Transcript Hermus-Notaris-Moorees

Hermus Notaris Moorees 2014
Huwelijkse voorwaarden als schijnzekerheid bij
een economische crisis
schenkingen
De erfrechtverordening 17-8-2015
Hermus Notaris 15e jaar (2015)
•
Even terug in de tijd:
Een overzicht:
• 1992 – Nieuw Burgerlijk Wetboek
• 2001 – Belastingplan (box 1, 2 en 3)
• 2003 – Nieuw Erfrecht
• 2010 – Nieuwe Wet schenk- en erfbelasting – tariefstructuur - constructies
• 2010 – Tros Radar: het radar tweetrapstestament
• 2010 – juni: Jabulani – alles kan; alles mag
• 2012 – Nieuw huwelijksvermogensrecht – beleggingsleer
• 2012 – Defiscalisering vruchtgebruik – kent u de kracht van vruchtgebruik?
• 2012 – De flex BV: alles kan alles mag – de 5 standaarden van Hermus Notaris
• 2013 – AWBZ en vermogenstoets – Eigen woningregeling en scheiding
• 2013 – Erfrechtvakdag: Jan de Wit – De positie van de minderjarigen in het Erfrecht
• 2014 - Wetsontwerp 33987 Nieuw Huwelijksvermogensrecht en faillissementen
• 2014 – 10 november: Kamervragen Hermus Notaris aan Michiel van Nispen SP
• 2015 – Europese Erfrechtverordening
• 2015- Agrarisch – Melkquotum en Mestoverschotten-Bedrijfsoverdracht
Hermus Notaris
•
•
•
•
•
•
•
•
Speerpunten 2013 fiscaliteit – zakelijk gezien
Kent u de kracht van vruchtgebruik – het Jabulani keuzetestament:
De algehele volmacht en het levenstestament -de executeurafwikkelingsbewindvoerder
Het resultaat: de turboverdeling fiscaal heel voordelig en als extra voordeel: de
AWBZ
Speerpunten 2014 de ouders en hun kinderen – het goede gevoel
Huwelijkse voorwaarden als schijnzekerheid bij een economische crisis: aanpassen
afschaffen art. 61,4 FW en zo mogelijk aanpassen 1:87 BW
Bescherming familiekapitaal bij vererving – afstemmen testamenten van ouders en
kinderen
De eenmalig grote vrijgestelde schenking in 2014 voor aflossing hypotheek,
aankoop of verbouwing eigen woning (€ 100.000,00)
Speerpunt 2015: De Europese Erfrechtverordening
Huwelijkse voorwaarden en
faillissement
• De huwelijkse voorwaarden uit Son en Breugel: het
Belgische stelsel met Hollands Koopmanschap ––
ooit in de wet? Wetsontwerp 33987 – D66.
• Het “oude” alternatief: het Amsterdams
verrekenbeding – frustratie van de ondernemer
• De valkuil: artikel 61 Faillissementswet – de frustratie
van de echtgenote! – de BV als gunstigst alternatief
• Notaris Hermus en de politiek – Kamervragen 13-11
ingediend
De nieuwe wettelijke gemeenschap
van goederen sinds 2012
•Omvang en belang van uitsluitingsclausules bij
schenkingen en testamenten
•De nieuwe bestuursregeling
•De beleggingsleer
Dat wordt rekenen!!
De wettelijke algehele gemeenschap van goederen vóór 2012
Boedelmenging
Algehele
gemeenschap van
goederen omvat:
•Aanbrengsten
•Erfenissen
•Schenkingen
•Aanwinsten
Problemen
Problemen bij de “oude” wettelijke gemeenschap van
goederen:
• Het Nederlandse systeem sluit niet aan bij buitenland
(België, Duitsland)
• Degene van wiens zijde een goed in de gemeenschap is
gevallen – is bestuursbevoegd
• (De man verdient vaak 2 maal zoveel geld - vrouw
koopt meubels – man daarna bevoegd!).
• Nieuwe woning aangekocht na echtscheidingsverzoek
opnieuw verdelen!
Wettelijke gemeenschap van goederen (oud) is eigenlijk geen
algehele gemeenschap!
M
V
Schenking en
erfenis met
uitsluitingsclausule: blijft
privé
Het wetsvoorstel
• Goed nieuws: Nederland kiest voor de
zuiderburen!
• Aanbrengsten apart
• Erfenissen apart
• Schenkingen apart
• Aanwinsten: delen (vgl. ook Duitsland)
Het wetsvoorstel tot aanpassing van de wettelijke gemeenschap van
goederen – lijkt op België: privé goederen – blijven privé!
M
V
Aanwinst
Gemeen.
Aanbrengsten,
erfenissen,
schenkingen
blijven privé
De politiek
• Het amendement Anker (CU) waste de oren met het
mooie wetsontwerp!
• Daarmee waren we terug naar af:
• Terug naar af: de literatuur briest: en spreekt over:
“een onthoofd wetsontwerp”
• Daar moeten we het mee doen: het is niet anders. De
oplossing blijft dus: huwelijkse voorwaarden maken!!!
