Transcript Toelichting `Checklist van

Toelichting ‘Checklist van 18- naar 18+’
Wat?
In Groningen is een checklist van 18- naar 18+ opgesteld door aanbieders, gemeenten en
zorgverzekeraar Menzis. De checklist1 geeft inzicht in de risico’s en het vooruitzicht van de
jeugdigen en dient als aanvraagformulier voor hulp vanuit gemeente / zorgverzekeraar bij
knellende casuïstiek rond het 18e jaar.
De checklist van 18- naar 18+ (checklist 18-/+) is onderdeel van een bredere aanpak tussen
aanbieders, gemeenten en zorgverzekeraars, die bijdraagt aan het voorkomen dat jeugdigen
rond de 18 jaar tussen wal en schip vallen doordat de verschillende wettelijke kaders niet
goed op elkaar aansluiten.
NB. De checklist 18-/+ kan gebruikt worden ter aanvulling op de bestaande ondersteunings- of
behandelplannen die de zorgaanbieders gebruiken. De checklist wordt enkel gebruikt
wanneer er sprake is van (dreigende) problematiek met betrekking tot het bereiken van het
18e levensjaar.
Aanbieders
Checklist
van 18naar 18+
Gemeente
- Jeugdhulp
- Wmo
- Onderwijs
- Wonen
- Werk en
Inkomen
- Schuld
- Lichamelijke
gezondheid
Zorgverzekeraar
- GGZ (18+)
Op de bovenstaande domeinen hebben de aanbieders een vast aanspreekpunt binnen de
gemeente of zorgverzekeraar. Iemand die het mandaat heeft om naar slimme oplossingen te
zoeken, indien nodig buiten de ‘gebaande paden’ en de domeinen overstijgend. Aanbieders
kunnen met de ingevulde checklist naar het betreffende aanspreekpunt. Samen wordt
gezocht naar een passende oplossing.
1
De checklist van 18- naar 18+ is te vinden op www.werkagendamenzisgemeenten.nl
1
In de checklist wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende leefdomeinen (zie figuur 1).
Geestelijke
problematiek
Lichamelijke
gezondheid
Wmo
Leefdomeinen
18-/+
Schuld
Wonen
Onderwijs
Werk en
inkomen
Figuur 1. De verschillende leefdomeinen die in de checklist worden gehanteerd
NB1. Verslavingsproblematiek kan leiden tot problemen op meerdere leefdomeinen. Wanneer
het verslavingszorg van jeugdigen van 18 jaar en ouder betreft, valt de zorg in principe onder
de geestelijke gezondheidszorg.
NB2. Met Wmo wordt hier bedoeld: (maatschappelijke) hulp en ondersteuning, incl.
beschermd wonen.
Waarom?
Tijdens werksessies met aanbieders, gemeenten en zorgverzekeraar Menzis kwam naar voren
dat een tussenfase nodig is voor jeugdigen vanaf ca. 16 jaar (t/m na het 18e jaar), waarin
samen met de jeugdige wordt bepaald wat nodig is rond het 18e jaar en wie welke
verantwoordelijkheid heeft. Dit aangezien jeugdigen momenteel nog te vaak geen soepele
overgang kennen rond 18 jaar, doordat de wettelijke kaders niet goed op elkaar aansluiten.
Hierdoor verergert hun problematiek, terwijl dit mogelijk te ondervangen was geweest
wanneer men hier tijdig op had geanticipeerd.
In de tussenfase is het van belang dat op tijd inzichtelijk wordt gemaakt welke problemen
zich mogelijk voordoen in de periode rondom het 18e levensjaar. Wanneer gemeenten,
zorgverzekeraar en aanbieders de handen inéénslaan, kan hier integraal naar worden
gekeken: samen met de jeugdige wordt bezien wat hij/ zij nodig heeft en welke passende
oplossingen er voorhanden zijn.
2
Werkwijze
1.
De aanbieder constateert dat er risico’s zijn dat een jeugdige rond 18 jaar tussen wal en
schip valt (/ de problematiek verergert) doordat de verschillende wettelijke kaders niet
goed op elkaar aansluiten.
2.
De aanbieder bespreekt de problematiek met de jeugdige en vult de checklist in (daar
waar mogelijk samen met de jeugdige).
3.
Wanneer blijkt dat hulp vanuit de gemeente / zorgverzekeraar Menzis nodig is om het
risico te verkleinen dat de jeugdige tussen wal en schip valt, stuurt de aanbieder de
checklist naar de aangewezen coördinator bij de gemeente.
NB. Welke functie deze coördinator heeft, kan per gemeente verschillen. In Groningen is
dit bijvoorbeeld de voorzitter van de Taskforce Jongerenaanpak en in Oldambt is dit een
casusregisseur uit het lokale team.
4.
Deze coördinator van de gemeente overlegt met de aanbieder of/ welke expertise nodig
is om de vraag op te lossen. Vervolgens schakelt de coördinator met het aangewezen
aanspreekpunt binnen de gemeente of Menzis. Voor elk leefdomein is een
aanspreekpunt benoemd.
5.
Het aanspreekpunt en de aanbieder schakelen zoveel mogelijk direct, om korte lijnen te
behouden. Samen zoeken zij naar een passende oplossing.
NB. Het vinden van een passende oplossing zal in de meeste gevallen niet gemakkelijk
gaan. Dit vraagt om expertise, verbindend vermogen (binnen en buiten de eigen
organisatie) en de mogelijkheid om intern snel ‘op te kunnen schalen’ indien nodig (evt.
via de contactpersoon binnen de gemeente).
