Transcript hier de resultaten

Nieuwe Aanbestedingswet
in de praktijk
Bijdrage Aanbestedingsinstituut
Vakbeurs Infratech 2013
Ahoy Rotterdam
Het Aanbestedingsinstituut
• Registratie/analyse circa 3000 openbaar aangekondigde
aanbestedingen per jaar in GWW en B&U;
• Registratie statische kenmerken (data, soort opdracht,
gunningscriterium etc.)
• Analyse ‘afwijkingen’ (te korte termijnen, te zware eisen,
beperkte inlichtingen e.d.)
• Ongeveer 200 brieven met aanbevelingen
• Vraagbaak voor alle betrokkenen
• Profielen van aanbestedende diensten
• Statistische jaaroverzichten
Aanbestedingen 2011
Waar hebben we het over?
Conclusies 2011:
• Ontwikkelingen in Kwaliteit
(Te) langzaam
• Harmonisatie
Harmonisatie van beleid leidt tot kwaliteitsverbetering
• Regionale verschillen
‘Gluren bij de buren’ voor snelle winst
• Innovatie
Grote stappen zijn wél mogelijk, ook decentraal!
En wat brengt 2013?
De aanbestedingswet
• Beginselen voor boven en onder de drempel;
• Stimuleren kansen voor het MKB:
• Niet (onnodig) clusteren, en anders
percelen;
• Beperkingen aan omzeteisen;
• Maatregelen ter beperking van kosten:
• Alle aankondigingen op TenderNed;
• Eén Uniform Model Eigen Verklaring;
• Eén Gedragsverklaring Aanbestedingen
(2 jaar geldig) ipv VOG(rp);
• Kosteloze toegang tot alle stukken
Gids Proportionaliteit
•
•
•
•
•
Omvang van de opdracht (clusteren en percelen);
Keuze aanbestedingsprocedure;
Eisen en criteria;
Termijnen;
Contractvoorwaarden.
ARW 2013
Verplicht toepassen bij werken onder de drempel
(comply or explain);
Gevolg: voor werken onder de drempel gelden enkele
regels voor boven de drempels;
Casus Multivruchtpark
Een gemeente gaat een haventerrein omvormen tot een
hoogwaardig park met diverse recreatieve functies. Het
project omvat sloop, sanering,
bouwrijp maken, aanleg infra,
aanleg park, beschoeiing en
kleine kunstwerken.
Raming : 1 miljoen euro
Er worden tevens ook enkele
gebouwen gerealiseerd, maar die
vallen buiten deze opdracht.
Een goed begin is het halve werk
De hoofdmoot van de Gids Proportionaliteit omvat keuzes
in de voorbereiding van het aanbestedingstraject:
• 1 opdracht of meerdere? (Clusteren/percelen)
• Soort contract
• Procedure
• Deelnemersveld
• Gunningscriterium
Afweegpunten zijn doelmatigheid en rechtmatigheid
1 opdracht of meerdere
Casus Multivruchtpark:
Het project omvat sloop, sanering, bouwrijp maken,
aanleg infra, aanleg park, beschoeiing en kleine
kunstwerken. Geraamde opdrachtwaarde: 1 miljoen euro.
Er worden tevens ook enkele gebouwen gerealiseerd.
• Kan de gemeente deze opdracht als geheel aanbesteden?
• Hoe zit het met de gebouwen?
• Welke afwegingen moeten worden gemaakt?
Gids: Clusteren en percelen
• uitgangspunt: niet clusteren, tenzij in het concrete geval
gerechtvaardigd
• verplichting tot motiveren
• evenwicht zoeken in voor- en nadelen omvang opdracht
• positie MKB zorgvuldig analyseren en afwegen
• relevante markt met voldoende concurrentie
• Waar mogelijk, toch opdelen in percelen
Gids behandelt tevens aspecten van doelmatigheid
Vier soorten van clusteren
• Gelijksoortige opdrachten binnen aanbestedende dienst
• Gelijksoortige opdrachten door verschillende diensten
• Ongelijksoortige opdrachten volgtijdelijk
• Ongelijksoortige opdrachten tegelijkertijd
Gids
• 1 opdracht of meerdere? (Clusteren/percelen)
• Soort contract
• Procedure
• Deelnemersveld
• Gunningscriterium
Afweegpunten zijn doelmatigheid
en rechtmatigheid
Soort contract & voorwaarden
Casus Multivruchtpark:
Het project omvat sloop, sanering, bouwrijp maken,
aanleg infra, aanleg park, beschoeiing en kleine
kunstwerken. Geraamde opdrachtwaarde: 1 miljoen euro.
