Transcript Art. 1 ust. 2(1) Ustawy

Art. 1 ust. 2(1) Ustawy
• Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia;
• nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody,
zasady działania oraz koncepcje matematyczne.
/idea, koncepcja, która się stopniowo konkretyzuje dzięki
autorowi, przybiera formę – właśnie forma jest chroniona
a nie idea/
- ochrona prawnoautorska nie rozciąga się również na sam
proces twórczy,
- ochronie nie podlega ani maniera, ani styl ani technika
UTWÓR
stanowi dobro niematerialne, tj. takie dobro,
które może zostać przyporządkowane
określonej osobie i stanowi przedmiot
stosunków prawnych, lecz w przeciwieństwie
do rzeczy nie jest wyodrębnioną częścią
przyrody, lecz określoną konstrukcją ludzkich
myśli i wyobrażeń.
utwór a materialny nośnik na którym utwór
utrwalono. (np. art. 12 ust. 2 zd. 1 in fine)
utwór a materialny nośnik c.d.
Niezależność utworu od nośnika
(materialnego): utwór powstaje i istnieje w
oderwaniu od jakiegoś przedmiotu
materialnego, np. dzieło wykonane pierwszy
raz na premierowym koncercie i nie utrwalone
jeszcze na żadnym nośniku materialnym (CD,
taśma, nagranie cyfrowe).
Art. 52 ustawy
 ustalenie utworu
Art. 1 ust. 2 (1) Ustawy c.d.
• SN orzecz. z 31.12.1974 r. (I CR 659/74);
ochronie z prawa autorskiego podlega nie
temat, lecz jego indywidualizacja (postać i
koncepcja bohatera oraz innych postaci, ich
losy, określone sytuacje, opisy itd.)
BRAK CECH TWÓRCZYCH JAKO PODSTAWA DLA
UZNANIA UTWORU ZA CHRONIONY USTAWĄ PR.
AUTORSKIE
• Fotografie dzieł sztuki, zwłaszcza dwuwymiarowe; wyrok SA w
Warszawie z 05.07.1995 r. (I Acr 453/95) „istota barwnej reprodukcji
fotograficznej obrazów zakłada w istocie uwzględniając techniczne
możliwości w zakresie wydajności zastosowanej techniki) oddanie
konkretnego zestawu kolorystycznego bez jakiejkolwiek ingerencji w
ich wewnętrzną charakterystykę. Ingerencja taka stanowiłaby
przejaw interpretacji treści reprodukowanego malowidła, a tylko
dokonanie interpretacji dawałoby pole dla twórczej działalności –
abstrahując od szczegółowego ujęcia pojęcia twórczości. Skarżący
(…) pomijają, iż zgodnie z zawartą umową zobowiązali się wykonać i
dostarczyć reprodukcję malarstwa do albumu i że wykonane przez
nich fotografie były reprodukcjami. Wskazane przez nich cechy
służyć mogły więc jedynie do wiernego oddania fotografowanych
obrazów.
• Nie jest utworem widowisko sportowe (odmiennie
można oceniać widowiska takie jak turnieje tańca
towarzyskiego, zawody w gimnastyce artystycznej i
konkursy ujeżdżania koni).
• Tytuły lub imię własne fikcyjnego bohatera; decydujące
znaczenie ma dopatrzenie się w samym tytule lub w
imieniu własnym, ujmowanym poza dziełem, cech
twórczości i indywidualności. Wymóg ten spełniany jest
wyjątkowo!; teoria tytułów mocnych o silnych cechach
odróżniających.
