Transcript G*ówne za*o*enia ustawy o publicznym transporcie zbiorowym

Główne założenia ustawy o publicznym
transporcie zbiorowym
Kielce, 1 lipca 2014 r.,
Świętokrzyski Urząd Wojewódzki
• Ustawa wprowadza od 1 stycznia 2017 roku nowy system organizacji
publicznej komunikacji zbiorowej
• Odpowiedzialność za organizację na swoim terenie (na poziomie regionu)
zbiorowej komunikacji publicznej ponosi tzw. ORGANIZATOR, którym jest
samorząd (gminy, powiatu, województwa) lub związek (gmin, powiatów)
• Organizator wyznacza tzw. linie użyteczności publicznej, do obsługi których
wyłania w drodze PZP, koncesji lub umowy bezpośredniej tzw. OPERATORA
• Wybrany przez jst Operator ma prawo do uzyskania tzw. rekompensaty
(dopłaty od samorządu na obsługę linii, które nie są rentowne) oraz prawo
do dopłaty środków w związku z honorowaniem ulg ustawowych
Rodzaje przewozów
•
Gminne (w granicach administracyjnych jednej gminy lub gmin sąsiadujących,
które zawarły stosowne porozumienie lub które utworzyły związek
międzygminny; inne niż przewozy powiatowe, wojewódzkie i
międzywojewódzkie art. 4 ust. 1 pkt. 3 ustawy o ptz)
•
Powiatowe (w granicach administracyjnych co najmniej dwóch gmin i
niewykraczające poza granice jednego powiatu albo w granicach
administracyjnych powiatów sąsiadujących, które zawarły stosowne
porozumienie lub które utworzyły związek powiatów; inne niż przewozy
gminne, wojewódzkie i międzywojewódzkie, art. 4 ust. 1 pkt. 10 ustawy o ptz)
•
Wojewódzkie (w granicach administracyjnych co najmniej dwóch powiatów i
niewykraczające poza granice jednego województwa, (…) inne niż przewozy
gminne, powiatowe i międzywojewódzkie - art. 4 ust. 1 pkt. 25 ustawy o ptz)
•
Międzywojewódzkie (wykonywane z przekroczeniem granicy województwa,
nie będące przewozami gminnymi, powiatowymi ani wojewódzkimi art. 4 ust.
1 pkt. 7 ustawy o ptz)
Finansowanie przewozów (art. 50)
• Pobieranie opłat za bilety (przez organizatora lub operatora)
• Rekompensaty z tytułu:
a)
Utraconych przychodów z tytułu stosowania ulg ustawowych - finansuje
budżet państwa (nie dotyczy to komunikacji miejskiej)
b) Utraconych przychodów z tytułu ulg ustanowionych przez organizatora –
finansowane ze środków własnych organizatora
c) Poniesionych kosztów w związku ze świadczeniem usług przez operatora
(na „nierentownych liniach”)
•
Udostępnieniu operatorowi przez organizatora środków transportu
Przewozy komercyjne (art. 30)
• Nadal przewoźnicy będą mogli świadczyć usługi na liniach komercyjnych
• Na liniach użyteczności publicznej różni przewoźnicy także będą mieli
możliwość świadczenia usług komercyjnych – konsekwencja braku tzw.
prawa wyłącznego
• Przewoźnicy komercyjni będą musieli honorować ulgi ustawowe, ale nie
otrzymają z tego tytułu rekompensaty
• Przewóz komercyjny będzie wymagał wyłącznie zgłoszenia do właściwego
organizatora - nie będzie wydawania zezwoleń
Zagrożenia w nowym systemie
• Brak środków na objęcie użytecznością publiczną wszystkich koniecznych
przewozów
• Brak zewnętrznych źródeł finansowania dla samorządów
• Brak dopłat do ustawowych ulg poza użytecznością publiczną
•
Ryzyko uznaniowego traktowania przewoźników przez organizatora
• Ryzyko pojawienia się silnego, konkurencyjnego przewoźnika z zewnątrz
(eliminacja lokalnych podmiotów
Zagrożenia w nowym systemie
• Niechęć samorządów do opracowania planów transportowych
• Brak prawnych instrumentów koordynacji – możliwość zgłoszenia
przewozu na identyczną linię i kursy przez kilku przewoźników („kto
pierwszy ten lepszy”)
• Brak możliwości przyznania tzw. prawa wyłącznego (dopuszczalnego
zapisami rozporządzenia 1370/2007
Plany Transportowe
Niektórzy organizatorzy są zobowiązani do opracowania tzw. Planów
Transportowych:
• gminy (min 50 tys. mieszkańców)
• porozumienia gmin (min. 80 tys. mieszkańców)
• powiaty (min. 80 tys. mieszkańców)
• porozumienia powiatów (min. 120 tys. mieszkańców)
• województwo
Plan jest aktem prawa miejscowego, wymaga przeprowadzenia konsultacji
społecznych, może być uchwalany przez innych organizatorów
Co powinien określać Plan Transportowy
• Sieć komunikacyjną, na której planowane są przewozy o
charakterze użyteczności publicznej
•Ocenę i prognozy potrzeb przewozowych, tj. kierunki,
częstotliwość, ilość, itd.