• Toch is het jammer: een door “Den Haag” gemiste
kans. Maar D66 probeert nu in 2014 nog een keer! W
33987 dat is nu actueel en wordt op dit moment in de
2e Kamer behandeld
Het amendement Anker – de oren gewassen!!!
Aanbrengsten
erfenissen en
schenkingen :
alles gemeen!!!
Een onthoofd
wetsvoorstel!
Gemeenschap van goederen nu:
• Als we dat niet willen: maak huwelijkse
voorwaarden: het Belgische stelsel
• (aanbrengsten, erfenissen en schenkingen
apart houden – gemeenschap van
aanwinsten)
• In combinatie met Hollands Koopmansschap
• (beleggingsleer)
Nieuwe poging
• Wetsvoorstel 33987 (D66) – stand van zaken 14-112014:
• Recent is: Memorie van Toelichting verschenen
• Een actuele casus was voor Hermus Notaris vorige
week aanleiding te interveniëren bij de Tweede
Kamerfractie van de SP.
• Een aantal suggesties zijn gisteren door de SP
opgenomen in de vraagstelling aan de
initiatiefnemers – met name schrijnende
faillissementssituaties (zie hierna).
Bestuursregeling: (zoals die geldt vanaf
2012)
Nieuwe bestuursregeling:
• Registergoederen (onroerend goed): tenaamstelling
beslissend.
• Overige goederen: roerende goederen en gelden: ieder
afzonderlijk bevoegd.
• Probleem: maar als een erfenis in de gemeenschap valt
kan de ander opa’s zakhorloge verkopen en leveren aan
derden!
Daar is een herstelwet voor gekomen (nog net op tijd).
Erfgenaam bevoegd. Een gelukkige aanvulling in de
wet: uitsluitingsclausule maakt goederen privé.
Nieuw: De wettelijke gemeenschap van goederen 2012
M
V
Maak dus een
uitsluitingsclausule:
dan erfenis en
schenking weer privé!
Wettelijke gemeenschap van goederen (2012) lijkt op oud
(behoudens beleggingsleer) – het wachten is nu op
Wetsontwerp 33897 om de oren weer te laten groeien!
M
V
Schenking en
erfenis met
uitsluitingsclausule: blijft
privé
Testament aanpassen
• Bescherming familiekapitaal: Son Special Products –
testamenten van ouders en kinderen worden op elkaar
afgestemd!
• De emotie bepaalt de keuze – die keuze moet goed voelen!
• De ouders: meertrapsmaking – vererven in bloedlijnen in
plaats van naar de koude kant
• De kinderen: al hetgeen van ouders komt legateren aan de
kinderen of de eigen familie (met vruchtgebruik voor partner)
Nieuw: Beleggingsleer
• Man heeft geërfd: 100 (mits met
uitsluitingsclausule)
• Vrouw heeft geërfd 50 (mits met
uitsluitingsclausule)
• Woning aankoop: 350
• Hypotheek: gezamenlijk: 200
Nieuw: De wettelijke gemeenschap van goederen 2012
100
M
50
V
Woning 350
Hypotheek 200
Maak dus een
uitsluitingsclausule:
dan erfenis en
schenking weer privé.
Het nieuwe
huwelijksvermogensrecht
Wat is splinternieuw en modern ook
internationaal?
De beleggingsleer
Nederlanders zijn handelaren – beleggers!
De beleggingsleer
Economische deelgerechtigdheid man
100 + 100 (halve lening aflossen) = 200
Economische deelgerechtigdheid vrouw
50 + 100 (halve lening aflossen) = 150
Deel man: 200/350 in waarde woning (+ of -)
Deel vrouw: 150/350 in waarde woning (+ of -)
De beleggingsleer
(Art. 1:87 BW)
Beleggingsleer
• Hoe bij aankoop? – in waarde t.t.v. verwerving
• Hoe bij verbouwing? – in waarde voor
verbouwing + verbouwingskosten
• Hoe bij aflossing? Annuiteit!! (waarde
verandert voortdurend): in deel lening –
tijdstip niet relevant.
Vervolgprogramma
• blok 1a: (verdieping) huwelijksvermogensrecht en
estateplanning • Of: blok 2: direkt door naar huwelijkse voorwaarden
en faillissement – econonomische crisis en
schenkingsprogramma AWBZ (kort)
• Afsluiting of Pauze (na de pauze: blok 3)
• blok 3: nog een uur: ouders-kinderen overdrachten
uitgebreid, estateplanning met testamenten
Blok 1a verdieping
• Ook nieuw is de Inlichtingenplicht aangaande
privé vermogen.
(geen verantwoording – wel inlichtingen)
• Ontbinding van de gemeenschap op een
eerder moment: niet als de echtscheiding is
ingeschreven maar al bij het verzoek.
Ontbinding gemeenschap
• We zagen: een aankoop na indienen van een
verzoek tot echtscheiding maakte tot 1-1-2012
een goed gemeenschappelijk! Dat is ongewenst.
• De wetgever (2012) lost dat op: nadat het
verzoek is ingediend, wordt de gemeenschap
bevroren (ontbonden): aanwinsten erna blijven
privé. De nieuwe woning blijft privé.
