενυπόκθκου ακινιτου και των εγγυθτϊν ςτρζφονται προσ αυτι τθν
κατεφκυνςθ. Ο ΡτΔ τισ είχε υιοκετιςει για τθν ψιφιςθ του πλαιςίου
αφερεγγυότθτασ. Ελπίηουμε να ψθφιςκοφν ςφντομα από τθ Βουλι και ο
Ρρόεδροσ να τιμιςει τθ δζςμευςι-του.
Επιτρζψτε μου όμωσ να αναφερκϊ και ςε δφο κζματα τα οποία ζκεςε ο
υπουργόσ ςτθν ομιλία-του.
Το πρϊτο αφορά τον Συνεργατιςμό και τον προβλθματιςμό-του να μετατραπεί
ςε ζνα άλλο θμικρατικό οργανιςμό. Εάν ο ςτόχοσ τθσ κυβζρνθςθσ δεν ιταν αυτόσ
και ταυτόχρονα το βόλεμα θμετζρων με ψθλζσ απολαβζσ που φτάνουν ςε
μερικζσ περιπτϊςεισ τισ 10 χιλ ευρϊ το μινα, τότε γιατί δεν μελζτθςε άλλεσ
εναλλακτικζσ επιλογζσ. Να ςτθρίξει το Συνεργατιςμό ϊςτε να παραμείνει ςτουσ
πολίτεσ και τθν ίδια ςτιγμι να προωκιςει και μια ςθμαντικι δράςθ κοινωνικισ
ςτιριξθσ ευάλωτων ςυμπατριωτϊν-μασ. Ρροσ αυτι τθν κατεφκυνςθ ςτρεφόταν
και θ πρόταςι-μασ το 1.7 δισ να δοκεί για αγορά μθ εξυπθρετοφμενων δανείων
πρϊτθσ κατοικίασ ι/και μικρισ επαγγελματικισ ςτζγθσ. Τα δάνεια αυτά να
δοκοφν ςτον Οργανιςμό Ανάπτυξθσ Γθσ ο οποίοσ να αναλάβει να τα διαχειριςκεί
με τθν πρζπουςα κοινωνικι ευαιςκθςία ϊςτε να προςτατεφςει τθν πρϊτθ
κατοικία και τθν μικρι επαγγελματικι ςτζγθ των ςυμπατριωτϊν-μασ από τθν
εκποίθςθ
Το δεφτερο αφορά τθν αποκρατικοποίθςθ τθσ ΑΤΗΚ. Χαιρετίηουμε το γεγονόσ ότι
θ κζςθ τθσ κυβζρνθςθσ αναπροςαρμόηεται και ζρχεται να ςυναντιςει τθν
πρόταςθ τθσ ΕΔΕΚ που είχε διατυπωκεί πριν από 20 χρόνια αλλά και που
εξακολουκεί να παραμζνει θ μόνθ ρεαλιςτικι. Να ςυνδυάςει τθν προοπτικι
ζλευςθσ ςτρατθγικοφ ςυνεργάτθ-επενδυτι ο οποίοσ να αναλάβει τθ διεφκυνςθ
του οργανιςμοφ με τθ διατιρθςθ του ιδιοκτθςιακοφ ελζγχου από το κράτοσ. Και
αυτό γιατί πζραν από τα ηθτιματα αςφάλειασ του κράτουσ και τθσ Ε.Φ., θ ΑΤΗΚ
διακζτει ζνα ςθμαντικό ςτρατθγικό για τθν Κφπρο πλοφτο που είναι τα καλϊδια
ςφνδεςθσ τθσ Μ. Ανατολισ με τθν Ευρϊπθ. Τθν ίδια ςτιγμι πρζπει να
επικρίνουμε τθν κυβζρνθςθ γιατί θ κακυςτερθμζνθ όδευςθ προσ αυτι τθν
επιλογι μειϊνει τα οικονομικά οφζλθ του κράτουσ λόγω τθσ μείωςθσ τθσ ετιςιασ
κερδοφορίασ του οργανιςμοφ. Επιπρόςκετα είναι αδιανόθτο το κράτοσ να
απορροφά ποςά εκατομμυρίων από τθν ΑΤΗΚ αλλά κρατικζσ υπθρεςίεσ να
αγοράηουν υπθρεςίεσ από ιδιωτικοφσ οργανιςμοφσ.
