Transcript Slayt 1 - Afyonkarahisar Halk Sağlığı Müdürlüğü

T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi
(KKKA)
Ramazan ÖZÇELİK
Bulaşıcı Hastalıklar Şube Müdürü
Afyonkarahisar - Mart 2014
1
KKKA İlçelere Göre
Vaka Dağılımı
2006/2013
Toplam:22 Vaka
• SİNANPAŞA
• İHSANİYE
3
• BAYAT
•
• İSCEHİSAR
2
AFYONKARAHİSAR
1
• ÇOBANLAR
• SANDIKLI
2
•
EVCİLER
DİNAR
2
• ŞUHUT
1
EMİRDAĞ
1
• BOLVADİN
2
1
•
1
• ÇAY
4
EBER
GÖLÜ
AKŞEHİR
GÖLÜ
Vakanın Görüldüğü İlçeler
DAZKIRI
BAŞMAKÇI
2
EPİDEMİYOLOJİ - 1
 KKKA ilk kez 1944 ve 1945 yılları yaz aylarında Sovyet askerleri
arasında görülmüştür. Hastalığa Kırım Hemorajik Ateşi adı
verilmiştir.
 1956 yılında Zaire’de ateşli bir hastada Kongo virüsü tespit
edilmiştir. 1969 yılında her iki virüsün aynı virüs olduğu
belirlenmiş ve Kırım-Kongo Hemorajik Ateşi (KKKA) olarak
hastalık yeniden adlandırılmıştır.
 Halen Sahra altı Afrika, Asya, Ortadoğu ve Balkanlar’da
endemiktir.
3
KKKA Dünyada Dağılımı
Üç Kıtada
30’dan fazla ülke
4
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) Nedir?
Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), çoğunlukla keneler
aracılığıyla hayvanlardan insanlara bulaştırılan mikrobik bir
hastalıktır.
Ancak, hastalık hayvanlarda belirtisiz seyrederken insanlarda
öldürücü olabilmektedir.
5
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
KKKA Nasıl Bulaşır?
Daha çok vücudumuza kene
tutunması ile bulaşmakla birlikte;
 Kenelerin çıplak elle
çıkarılması ya da ezilmesi ile
 Hasta insanların tükürük ve
kan gibi vücut sıvılarına
temas etmekle,
 Mikrobu taşıyan hayvanların kanları,
vücut sıvıları ve dokularına
korunmasız temasla da bulaşabilir.
6
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
 Keneler halk arasında yavsı, sakırga,
kerni gibi isimlerle bilinmektedir.
 Kenelerin yoğun olarak bulunduğu yerler
özellikle hayvancılığın yapıldığı; orman
kenarı parçalı arazi yapısına sahip çalı ve
çırpılı alanlar ile otlakların bulunduğu
yerlerdir. Ülkemiz kenelerin yaşamaları için
coğrafi açıdan oldukça uygun bir yapıya
sahiptir.
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Larva
Nimf
Erkek Erişkin Kene
Erkek Erişkin Hyalomma
Dişi Erişkin Kene
Dişi Erişkin Hyalomma
Nimf (deriye yapışmış)
Dişi Erişkin Hyalomma
kan emmiş
8
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
9
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
10
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Kimler Risk Altındadır?
Tarım ve hayvancılıkla uğraşanlar,
 Kasaplar,
 Çobanlar,
 Mezbaha çalışanları,
 Veterinerler ,
 Kamp ve piknik yapanlar,
 Korunmasız olarak yeşil alanlarda (Bahçe, bağ, tarla,
orman ve orman kenarı tarım arazisi vb.) bulunanlar risk
altındadır.
11
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
KKKA’nın Kuluçka Süresi Ne Kadardır?
 Kuluçka süresi, mikrobun vücuda girmesinden sonra
hastalık belirtilerinin başlamasına kadar geçen süredir.
 Bu süre KKKA hastalığında kene tutunmasından sonra
genellikle 1-3 gündür; en fazla 9 gün olabilmektedir.
12
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
KKKA’nın Belirtileri Nelerdir?









Yüksek ateş,
Baş ağrısı,
Yoğun halsizlik,
Kollarda ve bacaklarda şiddetli ağrı,
Bazen kusma, karın ağrısı veya ishal
Yüzde kızarıklık,
İlerleyen safhada vücudun değişik
yerlerinde kanamalar ,
Gövde, kol ve bacaklarda morluklar,
Burun kanaması, dışkıda ve idrarda
kan görülebilir.
13
LABORATUAR BULGULARI
Laboratuar
bulguları
olarak
lökopeni,
trombositopeni, AST, ALT, CK ve LDH enzimlerinde
yükselme dikkati çekmektedir. Protrombin
zamanı,
parsiyel romboplastin zamanı ve diğer pıhtılaşma
testlerinde belirgin bozukluk görülmektedir.
İyileşen hastalarda bozulmuş olan hemogram ve
biyokimyasal parametreler hızla düzelir.
Ölüm daha çok hastalığın ikinci haftasında (5–14
gün) görülmektedir.
14
Hastalığın ağırlık kriterleri:
 Beyaz küre sayısının 10.000/mm3 üzerinde olması,
 Trombosit sayısının 20.000/mm3 altında olması,
 AST düzeyinin 700 U/L üzerinde,
 ALT düzeyinin 900 U/L üzerinde,
 PTT’nın 60 saniye üzerinde,
 Fibrinojenin 110 mg/dL altında olması,
 Melena ve bilinç değişikleri ölüm riskinin yüksek olduğunu gösteren ağırlık
kriterleri olarak tanımlanmıştır.