• Mbt de oorspronkelijke woning: samen bevoegd!
(ook al zegt het kadaster anders).
Oude stijl (voor 2012):
M
Nieuwe stijl (2012):
V
Oude stijl (voor 2012):
M
V
2012: Verzoekschrift echtscheiding
bevriest de gemeenschap
M
V
Casus!
• Gemeenschap van goederen voor 1 dag!
• Ongehuwden: man og 6 mio; vrouw og 4 mio
• Aangaan huwelijk of partnerschap: samen 10
mio (beperkte gemeenschap van goederen)
• Verzoek tot echtscheiding: verdelen: man 4
mio vrouw 6 mio
• Besparing overdrachtsbelasting over: 2 mio!!
• (in casu ging het mis – geen enkele affectie)
Beperkte gemeenschap en
overdrachtbelastingbesparing
• HR in 2013 ging over het aangaan van een
partnerschap voor 1 dag met het doel om belasting
te besparen! HR vindt dat Fraus Legis. (zo kort dat de
plichten van geen reële praktische betekenis konden
zijn)
• Maar als een huwelijk (of partnerschap) een reëel
doel heeft met rechten en plichten met wel
praktische betekenis, dan mag je later een beperkte
gemeenschap aangaan en ontbinden (HR 1993) ook
met het oog op echscheiding!
• Maar pas op: gemeenschap van slechts 1 of meer
bepaalde goederen: kan schenking zijn!
Verzoek en intrekking
Een valkuil: verzoek wordt vaak samen ingediend
• Intrekken verzoek kan alleen!!
• Stel: verzoek loopt en een ouder van de man ligt
op sterfbed: erfenis dreigt aan de man toe te
komen want gemeenschap is bevroren.
• Vrouw trekt verzoek in – agg herleeft - en
incasseert halve erfenis (tenzij uitsluitingsclausule
was gemaakt).
Tip bij echtscheidingsverzoek: maak
tegelijk huwelijkse voorwaarden
• Dat is dus de omgekeerde situatie: maak naast
de verdeling tijdens huwelijk tevens notariële
huwelijksvoorwaarden: (maar dan in
omgekeerde vorm: 2 vermogens!) dan kan de
vrouw niet meer terug!
Want: het huwelijk blijft dan wel in stand, de
vermogens worden apart door huwelijkse
voorwaarden. Intrekken echtscheiding heeft
dan geen zin: De felbegeerde erfenis komt niet
meer binnen!
Blok 2
• Huwelijkse voorwaarden en faillissement
• Ouders kinderen overdrachten
• De nieuwe erfrechtverordening (2015)
Huwelijkse voorwaarden
• Advies: maak huwelijkse voorwaarden – voordat het
huwelijk tot stand komt want anders is er sprake van
boedelmenging.
• Ratio: bescherming bij faillissement (maar
schijnzekerheid)
• Ratio: bescherming familiekapitaal
• 1 vermogen (agg) 2 vermogens (ug) of 3 vermogens
(bg)
Huwelijkse voorwaarden
• 1980:
• 2009:
van de huwelijken is gesloten onder
huwelijkse voorwaarden: 15%.
is dat gestegen naar: 26,2%
• 62% daarvan was in 1980 een verrekenstelsel;
• In 2009 is dat teruggelopen naar 50% (vanwege vele
procedures en onduidelijkheden) – ze raken in
onbruik (Journaal 13-11-2014)
• De beperkte gemeenschap wint terrein: globaal van
10% naar 23,8% - wellicht komt het in de wet??
3 vermogens stelstel (gemeenschap van
vruchten en inkomsten cq. aanwinsten)
• Model Hermus: het Belgische stelsel gecombineerd
met Hollands koopmanschap! Dat is ook het nieuwe
wetsvoorstel 33987.
• Huwelijkse voorwaarden – gemeenschap van
aanwinsten (en opgepotte winst),
• maar aanbrengsten, erfenissen, schenkingen, en de
onderneming (behoudens reserves!) blijven privé.
• Investering van de een in gemeenschappelijke
vermogen: naar rato van inbreng: meer rendement =
beleggen!
Faillissement - 3 vermogens stelstel
(gemeenschap van vruchten en inkomsten cq.
aanwinsten)
Faillissement omvat privé en gem. vermogen
Gem.
M
V
Huwelijkse voorwaarden met 2
vermogens
Het Amsterdams model
• Uitsluiting van iedere gemeenschap van goederen
• De correctie: beloning van de niet ondernememende
echtgeno(o)t(e): het jaarlijks delen van onverteerde
(overgespaarde) inkomsten – beloning voor
huishoudelijke arbeid
• Dat leidt tot een verrekenvordering na ieder jaar
• Dames: let op opgepotte winsten – ook bij een B.V.
Het Amsterdamse verrekenbeding
Een cijfervoorbeeld
M verdient
100
V verdient
50
V
20
30
huishoudpot
- 60
M stort
Over:
40
60
Verrekenen - 15
Over ieder:
45
------------------
stort
+15
45
uitsluiting van gemeenschap (u.g.)
• Faillissement omvat privé vermogen maar pas
op zie later !