Αναμφίβολα θ όποια βελτίωςθ τθσ οικονομίασ με τθ ςτακεροποίθςθ τθσ
αξιοπιςτίασ του τραπεηικοφ τομζα, τθν εδραίωςθ τθσ ανάπτυξθσ πάνω ςε
ςτακεροφσ και όχι ευμετάβλθτουσ τομείσ, πρζπει να οδθγιςει ςτθν ανακατανομι
του εκνικοφ ειςοδιματοσ προσ όφελοσ των μικρομεςαίων οικονομικϊν
ςτρωμάτων τα οποία κατζβαλαν και το μεγαλφτερο κόςτοσ τθσ οικονομικισ
κρίςθσ.
Ραρενζργειεσ τθσ κρίςθσ, όπωσ:
Αφξθςθ τθσ ανεργίασ
Μαηικζσ απολφςεισ ςτον ιδιωτικό τομζα
Αυξθμζνεσ φορολογίεσ (Φ.Ρ.Α., καφςιμα,)
Δραματικι μείωςθ των μιςκϊν ςτον ιδιωτικό τομζα
Καταςτρατιγθςθ των εργαςιακϊν ςχζςεων
Κοφρεμα των κατακζςεων κακϊσ και θ απορρόφθςθ των αξιογράφων
ζχουν μεγεκφνει ακόμα περιςςότερο το ειςοδθματικό χάςμα.
Από τθν περίοδο του ςκανδάλου του Χρθματιςτθρίου και πολφ περιςςότερο
μετά το 2013 θ Κοινωνικι διαςτρωμάτωςθ ςτθν πατρίδα-μασ ζχει αλλοιωκεί. Η
δραματικι ςυρρίκνωςθ τθσ άλλοτε εφρωςτθσ μεςαίασ τάξθσ οδθγεί με
μακθματικι ακρίβεια ςε κοινωνία 2/3
Μζχρι ςτιγμισ δεν ζχουμε διαπιςτϊςει ουςιαςτικά μζτρα άμβλυνςθσ του
προβλιματοσ και ςταδιακισ ςμίκρυνςθσ τθσ οικονομικισ ανιςότθτασ ανάμεςα
ςτα χαμθλά και τα ψθλά ειςοδιματα.
Εκτιμοφμε ότι θ υιοκζτθςθ μιασ ςειράσ από τα παρακάτω μζτρα κα ζχει κετικι
ςυμβολι ςτθν επίτευξθ αυτοφ του ςθμαντικοφ κοινωνικοφ ςτόχου.
Υλοποίθςθ τθσ μετεκλογικισ δζςμευςθσ του Ρροζδρου τθσ Δθμοκρατίασ για
ρφκμιςθ του κζματοσ των κατόχων Αξιογράφων που εξαπατικθκαν από τισ
τράπεηεσ
Μείωςθ από τθν 1.7.2017 του ΦΡΑ ςτα είδθ πρϊτθσ ανάγκθσ κατά 1-2%
Μείωςθ των μιςκϊν των υψθλόμιςκων κρατικϊν αξιωματοφχων, ανεξάρτθτων
επιτρόπων, κ.α. και κακοριςμόσ ανϊτατου ορίου. Το ποςό που κα εξοικονομθκεί
να διατεκεί για ςτοχευμζνεσ κοινωνικζσ παροχζσ
Κακοριςμόσ ανϊτατου ποςοφ για τισ ςυντάξεισ κρατικϊν αξιωματοφχων. Το ποςό
που κα εξοικονομθκεί να ενιςχφςει τουσ χαμθλοςυνταξιοφχουσ.
Αφξθςθ του κατϊτατου μιςκοφ ςτον ιδιωτικό τομζα και τιρθςθ του ωραρίου
εργαςίασ
Φορολόγθςθ του εφϋ άπαξ άνω των 200 χιλ. ευρϊ, ςφμφωνα με τον περί
φορολογίασ ειςοδιματοσ νόμο.
Άμεςθ ψιφιςθ ςτθ Βουλι των προτάςεων τθσ ΕΔΕΚ για τουσ εγγυθτζσ και τθν
αξία του ενυπόκθκου ακινιτου, όπωσ ο Ρρόεδροσ τθσ Δθμοκρατίασ και ο
Ρρόεδροσ του ΔΗΣΥ δεςμεφτθκαν κατά τθ ςυηιτθςθ του νομοςχεδίου για το
πλαίςιο αφερεγγυότθτασ.
