Transcript Je kind op het schildersdoek

nd
nieuw leven
Je kind op het
schildersdoek
>> pagina 11
donderdag 19 mei 2016
2
nd nieuw leven
Menoah
donderdag 19 mei 2016
Het is niet voor het eerst maar toch bijzonder:
in India kreeg een vrouw van 70 een zoon.
redactie nd beeld afp / Narinder Nanu
Zeventig en moeder
21 maart 2015
Menoah Dante Nomoh
is de zoon van Jim en
Romée van der Linde
Dat hij de hand
van de Here pakt
Ze waren 46 jaar getrouwd toen de
Indiase Mohinder Singh Gill (79) en
zijn vrouw Daljinder Kaur (70) hun
zoon Armaan kregen. De foto van
het gezin ging de hele wereld over.
Arnoud
23 maart 2015
Arjen Douwe is de zoon
van Mennard en Anja
Hofman-Westra
Dat hij zijn Vader in
de hemel mag kennen
Maria
Toen Mohinder Singh Gill op 79-jarige vader
werd zei hij: ‘Mensen hebben het er vooral
over wat er met het kind gebeurt als wij sterven, maar ik heb het volste vertrouwen in God.
Hij zal zorgen voor alles.’
Mohinder Singh Gill is al 46 jaar getrouwd met
Daljinder Kaur (70). Een kindje kregen ze
nooit. Toen we een advertentie zagen over ivf,
dachten we “dat moeten we ook eens proberen”. Ik wilde dolgraag een baby van mijzelf’,
zei Kaur tegen persbureau AFP. Ze onderging
twee jaar lang ivf-behandelingen. Ze had de
hoop verloren ooit nog een kind te krijgen
maar uiteindelijk werd Kaur toch zwanger.
Hun zoon Armaan werd op 19 april geboren en
woog twee kilo. Hij is kerngezond.
Kaur denkt dat ze ongeveer 70 jaar oud is,
maar zeker weten doet ze het niet. In India
weten veel mensen niet precies hoe oud ze
zijn omdat ze vaak geen geboortecertificaat
krijgen. De kliniek waar Kaur de ivf-behandelingen onderging, stelt dat de dame zelfs 72
jaar oud is.
Kaur is niet de eerste vrouw in India die op
zo’n hoge leeftijd een kind kreeg. Een 72-jarige
vrouw uit Uttar Pradesh kreeg in 2008 een
tweeling, ook door middel van ivf. 
24 maart 2015
Maria Grietje is de dochter
van Marinus en Wibbina
de Jong-Oosterhuis
Dat ze zich geliefd
weet door God
Yannick
Iris
Tobian
Thijs
24 maart 2015
Yannick is de zoon
van Johan en Klaasina
van der Wal-Woltjer
11 april 2015
Iris Reina is de
dochter van Roel en
Reina Valkman-Bosma
16 april 2015
Tobian Marien is de
zoon van Herman en
Alianne Snip-ten Heuw
22 april 2015
Thijs is de zoon van Wybe en
Carlijn van Veen-ten Heuw
Dat hij als kind van
God mag opgroeien
Dat ze weet en ervaart
dat ze geliefd is
Dat hij weet dat
hij geliefd is
Gods liefde en vreugde
kennen en doorgeven
aan anderen
3
donderdag 19 mei 2016
Martin Boon • freelance journalist
Zullen we wel of niet een muntje opgooien om de achternaam van ons kind te bepalen? Dat was de vraag.
Wordt het een Heuver – mijn vrouw heet Harmke Heuver – of een Boon? Die vraag hield ons, ouders-in-spe,
het meeste bezig. Knoop na knoop hakten we door.
Maar deze kwestie bleef zeuren. Pas een week voor de
geboorte op 13 maart jl. was de kogel door de kerk.
In de zomer van 2015 bleek Harmke zwanger te zijn.
Geweldig nieuws! Al snel dienden de voorbereidingen
op de komst van de baby zich aan. In de jungle van
(zelfbenoemde) opvoedexperts, baby-industrie, handboeken en de onvolprezen fora op internet maakten
we keuze na keuze. De benodigdheden voor een baby
schaften we aan. Gaandeweg ontdekten we dat bij
praktische beslissingen wel degelijk idealistische motieven een rol kunnen spelen. Zo zijn we in de gelukkige omstandigheid dat we de zorg voor het kind eerlijk tussen ons beiden kunnen verdelen. We opteerden
voor (duurzaam geproduceerde) wasbare luiers in
plaats van wegwerpexemplaren. Beter voor het milieu
en goed voor de portemonnee. Vanuit onze omgeving
ontvingen we spullen die we een tweede leven mochten geven. En we beproefden ons geluk in kringloopwinkels.
Het bedenken van voornamen verliep soepel. Het geslacht van de boreling wisten we niet van tevoren. Op
het geboortekaartje, dat zo goed als af was, prijkten in
januari dus twee alternatieven. Maar op de plek van de
achternaam stond nog niets. Die vraag schoven we zo
lang mogelijk voor ons uit. We zaten ermee in onze
maag. Toen we een jaar eerder trouwden, hebben we
beiden onze eigen achternamen gehouden. Het was
nauwelijks een onderwerp van gesprek. Maar voor ons
kind, en diens eventuele broers en zussen, werden we
gedwongen een keuze te maken. Harmkes achternaam
of de mijne? Meer opties zijn er niet in dit land. In
Spanje krijgen kinderen bijvoorbeeld de achternamen
van beide ouders.
Natuurlijk wisten wij ook wel dat het gebruikelijk is om
voor de achternaam van de man te kiezen. En tot een
jaar geleden verdedigde ik dat ‘recht’ met vuur. Het ergerde me zelfs dat Harmke dit tot een onderwerp van
gesprek wilde maken. Wat zou ik nog voorstellen als
man wanneer ons kind een andere achternaam zou
dragen? Mijn omgeving zou me uitlachen. Het zou bovendien een verwarrende toestand zijn, omdat het weinig voorkomt. Keer op keer zou ik moeten uitleggen dat
ik toch echt de vader ben. Ik was bang, iets dat me tegelijkertijd fascineerde. Waar kwam die angst vandaan?
En waarom zou een kind eigenlijk automatisch mijn
achternaam moeten krijgen?
Het vanzelfsprekende primaat van de man hierin zette
me aan het denken. Gelijkwaardigheid tussen mensen
bevorderen is een ideaal dat ik, mede vanuit mijn christenzijn, probeer na te streven. Verschil in ras, nationaliteit, seksuele geaardheid of geslacht zou niet een verschil in kansen mogen betekenen. Een vrouw als
dominee – Harmke is toevallig predikante – of premier? Ja, graag. En wanneer Harmke en ik belangstellende vragen krijgen over ons kind vind ik het prettig
als deze niet louter aan haar zijn gericht, wat regelmatig gebeurt. Emancipatie werkt twee kanten op.
Mijn inzet voor meer gelijkwaardigheid kwam met de
‘achternamendiscussie’ wel erg dichtbij. Ik was boos
geweest, want het raakte mezelf. Ik begon me te storen
aan mijn eigen bezitsdrang. Is ware vrijheid niet juist
Wat zou ik nog
voorstellen als man
wanneer ons kind een
andere achternaam
zou dragen?
het kunnen loslaten van dingen? Vrienden van ons
hadden ook met de vraag over de achternaam van hun
toekomstige kind geworsteld. De man en vrouw besloten uiteindelijk – heel eerlijk – om een muntje op te
gooien. Het lot viel de kant op van hem, tot zijn grote
opluchting. Wij overwogen dezelfde methode toe te
passen. Van groot belang was daarbij dat we beide uitkomsten zouden accepteren. Ik zou moeten kunnen leven met een Heuver als zoon of dochter.
Daar was ik ook meer en meer toe bereid. Voor deze
zaak wilde ik wel een risico nemen. Dan maar de kop
van Jut. Dan maar regelmatig verguisd en onbegrepen
worden. Honderden, duizenden keren zou ik mensen
moeten uitleggen dat dit toch echt óók mijn kind is, ondanks dat ik een andere achternaam draag. Ook na mijn
uitleg – iets met gelijke kansen voor man en vrouw en
een muntje – zouden velen het nog niet snappen. Tegelijkertijd zouden anderen aangestoken worden door
een ideaal waarin ik hartstochtelijk geloof. Niet het
minst ons kind zelf, hoopten we.
nd nieuw leven
Op 13 maart, een week te laat – om ons de gelegenheid
te geven hieruit te komen? – werd Karlijn Lenneke Eva
Boon geboren. Het mooiste kind van de hele wereld, dat
laat zich raden. En inderdaad, een Boon. Een keuze
waar geen muntje aan te pas is gekomen. Ruim een
week daarvóór leek het me nog wel de beste manier.
Maar zowel bij Harmke als bij mij knaagde er iets, al
waren de twijfels bij mij groter.
Twee dingen gaven voor mij uiteindelijk de doorslag om
het muntje toch maar in de portefeuille te laten. In de
eerste plaats trots. Ik wil graag dat mensen mij in één
oogopslag associëren met onze dochter. Vrouwen die
kinderen hebben met een afwijkende achternaam komen
steeds meer voor, zeker buiten onze woonplaats Barneveld. Al te veel uitleg zal Harmke daar niet voor nodig
hebben. Als man is dat anders. Een andere achternaam
van het kind roept veel meer vragen op. En vaak zal ik
simpelweg geen zin hebben om mijn idealen uit te leggen. Ik wil apetrots zijn op onze dochter en niet op basis
van onze namen ‘slechts’ een vriend of bekende lijken.
Daarbij komt iets anders. De rol van de man is noodgedwongen beperkt tijdens de zwangerschap en in de
eerste maanden van het leven van de baby. De vrouw
heeft het voorrecht om negen maanden het kind te dragen. Ze krijgt minimaal zestien weken zwangerschapsverlof om de fysieke uitputtingsslag aan te kunnen en
eventueel borstvoeding te geven. Als man sta je er bij,
ondersteun je waar je kunt en kijk je ernaar, ook al wil
je soms meer. Welgeteld twee dagen betaald en drie
dagen onbetaald verlof krijg je als nieuwbakken vader
na de geboorte. Onvoldoende om maar enigszins te
wennen aan de nieuwe situatie. Laat staan om een
band op te bouwen met je kind. De focus bij de omgeving ligt bovendien bij de vrouw. Verrassend genoeg
werd dit na de geboorte alleen maar sterker. Over Karlijns krampjes, slaapjes en huiltjes krijgen we als
nieuwbakken ouders veel vragen. Ik moet zeggen:
krijgt Harmke veel vragen. De hoofden van familieleden
en vrienden draaien als vanzelf naar de moeder. Kwade
bedoelingen zitten daar niet achter. De zorg van het
kind ligt primair bij de moeder, zo is de algemene opvatting. Dat wij die zorg zo veel mogelijk proberen te
verdelen, maakt daarbij niet uit. Het dragen van ’s mans
achternaam verzacht al dit kleine leed enigszins. Het
drukt als het ware een stempel op het kind: dit jonge
wezen heeft ook met mij te maken.
Ben ik of zijn we een stel lafaards in de keuze voor mijn
achternaam? Ik weet het niet, misschien wel. Als ze oud
genoeg is, zullen we Karlijn dit stuk laten lezen. Dan
weet ze waarom ze een Boon is. En ook dat het maar een
dubbeltje op zijn kant was, of ze had Heuver geheten.
4
nd nieuw leven
Berend
donderdag 19 mei 2016
Hoe is het om alleen jongens of meiden in je gezin te hebben? En wat
betekent het voor hun ontwikkeling? Het Nederlands Dagblad sprak met
drie families en met therapeut en trainer Dick Mostert.