Verrekenbeding
• Wat moet worden verrekend bij een
onderneming?
• -eenmanszaak; maatschap;besloten
vennootschap
• Vaak wordt niet verrekend!
• Het verrekenbeding is een bron van
misverstanden en strijdige uitspraken
Verrekenbeding
• Heel kort door de bocht: vruchten van arbeid
moeten worden verrekend – ingehouden
winsten (reserves) - maar: continuiteit van
bedrijf niet in gevaar brengen! Dat is de basis.
• Voldoende weerstandsvermogen houden
• Hoe verrekenen? Schuldigerkenning of een
betalingsregeling treffen.
Verrekenbeding
• Ontslagvergoeding – niet verrekenen
• Schadevergoeding na auto ongeval: wel
verrekenen
• Smartengelduitkering: niet verrekenen
• WIR premies – deels want meer te maken met
investeren in onderneming dan met arbeid
• Pensioenpremies – niet verrekenen! – is
verteren.
Verrekenbeding
• Wat als er niet periodiek is verrekend?
• Dan vertaalt de periodieke verrekenplicht van
overgespaarde inkomsten zich naar een finale
verrekenplicht van gevormd (herbelegd) vermogen.
• Dit noemt men de beleggingsleer (meer dan de
nominale som van bespaarde inkomsten)
• Ook een faillissemenscurator kan nakoming vorderen
(tenzij uitgesloten?)
Verdieping verrekenbeding hierna
• Dat is voor de liefhebbers – maar nu beter –
overstappen naar faillissement en huwelijkse
voorwaarden want we hebben ook nog tijd
nodig voor:
• Ouders kinderen overdrachten en de
schenking van € 100.000
• De Europese Erfrechtverordening
Dus snel naar: het faillissement!
Verrekenbeding
Los daarvan speelt: wat met de waarde van aandelen?
• Autonome waardestijging van (aangebrachte) aandelen blijft
buiten de verrekening – maar een deel van de waardestijging
kan worden toegerekend aan: vrucht van arbeid – dus dat
deel delen.
• Aandelen verkregen (gekocht) met (deels) vrucht van arbeid
(verdiend geld) - voor dat deel in de tegenprestatie:
verrekenen de waarde van de aandelen. (1:136 BW – hetgeen
onder aanwending van te verrekenen vermogen is verkregen
moet worden verrekend)
Verrekenbeding
Lenen en aflossen
En wat nu als een lening wordt gebruikt voor de aankoop van:
aandelen en de lening uit overgespaarde inkomsten wordt
afgelost?
HR: Slot-Ceelen (2001) : waarde aandelen moet worden
verrekend. Ook het deel van rentebetalingen mag daarin
worden meegewogen.
Verrekenbeding
wat als een lening wordt aangegegaan voor een huis
en de lening uit overgespaarde inkomsten wordt
afgelost? - verrekenen! Aflossen is beleggen en dat is
dan weer het bruggetje naar de beleggingssfeer!
Economische deelgerechtigdheid in het huis.
nb. bij een huis: als er verrekend moet worden
(aflossing): een grotere waarde verrekening dan bij
aandelen – aandelen stijgen nl. niet alleen autonoom
(maar deels ook door arbeid en die inkomsten
worden al apart verrekend).
De beleggingsleer
(Art. 1:87 BW)
Verrekenbeding
Lenen en rentebetalen
Maar HR Schwanen-Hundscheid (2006): bij een
woonhuis: rentebetalingen worden gezien als
huishoudkosten (verteren) en kunnen niet tot
verrekening leiden. (aflossing dus wel).
Verrekenbeding
• Maar nu de praktijk: diverse uitspraken over rente:
• Beleggingspand – Hof den Haag (2013): rentebetaling
had kunnen worden bespaard – betalen van rente is
dus investeren – dus wel verrekenen de waarde
• Boerderij – Hof Arnhem (2013): rentebetaling leidt
niet tot vermogensvermeerdering – dus niet
verrekenen!
Verrekenbeding: een over het paard
getild fenomeen (Hermus 1982)
• Wie het weet die mag het zeggen!!!!!!
Mening Subelack in blad
Echtscheidingsbulletin (2014) – rente kan
onder omstandigheden investering zijn – dan
meedelen in rendement. (“geobjectiveerde
partijbedoeling”) Zo ook Van
Mourik/Verstappen.
Faillissement
• Omvang faillissement
• Artikel 61,4 FW
• Het nieuwe Wetsontwerp 33987
• Kamervragen Hermus aan Van Nispen (SP) –
Minister duidelijkheid vragen – oplossing
schrijnende situaties
• Of gaat de markt zijn gang?!
Faillissement – algehele gemeenschap
van goederen (agg)
• Faillissement van de in agg gehuwde
echtgenoot omvat het gehele vermogen (63
FW jo 22 FW)
Faillissement - 3 vermogens stelstel
(gemeenschap van vruchten en inkomsten cq.
aanwinsten)
• Faillissement omvat privé en gem. vermogen
Gem.
M
V
Faillissement – uitsluiting van
gemeenschap (u.g.)
• Faillissement omvat privé vermogen maar pas
op zie later !