Εγκατάςταςθ φωτοβολταικϊν πάρκων για τθ παραχϊρθςθ δωρεάν θλεκτρικοφ
ρεφματοσ ςτουσ μόνιμουσ κατοίκουσ των ορεινϊν ι/και θμιορεινϊν περιοχϊν
Άμεςθ ζναρξθ εφαρμογισ του ΓεΣΥ ςτο πλαίςιο χρονοδιαγράμματοσ, αρχίηοντασ
από τθν πρωτοβάκμια περίκαλψθ με δυνατότθτα ςτον αςκενι για ελεφκερθ
επιλογι γιατροφ και νοςθλευτθρίου.
Με αυτι τθν ευκαιρία κα ικελα να ςυμφωνιςω και με τθν περικοπι τθσ ομιλίασ
του Υπουργοφ Οικονομικϊν για το ΓεΣΥ. Στθν ουςία αποτελεί πιςτι διατφπωςθ
τθσ πρόταςθσ τθσ ΕΔΕΚ όπωσ τθν είχα κατακζςει (το 2003) κατά τθ ςυηιτθςθ των
προχπολογιςμϊν του 2004. Θζλω να χαιρετίςω το γεγονόσ ότι θ κυβζρνθςθ και
επίςθμα πλζον εγκαταλείπει το πολυαςφαλιςτικό ςφςτθμα που αναπόφευκτα κα
οδθγοφςε ςτθν πλιρθ ιδιωτικοποίθςθ του κρατικοφ τομζα υγείασ. Εφχομαι και
ελπίηω ότι αυτι θ βαςικι ιδζα κα εφαρμοςκεί χωρίσ παρεκκλίςεισ το ταχφτερο
δυνατό.
Ρρζπει να ςυνειδθτοποιιςουμε ότι εάν ο βαςικόσ-μασ ςτόχοσ είναι με το ΓεΣΥ να
προςφζρουμε υψθλοφ επιπζδου ιατροφαρμακευτικι περίκαλψθ ςτουσ πολίτεσ
και κφρια ςε αυτοφσ που δεν ζχουν τθ δυνατότθτα να τθν εξαςφαλίςουν με άλλο
τρόπο, ο κρατικόσ τομζασ πρζπει να καταςτεί ο βαςικόσ φορζασ παροχισ αυτϊν
των υπθρεςιϊν.
Αυτό κα γίνει κατορκωτό με τθν
Ρλιρθ διοικθτικι, επιςτθμονικι και οικονομικι αυτονόμθςθ των κρατικϊν
νοςθλευτθρίων
Αξιόπιςτθ και επαρκι επιςτθμονικι ςτελζχωςθ
Ανάπτυξθ τμθμάτων και κλινικϊν ϊςτε να καλφπτουν ομοιόμορφα ολόκλθρθ τθσ
επικράτεια
Αναβάκμιςθ των Κζντρων Υγείασ ςτθν φπαικρο
Αγαςτι και ςυμπλθρωματικι ςυνεργαςία με τον ιδιωτικό τομζα, για
εξοικονόμθςθ πόρων, εκπόνθςθ και εφαρμογι ερευνθτικϊν προγραμμάτων
Κφριε Ρρόεδρε,
κυρίεσ και κφριοι ςυνάδελφοι,
όλα όςα ςιμερα ςυηθτοφμε, κατακζτοντασ απόψεισ, ειςθγιςεισ,
προβλθματιςμοφσ, αλλά και τθν αγωνία-μασ θ οικονομία τθσ πατρίδασ-μασ να
βελτιωκεί ςε ςθμείο που να προςφζρει ευθμερία ςτο λαό-μασ, μπορεί να
αποδειχκοφν «ζπεα πτερόεντα», εάν θ επιδιωκόμενθ λφςθ ςτο κυπριακό δεν
διαςφαλίηει ςυγκεκριμζνεσ παραμζτρουσ που να τθν κακιςτοφν δίκαιθ,
λειτουργικι και βιϊςιμθ.
Οι κίνδυνοι που κα προκφψουν από μια κακι λφςθ ενδεχομζνωσ να μθν είναι
διαχειρίςιμοι.
