Transcript Recensie LBBO Cirkels van Zorg

RECENSIE
Knapzak
praktijkgidsen
Cirkel van Zorg voor leerkrachten
Cirkel van Zorg voor intern begeleiders
Cirkel van Zorg voor leerkrachten
auteur: Eleonoor van Gerven
Uitgeverij: Sabine Kokee, Leuker.nu
Jaar: 2015
Pagina’s: 112
ISBN: 9789462542815
Prijs: € 22,50
Cirkel van Zorg voor intern begeleiders
auteur: Eleonoor van Gerven
Uitgeverij: Sabine Kokee, Leuker.nu
Jaar: 2015
Pagina’s: 126
ISBN: 9789462542822
Prijs: € 22,50
Over de auteur
Eleonoor van Gerven leidt in haar praktijk Slim! Educatief leraren op om vanuit een inclusieve gedachte passend onderwijs
aan begaafde leerlingen te verzorgen. Ze schreef verschillende
boeken over begaafde leerlingen, waaronder twee eerder verschenen Knapzak praktijkgidsen; ‘Begaafde onderpresteerders’
in 2013 en ‘Uitdagend onderwijs’ in 2014.
Inhoud en waardering
Deze twee publicaties beschouw ik als tweelingboeken: ze
gaan deels samen op in hoofdstukindeling en teksten. Verschillend zijn de teksten die voorbeelden bevatten en specifiek
gaan over de leerkracht of de intern begeleider. De introductie
in beide boeken blijft net als in de eerdere ‘knapzakken’ tot de
verbeelding spreken: de ib’er en de leerkracht als ontdekkingsreizigers op zoek naar de specifieke educatieve behoeften van
begaafde leerlingen.
Van Gerven beschrijft ‘het proces waarmee je de educatieve
behoeften van een leerling onderzoekt en er uiteindelijk ook
naar handelt’ als de Cirkel van Zorg. ‘Het is een handelingscyclus waarbij het resultaat van je handelen een nieuw begin
vormt (p.18)’. Alles wat de leerkracht doet kan worden samengevat als handelen en is veranderings- en oplossingsgericht
met als doel te komen tot het verbeteren van de situatie.
De zorgpiramide geeft grafisch de verschillende niveaus weer,
waarbij in de onderste laag, het basisarrangement, niveau 1
van de Cirkel van Zorg wordt aangeboden. In niveau 2 signaleert de leerkracht kenmerken van begaafdheid en verkent hij/
zij welke delen van het basisarrangement vervangen kunnen
worden door een complexer aanbod. Als blijkt dat er meer
ondersteuning nodig is, wordt binnen niveau 3 een educatief
profiel gemaakt waarbij de ib’er samenwerkt met de leerkracht. In een stroomdiagram worden de te nemen stappen
helder weergegeven.
In beide boeken wordt ingegaan op de toolkits die ingezet kunnen worden om een onderzoek uit te voeren. Voorbeelden zijn
het DHH (digitaal handelingsprotocol hoogbegaafdheid), Sidi 3
en BIZ (begaafdheid in zicht), waarbij van elke tool ook een
stroomdiagram met de te nemen stappen is weergegeven.
In hoofdstuk 4, ‘Tools’ wordt voor de ib’er ingegaan op een
analyseformulier (opgenomen in het boek) en drie soorten
onderzoeksvragen; exploratief, verklarend en veranderingsgericht. Verder is te lezen over waar te nemen ’signaaltjes’ rond
leer- en persoonlijkheidseigenschappen, motivatie, executieve
vaardigheden, sociaal emotioneel functioneren, faalangst en
onderpresteren.
Bij de tools in hoofdstuk 4 voor de leerkracht wordt gesproken over ‘kijkertjes’ die kunnen helpen bij het observeren en
onderzoeken op niveau 2 van de Cirkel van Zorg. Ook hier
kijken we naar de leer- en persoonlijkheidseigenschappen, hoe
de leerstof wordt verwerkt en de rol van de leerkracht en de
leeromgeving. Er wordt aandacht besteed aan het reflecteren
op het eigen leerkrachtgedrag.
Een stukje theorie wordt gecombineerd met de aanzet tot het
uitvoeren van onderzoek binnen de praktijk. Er zijn tabellen en
tekeningen toegevoegd die verhelderen en inzicht geven hoe
je deze Cirkel van Zorg op de verschillende niveaus invulling
kunt geven.
Ik herken in deze ‘Knapzakjes’ kleine handzame praktijkgidsen,
geschreven om de 1-zorgroute voor de begaafde leerling uit
te werken. Het gaf mij door de aangereikte stappen ook weer
andere inzichten, die ik als begeleider voor alle leerlingen kan
gebruiken. De tip die ik meeneem is dat verantwoord stilstaan
in plaats van direct handelen helpt om tot functionele verandering te komen.
Engelien Houben-Feddema
Meer informatie: www.slimeducatief.nl
lbbo Beter Begeleiden september 2016
11