Hans-Lukas Zuurman beeld nd, Jaco Klamer, Philip Roorda
‘Zoek het evenwicht tussen
24 april 2015
Berend Albert is de zoon van
Klazien en Auke Bergsma
Dat hij geliefd, groot
en sterk mag worden
Jesse
25 april 2015
Jesse Adriaan, zoon van Joost
en Arianne Nieuwlaat-Schalk
Dat hij vrede met God,
zichzelf en zijn omgeving mag hebben
Lars
27 april 2015
Lars Marien is de zoon
van Corine en Jochen
van Leeuwen-Both
Dat hij geluk vindt in
wat hij gaat doen
Sofie
29 april 2015
Sofie is de dochter van
Henri en Eline Bakker
Dat ze mag leven in
geloof, hoop en liefde
Elk mens heeft mannelijke en vrouwelijke kanten. Om je gezond te
kunnen ontwikkelen, is het belangrijk daar evenwicht in te vinden,
zegt therapeut en trainer Dick Mostert. ‘In een jongensgezin betekent
het dat een moeder het zwaar kan
hebben.’
Alleen jongens of alleen meiden in je gezin.
Volgens Mostert is dat gegeven op zich niet
heel spannend. Wat wel van belang is voor een
gezonde opvoeding, is hoe ouders met hun
meiden of jongens omgaan. ‘Ouders vervullen
een voorbeeldrol in het uitdragen van de mix
van mannelijke en vrouwelijke aspecten. Denk
aan stoer gedrag of zorg bieden. Daarin vullen
zij elkaar aan’, vertelt de therapeut, die een van
de oprichters is van Spectrum in Hattem, een
centrum voor therapie, pastoraat, opleiding en
training.
‘Gezond evenwicht voor kinderen bereik je als
zowel vader als moeder de eigen rol inneemt’,
zegt Mostert. ‘Je moet dan wel weten wat die
rol is. Geregeld zie ik dat mannen en vrouwen
in de war zijn over wat nu mannelijk en vrouwelijk is.’ En dat is volgens hem terug te voeren
op de emancipatie-revolutie in de jaren zestig.
‘Tot die tijd waren de rollen duidelijk verdeeld.
Pa was vooral buiten het gezin actief, terwijl
ma binnenshuis de lakens uitdeelde.’ De roep
om emancipatie is te ver doorgeslagen, meent
Mostert. ‘Vrouwen die gelukkig waren in het
huishouden en de zorg voor kinderen moesten
ineens belangrijke banen krijgen en financieel
onafhankelijk zijn. Waarna de mannen zich
gingen afvragen: maar wat is mijn rol nu eigenlijk? Als ik niet meer voor de centen zorg en
besluiten neem, wie ben ik dan nog in relatie
tot vrouwen?
identiteit
Die trend is volgens hem terug te zien in het
huidige tijdsbeeld. Mannen en vrouwen zijn
zich in hun zoektocht naar identiteit in aparte
groepen gaan bewegen, signaleert de therapeut. ‘Neem initiatieven als De Vierde Musketier waarin mannen in een survival-achtige
setting op hun mannelijkheid worden aangesproken. Vrouwen zie je vaak apart bijeenkomen, bijvoorbeeld tijdens vrouwenochtenden.
Natuurlijk kunnen mannen en vrouwen in eigen groepen onderling steun vinden, maar daar
ligt niet de sleutel voor succes. Een man wordt
namelijk pas meer man in nabijheid van vrouwen en andersom. Ze moeten zich aan elkaar
kunnen spiegelen waardoor ze hun eigen rol
kunnen bepalen. Op die manier voelen beiden
zich veilig. Tegen de hele emancipatiegedachte
in geloof ik dat de man het hoofd van het gezin
is. Dat is de orde zoals God die in zijn schepping heeft aangebracht. Begrijp mij goed: natuurlijk is het niet zo dat de vrouw als enige
recht ‘het aanrecht’ zou hebben en niet zou
kunnen studeren of werken. Daar gaat het niet
om. Ik ken uit de Bijbel trouwens heel ondernemende vrouwen, zoals in het loflied op de
sterke vrouw in Spreuken 31. Het gaat veel
meer om de verhouding die God tussen mannen en vrouwen bepaalde en die wij overhoop
hebben gegooid. Het gaat in die relatie niet
over meer of minder, maar over de volgorde:
de man eerst en dan de vrouw.’
De therapeut illustreert het aan de hand van
een voorbeeld. ‘Ken je dat gevoel dat je iets ge-
kocht hebt, maar dat het niet de juiste maat
was en het teruggebracht moet worden naar de
winkel? Daar heb je moed voor nodig. In relaties zie je vaak de vraag opkomen: wie gaat dat
doen? De vrouw wil graag dat haar man dat
doet. Die is gewend naar buiten te treden. Dat
is wat ik bedoel met je plek innemen. In huis
regelen zij het wel, ze bepalen waar de glazen
en borden moeten staan. Niets ontgaat hun.
Maar als er even met energieleverancier Nuon
gebeld moet worden is het algauw: doe jij dat
maar even. Ik betoog hier niet: vrouwen blijf
maar lekker thuis, maar wil laten zien dat het
vinden van een gezond evenwicht supergevoelige problematiek is. En dat we daar al zo veel
jaren over in de war zijn. Het is het vervelende
van spreken in algemeenheden, zoals ik nu
doe. Er is geen blauwdruk te geven hoe het
precies moet, wel dat je – vind ik – mede op
basis van de Bijbel kan zeggen dat het van belang is dat je als man en vrouw ieder de juiste
plek inneemt. Omdat het nu eenmaal zo geordend is in de schepping.’
minderheid
Terug naar de jongens en meidengezinnen. Om
een gezond evenwicht tussen mannelijke en
vrouwelijke eigenschappen te vinden, is er in
een jongensgezin een grote taak voor de moeder weggelegd. ‘Die krijgt dan aardig wat op
haar bordje om vrouwelijke kanten van haar
jongens aan te spreken. En kan zij dat niet, dan
moet de vader dat doen.’ Volgens Mostert is
het belangrijk aandacht te hebben voor de ouder die qua geslacht in de minderheid is: ‘Het
kan zijn dat zo’n persoon zich aanpast en zichzelf daardoor te veel wegcijfert. Je ziet dan
moeders die in jongensgezinnen die hele stoere dingen gaan meedoen. Maar ze kan ook zeggen: gaan jullie maar met jullie vader mee.
Door af te spreken met een vriendin, wacht zij
een ander geschikt moment in het gezin af
voor het benutten van haar rol.’ Om de jongens
met meiden te leren omgaan. kan het bijvoorbeeld helpen om contacten aan te gaan met
gezinnen waar wel meiden zijn. ‘Dat worden
dan een soort “halfzussen” voor de jongens. En
op school zitten ze natuurlijk ook al gemixt in
de klas. Ik zou een typisch jongens- of meisjesgezin zeker niet als een probleem willen zien
voor een evenwichtige ontwikkeling. Er zijn
voldoende andere manieren om dit te bereiken, maar je moet ze soms wel bewust opzoeken. ’
verantwoordelijkheid
Kunnen kinderen in een jongens- of meidengezin zelf nog iets doen om het evenwicht te bevorderen? ‘Nee, zeker niet als ze jonger zijn
dan een jaar of twaalf. Kinderen kunnen daarin
zelf nog niet veel doen, hun overkomen zaken
in die leeftijd veel meer. Het is wel belangrijk
erop te letten dat ze geen verantwoordelijkheden van ouders gaan overnemen. Dat een van
de vijf jongens probeert het mama óók naar de
zin te maken bijvoorbeeld als er stoere mannendingen worden gedaan. Dat is niet zijn taak.
Vanaf hun twaalfde gaan pubers steeds beter
zien hoe dat zit.’
Uiteindelijk verlangen veel ouders naar een gemengd gezin, blijkt uit cijfers van het Centraal
Bureau voor de Statistiek. Volgens Mostert
blijkt dat bijvoorbeeld uit de veelgehoorde uitspraak dat de meeste stellen het toch wel leuk
zouden vinden dat na twee meisjes het derde
kind een jongetje wordt. ‘Ik snap dat: het verlangen kan er bij de zwangere vrouw zelf ook
zijn, daar is niks mis mee. Maar ga het niet voeden.’
Therapeut en trainer Dick Mostert.
Op die manier voorkom je teleurstellingen,
want een kind merkt volgens Mostert al in de
buik of het gewenst is of niet. ‘Hij slaat het op
in zijn emotionele geheugen dat er al is vanaf
de conceptie. Het wordt opgeslagen in zijn lijf.
We zien dat later bijvoorbeeld terug als een
angst in iemands leven moeilijk te traceren is.’
Zoiets kan volgens hem teruggevoerd worden
op een hectisch verlopen keizersnede, waarbij
iedereen in paniek was omdat ook het leven
van de moeder gevaar liep. ‘Wees je ervan bewust hoe je omgaat met de wens of je een jongetje of meisje wilt. Benoem verwachtingen.
Bijvoorbeeld tegen je achttienjarige zoon die
naar zijn broers kijkt en denkt, mijn ouders
hadden vast liever gehad dat ik een meisje was.
Als hij dat met zijn vader bespreekt, moet die
dat durven benoemen: “Ja, die verwachting
was er, maar we zijn helemaal blij met je.”
Vaak wordt maar de helft verteld: “Welnee, we
zijn blij met je.” Het is zó belangrijk hier zorgvuldig mee om te gaan.’
het ideale
gezinsplaatje
Eén zoon en ten minste één dochter. Die
combinatie vormt voor veel Nederlanders
het ideale gezinsplaatje. Een voorkeur
voor jongens of meisjes is niet duidelijk
aanwezig, alleen hebben ouders met
één kind een lichte voorkeur voor
meisjes, zo blijkt uit onderzoek dat
professor Matthijs Kalmijn en Anouk van
Steensel voor het Centraal Bureau voor
de Statistiek verrichtten. De wens van
een gemengde gezinssamenstelling is
tegenwoordig minder sterk dan vroeger.
Het is volgens het CBS het gevolg van de
afname van sociale en culturele verschillen tussen mannen en vrouwen in de
afgelopen decennia. ‘Sekse is een
categorisering die niet zou passen in de
postmoderne samenleving. Op grond
daarvan is wellicht te verwachten dat
ouders een steeds minder sterke
voorkeur hebben voor het geslacht van
hun kinderen en meer belang hechten
aan persoonlijke eigenschappen als
intelligentie en sociale vaardigheden en
een goede mentale en fysieke gezondheid.’
5
donderdag 19 mei 2016
nd nieuw leven
mannelijk en vrouwelijk’
Martine Schuurman: ‘Je doet met alleen jongens andere dingen dan met meiden. Ze bouwen hutten in het bos en
het maakt ze niet uit of ze vies worden. Ze zijn recht voor hun raap.’
familie Schuurman: ‘rustig zitten
is een lastig dingetje.’
Martine Schuurman uit Nijkerk is getrouwd met Rolf. Ze vertelt over
haar jongensgezin dat bestaat uit
Maurits (16), Leon (14) en Michiel (10).
‘In ons gezin is het altijd druk. Fysiek druk
vooral. Toen onze jongens nog klein waren,
was het altijd rennen en vliegen. Nu is dat
minder. Twee zitten er in de puberteit, die
zitten vooral op hun kamer. Aan tafel
praten ze altijd door elkaar heen. Het duurt
zo vijf minuten voor we kunnen beginnen
met eten, maar in dezelfde tijd zijn ze ook
klaar. Dan moet ik nog beginnen. Rustig
zitten en luisteren is een lastig dingetje. Ze
stoeien graag. En als de een niet wil
luisteren, slaan ze even op elkaars hoofd:
daarmee laten ze zien wie de sterkste is.
Wat ik grappig vind, is dat een ruzie ook
weer snel over is. Ik blijf als moeder vaak
toch langer boos en ben minder flexibel in
schakelen.
Zelf kom ik uit een gemengd gezin met twee
meisjes en twee jongens. Mijn man heeft
één zus, de andere vier zijn jongens. Dat we
zelf een echt jongensgezin hebben, heb ik
nooit lastig gevonden. Het is gewoon zo.
Toen de derde kwam, dacht ik: het zou leuk
zijn als het een meisje is. Goed voor het
evenwicht in je gezin. Maar ach, het is ook
wel zo makkelijk, drie jongens. Je weet hoe
het werkt en ik vind het ontzettend leuk. Je
doet met alleen jongens andere dingen dan
met meiden erbij. Ze bouwen hutten in het
bos en het maakt ze niet uit of ze vies
worden. Ze zijn recht voor hun raap.
