Transcript οικονομικο πανεπιστημιο αθηνων τμημα οργανωσης και διοικησης

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
6ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ
Ακαδημαϊκό Έτος 2009 - 2010, Εαρινό εξάμηνο
ΜΑΘΗΜΑ: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ
ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ
Διδάσκων Ε. Α. Παπαθανασίου
Καθηγητής Επιχειρηματικής Πληροφορικής
Α. Γενικές πληροφορίες για το μάθημα
1. Γενικές πληροφορίες
Το μάθημα άρχισε να διδάσκεται στο τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, από το έτος 2000,
στη θέση του μαθήματος Ανάπτυξη και Διαχείριση Επιχειρηματικών Εφαρμογών, που διδάχθηκε από το
1989 μέχρι και το 1999. Αναφέρεται στις Μεθοδολογίες Ανάλυσης, Σχεδίασης και Υλοποίησης
Πληροφοριακών Συστημάτων, βασισμένων στη σύγχρονη τεχνολογία της πληροφορικής (CBIS - Computer
Based Information Systems). Είναι υποχρεωτικό στην κατεύθυνση Διοίκηση Πληροφοριακών Συστημάτων
και προσανατολισμένο στις γνώσεις και στα ενδιαφέροντα των φοιτητών που σπουδάζουν Διοίκηση
Επιχειρήσεων.
2. Στόχοι
Σκοπός του μαθήματος είναι η κατανόηση όλων των δραστηριοτήτων, διαδικασιών και τεχνικών που
περιλαμβάνονται στην πορεία της ανάπτυξης των Πληροφοριακών Συστημάτων. Πιο συγκεκριμένα
περιλαμβάνονται οι βασικές έννοιες, οι δεξιότητες, οι μεθοδολογίες, οι τεχνικές, τα εργαλεία, οι
πλατφόρμες και κάθε τι που είναι χρήσιμο στην πορεία της ανάλυσης, σχεδίασης και υλοποίησης ενός
πληροφοριακού συστήματος. Βασικός στόχος του μαθήματος είναι η δυνατότητα αξιολόγησης
επιχειρηματικού λογισμικού και η διοίκηση έργων λογισμικού για επιχειρηματικές ανάγκες. O βασικός
αυτός σκοπός πραγματοποιείται μέσα από ένα περιβάλλον ρεαλιστικών εφαρμογών και μελετών
περιπτώσεων.
Το λογισμικό είναι εκείνο το μέρος της Τεχνολογίας Πληροφοριών που διαφοροποιεί τη χρήση του Υλικού,
διαμορφώνει τα Πληροφοριακά Συστήματα σύμφωνα με τις απαιτήσεις και υλοποιεί τις πληροφοριακές
ανάγκες των χρηστών. Σήμερα, οι υπολογιστές βρίσκονται πλέον παντού, (επιχειρήσεις, εκπαίδευση, υγεία,
ασφάλεια, άμυνα). Ακόμη και στα αντικείμενα και εργαλεία καθημερινής χρήσης (κινητά τηλέφωνα,
φωτογραφικές μηχανές, προϊόντα ηλεκτρονικής) και συχνά δεν είναι ορατοί (invisible computers). Σε όλες
τις περιπτώσεις όμως το λογισμικό είναι αυτό που άλλοτε εμφανώς και άλλοτε χωρίς να φαίνεται λειτουργεί
και εξυπηρετεί πολλές διαφορετικές ανάγκες και σκοπούς. Το μάθημα περιλαμβάνει όλα τα βασικά
στοιχεία ανάπτυξης λογισμικού. Εστιάζει στην ανάπτυξη επιχειρηματικών πληροφοριακών συστημάτων και
εξετάζει μεταξύ άλλων βασικά της τεχνολογίας λογισμικού (software engineering). Περιλαμβάνει τεχνικές
και εργαλεία και αναφέρεται σε μεθόδους, ελέγχους και διαδικασίες με κύριο στόχο τη δημιουργία
ποιοτικού λογισμικού.