Faillissement overzicht
• AGG
3 verm. Stelstel
UG
Het spook van artikel 61,4 FW
• De curator heeft naast verhaal op het gefaillieerde vermogen
(privé en gemeenschap) ook verhaal op het privé vermogen
van de andere echtgenoot!
• De andere echtgenoot heeft een terugnemingsrecht
• In de praktijk slaagt dit terugnemingsrecht nauwelijks – 61,4:
Bewijs nodig: meer dan de helft ten laste van de andere
echtgenoot gekomen.
• Door gebrekkige administratie en het bijdragen door de
gefailleerde in de hoofdelijke geldlening slaagt
terugnemingsrecht nauwelijks.
• Curator eist het goed van de ander op en die moet het leveren
aan een derde die het dan koopt.
Huwelijkse voorwaarden staande
huwelijk
• Ook tijdens huwelijk kunnen er nog huwelijkse
voorwaarden worden gemaakt
• Dat kan tegenwoordig zonder de goedkeuring
van de Rechtbank
• De notaris adviseert, maakt de akte van
verdeling, huwelijkse voorwaarden en toetst
in plaats van de rechter of crediteuren niet
worden benadeeld.
Van 3 naar 2 vermogens:
van België naar Nederland!
• Man heeft schulden uit eerder huwelijk
• Gemeenschappelijk vermogen kan worden
uitgewonnen voor privéschulden – faillissement man
omvat ook de gemeenschap (boedelmenging)
• Splitsen vermogens van 3 naar 2 mag maar let op:
• Vermogensklem ter bescherming van schuldeisers –
andere echtgenoot is immers geheel aansprakelijk
voor de schulden van de gemeenschap. Verhaalbaar
op toegedeelde goederen.
Huwelijkse voorwaarden
• Een voorbeeld: de uitwerking van 3 naar 2
Man schulden: 600.000
Vrouw bezit: 10.000
Gemeenschappelijk vermogen: 20.000
Ook toekomstige aanwinsten vallen onder toekomstig faillissement. Dat is
voor de vrouw een bedreiging voor haar ondernemingsactiviteiten.
Hoe verder? Maak huwelijkse voorwaarden staande huwelijk: van 3 naar 2
Gemeenschappelijke banksaldi delen, maar reserveer een “pot” van
20.000 waarvoor ieder geheel aansprakelijk is.
Vermogensklem
M
V
Vermogensklem
Huwelijkse voorwaarden als
schijnzekerheid: art 61 FW
• Artikel 61 Faillissementswet: een vergeten bepaling: maar:
vermogen van de niet failliete echtgenoot behoort in beginsel
tot de failliete boedel! Tenzij terzake van de verkrijging niets
aan de failliete boedel is onttrokken (uitleg: bewijs: meer dan
de helft ten laste van de ander).
• Vrouw heeft het terugnemingsrecht – maar dat bewijs slaagt
bijna nooit – 61 FW doorbreekt dus de eigendom om
“constructies” te voorkomen!
• Een cijfervoorbeeld uit de praktijk
• Een pleitbaar standpunt – maar hoe loopt het af?
Een voorbeeld van 61 FW
• Ratio: voorkomen “stallen” vermogen bij de
partner.
• rentebetaling gebeurt veelal (mede) door de
ondernemer en daarom gaat het fout
• De vrouw moet het huis inleveren.
• Bij gemeenschappelijke woning moet de
vrouw meeleveren samen met de curator
• De overwaarde gaat naar de curator. De vrouw
heeft een concurrente vordering.
61 Fw
• Plaatje 1: de klassieker
M
V
Kamervragen Hermus voor SP over
Wetsvoorstel 33987
• Wettelijke gemeenschap van goederen:
• In het komende recht wordt kan een privé
schuldeiser nog slechts verhaal zoeken op de helft
van het goed van de gefailleerde
• De andere echtgenoot heeft een overnemingsrecht
• Betekent dit dat in de toekomst het faillissement ook
beperkt blijft tot de helft van de gemeenschap?
• Dan zou artikel 63 FW veranderd moeten worden!
Wettelijke gemeenschap van goederen
Wetsvoorstel 33987
• Bij verhaal op een gemeenschapsgoed voor
privé schuld heeft de andere echtgenoot een
overnemingsrecht
• Het goed wordt dan eigendom van de andere
echtgenoot
• Moet daarvoor wel betalen aan de curator
• Artikel 61,4 FW komt te vervallen
Uitsluiting van iedere gemeenschap
(daarover wordt niet gesproken muv in
Toelichting)
• Van der Grinten in 1988: artikel 61,4 FW (dat toch
over gemeenschap gaat) zou niet moeten werken bij
2 aparte vermogens?
• Anders: de rechtspraak -onlangs nog Rb Noord
Nederland (2013). Huis van niet gefailleerde dus
inleveren!
• Maar: MvT 2014, 6: Berndsen Jansen (D’66): dat is
onwenselijk! (echter: het wetsvoorstel zelf gaat over
wettelijke gemeenschap!)
• Hermus: Geldt dat ook straks voor de u.g.?
