Transcript Εβδομαδιαίο Δελτίο

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών
Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2016
Ελληνική Οικονομία
Οι ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ επιβεβαίωσαν την
προσδοκία για ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας
από το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους με
ισχυρότερο του αναμενομένου ρυθμό μεγέθυνσης
1,5% σε ετήσια βάση και 0,5% σε τριμηνιαία βάση,
ως αποτέλεσμα των υψηλών επιδράσεων βάσεως
(base effects), όπως εμφαίνονται στη σκιασμένη
περιοχή στο Γράφημα 1. Στο αντίστοιχο τρίτο
τρίμηνο του 2015 το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 2,2% σε
ετήσια βάση, σύμφωνα με τις αναθεωρημένες
εκτιμήσεις, ενώ συνολικά στο εννεάμηνο του 2016,
το ΑΕΠ παρέμεινε αμετάβλητο (0%), έναντι πτώσεως
κατά 0,6% στην αντίστοιχη περίοδο του 2015.
Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η
ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας σε όρους
ακαθάριστου εγχωρίου προϊόντος συνδυάζεται με τη
σταδιακή μείωση του ποσοστού ανεργίας σε 23,4%
του εργατικού δυναμικού τον Αύγουστο του 2016
από 24,6% και 26,2% τον Αύγουστο του 2015 και
2014 αντίστοιχα, όπως προκύπτει με βάση τα
εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στο
πλαίσιο της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού για
άτομα ηλικίας 15-74 ετών. Τούτο προσδιορίσθηκε εν
πολλοίς από την αύξηση του αριθμού των
απασχολουμένων όπως απεικονίζεται στο Γράφημα
2. Η ανωτέρω εξέλιξη βελτίωσε τον Δείκτη
Οικονομικής Εξάρτησης, ο οποίος μετρά πόσα
άτομα, που δεν συμμετέχουν στην παραγωγική
διαδικασία (άνεργοι και μη οικονομικά ενεργός
πληθυσμός) αντιστοιχούν σε κάθε απασχολούμενο.
Ο εν λόγω δείκτης μειώθηκε στο οκτάμηνο του 2016
σε 1,20 από 1,26 το αντίστοιχο διάστημα του 2015,
1,31 το 2014 και 1,33 το 2013. Επισημαίνεται,
ωστόσο, ότι ο δείκτης αυτός διαμορφώνεται στα
μέσα του τρέχοντος έτους στην Ευρωπαϊκή Ένωση
και στη Ζώνη του Ευρώ σε πολύ χαμηλότερο
επίπεδο (0,70 και 0,74 αντίστοιχα).
σχεδιαζόμενης οικονομικής πολιτικής. Και τούτο διότι
επηρεάζει (α) τις παραγωγικές ικανότητες της χώρας
αποδυναμώνοντας το βασικό της παραγωγικό
συντελεστή και (β) τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού
συστήματος
και
κράτους
πρόνοιας,
αφού
προσδιορίζει το ύψος των εισφορών προς αυτό
όπως και το ύψος των χρηματοδοτικών αναγκών του
(συντάξεις, επιδόματα ανεργίας κλπ).
Γράφημα 2. Απασχόληση, Ανεργία και Δείκτης
Οικονομικής Εξάρτησης
χιλ. άτομα
150
1,31
29
1,26
1,20
28
100
27
50
26
0
25
24
-50
23
-100
22
-150
Αυγ-13
Φεβ-14
Αυγ-14
Φεβ-15
Αυγ-15
Φεβ-16
21
Αυγ-16
Δείκτης Οικονομικής Εξάρτησης, οκτάμηνα
Ετήσια Μεταβολή Αριθμού Απασχολουμένων, αρ.άξονας
Ποσοστό Ανεργίας, δεξιός άξονας
Πηγή:
ΕΛΣΤΑΤ
Είναι συνεπώς σημαντική η επάνοδος της ελληνικής
οικονομίας σε αναπτυξιακή τροχιά να συνδυασθεί με
ισχυρότερους ρυθμούς αυξήσεως της απασχόλησης
και μείωσης της ανεργίας. Το ερώτημα είναι εάν ο
ρυθμός ανάπτυξης που προβλέπει η Ευρωπαϊκή
Επιτροπή και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο
συνιστούν, πέραν από αναγκαία, και ικανή συνθήκη
για μία πορεία σύγκλισης του ελληνικού δείκτη
εξάρτησης προς τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Οι
εκτιμήσεις μας για το πώς θα επιμερισθεί η
προβλεπόμενη οικονομική μεγέθυνση μεταξύ της
δυναμικής
της
απασχόλησης
και
της
παραγωγικότητας της εργασίας απεικονίζονται στο
1
Γράφημα 3 . Συγκεκριμένα, ένας προσδοκώμενος
ρυθμός μεγέθυνσης περί το 2,5% το 2017
αναμένεται να προέλθει κατά 2,2% από την αύξηση
της απασχόλησης και μόνο κατά το
Ο υψηλός δείκτης οικονομικής εξάρτησης συνιστά σε
μεσομακροπρόθεσμο
ορίζοντα
το
κυριότερο
πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας, η αντιμετώπιση
του οποίου θα πρέπει να αποτελέσει της βάση της
Γράφημα 3. Επιμερισμός της Οικονομικής Μεγέθυνσης
2017/2018: Απασχόληση ή/και Παραγωγικότητα
5
(% ετήσιες μεταβολές)
0
Γράφημα 1. Ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ σε % ετήσια και
τριμηνιαία μεταβολή
(εποχικώς διορθωμένα στοιχεία)
3%
%
1,33
Προβλέψεις για την
% μεταβολή της
απασχόλησης
και της
παραγωγικότητας
-5
απασχόληση
παραγωγικότητα (ανά άτομο)
παραγωγικότητα (ανά ώρα εργασίας)
2%
1%
-10
ΙΙ
ΙΙΙ
2014
ΙV
Ι
ΙΙ
ΙΙΙ
2015
ΙV
Ι
ΙΙ
2016
ΙΙΙ
2016
ΙV
2018 π
Ι
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, προβλέψεις Alpha Bank
2017 π
0%
-1%
-2%
1
-3%
I
II
III
2014
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ
IV
I
II
2015
% τριμηνιαίες μεταβολές
III
IV
I
II
III
2016
% ετήσιες μεταβολές
Εάν ορίσουμε συμβατικά την παραγωγικότητα της εργασίας ως τον λόγο
του ΑΕΠ προς τον αριθμό των απασχολουμένων τότε το παραγόμενο
προϊόν στη χώρα ορίζεται ουσιαστικά ως το γινόμενο της συνολικής
απασχόλησης επί της παραγωγικότητας της εργασίας. Κατά συνέπεια, η
ποσοστιαία μεταβολή του ΑΕΠ, δηλαδή ο ρυθμός μεγέθυνσης μπορεί να
επιμεριστεί σε δύο τμήματα, την ποσοστιαία μεταβολή της απασχόλησης
και τη ποσοστιαία μεταβολή της παραγωγικότητας.
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
υπόλοιπο
0,3%
από
τη
βελτίωση
της
παραγωγικότητας. Η ίδια περίπου αναλογία
αναμένεται να επικρατήσει και το 2018 (ρυθμός
μεγέθυνσης 3,0%, αύξηση της απασχόλησης 2,3%,
αύξηση παραγωγικότητας 0,7%), ενώ αναμένεται να
αρχίσει να αντιστρέφεται υπέρ της παραγωγικότητας
από το 2019 και μετά, λόγω της αναβαθμισμένης
υποδομής που θα συντελεσθεί με την αύξηση
επενδύσεων σε μηχανολογικό εξοπλισμό και
κατασκευές τη διετία 2017-2018, εξέλιξη που θα έχει
θετικές επιδράσεις στην παραγωγικότητα της
εργασίας. Οι ανωτέρω εκτιμήσεις για την αύξηση της
απασχόλησης και το ρυθμό μεγέθυνσης δύνανται να
οδηγήσουν το ποσοστό ανεργίας σε επίπεδα
χαμηλότερα του 1/5 του εργατικού δυναμικού στο
τέλος της επομένης διετίας.
Αγορά Εργασίας στο οκτάμηνο του 2016:
Αυξήθηκε οριακά το ποσοστό ανεργίας στο 23,4%
του εργατικού δυναμικού τον Αύγουστο του 2016,
έναντι 23,3% τον Ιούλιο 2016, από 24,6% και 26,2%
τον Αύγουστο του 2015 και 2014 αντίστοιχα-όπως
προκύπτει από τα μηνιαία και εποχικά διορθωμένα
στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στο πλαίσιο της Έρευνας
Εργατικού Δυναμικού για άτομα ηλικίας 15-74 ετών.
Ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 0,2% σε
μηνιαία βάση, αλλά υποχώρησε κατά 5,0% σε
ετήσια, έναντι ωστόσο μείωσης κατά 6,1% σε 12μηνη βάση τον Ιούλιο.
Ετήσια % Μεταβολή του Αριθμού των Ανέργων και
Ποσοστό Ανεργίας
50%
29%
40%
27%
25%
30%
Αύγουστος 2016: 23,4%
20%
23%
21%
10%
19%
0%
-10%
2011
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ
17%
2012
2013
2014
2015
2016
15%
% ετήσια μεταβολή αριθμού ανέργων, αριστερός άξονας
Ποσοστό Ανεργίας, δεξιός άξονας
Παράλληλα,
αυξήθηκε
ο
αριθμός
των
απασχολουμένων κατά 1,6% τον Αύγουστο, έναντι
μεγαλύτερης αύξησης κατά 2,0% τον Ιούλιο, με
αποτέλεσμα την αναφερόμενη άνοδο του ποσοστού
ανεργίας. Παράλληλα, το εργατικό δυναμικό
σημείωσε μηδενική μεταβολή, ενώ μειώθηκε ο μη
ενεργός αλλά ικανός για εργασία πληθυσμός κατά
36,4 χιλ. τον Αύγουστο 2016, σε ετήσια βάση.
Σε όρους εντούτοις οκταμήνου, το ποσοστό ανεργίας
μειώθηκε αισθητά στο 23,7%, έναντι 25,3% και
26,8% στα αντίστοιχα οκτάμηνα του 2015 και 2014.
Ταυτόχρονα αυξήθηκε αισθητά το ποσοστό
απασχόλησης στο 45,5% στο οκτάμηνο του 2016
από 44,2% στο οκτάμηνο του 2015, υποδεικνύοντας
ότι η οικονομία δύναται πλέον να δημιουργεί νέες
θέσεις εργασίας.
Αναφορικά με τη σύνδεση ανεργίας και ηλικίας,
επισημαίνεται η μείωση του ποσοστού ανεργίας, τον
Αύγουστο του 2016, έναντι του Αυγούστου 2015 σε
όλες τις ηλικιακές ομάδες, πλην των 55-64 και 65-74
ετών.
