Transcript Straks - Goedele Liekens

DRUKKER DAN OOIT MET EEN NIEUW BOEK
EN BUITENLANDSE TV-SHOWS
GOEDELE LIEKENS
De voorbije twee maanden was Goedele Liekens (53) welgeteld 3,5
dag thuis. Ze vertoefde
het voorbije jaar vooral
in het buitenland voor allerlei tv-shows en vond
ook nog de tijd voor een
nieuw boek. ‘Help, Mijn
Kind Denkt aan Seks!’
staat al dan niet radeloze
ouders bij in de seksuele opvoeding van hun
kind(eren). ‘En daar kan
je best mee beginnen
van zodra je kind kan
praten’, zegt de seksuologe beslist.
‘Mijn vriend Luc
heeft geluk dat ik
zo vaak weg ben’
26
S
traks staat Goedele op de
Boekenbeurs met haar
nieuwe boek rond seksuele
opvoeding. Hoe verliep dat eigenlijk bij haar thuis? ‘Ik kom uit een
warm katholiek nest en ik ben ook
in die aard seksueel opgevoed’,
vertelt ze. ‘Er was een zekere
openheid, maar seks was heel erg
verbonden met liefde, met het
huwelijk zelfs. Dat is de boodschap die ik destijds van thuis uit
heb meegekregen. Zonder dat
daar heel dogmatisch mee werd
omgegaan. Ouders hebben natuurlijk het recht om hun visie op
dat vlak mee te geven. Dat kan de
school of iemand anders niet in
hun plaats doen. Ik vind dat mijn
pa en ma het op dat vlak heel
goed aangepakt hebben.’
De boodschap die ze je meegaven is
mooi, maar hoe zat het met de voorlichting zelf?
GOEDELE LIEKEWNS: Ik herinner
me nog dat de seksuele voorlichting op school heel zwak was. Dat
gebeurde gewoon in de biologieles: ‘Kijk, hier hebben we het
beeld van een kikker. Die kikker
zit op die kikker en daarna legt
die eitjes.’ (lacht) De rest moest je
er dus zelf maar bij denken. Pure
biologie. Het moet natuurlijk veel
meer zijn dan dat. Zeker in deze
tijden. Nu moet het meer gaan
over respect, je grenzen bepalen,
aangeven wat je zelf niet of wel
leuk en lekker vindt enzovoort.
In hoeverre kon je met specifieke
vragen daaromtrent bij je ouders
terecht?
(ontwijkend) Ik had natuurlijk het
voordeel dat ik een paar oudere
zussen had. Als je in een groot gezin opgroeit, wordt er ook veel onder elkaar besproken. Ik zeg niet
dat ik op dat vlak meer aan mijn
zussen gehad heb, maar toch zeker wel iets.
Je dochters Merel en Céleste zijn intussen respectievelijk negentien en
zeventien. Hoe heb je hun voorlichting aangepakt?
Door mijn specifieke opleiding
en de wetenschap in het algemeen ken ik uiteraard de absolute
noodzaak van een goeie seksuele
voorlichting, maar makkelijk was
dat niet, hé. Dat is het voor geen
enkele ouder. Of je nu een gediplomeerd seksuologe bent of niet.
Maar je bent er wel op jonge leeftijd
mee begonnen?
Kijk, het grote gevaar is dat je als
ouder wacht tot de zogezegde
‘grote thema’s’ ter sprake moeten
komen. Maar dan is het te laat natuurlijk. Het is heel belangrijk om
thuis meteen een bepaalde sfeer
te creëren waarin alles bespreekbaar is. Eén van de grootste misverstanden is dat je moet wachten
tot er vragen komen, maar als je
die juiste sfeer in huis niet hebt,
zullen die vragen gewoon nooit
komen. Veel seksuele opvoeding
doe je trouwens onbewust. Zelfs
als je je daar niet specifiek op
richt. Kinderen zijn van nature
seksuele wezens. Het is normaal
dat ze op jonge leeftijd al eens aan
hun geslachtsorgaan friemelen.
Als je als ouder dan ostentatief
je hoofd wegdraait of iets zegt in
de trant van ‘Dat is vies’ of ‘Dat is
stout’, geef je een verkeerd signaal.