Όλα τα παραπάνω εξετάζονται με βάση ότι το μάθημα απευθύνεται σε διοικητικά στελέχη, που είναι
υπεύθυνα για την πορεία των επιχειρήσεων και οργανισμών. Συγκεκριμένα ισχύει ότι: α) Κάθε
πληροφοριακό σύστημα πρέπει απαραίτητα να συμβάλει στη αύξηση της επιχειρηματικής αξίας. β) Οι
επενδύσεις των επιχειρήσεων και οργανισμών σε προϊόντα πληροφορικής ξεπερνούν το 50% των συνολικών
επενδύσεων και γ) Αρμοδιότεροι για τα (α) και (β) είναι τα επιχειρηματικά στελέχη. Το μάθημα έχει
σχεδιασθεί έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις αυτές με ένα υψηλό επίπεδο αφαίρεσης της
σχολαστικής πραγματικότητας, που είναι περισσότερο τεχνικό και λιγότερο διοικητικό έργο.
3. Ύλη
Το μάθημα έχει συνεχείς δυναμικές αναπροσαρμογές στην ύλη του, ώστε να συμβαδίζει με τη σύγχρονη
χρησιμοποιούμενη τεχνολογία και την πρόσφατη επιστημονική γνώση γύρω από τα αντικείμενα που
καλύπτει. Αναλυτικά καλύπτονται τα παρακάτω θέματα:
Ι. Θεωρητικό Μέρος
•
•
•
•
•
Εισαγωγικά και Βασικά θέματα τεχνολογίας λογισμικού
Σχέση Πληροφοριακών Συστημάτων και Οργανισμών
Στοιχεία συστημικής προσέγγισης
Μοντελοποίηση διεργασιών και κύκλος ζωής του λογισμικού
Οι έννοιες των Hard και Soft Συστημάτων
1
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ορισμός προβλήματος και Γενικές Απαιτήσεις
Μελέτες σκοπιμότητας (Λόγοι, Αναγκαιότητα, Χρησιμότητα)
Τεχνολογία των απαιτήσεων (Προσδιορισμός των πληροφοριακών αναγκών των χρηστών)
Διαδικασίες ανάλυσης και σχεδίασης
Λογική και Φυσική Σχεδίαση
Μεθοδολογίες δομημένης ανάλυσης και σχεδίασης
Οντότητες και Μοντελοποίηση. Κανονικοποίηση. Λεξικά δεδομένων
Διαγράμματα που χρησιμοποιούνται στην πορεία ανάπτυξης (Process Decomposition Diagrams,
Hierarchical Diagrams, Data Flow Diagrams, State Transition Diagrams, Flowcharts, Decision
Trees, Decision Tables, Διαγράμματα Ροής Δεδομένων, UML)
Εργαλεία CASE
Στοιχεία αντικειμενοστραφούς ανάλυσης
Πληροφορικά Συστήματα και Κοινονικο-οργανωτικά θέματα
Στοιχεία Business Process Reengineering κατά την εισαγωγή Πληροφοριακών Συστημάτων στις
επιχειρήσεις και οργανισμούς
ΙΙ. Εργαστηριακό μέρος
Το εργαστηριακό μέρος του μαθήματος δρα καταλυτικά στην όλη προσπάθεια και βοηθά το φοιτητή να
αντιληφθεί τις μεθοδολογίες και διαδικασίες σε όλα τα στάδια της σχεδίασης και ανάπτυξης. Έμφαση
δίνεται στην εξοικείωση των φοιτητών με τα σύγχρονα επιχειρηματικά πληροφοριακά συστήματα, στη
χρήση ειδικών εργαλείων σχεδίασης, όπως CASE, στην κατανόηση των διαδικασιών ανάπτυξης εφαρμογών
με Συστήματα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων και με γλώσσες προγραμματισμού. Το εργαστηριακό μέρος
περιλαμβάνει τα ακόλουθα θέματα:
•
•
•
•
Ανάπτυξη εφαρμογών με Συστήματα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων (Access, SQL Server, κ.ά.).