•Przewidywane finansowanie przewozów
•Preferencje dotyczące wyboru środka transportu
•Ocenę rentowności linii komunikacyjnych
•Potrzeby wynikające z kierunku polityki państwa
•Pożądany standard usług
•Potrzeby specjalne, np. dotyczące osób niepełnosprawnych
•Planowany system organizacji systemu informacji dla
przewoźnika i pasażera
Założenia planu transportowego województwa
świętokrzyskiego
• Podstawą usług przewozowych jest kolej, transport drogowy stanowi
uzupełnienie sytemu połączeń kolejowych (str. 60 projektu)
• Połączenia autobusowe na liniach równoległych do kolejowych nie mogą
wpływać ujemnie na rentowność połączeń kolejowych (str. 62)
• Zakłada się, że częstotliwość kursów na danej linii użyteczności publicznej
wyniesie nie mniej niż 60 minut (str. 62)
• W przewozach drogowych zakłada się wyłącznie połączenia Kielc z
miastami powiatowymi – mapka str. 64
Założenia planu transportowego województwa
świętokrzyskiego, cd.
• Tryb wyboru operatora – w przewozach kolejowych przetarg lub umowa
bezpośrednia; w przewozach drogowych koncesja (str. 66)
• Finansowanie – w przewozach kolejowych dalsze finansowanie ze środków
własnych samorządu województwa, w przewozach drogowych wpływy z
biletów i środki z budżetu państwa (rekompensata z tytułu biletów
ulgowych), str. 68
• Standardy usług – w przewozach drogowych preferowane będą pojazdy
przystosowane do potrzeb niepełnosprawnych, pojazdy spełniające normy
EURO, wyposażone w elektroniczny system zliczania ilości pasażerów oraz
system informacji pasażerskiej z oprogramowaniem kompatybilnym na
każdym poziomie
Uwagi do planu transportowego województwa
świętokrzyskiego
Podstawą usług przewozowych jest kolej, transport drogowy stanowi
uzupełnienie sytemu połączeń kolejowych (str. 60 projektu)
•
Stoi to w sprzeczności z ideą zrównoważonego rozwoju, która zgodnie z
opinią Komisji Europejskiej (White Paper: European Transport policy for
2010:time to decide, EC 2001) powinna m.in. zapewniać dostępność
komunikacyjną i „oferować możliwość wyboru środka transportowego i
podtrzymać gospodarkę oraz rozwój regionalny”.
•
Transport kolejowy daje połączenia z najwyżej 4 ośrodkami powiatowymi, a
autobusowy z 8
•
Plan nie pokazuje żadnej analizy kosztów i korzyści wyboru takiego a nie
innego środka transportowego
Uwagi do planu transportowego województwa
świętokrzyskiego, cd.
Połączenia autobusowe na liniach równoległych do kolejowych nie mogą
wpływać ujemnie na rentowność połączeń kolejowych (str. 62)
•Wpisanie takiej zasady stoi w sprzeczności z linią orzecznictwa ETS –
zagwarantowanie rentowności konkurencyjnej linii autobusowej nie może
uzasadniać ograniczenia swobody przedsiębiorczości [wyrok TS z 22.12.2010,
sygn. C-338/09] – traki zapis może być podstawą do zaskarżenia uchwały
Samorządu przyjmującej plan do realizacji bądź postępowania UOKiK
•Zmniejszenie rentowności konkurencyjnego przedsiębiorstwa nie może być
podstawą do odmowy zezwolenia na obsługę linii w całości lub w części
tożsamej z linią obsługiwaną przez tego przedsiębiorcę – wykładnia art. 49
TFUE
•Przewozy kolejowe powinny konkurować jakością, ceną, standardem usługi,
czasem przejazdu, a nie sztucznym ograniczeniem dostępności do danego rynku
dla innych potencjalnych operatorów
Uwagi do planu transportowego województwa
świętokrzyskiego, cd.
Zakłada się, że częstotliwość kursów na danej linii użyteczności publicznej
wyniesie nie mniej niż 60 minut (str. 62)
•Określanie minimalnych odstępów czasowych na liniach użyteczności
publicznej, co do zasady, nie jest błędnym rozwiązaniem, jednak powinno to
zostać poprzedzone szczegółową analizą i wprowadzeniem bardziej elastycznych
rozwiązań
• Wprowadzenie tak dużych odstępów czasowych spowoduje pojawienie się
ofert komercyjnych, które w interwale określonym na 60 minut będą w stanie
zapewnić np. 10 dodatkowych kursów. To z kolei wpłynie fatalnie na rentowność
linii użyteczności publicznej (a nie wprowadzanie „uzupełniającej” oferty
autobusowej jako użyteczności publicznej)
•Nie ma gwarancji, że ograniczenie konkurencji spowoduje, iż pasażerowie będą
jeździć pociągami – być może przesiądą się na transport indywidualny
Uwagi do planu transportowego województwa
świętokrzyskiego, cd.