Het is beter om erop te wijzen
dat zoiets wel mag, maar dan
in de beslotenheid van een
eigen kamer of zo. Zeker niet
met andere mensen erbij. Je
kan er dus beter even bij stilstaan en een bepaalde boodschap meegeven. Negeren is geen
optie, nee.
En in die sfeer zijn Merel en Céleste
dus opgegroeid?
Ik heb toch zoveel mogelijk geprobeerd om die open sfeer in huis te
creëren. Bijvoorbeeld toen ik een
keertje met hen door een winkelcentrum liep en we passeerden
een koppeltje dat hartstochtelijk aan het tongzoenen was. Dat
gebruikte ik dan als aanleiding
om over verliefdheid te praten.
Gewoon even vragen of ze het
gezien hebben en wat ze daarvan
vinden. Uiteraard giechelen jonge
meisjes er dan op los, maar het ijs
is gebroken en het onderwerp is
bespreekbaar gemaakt. Zo breng
je het ook luchtig. Dat is veel beter dan gewoon je hoofd weg te
draaien en te doen alsof ze niks
gezien hebben.
Hoe hard moet je als bezorgde moeder op je lippen bijten om je twee
tienerdochters niet constant uit te
horen over hun liefdesleven?
Net als iedere andere ouder zit ik
daar natuurlijk wel mee, maar ik
vind dat tieners – zeker wat seksualiteit betreft – recht hebben op
hun privacy. Zelfs als hun moeder
seksuologe is, ja. Daar ga ik dus
zeker niks over zeggen.
Misschien komen ze door je beroep
wel makkelijker met bepaalde vragen naar je toe?
Goh, makkelijker ... Dat is moeilijk
te vergelijken natuurlijk. Merel en
Céleste komen wel met bepaalde
zaken naar mij toe. Als moeder
ben ik zeker tevreden met de manier waarop ze het aanpakken.
De periode van hun seksuele voorlichting is ondertussen voorbij, maar
hoe hou je andere heikele onderwerpen op dat vlak bespreekbaar?
Als ik in de krant of een tijdschrift
een artikel over bijvoorbeeld
‘sexting’ (het delen van seksueel
getinte foto’s of berichten via gsm
of andere mobiele media, nvdr)
zie staan, knip ik dat uit en hang
ik het aan de ijskast. Van zodra
mijn dochters dan in de keuken
verschijnen, zeg ik ‘Meisjes, bekijk
dat hier maar eens’. Waarop ze uiteraard met hun ogen beginnen te
draaien. ‘Mama, ben je daar weer’,
Luc en ik zijn
als koppel
supergelukkig
klinkt het dan in koor. Ik dram
dan toch nog even door en zo
hebben we weer zo’n onderwerp
besproken.
Met ‘Goedele On Top’ neem je momenteel in Nederland een nieuw relatieprogramma op en na Nieuwjaar
vertrek je weer naar Engeland voor
opnames. Hoe blijf je dat toch allemaal combineren?
De voorbije twee maanden ben ik
welgeteld 3,5 dag in het land geweest. Op mijn leeftijd stel ik mezelf wel meer en meer de vraag:
word ik hier gelukkiger van? Het
antwoord daarop laat ik tegenwoordig heel hard primeren bij
het nemen van professionele beslissingen. Zo is er sprake geweest
van een programma in Australië,
maar dat hoeft nu even echt niet
voor mij. Ik kan het er gewoon
niet bij nemen.
Het lijkt wel of ik je tussen de lijnen
hoor zeggen dat je het allemaal een
beetje onderschat hebt.
Mja, het is toch serieus op het
randje momenteel, moet ik toegeven ...
Wat weegt het zwaarst door?
Ik heb vooral het zo vaak van huis
weg zijn onderschat. Als ik weer
eens wekenlang voor opnames in
het buitenland zit, merk ik meer
en meer hoe hard ik mijn omgeving en mijn huis mis. Het klinkt
misschien raar uit mijn mond,
maar ik ben toch ook wel een
beetje een huismus. Gelukkig zijn
mijn dochters intussen volwassen
genoeg om zelf de trein te nemen
om me een bezoekje te komen
brengen. Dat is het probleem niet,
maar toch ... Het valt me toch
zwaarder dan verwacht.