Ανάλυση με τη χρήση εργαλείων CASE.
Ανάπτυξη εφαρμογών με γλώσσες προγραμματισμού. (Παραδείγματα ανάπτυξης εφαρμογών με
χρήση γλωσσών προγραμματισμού, π.χ. Visual Basic).
Διαχείριση έργων Λογισμικού
¾ Χρονικός και οικονομικός προγραμματισμός έργων Πληροφορικής
¾ Διαγράμματα Gant.
¾ Διαγράμματα Pert.
¾ Κρίσιμη Διαδρομή (CPM - Critical Path Method). Ανάθεση πόρων.
¾ Πρακτική με το πρόγραμμα Microsoft Project. Παραδείγματα και εφαρμογές.
4. Πρόγραμμα διδασκαλίας
•
•
•
•
•
Διαλέξεις (2 ώρες / εβδομάδα ) .
Εργαστηριακά Μαθήματα ( 2 - 4 ώρες / εβδομάδα ).
Σεμινάρια.
Υποστηρικτικά Εργαστήρια για επίλυση προβλημάτων και αποριών.
Εκπονήσεις Εργασιών και Ασκήσεων.
5. Εργαστηριακά Μαθήματα
Μετά την εγγραφή τους στα εργαστήρια του μαθήματος, οι φοιτητές παρακολουθούν το εργαστηριακό
πρόγραμμα, στο οποίο η παρουσία τους είναι υποχρεωτική.
6. Αξιολόγηση των φοιτητών
⇒ Πρακτική Εξέταση
Όσοι φοιτητές παρακολουθήσουν ανελλιπώς το πρόγραμμα των εργαστηριακών μαθημάτων (το
μάθημα ως επί το πλείστον διδάσκεται με εργαστηριακές εφαρμογές) έχουν τη δυνατότητα, εφ΄
όσον το επιθυμούν, να συμμετάσχουν στην Πρακτική Εξέταση του μαθήματος. Η Πρακτική
Εξέταση διεξάγεται περί το τέλος της περιόδου των μαθημάτων. Δικαίωμα συμμετοχής στην
πρακτική εξέταση έχουν οι φοιτητές που παρακολουθούν το πρόγραμμα και έχουν παρουσία
τουλάχιστον στο 80% των εργαστηριακών μαθημάτων, ή έχουν το πολύ δύο απουσίες. Η Πρακτική
Εξέταση βασίζεται σε:
¾ Τεστ με ανοικτές ερωτήσεις ή / και ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών (θεωρητικό μέρος). (20%)
¾
Υποβολή και παρουσίαση Ομαδικής Εργασίας. (60%)
¾
Ενεργή συμμετοχή στο εργαστηριακό πρόγραμμα με εκπόνηση εργασιών, ασκήσεων και άλλων
εργαστηριακών θεμάτων. (20%)
2
⇒ Τελικές Εξετάσεις
Η τελική εξέταση του μαθήματος είναι γραπτή, πραγματοποιείται στα εργαστήρια του κέντρου
υπολογιστών και διεξάγεται σύμφωνα με το πρόγραμμα εξετάσεων του Πανεπιστημίου. Αποτελείται
από ένα πρακτικό μέρος και ένα θεωρητικό μέρος και αναλυτικά περιλαμβάνει:
¾ Πρακτικά θέματα που έχουν διδαχθεί στα εργαστήρια (πρακτικό μέρος). (25%)
¾
Τεστ με ανοικτές ερωτήσεις ή / και ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών (θεωρητικό μέρος). (25%)
¾
Υποβολή και παρουσίαση Ατομικής Εργασίας. (50%)
⇒ Εκπόνηση Ομαδικής Εργασίας (για όσους συμμετέχουν στην Πρακτική Εξέταση)
Η Εκπόνηση Ομαδικής Εργασίας είναι υποχρεωτική για όσους συμμετέχουν στην Πρακτική
Εξέταση. Παραδίδεται και παρουσιάζεται στο τέλος του εξαμήνου κατά τη διάρκεια της Πρακτικής
Εξέτασης. Δικαίωμα εκπόνησης ομαδικής εργασίας έχουν οι φοιτητές που παρακολουθούν
ανελλιπώς το εργαστηριακό πρόγραμμα, δεδομένου ότι πραγματοποιούνται σταδιακοί της πορείας
της. Η Ομαδική Εργασία, εκπονείται από ομάδες 2 - 4 φοιτητών και αφορά στην ανάλυση και
σχεδίαση (και ανάπτυξη κατά περίπτωση) ενός Πληροφοριακού Συστήματος (καλώς ορισμένου η
Υποσυστήματος), που εξυπηρετεί συγκεκριμένες πληροφορικές ανάγκες μιας επιχείρησης ή ενός
οργανισμού.