Er worden tevens ook enkele gebouwen gerealiseerd.
• Traditioneel of Geïntegreerd?
• Welke voorwaarden?
• Welke eigen aanpassingen?
Soort Contract
• Keuzevrijheid Traditioneel of Geïntegreerd blijft in tact;
• Keuzevrijheid (afwijken van) contractvoorwaarden
beperkt in Gids P:
3.9.A Redelijke risicotoedeling
3.9.B Suggesties tot aanpassing moeten mogelijk zijn
3.9.C Integraal toepassen paritaire voorwaarden
(bijvoorbeeld UAV 2012 en UAV-GC 2005)
3.9.D Geen ongelimiteerde aansprakelijkheid
3.9.E Verbod meest begunstigingsclausule
Gids
• 1 opdracht of meerdere? (Clusteren/percelen)
• Soort contract
• Procedure
• Deelnemersveld
• Gunningscriterium
Afweegpunten zijn doelmatigheid
en rechtmatigheid
Onderhands of (niet-)openbaar?
Casus Multivruchtpark:
Het project omvat sloop, sanering, bouwrijp maken,
aanleg infra, aanleg park, beschoeiing en kleine
kunstwerken. Geraamde opdrachtwaarde: 1 miljoen euro.
Er worden tevens ook enkele gebouwen gerealiseerd.
• Welke aanbestedingsprocedure kiest u?
• Onderhands?
• Openbaar?
• Met voorselectie?
Keuze aanbestedingsprocedure
Gids p.26
Onderhands of openbaar?
Voorschrift 3.4.A GP verplicht tot afwegen van:
• Omvang van de opdracht (de balkjes)
• Transactiekosten voor aanbesteder en inschrijvers
• Aantal potentiële inschrijvers
• Gewenst eindresultaat
• Complexiteit van de opdracht
• Type van de opdracht
• Karakter van de markt
Afweging is maatwerk
Onderhands aanbesteden kan zinvol zijn
• Waarborgen van kwaliteit
• Belonen voor/stimuleren van goed presteren
• Impuls aan duurzaamheid, innovatie, sociale doelen
• Zorg voor lokale/regionale werkgelegenheid
• Meestal lagere kosten voor aanbesteder en inschrijvers
• Kortere doorlooptijd
Onderhands aanbesteden
• Verankering keuzes in inkoopbeleid
• Wie is bevoegd?
• Hoe wordt keuze procedure gemaakt?
• Hoe wordt keuze ondernemers gemaakt?
• Hoe wordt verantwoording afgelegd?
De gemeente wil voor (bepaalde onderdelen van) het
Multivruchtpark lokale ondernemers uitnodigen, die in de
afgelopen jaren enkele malen naar tevredenheid werken
hebben uitgevoerd voor de gemeente.
Kan/mag de gemeente deze keuze maken?
Onderhandse procedure en objectiviteit
Dilemma: Hoe verhoudt het uitnodigen van inschrijvers
zich met het beginsel van objectiviteit?
Aanbestedingswet, hoofdstuk 1:
• Keuze Aanbestedingsprocedure (waarom onderhands)
en keuze ondernemers die worden toegelaten:
• Wel: objectief, proportioneel;
• Niet (verplicht): transparant, non-discriminatoir.
Motiveren indien een ondernemer dit vraagt.
Gids
• 1 opdracht of meerdere? (Clusteren/percelen)
• Soort contract
• Procedure
• Deelnemersveld
• Gunningscriterium
Afweegpunten zijn doelmatigheid
en rechtmatigheid
Casus Multivruchtpark
Een gemeente gaat een haventerrein omvormen tot een
hoogwaardig park met diverse recreatieve functies. Het
project omvat sloop, sanering, bouwrijp maken, aanleg
infra, aanleg park, beschoeiing en kleine kunstwerken.
Geraamde opdrachtwaarde: 1 miljoen euro
Vraag: Wat kan de gemeente hier vragen
om de vakbekwaamheid van de inschrijver
op een correcte wijze te toetsen?
