Transcript 06a code oranje beantwoording vragen commissievergadering

ARCHIEF
*2016.10717*
Corsa-nr.
2016.10717
Datum
23 november 2016
Onderwerp Beantwoording vragen uit de gezamenlijke commissievergadering 9 november 2016
betreffende code oranje
Project
Code Oranje, Omgaan met klimaatsverandering
Beantwoording vragen uit de gezamenlijke commissievergadering
d.d. 9 november 2016
In onderstaand overzicht beantwoorden wij de opstaande vragen en suggesties, voor zover die niet al
zijn beantwoord tijdens de gezamenlijke commissies op 9 november 2016.
Algemeen
De notitie houdt het midden tussen een beleidsnotitie en een maatregelenpakket.
De notitie bevat inderdaad beide aspecten. De klimaatsverandering vraagt om een fundamentele
herbezinning op een aantal onderdelen van ons werk, maar vraagt ook om concrete acties voor de
korte termijn. De meer beleidsmatige vraagstukken worden voor een deel beantwoord in het Nieuw
Limburgs Peil 2 (NLP2). We starten met NLP2 in 2017 (met een businesscase). De ontwikkeling van
dit instrument, inclusief gebiedsproces, staat geprogrammeerd voor de periode 2017 - 2020 (conform
landelijke systematiek). De concrete acties staan apart in een tabel in het hoofdrapport Code Oranje.
De notitie zal een slag dieper worden uitgewerkt om deze concreet te kunnen vertalen in acties. Dat is
voorzien in de fase die nu volgt: het opstellen van een programmaplan voor de realisatie van Code
Oranje. Zowel het beleidsdeel als concrete maatregelen vinden hierin op een logische en
gestructureerde wijze hun plek. Dit voorstel wordt binnenkort aan u voorgelegd.
Zou er niet een eigenstandige notitie waterkwaliteit moeten komen.
Het bestuur deelt uw mening dat naast het thema veilige dijken, wat zijn uitwerking heeft in het HWBP
dijkversterkingsprogramma en het thema droge voeten, voldoende water, wat zijn uitwerking heeft in
het programma Code Oranje, het thema schoon water / waterkwaliteit ook voldoende aandacht moet
krijgen binnen het waterschap. Die aandacht is er in de vorm van onze bijdrage aan het
stroomgebiedbeheerplan KRW, als onderdeel van het Waterbeheerplan. Daarnaast loopt het project
voor kennisontwikkeling waterkwaliteit, waarin zowel chemie als ecologie wordt belicht, en het
samenwerkingsspoor met de landbouw (DAW). Dit gaat leiden tot een samenhangende aanpak voor
verbetering van de waterkwaliteit, ook als onderdeel in NLP-2
Hoe verhouden zich de voornemens met het staande beleid en de majeure projecten?
Hoe ziet u de overdracht richting het nieuwe waterschap WL? Code Oranje is vooral een
cultuurverandering.
De klimaatsverandering vraagt om acties die door de organisatie en in vele werken moeten worden
doorgevoerd. Code Oranje is geen eigenstandig beleid, maar een richtinggevend gedachtengoed,
voorzien van meerdere te concretiseren maatregelen, dat zal worden doorgevoerd in ons beleid en
projecten. Code Oranje is een belangrijk overdrachtsdocument en leidt tot een andere denkwijze,
waarbij de rol van de omgeving toeneemt, maar evenzeer de focus en het verbinden van projecten en
programma’s wordt versterkt. De verdere besluitvorming hierover is aan het toekomstige bestuur.
WRO heeft naar aanleiding van eerdere wateroverlast het project BOOST gestart. De beide projecten
worden in de nieuwe organisatie gezwaluwstaart. In het op te stellen programmaplan voor de verdere
realisatie van Code Oranje krijgt dit nadrukkelijk een plek.
Het ware te overwegen een klimaattoets in te voeren.
Voortbouwend op de bestaande watertoets is een breder ingestoken klimaattoets een interessante
suggestie. Wij nemen dit mee.
Zorg voor voldoende facilitering van de organisatie die hiermee aan de slag gaat.
Wij werken op dit moment aan een voorstel om te komen tot een integraal programmaplan, dat wij
binnenkort aan u zullen voorleggen. Dit programmaplan wordt in de nieuwe organisatie
geïmplementeerd (zie ook voorgaand antwoord)
Ruimtelijk adaptatie
Hoe bereiken wij dat de omgeklapte natuur wel voldoende natuurlijke kwaliteit heeft (het is
immers goudgroene natuur) en tegelijkertijd beschikbaar blijft voor wateropvang?
Wij zullen samen met de Provincie Limburg de nieuwe natuurdoelen bepalen, waarbij een duurzame
combinatie met waterberging voorop staat. Functie en gebruik worden planologisch (ruimtelijke
ordening) en privaatrechtelijk geborgd.
Werkt waterretentie wel in vlakke gebieden? De laagste gebieden zijn bij hoogwater al gevuld.
Het is juist dat een deel van de lage gebieden tijdens hoogwater van nature onder water loopt. Echter,
omdat de inrichting en het beheer vaak op de landbouw is afgestemd, doen wij in de huidige situatie
ons best om deze gebieden te vrijwaren van inundatie. Bij de inrichting van een retentiegebied gaan
we actief sturen en bewust water inlaten, c.q. laten overstromen. Op die manier kunnen wij een
natuurlijke waterschijf extra ophogen en daardoor water tijdelijk bergen (principe van een stuwmeer).