⇒ Εκπόνηση Ατομικής Εργασίας (για όσους συμμετέχουν μόνο στις τελικές Εξετάσεις)
Η Εκπόνηση Ατομικής Εργασίας είναι υποχρεωτική για όσους συμμετέχουν στις τελικές Εξετάσεις
του μαθήματος. Παραδίδεται και παρουσιάζεται την ημέρα των τελικών εξετάσεων. Η Ατομική
Εργασία αναφέρεται στην ανάλυση και σχεδίαση (και ανάπτυξη κατά περίπτωση) ενός
Πληροφοριακού Συστήματος (καλώς ορισμένου η Υποσυστήματος), που εξυπηρετεί συγκεκριμένες
πληροφορικές ανάγκες μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού. (Δίδεται σχετικό έντυπο με οδηγίες.)
⇒ Εκπόνηση εργασιών και ασκήσεων
Μέσα στα πλαίσια των εργαστηριακών υποχρεώσεών τους οι φοιτητές είναι δυνατό να εκπονούν
ατομικές εργασίες και να επιλύουν ασκήσεις σε θέματα του μαθήματος. Ορισμένες από τις
εργασίες και τις ασκήσεις θα είναι υποχρεωτικού χαρακτήρα και θα περιλαμβάνονται στην
αξιολόγηση της πρακτικής εξέτασης, ενώ άλλες θα λαμβάνονται υπόψη για την αξιολόγηση της
ενεργούς συμμετοχής των φοιτητών στο μάθημα.
7. Κατοχύρωση του βαθμού της Πρακτικής Εξέτασης - (Προσέλευση στις εξετάσεις)
Η Πρακτική Εξέταση δίνει στους επιτυχόντες φοιτητές το δικαίωμα να απαλλαγούν από τις γραπτές
εξετάσεις του μαθήματος. Σε κάθε περίπτωση όμως, για την κατοχύρωση του βαθμού, απαιτείται η
προσέλευση των φοιτητών στις τελικές εξετάσεις του μαθήματος. Οι επιτυχόντες προσέρχονται στις τελικές
εξετάσεις του μαθήματος και παραδίδουν απλώς το έντυπο των εξετάσεων με τα στοιχεία τους. Οι φοιτητές
που δεν θα προσέλθουν στις εξετάσεις του μαθήματος δεν θα έχουν δικαίωμα κατοχύρωσης του βαθμού
που έλαβαν στην Πρακτική Εξέταση.
8.
Αποτυχόντες στην Πρακτική Εξέταση
Όσοι φοιτητές δεν συμμετάσχουν ή αποτύχουν στην πρακτική εξέταση έχουν τη δυνατότητα να
προσέλθουν κανονικά στις τελικές γραπτές εξετάσεις του μαθήματος, σύμφωνα με το πρόγραμμα
εξετάσεων του Πανεπιστημίου.