Kamervragen Hermus UG en 61,4 FW
13-11-2014 overgenomen
• Als het wetsvoorstel 33987 Wet is geworden en
artikel 61,4 FW dus wordt afgeschaft (waar we van
uitgaan)
• Heeft dan de andere echtgenoot dan een
overnamerecht voor het deel dat in het faillissement
valt? (voor een huis dat gemeenschappelijk
eigendom is – eenvoudige gemeenschap? (naar
analogie van: 1:96,3 Nieuw?) Dat is immers nergens
bepaald voor de gewone (eenvoudige)
medeeigendom
• Dan kan het echtpaar in ieder geval blijven wonen en
blijft verdiencapaciteit behouden
Overnamerecht ??
M
V
Kamervragen Hermus UG en 61,4 FW
• Dan hebben we wellicht ook steun van de Christelijke
partijen: gezinsbescherming! Ik noem dat op grond
van de bijzondere huwelijksband!
• Als dat overnamerecht (tegen betaling) er zou zijn?
Dan moeten we dat ook regelen in Boek 1 BW zodat
iedere echtgenoot dat kan uitoefenen! Willen de
indieners en de Minister dat?
• (bij voorbeeld in artikel 1:87 – bij de beleggingsleer!)
– op alle echtgenoten van toepassing dan!
Kamervragen Hermus UG en 61,4 FW
• Zou – volgens de minister – dat
overnamerecht al ook onder het huidige recht
kunnen worden toegepast? (voor wettelijke
gemeenschap en ug?)
• M.a.w.: zouden de curatoren en Rechterscommissarissen zich derhalve nu al
terughoudend moeten opstellen met
toepassen van 61,4 FW teneinde dat
overnamerecht mogelijk te maken?
Kamervragen Hermus UG en 61,4 FW
• Nog een stap verder: Stelling:
• Ik heb al betaald voor de aanbouw en praktijkruimte!
Ik ben economisch deelgerechtigd op grond van de
beleggingsvisie (1:87 BW) en deel al in
waardemutaties (want dat staat al in de wet sinds
2012)
• Mag ik dat economisch belang terugnemen? (dus
verrekenen met de koopprijs zonder bijbetaling!)
• Dat zou toch heel logisch zijn? Ik ben immers
economisch deelgerechtigd in de woning en praktijk
en heb die al betaald!
Overnamerecht ??
Ik heb het groene deel van mezelf al betaald en ben
deelgerechtigd voor het groene deel in het rode! Ik neem
de hypotheek dan over!
Gewenst resultaat Hermus
Doel Kamervragen Hermus
Wat willen we bereiken?
• Kapitaalvernietiging voorkomen
• Behoud verdiencapaciteit uit praktijk andere
echtgenoot voor gezin en hypotheek
• Voorkomen van een beroep op de sociale
zekerheid
Of laten we de marktwerking zijn gang gaan?
Actueel:
•
•
•
•
•
Een voorbeeld uit de praktijk
Huis op beider naam aangekocht ieder 1/2
Waarde oorspronkelijk € 250.000 hypotheek is € 250.000
Na verbouwing € 300.000
Verbouwing is betaald door de vrouw voor haar
praktijkruimte – overwaarde € 50.000. De helft is € 25.000 en
komt de curator toe (mogelijk zelfs € 50.000)
• De vrouw heeft inclusief de verbouwing € 90.000 aan de zaak
en woning betaald.
• Hoe loopt het af met de woning??????
61 Fw
Plaatje 2: een schrijnend voorbeeld uit de praktijk
De oplossing?
• Restrictieve toepassing van artikel 61,4 FW
waardoor aandeel van de niet failliet niet
wordt meegetrokken in het faillissement
• Overnamerecht bepleiten en terugkoop uit
het faillissement
• Economische deelgerechtigdheid terugnemen
en verrekenen met de overnameprijs
• En anders:?
Een alternatieve oplossing ( 61,4 FW restrictief
maar als de beleggingsterugname niet lukt)
• Dwangakkoord aanbieden van 30% voor crediteuren - daar
maakt de ander ook deel van uit (heeft € 100.000 betaald: €
50.000 in de zaak en € 50.000 voor de praktijk en woning)
• Uitbetaling op vordering wordt dus: € 30.000 (daar kan
overwaarde deel woning uit faillissement mee worden
betaald) – mits 61,4 FW restrictief wordt toegepast
• Verbouwing kostte totaal: 50.000
• Pleitbaar standpunt: mevrouw neemt huis en hypotheek over
en krijgt haar deelvordering 30.000 terug in de vorm van de
halve overwaarde zijnde groot € 25.000. Zo kan het huis
wellicht worden gered.
Het faillissementsakkoord
• Een faillissement is voor een ondernemer een betere
toekomst dan de schuldsanering
• WSNP: liquideren onderneming, solliciteren naar een
baan in loondienst – ook partner!
• 3 jaar op bijstandsniveau en eventueel 5 jaar zelfs
dan wel een schone lei – maar leidband is niet “des
ondernemers!”
• Faillissement – maximaal 1 jaar veelal en dan:
akkoord crediteuren of opheffing.
• Nieuwe start sneller mogelijk (maar crediteuren
blijven).