Ontwikkelingen in Kwaliteit
Objectiviteit?
Technische eisen bekwaamheid
Gids Proportionaliteit p.39 e.v.:
• Competentiedenken i.p.v. referentiedenken
(voorschrift 3.5 F);
• Max. één referentie per kerncompetentie
(voorschrift 3.5 G);
• waarde van de referentie is maximaal 60% van
waarde opdracht (voorschrift 3.5 G);
• wet: referentietermijn werken ten hoogste 5 jaar.
Beperkingen aan omzeteis
• In beginsel geen omzeteis
• Indien noodzakelijk, mits deugdelijk gemotiveerd:
• Zone 150%-300% gereserveerd voor werken die zeer
complex en risicovol zijn
• Maximaal 3 jaar en maximaal 300%
• Geen toetsing van specifieke competenties
Gids
• 1 opdracht of meerdere? (Clusteren/percelen)
• Soort contract
• Procedure
• Deelnemersveld
• Gunningscriterium
Afweegpunten zijn doelmatigheid
en rechtmatigheid
Casus Multivruchtpark
Een gemeente gaat een haventerrein omvormen tot een
hoogwaardig park met diverse recreatieve functies. Het
project omvat sloop, sanering, bouwrijp maken, aanleg
infra, aanleg park, beschoeiing en kleine kunstwerken.
Geraamde opdrachtwaarde: 1 miljoen euro
(Wanneer) gunnen op laagste prijs of op basis van
EMVI?
Gunningscriterium
• AW 2.114: EMVI verplicht boven de drempel, met
mogelijkheid tot gemotiveerd afwijken
• ARW 2013 volgt dit uitgangspunt beneden de drempel
• Vermelding in aankondiging of uitnodiging, inclusief
opgave van de nadere criteria
• Het relatieve gewicht van de nadere criteria naar keuze
in de aankondiging of een ander relevant document
• Alleen indien om aantoonbare reden geen weging
mogelijk is, mag volstaan worden met volgorde van
belang.
• Aanbesteder is vrij in keuze nadere criteria
Werken met emvi
• GP: criteria objectief en eenduidig
uitvraag en beoordeling moeten duidelijk zijn
afstemming op de opdracht
rekening houden met administratieve lasten
instrument ter bevordering van innovatie
• Emvi-criteriabibliotheek en Gunnen op Waarde zijn
beschikbaar als hulpmiddelen
• Jurisprudentie laat zien dat het werken met afgeleide
scores (verschil t.o.v. beste) risicovol is, dus geen
relatieve beoordelingen!!!
Werken met EMVI
De gemeente wil dit werk aanbesteden op laagste prijs,
maar kan daar geen goede reden voor bedenken. De
gemeente kiest voor EMVI, waarbij de prijs op 90% wordt
gesteld. Een plan van aanpak en de verrekenprijzen tellen
beiden voor 5% mee. De gemeente geeft daarbij aan dat
het plan van aanpak en de inschrijfstaat zullen worden
beoordeeld op juistheid en compleetheid.
Voldoet de gemeente hiermee aan de verplichtingen?
Comply or explain…
De gemeente heeft haar keuzes gemaakt. Er is op enkele
punten afgeweken van de Gids en de Aanbestedingswet.
Wat nu?
Pas toe of Leg uit, verplicht voor:
• Clusteren en percelen (AW 1.5)
• Toepassen Gids Proportionaliteit (AW 1.10)
• Alle voorschriften in Gids Proportionaliteit (GP 1.1)
• Toepassen ARW 2013 bij werken (AW 1.22)
• Alle bepalingen in het ARW 2013 (algemene toelichting)
• Omzeteis (AW 2.90)
• Gunning op emvi (AW 2.114)
Leg dit maar eens uit!
De gemeente heeft een negatieve ervaring gehad met een
aannemer die tijdens de uitvoering van het werk failliet
ging. Daarom wil de gemeente een omzeteis stellen.
De gemeente wil drie voetgangersbruggetjes van een
specifiek merk voorschrijven, omdat deze perfect passen in
het beeld van het park. Om die reden wenst de gemeente
geen ander merk of type te accepteren.
