Transcript Het opheffen van een tijdelijke stoma

Wanneer
wordt een
stoma
opgeheven?
Tekst: Josephine Krikke
‘Ik mis ‘m soms een beetje’
Het opheffen van een tijdelijke stoma
Mijn arts legde alles
duidelijk uit
17.
Stomavereniging | Vooruitgang | Voorjaar 2016
Toen Marijke Noordegraaf (74) op een zondag in 2014 bij een familie-etentje was, verging ze ineens van de pijn in haar buik. ‘De
volgende dag ging ik naar de huisarts en dezelfde avond lag ik op de operatiekamer. Een
kankergezwel zo groot als een vuist is verwijderd uit mijn dikke darm, evenals een stuk
maag.’ Ze werd wakker met een tijdelijke colostoma, zodat de darm - die enorm was opgerekt - kon herstellen.
Marijke heeft de stoma direct geaccepteerd,
vertelt ze. ‘Hij heeft mijn leven gered. Ik kon
alles eten en bleef mijn wekelijkse uitstapjes
met een vriend naar Amsterdam maken, maar
nu met een verschoningstasje.’ Lachend: ‘De
stoma en ik waren samen, zo voelde het, als
een team. Hij deed trouwens wel waar hij zin
in had. Had ik hem ’s ochtends net verschoond, begon hij weer.’
Marijke, die jarenlang in Canada heeft gewoond, noemde haar stoma ‘Squirt’, Spuit-elf
in het Engels. Niet alles verliep soepel. De
stoma raakte geïnfecteerd en moest nog een
aantal weken lang, drie keer per dag, worden
gespoeld door de thuiszorg. Ook ontstond
een breuk waardoor ze een flinke bult op
haar buik kreeg, met lekkage tot gevolg. En
er waren kleinere ongemakken, zoals een
wondje doordat ze te hard in de restjes van
Marijke. ‘Ik had een grote bloeduitstorting bij de wond,
die helemaal zwart zag. Ook was ik erg misselijk, vanuit
mijn maag liep het nog niet door. Ik kreeg een maagsonde maar die zat te ver, waardoor een luchtbel ontstond. Ook leegde mijn blaas zich niet voldoende.’
Verzachtende crème
Door haar hechtingen heen
kwam oud bloed uit haar buik. De
hechtingen werden verwijderd
en de wond moest genezen met
behulp van spoelingen. ‘Verder
had ik de eerste dagen diarree,
en dat brandde enorm bij mijn
anus. Een verpleegkundige zocht
naar verzachtende crème. Die was
op, maar ze heeft het hele ziekenhuis doorgezocht en de
crème uiteindelijk gevonden.’
Thuis kreeg Marijke daarna wekelijks wondcontrole door
een verpleegkundige. De wond is inmiddels hersteld en
de stoelgang verloopt normaal. Dat is natuurlijk prettig,
maar toch kan Marijke ook nadelen noemen van het
leven zonder stoma. ‘Ik mis hem soms zelfs een beetje. Ik
heb net als vroeger erg vaste ontlasting, daar had ik met
mijn stoma geen last van. En ik heb vaker een opgeblazen gevoel. Ook mis ik de contacten in de stomawereld.
De leveranciers, de artsen, de verpleegkundigen, de
mensen die ik online heb ontmoet via de Stomavereniging: iedereen was zo behulpzaam. Het was een groot,
warm bad.’
Foto: Dewi Koomen-Bakker
Wat betekent het als een tijdelijke
stoma wordt opgeheven? In het najaar van 2015 werd die van Marijke
Noordegraaf verwijderd. Hoewel het
leven met stoma niet altijd even makkelijk was, mist ze hem toch wel eens.
Net als het begrip en de betrokkenheid die ze vanuit de stomazorg heeft
ervaren.
... een tijdelijke stoma
Chirurg in opleiding
Renske Konings:
Wij bekijken
de situatie
per patiënt
de huidplak had gewreven. Maar ze kon altijd meteen bij
de stomaverpleegkundige terecht.