Συγκεκριμένα, στην ηλικιακή ομάδα των 15-24 ετών
(μειώθηκε σε 46,5% από 48,3%), των 25-34 ετών
(σε 30,2% από 30,9%), στην ομάδα των 35-44 ετών
(σε 19,9% από 21,9%) και στο διάστημα τάξεως των
45-54 ετών (σε 18,8% από 20,1%).
Τέλος στην κρίσιμη ηλικία των νέων 20-29 ετών το
ποσοστό ανεργίας (σε όρους τριμήνου) μειώθηκε
στο 37,3% του εργατικού τους δυναμικού στο
δεύτερο τρίμηνο του 2016, έναντι 39,9% στο
αντίστοιχο τρίμηνο του 2015 και 44,2% συνολικά το
2014.
Σε γεωγραφικό επίπεδο, ανάμεσα στις επτά
αποκεντρωμένες διοικήσεις, τρείς εξ αυτών έχουν
υψηλότερο από το μέσο ποσοστό ανεργίας της
χώρας.
Συγκεκριμένα πρόκειται για την Θεσσαλία-Στερεά
Ελλάδα και Μακεδονία-Θράκη με 25,0% εκάστη και
την Ήπειρο-Δυτική Μακεδονία με ποσοστό ανεργίας
26,3%
Αντίθετα, σημαντικά μικρότερο έναντι του συνόλου
διαμορφώθηκε το ποσοστό ανεργίας στα Νησιά του
Αιγαίου (19,5%), ενώ στην Αττική (23,2%) το
ποσοστό ανεργίας διαμορφώνεται χαμηλότερα του
μέσου όρου της χώρας (23,4%).
Οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές της απασχόλησης,
σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ είναι ευοίωνες, αφού:
Στη Βιομηχανία βελτιώθηκε ο δείκτης των
προβλέψεων για την απασχόληση, μεταβαλλόμενος
μάλιστα σε θετικό επίπεδο (Οκτώβριος: +0,6,
Σεπτέμβριος 2016:-4,2, Αύγουστος 2016:-9,0).
Ενισχύθηκαν επίσης σημαντικά οι προβλέψεις:
(α) Στο Λιανικό Εμπόριο (Οκτώβριος 2016: +12,0,
Σεπτέμβριος 2016: -1,8, Αύγουστος 2016:+7,5),
(β) Στις Κατασκευές μεταστράφηκαν σε έντονα
θετικό
πρόσημο
(Οκτώβριος
2016:
+59,2,
Σεπτέμβριος 2016:-47, Αύγουστος 2016:-35,9) και
(γ) Στις Υπηρεσίες που σημειώθηκε μείωση των
αρνητικών προβλέψεων για την απασχόληση
(Οκτώβριος 2016: -6,8, Σεπτέμβριος 2016:-10,6,
Αύγουστος 2016:-5,8).
Ροές Μισθωτής Εργασίας στον Ιδιωτικό Τομέα:
Συνεχίζεται η εικόνα βελτίωσης της αγοράς εργασίας
και στο δεκάμηνο του 2016, παρά την αρνητική
2
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
εξέλιξη του Οκτωβρίου, όπως συνάγεται από το
πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ του Υπουργείου
Εργασίας.
εργασίας ενώ αναλογεί στο 32,2% του συνόλου των
ανέργων.
Συγκεκριμένα, ο αριθμός των προσλήψεων στο
δεκάμηνο του 2016 ανήλθε σε 1.830,5 χιλ. άτομα
έναντι 1.525,3 χιλ. ατόμων στην αντίστοιχη περίοδο
του 2015, σημειώνοντας σημαντική αύξηση κατά
305,1 χιλ. άτομα (+20,0%), έναντι αύξησης κατά
154,5 χιλ. άτομα (+14,0%) στην αντίστοιχη περίοδο
του 2015.
Πίνακας: Μερίδια Ανέργων & Νέων Θέσεων
Εργασίας ανά Ηλικιακή Ομάδα
Η καθαρή ροή της μισθωτής απασχόλησης στον
ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε κατά 162,8 χιλ. νέες θέσεις
μισθωτής εργασίας στο δεκάμηνο του 2016, έναντι
116,5 χιλ. θέσεων στο δεκάμηνο του 2015,
υπερβαίνοντας κατά 46,2 χιλ. θέσεις την καθαρή ροή
που σημειώθηκε στο δεκάμηνο του 2015.
Καθαρή Ροή της Mισθωτής Aπασχόλησης στον Iδιωτικό Tομέα
σε χιλ., Ιανουάριος - Οκτώβριος
2.000
300
1.500
200
1.000
100
500
-
0
-500
-100
-1.000
-200
Καθαρή Ροή
Απασχόλησης
-1.500
-2.000
-300
2009
2010
2011
2012
Προσλήψεις
2013
2014
2015
2016
Απολύσεις
Πηγή: Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ
Σημειώνεται ότι το θετικό ισοζύγιο προσλήψεωναποχωρήσεων των 162,8 χιλ. του δεκαμήνου 2016
συνιστά την υψηλότερη επίδοση δεκαμήνου έτους
από το 2001 μέχρι σήμερα.
Ωστόσο, σε επίπεδο μηνός, τον Οκτώβριο του 2016
οι αναγγελίες προσλήψεων αυξήθηκαν κατά 185,9
χιλ. άτομα, έναντι 268,7 χιλ. των αποχωρήσεων, με
αποτέλεσμα να δημιουργηθεί αρνητικό ισοζύγιο νέων
θέσεων μισθωτής απασχόλησης κατά 82,8 χιλ. χιλ.,
έναντι μικρότερου αρνητικού ισοζυγίου 56,5 χιλ.
θέσεων που χάθηκαν τον Οκτώβριο του 2015.
Η δυναμική για πιθανότητα εύρεσης εργασίας των
νέων 15-24 ετών στοιχειοθετείται από τα στοιχεία του
δεκαμήνου του 2016. Συγκεκριμένα, εν λόγω νέοι
καταλαμβάνουν το 29,6% των νέων θέσεων
μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα
μολονότι αποτελούν το 11,5% του συνόλου των
ανέργων. Ταυτόχρονα στην νεανική ηλικιακή ομάδα
25-29 ετών αναλογεί το 18,0% των νέων θέσεων
εργασίας αν και συνιστούν το 15,2% του συνόλου
των ανέργων.
Η ανισότητα αντιστρέφεται καθώς στην ηλικιακή
ομάδα 30-44 έτη ενώ αναλογεί το 33,8% των νέων
θέσεων εργασίας, συμμετέχει το 40,3% του συνόλου
των ανέργων. Παράλληλα η ομάδα 45-64 έτη
αντιπροσωπεύει το 18,9% των νέων θέσεων
Ηλικία
Άνεργοι
2Q 2016
Νέες Θέσεις
Εργασίας 10Μ 2016
15-24
11,5%
29,6%
25-29
15,2%
18,0%
30-44
40,3%
33,8%
45-64
32,2%
18,9%
100,0%
100,0%
Σύνολο
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, ΕΡΓΑΝΗ
Επισημαίνεται ότι λόγω των ευέλικτων μορφών
εργασίας, η εκ περιτροπής απασχόληση αντιστοιχεί
στο 39,8% των νέων προσλήψεων, έναντι 37,1%
που αναλογούσε στο αντίστοιχο δεκάμηνο του 2015.
Μειώθηκε εντούτοις το σημαντικά το 2016 το
ποσοστό της μερικής απασχόλησης στο 14,4%, των
προσλήψεων, έναντι 18,2% στο δεκάμηνο 2015 και
αφετέρου αυξήθηκε το ποσοστό της πλήρους
απασχόλησης στο 45,8% στο δεκάμηνο του 2016,
από 44,7% στο αντίστοιχο διάστημα του 2015.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί, ότι συνολικά το 2010 εκ
των 875.952 νέων προσλήψεων το 66,9% αφορούσε
σε πλήρη απασχόληση, το 26,1% σε μερική και το
6,9% μοιραζόταν την εκ περιτροπής εργασία.
Διαμόρφωση
του
πληθωρισμού:
O
πληθωρισμός (Εθνικός Δείκτης Τιμών) εξακολουθεί
να διαμορφώνεται σε αρνητικό έδαφος από τον
Μάρτιο του 2013 αν και βελτιώθηκε τον Οκτώβριο σε
σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Φαίνεται ότι η
χαμηλή ζήτηση σε συνάρτηση με τις χαμηλές τιμές
πετρελαίου υπεραντιστάθμισαν τις πληθωριστικές
πιέσεις από την έμμεση φορολογία διατηρώντας τον
πληθωρισμό σε αρνητικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, ο
αποπληθωρισμός αποκλιμακώθηκε στο -0,5% τον
Οκτώβριο, από -1,0% τον Σεπτέμβριο του 2016, 0,9% τον Αύγουστο 2016, έναντι -0,9% τον
Οκτώβριο του 2015.
Αναφορικά με τον Εθνικό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή
η επίπτωση πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης, της
βενζίνης και του φυσικού αερίου στις τιμές του
Οκτωβρίου 2016 ήταν θετική κατά 0,26 εκατοστιαίες
μονάδες, για πρώτη φορά από τον Οκτώβριο του
2013. Αντίθετα, η επίπτωση του πετρελαίου
θέρμανσης και κίνησης, της βενζίνης και του φυσικού
αερίου στις τιμές του Σεπτεμβρίου 2016 ήταν
αρνητική κατά 0,72 εκατοστιαίες μονάδες.
Η αυξητική επίδραση του ενεργειακού κόστους στον
Γενικό Δείκτη Τιμών οφείλεται πρωτίστως στην
αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο
3
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
-1.000
Σεπ-16
Ιουν-16
Δεκ-15
Μαρ-16
Σεπ-15
Ιουν-15
Δεκ-14
Μαρ-15
Σεπ-14
Ιουν-14
Δεκ-13
Δείκτης Αγαθών
Μαρ-14
Σεπ-13
Ιουν-13
Δεκ-12
Μαρ-13
Σεπ-12
Ιουν-12
Μαρ-12
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ
-2.000
Ιουλ-16
Ιαν-16
Απρ-16
Οκτ-15
Ιουλ-15
Ιαν-15
Απρ-15
-5,0%
Οκτ-14
-1.500
Ιουλ-14
-4,0%
0
-500
Ιαν-14
-3,0%
1.000
500
Απρ-14
-2,0%
1.500
Οκτ-13
0,0%
-1,0%
χιλ. m3
2.000
Ιουλ-13
1,0%
Όγκος Οικοδομικής Δραστηριότητας
100%
80%
60%
40%
20%
0%
-20%
-40%
-60%
-80%
-100%
Ιαν-13
2,0%
δραστηριότητα (ΕΛΣΤΑΤ, σε κατοικήσιμα και μη
3
κτίρια και σε m ) αυξήθηκε σημαντικά κατά 65,5%,
σε ετήσια βάση, τον Αύγουστο 2016 (όπως
σημαντικά κατά 36% αυξήθηκε και τον Ιούλιο, λόγω
κυρίως αποτελέσματος βάσης), έναντι μείωσης κατά
27,8% τον Αύγουστο του 2015.