Η ΕΔΕΚ με τρόπο ςαφι ζχει κζςει ωσ βαςικζσ προτεραιότθτεσ για τθν επίτευξθ
τθσ πιο πάνω λφςθσ
Τθ λειτουργικότθτα του κράτουσ που κα προκφψει μζςα από τθ διακυβζρνθςθ
Το ςωςτό πλαίςιο εφαρμογισ τθσ οικονομικισ πτυχισ
Τθν πλιρθ αποχϊρθςθ όλων των τουρκικϊν κατοχικϊν ςτρατευμάτων, και
Τθν κατάργθςθ των αναχρονιςτικϊν εγγυιςεων
Στθν πρόςφατθ ςυηιτθςθ για το κυπριακό κζςαμε με ςαφινεια τισ προτάςεισμασ, τισ απόψεισ-μασ για τα όςα ο ΡτΔ μζχρι ςτιγμισ ζχει ανακοινϊςει ωσ
ςυμφωνίεσ ι/και ςυγκλίςεισ, κακϊσ και τισ ανθςυχίεσ-μασ, αλλά και τθν
πρόκεςι-μασ να ςτθρίξουμε και να ενιςχφςουμε τθ διαπραγματευτικι κζςθ και
τθν επιχειρθματολογία του Ρροζδρου με εποικοδομθτικζσ προτάςεισ και
παρεμβάςεισ.
Τθν ίδια ςτιγμι διατυπϊςαμε ξεκάκαρα τθ κζςθ-μασ ότι θ ΔΔΟ με το
περιεχόμενο που ςυηθτείται κατϋ απαίτθςθ τθσ τουρκικισ πλευράσ, αποτελεί τθ
χειρότερθ μορφι νομιμοποιθμζνθσ διχοτόμθςθσ και ςτθν ουςία υποβοθκά τθν
Τουρκία ςτθν υλοποίθςθ των ςτρατθγικϊν-τθσ επιδιϊξεων για πολιτικό και
ςτρατιωτικό ζλεγχο ολόκλθρθσ τθσ Κφπρου και ςε δεφτερο χρόνο όταν οι
ςυνκικεσ το επιτρζψουν ςτθν προςάρτθςι-τθσ ςτθν τουρκικι επικράτεια.
Ο πολιτικόσ ζλεγχοσ επιτυγχάνεται μζςα από
το γεωγραφικό διαχωριςμό του πλθκυςμοφ ςτθ βάςθ τθσ εκνοτικισ προζλευςθσ
τισ εκχωροφμενεσ αρμοδιότθτεσ ςτα ςυνιςτϊντα τμιματα, κακϊσ και με
τθν υιοκζτθςθ ςυςτιματοσ διακυβζρνθςθσ που κα οδθγεί ςυνεχϊσ ςε αδιζξοδα,
ςτθν αδυναμία λιψθσ αποφάςεων και κα παραλφει τθ λειτουργία του κράτουσ
Ο ςτρατιωτικόσ ζλεγχοσ
με τθ διατιρθςθ των αναχρονιςτικϊν εγγυιςεων, και
τθν παραμονι τουρκικϊν ςτρατευμάτων ζςτω και για μια μεταβατικι περίοδο. Η
παραμονι-τουσ από μόνθ-τθσ ςυνιςτά μορφι εγγφθςθσ ακόμα και εάν θ
ςυμφωνία εγγφθςθσ δεν κα ανανεωκεί. Στθν πρόκλθςθ οποιαςδιποτε ζνταςθσ
ποιοσ είναι αυτόσ που κα υποχρεϊςει τθν Τουρκία να τα αποςφρει; Εάν μάλιςτα
θ ζνταςθ προκφψει κατά τθ μεταβατικι περίοδο ποιοσ εγγυάται ότι θ ςυμφωνία
κα υλοποιθκεί; Απλά κα μασ μείνει θ κατάργθςθ τθσ Κυπριακισ Δθμοκρατίασ.
Πλοι γνωρίηουμε από τθν ενθμζρωςθ του ΡτΔ τα όςα ζλαβαν χϊρα ςτθν Ελβετία,
τθν υπαναχϊρθςθ του κου Ακκιντηί από τα ςυμφωνθκζντα και τθ διακοπι των
ςυνομιλιϊν.