Β. Βασική Βιβλιογραφία
¾
Pfleeger Shari Lawrence, Τεχνολογία Λογισμικού: Θεωρία και Πράξη, Εκδ. Κλειδάριθμος, Αθήνα
2003.
¾
Παπαθανασίου Ελευθερίου, Εργαστηριακές Σημειώσεις, Έκδοση Οικονομικού Πανεπιστημίου
Αθηνών, Αθήνα, 2010.
¾
Μαμάκου Ξένη, Εργαστηριακές Σημειώσεις: Access-VBA, Έκδοση Οικονομικού Πανεπιστημίου
Αθηνών, Αθήνα, 2010.
¾
Laudon K. C. and J. P. Laudon, Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης, Εκδόσεις Κλειδάριθμος,
2008. (Μόνο τα κεφάλαια 11 (Ανάπτυξη Πληροφοριακών Συστημάτων και Διαχείριση Έργων) και
12 (Ηθικά και Κοινωνικά Ζητήματα σχετικά με τα Πληροφοριακά Συστήματα).
¾
Σχετικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις
Εναλλακτικά:
3
¾
Αvison David - Fitzgerald Guy, Προηγμένα Πληροφοριακά Συστήματα: Από τη θεωρία στην πράξη Α τόμος, Προηγμένα Πληροφοριακά Συστήματα: Μεθοδολογίες και Εργαλεία - Β τόμος, Εκδόσεις
Νέων Τεχνολογιών, 2006.
Γ. Συμπληρωματική Βιβλιογραφία
1. Andersen Virginia, Microsoft Office Access 2003: The Complete Reference, Osborne, 2003.
2. Avison and Fitzerald, Information Systems Development: Methodologies, Techniques and
Tools, McGraw Hill, 4th Edition, 2008.
3. Bidgoli Hossein, Modern Information Systems for Managers, Academic Press, 1997.
4. Connolly Thomas M. and Carolyn E. Begg, Database Systems: A Practical Approach to Design,
Implementation and Management, Pearson Education, 5th Edition, 2009.
5. Curtis Graham and David Cobham, Business Information Systems: Analysis, Design and
Practice, Pearson Education Limited, 5th Edition, 2005.
6. Date C.J., An Introduction to Data Base Systems, Pearson-Addison-Wesley, 8th Edition, 2003.
7. Dobson, Rick, Programming Microsoft Visual Basic .NET for Microsoft Access Databases, 2002.
8. Donal Flynn, Information Systems Requirements: Determination and Analysis, McGraw Hill,
2nd Edition, 1998.
9. Laudon C. and J. Laudon, Management Information Systems: Managing the Digital Firm,
Prentice Hall, New Jersey, 11th edition 2010.
10. Pfleeger Shari Lawrence, Software Engineering: Theory and Practice, Prentice Hall,4th edition,
2009.
11. Raymond McLeod Jr, George P. Scell, Management Information Systems, Prentice Hall Limited,
10th edition, 2007.
12. Ward John and Pat Griffiths, Strategic Planning for Information Systems, John Wiley and Sons,
3rd edition, 2002.
13. Παπαθανασίου Α. Ελευθερίου, Πληροφοριακά Συστήματα: Θεωρία και Εφαρμογές, Γκιούρδας
Εκδοτική, Αθήνα 2008.
14. Παπαθανασίου Α. Ελευθερίου, Αρχεία και Βάσεις Δεδομένων για Διοικητικά Στελέχη: Εφαρμογές με
την MS Access, Γκιούρδας Εκδοτική, Αθήνα 2008.
15. Παπαθανασίου Α. Ελευθερίου, Στοιχεία Υπολογιστικών Συστημάτων, Ε. Μπένου, 3η Έκδοση,
Αθήνα 2003.
4