Απρ-13
3,0%
Η Ιδιωτική Κατασκευαστική Δραστηριότητα
στο 8μηνο 2016: Η ιδιωτική οικοδομική
Οκτ-12
Εξέλιξη Τιμών Αγαθών και Υπηρεσιών
% ετήσιες μεταβολές
Σεπτέμβριο 2016 και -2,0% τον Οκτώβριο 2015.
Τέλος, ο δομικός εναρμονισμένος πληθωρισμός
διαμορφώθηκε στο +0,9% τον Οκτώβριο από +0,7%
τον Σεπτέμβριο, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην
αύξηση των τιμών του τομέα των υπηρεσιών.
Ιουλ-12
πετρέλαιο θέρμανσης, το οποίο είχε και την
μεγαλύτερη θετική επίπτωση κατά 0,2 εκατοστιαίες
μονάδες τον Οκτώβριο 2016 από
αρνητική
επίπτωση 0,56 εκατοστιαίες μονάδες τον Σεπτέμβριο
2016. Σημειώνεται ότι οι αυξήσεις στους φόρους που
επιβάρυναν το κόστος ενέργειας για τα νοικοκυριά
αφορούν στον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης επί του
πετρελαίου θέρμανσης στα 0,28 ευρώ το λίτρο από
0,23 ευρώ που ψηφίστηκε τον Μάιο του 2016, αλλά
τέθηκε σε ισχύ από τις 15.10.2016 και ο Φόρος
Προστιθέμενης Αξίας που αυξήθηκε στο 24% από
23% που εφαρμόσθηκε από τον Ιούνιο του 2016.
Αντίθετα αρνητική ήταν η επίπτωση κατά 0,04
εκατοστιαίες μονάδες στον πληθωρισμό από τη
μείωση που σημειώθηκε στις τιμές ενοικίων και κατά
0,33 εκατοστιαίες μονάδες από τη μείωση που
σημειώθηκε στις τιμές τροφίμων.
Όγκος (σε χιλ. κυβ.μέτρα), δεξ. άξονας
% ετήσια μεταβολή, αριστ. άξονας
κινητός μέσος 6 μηνών
Δείκτης Υπηρεσιών
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ
Από την ανάλυση των επιμέρους δεικτών αγαθών
και υπηρεσιών προκύπτει ότι:
α) Η μεταβολή του δείκτη τιμών των υπηρεσιών ήταν
θετική (+0,2% τον Οκτώβριο του 2016), λόγω της
αύξησης της φορολογικής επιβάρυνσης το 2016.
Επισημαίνεται η θετική επίπτωση κατά 0,13
εκατοστιαίες μονάδες της κατηγορίας «εστιατόριαζαχαροπλαστεία» και 0,2 στα αεροπορικά εισιτήρια.
β) Η μεταβολή του δείκτη τιμών των αγαθών
βρίσκεται σε αρνητικό πρόσημο (-1,0%) τον
Οκτώβριο επηρεασμένη κυρίως από την αρνητική
επίπτωση των τιμών των τροφίμων και της ένδυσηςυπόδησης. Όσον αφορά στις βασικές κατηγορίες
αγαθών επισημαίνεται η μείωση του δείκτη τιμών, σε
ετήσια βάση, των νωπών φρούτων (-13,1%), των
λαχανικών (-4,7%), των γαλακτοκομικών-αυγών (2,1%), της ένδυσης και υπόδησης (-2,2%).
γ) Ο δομικός πληθωρισμός, ο οποίος εξαιρεί τις τιμές
των οπωροκηπευτικών και καυσίμων, παραμένει σε
αρνητικό έδαφος, στο -0,5% τον Οκτώβριο από
-0,3% τον Σεπτέμβριο του 2016 και από -0,2% τον
Αύγουστο του 2016.
Επίσης, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός επανήλθε
σε θετικό πρόσημο στο +0,6% τον Οκτώβριο του
2016, από -0,1% τον Σεπτέμβριο και +0,4% τον
Αύγουστο. Χωρίς την επίπτωση των φόρων ο
Γενικός Δείκτης βρίσκεται οριακά σε αρνητικό
έδαφος -0,1% τον Οκτώβριο από -0,8% τον
Σε επίπεδο οκταμήνου η ιδιωτική κατασκευαστική
3
δραστηριότητα (σε όγκο m ) μειώθηκε κατά 8,4%, σε
ετήσια βάση, στο οκτάμηνο του 2016, έναντι μείωσης
κατά 1,1% στην αντίστοιχη περίοδο του 2015.
Επίσης σε όρους αριθμού αδειών, τον Αύγουστο
2016 η οικοδομική δραστηριότητα αυξήθηκε κατά
16,0%, σε ετήσια βάση, έναντι μείωσης κατά 11,0%
στον αντίστοιχο μήνα του 2015. Ωστόσο, ο αριθμός
των ιδιωτικών οικοδομικών αδειών μειώθηκε κατά
8,0% στο οκτάμηνο 2016, έναντι οριακής μείωσης
κατά 0,8% στο οκτάμηνο του 2015.
Παρατηρείται ότι το επίπεδο της ιδιωτικής
κατασκευαστικής δραστηριότητας έχει καταστεί τόσο
χαμηλό, ώστε αρκεί η έκδοση μικρού αριθμού
οικοδομικών αδειών προκειμένου να επηρεάσει την
εξέλιξη μιας περιφέρειας ή και όλης της χώρας.
Η εικόνα του κλάδου των ιδιωτικών κατασκευών
καταδεικνύεται και από την πτώση της κατασκευής
νέων κατοικιών. Είναι ενδεικτικό ότι στο πρώτο
εξάμηνο του 2016 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία)
ολοκληρώθηκαν μόλις 4.055 οικιστικές μονάδες,
έναντι 4.719 στο πρώτο εξάμηνο του 2015.
Σημειώνεται ότι τον Ιούνιο 2016 κατασκευάστηκαν
μόνο 769 ιδιωτικές κατοικίες στην Ελλάδα, από 953
τον ίδιο μήνα του 2015.
Η ΕΛΣΤΑΤ χρησιμοποιεί και τον τριμηνιαίο Δείκτη
Παραγωγής στις Κατασκευές, που καλύπτει όλες
τους τομείς στις κατασκευές (πάσης φύσεως ιδιωτικά
4
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
κτίρια και έργα πολιτικού μηχανικού) από τις
σημαντικές εταιρείες του κατασκευαστικού κλάδου,
προκειμένου να αξιολογηθεί η πορεία του
κατασκευαστικού κλάδου.
μονάδες τον Οκτώβριο από 46,6 τον Σεπτέμβριο,
έναντι 32,6 μονάδες τον Οκτώβριο του 2015.
Αριθμός Νέων Κατοικιών
Εξάμηνο κάθε έτους
60.000
54.994
50.000
40.000
30.000
20.000
10.000
4.055
0
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Το Brexit και το αποτέλεσμα των προεδρικών
εκλογών στις ΗΠΑ άρχισαν να προβληματίζουν
έντονα τον πολιτικό κόσμο της Ευρώπης και να
προκαλούν έντονη νευρικότητα στην διεθνή
επενδυτική κοινότητα. Μετά τις προεδρικές εκλογές
στις ΗΠΑ, η σημαντικότερη πολιτική πρόκληση για
την Ευρώπη αλλά και τους επενδυτές, αποτελεί το
δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου στην Ιταλία για
την συνταγματική μεταρρύθμιση.
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ
Συγκεκριμένα, ο δείκτης παραγωγής στις κατασκευές
αυξήθηκε κατά 9,7% στο δεύτερο τρίμηνο του 2016
(τελευταία διαθέσιμα στοιχεία), σε ετήσια βάση,
έναντι ανόδου κατά 6,3% την αντίστοιχη περίοδο του
2015, λόγω της επιτάχυνσης των έργων βασικής
υποδομής. Από τις συνιστώσες μεταβλητές του
δείκτη, ο δείκτης παραγωγής έργων πολιτικού
μηχανικού αυξήθηκε σημαντικά κατά 11,4% στο
δεύτερο τρίμηνο του 2016, έναντι μείωσης κατά 1,0%
στο δεύτερο τρίμηνο του 2015, ενώ και ο δείκτης
παραγωγής ιδιωτικών οικοδομικών έργων αυξήθηκε
κατά 7,7% στο δεύτερο τρίμηνο 2016, από αύξηση
16,8% στο αντίστοιχο τρίμηνο του 2015.
Ωστόσο, σε επίπεδο εξαμήνου η παραγωγή στις
κατασκευές σημείωσε μικρότερες επιδόσεις έναντι
του 2015. Συγκεκριμένα ο δείκτης παραγωγής στις
κατασκευές σημείωσε μικρή άνοδο κατά 0,3%
(πρώτο εξάμηνο 2015: +22,3%), η δραστηριότητα
στις ιδιωτικές κατασκευές αυξήθηκε κατά 2,7%
(πρώτο εξάμηνο 2015: +24,2%), ενώ στις
κατασκευές έργων υποδομής μειώθηκε κατά 1,5%
(πρώτο εξάμηνο 2015: +20,8%).
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τους
Εθνικούς Λογαριασμούς (ΕΛΣΤΑΤ), το προϊόν του
συνόλου του κατασκευαστικού τομέα (σε σταθερές
τιμές) μειώθηκε στο πρώτο εξάμηνο του 2016 κατά
0,1%, σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης κατά 20,2%
στο αντίστοιχο εξάμηνο του 2015, με αποτέλεσμα ο
κλάδος των κατασκευών να αντιπροσωπεύει μόλις
το 2,2% της συνολικής προστιθέμενης αξίας της
οικονομίας.
Στην εξέλιξη της οικοδομικής δραστηριότητας η
ζήτηση από το εξωτερικό δεν φαίνεται να έχει κάποια
αξιόλογη συμβολή, δεδομένου ότι η εισροή
κεφαλαίων για αγορά ακινήτων από το εξωτερικό
διαμορφώθηκε στα € 122,3 εκατ. στο οκτάμηνο του
2016 παρουσιάζοντας έτσι αύξηση κατά 4,6% σε
ετήσια βάση, έναντι μείωσης κατά 23,8% στο
οκτάμηνο του 2015.