• Tytuł utworu podlega autorskoprawnej ochronie przed
przywłaszczeniem tylko wtedy, gdy samoistnie
ujmowany, a więc niezależnie od związków z całością
dzieła, do którego się odnosi, spełnia cechę
indywidualnej twórczości (np. Kubuś Puchatek –
Winnie the Pooh)
Art. 1 ust. 4 Ustawy; ochrona przysługuje twórcy
niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności
• zasada o charakterze bezwzględnym
• nie jest konieczne ukończenie dzieła
• ochronie podlegają także szkice, projekty
utworów, plany, ich wstępne wersje – pod
warunkiem, że same spełniają konieczne cechy
utworu,
• nie jest konieczne umieszczenie adnotacji o
zastrzeżeniu praw, znaku „C”, dokonanie
rejestracji dzieła, wniesienie jakichkolwiek opłat
itp.
Art. 1 ust. 3 Ustawy utwór jest przedmiotem prawa
autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać
nieukończoną /powstanie i czas ochrony autorskich
praw majątkowych/
• Autorskie prawa majątkowe do utworu powstają z
chwilą ustalenia.
• Ustalenie utworu
uzewnętrznienie utworu
umożliwienie percepcji przez osoby trzecie
(przez osoby inne niż twórca).
Dla ochrony utworu nie jest warunkiem koniecznym
jego utrwalenie, rozumiane jako usytuowanie utworu
na materialnym nośniku.
ustalenie
• Działalność twórcy dzieła,
świadoma, wyrażona w
określonej
formie,
umożliwiająca w danych
warunkach percepowanie
dzieła przez co najmniej
jedną osobę poza twórcą
utrwalenie
• Działalność dowolnej osoby
(w tym także twórcy)
umożliwiająca reprodukcję
dzieła czyli percepcję w
późniejszym czasie. Np.
utrwalenie
utworów
muzycznych lub literackich
(czynność
czysto
techniczna);
inaczej
w
przypadku
dzieł
plastycznych.
CZAS OCHRONY
1. Autorskie prawa osobiste – ochrona
bezterminowa (art. 16 Ustawy)
2. Autorskie prawa majątkowe, gasną z upływem
lat 70-ciu, okres ten liczony jest najczęściej od
śmierci twórcy. (art. 36 Ustawy)
 Konsekwencje upływu czasu ochrony: każda
osoba, pod warunkiem poszanowania praw
autorskich osobistych, może swobodnie i
nieodpłatnie korzystać z utworu.
Art. 2 Ustawy – kategorie utworów
1) utwory w pełni samoistne nie inspirowane cudzym
dziełem (całkowicie samodzielne)
2) utwory samoistne, ale inspirowane (art. 2 ust. 4
Ustawy) cudzym dziełem (całkowicie samodzielne)
3) utwory niesamoistne, w tym opracowania – ich
rozpowszechnianie zawsze wkracza w sferę osobistych
i majątkowych praw twórcy utworu pierwotnego
(tłumaczenia, przeróbki, adaptacje, streszczenia,
dramatyzacja powieści, inscenizacja dramatu,
aranżacje muzyczne, antologie) (utwory zależne)
Prawo do opracowania – prawem zależnym
• wykonywanie
niektórych
uprawnień
majątkowych do opracowania zależy od
zezwolenia twórcy utworu macierzystego
(pierwotnego)
• zezwolenia
wymaga
rozporządzenie
i
korzystanie z opracowania (art. 2 ust. 2
Ustawy)
• ochrona
praw
osobistych
twórcy
macierzystego – art. 2 ust. 5 Ustawy
PODMIOT PRAW AUTORSKICH
• Art. 8 Ustawy; Prawo autorskie przysługuje
twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej
• twórcą nigdy nie jest osoba prawna
• twórcą jest osoba, która wniosła wkład
twórczy do utworu
• domniemanie z art. 8 ust. 2 Ustawy
• współtwórcy
• utwory stworzone przez komputer
Utwory pracownicze – art. 12 Ustawy
• art. 12 ust. 1 Ustawy; jeżeli ustawa lub umowa
o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca,
którego pracownik stworzył utwór w wyniku
wykonywania obowiązków pracowniczych ze
stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia
utworu autorskie prawa majątkowe w
granicach wynikających z celu umowy o pracę i
zgodnego zamiaru stron.