Στισ 23.11. ο ΡτΔ ςε διάγγελμά-του προσ το λαό ανζφερε:
«Ππωσ είναι ςε όλουσ γνωςτό, ιταν ςαφισ και απόλυτα ξεκάκαρθ θ ςυμφωνία
που επετεφχκθ ςτισ 26 Οκτωβρίου, προκειμζνου να πραγματοποιθκεί με
προοπτικζσ επιτυχίασ θ ςυνάντθςθ ςτο Mont Pelerin, θ οποία προζβλεπε πωσ:
Οι διαπραγματεφςεισ κα επικεντρϊνονταν κατά κφριο λόγο ςτο εδαφικό, και
Για να επιτευχκεί πρόοδοσ ζπρεπε να ςυμφωνθκοφν με ακρίβεια τα κριτιρια τα
οποία κα αποτυπϊνονταν ςε χάρτεσ, ενϊ ταυτόχρονα και εφϋ όςον
επιτυγχανόταν τοφτο, κα οριηόταν θμερομθνία για ςφνοδο πολυμεροφσ
διάςκεψθσ.»
Η ενθμζρωςθ αυτι επαναλιφκθκε και τθν επομζνθ ςτο Ε.Σ. ςτο οποίο ζγινε
αποδεκτι θ πρόταςθ τθσ ΕΔΕΚ να ςυνζλκει ξανά τισ επόμενεσ μζρεσ και να
καταβλθκεί από όλουσ προςπάκεια για κακοριςμό κοινισ γραμμισ διαχείριςθσ
τθσ κατάςταςθσ.
Και ενϊ όλοι αναμζναμε τθ ςφγκλθςθ του Ε.Σ., ξαφνικά μεταξφ «τυροφ και
οίνου» ο ΡτΔ ανακοίνωςε τθν επιςτροφι ςτισ ςυνομιλίεσ κατϋ αντίκεςθ των
όςων είχαν ςυμφωνθκεί και με ςτροφι 180ο ςτισ κζςεισ-του και χωρίσ
οποιαδιποτε προθγοφμενθ ςυνεννόθςθ με τθν κυβζρνθςθ τθσ Ελλάδασ, θ οποία
δυςτυχϊσ ςιμερα λοιδορείται από κφκλουσ φίλα προςκείμενουσ προσ τον
Ρρόεδρο για τθν ορκι και αξιοπρεπι ςτάςθ που τθρεί.
Πμωσ το χειρότερο είναι μζςα από τα όςα ζχει ςυγκατατεκεί πζραν του ότι για
μια ακόμα φορά αυτοαναιρείται, ςτθν ουςία αυτοκαταργείται και ωσ ΡτΔ.
Ρωσ είναι δυνατόν ςε μια διάςκεψθ (ςτθν ουςία πενταμερι τθν οποία πάντοτε
απόρριπτε) που κα ςυμμετζχουν κυβερνιςεισ, ο ΡτΔ κα εκπροςωπεί τθν
Ε/Κυπριακι κοινότθτα και τθν Κυπριακι Δθμοκρατία ο ΥΡΕΞ; Στθν ουςία
μετατρζπεται από εκλεγμζνοσ Ρρόεδροσ κράτουσ ςε Κοινοτάρχθ
Τθν πρόςκλθςθ για τθ ςυμμετοχι τθσ Κυπριακισ Δθμοκρατίασ ςτθ Διάςκεψθ
ποιοσ κα τθν απευκφνει και ςε ποιόν κα απευκφνεται;
Κάτω από αυτά τα δεδομζνα τί βοικεια μποροφμε να προςφζρουμε ςτον
Ρρόεδρο; Ρωσ μποροφμε να ενιςχφςουμε τθ διαπραγματευτικι-του κζςθ, και για
ποια ενότθτα μιλοφμε όταν αυτι κακοποιείται βάναυςα;
Για ακόμα μια φορά απευκφνουμε ζκκλθςθ ςτον ΡτΔ
Στο ηιτθμα των εγγυιςεων να ςυμπορευκεί με τισ ορκζσ κζςεισ τθσ Ελλθνικισ
κυβζρνθςθσ και να επιμείνει μζχρι τζλουσ ςτθν πλιρθ κατάργθςι-τουσ
Τα τουρκικά ςτρατεφματα πρζπει να αποχωριςουν πριν από τθν ζναρξθ
εφαρμογι τθσ οποιαςδιποτε λφςθσ κα επικυρωκεί από το λαό
Το ίδιο πρζπει να ιςχφςει και με τθν απόςυρςθ τθσ κυκλοφορίασ τθσ τουρκικισ
λίρασ
Δεν πρζπει να αποδεχκεί να λειτουργιςει μεταβατικι περίοδο, εγκυμονεί
ςοβαροφσ κινδφνουσ για τθν κρατικι υπόςταςθ τθσ Κυπριακισ Δθμοκρατίασ,
πολφ δε περιςςότερο εάν αυτι κα λειτουργιςει ωσ γζφυρα για τθ μεταφορά των
αρμοδιοτιτων από τθν Κυπριακι Δθμοκρατία ςτο νζο πολιτειακό μόρφωμα
Να μθ ςυναινζςει ςτθ ςφγκλθςθ Διάςκεψθσ εάν ςε αυτι δεν κα ςυμμετζχει θ
Κυπριακι Δθμοκρατία και τα 5 μόνιμα μζλθ του Σ.Α. του ΟΗΕ και ςτθν οποία θ
ςυηιτθςθ να επικεντρωκεί αποκλειςτικά και μόνο ςτθ διεκνι πτυχι του
κυπριακοφ.