Τέλος, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, ο δείκτης προσδοκιών
στο σύνολο των ιδιωτικών κατασκευών παρουσιάζει
έντονες μεταπτώσεις, αυξήθηκε πάντως στις 74,1
Το δημοψήφισμα αφορά, κυρίως στον περιορισμό
του ρόλου της Γερουσίας μέσω της μείωσης του
αριθμού των Γερουσιαστών, την αλλαγή των
διαδικασιών για την εκλογή του Προέδρου της
Δημοκρατίας και τον περιορισμό των δικαιοδοσιών
των περιφερειών. Το ισχύον πολιτικό σύστημα, δίνει
στα δύο κοινοβουλευτικά σώματα Γερουσία και
Βουλή Αντιπροσώπων ίσες εξουσίες, με αποτέλεσμα
να παρεμποδίζεται το νομοθετικό έργο και κατά
συνέπεια να καθυστερεί η υιοθέτηση διαρθρωτικών
αλλαγών με σημαντικές οικονομικές συνέπειες.
Ωστόσο, ο πρωθυπουργός της Ιταλίας στο
πρόσφατο παρελθόν έχει αφήσει να εννοηθεί ότι σε
περίπτωση
που
το
αποτέλεσμα
του
δημοψηφίσματος αποβεί αρνητικό, ο ίδιος θα
παραιτηθεί από την πρωθυπουργία.
Στο
ενδεχόμενο
παραίτησης
του
Ιταλού
πρωθυπουργού είναι σαφές ότι θα υπάρξει πολιτική
αστάθεια στην Ιταλία ικανή να δρομολογήσει
πολιτικές εξελίξεις, με σοβαρό αντίκτυπο στη δομή
της Ευρωζώνης, ενώ θα συμβάλει για μακρό χρονικό
διάστημα στη διατήρηση της ευνοιοκρατίας. Η ψήφος
αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης για την κυβέρνηση της
Ιταλίας και το μεταρρυθμιστικό όραμα που
ενστερνίζεται ο Ιταλός πρωθυπουργός.
Ο Ιταλικός τύπος την τρέχουσα εβδομάδα κάνει
αναφορά σε μια ιδιαιτέρως σημαντική πολιτική
πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και
συγκεκριμένα του προέδρου της Jean Claude
Juncker.
Σύμφωνα με την πρόταση-σχέδιο ζητείται η διακοπή
της λιτότητας για μια διετία και ταυτόχρονα η
ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων σε χώρες
όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, η Μάλτα, οι οποίες
μπορούν να υποστηρίξουν μια τέτοια κίνηση,
προκειμένου να ενισχυθεί περεταίρω η αναπτυξιακή
διαδικασία.
Όσον αφορά σε χώρες, όπως η Ισπανία, η Ιταλία και
η Γαλλία, προτείνεται μια προσωρινή χαλάρωση των
δημοσιονομικών περιορισμών που ισχύουν σήμερα,
5
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
ώστε να προβούν σε αύξηση δαπανών με
πολλαπλασιαστικό
αποτέλεσμα
εντός
της
οικονομίας.
Ενδεχομένως, κάποιοι να αιτιολογήσουν την κίνηση
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ως μια κίνηση στήριξης
στο πρόσωπο του πρωθυπουργού της Ιταλίας
ης
ενόψει του δημοψηφίσματος της 4 Δεκεμβρίου,
επειδή οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις στο σύνολο
τους επιβεβαιώνουν την επικράτηση του "Όχι" έναντι
του "Ναι" με περιθώριο που κυμαίνεται μεταξύ 5%7%. Είναι σαφές από τα σημερινά στοιχεία των
δημοσκοπήσεων ότι οι Ιταλοί πολίτες θέλουν να
προβάλουν την εναντίωσή τους στο οικονομικό
περιβάλλον που βιώνουν.
Πιθανώς, στο πλαίσιο του καθησυχασμού του
εκλογικού σώματος ο πρωθυπουργός της Ιταλίας
αποφάσισε να ασκήσει βέτο στην προτεινόμενη
αναθεώρηση του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής
Ένωσης, εξαιτίας των έκτακτων δαπανών της
Ιταλικής κυβέρνησης για το μεταναστευτικό και τους
σεισμούς, μέχρι το 2020.
2015-Σεπτέμβριος 2016), το συνολικό έλλειμμα ήταν
σημαντικά αυξημένο, κατά 33,8%, σε σχέση με το
προηγούμενο δημοσιονομικό έτος, λόγω της
σημαντικής
αύξησης
των
δαπανών.
Πιο
συγκεκριμένα, το δημοσιονομικό έτος 2016 το
συνολικό έλλειμμα ανήλθε σε $587,3 δισ. έναντι
$439,1 δισ. στο δημοσιονομικό έτος 2015, με τις
δημοσιονομικές δαπάνες να είναι αυξημένες κατά
$166,3 δις (ή, 4,5%). Το δημοσιονομικό έλλειμμα
αναμένεται να διογκωθεί περαιτέρω στο άμεσο
μέλλον εάν υλοποιηθούν οι προεκλογικές εξαγγελίες
του νέου Προέδρου, ο οποίος θα αναλάβει
καθήκοντα στις 20 Ιανουαρίου 2017. Αυτές
προβλέπουν: α) περικοπή των φόρων προσωπικού
εισοδήματος και εταιρικών κερδών, β) σημαντική
αύξηση των δημοσίων επενδύσεων, ειδικά για
υποδομές και γ) αύξηση των αμυντικών δαπανών.
Συγκράτηση του ελλείμματος θα μπορούσε να
επιτευχθεί, εφόσον, παράλληλα με τα ανωτέρω,
διευρυνθεί η φορολογική βάση, ελαχιστοποιηθεί το
περιθώριο φοροαποφυγής και δοθούν κίνητρα
επαναπατρισμού σε εταιρείες των ΗΠΑ με έδρα την
αλλοδαπή.
Το πολιτικό σύστημα στην Ιταλία δεν πρέπει να
προκαλέσει
τριγμούς
στο
οικοδόμημα
της
Ευρωζώνης, καθώς η βαρύτητα του είναι άκρως
σημαντική. Η Ευρωπαϊκή Ένωση τους επόμενους
μήνες θα κληθεί να αντιμετωπίσει σημαντικές
πολιτικές προκλήσεις.
Το 2017 αποτελεί έτος πολιτικών επιλογών για
αρκετές χώρες της Ευρωζώνης ικανές να
δρομολογήσουν νέες πολιτικές συνθήκες. Το μίγμα
οικονομικής πολιτικής θα πρέπει να τροποποιηθεί
άμεσα ώστε να υπάρξει οικονομική ανάκαμψη στις
δοκιμαζόμενες οικονομίες και ιδίως αυτές του Νότου
της Ευρωζώνης.
Η μεσαία τάξη στην Ευρώπη όπως και στις ΗΠΑ
θεωρεί ότι δεν έχει ωφεληθεί από την ισχύουσα
οικονομική πραγματικότητα. Σε επίπεδο Ευρωζώνης,
απαιτείται μια γενναία απόπειρα αλλαγής της
ισχύουσας οικονομικής πολιτικής, προτού η
απογοήτευση των πολιτών γίνει περισσότερο έντονη.
▼
ΗΠΑ
Προϋπολογισμός
Ο Ομοσπονδιακός Προϋπολογισμός παρουσίασε
έλλειμμα ύψους $44,2 δισ. τον Οκτώβριο, έναντι
πλεονάσματος
$33,5
δισ.
τον
Σεπτέμβριο,
αποτέλεσμα της σημαντικής υποχώρησης των
εσόδων (κατά $134,9 δισ.), η οποία υπερκάλυψε τη
μείωση των δαπανών (κατά $57,3 δισ.). Κατά τη
διάρκεια του δημοσιονομικού έτους 2016 (Οκτώβριος
Λιανικές πωλήσεις
Οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν τον Οκτώβριο κατά
0,8%, σε μηνιαία βάση, μετά από αύξηση 1,0% τον
Σεπτέμβριο, υπερβαίνοντας τις εκτιμήσεις των
αναλυτών για αύξηση περί το 0,6%. Η Fed
παρακολουθεί στενά τις λιανικές πωλήσεις
αφαιρουμένων των οχημάτων, των καυσίμων και
των οικοδομικών υλικών, τα οποία παρουσιάζουν
έντονη μεταβλητότητα. Οι λιανικές πωλήσεις οι
πωλήσεις, αυξήθηκαν τον Οκτώβριο, κατά 0,8%,
έναντι 0,3% τον Σεπτέμβριο, πολύ περισσότερο από
όσο ανέμεναν πιο αναλυτές (0,4%). Επιπλέον,
αύξηση των λιανικών πωλήσεων παρατηρήθηκε
σχεδόν σε όλες τις υποκατηγορίες προϊόντων,
αντανακλώντας την εδραίωση καλού κλίματος
καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Σε ετήσια βάση, ο
ρυθμός αύξησης των λιανικών πωλήσεων ανήλθε
στο 4,3% τον Οκτώβριο, ευρισκόμενος σε υψηλό
διετίας. Περαιτέρω, οι λιανικές πωλήσεις αναμένεται
να διατηρηθούν σε υψηλό επίπεδο εν όψει της
εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων. Μάλιστα,
δεδομένου ότι η ιδιωτική κατανάλωση αποτελεί το
70% του ΑΕΠ, η ανοδική πορεία των λιανικών
πωλήσεων στους τελευταίους οκτώ μήνες,
προοιωνίζεται την επίτευξη ρυθμού μεγέθυνσης κατά
2,2%, που συνιστά μία εκ των προϋποθέσεων ώστε
η Fed να αυξήσει τα βασικά επιτόκια. Είναι
χαρακτηριστικό ότι, μετά την δημοσίευση των
6
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
στοιχείων για τις λιανικές πωλήσεις τον Οκτώβριο,
κάποιοι αναλυτές αναθεώρησαν προς τα πάνω τις
εκτιμήσεις για τον ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ
στο τέταρτο τρίμηνο 2016, από 2,5% σε 2,7%. Τα
ανωτέρω, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι
διατηρούνται οι βελτιωμένες συνθήκες στην αγορά
εργασίας και η καταναλωτική δαπάνη σε
ικανοποιητικό επίπεδο, καθιστούν την αύξηση των
βασικών επιτοκίων κατά την επόμενη συνεδρίαση
της Fed (13-14 Δεκεμβρίου), σχεδόν βέβαιη.
▼
Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ)
Φθινοπωρινές προβλέψεις Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη ΖτΕ, ο πληθωρισμός
και η αύξηση του ΑΕΠ το 2016 θα διαμορφωθούν στο
1,8% και 0,3%, αντίστοιχα, υψηλότερα από όσο
προέβλεπαν οι εαρινές προβλέψεις (Μάϊος 2016).
Επίσης, τα μεγέθη της αγοράς εργασίας, για το 2016,
αναθεωρήθηκαν επί τα βελτίω και το ποσοστό
ανεργίας αναμένεται να διαμορφωθεί στο 10,1%,
έναντι 10,3% που προβλεπόταν τον Μάιο.