15
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
KKKK’dan Nasıl Korunurum?
 Hayvan barınaklarına, kırsal alanlara,
orman kenarı ve tarım arazileri ile bu
gibi yerlere gidenler mümkün olduğunca
vücutta açık kısım kalmamasına özen
göstermeli kenelerin daha kolay fark
edilmesi nedeniyle açık renkli elbiseleri
giymeyi tercih etmelidirler.
 Kenelerin vücuda girebileceği yerlerin
kapatılması (örneğin pantolon
paçalarının çorap içine alınması, çizme
giyilmesi) gerekmektedir.
16
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
KKKK’dan Nasıl Korunurum?
 Kırsal alandan, orman
kenarından ve tarladan dönüşte
mutlaka vücut ve elbiseler kontrol
edilmeli kene olup olmadığı
araştırılmalıdır.
17
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Vücudun Her Tarafı Kontrol Edilmelidir!
Kollar
Bacaklar
Gövde
Koltuk altları
Saç dipleri
Kulak arkası
Ense
Kasıklar
18
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Vücuda Tutunmuş Kene Görülürse
 Kene asla çıplak elle çıkartılmamalıdır!!!
 Eldiven, naylon poşet veya bez parçası ile tutularak ya da
ince uçlu bir pens veya varsa kene çıkartma kartı ile
ezilmeden çıkarılmalıdır.
 Çıkartılamıyorsa en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna
başvurulmalıdır.
 Vücuda tutunan kene ne kadar erken çıkartılırsa hastalığa
yakalanma riski de o kadar azalır.
19
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Kenenin pens ile çıkarılması
20
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Yapılmaması Gerekenler
Vücuda tutunmuş olan keneyi patlatmayın, ezmeyin,
üzerine herhangi bir kimyasal madde (alkol, gaz yağı,
kolonya) kesinlikle dökmeyin ve üzerine sigara bastırmayın.
21
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Kene tutunmasından sonra
10 gün içinde
Ateş
Halsizlik
İştahsızlık
Karın ağrısı
Baş ağrısı
Bulantı
Kusma
İshal
şikayetleri ortaya çıkarsa hemen bir sağlık kuruluşuna
başvurunuz.
22
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
KKKK’dan Nasıl Korunurum?
Hastalık hayvanlarda belirti göstermeden
seyrettiğinden hastalığın sık olarak görüldüğü
bölgelerde bulunan hayvanlar sağlıklı görünse
bile hastalığı bulaştırabilirler. Bu sebeple
hayvanların kanlarına, vücut sıvılarına veya
dokularına çıplak el ile temas edilmemelidir.
 Ayrıca, insanların kanlarına ve vücut sıvılarına
da korunmasız (çıplak elle) temas edilmemelidir.
23
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
 Hayvanlarda kene mücadelesi yapılmalıdır.
Hayvan sahipleri, hayvanlarını kene ve diğer dış
parazitlere karşı uygun ilaçlarla doğru zaman, doz
ve aralıklarla yılda en az dört kez ilaçlamalıdır.
24
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Kırım Kongo Kanamalı Ateşinin Aşısı Var mıdır?
Hayır. Ancak aşı geliştirme çalışmaları yoğun bir şekilde
devam etmektedir.
Kırım-Kongo Kanamalı Ateşinin Tedavisi Var mıdır?
Hastalığın kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Ancak
tedavi,hastaya verilen destek tedavi ile sağlanmaktadır
25
26
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
27
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
28
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
29
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
2012 yılında ilimizde vaka görülen Yerler
•
Sinanpaşa Balmahmut Köyü
2013 yılında ilimizde vaka görülen yerler
•
•
•
Merkez Işıklar Kızıldağ Köyü
İscehisar Karaağaç Köyü
Bayat Merkez
30
KKKA İlçelere Göre Vaka Dağılımı 2006/2013
• İHSANİYE
3
• BAYAT
•
1
EMİRDAĞ
1
• İSCEHİSAR
1
• SİNANPAŞA
AFYONKARAHİSAR
• BOLVADİN
2
1
1
• ÇOBANLAR
• SANDIKLI
2
•
EVCİLER
DİNAR
2
• ŞUHUT
1
• ÇAY
4
EBER
GÖLÜ
AKŞEHİR
GÖLÜ
Vakanın Görüldüğü İlçeler
DAZKIRI
BAŞMAKÇI
31
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
32
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Ek- 1
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi konusunda halka
yönelik toplu eğitimler, 2012 veya 2013 yıllarında vaka
görülen yerleşim birimleri ile 2014 yılında yeni vaka
görülen yerleşim birimlerinde (mahalle/köy gibi)
yapılacak.
Toplu
eğitimler,
belirlenen
yerleşim
birimlerinde en az bir defa 16 Mayıs 2014 tarihine
kadar gerçekleştirilecek olup, sonuçların bildirimleri
23 Mayıs 2014 tarihine kadar Ek 1 ile Müdürlüğümüze
yapılacaktır.
33
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Ek- 2
Müdürlüğümüz
tarafından
yapılacak
değerlendirme sonucunda ihtiyaç duyulan yerleşim
birimlerinde bu eğitimler tekrarlanacaktır.
34
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
35
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
36
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
37
T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Teşekkür Ederiz..
38