W przewozach drogowych zakłada się wyłącznie połączenia Kielc z miastami
powiatowymi – mapka str. 64
• Linie łączące Kielce z miastami powiatowymi są prawdopodobnie najbardziej
komercyjnie opłacalnymi liniami
•Pozostawienie powiązań między miastami powiatowymi na barkach
porozumień starostów spowoduje, że będą oni unikać wchodzenia w role
organizatorów, a co za tym idzie – linie te nie powstaną (wypełni to oferta
komercyjna)
•Plan nie definiuje dokładnego przebiegu linii komunikacyjnych (po głównych
trasach krajowych/wojewódzkich, czy kilka różnych wariantów linii łączących
dwa ośrodki miejskie?)
Uwagi do planu transportowego województwa
świętokrzyskiego, cd.
W przewozach drogowych zakłada się wyłącznie połączenia Kielc z miastami
powiatowymi – mapka str. 64
• Możliwe jest zastosowanie 3 wariantów rozwiązań:
A. Samorząd Województwa
połączeniami kolejowymi
realizuje
wyłącznie
zadania
związane
z
B. Samorząd Województwa przejmuje również zadania związane z połączeniami
co najmniej między miastami powiatowymi
C. Samorząd Województwa realizuje transport kolejowy i połączenia Kielc ze
stolicami powiatów
Uwagi do planu transportowego województwa
świętokrzyskiego, cd.
W przewozach drogowych zakłada się wyłącznie połączenia Kielc z miastami
powiatowymi – mapka str. 64
Wybór wariantu C opisanego w aktualnej wersji projektu
Planu jest prawdopodobnie najbardziej korzystny
finansowo dla budżetu Samorządu Województwa, ale w
największym stopniu obciąża finansowo i organizacyjnie
powiaty i gminy zadaniami organizatorów!
Samorządy Powiatowe i Gminne nie dysponują ani
wystarczającymi środkami finansowymi, ani potencjałem
ludzkim, który pozwoliłby na realizację takich zadań!
Uwagi do planu transportowego województwa
świętokrzyskiego, cd.
Tryb wyboru operatora – w przewozach kolejowych przetarg lub umowa
bezpośrednia; w przewozach drogowych koncesja (str. 66)
•Zagadnienie trybu wyboru operatora jest bezpośrednio związane z kwestią
finansowania przewozów.
•Jeśli na przewozy kolejowe zostanie ogłoszony przetarg, a w jego wyniku zostanie
wybrany oferent inny niż spółka Przewozy Regionalne - czy Samorząd
Województwa nadal będzie skłonny finansować ze swojego budżetu takiego
operatora (jeśli nie będzie to podmiot w którym Samorząd ma udziały?
•Jakie w tym kontekście będzie uzasadnienie braku zapewnienia
płatności/rekompensaty dla przewoźników drogowych z budżetu Samorządu
Województwa?
Uwagi do planu transportowego województwa
świętokrzyskiego, cd.
Standardy usług – w przewozach drogowych preferowane będą pojazdy
przystosowane do potrzeb niepełnosprawnych, pojazdy spełniające normy
EURO, wyposażone w elektroniczny system zliczania ilości pasażerów oraz
system informacji pasażerskiej z oprogramowaniem kompatybilnym na
każdym poziomie
•Plan transportowy jest tworzony dla samorządów, pasażerów, ale i przewoźników
•Powinien zawierać precyzyjne informacje dotyczące ilości linii komunikacyjnych, ich
przebiegu, ilości kursów w ciągu doby/miesiąca, wykaz przystanków, dokładne
wymogi dotyczące norm spalania EURO, wymagany wiek taboru, określenie
przewidywanych potoków pasażerów, jak również prostej metodologii pozwalającej
na identyfikację i numerację linii – takich informacji nie ma w Planie, co w znaczący
sposób utrudni bądź uniemożliwi przygotowanie się lokalnych przewoźników do
wykonywania usług
•Ponadto ile dzisiaj na naszym rynku jest autobusów „wyposażonych w elektroniczny
system zliczania ilości pasażerów oraz system informacji pasażerskiej z
oprogramowaniem kompatybilnym???
Dziękuję za uwagę
Jacek Sułek
Dyrektor WCRR
Świętokrzyski Urząd Wojewódzki w Kielcach
E-mail: [email protected]
Tel: 501774187