Σημειώνεται ότι, τον Σεπτέμβριο, ο πληθωρισμός και
ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ ήταν 0,4% και
1,6%, αντίστοιχα, ενώ το ποσοστό ανεργίας
διαμορφώθηκε στο 10,0%. Περαιτέρω, σύμφωνα με
τις φθινοπωρινές προβλέψεις, αναθεωρήθηκαν προς
τα κάτω οι εκτιμήσεις αύξησης του ΑΕΠ κατά το
2017, για τα περισσότερα κράτη-μέλη της ΖτΕ. Αυτό
οδήγησε, με τη σειρά του, σε αναθεώρηση προς τα
πάνω των εαρινών εκτιμήσεων για το ποσοστό
ανεργίας. Εντούτοις, το ποσοστό ανεργίας εκτιμάται
ότι θα συνεχίσει την καθοδική πορεία τα επόμενα
δύο έτη, που ξεκίνησε το δεύτερο τρίμηνο του 2013.
Αναφορικά με την πορεία των επιμέρους στοιχείων
του ΑΕΠ, αναφέρεται ότι: α) Η ιδιωτική κατανάλωση
θα συνεχίσει να επωφελείται της αύξησης της
απασχόλησης και της ανόδου των μισθών.
Παράλληλα, αναμένεται να υποχωρήσουν τα οφέλη
για το διαθέσιμο εισόδημα από τη χαμηλή τιμή της
ενέργειας. β) Οι ιδιωτικές επενδύσεις δεν αναμένεται
να επανακάμψουν σύντομα, παρά τις βελτιούμενες
συνθήκες ρευστότητας και το σχετικά χαμηλό κόστος
δανεισμού, λόγω του χαμηλού ρυθμού αύξησης της
ζήτησης και των χαμηλών προσδοκιών για αύξησή
της στο άμεσο μέλλον. γ) Η δημόσια δαπάνη
αναμένεται να διατηρηθεί σχεδόν στα ίδια επίπεδα.
δ) Οι καθαρές εξαγωγές αναμένεται να έχουν
αρνητική συμβολή έως και το 2018. Επιπλέον,
αυξημένοι είναι οι κίνδυνοι για την οικονομία της ΖτΕ
προερχόμενοι κυρίως από το εξωτερικό, όπως από
την απόφαση αποχώρησης του Ην. Βασιλείου από
την ΕΕ, την προσαρμογή της οικονομίας της Κίνας
σε επίπεδα χαμηλότερης ανάπτυξης και τις
γεωπολιτικές συγκρούσεις. Τέλος, στη δημοσίευση
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επισημαίνεται ότι, ο
ρυθμός επανόδου του ΑΕΠ στα προ κρίσης επίπεδα
διαφέρει σημαντικά ανάμεσα στα κράτη-μέλη.
ΑΕΠ
Σύμφωνα με τη πρώτη εκτίμηση της Eurostat, στο
τρίτο τρίμηνο 2016, η οικονομία της ΖτΕ διατήρησε
τον ίδιο ρυθμό ανάπτυξης, τόσο σε τριμηνιαία, όσο
και σε ετήσια βάση. Πιο συγκεκριμένα, το ΑΕΠ
αυξήθηκε κατά 0,3% σε τριμηνιαία βάση και κατά
1,6% σε ετήσια. Σε επίπεδο κράτους-μέλους, σε
τριμηνιαία και ετήσια βάση, όλες οι οικονομίες
παρουσίασαν αύξηση του ΑΕΠ. Εντούτοις, σε ετήσια
βάση, το ΑΕΠ επιβραδύνθηκε στην Ισπανία (3,2%)
και τη Γαλλία (1,1%), ενώ παρέμεινε σταθερός στη
Γερμανία (1,7%).
Εμπορικό Ισοζύγιο
Σύμφωνα με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία της
Eurostat, τον Σεπτέμβριο, το πλεόνασμα του
εμπορικού ισοζυγίου αυξήθηκε στα €24,9 δισ. από
€23,4 δισ. τον Αύγουστο. Σε ετήσια βάση, το
πλεόνασμα έχει αυξηθεί κατά €6,5 δισ. (ή, 35,5%),
αποτέλεσμα των μειωμένων εισαγωγών αλλά και
των αυξημένων εξαγωγών. Τα στοιχεία του
εννεαμήνου αποκαλύπτουν σημαντικές αποκλίσεις
της εξέλιξης του εμπορικού ισοζυγίου ανάμεσα στα
κράτη-μέλη.
Είναι
χαρακτηριστικό
ότι
συρρικνώθηκαν τα πλεονάσματα της Γερμανίας και
της Ιταλίας, επιδεινώθηκε το έλλειμμα της Ισπανίας
αλλά βελτιώθηκε το εμπορικό ισοζύγιο της Γαλλίας,
καθώς συρρικνώθηκε το έλλειμμά της.
▼
Γερμανία
ΑΕΠ
Το ΑΕΠ επιβραδύνθηκε στο 0,2%, σε τριμηνιαία
βάση, στο τρίτο τρίμηνο του 2016, έναντι αύξησης
0,4% στο δεύτερο και 0,7% στο πρώτο τρίμηνο (σε
πραγματικούς όρους, διορθωμένα στοιχεία). Από τα
επιμέρους στοιχεία του ΑΕΠ, στο τρίτο τρίμηνο του
2016 έναντι του δεύτερου, αυξήθηκε η συμβολή της
7
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
ιδιωτικής δαπάνης, ενώ μειώθηκε η συμβολή των
καθαρών εξαγωγών στην αύξηση του ΑΕΠ. Έτσι, η
δυναμική της οικονομίας της Γερμανίας βασίζεται
κυρίως στην υψηλή εγχώρια ζήτηση, η οποία
στηρίζεται στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο ανεργίας και
την αύξηση των μισθών.
Δείκτης εμπιστοσύνης των επενδυτών (ZEW)
Ο δείκτης εμπιστοσύνης των επενδυτών (ZEW) για
την ανάπτυξη της οικονομίας της Γερμανίας τους
επόμενους έξι μήνες, εκτινάχθηκε στις 13,8 μονάδες
τον Νοέμβριο, από 6,2 μονάδες τον Οκτώβριο.
Επίσης αύξηση σημείωσε και η εμπιστοσύνη των
επενδυτών για τις προοπτικές ανάπτυξης της ΖτΕ
στους επόμενους έξι μήνες (Νοέμβριος: 15,8
μονάδες, Οκτώβριος: 12,3 μονάδες). Αντιθέτως, οι
δείκτες οικονομικού κλίματος στη Γερμανία και στη
ΖτΕ μειώθηκαν, κυρίως λόγω του εκλογικού
αποτελέσματος στην ΗΠΑ, το οποίο αύξησε την
αβεβαιότητα.
2016, σε υψηλότερο επίπεδο έναντι 0,7% στο
δεύτερο τρίμηνο του έτους και έναντι πρόβλεψης
0,8%. Σε τριμηνιαία βάση, το ΑΕΠ αυξήθηκε, για
τρίτο κατά σειρά τρίμηνο, κατά 0,5% στο τρίτο
τρίμηνο 2016, έναντι 0,2% στο δεύτερο τρίμηνο. Στο
τρίτο τρίμηνο 2016, τη μεγαλύτερη συμβολή στον
ρυθμό ανάπτυξης είχαν οι εξαγωγές κατά 0,3
ποσοστιαίες μονάδες, οι οποίες αυξήθηκαν κατά
2,0%. Η ιδιωτική κατανάλωση είχε μηδενική συμβολή
στην αύξηση του ΑΕΠ, δοθέντος ότι αυξήθηκε μόνο
κατά 0,1%, εξαιτίας της αρνητικής επίδρασης από τις
κακές καιρικές συνθήκες λόγω των τυφώνων τον
Αύγουστο, παρά την αύξηση των μισθών αυτό το
τρίμηνο που ήταν η μεγαλύτερη των τελευταίων
είκοσι ετών. Επίσης μηδενική συμβολή είχαν οι
κεφαλαιουχικές δαπάνες οι οποίες παρέμειναν
αμετάβλητες, έναντι μείωσης κατά 0,1% στο δεύτερο
τρίμηνο 2016, λόγω της αβεβαιότητας των
επιχειρήσεων για την παγκόσμια ανάπτυξη η οποία
τις αποτρέπει να προβούν σε σημαντικές
επενδύσεις.
Πληθωρισμός
Ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή
(ΕνΔΤΚ) αυξήθηκε, τον Οκτώβριο, στο 0,7%, σε
ετήσια βάση, το υψηλότερο ποσοστό από τον
Σεπτέμβριο του 2014. Η αύξηση οφείλεται κυρίως
στην
αποδυνάμωση
των
αποπληθωριστικών
πιέσεων από την πτώση των ενεργειακών τιμών.
Δεδομένου ότι, ο ΕνΔΤΚ της Γερμανία έχει τον
μεγαλύτερο συντελεστή βαρύτητας στον υπολογισμό
του ΕνΔΤΚ της ΖτΕ (27,8%), η σημαντική αύξησή
του θα ωθήσει τον ΕνΔΤΚ στη ΖτΕ προς τα πάνω το
επόμενο διάστημα, ο οποίος διαμορφώθηκε στο
0,4% τον Σεπτέμβριο.
▼
ΙΑΠΩΝΙΑ
Οικονομική δραστηριότητα
Υψηλότερος από τις προβλέψεις των αναλυτών ήταν
ο ρυθμός ανάπτυξης στην Ιαπωνία στο τρίτο τρίμηνο
2016, ως αποτέλεσμα της ενίσχυσης των εξαγωγών,
αφού ενδυναμώνεται η ζήτηση από το εξωτερικό.
Έτσι περιορίζονται οι πιέσεις προς την ΤτΙαπωνίας
για περαιτέρω ενίσχυση της νομισματικής βάσης και
μείωση του βασικού της επιτοκίου, καθώς και προς
την κυβέρνηση του Shinzo Abe για επιπλέον μέτρα
δημοσιονομικής πολιτικής, ώστε να ενισχυθεί η
ζήτηση στο εσωτερικό και να αυξηθεί ο
πληθωρισμός. Βέβαια, θετικά αναμένεται να
επιδράσει στην οικονομική δραστηριότητα το πακέτο
δημοσιονομικών δαπανών ύψους ¥28 τρισ. ($259
δισ.) που θα περιλαμβάνει δαπάνες για τη στήριξη
των χαμηλών εισοδημάτων, τη φροντίδα των
παιδιών, τη στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων, για
έργα υποδομής και για έργα επισκευών των ζημιών
από τους σεισμούς του Απριλίου.