Flex BV of eenmanszaak?
De flex BV (2012) als oplossing
• 1 Euro is genoeg! (lage drempel!)
• Stemrechtloze aandelen om vermogen te
schenken aan de kinderen
• Geen toets van het Ministerie van Justitie
• Geen bankverklaring of accountantsverklaring
nodig (vroeger: € 18.000,00).
• De B.V. a la minute! – zie FD 22-3 –
afwegingen – in 1 jaar: 50% meer B.V.’s
BV versus eenmanszaak
• BV: Aandeelhouder betaalt slechts 25 % inkomstenbelasting
over uitkeringen (2014: 22%).
• BV: Vennootschapsbelasting tot € 200.000: 20%.
(oppotten is uitstellen) – liquiditeitsvoordeel, beperking
aansprakelijkheid – zie faillissement!
• Eenmanszaak, maatschap vof: kennen
ondernemersfaciliteiten: mkb vrijstelling: 14% van de winst
telt niet mee; zelfstandigenaftrek: € 7280,00. Bij een winst van
€ 50.000 betaal je dus: 30%.
• Bij een B.V. betaal je totaal: 37,6%
Flex-BV
• Aantrekkelijk ook voor parttimers (geen
urencriterium) maar geen zelfstandigenaftrek
• Weinig aanloopkosten en een goede juridische
bescherming!! – beperking persoonlijke
aansprakelijkheid “ en hoge status!”
• Een zzp – er is aanvankelijk beter met eenmanszaak –
tenzij hij failliet gaat!!
Huwelijkse voorwaarden conclusie:
• Huwelijkse voorwaarden opheffen: notarieel
(dus zonder de rechtbank) uit oogpunt van
vermogensspreiding.
• Huwelijkse voorwaarden maken of wijzigen
tijdens huwelijk - ivm risico verhaal bij
faillissement - let op voorkomining
benadeling schuldeisers
• “Stallen” van onroerend goed bij de
echtgenote heeft geen zin – 61
Faillissementswet: dus De BV.
Vermogensoverheveling:
Door testament of schenking
• Testament: keuzetestament met vruchtgebruik
en legaten kleinkinderen
• Schenking: in verband met AWBZ (Box 3) en
• ter besparing erfbelasting (tarieven 10-20%)
Schenken
• Per jaar - € € 5.229 (2014) – evt notarieel op
papier – rente betalen 6%.
• Eenmalig – kinderen tot 40 jaar - € 25.096
• Extra verhoogd (woning of aflossen
woningschuld) - € 52.281
• 1-10-2013 – 1-1-2015: € 100.000 (woning of
aflossen woningschuld) – x maal van
eenieder!! eventueel verminderd met
eenmalige eerder gedane grote schenking
Verstandig uitkleden voor het naar bed
gaan
• Vroeger ivm Bejaardenoorden – nu AWBZ.
• Eigen bijdrage te relateren aan IB Box
waaronder begrepen Box 3 – berekend op 12
%, met een maximum van € 2189 per maand.
• Eigen woning telt niet mee, wel na verkoop:
box 3 gelden of na verlaten van de woning.
• 2 jaar terug kijken en 2 jaar verhuisregeling.
Ouders kinderen overdracht
• Toepassing Hoge Raad januari 10-1-2014
• Woning goedkoop over - € 100.000 wordt
geschonken en vruchtgebruik drukt waarde
• Moeder houdt vruchtgebruik over het geheel
muv slaapkamer dochter (dat is revolutionair)
• 89 jarige moeder sluit samenlevingovk met
dochter – ivm schenking 100.000 en hyp rente
• Dochter krijgt hypotheekrenteaftrek!
Ouders – kinderen overdracht
vb 1 ouders blijven wonen)
• Overdragen woning aan kinderen (stel 1 kind)
• Taxatie € 200.000
• Af: waardedruk vruchtgebruik tabel:
30% is € 60.000
• Bij: 25% correctie metterwoonclausule
• Koopprijs wordt: € 155.000
Overdragen woning aan kinderen
(vb 1 ouders blijven wonen)
• koopsom € 155.000
• kwijtschelden: stel € 70.000 - belast 10%
(ouders blijven wonen) restschuld: € 85.000
• Rente daarover verschuldigd: 6% is: € 5100,00
• Schenken kan jaarlijks: € 5.229 dus kasrondje!
• Overdrachtsbelasting komt in mindering van
schenkingsrecht (dus schenking kost 8% ipv
10%)
• Vruchtgebruik eindigt bij opname in AWBZ.
Vb 2: kind gaat er zonder ouders
wonen: eigen woning!
• De woning wordt een eigen woning voor kind
voor IB
• Schenking € 100.000 is dan belastingvrij
• Koopprijs is € 200.000 (waarde vrije staat)
• Geldlening ouders aan kind: restant € 100.000
• Rente daarover: € 6.000,00
• Jaarlijkse schenking is € 5229,00
Vb 3: Hermus Notaris: Toepassen HR
10-1-2014 (mantelzorger!)