Soms zou ik wel wat van Rolf zijn manier
van omgaan met de jongens willen. Hij kan
rustig een krantje lezen terwijl zij de boel
afbreken. Hij reageert pas als het escaleert,
wat de jongens zien als onrechtvaardig. Als
ik dan thuiskom, komen ze bij mij verhaal
halen. ‘‘Mama, hij heeft …’’, is het dan. Dat
heeft er vooral mee te maken dat Rolf zich
makkelijker voor dingen kan afsluiten.
Doordat we alleen jongens hebben, merk je
dat ze erg bij elkaar betrokken zijn, bij
elkaars ervaringen en belevenissen. Ze
herkennen zich daarin en vullen elkaar aan
in hoe ze met iets om moeten gaan. Als er
een meisje bij was geweest, was dat
wellicht weer anders geweest.
Je merkt dat ze een bepaalde pikorde willen.
Als ik die niet aanbreng, gaan ze die zelf
zoeken. Zo let ik erg op hoe ze praten over
meisjes. Ze hebben het weleens over “bitches
en hoeren”, daar word ik furieus van. Zij
vinden dat dan weer zwaar overdreven. De
jongens nemen graag vrienden mee naar
huis. We hebben dan zo een huis vol. Nu ze in
de puberteit zijn, vertellen ze minder. Ik
probeer daar aandacht aan te besteden bij
het naar bed brengen. Door even een
gesprekje te voeren. ‘‘Hé, hoe was het …’’
Gesprekken voeren we ook in de auto. De
jongens kijken dan voor zich uit, dan praten
we wel, maar niet te lang. Ik houd ervan om
iets te bespreken, Rolf maar ook onze
jongens hebben aan een half woord genoeg.
Ik ken ook gezinnen met alleen meiden. Zij
kunnen zo zeuren over hoe ze eruitzien en
met wie ze omgaan. Soms over zaken die
maandenlang geleden al gebeurd zijn. Dan
denk ik: lieve deugd, moet je het daar nu
nog over hebben? Jongens moeten niets
van dat achterbakse gekonkel hebben.
Ik heb onze jongens altijd gestimuleerd
met meisjes om te gaan, ze spelen met ze
en nodigen ze ook uit voor verjaardagsfeestjes. Onze jongste riep laatst nog uit:
“O ja, ik moet nog een meisje.” Vaak vragen
we er dan twee. Dat vind ik leuker, met
zo’n jongensfeestje is het altijd zo’n
gerouwdouw. Ze vechten gauw, dat is
weleens lastig uitleggen aan meisjes. Ze
weten dat een meidenvriendschap ook niet
direct verkering hoeft te zijn, hoewel ze
daar op school wel over kletsen. Andersom
worden de jongens ook uitgenodigd bij
meiden.’
▶▶ vervolg op pagina 6
6
nd nieuw leven
donderdag 19 mei 2016
▶▶ vervolg van pagina 5
Daan
3 mei 2015
Jan Daniël is de zoon
van Jan en Marieke
Folkers-Hulzebosch
Dat hij tot zegen voor
anderen mag zijn
Feline
4 mei 2015
Eveline Joëlle is de
dochter van Goos en
Trijntje Anna Berends
Geesje Moes: ‘Op de rommelmarkt zei een man laatst: die kinderen hebben zeker zes vaders?’
Dat God haar in zijn
plannen zal voltooien
Victor
19 mei 2015
Victor Gerrit Pieter is de zoon
van Rutger en Emmeloes
de Mare-Bredemeijer
Voor altijd vrienden
met broer Felix en Jezus
familie Moes: ‘nagels lakken,
daar houden ze van.’
Geesje Moes-Roskam uit Gasselternijveenschemond is getrouwd met
Frederik. Ze vertelt over hun meidengezin dat bestaat uit Femke (12),
Arieke (10), Jolien (8), Lianne (6), Ilse
(4) en Karin (1).
‘Ons gezin is een dynamisch bolwerk.
Gezellig, maar druk. Een meidengezin. Ze
zijn fel tegen elkaar en kunnen elkaar
afkatten. Ze zoeken de grenzen op. Een
racebaan in de huiskamer is aan ons niet
besteed. Wel gaan de meubels aan de
kant om de kamer om te bouwen tot
gymzaal. De meiden spelen veel met
playmobil en zijn heel zorgzaam. Ze denken erg om elkaar. Ze laten elkaar niet
gaan, fietsen samen naar school. Toch is
het ook altijd weer even zoeken naar de
harmonie als er eentje niet is. Als
diegene dan thuiskomt, is er al gauw
gedoe. Pas daarna spelen ze weer
verder. Contacten met jongens uit de
buurt hebben ze wel, bijvoorbeeld door
met ze te spelen.
Zelf kom ik ook uit een meidengezin.
Mijn man niet. Die heeft twee zussen en
acht broers. De discussies daar waren
anders dan bij ons. Ik dacht in het begin:
ze hebben ruzie! Maar dat was dus een
discussie.
Onze meiden kiezen ook graag zelf wat
ze aandoen, als ik ’s avonds de kleren
klaarleg voor de volgende dag, worden
ze soms weer teruggelegd. Dan wordt er
wat anders uitgezocht. We mogen graag
winkelen. Kledingwinkels zijn favoriet.
“O, even dit zien, even daarheen”, is het
dan. En nagels lakken, daar houden ze
ook van. Als we ’s zondags met z’n allen
naar de kerk fietsen, zie je mensen echt
kijken en tellen: 1, 2, 3 … Op de camping
heeft iemand weleens gezegd: daar zit
vast een tweeling tussen. Op de rommelmarkt zei een man laatst: die kinderen
hebben zeker zes vaders? Waarop ik zei
dat er één vader is die nog steeds voor
hen zorgt. Veel dochters hebben, is een
zegen. Mijn man geniet er ook van: ze
zijn een geschenk. Hij gaat rustig met ze
aan het werk in de tuin: lekker spitten
en vuurtje stoken in de vuurkorf. Het is
dus niet zo dat we een jongetje missen
in ons gezin. We blijven er nuchter
onder. Ik kan niet iets bedenken dat
nadelig is. Oh ja, toch wel. De wc. Als er
één moet, moeten ze direct allemaal
tegelijk. Dat kan Frederik zich van
vroeger niet meer zo herinneren. Voor de
harmonie zou het wel goed zijn van
beide geslachten wat te hebben. Dan
leer je beter hoe je rekening houdt met
iemand van het andere geslacht. Maar
we zijn dankbaar voor wat we hebben
gekregen.’
7
donderdag 19 mei 2016
nd nieuw leven
Elize
29 mei 2015
Eline Jelly Ina is de dochter
van André en Rommy Hovius
Dat ze mag leven in
geloof, hoop en liefde
Hidde
10 juni 2015
Hillebrand Hendrik is
de zoon van Redmer en
Janneke Leistra-Snel
Hennie Willemsen: ‘Ik blijf een echte meidenmoeder en houd van rokjes, strikjes en staartjes maken.
Ik heb net weer een vlechtje bij mijn dochter gemaakt.’
familie Willemsen: ‘bonje kan uit het niets
ontstaan.’
Hennie Willemsen uit Werkendam is
getrouwd met André. Ze vertelt hoe
het is om vijf dochters te hebben:
Sabine (20), Eline (17), Erika (14),
Andra (3) en Rhodé (1).
‘We hebben een bijzonder gezin met drie
grote en twee kleinere meiden. Tussen hen
zit een periode van zo’n tien jaar. Dat is zo
gelopen. In de praktijk merken we dat het
verrijkend is voor de pubers om kleinere
zusjes te hebben. Ze bieden een vorm van
ontspanning, maar aan de andere kant is
het ook extra druk. Onze dagen zijn goed
gevuld: rond half zeven zijn de jongsten
wakker, terwijl de oudsten laat naar bed
gaan. Met alleen maar meiden in je gezin
wordt er nog weleens “gehakketakt”,
vooral ’s avonds tijdens het eten. Uit het
niets kan ineens de grootste bonje ontstaan. Daarvoor hoeft alleen maar een knie
van de een bij de ander in de weg te zitten.
Of dat nu echt meisjes-eigen is, weet ik
niet. Ik heb natuurlijk geen vergelijkingsmateriaal. Ja, mijn zus heeft drie jongens
en ik zie wel verschil als het gaat over hoe
ze praten. Het is stoerder. Hun gedrag is
anders. Meer haantjesgedrag en stoeiierig.
Ze zijn vaak vuil en voetballen veel, dat mis
ik niet hoor. Meiden vragen op een andere
manier aandacht: ze hebben hele verhalen
als ze thuiskomen. Als er iets aan de hand
is, zullen ze sneller naar hun vader gaan.
Die reageert doorgaans wat rustiger.
Typisch meidengedrag is ook dat ze bezig
zijn met hun uiterlijk. Ze staan rustig een
kwartier voor de spiegel, hoewel dat niet
voor allemaal geldt. Wel vinden ze het
belangrijk wat voor kleding ze dragen. Ik
stimuleer de meiden niet bewust om
contact te maken met jongens. Ik heb niet
het idee dat we daarin iets missen. De
oudste twee hebben inmiddels een vriend.
Ik blijf een echte meidenmoeder en houd
van rokjes, strikjes en staartjes maken. Ik
heb net weer een vlechtje bij mijn dochter
gemaakt. Als ik ook jongens had gehad, zou
dat ook goed geweest zijn. Mijn omgeving
riep dat nog weleens: ‘Nou, misschien een
jongen, hè?’ toen ik zwanger was van de
vierde. Maar ik had vooral zoiets van: als
het maar gezond is. Zelf kom ik uit een
meidengezin van vijf waar op het laatst een
jongetje geboren werd. Ik was zes toen dat
gebeurde en besefte niet hoe anders dat
was. Mijn vader was dolgelukkig, dat weet
ik nog wel. Dat had mede te maken met het
feit dat eerder een jongetje in ons gezin
was overleden. Met jongens in je gezin is
het wel anders, merk ik nu ze verkering
hebben. Voor mijn man is het erg leuk. Er
zijn andere onderwerpen om over te
praten: auto’s en voetballen komen nu
meer ter sprake.’ 
Dat hij zijn talenten
van God mag ervaren
Dieke
11 juni 2015
Egberdina Henderika is
de dochter van René en
Debora Doorn-Krol
Dat ze haar talenten
mag ontdekken
8
nd nieuw leven
donderdag 19 mei 2016
Lise
Mirjam
Servaas
Loïs
13 juni 2015
Lise Eva, dochter van Dirk
en Gerda den Ouden-Zoer
3 juli 2015
Mirjam Klaasje is de
dochter van Han en
Coby Budding-Vink
20 juli 2015
Servaas Josiah is de zoon van
Hillie en Mark van den Berg
10 augustus 2015
Louise Dorothé is de
dochter van Gert-Jan en
Judith van Olst-den Otter
Dat zij in haar leven
veel geluk en liefde
mag ervaren
Dat ze God in alles
mag zien en kennen
Dat hij tot zegen mag
zijn voor de mensen
om hem heen
Dat ze zo vrolijk mag
blijven als ze nu is!
Ted
Max en Stijn
Amélie Janneke
17 juni 2015
Ted Aalzen Ferdinand
Frederico, zoon van Ine Palm
en Klaas-Henk de Jager
8 juli 2015
Anne Max en Klaas Stijn zijn zonen van
Martin en Rieneke van Gennep-Kaman
12 augustus 2015
Amélie Janneke is de
dochter van Fieke en Geert
van der Ploeg-Roskam
Dat hij een man naar
Gods hart mag worden
Dat Max en Stijn God en zijn liefde leren
kennen en altijd op Hem blijven vertrouwen.
Dat ze Jezus volgt met
hart en handen
Ruben
Dien An
Mart
Dan
28 juni 2015
Ruben Marijn is de zoon van
Jan en Wilma Bosma-Aalbers
18 juli 2015
Alberdine Antje Frederiek
is de dochter van Henri en
Freja Zuidema-van der Lugt
26 juli 2015
Mart Johan is de zoon van
Johan en Petra Riethoff-Bos
13 augustus 2015
Jozef Dan is de zoon van
Magrethe en Daniël Gillissen
Dat Ruben zijn weg
mag vinden met God
Verwonderd blijven
over zorg van de Heer
Verwonder je,
elke dag!