Utwory pracownicze c.d.
- utwory stworzone przez pracownika w wyniku
wykonywania obowiązków ze stosunku pracy
- chwila przyjęcia utworu jest późniejsza niż chwila jego
ustalenia,
- nabycie autorskich praw majątkowych przez pracodawcę
następuje tylko w granicach wynikających z celu umowy o
pracę i zgodnego zamiaru stron,
- „przyjęcie”; oznacza złożenie oświadczenia przez
pracodawcę, wyrażenie jego woli, które może nastąpić
przez każde zachowanie, które ujawnia tę wolę w sposób
dostateczny; np. pracodawca po dostarczeniu utworu
przystąpi do korzystania z niego.
- Art. 14 pracownicze utwory naukowe
PRAWA AUTORSKIE
PRAWA AUTORSKIE OSOBISTE
• ART. 16 USTAWY
PRAWA AUTORSKIE MAJĄTKOWE
• ART. 17 – 22 Ustawy
PRAWA AUTORSKIE OSOBISTE
• Pozostają w sferze niemajątkowych (pozaekonomicznych)
interesów twórcy
• Powstają z chwilą ustalenia utworu, także w przypadku gdy
utwór ma postać nieukończoną
• Ochrona praw autorskich osobistych nie jest ograniczona w
czasie, „trwa wiecznie”; po śmierci twórcy ochrona ulega
osłabieniu
• Nie można się ich ani zrzec ani zbyć
• Chronią więź twórcy z dziełem – jego osobisty stosunek do dzieła
• Swoiste pierwszeństwo autorskich praw osobistych w stosunku
do autorskich praw majątkowych
• Katalog praw autorskich osobistych jest katalogiem otwartym
PRAWA AUTORSKIE OSOBISTE C.D.
- pierwszeństwo wobec praw autorskich majątkowych
– gdy dla realizacji autorskich praw majątkowych
niezbędne jest uzyskanie zgody podmiotu autorskich
praw osobistych – to bez takiej zgody prawa
autorskie majątkowe nie mogą być wykonywane,
powyższe zwłaszcza w sytuacji publikacji utworu, a
także odnośnie prawa do integralności dzieła.
KATALOG AUTORSKICH PRAW OSOBISTYCH
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste
chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu
się lub zbyciu wieź twórcy z utworem, a w szczególności
prawo do:
1) autorstwa utworu,
2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem
albo do udostępnienia go anonimowo,
3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego
rzetelnego wykonania
4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu
publiczności
5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
KATALOG AUTORSKICH PRAW OSOBISTYCH - UWAGI
- wyliczanka praw osobistych twórcy ma
charakter przykładowy, nie jest to wyliczenie
enumeratywne – zwrot „w szczególności”,
- inne prawa autorskie osobiste pojawiają się
również w innych przepisach ustawy np. art.
56 – „prawo do wycofania utworu z obiegu”,
art. 52 ust. 3 „prawo dostępu do utworu”
PRAWO DO AUTORSTWA UTWORU
- prawo do decydowania przez autora czy w i w
jaki sposób ma zostać oznaczone autorstwo
jego dzieła (aspekt pozytywny) – może
domagać
się
również
anonimowego
rozpowszechnienia utworu (punkty 1) -2)
- odnosi się jedynie do tych elementów dzieła,
które posiadają cechy twórcze, dlatego też np.
wyniki naukowe pozbawione są takich cech i
mogą być przypisywane osobom trzecim lub
przywłaszczane przez nie
PRAWO DO INTEGRALNOŚCI UTWORU
- nienaruszalność treści i formy utworu,
- literalna wykładania sugeruje, że każda zmiana
utworu narusza autorskie prawa osobiste (np.
zniekształcenie dźwięku ilustracji muzycznej
przy sporządzaniu kopii ekranowych i
rozpowszechnianie tak spaczonego utworu
pod nazwiskiem autora.