• Woning (boerderij) overdragen aan alleenstaande
zoon of dochter: waarde € 200.000
• In belaste staat (verminderd met gebruik op hele
woning – muv slaapkamer zoon of dochter) – dus
zeker goedkoper! Koopprijs wordt: € 155.000
• Grote schenking erbij: € 100.000 blijft over:
€
€ 55.000 te betalen nog en dan:
• Verrekening erfdelen van 1e ouder stel € 20.000
• Restant geldlening blijft over: € 35.000! – zakelijke
rente – schenken of:
• Samenlevingscontract: hypotheekrenteaftrek!
Schenken 2015
• Wat blijft is:
• Jaarlijkse kleine schenking (eventueel op
papier bij notariële akte) (ong. € 5.300)
• Grote schenking tot 40 jaar (ong. € 25.000)
• Extra grote schenking tot 40 jaar (ong.€
52.000) voor aankoop woning en aflossen
hypotheek
• Ouders kinderen overdrachten ivm AWBZ
De Europese erfrechtverordening
• Congres: Notaris over de grenzen 3-10-2014
• Gaat in: 17-8-2015!
• Nu nog: 5 jaar woonplaats in land bepaalt welk recht van
toepassing is op de vererving (zonder testament)
• Straks: termijn niet meer relevant: laatste woonplaats telt
• Bij testament kan het anders: nu nog rechtskeuze voor land
waar je woont: Nederland is liberaal: wettelijke verdeling;
legitieme portie; vruchtgebruik met vertering.
• Vanaf volgend jaar kunnen ex-pats alleen nog kiezen voor het
land van hun eigen nationaliteit – dus snel een testament met
rechtskeuze voor Nederlands recht: het kan nog!
• De rechtskeuze geldt dan voor de afwikkeling van de hele
nalatenschap (ook in buitenland!)
Hermus Notaris
Notaris en samenleving: signaleren en aan de orde stellen! De
actualiteit:
• Geld in de stenen? De tweetrapsmaking
• De kantonrechter – minderjarigen en het erfrecht
• Ouderen en opeethypotheken – dat kan niet waar zijn!
• Einde woonrecht en faillissement – pas op!
• Huis onderwater – ouders let op
• veilingen voorkomen – volmacht en herfinancieren!
• Huwelijkse voorwaarden beschermen niet: 61 FW – kamer
vragen Notaris Hermus via Emile Roemer – Michiel Van
Nispen
Hermus Notaris Moorees
Winter Workshops in samenwerking met kunstenaar
Gé Verhulst – Hermus notaris en de kunst van het
recht
• Huwelijkse voorwaarden in Son – het Belgische
stelsel en Hollands Koopmanschap
• Wettelijke verdeling versus tweetrapsmaking
• Quasi wettelijke verdeling en Jabulani
• De turbo verdeling
• AWBZ
• De eigen woning regeling en echtscheiding
Hermus Notaris Moorees
• Winter workshops vervolg
• Onroerend goed – erfpacht opstalrechten
• Ouders – kinderen overdrachten verrekening
overdrachtsbelasting en schenkingsrecht
• Boedelafwikkeling en executele – juridisch,
fiscaal en praktisch – Korst van der Hoef
Hermus Notaris Moorees
De toppers:
• Turbo verdeling; quasi verdeling – Jabulani
• Appartementensplitsing, erfpacht en opstal
• Fusie zoals gemeenschapshuizen – Coöperatie
Sonenergie
• Sonse Huwelijkse voorwaarden – Nederland-België
• Nederbelgentestament – meertrapsmaking –
bloedlijn
• Gehandicaptentestament
• Serie Flex B.V.’s
Hermus Notaris Moorees
Bijdrage aan wetenschap – scripties ism Avans-Fontys
• De ventieltechniek; de kantonrechter en de notaris in het
erfrecht; kamervragen en voorstel wetswijziging
faillissementswet (en boek 1 Huwelijksvermogensrecht)
Publicaties:
• Fiduciaire eigendomsoverdracht
• Factoring (NJB) en becommentariëring proefschrift van
Jeannette Beuving
• FEM: interview het grote graaien in failliete boedels
• Vakblad de notarisklerk: Boedelafwikkeling
• Arrestenbundel Successierecht Vrije Universiteit Amsterdam
Hermus Notaris Moorees
•
•
•
•
•
•
•
Hermus Notaris in de samenleving:
Recent: Coöperatie SonEnergie
Bijna Thuis Huis – Stichting Talent
Gilden, harmonie en steunstichtingen
Jan Merkelbachcollectie – tweetrapsschenking
Microkrediet; IJsfeest; Pret
Goed doel stichtingen – derde wereld
Hermus Notaris Moorees
• Dit was de introductie
• Voor de liefhebbers: vervolg - de notarislezing 2015
• Dank en graag tot ziens bij een workshop of gewoon
op kantoor!
• www.notarissonenbreugel.nl (informatie)
• www.huismerknotaris.nl (tarieven en offertes)
Hermus Notaris.nl
• Dit was de wondere wereld van de huwelijkse
voorwaarden !
• Meer hierover: lees de presentatie en verdere
informatie op: www.notarissonenbreugel.nl
• Wilhelminalaan 1a/b Son en Breugel
• Tel. 0499-470480
• [email protected]