Luchtbel
Na een half jaar was een hersteloperatie mogelijk, was
haar verteld. ‘Mijn arts, die alles heel duidelijk uitlegde,
vertelde dat ik zelf mocht bepalen of ik dat wilde. Ik
koos voor opheffing. Mijn kringspier was nog sterk en
het risico dat er iets fout zou gaan tijdens de ingreep
was met vijf procent te overzien.’ De ingreep werd nog
even uitgesteld vanwege galstenen, maar toen was het
dan toch zo ver. Het litteken op haar buik werd op de
operatietafel weer opengemaakt en de darm teruggeplaatst.
‘Het kostte me veel energie om te herstellen’, vervolgt
LEES VERDER
op pagina 19 >>>
Niet meer wandelen
Voor Marijke was het niet de eerste keer dat ze met kanker werd geconfronteerd; eerder was ze al voor vulvakanker behandeld. Tijdens het verwijderen van de stoma
zijn er rond haar maag uitzaaiingen gevonden, die eerder op de scan niet zichtbaar waren. ‘Als ik de stoma niet
had laten opheffen, hadden ze dit niet ontdekt’, verzucht ze. ‘Ik ben van nature een opgeruimd mens, ik ben
altijd optimistisch geweest, maar de laatste weken is dat
wel weggezakt. De operaties en chemokuren hebben
me verzwakt, zodat ik niet meer kan wandelen en fietsen. Ik werd er somber van. Toen besloot ik: ik moet accepteren dat ik ziek ben.’
Nu begint ze aan een herstel-en-balans-traject om
samen met andere kankerpatiënten haar conditie op te
bouwen. ‘Want tijdens de periode met de stoma heb ik
wel gezien hoe belangrijk het is om ervaringen te delen.
Ziek zijn kun je niet in je eentje.’
Tijdelijke stoma’s kunnen worden opgeheven als de nieuwe verbinding van de darm
goed is genezen. Bovendien moeten de
kringspieren van de anus krachtig genoeg
zijn om de ontlasting op te houden. In het
Westfriesgasthuis in Hoorn, waar Marijke
Noordegraaf werd geopereerd, geldt het
volgende tijdspad: een tijdelijke ileostoma
(dunne darm) kan in principe na drie maanden worden opgeheven, een tijdelijke colostoma (dikke darm) na zes maanden.
Maar, benadrukt chirurg in opleiding
Renske Konings, dat zijn slechts uitgangspunten. ‘Het hangt af van de reden
LEES VERDER
op pagina 19 >>>
18.
waarom de tijdelijke
stoma is aangelegd.
Wij bekijken de situatie dan ook per patiënt. Soms is iemand
niet genoeg aangesterkt, bijvoorbeeld na
een chemokuur, en dan
wachten we wat langer. Ook bij een slechte
prognose zijn we terughoudend. Mede daardoor komt een deel van de mensen nooit aan
het opheffen van de stoma toe.’
Voor- en nadelen
Een van de voordelen van het opheffen van
een stoma is natuurlijk dat je hem niet meer
hoeft te verzorgen. Ook zijn bezoeken aan
het ziekenhuis en de stomapoli niet meer
nodig. Nadelen zijn er ook. Konings: ‘Het betekent opnieuw een operatie, met de gebruikelijke risico’s. We hechten de darm weer aan
elkaar. Er is vijf tot tien procent kans op lekkage van de verbindingsnaad van de nieuwe
aansluiting, waardoor ontlasting in de buik
terecht kan komen. De patiënt moet dan
vaak opnieuw worden geopereerd en krijgt
dan meestal weer een stoma, die over het algemeen definitief is.’
Opheffen betekent
opnieuw een operatie
Ook is de plek van de aansluiting van de
darm van belang voor de kans van slagen.
‘Heb je bijvoorbeeld in het laatste stukje endeldarm een tumor, dan kun je meer last krijgen van incontinentie of constante aandrang.’
Na de ingreep kan de huid rond de anus
schraal en pijnlijk worden. Zeker in het begin,
als de ontlasting meerdere malen per dag
komt. Goede (preventieve) verzorging van de
huid rondom de anus is daarom belangrijk. Informatie hierover kunt u krijgen van uw specialist of stomaverpleegkundige. De oude
stomawond wordt meestal gedeeltelijk
opengelaten en kan worden schoongespoeld
om infecties te voorkomen. De wond groeit
uiteindelijk vanzelf dicht.
19.