Vereisten motivering afwijking
• Opnemen in aanbestedingsstukken
• Deugdelijke grond (logisch en begrijpelijk)
• Correcte weergave van feiten
• Aangeven hoe aanbesteder tot beslissing is gekomen
• Motivering betreft specifieke situatie en geen algemene
afwijkingsgrond
• Uitgebreider naarmate afwijking groter is
Motivering afwijking: moeilijk?
De Minister biedt troost: u wordt daar vanzelf handig in!
Uitspraken van de rechter moeten duidelijk maken wat
geoorloofd is en wat niet.
De aanbestedingsprocedure
De gemeente heeft haar keuzes gemaakt en waar nodig
gemotiveerd. Er zal een openbare procedure worden
gehouden.
Te nemen stappen:
• Aankondigen opdracht
• Publiceren bestek
• Verstrekken van inlichtingen
• Ontvangen en registreren van inschrijvingen
• Besluit nemen over gunning en motiveren
• Omgaan met klachten
Aankondigen opdracht
•
•
•
•
Gebruik TenderNed verplicht
Daarmee is elektronische aankondiging verplicht
Bepalingen inzake termijnen zijn hierop aangepast
Meer expliciete voorschriften tot opgave informatie in
aankondiging (bijvoorbeeld gunningscriteria).
• Een correcte, volledige, aankondiging draagt bij aan de
doelstelling van lastenvermindering, want het voorkomt
onnodig downloaden van documenten.
Inschrijving
• Termijn tussen aankondiging en inschrijving moet
proportioneel zijn (Gids)
• Verplicht gebruik Uniform Model Eigen Verklaring (Wet)
• Bestuurdersverklaring model K facultatief (ARW)
• Geen onnodige vormvereisten (Gids)
• Vergoeding bij hoge inschrijfkosten (Gids)
• Meer voorschriften proces-verbaal van opening van
inschrijvingen en verplichte toezending binnen twee
werkdagen aan alle inschrijvers (ARW)
• Meer instrumenten voor elektronisch inschrijven en het
elektronisch opslaan van bewijstukken (praktijk)
Gunningsbeslissing
• Termijn om bezwaar te maken tegen voornemen tot
gunnen gaat van 15 naar 20 dagen.
• De standaard gestanddoeningstermijn wordt om die
reden ook vijf dagen langer: 50 dagen
• Opschortende termijn moet in bericht voornemen tot
gunnen nauwkeurig worden omschreven.
• Berichtgeving aan inschrijvers moet, in voorkomend
geval, altijd de redenen omvatten waarom inschrijving
niet gelijkwaardig was of terzijde is gelegd.
• Bekendmaking gegunde opdracht ook nationaal.
Klacht
De inschrijver, die ter inlichtingen heeft gevraagd om de
voorwaarden inzake de voetgangersbruggen te wijzigingen,
is ontstemd over de gang van zaken. Hij geeft aan dat hij
de aanbesteding had kunnen winnen, maar gedwarsboomd
is door een veel te hoge prijs van de leverancier in kwestie.
Zeker weten doet hij dat niet. Wat kan hij doen?
Omgaan met klachten
De wet introduceert een nieuw instrument voor klachten:
Klachtenregeling aanbesteden
• Uniforme klachtenregeling door schrijfgroep opgesteld
• Voorziet in klachtenloket bij aanbestedende dienst
• Alsmede een Commissie Aanbestedingsexperts
• In eerste aanleg behandeling door klachtenloket
• Klacht zet (termijnen) aanbesteding niet stil
• Klacht kan resulteren in corrigerende maatregel,
afwijzing met motivering of doorzenden naar Expertcie.
Klachtenregeling (vervolg)
• Commissie Aanbestedingsexperts kan door klager
worden ingeschakeld bij afwijzing klacht of niet tijdige
beslissing door Klachtenmeldpunt
• Expertcommissie kan, afhankelijk van gedaan verzoek,
bemiddelen of advies geven
• Advies Commissie is niet bindend; verwacht wordt dat
adviezen gezaghebbende werking kunnen krijgen
• Aanbestedingsbeleid valt buiten de klachtenregeling
• Inhoud bestek: eerst vragen, pas daarna klagen
• Geen termijn van indiening, wel passend en tijdig
2013 wordt een gezond jaar!
• De nieuwe regelgeving geeft veel stof tot nadenken
• Nadenken leidt vaak tot verstandige keuzes