Dat hij anderen blij
zal maken met zijn
stralende lach
Ize
Marrik
Tiemen
Marit Werkman
1 juli 2015
Elize Jenniek is de
dochter van Hendrik Jan en
Annemarie Vermeer-Doek
19 juli 2015
Mark Gerrit is de zoon
van Alle Freerk en Eldien
Vaatstra-Hofman
3 augustus 2015
Tiemen Jack Pieter is de
zoon van Jos en Alied
Werkman-Verbree
14 augustus 2015
Anna Marit is de
dochter van Gerald en
Gerdien Werkman-Wieringa
Dat ze Gods trouw mag
(gaan) ervaren
Zegen van God en zijn
vrede voor je leven
Gelukkig leven en liefhebben, dicht bij Jezus
Dat ze zich een parel
in Gods hand weet
9
donderdag 19 mei 2016
nd nieuw leven
Vera van Dijk werd geboren met een ernstige hartafwijking. Ze leefde
maar vier maanden. ‘Waarom ging het nou zo? We weten het niet.’
Reiny de Fijter beeld familie Van Dijk
Vera danst
Vera, in oktober 2015. ‘De doopnaam van Vera is Jedidja. Die doopnaam hadden we al gekozen
voordat ze werd geboren. Gods lieveling, betekent het.’
Na de twintigwekenecho bleek dat
Robert en Janneke van Dijk een
kindje met het syndroom van Down
verwachtten.
Als Janneke van Dijk (33) denkt aan haar dochtertje Vera dan ziet ze haar heldere oogjes voor
zich. En haar mooie gezichtje omlijst met een
enorme haardos. Zoveel haar zie je niet vaak bij
baby’s. Ze herinnert zich een meisje dat rustig
werd als ze bij haar ouders lag en alert reageerde op geluidjes in haar omgeving. Het is nu bijna vijf maanden geleden dat Vera stierf, op 30
december 2015, nog maar vier maanden oud.
Haar ouders en haar zusje Lotte missen haar
iedere dag meer.
Dat Vera niet gezond was, hoorden Janneke en
Robert (36) na de twintigwekenecho. Er werd
een aantal afwijkingen geconstateerd.. Het kind
had een verhoogd risico op het syndroom van
Down, zeiden de artsen. Een vruchtwaterpunctie bood zekerheid: ‘We schrokken ontzettend
en hadden veel zorgen over de toekomst. Maar
tegelijkertijd verheugden we ons op haar
komst en onze bijzondere taak. We waren ervan overtuigd dat ze met een reden bij ons zou
komen’, zegt Janneke. Meerdere echo’s wezen
uit dat Vera verder geen lichamelijke afwijkingen had.
Na een voorspoedige bevalling bleek dat zij
toch een ernstige hartafwijking had; het ging
om AVSD, wat vaker voorkomt bij kinderen
met het syndroom van Down. Deze hartafwijking bestaat uit een gat tussen de boezems, abnormale aanleg van de hartklep en een gat tussen de hartkamers. Hierdoor wordt het hart
overbelast en bovendien leidt de afwijking tot
zuurstoftekort. ‘Ze zag erg blauw en heeft maar
even bij me gelegen.’ Vera kreeg zuurstof en
‘Vera was geen foutje.
Ze was een wonder.’
werd opgenomen op de high care-afdeling van
het Rijnstate ziekenhuis in Arnhem. Zou ze zich
goed ontwikkelen, dan was een operatie mogelijk en kon het hartje worden gerepareerd. ‘De
hartafwijking was ernstig, maar de operatie
wordt vaker uitgevoerd. We geloofden en vertrouwden dat het goed zou komen.’
Voor Janneke en Robert begon een dagelijkse
gang naar het ziekenhuis. ‘Het lukte Vera om
uit de borst te drinken. Ik wilde haar graag zelf
voeden en was blij dat het goed ging. Ik vond
het heerlijk haar dicht bij me te hebben. Lang
drinken kon ze niet. Daarvoor was ze te zwak.
Daarom heeft Vera altijd een sonde gehad.’ Na
een maand mocht Vera naar huis totdat ze
sterk en oud genoeg zou zijn voor de operatie.
‘We genoten ervan om met z’n vieren thuis te
zijn. Ze groeide goed en begon zich te ontwikkelen. Ze keek naar ons en naar haar zusje en
begon geluidjes te maken. Maar na twee maanden thuis, kon ze niet meer drinken en raakte
erg verzwakt.’ Vera werd opgenomen in het
Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht. Daar
ging het wat beter, zelfs zo goed dat een operatiedatum werd vastgesteld. ‘Die operatie was
onze hoop. Daarna zou het beter met haar
gaan.’
Maar een paar dagen voor de operatie kreeg
Vera hoge koorts en werd ze opgenomen op de
intensive care. Haar nieren en ook andere organen vielen uit. De artsen hadden weinig hoop,
maar startten wel met een nierdialyse. Na twee
dagen herstelden de nieren zich, maar toen ze
ook nog een darmontsteking kreeg, werd een
operatie noodzakelijk. Toch krabbelde Vera ook
na die operatie op. ‘We durfden weer vooruit te
kijken. Totdat na een MRI-scan bleek dat ze tijdens de operatie een zeer ernstige hersenbeschadiging had opgelopen’, zegt Janneke. ‘De
artsen vertelden ons toen dat ze niets meer
voor haar konden doen. Onze hoop sloeg om in
totale verslagenheid. Na een second opinion
door het Erasmus MC in Rotterdam moesten
wij beslissen of we zouden doorgaan voor
nieuwe onderzoeken of dat we haar mee naar
huis zouden nemen zodat ze kon sterven.’
Het was een onmenselijke keuze, zegt Janneke.
‘Als ouder wil je dat je kind bij je blijft. Maar
we waren er op een gegeven moment zeker
van dat het beter voor haar was om te sterven.
Door een operatie aan haar hartje zou Vera nog
veel meer hersenbeschadiging oplopen. Al vanaf haar geboorte had ze gevochten. Ze had al
zoveel geleden. Het was genoeg, dat voelden
we allebei. Maar zodra je dat uitspreekt, is het
verschrikkelijk. Dan is het definitief. Toch wisten we dat onze liefde voor Vera de basis voor
onze keuze was. Vanuit Gods liefde, en ons vertrouwen daarop, hebben wij het beste voor
Vera gekozen: wij namen haar mee naar huis.
Op 30 december zijn we met een ambulance en
onder begeleiding van een arts en verpleegkundige naar huis gebracht. We zijn nog even
samen met z’n vieren geweest. Lotte kon zo
ook afscheid nemen. Nadat de beademing was
losgekoppeld, is ze in onze armen overleden.’
Vera was geen foutje, zegt Janneke. ‘Ze was
een wonder. We waren trots op haar en zijn
dankbaar dat we haar mochten liefhebben,
knuffelen en verzorgen. We hebben tot God
gebeden of ze mocht blijven leven. Toen ze opknapte na de dialyse en de operatie was dat
een gebedsverhoring. Toen bleek dat ze toch
zo veel hersenbeschadiging had opgelopen,
was het alsof de grond onder onze voeten
werd weggeslagen. Waarom ging het nou zo?
We weten het niet. De doopnaam van Vera is
Jedidja. Die doopnaam hadden we al gekozen
voordat ze werd geboren. Gods lieveling, betekent het. Na haar overlijden heeft de naam nog
meer betekenis gekregen. Ze heeft geen down
meer. Ze is nu volmaakt. Ze leeft en danst in de
hemel.’ 
advertenties
Zoekt u een mooi kraamcadeau?
ZILVERKRAAMCADEAU.NL
ONTDEK DE GROOTSTE COLLECTIE KRAAMCADEAUS IN ZILVER. BEKIJK
ALLE GESCHENKEN EN VOEG DIRECT UW PERSOONLIJKE GRAVURE TOE!
7
6
Rik
A N N O 18
3/6-8/7 en 16/9-14/10
voor 2 personen
BESTEL ONLINE OF BEZOEK ÉÉN VAN ONZE WINKELS!
Huur huisje type A/B
voor 7 dagen bedlinnen,
Wifi, eindschoonmaak,
toeristenbelasting
Wie jarig is trakteert!
140 JAAR = 140 0 VOORDEEL*
16
1876
- 20
BIJ AANKOOP VANAF € 75,- ONTVANGT
U EEN VOORDEELCHEQUE T.W.V. 14%
VAN UW AANKOOPBEDRAG!
140 jaar
“
jaar
140 koert
LOW-BUDGET
ARRANGEMENT!
OVERDEKT
ZWEMMEN EN SPELEN!
€ 280,-
7,<;,9
23,<;,9
>,,2
vakmansc
9225'((hap in goud
/&+(
01/07
08/07
140 jaar
t
Rikkoer
*Deze actie geldt op bijna de gehele collectie, m.u.v.
enkele artikelgroepen, aanbiedingen en eerder
gedane aankopen. Vraag naar de voorwaarden.
Haven 1-13
Schoonhoven
Tel. (0182) 38 26 51
[email protected]
AN
N O 187
6
6
Haven 1-1
3
Schoonh
oven
Tel. (0182)
38 26 51
info@rik
koert.nl
VIE
FEE R HET
ST
ON MET
SM
EE!
Burg. Ro
osstraat
22
Lekkerker
k
Tel. (0180)
66 14 90
www.rikk
oert.nl
V
FE
ON
02/09
16/09
Burg. Roosstraat 22
Lekkerkerk
Tel. (0180) 66 14 90
www.rikkoert.nl
‹:;(*(9(=(5:‹*/(3,;:‹2(47,9,5‹)<5.(36>:‹-(4030,/<0A,5
RHEEZERWEG 79 HARDENBERG TEL. 0523-26 13 03 WWW.KLEINEBELTIES.NL
Vrijdag koopavond. Gratis parkeren nabij het Schoonhovense veer.
A:
EXTR ten
a
tk a r
ansich en
en e
oekje
minib
55+
>,2,5
Het wordt weer ZOMER!
groots genieten van kleine dingen
Zomer!
Sestra
De zomer van 2016 wordt weer
een feestje met het mooie retro
4MSSMZUM\"
KQ\ZWMVUIaWVIQ[M
magazine Zomer!
INGREDIËNTEN
FDGJBM<H<<M?<KK@G@I
FDGJBM<
FDGJBM<
FFDGJBM<H<<M?<KK
FDGJ
FDG
FD
DGJ
DG
GJB
JBBMM<
JBM
M<H
H<<M?<KK@G
H<<M?
H<<M?<KK
<<
<<M
<<M
<M?
M?<
?<K
?<K
<K
<KK
KK@G@I
KK
K@@G
K@G@
K
@G@I
@@G@I
G@I
G@I
G@
@I >DOMJ@I
>>D
>DOMJ@
>>DOMJ@I
>DOMJ@
>DOMJ
DO
DOMJ@
DOM
DOMJ
OOMJ@
OM
MMJJ@
J@I
J@I
@I
I
OC@@G@K
OC@@G@
OC
OC@@G@K@GNB@?MJJB?@JM@B<IJ
OC@@G@
OC@@G@K
C G K@GNB@?MJ
@GNB@?MJJB?@JM@B
@GN
@G
@GN
GNB@?MJ
GN
GGN
NB@?MJJB?@JM@B
B@?M
B@?MJ
BB@?
B@@?MJJB?@JM@B
@ JB?@JM@B
JB?@JM@B<IJ
JB?@
JB?@
B?@
B?@JM@B
? JM@B
JMM@BB<IJ
<IJ
<I
<<IJ
IJ
I
OC@@G@K@GN
OOC
OC
OC@@G@K@GN
OC@@G@
OOC@@
OC@
C@@G@K@G
C@@G@
C
C@
C@@G
@@G
@@@G@
@@
@G@
@G
G@@K
G@K@G
G@K
K@GN
K@GN
K@G
K@
K
@G
@GN
@GGNN
@GN
B@?MJJB?@ODEH
B@?M
B@?MJJ
B@?MJJB
B@?MJJB?
