Transcript Lees samenvatting

Scriptie464door:MargotDeGraeve
MoleculaireenCellulaireWetenschappen
"Eenzwangerschapstest"voorbaarmoederhalskanker?
“Eenzwangerschapstest”voorbaarmoederhalskanker?
Baarmoederhalskanker:eendiagnosediejaarlijksmeerdan450000vrouwenwereldwijdtehoren
krijgen.Dezetweedemeestvoorkomendekankerbijvrouwenishetgevolgvaneenseksueel
overdraagbareaandoening(soa),veroorzaaktdoorhoog-risicohumanepapillomavirussen(HPVin
hetEngels).Baarmoederhalskankerisinonslandverantwoordelijkvoorbijna190overlijdensper
jaar.Geschatwordtdatbijna90procentdaarvanhadvermedenkunnenwordenmeteen
regelmatigescreening.Verbeteringvandezescreeningishettopicvanmijnmasterthesis.
Baarmoederhalskanker:Watisdatjuist?
Tot80%vandevrouwenwereldwijdzalooiteeninfectiemetHPVdoormaken,tochzalbij40-70%van
degeïnfecteerdevrouwendeinfectiezonderspecifieke,waarneembaresymptomen,verdwijnen.Maarals
hetvirusna18maandennogsteedsnietuithetlichaamverdwenenis,kandechronischeinfectieletsels
veroorzakendie,alszenietwordenbehandeld,zichna10-15jaarinbaarmoederhalskankerkunnen
omzetten.Baarmoederhalskankerontwikkeltgeleidelijkuitdezezogenaamdeprecancereuzeletselsinde
wandvandebaarmoederhalsdiedebaarmoederverbindtmetdevagina.
Screeningnaarbaarmoederhalskankerenvaccinatie:ishetnuttig?
IndeWestersewereldisdescreeningnaarbaarmoederhalskanker,omverdachteletselsoptijdte
ontdekkenentebehandelen,bestuitgebreid.Vanafdeleeftijdvan25jaarwordenvrouwenopgeroepen
omeendriejaarlijksuitstrijkjetelatennemenbijdegynaecoloog.Wanneerertochafwijkende
precancereuzecellenophetuitstrijkjewordengevondenwordtdepatiëntehalfjaarlijksopgevolgden
wordenerbijkomendeonderzoekengedaan.Tenslotteismensindsenkelejarenookbegonnenmethet
vaccinerenvanjongevrouwentegeneenaantalverschillendehoogrisico-HPVvirussen.Hetvaccinheeft
echterenkelenadelen:zomoethetvooreenoptimalewerkingwordentoegediendvooraleerheteerste
seksueelcontact,waardoorernogsteedseengrotegroepvrouwenbestaatdiegeenbaatheeftbijdit
vaccin.Bovendiengeefthetgeenvolledigebeschermingomdatindrievandetiengevallen
baarmoederhalskankerwordtveroorzaaktdooreenandertypeHPV-virusdandiegenegebruiktinhet
vaccin.Ondanksdebestaandescreeningsmethodenenvaccinatiekomtbaarmoederhalskankerende
daaraangekoppeldeoverlijdensindederdewereldlandennogveelvakervoor.Datkanverklaardworden
doorhetverschilinsociologischeenmedischeomstandighedenenerzijdsendevariabeleseksueleculturen
anderzijds.Eentekortaangetraindpersoneelengoeduitgerustelaboratoriaendemoeilijkesensibilisatie
enmobilisatievandevrouwelijkepopulatievoordedriejaarlijksescreeningzijnhierbijvaakterugkerende
problemen.Daaromiservandaagdedageenduidelijkevraagnaarbeterescreeningsmethodendieook
toepasbaarzijninderdewereldlanden.
Eiwittengebruikenomtescreenen?
Proteïnenofeiwittenkomenoveralinhetmenselijklichaamvoorenhebbenuiteenlopendefunctiesin
verschillendeprocessenalstransport-ofcommunicatiemolecule,enzyme,…Doordeveelzijdigheidvan
dezeproteïnenkanmenzegebruikenalsbiomerker.Biomerkerszijnmeestalproteïnendieinformatie
kunnenweergevenoverdebiofysiologischestaatwaarineencelofweefselverkeerd.Voor
baarmoederhalskankerwilditzeggen:kanmenopbasisvaneenbepaaldeiwiteenonderscheidgaan
makentussenpatiëntenmeteenrisicoophetkrijgenvanbaarmoederhalskankert.o.v.gezondepersonen?