En wat vind je vriend Luc daarvan?
Enerzijds heeft hij geluk dat ik
zoveel weg ben, want hij heeft het
zelf bijna nog drukker dan ik. Het
komt hem dus heel goed uit dat
er thuis geen vrouw op hem zit te
wachten, want die zou wel eens
heel ongeduldig en boos kunnen
worden. (lacht) Anderzijds kan hij
mij uiteraard ook altijd opzoeken.
Het is niet omdat ik voor langere
tijd in het buitenland zit dat we elkaar niet zien, hé.
Je persoonlijk leven kreunt nog niet
onder je drukke professionele
bezigheden.
Nee, integendeel. Luc en ik
zijn als koppel supergelukkig. En ik zelf ook. Ik geniet
van alles wat ik doe en krijg
ontzettend fijne opdrachten.
Maar zoals wijlen Johan Cruijff
het zo mooi verwoordde: ‘Elk
voordeel heb z’n nadeel’. Succes
eist altijd een bepaalde tol. Het
is gewoon wat veel momenteel.
Alles lijkt op hetzelfde moment
te moeten gebeuren en daardoor
kan ik ook nooit echt ten volle van
iets genieten. En dat is toch een
beetje jammer.
Is naar het buitenland verhuizen een
optie?
Een verhuis naar Engeland zie ik
sowieso niet zitten. Aan Nederland heb ik vroeger al een paar
keer gedacht, maar nee … Het is
ook toevallig dat ik nu plots veel
werk in het buitenland heb, maar
dat was nooit de bedoeling.
Waarom niet opnieuw een Belgisch
programma maken?
De programma’s die ik in Nederland en Engeland kan doen, zijn
inhoudelijk toch helemaal anders.
Dat is een heel mooi cadeau.
Dus nee, dat zal niet meteen
gebeuren.
Speelt het ook mee dat we hier in
Vlaanderen nog altijd moeilijker
openlijk over seks en relaties praten
dan bijvoorbeeld in Nederland?
Ja, absoluut. In Nederland is dat
niet alleen makkelijker, ze kunnen daar ook op een leuke manier
over seksuele thema’s spreken.
Nederlanders leren van jongs af
om veel over emoties te praten en
dat maakt het verschil met Vlaan27
deren erg groot. De Engelsen
zijn ook nogal preuts, maar
ze staan er wel voor open. In
Vlaanderen heerst nog steeds
een grote vooringenomenheid
als het over seks gaat. Hier komen
net iets te veel mensen aan het
woord die spreken zonder kennis
van zaken. Er wordt te weinig over
nagedacht. En zoiets is moeilijk
om te buigen.
Je nieuwe boek ‘Help, Mijn Kind
Denkt aan Seks!’ komt dus niks te
vroeg.
Dat is er inderdaad op vraag van
de ouders zelf gekomen. Ik werk
al een tijdje mee aan programma’s
over seksuele opvoeding in scholen en dat werd blijkbaar heel erg
gesmaakt door ouders. ‘Goed dat
jij dat doet’, krijg ik vaak te horen.
Met de nadruk op jij! (lacht) Die
denken natuurlijk dat ze er zo
zelf vanaf zijn, maar die vlieger
gaat niet op. Als ouder moet je er
ook aan meewerken. Vandaar dit
boek. Het is een toelichting bij
hoe je de seksuele opvoeding van
je kind(eren) kan aanpakken.
Je stelt onder meer dat je met seksuele opvoeding moet beginnen van
zodra kinderen kunnen praten. Hoe
pak je dat aan?
Zoals ik al zei, moet je als ouder
vooral een sfeer van openheid
creëren. Seksuele opvoeding is
niet noodzakelijk een gesprek
dat je met je kinderen voert. Het
is een bepaalde attitude waarbij
je hen leert dat alles open en be28
Seksuele opvoeding is voor
geen enkele ouder makkelijk
spreekbaar is.
In hoeverre zou seksuele opvoeding
een apart lessenpakket of zelfs vak
op school moeten zijn?