B@?MJJB?@
?MJJB?@ ODE
ODEH
ODEH
DEDEH
EEH
H OC@@G@K@GNB@?MJJB?@
OC@@G
OC@@G@
OC@@
OC
OC@@G@
C GK
K@GNB@?
K@GNB@?M
K@GN
K@GN
@GN
GN BB@?M
@?MJJJ
JJB?@
JJJB?
JB?@
JJB?
BB??@
?@
@
MJU@H<MDEI
MMJU@H<MDE
MJU@
MJU
MJ
JJU@
U@H<MDE
U@H
UU@
@H
@H<
@H<
H<M
<<MDE
MDE
MDEDEI
MD
I FIJAGJJFO@@IOE@B@K@MNO
FIJAGJJF
FIJAGJ
FIJA
FIJA
FIJA
FIJAG
FFIJAGJ
IJJAGJ
IJAGJ
IJAG
AGGJ
AG
GJJF
JJJFO@@IOE@
JFO@@IO
JFO
JFO@@IOE
JF
FO@@I
FO@@IOE
FO@@IO
FO
FFO@@IOE@
O@@IOE
O@@I
O@@IO
O@@
O@@@IOE@
OOEEE@B
OE@
B@K@M
B@K@M
BB@K@
@K@M
@K@
@K@@M
@MNO
MNNO
MMNO
NO
@@INIPAE@UJPO@IK@K@M
@@INIPA
@@@INIPAE
@@I
@@
@I NIPA
@I
@I
NNIPAE@UJPO@I
NI
IP
IPAE
IPA
PAE
PA
AE@
AE@
EE@UJPO@I
E@U
@U
@UJ
@@UJPO@I
UJPO
UUJPO@I
UJP
UJ
JP
JPPOO
JPO
O @I
I K@K
K@K@M
K@K@
K@K@M
K
K@
@K@M
@K@M
@@K@
@K
K
K@M
K@
@M
@M JGDEAJGD@
@M
JGDE
JGDEAJGD
JJGDEAJG
JG
GDEAJGD@
GDEAJ
GGDEAJG
GDE
GD
DEDDEA
DEAJ
EA
EAJ
EAJ
AJG
JGD
JGD
GD@@ =JO@M
GD@
=J
=JO
==JO@M
JJO@M
JO@
JO
O@M
O@M
O@
@M
Met dit jaar als thema:
Citroenaardappeltjes
>MZ_IZULMW^MV^WWZWXOZI
LMV;KPQTLMIIZLIXXMTMVMV[VQRL
bMQVOMTQRSUI\QOM[\]SSMV^IVWVOM
^MMZKMV\QUM\MZ3WWSbMOML]ZMVLM
\W\UQV]\MV>M\WVLMZ\][[MVMMV
W^MV[KPIITWN JISXTII\QVUM\JW\MZ
8MZ[LMKQ\ZWMV]Q\MVUMVOPM\[IX
QVMMVSWUUM\RMUM\MMV[V]NRMbW]\
MVXMXMZLMWZMOIVW\QRUMVZWbM
UIZQRVMMVÆQVSM[KPM]\WTQRNWTQMMV
LMSVWÆWWS/QM\LMIIZLIXXMTMVIN
MVTII\bMMMVXIIZUQV]\MV[\IIV
5MVOLIIZVIPM\SZ]QLMVUMVO[MT
LWWZLMIIZLIXXMT[\]SRM[4MOPM\
UMVO[MTWXLMJISXTII\WN QVLMW^MV
[KPIIT#bWZOLI\bM^WTLWMVLMZ]QU\M
PMJJMV*ISPM\OMPMMTOML]ZMVLM
UQV]\MVQVLMW^MV\W\LI\LM[\]SRM[
IIZLIXXMTUWWQOW]LJZ]QV^IVSTM]Z
bQRV;KPMXLMIIZLIXXMTMVbWV]MV
LIVM^MVWUbWLI\ITTMSIV\MVUWWQ
JZ]QV_WZLMV
INGREDIËN
TEN
BM<HRJM
O@G@I
aOC@@G@K@GB@?a@@OG@K@GNCJIDIBa@@
OG@K@G>DOMJ@IJ
MJJB?@ODEH
B@?MJJB?@?M<BJ
ANDI<<N<KK@GN<
IaO@@IOE@ aOC@@G@K@GB@?MJJB?
K
@?DGG@
FIJAGJJFB@K@M
NH<<FaUJPO
NOaB@?MJJB?@ aOC@@G@K@G
@IK@K@MI<<M
>CDGDQGJFF@II
NH<<Fa@Q@I
<<M
OP@@GR<OQ@MN@
K@O@MN@GD@
Geen zin om de mayonaise
helemaal zelf te maken?
Rasp de schil van de citroen
(voordat je hem uitperst) en
meng dit door 3 eetlepels
yoghurtmayonaise. Laat de
mayo daarna minimaal 1 uur
staan; dit komt de smaak ten
g ede
goed
goede.
goede
het waarderen van het kleine.
4MSSMZUM\"
OMJISSMVIIZL
IXXMT\RM[
MVMMV[\]SRM^Q[
Lekker ontspannen dus met mooie
verzamelaars en veel DIY-ideeën.
€ 8,95
Waanzin
nig
worteltje e
s
QJJMOJOK
@MNJI@I
;VQRLLM_WZ
\MTMVQV[KP]QV
M[\]SRM[3TMQV
LWWZ[VQRLMV5
M_WZ\MT\RM[S]
MVOITTMSZ]QL
VRMW^MZLMTMV
MVQVMMVSWU
UMVO[MT*IS
O\M
MVUIZQVMMZ
LM_WZ\MT\RM[U
LM_WZ\MTMVQV
M\_I\JW\MZQV
LQ\SIVbW¼V
LQ\
MMVSWMSMVXIV
\W\UQV]\M
\W\bMOIIZbQ
VL]ZMVINPIV
0W]LbM_MT
RV#
SMTQRS^IVLML
QVLMOI\MV"L
QS\M^IVLM[\]S
MPWVQVOSIVO
RM[
MUISSMTQRSIIV
JZIVLMV
www.royaljongbloed.nl
3DKNOMJJDQG<
C@OJK?D@I@IIJFQJJM
Q@MN@B@C<FO@K BR<O
@O@MN@GD@
JQ@MC@OB@M@>CO
www.royaljongbloed.nl
Verkrijgbaar in chr. de boekhandel - 160520-ND
verhalen, recepten, portretten van
11
donderdag 19 mei 2016
nd nieuw leven
Een foto is goedkoper maar de emotionele waarde van een geschilderd
kinderportret gaat die van een foto ver te boven. ‘Een schilderij blijft.’
Linda Stelma beeld nd
Kind op het schildersdoek
In een geschilderd portret is meer te vangen dan in een foto, vinden ouders
en grootouders die een portret lieten schilderen van hun kind of kleinkind.
Je ziet karaktertrekken en er ligt emotie in. Bovendien: foto’s zijn gladjes
en kun je tegenwoordig altijd en overal maken. Een schilderij niet. Dat is
kunst. ‘De echtheid spat eraf.’ Negen verhalen bij geschilderde portretten
van kinderen en kleinkinderen.
schilder: Suzan Offereins
op het schilderij: Matthea (1981), Elsbeth
(1983), Jonathan (1985), David-Jan (1983) en
Justus (1981)
eigenaar: Gerard en Diet de Lang
Diet de Lang (62) uit Zaamslag:
schilder: Jaap Goedhart
op het schilderij: Julia, Boaz en Micha
eigenaar: Jaap en Christia Knot
Christia Knot (37) uit Meppel:
‘Ik heb vijf volwassen kinderen. Tussen 1989 en
1991 zijn ze door mijn toenmalige buurvrouw
en vriendin Suzan Offereins geportretteerd. Ze
is portretschilder. De kinderen waren nog jong;
ze zijn geboren tussen 1981 en 1991. De jongste was nog een baby toen Suzan hem schilderde. Deze baby is nu 24 en mijn oudste dochter is 35. Ik vond het heel bijzonder dat Suzan
al schilderend ontdekte wat hun belangrijkste
karaktereigenschappen waren. Al haar waarnemingen zijn uitgekomen. Ze maakte aanteke-
ningen waarin bijvoorbeeld stond: gevoel voor
humor, ondernemend, rustige ogen. Helaas is
mijn eerste man, de vader van deze vijf kinderen in 2004 overleden. Hij was predikant. In
2009 ben ik opnieuw getrouwd met een jeugdvriend die ook predikant is. Dit jaar, in februari,
hebben we Suzan samen opgezocht. Ze woont
inmiddels op de Hebriden, een eilandengroep
ten westen van Schotland. Ze schildert nog
steeds en haar ster is inmiddels gerezen; ze
mag regelmatig leden van het Koninklijk Huis
portretteren. Ik heb haar gevraagd of ze een
schilderij van mijn tweede man, Gerard de
Lang, wilde maken uit dankbaarheid. Hij is zo’n
ontzettend lieve man voor mij en een lieve
stiefvader voor mijn grote gezin. Suzan nam de
opdracht aan, maar ondertussen had mijn man
haar ook gevraagd om een portret van mij te
schilderen. In juli komt Suzan naar Nederland
en neemt ze de schilderijen mee. Dan hangen
er boven in de gang van onze pastorie zeven
portretten van ons bijzondere gezin.’
‘Toen mijn man en ik in 2013 twaalf en een half
jaar getrouwd waren, heb ik als verrassing
onze drie kinderen Julia, Boaz en Micha laten
portretteren. Mijn vader, Jaap Goedhart maakt
al een tijdje portretten en ik vroeg hem om de
schilderijen te maken. Hij gebruikte daarbij de
fotoschildertechniek. Eerst maakte hij foto’s
van de kinderen. Die moesten echt perfect zijn,
anders ging het niet door. Daarna heeft hij ze
geschilderd met acryl. Ik ben echt heel blij met
het resultaat. Toen ik de doeken voor het eerst
zag, voelde ik ontroering. Het lijkt sprekend.
Een schilderij is niet te vergelijken met een
foto. Dit is kunst. Het is niet standaard. Ik kijk
er ook met trots naar omdat ik weet dat mijn
vader er zo veel plezier aan beleefde. De por-
tretten hangen bij ons in de woonkamer. We
zijn er nog niet op uitgekeken. Misschien verruilen we ze nog eens voor een andere ‘Jaap
Goedhart’ en dan krijgen de portretten een ander mooi plekje in huis.’
▶▶ vervolg op pagina 12
12
nd nieuw leven
donderdag 19 mei 2016
‘Wat geef je iemand die alles al heeft? Toen
mijn man jarig was, wist ik niet wat ik moest
kopen. Ik ben kapster en op een dag kwam ik in
gesprek met een klant van mij, Paul te Braak.
Hij is kunstenaar en we hadden het over zijn
werk. Toen ik op zijn site wat van zijn schilderijen bekeek, werd ik enthousiast en heb ik
hem gevraagd een portret van onze zoon Boaz
te maken. En wauw, wat is dat goed gelukt. Het
schilderij hangt inmiddels in de woonkamer.
Nog steeds krijg ik een glimlach op mijn gezicht als ik er naar kijk. Ik voel dan veel liefde,
mijn moederhart. Ik krijg hetzelfde gevoel als
ik naar Boaz zelf kijk. Het is zo echt en zo mooi.
Het is net een foto. Het verschil is dat je foto’s
heel makkelijk kunt maken. Dit is gewoon
kunst. Het was een kostbaar cadeau maar het is
zijn geld dubbel en dwars waard.’