6.
De coördinator houdt het overzicht van alle vragen en antwoorden. Hij/zij stuurt het
antwoord (inclusief vraag) naar de communicatieadviseur van Menzis/gemeente
Groningen (n.t.b.). Deze verzamelt alle vragen en antwoorden.
7.
Indien wetgeving het onmogelijk maakt om een bestaande oplossing te vinden, wordt
aangegeven welk wetsartikel (/beleidsregel) het exact betreft. Vervolgens wordt de
vraag, met toelichting aan het Rijk voorgelegd. Dit loopt in eerste instantie via Sanne van
Eerden, vanuit de ondersteuning van de Werkagenda.
8.
De oplossingen/ antwoorden en evt. ‘best practices’ worden gebundeld (door Menzis) in
een Q&A-overzicht 18-/+ en breder verspreid ter informatie en inspiratie voor andere
gemeenten, zorgverzekeraars en landelijke partijen. Zo kan hier breed van geleerd
worden.
Definities
- Regievoerder: de persoon die vanuit de zorgaanbieder de regie voert over de checklist van
de jeugdige.
- Coördinator: aangewezen persoon vanuit de gemeente die de coördinatie voert over de
binnengekomen vragen en antwoorden, en de regievoerder (zorgaanbieder) verbindt aan
de aanspreekpunten met de relevante expertise binnen gemeente en Menzis.
- Aanspreekpunt: betrokkene vanuit de gemeente of Menzis met expertise op een relevant
leefdomein.
3
NB. Doel van de checklist is in eerste instantie om te achterhalen of er risico’s zijn dat een
jeugdige tussen wal en schip valt en zo ja, om (indien nodig) een verzoek in te dienen bij de
gemeente of Menzis om hier samen oplossingen voor te verzinnen. Het dient dus als
aanvraagformulier voor hulp bij knellende casuïstiek rondom het 18e levensjaar, naast
eventuele bestaande ondersteunings-/behandelplannen. Deze kunnen eventueel wel slim
met elkaar verbonden worden.
4
Condities / randvoorwaarden
Om met bovenstaande werkwijze aan de slag te kunnen gaan, moeten aanbieders,
gemeenten en Menzis aan een aantal voorwaarden (condities) voldoen.
Aanbieders
- De checklist is volledig ingevuld wanneer een aanvraag wordt ingediend.
- De aanbieder heeft alle mogelijke opties die binnen het vermogen van de aanbieder
onderzocht en maximaal ingezet op het eigen netwerk. De aanvraag dient als uiterste
escalatiemiddel.
- Er is onderzocht of het antwoord niet reeds gegeven is in het ‘Q&A-overzicht 18-/+’.
- Het verzoek wordt tijdig doorgezet, indien mogelijk met het 16e jaar. Zo is er voldoende
ruimte om te zoeken naar passende oplossingen en deze in gang te zetten. Voorwaarde:
de jeugdige is jonger dan 18 jaar op het moment dat de checklist wordt ingediend bij de
gemeente.
Gemeenten / Menzis
- De contactpersoon neemt binnen 10 werkdagen contact op met de zorgaanbieder.
Gezamenlijk bespreken zij wat de juiste vervolgstappen zijn.
- Er is één contactpersoon binnen de gemeente aangewezen, met wie de aanbieder primair
contact heeft. Dit is extern gecommuniceerd, zodat het voor iedereen helder is.
- Er is een aanspreekpunt per leefdomein binnen de gemeente en Menzis. Zij maken met de
contactpersoon afspraken over de manier van contact met aanbieders.
- De betrokken professionals /medewerkers zijn goed bereikbaar. Dit geldt voor de lokale
teams, zorgaanbieders, beleidsmedewerkers, etc.
- Indien er wettelijke beperkingen zijn die een oplossing niet mogelijk (lijken te) maken,
wordt het betreffende wetsartikel (/beleidsregel), inclusief toelichting doorgestuurd naar
Sanne van Eerden (in eerste instantie, als ondersteuning vanuit de Werkagenda). Dit
wordt vervolgens voorgelegd naar het Rijk.
Checklist in pilotfase
In een relatief grote en kleine gemeente (Groningen en Oldambt) in de regio Groningen wordt
de komende periode gestart met de nieuwe werkwijze. In beide gemeenten zijn afspraken
gemaakt wie de coördinatorrol heeft en wordt per domein een aanspreekpunt met mandaat
aangewezen. Op basis van de eerste ervaringen binnen Groningen en Oldambt wordt de
werkwijze en checklist indien nodig nog aangescherpt.
Ook in andere gemeenten binnen de Werkagenda kan een dergelijke aanpak met Menzis
worden opgezet (zoals aangegeven onder nader te formuleren condities). De oplossingen die
hier worden gevonden, worden ook opgenomen in het ‘Q&A-overzicht 18-/+’.
Door wie ontwikkeld?
Om in gezamenlijkheid invulling te geven aan de nieuwe verantwoordelijkheden van
zorgverzekeraars en gemeenten met de hervormingen in de zorg zijn ruim 80 gemeenten en
Menzis een samenwerkingsverband aangegaan: de Werkagenda Menzis, gemeenten en
regio’s.
Eén van de thema’s die binnen de Werkagenda wordt opgepakt is ‘Afhankelijkheden Jeugd’.
Binnen dit thema zijn werksessies georganiseerd waar gemeenten, Menzis en zorgaanbieders
in Groningen zich gebogen over de knelpunten rondom de overgang met 18 jaar.
5