▼
ΚΙΝΑ
Οικονομική δραστηριότητα
Η σταθεροποίηση της οικονομικής δραστηριότητας
που παρατηρήθηκε τα προηγούμενα τρίμηνα του
2016 φαίνεται ότι συνεχίζεται στο τέταρτο τρίμηνο
του έτους. Αυτό αντανακλούν τα στοιχεία για τον
Οκτώβριο που αφορούν στις επενδύσεις, τη
βιομηχανική παραγωγή και τις λιανικές πωλήσεις. Οι
επενδύσεις παρουσίασαν υψηλότερο ρυθμό ανόδου,
ως αποτέλεσμα της αύξησης των δημοσίων
δαπανών για την κατασκευή έργων υποδομής ώστε
να τονωθεί η ανάπτυξη. Η αύξηση των επενδύσεων
έχει θετική επίδραση και στη βιομηχανική παραγωγή,
η οποία παρουσιάζει σταθερό ρυθμό επέκτασης από
την αρχή του έτους και ιδιαιτέρως στους κλάδους του
τσιμέντου και του χάλυβα που σχετίζονται με τις
κατασκευές. Παράλληλα, οι λιανικές πωλήσεις, αν
και παρουσίασαν χαμηλότερο ρυθμό αύξησης,
συνεχίζουν να αυξάνονται εντονότερα από τις
επενδύσεις, κάτι που υποδηλώνει τη μετάβαση της
οικονομίας της Κίνας σε μια οικονομία που θα
στηρίζεται περισσότερο στην κατανάλωση και
λιγότερο στις επενδύσεις. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η
ΤτΚίνας δεν θα προβεί σε μείωση του βασικού της
επιτοκίου το 2017 και σε μείωση του ποσοστού των
υποχρεωτικών τραπεζικών διαθεσίμων στο πρώτο
εξάμηνο του 2017, ώστε να μην επιβαρυνθεί
περισσότερο το χρέος της χώρας που έχει ξεπεράσει
το 250% του ΑΕΠ. Παράλληλα, οι αναλυτές
αναμένουν με ενδιαφέρον την εξαγγελία από την
κυβέρνηση του προγράμματος για το 2017, που
αφορά στην οικονομία και τις μεταρρυθμίσεις, κατά
τη διάρκεια του ετήσιου Κεντρικού Οικονομικού
Συνεδρίου Εργασίας τον προσεχή Δεκέμβριο.
Αναλυτικότερα, ο ρυθμός ανάπτυξης, σε ετήσια
βάση, διαμορφώθηκε σε 2,2% στο τρίτο τρίμηνο
8
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
Σταθεροποίηση στην οικονομία της Κίνας
12,0
10,0%
10,0
8,3%
8,0
6,1%
6,0
4,0
Οκτ-15
Νοε-15
Δεκ-15
Ιαν.- Μαρ-16 Απρ-16 Μαϊ-16 Ιουν-16 Ιουλ-16 Αυγ-16
Φεβ.16
Βιομηχανική παραγωγή
Λιανικές πωλήσεις
Σεπ-16
Οκτ-16
Επενδύσεις
Πηγή: Στατιστική αρχή
▼
Ισοτιμίες
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του
Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ
(USD+DXY) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs)
την εβδομάδα που έληξε στις 8.11.2016 αυξήθηκαν.
Οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις)
θέσεις διαμορφώθηκαν σε θετικό επίπεδο για
εικοστή πέμπτη εβδομάδα.
Αναμένεται μείωση των specs θέσεων εναντίον (short) του ευρώ
Αριθμός συμβολαίων
0
-50000
Ελβετίας). Ειδικότερα, ο σταθμισμένος δείκτης
καταγράφει σωρευτικά κέρδη από την αρχή του
έτους 1,6%. Θετική επίδραση έχει στο δολάριο η
ανακοίνωση της μηνιαίας ανόδου των λιανικών
πωλήσεων τον Οκτώβριο κατά 0,8%, έναντι
πρόβλεψης της αγοράς για άνοδο 0,6%. Οι
επενδυτές έχουν αρχίσει να τιμολογούν την
πιθανότητα τόνωσης της οικονομίας των ΗΠΑ μέσω
ενός φιλόδοξου δημοσιονομικού προγράμματος, με
αποτέλεσμα την ενίσχυση του δολαρίου. Παράλληλα,
η αυξημένη πιθανότητα ανόδου των επιτοκίων από
την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ συμβάλει
στην διατήρηση θέσεων υπέρ του δολαρίου.
Σημειώνεται, ότι σύμφωνα με την αγορά η
πιθανότητα ανόδου των επιτοκίων στις 15
Νοεμβρίου προσδιορίζονταν στο 94%.
φράγκο:
Το
ευρώ,
εμφανίζεται
εξασθενημένο έναντι του φράγκου στην αρχή της
εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,0733
φράγκων. Σημειώνεται, ότι το ευρώ καταγράφει
απώλειες από την αρχή του έτους έναντι του
φράγκου 1,4%. Σύμφωνα με τα δημοσιευθέντα
νομισματικά στοιχεία της ΤτΕλβετίας (SNB), την
προηγούμενη εβδομάδα, δεν υπήρξε παρέμβαση της
στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή
ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των
μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας
είχαν καταθέσει στην SNB, ανήλθε στα 519,85 δισ.
φράγκα για την εβδομάδα που έληξε στις 11
Νοεμβρίου από 518,55 δισ. φράγκα που ήταν την
εβδομάδα που έληξε στις 4 Νοεμβρίου.
Ελβετικό
-100000
Στερλίνα: Μικτή η εβδομαδιαία εικόνα της στερλίνας.
-150000
-200000
-250000
Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank
Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές
συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε στις
8.11.2016, μειώθηκαν κατά 8.071 συμβόλαια, με
αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον
πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα -129.314
συμβόλαια από -137.385 την προηγούμενη
εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για την πρώτη
εβδομαδιαία μείωση από τις 27 Σεπτεμβρίου.
Ευρώ: Το ευρώ, εμφανίζεται εξασθενημένο έναντι
του δολαρίου-ΗΠΑ μετά την ανοδική αντίδραση που
κατέγραψε εξαιτίας του αποτελέσματος των
προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ. Η ισοτιμία δολαρίουευρώ στις 16 Νοεμβρίου διαμορφωνόταν περί τα
1,0711 USD/EUR (χαμηλό 11μήνου) από 1,1210
USD/EUR που ήταν στις 9 Νοεμβρίου, με
αποτέλεσμα το ευρώ να καταγράφει από την αρχή
του έτους απώλειες 1,4% έναντι του δολαρίου. Το
δολάριο, ενίσχυσε την παρουσία του αναφορικά και
ως προς το σταθμισμένο δείκτη Dollar Index-DXY, ο
οποίος μετράει την αξία του δολαρίου, έναντι των έξι
σημαντικότερων νομισμάτων (ευρώ, γιεν, στερλίνα,
δολάριο Καναδά, κορώνα Σουηδίας, φράγκο
Η στερλίνα στις 16 Νοεμβρίου, διατηρεί τα κέρδη της
έναντι του δολαρίου-ΗΠΑ (1,2468 USD/GBP), ενώ
τα ενισχύει έναντι του ευρώ (0,8591 GBP/EUR).
Σωρευτικά η στερλίνα διαπραγματεύεται από την
αρχή του έτους χαμηλότερα κατά 16,7%, έναντι του
ευρώ και 15,5% έναντι του δολαρίου. Η στερλίνα
ενδεχομένως να δεχθεί πιέσεις, μετά τη διέρρευση
απορρήτου σημειώματος σύμφωνα με το οποίο η
κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δεν διαθέτει
συγκεκριμένο σχέδιο για την υλοποίηση της
απομάκρυνσης της χώρας από την Ευρωπαϊκή
Ένωση.
Εντούτοις, η ανησυχία των επενδυτών για τις
οικονομικές εξελίξεις συνεχίζει να αποτυπώνεται στο
ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-credit default swaps).
Σημειώνεται, ότι στις 16 Νοεμβρίου το πενταετούς
διάρκειας ασφάλιστρο διαμορφωνόταν στα 40,0 bps
από 40,6 bps που ήταν στις 9 Νοεμβρίου και 21,4
bps στην αρχή του έτους.
Αγορές ομολόγων – Η πορεία του προγράμματος QE
της ΕΚΤ
Έντονες οι ρευστοποιήσεις για την πλειονότητα των
10ετών ομόλογων της Ευρωζώνης. Ωστόσο, οι
πιέσεις μετριάσθηκαν, καθώς η ικανοποιητική
αναπτυξιακή πορεία της Ιταλίας και της Πορτογαλίας
9
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
στο τρίτο τρίμηνο απομάκρυναν προσωρινά τις
ανησυχίες των επενδυτών για την πορεία της
οικονομικής ανάπτυξης στο Νότο της Ευρωζώνης.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το 10ετές ομόλογο της
Ιταλίας του οποίου η απόδοση ανήλθε στην αρχή της
εβδομάδας στο 2,16% υποχώρησε μέχρι το 1,86%
για να σταθεροποιηθεί στην συνέχεια περί το 2,03%.
Αρνητικά επηρέασαν την αγορά ομολόγων της
Ιταλίας οι δηλώσεις του πρωθυπουργού της χώρας
περί ενδεχόμενης αποχώρησης του, εάν δεν γίνουν
δεκτές οι συνταγματικές μεταρρυθμίσεις στο
ης
δημοψήφισμα της 4 Δεκεμβρίου.
Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ την
εβδομάδα μέχρι τις 11 Νοεμβρίου στα πλαίσια
εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης
(QE), διαμορφώθηκαν στα €1.165,087 δισ. με
αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την
έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα €13,2
δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προέβη
σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας € 853 εκατ.
και ABS αξίας € 199 εκατ. Επίσης, την περασμένη
εβδομάδα η ΕΚΤ προέβη σε αγορές εταιρικών και
ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας € 1,8 δισ.
€ δισ.
80
70
706 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του
10ετούς γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς
του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ,
ανήλθε στο 0,33%. Η 10ετία της Πορτογαλίας στις 16
Νοεμβρίου εμφάνιζε απόδοση 3,57%, της Ισπανίας
1,52% και της Ιταλίας 2,03%. Η διαφορά απόδοσης
του 10ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με
την αντίστοιχη του γερμανικού, ανήλθε σε
εβδομαδιαία βάση στις 323 μ.β. ενώ του 10ετούς
ιταλικού ομολόγου στις 170 μ.β. Στις ΗΠΑ, η
απόδοση του 10-ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν
στο 2,28% στις 16.11.2016. Όσον αφορά την
προσφορά στην πρωτογενή αγορά την τρέχουσα
εβδομάδα, υπολογίζεται περί τα €9,5 δισ. Αξίζει να
σημειωθεί ότι ο μέσος δανεισμός για την
συγκεκριμένη εβδομάδα τα τελευταία τρία έτη
διαμορφώνεται στα €15 δισ. Ειδικότερα, το Γαλλικό
δημόσιο στις 17 Νοεμβρίου θα δανεισθεί μέσω της
υφιστάμενης εκδόσεως ΟΑΤ 04/2021 περί τα €1,5
δισ. και μέσω νέας εκδόσεως 05/2022 περί τα €4,0
δισ. Επίσης, την ίδια ημέρα το Ισπανικό δημόσιο
μέσω παλαιοτέρων εκδόσεων SPGB περί τα €3-4
δισ.
Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ
Εφαρμογή προγράμματος: 88 εβδομάδες
60
▼
Βουλγαρία
50
40
30
20
Ρυθμός ανάπτυξης
10
0
Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank
Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών
(αγορά) του 10ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ. 2026
ης
το πρωί της 16 Νοεμβρίου διαμορφωνόταν μεταξύ
75,48-75,68
ήτοι
απόδοση
7,38%-7,42%.
Υπενθυμίζεται ότι στις 10.6.2014 το 10ετές ομόλογο
είχε καταγράψει χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις
8.7.2015 υψηλό αποδόσεως 19,27%.
Εντονες οι ρευστοποιήσεις για την πλειονότητα των 10ετών
ομολόγων της ΖτΕ (Αποδόσεις 10ετών ομολόγων)
0,14
0,33
0,25
0,48
0,46
0,76
Γερμανία
Ολλανδία
Γαλλία
Πορτογαλία
Ισπανία
2
9/11/2016
3,9
4,0
3,23
3,57
3,8
3,7
3,6
3,5
3,4
3,5
3,1
3,0
7,43
7,39
Ελλάδα
0
ΑΕΠ (ετήσια % μεταβολή)
4,5
1,75
2,03
1,26
1,52
Ιταλία
Στο τρίτο τρίμηνο 2016, η αύξηση του ΑΕΠ
παρουσίασε οριακή επιβράδυνση στο 3,5%, σε
ετήσια βάση, από 3,6% στο δεύτερο τρίμηνο του
έτους. Στο τρίτο τρίμηνο 2016, θετική συμβολή στο
ΑΕΠ είχαν η κατανάλωση (69,7% του ΑΕΠ), που
αυξήθηκε κατά 1,0%, έναντι 1,2% στο δεύτερο
τρίμηνο 2016 και οι εξαγωγές που αυξήθηκαν κατά
8,5%, έναντι 4,5% στο δεύτερο τρίμηνο 2016.
Αντιθέτως, αρνητική συμβολή στο ΑΕΠ είχαν οι
επενδύσεις (18,3% του ΑΕΠ), οι οποίες μειώθηκαν
κατά 4,0%, έναντι μείωσης κατά 0,1% στο δεύτερο
τρίμηνο 2016 και οι εισαγωγές που αυξήθηκαν κατά
3,9%, έναντι 2,8% στο δεύτερο τρίμηνο 2016.
Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 2016), η άνοδος
του ΑΕΠ στη Βουλγαρία από 3,6% το 2015 θα
επιβραδυνθεί στο 3,1% το 2016 και στο 2,9% το
2017.
4
16/11/2016
6
8
Πηγή: Reuters, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank
2,0
1,5
1,5
1,0
0,5
Η διαφορά απόδοσης μεταξύ των ελληνικών 10ετών
και γερμανικών ομολόγων (spread) υποχώρησε στις
2,5
2,5
0,8
0,2
0,0
1ο Τρ.2014
3ο Τρ.2014
1ο Τρ.2015
3ο Τρ.2015
1ο Τρ.2016
3ο Τρ.2016
Πηγή: Στατιστική Αρχή
10
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
Πληθωρισμός
Ο πληθωρισμός παρέμεινε αμετάβλητος στο -0,6%
τον Οκτώβριο, ενώ στο δεκάμηνο του 2016, ήταν,
κατά μέσο όρο, -0,9%. Σε μηνιαία βάση, ο
πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε θετικό επίπεδο στο
0,2% τον Οκτώβριο από -0,5% τον Σεπτέμβριο. Η
μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στις τιμές των ειδών
ένδυσης και υπόδησης (5,3%), ενώ οριακή μείωση
παρουσίασαν οι τιμές των τροφίμων και των μη
αλκοολούχων ποτών, των μεταφορών, καθώς και
των εστιατορίων και ξενοδοχείων. Όσον αφορά στον
εναρμονισμένο πληθωρισμό, αυξήθηκε οριακά στο 1,0% τον Οκτώβριο, αφού είχε παραμείνει
αμετάβλητος για τρεις διαδοχικούς μήνες στο -1,1%,
ενώ στο δεκάμηνο του 2016, διαμορφώθηκε, κατά
μέσο όρο, στο -1,4%. Σύμφωνα με τις πρόσφατες
προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος
2016), ο εναρμονισμένος πληθωρισμός από -1,1%
το 2015 θα αυξηθεί σε -0,9% το 2016 και θα
διαμορφωθεί σε θετικό πρόσημο το 2017 (1,0%).
2016 αύξηση σημείωσαν ο κλάδος των ξενοδοχείων
και εστιατορίων, οι επαγγελματικές, επιστημονικές
και τεχνικές δραστηριότητες, το εμπόριο, η
μεταποίηση, οι κατασκευές και οι μεταφορές, ενώ
υποχώρηση παρουσίασαν οι χρηματοοικονομικές
δραστηριότητες. Σύμφωνα με τις πρόσφατες
προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος
2016), η αύξηση του ΑΕΠ από 1,7% το 2015 θα
σημειώσει επιτάχυνση σε 2,8% το 2016 και θα
επιβραδυνθεί σε 2,5% το 2017.
ΑΕΠ (ετήσια % μεταβολή)
2,9
3,0
2,9
2,3
2,6
2,8
1,2
1,0
0,1
-1,0
-3,0
-2,4
-2,2
-1,7
-3,7
-5,0
-5,1
-5,7
-7,0
-6,6
1ο Τρίμ.2013
Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός αυξήθηκε σε υψηλό 8 μηνών
-6,4
3ο Τρίμ.2013
1ο Τρίμ.2014
3ο Τρίμ.2014
1ο Τρίμ.2015
3ο Τρίμ.2015
1ο Τρίμ.2016
3ο Τρίμ.2016
Πηγή: Στατιστική Αρχή
0,0
-0,5
▼
Ρουμανία
-1,0%
-1,0
-1,5
Ρυθμός ανάπτυξης
-2,0
-2,5
Οκτ-15
Δεκ-15
Φεβ-16
Απρ-16
Ιουν-16
Αυγ-16
Οκτ-16
Πηγή: National Statistical Institute
▼
Κύπρος
Moody’s
η
Την 11 Νοεμβρίου, ο οίκος αξιολόγησης Moody’s
επιβεβαίωσε την πιστοληπτική ικανότητα της
Κύπρου στο Β1 και αναβάθμισε τις προοπτικές από
σταθερές σε θετικές. Η απόφαση αυτή βασίσθηκε
στη θετική εικόνα των δημοσίων οικονομικών, καθώς
και στις ευνοϊκές προοπτικές για τον ρυθμό
ανάπτυξης και για τη μείωση του δημόσιου χρέους.
Ο οίκος αξιολόγησης σημείωσε ότι η μη αναβάθμιση
οφείλεται στο ότι η οικονομία της Κύπρου είναι μικρή
και μη διαφοροποιημένη, καθώς στηρίζεται
πρωτίστως στον τομέα των υπηρεσιών, καθώς και
στο ότι οι κυπριακές τράπεζες συνεχίζουν να
παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα μη εξυπηρετούμενων
δανείων.
Ρυθμός ανάπτυξης
Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ (εποχικά διορθωμένο)
επιταχύνθηκε σε 2,8%, σε ετήσια βάση, στο τρίτο
τρίμηνο 2016 από 2,6% στο δεύτερο τρίμηνο 2016.
Σε τριμηνιαία βάση, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,7% στο
τρίτο τρίμηνο 2016, έναντι 0,8% στο δεύτερο τρίμηνο
2016. Σε μη εποχικά διορθωμένη βάση, το ΑΕΠ
αυξήθηκε κατά 2,9%, σε ετήσια βάση, στο τρίτο
τρίμηνο 2016, έναντι 2,8% στο δεύτερο τρίμηνο
2016. Σύμφωνα με την Cystat, στο τρίτο τρίμηνο
Στο τρίτο τρίμηνο 2016, η αύξηση του ΑΕΠ
(σύμφωνα με τα εποχικά μη διορθωμένα στοιχεία)
συνέχισε να διαμορφώνεται σε υψηλό επίπεδο, στο
4,4%, σε ετήσια βάση, αν και παρουσίασε
επιβράδυνση έναντι του 6,6% στο δεύτερο τρίμηνο
2016. Ο ρυθμός αυτός αποτελεί τον δεύτερο
υψηλότερο από το πρώτο τρίμηνο 2014. Σύμφωνα
με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία, το ΑΕΠ
αυξήθηκε κατά 4,6%, σε ετήσια βάση, που είναι το
υψηλότερο ποσοστό ανάπτυξης ανάμεσα στις χώρες
της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με τις
πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
(Νοέμβριος 2016), η αύξηση του ΑΕΠ από 3,8% το
2015 θα σημειώσει επιτάχυνση σε 5,2% το 2016 και
θα υποχωρήσει σε 3,9% το 2017.
ΑΕΠ (ετήσια % μεταβολή)
8,0
6,0
6,0
5,3
4,2
4,3
4,3
4,0
3,2
2,2
2,0
1,6
0,0
1ο Τρ.2013
3ο Τρ.2013
3,4
3,6
3,8
4,4
4,3
2,8
1,7
1ο Τρ.2014
3ο Τρ.2014
1ο Τρ.2015
3ο Τρ.2015
1ο Τρ.2016
3ο Τρ.2016
Πηγή: Στατιστική Αρχή
Πληθωρισμός
Τον Οκτώβριο, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός
διαμορφώθηκε σε θετικό πρόσημο, ενώ ο
πληθωρισμός συνέχισε να είναι αρνητικός. Αυτό
ήταν αποτέλεσμα της εξασθένισης της επίδρασης
από την επέκταση της εφαρμογής της μείωσης του
η
ΦΠΑ στα τρόφιμα και τα ποτά στο 9% την 1 Ιουνίου
11
Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
2015. Συγκεκριμένα, ο πληθωρισμός αυξήθηκε στο 0,4% τον Οκτώβριο από -0,6% τον Σεπτέμβριο, ενώ
στο δεκάμηνο του 2016 ήταν, σε μέσο επίπεδο, 1,7% και παραμένει πολύ χαμηλότερος από τον
στόχο της ΤτΡουμανίας του 1,5%-3,5%. Ο
εναρμονισμένος πληθωρισμός αυξήθηκε στο 0,1%
τον Οκτώβριο από -0,1% τον Σεπτέμβριο, ενώ στο
δεκάμηνο του 2016 διαμορφώθηκε, σε μέσο
επίπεδο, σε -1,2%. Σύμφωνα με τις πρόσφατες
προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος
2016), ο εναρμονισμένος πληθωρισμός θα
παραμείνει αρνητικός το 2016 στο -1,0% και θα
διαμορφωθεί σε θετικό επίπεδο το 2017 (1,8%) από
-0,4% το 2015.
Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε οριακά θετικό πρόσημο
Η ΤτΣερβίας διατήρησε το βασικό της επιτόκιο στο 4,00%
για πέμπτη στη σειρά συνεδρίαση
10,0
1,0
0,1%
0,5
διατηρήσει το βασικό της επιτόκιο στο 4,00%, για
πέμπτη στη σειρά συνεδρίαση, όπου το είχε μειώσει
στις 7 Ιουλίου από το 4,25%. Για την απόφαση αυτή
η ΤτΣερβίας έλαβε υπ’ όψιν την επίδραση στον
πληθωρισμό της ακολουθούμενης νομισματικής
πολιτικής και την ενίσχυση της ζήτησης από το
εσωτερικό, καθώς και το γεγονός ότι ο στόχος του
πληθωρισμού για το 2017 αναθεωρήθηκε σε 1,5%4,5%. Η ΤτΣερβίας αναμένει ότι ο πληθωρισμός θα
διαμορφωθεί εντός του εύρους του στόχου στους
επόμενους μήνες. Η επόμενη συνεδρίαση της
Επιτροπής
Νομισματικής
Πολιτικής
είναι
η
προγραμματισμένη για την 8 Δεκεμβρίου.
0,0
9,0
8,0
-0,5
7,0
-1,0
6,0
-1,5
-2,0
5,0
4,00%
-2,5
4,0
-3,0
-3,5
3,0
Οκτ-15
Δεκ-15
Φεβ-16
Απρ-16
Ιουν-16
Αυγ-16
Οκτ-16
Ιαν-14
Πηγή: Στατιστική Αρχή
Απρ-14
Ιουλ-14
Οκτ-14
Ιαν-15
Απρ-15
Ιουλ-15
Οκτ-15
Ιαν-16
Απρ-16
Ιουλ-16
Οκτ-16
Πηγή: National Bank of Serbia
Ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών
Το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών
συναλλαγών συνέχισε να αυξάνεται με έντονο ρυθμό
(+142% σε ετήσια βάση) και ανήλθε στα €2.661 εκατ.
στο εννεάμηνο του 2016, έναντι €1.099 εκατ. στην
αντίστοιχη περίοδο του 2015. Η αύξηση αυτή ήταν
αποτέλεσμα κυρίως της μεγέθυνσης του εμπορικού
ελλείμματος, καθώς οι εξαγωγές αυξήθηκαν με
μικρότερο ρυθμό σε σχέση με τις εισαγωγές. Επίσης
αρνητικά στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών
επέδρασε η αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου
εισοδημάτων. Αντιθέτως, θετική ήταν η επίδραση
από την αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου
υπηρεσιών. Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 2016), το
έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών
ως ποσοστό του ΑΕΠ από 1,1% το 2015 θα αυξηθεί
σε 2,2% το 2016 και περαιτέρω σε 2,6% το 2017.
Πληθωρισμός
Ο πληθωρισμός αυξήθηκε στο 1,5% τον Οκτώβριο
από 0,6% τον Σεπτέμβριο και διαμορφώθηκε στο
χαμηλότερο όριο του νέου στόχου της ΤτΣερβίας
(1,5%-4,5%), ενώ στο δεκάμηνο του 2016 ήταν, κατά
μέσο όρο, 1,0%. Σε μηνιαία βάση, ο πληθωρισμός
διαμορφώθηκε σε θετικό πρόσημο, στο 0,7% τον
Οκτώβριο από -0,6% τον Σεπτέμβριο. Τη
μεγαλύτερη αύξηση σημείωσαν οι τιμές της
διασκέδασης και του πολιτισμού (2,6%), της
ύδρευσης, του ηλεκτρισμού και του φυσικού αερίου
(1,5%), καθώς και των ειδών ένδυσης και υπόδησης
(1,1%). Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 2016), ο
πληθωρισμός από 1,4% το 2015 θα υποχωρήσει
στο 1,1% το 2016 και θα σημειώσει σημαντική άνοδο
στο 2,4% το 2017.
Ο πληθωρισμός αυξήθηκε σε υψηλό 8 μηνών
Το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε
κυρίω λόγω υψηλότερου εμπορικού ελλείμματος (εκατ. ευρώ)
300
0
-300
-600
-900
-906
-1.200 -1.099
-1.500
-1.800
-2.100
-2.400
-2.700
-3.000
Ιαν.-Σεπτ.15
3,0
2,5
168
2,0
-337
1,5%
1,5
-1.009
1,0
-1.472
-1.758
0,5
-1.843
-2.157 -2.110
-2.600 -2.507
Ιαν.-Δεκ.15
Ιαν.-Μάρτ.16
Ιαν.-Ιούν.16
0,0
-2.661
Ιαν.-Σεπτ.16
Οκτ-15
Δεκ-15
Φεβ-16
Απρ-16
Ιουν-16
Αυγ-16
Οκτ-16
Πηγή: Στατιστική Αρχή
Πηγή: National Bank of Romania
▼
Σερβία
ΤτΣερβίας – Βασικό επιτόκιο
Η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΣερβίας,
ης
στη συνεδρίαση της 10 Νοεμβρίου, αποφάσισε να
12
Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων
Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών
Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2016
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ
(ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές)
Ετήσια στοιχεία
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές)
Ιδιωτική Κατανάλωση
Δημόσια Κατανάλωση
Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου
Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών
Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών
Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή
Ανεργία (%)
Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα
-4,3
-1,7
2,0
-13,8
-18,2
-20,2
1,2
9,6
4,2
-10,3
126,7
-12,4
-5,5
-6,5
-4,2
-19,3
4,4
-3,4
4,7
12,7
0,0
-5,8
146,2
-11,4
-9,1
-9,9
-7,0
-20,7
0,8
-8,2
3,3
17,9
-3,1
-3,3
172,1
-10,0
-7,3
-7,9
-7,2
-23,4
1,1
-9,4
1,5
24,4
-4,0
-0,9
159,6
-3,8
-3,2
-2,6
-6,4
-8,4
1,5
-2,4
-0,9
27,5
-3,9
1,4
177,4
-2,0
0,4
0,4
-1,4
-4,6
7,8
7,6
-1,3
26,5
-3,1
0,3
179,7
-2,1
-0,2
-0,2
0,0
-0,2
3,4
0,3
-1,7
24,9
-2,0
0,4
177,4
-0,1
Τελευταία
διαθέσιμη περίοδος
Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1)
Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ)
Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ)
(1)
Με βάση τον ορισμό του οικονομικού π ρογράμματος π ροσαρμογής της Ελλάδας
2014
2015
2015
2016
2016
Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας
Οικονομική Δραστηριότητα
Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων & λιπαντικών)
Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων
Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα
Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση
Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση
Δείκτης Οικονομικού Κλίματος
Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία
Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών
Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου)
Ιδιωτικός Τομέας
Επιχειρήσεις
- Βιομηχανία
- Κατασκευές
- Τουρισμός
Νοικοκυριά
- Καταναλωτικά Δάνεια
- Στεγαστικά Δάνεια
Τιμές
Δείκτης Τιμών Καταναλωτή
Δομικός Πληθωρισμός
Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων
ΑΕΠ σε σταθερές τιμές
Ιδιωτική Κατανάλωση
Δημόσια Κατανάλωση
Επενδύσεις
Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών
Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών
Ισοζύγιο Πληρωμών σε € δισ.
Εξαγωγές Αγαθών
Εισαγωγές Αγαθών
Εμπορικό Ισοζύγιο
Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών
έτος
έτος
Q3
Q4
Q1
Q2
-0,7
30,1
-5,8
1,8
49,9
100,0
94,6
-54,0
-0,5
13,8
-0,2
1,8
45,4
89,4
81,9
-50,7
-2,7
-2,2
-22,2
-0,5
37,5
80,7
71,9
-60,6
-1.1
2,1
5,9
2,1
48,6
87,3
82,9
-61,6
-2,0
-0,3
-11,9
1,1
49,1
90,2
90,6
-67,5
-2,4
19,5
-22,2
7,3
49,5
89,9
91,9
-71,2
-0,7 (Ιαν-Αυγ.)
13,6 (Ιαν.-Oκτ.)
-8,4 (Ιαν-Αύγ.)
-3,1
-3,7
-3,3
-1,2
-0,6
-2,9
-2,8
-3,0
-2,0
-0,9
2,4
-0,9
0,6
-3,1
-2,3
-3,5
-1,9
-0,8
2,8
0,0
0,6
-3,2
-2,8
-3,5
-2,0
-0,9
2,4
-0,9
0,6
-3,1
-2,3
-3,5
-2,1
-1,4
-0,3
1,0
0,9
-3,0
-1,7
-3,4
-2,0
-1,0
0,2
0,8
0,4
-3,0
-1,5
-3,4
-1,7 (Σεπτ.)
-0,5 (Σεπτ.)
-0,7 (Σεπτ.)
-0,5 (Σεπτ.)
0,3 (Σεπτ.)
-3,0 (Σεπτ.)
-1,3 (Σεπτ.)
-3,4 (Σεπτ.)
-1,3
-0,7
-7,5
0,4
0,4
-1,4
-4,6
7,8
7,6
-1,7
-0,5
-5,0
-0,2
-0,2
0,0
-0,2
3,4
0,3
-1,8
-0,5
-5,8
-1,7
-0,3
-1,9
-11,7
-10,5
-19,8
-0,6
0,3
-5,0
-0,8
-0,9
2,8
5,4
-9,2
-12,5
-0,9
0,2
-4,7
-1,0
-1,0
-2,6
-2,5
-11,5
-11,9
-0,9
0,3
-2,7
-0,9
-1,7
-2,7
7,0
-11,4
-7,1
-0,5 (Οκτ.)
-0,5 (Οκτ.)
- 2,7 (2ο 3μηνο)
-0,9 (2ο 3μηνο)
-1,7 (2ο 3μηνο)
-2,7 (2ο 3μηνο)
7,0 (2ο 3μηνο)
-11,4 (2ο 3μηνο)
-7,1 (2ο 3μηνο)
26,8
49,1
-22,3
-3,7
24,8
42,0
-17,2
-0,2
6,0
9,2
-3,3
5,6
6,2
10,6
-4,4
-1,8
5,5
9,7
-4,1
-2,3
6,1
10,2
-4,2
-0,2
15,6 (Ιαν-Αύγ.)
26,3 (Ιαν-Αύγ.)
-10,7 (Ιαν-Αύγ.)
0,4 (Ιαν-Αύγ.)
4,5 (Ιαν.-Σεπτ.)
48,6 (Οκτ.)
93,8 (Οκτ.)
94,2 (Οκτ.)
-63,6 (Οκτ.)
Πηγή: Τράπ εζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ
Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν
επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν
συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του
νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο
αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό
μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και
οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των
απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση
ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε
αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του.