‘Wij hebben zes jonge kleinkinderen. Als de
kinderen drie jaar oud zijn, laten we een portret
van ze schilderen. In eerste instantie wilden we
onze kleinkinderen laten portretteren toen ze
nog jonger waren. Toen zei de kunstenares, Alide Bouwsema-Roelofs: ‘‘Dat kun je beter laten
doen als ze drie jaar zijn. Dan hebben ze meer
hun eigen gezicht.’’ Drie van onze kleinkinderen zijn inmiddels door haar geportretteerd. In
de week dat ze drie werden, hebben we een serie foto’s gemaakt. Daar kozen we er dan een
van uit als basis voor het portret. De schilderijen hangen bij ons in de woonkamer. Binnenkort komen nummer vier en vijf erbij te han-
gen. Die schelen maar een paar maanden in
leeftijd. Ik vind het heel knap hoe de kunstenares met streken verf een karakter kan vastleggen. Ze heeft echt de sterretjes in de ogen geschilderd. Dit is veel mooier dan een foto.
Bovendien: iedereen fotografeert altijd maar
eindeloos. Een schilderij blijft altijd.’
schilder: René Tweehuysen
op het schilderij: Coen
eigenaar: Jan Bakker en Alies Geerds
‘Ons zoontje Coen werd op 10 mei 2005 tien
weken te vroeg geboren met een ernstige hartafwijking. Het was al snel duidelijk dat hij het
niet zou redden. Op 30 mei 2005 overleed hij.
Coen lag al die tijd in het ziekenhuis aan allerlei
toeters en bellen. Na zijn overlijden hebben we
een schilder gevraagd of hij een portret van ons
zoontje wilde maken vanaf een foto, zónder alle
medische attributen. Wat er nu aan de muur
hangt, is een prachtig intiem portretje van ons
mooie zoontje zoals wij hem willen herinneren.
We hebben niet steeds de associatie met het
ziekenhuis. Via internet vonden we een portretschilder. Hij heeft een foto gebruikt die is gemaakt vlak voor Coen overleed. Het was het eni-
ge moment dat hij geen zuurstofslangetje in zijn
neus had. Coen ligt in mijn armen en je ziet de
handen van mijn man. Een verpleegkundige
maakte de foto. Als ik nu naar het schilderij kijk,
word ik blij. Het is je kind, dus je bent trots. We
gebruiken het portret ook om onze andere kinderen – onze zoon is dertien en onze dochter
vijf – te vertellen over hun broertje. Het is heel
spijtig dat Coen er niet meer is. We hadden hem
graag zien opgroeien. Ik ben ook heel benieuwd
hoe hij er nu zou uitzien en hoe zijn karakter
zou zijn geweest. Voor mij is het een troost dat
het leven niet ophoudt bij het sterven. Coens
leven op aarde was kort, maar het gaat wel
door. Zijn leven was dus niet zinloos.’
den besloot ik mijn kinderen Inez, Maarten en
Suzanne met acryl te portretteren. Ze zijn 41,
39 en 36 jaar oud. Ik heb ze gevraagd een goede
foto van zichzelf te sturen. Een schilderij is niet
zo glad als een foto. Het is een interpretatie van
wat je ziet. Als een portret precies op de foto
zou lijken, is het niet mooi. Je moet penseel-
streken zien. De schilderijen zijn alle drie nog
bij mij thuis. Twee staan er op de studeerkamer
en eentje hangt in de gang. Uiteindelijk gaan ze
naar mijn kinderen toe. Of ik mijn kleinkinderen ook ga portretteren? Voorlopig niet. Misschien van de winter. Ik ben nu bezig met een
tijger.’
▶▶ vervolg van pagina 11
schilder: Paul te Braak
op het schilderij: Boaz
eigenaar: Paul en Esther Scheuter
Esther Scheuter (33) uit Amersfoort:
schilder: Alide Bouwsema-Roelofs
op het schilderij: Seth en Doris
eigenaar: Joop en Janneke van de Kaa
Janneke van de Kaa (55) uit Lunteren:
Alies Geerds (40) uit Leeuwarden:
schilder: Hans Visser
op het schilderij: Inez, Maarten, Suzanne
eigenaar: Hans en Betty Visser
Hans Visser (71) uit Culemborg:
‘Veertig jaar geleden ben ik begonnen met tekenen. Ik deed het eerst alleen in zwart-wit
want ik ben een beetje kleurenblind. Maar na
verloop van tijd heb ik mijn angst voor kleuren
overwonnen en ben ik gaan aquarelleren. Ik
ben nu bij een groep aangesloten die samen
met een kunstenares schildert. Een poosje gele-
13
donderdag 19 mei 2016
schilder: Kirsten Mooibroek
op het schilderij: Marloes, Fieke, Werner en
Freddie
eigenaar: Fred, Zwarts en Louise C. Smits
Louise Smits (61) uit Ten Boer:
schilder: Bas Vliegenthart
op het schilderij: Laura, Esther, Petra en
Marieke
eigenaar: Coen en Judith van der Eijk
Judith van der Eijk (44) uit Waddinxveen:
schilder: Henriëtte Treurniet
op het schilderij: Maaske, Jan Jaap, Lionne,
Herjan, Laura, Wiljo
eigenaar: Gert en Wilma Treurniet
Wilma Treurniet (54) uit Zoetermeer:
nd nieuw leven
‘Wij hebben portretten van onze kleinkinderen
laten schilderen omdat ze in het buitenland
wonen en we hen vreselijk missen. Schilderijen
hebben een toegevoegde waarde in vergelijking met foto’s. In een geschilderd portret vang
je mensen als het ware in hun karakter.
Marloes, onze oudste kleindochter is vrolijk en
dat zie je. Aan het schilderij van Fieke kun je
zien dat ze een pretjurk is. Bij het portret van
Werner zie je dat hij verlegen en argwanend de
wereld inkijkt. En ook aan Freddie kun je zien
dat het een pretkereltje is. De rode kleur van
zijn trui knalt eruit en ook dat past bij zijn karakter. De schilderijen kostten ons 250 euro per
stuk maar dat hadden we ervoor over. Een
schilderij gaat nooit vervelen. Ze zijn duurder,
maar duurzamer. Zoals ze boven ons raam in
de woonkamer hangen, is het net een kinderfeestje. Over een paar jaar laten we het zusje
van Freddie nog portretteren. Die is nu twee
jaar en nog een beetje te jong. Ik laat de kinderen liever schilderen als ze tussen de vier en
acht jaar zijn. Dan zijn ze meer zichzelf maar
ook nog vol belofte.’
‘Mijn vader van 81 jaar heeft twee jaar geleden
al zijn kleinkinderen geportretteerd. Hij was
altijd laborant op een staalfabriek en is op latere leeftijd gaan schilderen. Hij maakte in eerste instantie veel landschappen en stillevens
maar deed op een gegeven moment ook een
cursus portretschilderen. Op een gezellige
avond in december toen we met alle broers en
zussen bij elkaar waren, gaf hij ieder van de negen kleinkinderen een zelfgeschilderd portret.
De vier portretten van onze dochters hangen
nu in de woonkamer. Als ik naar de schilderijen
kijk, ben ik heel trots op mijn vader dat hij dit
gedaan heeft, op zo’n late leeftijd. Hij heeft de
kinderen in hun eigenheid heel mooi weergegeven. Een schilderij is veel echter dan een
foto. De echtheid spat ervan af. De kinderen –
ze zijn tussen de vijftien en twintig jaar – vinden de portretten ook mooi. Ze hebben al wel
laten weten dat als ze op kamers gaan, ze de
schilderijen meenemen.’
‘Een paar jaar geleden heeft onze schoonzus
Henriëtte Treurniet een schilderij gemaakt van
onze zes kinderen. Henriëtte schildert als hobby en maakt regelmatig portretten op verzoek.
Mijn man heeft hiervoor eerst een foto van alle
kinderen afzonderlijk gemaakt en daarna heeft
mijn schoonzus hiervan een heel mooi schilde-
rij gemaakt. We hebben het gekregen van onze
kinderen. Op het schilderij zijn ze tussen de 17
en 27 jaar oud. Ze staan op volgorde qua leeftijd. Ik vind het mooi dat ze allemaal een beetje
in dezelfde leeftijdscategorie zitten. Je kunt ze
allemaal scharen onder ‘jongvolwassenen’. De
compositie lijkt echt goed. Ik vind een schilde-
rij mooier dan een foto. Als je ernaar kijkt, besef je ook de inspanning die ervoor gedaan is.
Dat geeft het meerwaarde. Er zit een verhaal
achter. Inmiddels zijn de kinderen allemaal het
huis uit. Juist omdat ik ze niet meer dagelijks
zie, is het fijn om het schilderij te hebben hangen. Ik kijk er met blijdschap en trots naar.’ 
advertenties
Vier elk jaar je doopdag
met dit doopgeschenk
De
mooiste doopcadeaus nu verzameld op één plek:
€ 9,95
€9
,95
www.doopcadeau.nl
5
€ 9,9
e druk
€ 19,95 • 7
e
€ 13,95 • 11
druk
168 pagina’s | Gebonden | ISBN: 9789023970682 | € 14,90
€ 6,95
e
Een waardevol kraamcadeau en zeer geschikt
50
€ 7,
van kinderen van 0 tot 12 jaar. Samengesteld door
Annemarie van Heijningen. Met tips voor vaders en moeders.
€ 9,95 • 3
,50
€ 12
Prachtig vormgegeven bewaarboek met de doopvieringen
druk
voor kerkenraden om uit te delen aan doopouders.
V e r k r i j g b a a r i n d e b o e k h a n d e l e n v i a w w w. b o e k e n c e n t r u m . n l .
Uitgeverij Boekencentrum
Boeken zijn verkrijgbaar via www.doopcadeau.nl
maar ook in de christelijke boekhandel
Wereldouders gezocht!
Lorisena
Martino
Jacqueline
15 juli 2015
9 september 2013
25 juli 2015
De vader van Lorisena heeft het
gezin in de steek gelaten en haar
moeder was niet in staat om voor
haar te zorgen.
Lorisena woont inmiddels bijna
een jaar in ons familiehuis in Haïti
waar ze liefdevol is opgevangen.
Martino heeft drie broers en zussen. De kinderen waren erg ziek
en leefden in slechte omstandigheden.
De kinderen zijn door maatschappelijk werk naar ons familiehuis
in Bolivia gebracht waar ze goede
zorg en een nieuw thuis kregen.
Jacqueline woont sinds kort met
haar zus in ons familiehuis in
Honduras. Haar moeder zit in de
gevangenis en over haar vader is
niets bekend. Oma kon niet langer
voor haar kleinkinderen zorgen. In
het familiehuis kunnen de zusjes
samen opgroeien.
Wilt u het verschil maken voor één van de kinderen van WereldOuders? Als wereldouder draagt u bij aan een belangrijk deel van de zorg, opvoeding en scholing van uw kind. Wilt u het verschil maken, neem dan contact op met Viola Flantua
via [email protected] of bel 035 - 62 64 578.
Wereldwijd leven er miljoenen kinderen op straat, waarvan het grootste gedeelte in Latijns-Amerika. Zonder huis, thuis én toekomst. WereldOuders
biedt structurele hulp aan thuisloze kinderen in negen landen in Latijns-Amerika. De kinderen worden opgenomen in familiehuizen waar ze naast
liefde, aandacht en verzorging, ook scholing en een (beroeps)opleiding krijgen. Zo hebben zij een goede kans op een toekomst waarmee ze zichzelf
en hun omgeving versterken. Naast familiehuizen zet WereldOuders ook educatieve en medische projecten op voor de hele gemeenschap.
Kijk voor meer informatie op:
www.wereldouders.nl
15
donderdag 19 mei 2016
nd nieuw leven
Maurice Hoogendoorn beeld ap / Bernd von Jutrczenka, anp / Marcel Antonisse, Bas Czerwinski, Alexander Schippers
Vader, mijn geschrijf ging over jou
Vaders en vaderschap doen het goed
in de literatuur. Vooral zonen schrijven graag over hun vader. Maar ze
zijn niet allemaal even mild.
uit: As in tas
‘Het is examentijd en mijn vader komt
naakt mijn kamer binnenrennen. ‘Wat
doe je nog in bed? Je komt te laat voor je
Latijn-examen!’roept hij. Nog half in
mijn pyjama spring ik vijf minuten later
op mijn fiets en race naar school. De
brug die normaal vol fietsen staat, is
leeg. Vreemd. Het blijkt zondag te zijn,
mijn vader heeft zich in de dag vergist.