- wyjątek art. 49 ust. 2 Ustawy
PRAWO DECYDOWANIA O PIERWSZYM
UDOSTĘPNIENIU UTWORU PUBLICZNOŚCI
- udostępnienie dzieła wydawcy nie powinno
być traktowane jako automatyczna zgoda na
publiczne udostępnienie dzieła.
- gdy dzieło zostanie udostępnione publiczności
dochodzi do wyczerpania tego prawa
osobistego.
AUTORSKIE PRAWA MAJĄTKOWE
- art. 17 twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i
rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji (art. 50) oraz
do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.
- konstrukcja autorskich praw majątkowych odwołuje się do prawa
własności z kodeksu cywilnego (art. 140 kc)
- zakres autorskiego prawa majątkowego jest doprecyzowany przez
przepisy o dozwolonym użytku prywatnym (art. 23), dozwolonym
użytku publicznym (art. 24-35) oraz w art. 35.
- prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu (kontrowersje
związane z oddzieleniem prawa do wynagrodzenia za korzystanie
podczas gdy wynagrodzenie zazwyczaj związane jest z
rozporządzaniem dziełem);
- w zamian za przeniesienie prawa do wydania nabywa się prawo do
wynagrodzenia z tytułu zwielokrotniania i wprowadzenia do obrotu
egzemplarzy
- w zamian za przeniesienie prawa do wykonania dzieła muzycznego
uzyskuje się prawo do tantiem z tytułu tego rodzaju eksploatacji
POLA EKSPLOATACJI art. 50 ustawy
Art. 50. Odrębne pola eksploatacji stanowią w szczególności:
1) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu - wytwarzanie
określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską,
reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których
utwór utrwalono - wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem
oryginału albo egzemplarzy;
3) w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż
określony w pkt 2 - publiczne wykonanie, wystawienie,
wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także
publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł
mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
ZNACZENIE PÓL EKSPLOATACJI
- uwidacznia się przy umowach
następujących zagadnień:
i
dot.
- obowiązek wymienienia pól eksploatacji
- powiązanie
wynagrodzenia
umownego
z
poszczególnymi polami eksploatacji,
- posługiwanie się ustawową terminologią
- wskazanie, czy określone pole eksploatacji jest
nowe ze względu na przepis o zakazie
obejmowania umową nieznanych pól eksploatacji
CZAS TRWANIA AUTORSKICH PRAW MAJĄTKOWYCH
- art. 36
- zasada: prawa autorskie gasną z upływem lat 70 (liczony w sposób
określony w art. 36), przy zastrzeżeniu wyjątków przewidzianych w
ustawie
- podstawową konsekwencją czasowego ograniczenia majątkowych
praw autorskich (nieistniejącego w zakresie autorskich praw
osobistych) jest to, iż po upływie terminu wskazanego w ustawie
każda osoba, pod warunkiem poszanowania autorskich praw
osobistych, może swobodnie i nieodpłatnie korzystać z utworu.
- Od wygaśnięcia autorskich praw majątkowych odróżniać należy
przedawnienie roszczeń z tytułu naruszenia tych praw. Najogólniej
ujmując, po wygaśnięciu autorskich praw majątkowych można
dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia tych praw, jeśli działanie
naruszające nastąpiło przed upływem okresu ochrony.
PRZEJŚCIE AUTORSKICH PRAW MAJĄTKOWYCH
- art. 41;
- autorskie prawa majątkowe mogą przejść w
drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy
(art. 53)
- nabywca autorskich praw majątkowych może
przenieść je na inne osoby, chyba że umowa
stanowi inaczej
UMOWA
Jeżeli umowa nie stanowi inaczej:
- Przeniesienie własności egzemplarza utworu
nie powoduje przejścia autorskich praw
majątkowych do utworu,
- Przeniesienie autorskich praw majątkowych
nie powoduje przeniesienia na nabywcę
własności egzemplarza utworu
- FORMA UMOWY: pisemna pod rygorem
nieważności