Er zijn mogelijk ook aanvullende voorzieningen nodig, zoals damwanden en regelwerken.
Waterretentie vraagt om een actieve sturing.
De meerwaarde uitgerekend in kubieke meter wateropvang en dagen respijt staat in het rapport. Dit is
een eerste doorrekening. Bij de uitwerking wordt een detailberekening uitgevoerd op basis van de
exacte begrenzing en eventuele inrichtingsmaatregelen. De resultaten zullen wij aan u presenteren.
Hoe gaan we om met een onwillige particulier, die de doorgang van een project blokkeert?
Wij gaan ervan uit dat met de juiste aanpak zich dit niet zal voordoen. Mocht dit onverhoopt wel zo
zijn, dan staat ons in het uiterste geval het instrument van de onteigening ter beschikking. Onze inzet
blijft gericht op het minnelijke traject.
Liggen de retentie gebieden alleen in de natuurbeken? Moet er niet hoger in het systeem
worden gebufferd?
De geselecteerde retentiegebieden liggen vooral bij de natuurbeken. Er is gezocht naar locaties waar
voldoende water kan worden geborgen en waar benedenstrooms objecten worden ontzien door de
waterretentie. Dat laat onverlet dat wij moeten inzetten op het vasthouden van water ‘daar waar het
valt’. Wij voeren waterconservering uit in de haarvaten van ons systeem en gaan in gesprek met
partners in de omgeving om hetzelfde te doen. Retentiegebieden hoeven niet alleen bij natuurbeken
te liggen; bij voldoende rendement en realisatiemogelijkheden kan dit ook in landbouwbeken.
Maak een snelle start met de beekontwikkelingsprojecten.
Wij zijn reeds gestart met het verbreden van de ‘leidraad beekontwikkeling’, een instrument waarmee
wij per beek helder aangegeven welke doelen wij nastreven en welk beheer wij daarvoor gaan voeren.
In 2017 worden 20 nieuwe leidraden gemaakt
Kan het omklappen van goudgroene natuur wel op korte termijn? Is er voldoende draagvlak?
Er moeten nog elementen nader worden uitgewerkt, maar wij verwachten dat dit binnen een beperkte
doorlooptijd kan gebeuren. Beperkte kavelruil kan nodig zijn, maar dit kan modulair (gericht en
daardoor snelle procedure) worden opgepakt. Wij zijn optimistisch wanneer het gaat om draagvlak,
omdat wij een goed ‘bod’ hebben voor de huidige grondgebruikers. De afgelopen weken hebben wij
uit het veld enkele verzoeken tot deelname gekregen. In een aantal projecten passen wij dit principe
reeds toe.
Vindt er ook retentie plaats in natuurgebieden of alleen op landbouwgronden?
Bij het omklappen van goudgroene natuur richting de beekdalen vindt de retentie per definitie plaats in
de (nieuwe) natuurgebieden. De landbouwgrond die elders vrijkomt bij het omklappen van natuur, blijft
in boerenhand en gevrijwaard van waterretentie. Daarnaast werken terreinenbeheerders en partijen
als ARK aan klimaatbuffering in natuurgebieden. Wij gaan met deze partners de samenwerking aan.
Indien doelmatig en realiseerbaar, kan retentie ook plaatsvinden langs landbouwbeken.
Ontwikkelen en beheren
De automatisering van ons systeem ontbreekt.
In het programma zijn meerdere acties opgenomen die zich richten op het verder automatiseren van
stuwen, het op afstand besturen van systemen en het (elektronisch) verzamelen van informatie en het
sneller delen van informatie. Los daarvan werken wij aan BOS-OMAR, waarmee wij kunnen simuleren
en tijdig het beheer kunnen aanpassen op een voorspelde neerslagsituatie.
Voldoet de huidige vorm en maatvoering van onze beken nog wel aan de profielen die ooit zijn
afgesproken en aangelegd. Er moet een APK komen voor de beken.
Assetbeheer is een belangrijk aandachtsgebied. Dit is in Code Oranje meegenomen.
Werken in allianties
Het is belangrijk dat het waterschap de regie houdt.
Het waterschap heeft het initiatief genomen en zal een voortrekkersrol blijven vervullen, gericht op het
op gang houden van het proces. Inhoudelijk wil het waterschap zich niet te zeer als voortrekker
profileren, maar juist optreden als één van de partners in een hechte samenwerking. Het waterschap
beschikt over expertise die wordt ingebracht in de samenwerking.
Is het mogelijk om extra service te krijgen tegen een extra betaling?
Wettelijk gezien is dat lastig, omdat het systeem van kostentoedeling van de waterschapslasten maar
een beperkt aantal ‘knoppen’ kent. De landelijke discussie over het beprijzen van water is
onvoldoende uitgekristalliseerd om daar al mee aan de slag te kunnen gaan. Wel bestaat de
mogelijkheid dat groepen ondernemers of particulieren zelf werkzaamheden uitvoeren. In het kader
van Code Oranje pakken we dit op.
Blijf in gesprek, kies voor een integrale aanpak van de problemen, zorg dat alle betrokkenen
aangesloten zijn en doe alles beheerst.
In het kader van NLP2 zetten wij de samenwerking met onze partners voort. Doordat wij het gesprek
aangaan en luisteren naar onze partners, ontstaat een zorgvuldig proces, met de juiste verwachtingen
en het juiste tempo.