Maar belangrijker: hij maakte zich
zorgen om mij.
Het is sinterklaas, en ik krijg de letter Q.
Zoals elk jaar heeft mijn vader veel te
laat de chocoladeletters gekocht. Alle
courante letters zijn op. Bij de letter zit
het volgende gedicht: ‘Q, Q, Q, deze
letter is voor u.’ Het is misschien niet de
juist letter, maar hij is wel naar de
winkel gegaan om letters te kopen. En
het gedicht is niet heel lang of goed,
maar hij heeft wel de moeite genomen
om een gedicht te schrijven.’
Karl Ove Knausgard
Maarten Biesheuvel
Jelle Brandt Corstius
Abdelkader Benali
De Noorse schrijver Karl Ove Knausgard schreef
tussen 2009 en 2011 een paar duizend bladzijden, verdeeld over zes boeken, over zijn eigen
leven. Met een pijnlijke eerlijkheid. Zijn vader
heeft een hoofdrol, diens dood was de aanleiding. Hij was een afstandelijke en onvoorspelbare man als we Karl Ove op zijn woord geloven. Over zijn kindertijd schrijft hij: ‘Alleen al
bij de gedachte aan papa, dat hij bestond,
pompte de angst door me heen.’ Nu Karl Ove
zelf vader is, wil hij vooral dat zijn kinderen
niet bang voor hem zijn.
Over je vader schrijven is in; Knausgard is in
dát opzicht geen uitzondering. Van journalist
Jelle Brandt Corstius verscheen onlangs As in
tas, waarin hij al fietsend met de as van zijn vader, de taalvirtuoos Hugo Brandt Corstius, herinneringen ophaalt aan diens leven. Özcan
Akyol schrijft in zijn nieuwe roman Turis ook
over zijn vader. En Abdelkader Benali, vorig
jaar vader geworden, schrijft in Brief aan mijn
dochter over zijn ouders en grootouders en zijn
eigen (dan nog aanstaande) vaderschap.
De vader in de literatuur heeft blijkbaar een
nieuwe impuls gekregen. Maar nieuw is het
thema natuurlijk niet. Al zolang er boeken zijn
wordt er geschreven over vaders en vaderschap.
ven die als een machtige schaduw over zijn introverte zoon Katadreuffe hangt. De ondertitel
luidt ook: Roman van zoon en vader.
Aan de andere kant – maar we hebben het nog
steeds over dezelfde medaille – vinden we in
veel romans ook de honger van de zoon naar
de erkenning van de vader, ook al is hij een
nare man. Knausgard is een goed voorbeeld. De
zoon blijft de vader maar pleasen, hopend op
een goed woord of een aanraking.
karakter
Vaak komt de vader er in het geschrijf van de
zoon niet bijster goed vanaf. De Oedipus-mythe
zit diep. Vaders zijn geregeld tegenstanders,
concurrenten, mannen die in de weg staan. De
Nederlandse klassieker Karakter van F. Bordewijk is exemplarisch. De ruwe vader Dreverha-
‘Vader, kom uit je graf
en help je zoon.’
Herkenning is er vroeg of laat ook, niet altijd
gewenst. Drie jaar geleden las de schrijver
Maarten Biesheuvel op tv, te gast bij Hier is ...
Adriaan van Dis, een brief aan zijn vader voor.
‘Ik ben bang dat ik erg op u lijk. Schuchter,
schuw, angstig, zenuwachtig, mager. Een waas
van wanhoop hangt over me, ik faal, ik voel me
schuldig omdat ik geen deel van de maatschappij ben. Ik kan haast niet uit bed komen. Ik lig
overhoop met God.’ Bij de zin ‘Vader, ik voel
me zo schuldig, omdat ik geen plezier heb’
breekt zijn stem. ‘Kom je graf uit, en help je
zoon!’
Natuurlijk is het niet altijd ellende. Luchtige
vaderverhalen zijn er ook. Ik herinner me een
geestig kort verhaal van Lévi Weemoedt waarin een kersverse vader, wiens zoontje van een
paar dagen oud anaal zeer actief is, een nieuw
type ledikant bedenkt: het ‘Windekinds Drainage-ledikantje’. Een voorbehoedmiddel tegen
poep.
En een verhaal van Belcampo, over een vader
die een dag te laat is met de aangifte van zijn
kind. Hij weet de medewerkster van de burgerlijke stand zover te krijgen dat ze noteert dat
de baby een dag later is geboren, om 00.01 uur,
zodat de aangifte nog geldig is. Later krijgt de
man hoog bezoek: de burgemeester meldt dat
de zoon de eenmiljoenste inwoner van de stad
is, en dat de ouders daarom een eindeloze
reeks geschenken te wachten staat. Ook de
nieuwste boeken van Abdelkader Benali en Jelle Brandt Corstius – geen fictie overigens – zijn
mild van toon. In As in tas schrijft Brandt Corstius over zijn fietstocht naar Zuid-Frankrijk,
met in de tas een beetje as van zijn in 2014
overleden vader. Met zijn vader kon hij vroeger
maar moeilijk praten. ‘Thuis was hij altijd aan
het werk, en als we eenmaal in een café beland
waren, was een gesprek niet mogelijk omdat
mijn vader zich te veel ergerde aan de bediening. En ik aan mijn vader.’ Maar als vader en
zoon samen fietsten, was er wél een gesprek
mogelijk. In ieder geval op de stukken zonder
stoplicht, want vader Hugo fietste altijd gewoon door rood, terwijl zoon Jelle dan netjes
bleef wachten tot het licht op groen sprong.
‘Soms duurde het wel tien minuten voor ik
hem weer had ingehaald.’
Hugo Brandt Corstius was geniaal, maar ook
een moeilijke man. Iemand die leefde in zijn
eigen universum en zich nauwelijks voor dat
van zijn kinderen interesseerde. Jelle en zijn
twee zussen liepen als kind eens van huis, om
zijn aandacht te trekken. Na een paar uur keerden ze terug. Hun vader had niets doorgehad.
Maar van wrok, angst of haat, zoals bij Knausgard, is bij Jelle Brandt Corstius geen sprake.
Hoe ouder hij werd, hoe minder hij zich voor
zijn vader schaamde. Op de laatste bladzijden
van As in tas schrijft hij zelfs: ‘Het zou heel
goed kunnen dat ik door onze spartaanse opvoeding makkelijker dan andere mensen kan
omgaan met barre omstandigheden. En dat ik
ze misschien daarom wel opzoek, of dat nou in
Rusland is, op weg naar de Middellandse Zee of
op een heel goor toilet in India. Stel dat mijn
vader mij met veel aandacht en liefde had opgevoed, dan had ik het misschien wel geen vijf
jaar uitgehouden in Rusland.’
In Brief aan mijn dochter van Abdelkader Benali
gebeurt iets vergelijkbaars: aan de euveldaden
van de vader wordt een positieve draai gegeven.
Benali reflecteert vooral op zijn eigen aanstaande vaderschap, vol goede moed en idealen. Hij wil de jeugd van zijn dochter ‘een stuk
aangenamer maken dan de onze was’, hij wil
het anders aanpakken dan zijn eigen vader.
Benali’s ouders migreerden naar Nederland.
Hun zoon Abdelkader, de oudste van acht kinderen, was toen vier jaar. Om het minste vergrijp konden zijn ouders ‘ontzettend onbarmhartig tekeergaan’. Waarom begreep Benali
heel lang niet, totdat hij Between the World and
Me van de Amerikaanse essayist Ta-Nehisi Coates las. Coates kreeg ook pakken slaag van zijn
vader, maar beziet die met compassie, omdat
ze bedoeld waren ‘om de vijandige wereld op
een afstand te houden’, citeert Benali. ‘De klappen waren als het ware de antibiotica die ervoor moesten zorgen dat de ziekte van de samenleving geen vat kreeg op het kind.’
Hoe zonen hun vader uiteindelijk ook waarderen, hij is vaak nog lang van grote invloed. ‘Vader, mijn geschrijf ging over jou. Jij was voor
mij de norm van alle dingen’, schreef Franz
Kafka eens in een brief aan zijn vader. Hij heeft
hem nooit durven versturen. 
16
nd nieuw leven
donderdag 19 mei 2016
Een kind in liefde ontvangen is niet synoniem
aan het kopen van de duurste spullen.
Martha Aalbers beeld nd, ap, Duncan Wijting, Jorik Algra
De liefde voor je kind zit niet
Het inrichten van een babykamertje
en spulletjes voor de nieuwe baby
kopen, vinden aanstaande ouders
een prachtige taak. Verwar een hart
dat overstroomt van liefde echter
niet met dure aankopen waarbij het
beste nog niet goed genoeg is.
Marieke Henselmans
De eerste rompertjes in maatje 56, een kleurtje
kiezen voor de babykamer, het opknappen van
de familiewieg; het hoort allemaal bij het blijde verwachten van een kindje en geeft al iets
tastbaars te doen nog voor de geboorte. Natuurlijk kost dat (veel) geld, maar dat hebben
aanstaande ouders er graag voor over. Toch is
dat inrichten en aanschaffen van babyspulletjes nog niet de grootste kostenpost, stelt de
site van het Nibud nuchter. Dat zijn stookkosten, verlies van inkomsten en aanschaf van
grotere huizen, auto’s en apparaten zoals drogers. Drie paar (aanstaande) ouders vertellen
hoe hun babyhuishoudboekje eruit ziet.
Wie weleens in een babyzaak is geweest weet
dat het geld je daar tussen de vingers weg kan
glippen, zo aanlokkelijk ziet alles eruit voor de
nieuwe wereldburger. Wij vroegen Marieke
Henselmans, auteur van Consuminderen met
kinderen, wat de grootste valkuil is voor ouders.
Dat blijkt het verwarren van liefde met materiele zaken te zijn. Henselmans: ‘Uit een soort
schuldgevoel, een gevoel van tekortschieten
door het drukke bestaan, gaan ouders dat tekort compenseren met materiële zaken. Sta
even stil. Schiet je echt tekort? Kinderen die in
Nederland opgroeien zijn sowieso heel rijk. Tekortschieten omdat je meer tijd zou willen besteden aan je kinderen vertalen in meer spullen, schiet zijn doel voorbij. Je moet namelijk
meer werken om dat allemaal te verdienen.’
Maar ouders die een kindje verwachten willen
het zo goed mogelijk doen, en daar horen toch
ook spulletjes bij? ‘Je bent nerveus, want je
weet niet wat je te wachten staat’, zegt Marie-
ke Henselmans. ‘Wel weet je dat je je uiterste
best gaat doen en dat is natuurlijk als, heel wat.
Zo’n lijstje van het kraamcentrum afvinken is
goed voor je gemoedsrust en dat is op zich niet
erg, want een kind wil vooral een relaxte sfeer.
Maar als je je openstelt voor krijgen, is er sprake van een win-win-win situatie; zowel voor
de ouders als voor het kind als voor de gever. Je
moet laten weten wat je zoekt, en dan blijkt
maar al te vaak dat iedereen graag zijn overbo-
‘Wat kan een baby nu
spullen schelen, het
kind wil aandacht.’
dige spullen wil geven. Dat de gever bijna vereerd is zelfs; ‘ze willen mijn wieg of box gebruiken!’ Durf eigenwijs te zijn en spullen als
overbodig te beschouwen, en denk erom dat je
ook nog heel veel krijgt. Vraag bijvoorbeeld aan
een kraamvrouw wat er nog ontbreekt. Zelf
heb ik wel staafmixers cadeau gedaan, omdat
eigen pannetjes later zoveel gezonder en goedkoper zijn dan potjes. Wat een baby het meeste
nodig heeft, is liefde, en dat is allemaal gratis.
Wat kan een baby nu spullen schelen, het kind
wil aandacht. Ik hoor van baby’s die in hun
wipstoeltje al voor tv-programma’s liggen, omdat de ouders zo druk zijn. Ach, ach.’
Hoe deed Marieke Henselmans dat zelf? Ze is
moeder van drie inmiddels volwassen zoons.