Bovendienzoumenbijeenpatiëntmeteenhoogrisicoliefsteengrotehoeveelheidvandezebiomerker
terugvindenterwijldezehoeveelheideiwitbijgezondepersonenzolaagmogelijktotafwezigmoetzijn.In
mijnmasterthesiszijnweopzoekgegaannaarzo’nbiomerkervoorbaarmoederhalskanker,afkomstiguit
hetcervicovaginaalvocht(CVV)vanpatiëntenmeteenlaagrisico(LSIL)ofhoogrisico(HSIL)
precancereusletsel.CVVisvochtdatwerdverkregenuiteenspoelingvandebaarmoederhalsmetvijf
procentazijnzuur,uitgevoerddooreengynaecoloog.
Voorgaandonderzoekbinnenonzeonderzoeksgroepheeftverschillendekandidaatbiomerkersvoor
baarmoederhalskankergeïdentificeerdinhetcervicovaginaalvocht.Vijftienvandezeeiwittenwerden
verderonderzochttijdensdemasterthesis.Deeiwittenwerdengeanalyseerdd.m.v.massaspectrometrie.
Kortensimpeluitgelegdkanmenhetprocesvandemassaspectrometrischetechniekdiewijgebruikten
vergelijkenmetbijvoorbeelddetellingvanallerodevrachtwagensopeenstukautostradeophettotaal
aantalvoortuigendatdaarpasseert.Metdezetechniekkanmendusindeverschillendepatiëntenstalende
aanwezigheidendehoeveelheidvandezevijftienspecifiekeeiwittengaanbepalenopdemeerdan1000
verschillendeeiwittendiemenkanterugvindeninCVV.Erwerdenstalenvangezondepersonengetest,
maarookvanpatiëntenmetLSIL-enHSIL-letsels.
Alfa-actinine4(ACTN4)kwamuitdevijftienonderzochteeiwittennaarvooralseengoedekandidaat
biomerker.Heteiwitwerdnamelijkinallepatiëntenstalenteruggevondenmaarnietinstalenvangezonde
personen.WehebbeninhetmasterthesisonderzoekkunnenbevestigendatACTN4dusgebruiktzou
kunnenwordenomgezondevanprecancereuzepatiëntenteonderscheiden.Verderwerderookvoorde
eerstemaalaangetoonddatACTN4in95procentvandegevallendelaagrisico-enhoogrisicopatiënten
voorbaarmoederhalskankercorrectvanelkaarkononderscheiden.BovendienheeftACTN4eenfunctiein
hetcytoskeletvaneencel.D.w.z.datheteiwiteenrolspeeltinhoeeenceleruiterlijkuitziet.Omdateen
kankerceleenanderuitzichtheeftdaneengewonecel,kaneenteveelaanACTN4meeaandebasisliggen
vandezeoncogenecelveranderingendieplaatsvindenbijdeprecancereuzebaarmoederhalsletsels.
Hetprincipevaneenzwangerschapstestgebruikenalsdiagnostischetest
Omdaterinderdewereldlandenvaakgeengetraindpersoneelengespecialiseerdediagnoselaboratoria
aanwezigzijn,gaanwetenschappersopzoeknaareenmakkelijke,snelleencorrectescreeningsmethode
diehetarbeidsintensieveenhetnietaltijdcorrecteuitstrijkjekanvervangen.Eentestgebaseerdophet
principevaneenzwangerschapstestzouhiervoorgebruiktkunnenworden.Bijeenzwangerschapstest
verschijntereengekleurdelijnalsdepersoonzwangeriseneencontrolelijnomtebevestigendatdetest
geluktis.DegekleurdelijnisgebaseerdopdeaanwezigheidvandebiomerkerhCGindeochtendurine.
WanneermendehCGnuzouvervangendoorACTN4heeftmenintheorieeendiagnostischetestvoor
baarmoederhalskankerdiemet100%zekerheidgezondevanrisicolopendepatiëntenkanonderscheiden.
Indeonderzoeksgroepzijndeeerstestappennaareenbiomerkervoorbaarmoederhalskankerzekergezet,
maarindetoekomstisonderzoekopduizendenpatiëntenstalennoodzakelijkomdezeresultatenook
definitieftekunnenbevestigen,maarhetideevan“eenzwangerschapstestvoorbaarmoederhalskanker”is
zekernietonrealistisch.