Ο ΡτΔ ζχει τθν ευκφνθ για το τι κα ςυμφωνιςει ωσ τελικι ςυμφωνία και να τθ
κζςει ενϊπιον του λαοφ για ζγκριςθ. Εμείσ όμωσ ζχουμε τθν ευκφνθ για τθν
τελικι απόφαςθ εάν κα τθν εγκρίνουμε ι να τθν απορρίψουμε.
Ωσ ΕΔΕΚ δεν πρόκειται να ςτθρίξουμε λφςθ θ οποία κα
Στθρίηεται ςε εκνοτικό διαχωριςμοφ του λαοφ
Ραραβιάηει τα πολιτικά και ανκρϊπινα δικαιϊματα των πολιτϊν
Ρεριλαμβάνει ςοβαρζσ ι μόνιμεσ παρεκκλίςεισ από το ευρωπαϊκό κεκτθμζνο
Διατθρεί τουρκικά ςτρατεφματα ζςτω και ςε μεταβατικι περίοδο
Επιτρζπει ςτθν Τουρκία άμεςα ι ζμμεςα να ζχει παρεμβατικό ρόλο ςτθ
λειτουργία τθσ Κυπριακισ Δθμοκρατίασ
Θζτει υπό αμφιςβιτθςθ τθν φπαρξθ και τθ ςυνζχεια τθσ Κυπριακισ Δθμοκρατίασ
Εγκυμονεί κινδφνουσ για τθ φυςικι και εκνικι επιβίωςθ του κυπριακοφ
ελλθνιςμοφ.
Η ΕΔΕΚ δεν ζχει καμιά διάκεςθ να ανεβάςει αναίτια τουσ τόνουσ τθσ
αντιπαράκεςθσ με τθν κυβζρνθςθ ι με άλλεσ πολιτικζσ δυνάμεισ, γιατί όπωσ
πολλζσ φορζσ τονίςαμε δεν ζχουμε πρόκεςθ να ανατινάηουμε γζφυρεσ
επικοινωνίεσ. Μπορεί να μασ χωρίηουν πολλά, μασ ενϊνουν όμωσ περιςςότερα.
Πμωσ κα πρζπει να τονίςουμε ότι δεν είμαςτε διατεκειμζνοι να επωμιςκοφμε
ευκφνεσ που δεν μασ ανικουν και που ενδεχομζνωσ κα επιχειρθκεί να μασ
μεταφερκοφν για να δικαιολογιςουν κάποιοι τισ δικζσ-τουσ αςυνζπειεσ.
Εάν προβαίνουμε ςε κριτικι, τεκμθριωμζνθ και καλόπιςτθ, δεν είναι για να
αμφιςβθτιςουμε ι να μθδενίςουμε τα όςα κετικά ζπραξε αυτι θ κυβζρνθςθ,
αλλά για να βοθκιςουμε να γίνει ακόμα καλφτερθ. Να γίνει πιο παραγωγικι και
αποδοτικι.
Η πατρίδα και ο λαόσ-μασ είναι υπεράνω πολιτικϊν ι κομματικϊν ςκοπιμοτιτων.
Αυτό πράξαμε, αυτό πράττουμε και αυτό κα ςυνεχίςουμε να πράττουμε ζναντι
οποιουδιποτε τιμιματοσ.