Sommige scholen pakken dat
nu al goed aan door bijvoorbeeld een beroep te doen op een
organisatie als Jong & Van Zin.
Die mensen komen leerkrachten helpen om goeie seksuele
opvoeding te geven. Dat is toch
heel belangrijk. Goeie relaties tussen evenwichtige mensen dragen
bij tot het algemeen welzijn. Wat
mij betreft, mag het zeker een
verplicht vak worden. Al weet ik
uiteraard ook wel dat scholen al
zo veel moeten doen.
Wat denk je van deze uitspraak van
Agnes Jonckheere van het Comité Bezorgde Ouders en Grootouders: ‘Kinderen weerbaar maken, is één ding.
Hen een bepaalde seksualiteitsbeleving opdringen is iets anders.’ Ze
heeft het over de ‘vroeg-seksualisering’ van kinderen.
Ik deel haar bezorgdheid. Net dat
is trouwens een reden om heel
goed met kinderen over seksualiteit te praten. Hoe meer je
met kinderen en jongeren over
seksualiteit praat en hoe vroeger je met hun seksuele opvoeding begint, hoe later ze zelf
met seks zullen beginnen. Dat
vind ik niet uit, dat is wetenschappelijk onderzocht door de
Wereldgezondheidsorganisatie.
Wellicht trekken nogal wat mensen
dat onderzoeksresultaat in twijfel en
denken ze dat net het omgekeerde
waar is.
Dat is dan jammer, maar er zijn
wellicht ook nog altijd mensen
die denken dat de wereld plat
is. (lacht) Het gaat hier niet om
één onderzoek, hé. Het gaat over
tientallen grootschalige onderzoeken die wereldwijd door de
Wereldgezondheidsorganisatie en UNFPA (United Nations
Population Fund, nvdr) gevoerd
werden. Zo’n organisatie heeft
er geen enkel belang bij om iets
te zeggen als het niet waar is. Ik
deel die mevrouw haar bezorgdheid. We moeten onze kinderen
weerbaar maken, we moeten ze
wapenen tegen allerlei invloeden
van buitenaf die hun seksualiteit zullen beïnvloeden. Maar het
enige antwoord daarop is: een
heel goeie seksuele opvoeding.
En, dat zegt de Wereldgezondheidsorganisatie ook heel duidelijk, seksuele opvoeding die niet
alleen gericht is op de gevaren
van seks, maar ook op de mogelijke geneugten van seks. Want
anders schiet je je doel toch weer
voorbij.
Onder andere
door de opkomst
van de sociale
media en het
internet worden
kinderen al op
jonge leeftijd met
erotiek en seks geconfronteerd, veel
meer dan vroeger.
Is dat positief of
negatief?
Vroeger kon je
zeggen: zwijg erover, ze moeten
het zelf maar uitzoeken. Tegenwoordig kan je dat
niet meer doen,
want ze beginnen
zichzelf al vroeg
op te voeden via
smartphones en het internet
en zo. Dat hoeft niet noodzakelijk nefast te zijn, maar het
houdt wel bepaalde risico’s in.
Dat ze bijvoorbeeld een verkeerd
beeld van seksualiteit krijgen?
Inderdaad, dat ze seksualiteit als
een speelgoedje gaan zien, dat
het heel man-georiënteerd is.
De typische benadering van de
porno-industrie. Dergelijke risico’s kan je niet meer uitschakelen. Het enige wat je nu nog kan
doen, is een sterk tegengewicht
geven.
Staat er, los van dit boek, professioneel nog iets op je lijstje dat je wil
verwezenlijken?
Eerlijk? Totaal niks eigenlijk. Ik
heb rust gevonden in wat ik doe.
En privé? Stel dat je het de voorbije
jaren niet zo druk gehad had: woonde je dan al samen met Luc of waren
jullie misschien al getrouwd?
O nee, ook op dat vlak ben ik tevreden. Het is wat dat betreft zelfs
rustiger dan ooit tevoren ...
Tekst: Stijn Vanderhaeghe
‘Help, Mijn
Kind Denkt
aan Seks!’
– Goedele
Liekens –
Horizon –
€ 22,50