‘Zelf had ik een band met een gezin toen onze
jongens klein waren waar het ‘regende van boven’; hun spullen gingen naar ons, en vervolgens ging het van ons weer naar een gezin met
jongere kinderen. Besparen is een middel, nooit
een doel op zich. Misschien wil je minder werken, om meer bij je kind te zijn. Dan kun je om
die reden besparen. Misschien wil je besparen
om aan goede doelen te geven. Je doel is je eigen keuze. Besparen is eigenlijk ook niet het
goede woord; het gaat om consuminderen; dat
staat voor een bewuste afweging. Je kunt bijvoorbeeld besluiten veel niet te kopen, zodat je
een duur artikel wel bewust kunt kopen. Om
een klein voorbeeldje te noemen; omdat onze
zonen hun leven lang geen frisdrank kregen,
konden we van dat uitgespaarde geld hun rijlessen betalen. Zoek inspiratie, bijvoorbeeld op
blogs. Mijn weg heb ik in mijn boek Consumeren met kinderen beschreven. Hoe kleiner het
kind, hoe groter de mogelijkheden zijn om te
besparen en hoe groter jouw macht is om de
goede keuzes te maken. Want de weg terug is
veel moeilijker. Het beste is niet het duurste.
Toen mijn zonen kleiner waren, was het best
spannend; pakt mijn methode wel goed uit?
Jazeker, ik heb gelijk gekregen, het zijn evenwichtige volwassenen geworden. In de vijfde
druk van mijn boek vertellen ze zelf hoe ze terugkijken op een consuminderend leven. Het is
mijn grote wens om andere ouders gerust te
stellen; het zit nooit in je portemonnee, het zit
altijd in je hart.’ 
17
donderdag 19 mei 2016
nd nieuw leven
in je portemonnee
Siegard en Klaske Heijs
Siegard Heijs (28) werkzaam als arts in de GGZ en Klaske Heijs (28), orthopedagoog in de kinder- en jeugd GGZ/leerstoornissen,
wonen in Groningen. Hun dochter Else is geboren op 19 december 2015.
▶ Babykamer: € 210: We hebben de muren
behangen (€ 100 ongeveer), ook hebben
we een rolgordijn gekocht (we dachten
er goed aan te doen om eentje die echt
verduisterend is te kopen, maar daar zit
dan ook een leuk prijskaartje van zo’n
€ 80 aan vast, maar goed, alles voor de
baby natuurlijk). Daarnaast nog wat
plankjes met fotolijstjes en dergelijke,
€ 30 in totaal.
▶ Verzorging baby: € 48: We hebben in
de kraamweek alleen een flesje
badolie van € 8 gekocht, want dat was
goed volgens de kraamverzorgster, en
die had er verstand van natuurlijk. Het
kraampakket kregen we ‘gratis’ van de
zorgverzekeraar (in ruil voor een
aanvullende verzekering). Verder
hebben we in totaal 35 hydrofiele
luiers gekregen. Zelf hebben we verder
alleen een aankleedkussen, bakje voor
de lotiondoekjes, borsteltje en
dergelijke nieuw gekocht: € 30. De
luieremmer weer via Marktplaats voor
€ 10. Zo’n echte goeie, die de geur
tegenhoudt. Nou, niet dus. We gebruiken nu gewoon een klein pedaalemmertje of de gewone prullenbak in de
keuken.
▶ Kleding baby: We hebben zelf een paar
kledingstukken gekocht van tevoren,
om een beetje in de kinderstemming te
komen. Verder hebben we vooral veel
gekregen van onze zussen (aan beide
kanten één). In de kraamweek kwamen
we er wel achter dat we iets te weinig
▶
▶
▶
▶
▶
▶
▶
▶
▶
▶
▶
▶
▶
▶
▶
▶
▶
hadden, dus toen hebben we nog een
paar kleertjes laten kopen door Siegards
zusje.
Box (inclusief boxkussen en boxkleden):
Geleend van zus.
Kinderstoel: Nog niet gekocht.
Combiwagen (reiswieg, buggy en
maxi-cosi in één): Nieuw gekocht voor
€ 480.
Commode & Bedje: Hebben we via
Marktplaats gekocht voor € 100.
Wieg: Geleend van zus.
Lakens en dekens wieg en/of bedje:
deels geleend, deels nieuw gekocht:
€ 70.
Kolfapparaat: Geleend van zus.
Fles en speen: Grotendeels geleend, één
fles gekocht: € 10 De spenen zaten gratis
in twee babyboxen.
Flesverwarmer: € 15 (nieuw).
Flessenreiniger - magnetronsterilisator:
Geleend van zus.
Buikdrager/wikkeldoek etc: Geleend van
zus.
Draagtas (om baby in te doen): nieuw
gekocht, € 100 gekregen van ouders.
Babyfoon: Nieuw gekocht (maar gekregen van andere ouders): € 98.
Weekendbedje: Nog niet gekocht.
Wipstoeltje: Geleend van zus.
Speelgoed en boekjes hebben we veel
gekregen van de kraamvisite, evenals
kleertjes natuurlijk.
Luiers: We gebruiken wegwerpluiers,
die we zo veel mogelijk in de aanbieding kopen. Meestal kopen we bij
Kruidvat (Kruidvatmerk), soms bij Etos
(Etosmerk) en als de Pampers in de
aanbieding zijn kopen we die soms
ook.
overige kosten
▶ Klaske is van vier dagen werken naar
twee dagen gegaan, dat kost
natuurlijk haar halve salaris. Siegard
werkt vier dagen, dus Else gaat één
dag per week naar de opvang. Hier
krijg je dan ook weer kinderopvangtoeslag voor. Maandelijks kost de
opvang ons met aftrek van de
toeslag ongeveer € 120 (als ik goed
heb gerekend). Verder krijgt Klaske
kolftijd in de baas z’n tijd, wat
eigenlijk betaald relaxen is (want je
moet natuurlijk ontspannen zijn om
te kunnen kolven), dus dat rekenen
we maar als winst.
▶ Doordat Else in de winter geboren is en
Klaske vanaf half november met verlof
ging, hebben we véél meer gestookt.
Ons huis is vrij oud en slecht geïsoleerd
en sindsdien zijn we natuurlijk veel
vaker thuis en is het wel lekker als het
dan ook warm is. Ook stookten we
eerst de bovenverdieping nooit, waar
de kamers geen dubbel glas hebben.
Met name de eerste weken probeerde
we het boven toch redelijk warm te
houden. We hebben geen idee wat
allemaal bij elkaar kost, maar daar
komen we aan het einde van dit jaar
nog wel achter…
Consuminderen met kinderen
Wat geef je ze mee?
Marieke Henselmans
Uitg. Forte, Baarn 2014. vijfde druk
192 blz. € 18,95
Zie ook www.bespaarboeken.nl
▶▶ vervolg op pagina 18
18
nd nieuw leven
donderdag 19 mei 2016
▶▶ vervolg van pagina 17
Andrea en Reinier Cramer
Peter en Dorien Volk
Reinier Cramer (40) cliënt adviseur bij Rabobank en Andrea Cramer-Nijland (39) zzp’er:
studiekeuzecoach en pedagogisch onderwijs begeleider op Guido de Brès, Arnhem,
uit Ede. Zij verwachten hun eerste baby half juni 2016
Peter Volk (31) jurist arbeidsrecht en Dorien Volk, (29) docent Nederlands vmbo, uit
Groningen. Ze zijn ouders van Sophie (5) Julia (2,5) en baby….
▶ Babykamer: Tot nu toe € 300, de vloer
en de rolgordijnen moeten we nog
kopen.
▶ Verzorging baby: Nog niets uitgegeven,
kraampakket van de verzekering gehad.
▶ Kleding voor baby: Tot nu toe € 40.
▶ Box: € 20, via de koopjeshoek op
Facebook.
▶ Combiwagen: gaan we nieuw
aanschaffen.
▶ Commode, Bedje en kast: samen € 270,
via koopjeshoek op Facebook.
▶ Wieg: de familiewieg van de familie
Cramer.
▶ Lakens en dekens wieg en bedje: Tot nu
toe € 20.
▶ Babykamer: € 100. We wonen sinds
2013 in dit huis, we waren toen in
verwachting van Julia en hebben de
babykamer toen ingericht. De basis is
gelijk gebleven, qua accessoires is het
veranderd. Die hebben € 100 gekost.
▶ Verzorging baby: € 30, kraampakket via
verzekeraar.
▶ Kleding baby: € 50.
▶ Box: Nieuw gekocht toen Sophie is
geboren, kostte in 2011 € 90.
▶ Buggywagen: Nieuw gekocht toen
Sophie is geboren, kostte in 2011 rond
de € 1000 euro.
▶ Kinderstoel: Gekregen van Peters
ouders als kraamcadeau.
▶ Maxi-Cosi: Lenen van Peters zus, later
hebben we een gebruikte via marktplaats gekocht voor € 35.
▶ Commode: Gekregen van de familie van
Dorien, dit is een familiestuk.
▶ Bedje: Gekregen van de familie van
Dorien, ook een familiestuk.
▶ Wieg: We lenen de familiewieg van
Dorien.
▶ Lakens en dekens wieg en bedje: € 100
in totaal.
▶ Buikdrager/wikkeldoek: € 20, via de
koopjeshoek op Facebook
▶ Wipstoeltje: € 20, via de koopjeshoek op
Facebook.
▶ Kruikjes: € 5, via de koopjeshoek op
Facebook.
▶ Badje, standaard en tummytub: € 25,
via de koopjeshoek op Facebook.
▶ Positiekleding: Ongeveer € 500
▶ Voedingskussen: € 5, via de koopjeshoek op Facebook.
overige kosten
▶ Reinier gaat een halve dag minder
werken. Over de kosten kinderopvang
hebben we nog geen idee, we willen
graag een gastouder.
▶▶ kostenposten gebaseerd op https://www.nibud.nl/consumenten/de-kosten-van-een-baby/
▶
▶
▶
▶
▶
▶
▶
▶
▶
Kolfapparaat: € 120
Fles en speen: € 50
Buikdrager/wikkeldoek: € 100
Babyfoon: € 60
Weekendbedje: € 40
Wipstoeltje: € 110
Luiertas: € 30
Badje plus accessoires: € 40
We hebben zo veel mogelijk spullen
gekocht van goede kwaliteit zodat we
het lang kunnen gebruiken.
▶ Luiers: Wegwerp, 5 voor € 35
overige kosten
▶ In december 2014 hebben we een
station gekocht, een Skoda Octavia
Combi.
▶ We werkten allebei al parttime Dorien
2,5 dag, Peter 4 dagen.
▶ Kosten kinderopvang: In 2015 betaalden we in totaal € 1.800 netto aan een
gastouder.
▶ Kosten kinderkleding en schoenen:
ongeveer € 600 per jaar, het scheelt
dat we twee meiden hebben. Julia kan
kleding van Sophie dragen.
19
donderdag 19 mei 2016
nd nieuw leven
Ruben
Bart
Thijs
Hugo
16 augustus 2015
Ruben is de zoon van
Hilbrand en Christine
Slagter-Wiegel
27 augustus 2015
Albert Dirk, zoon van Hans
en Annelie Heemskerk-Kralt
11 september 2015
Thijs is de zoon van Douwe
en Annelies van der Ploeg
12 oktober 2015
Hugo Anne is de zoon van
Anne en Petra Tilma
Weet dat je een parel
in Gods hand bent
Dat hij gelukkig mag
zijn en een kind van
God mag blijven
Dat hij mag leven in
de liefde van God
Ervaren dat de Heer
hem beschermt en
met hem meegaat
Johanna
Evi
Tobias
Jelle
18 augustus 2015
Johanna Catharina Elisabeth
is de dochter van Wilco en
Charlotte Venis-de Wolf
2 september 2015
Evi Marjelle is de
dochter van Gerdinand
en Ankie Bosch-van As
13 september 2015
Menne Tobias is de zoon
van Michiel en Mirjam
Roggeveld-Menninga
12 oktober 2015
Jelle Michiel is de zoon
van Rolf en Henrike van
de Wetering-Dekker
Dat ze getuige mag
zijn van Gods genade
Opgroeien tot vreugde
van mensen
Gelovig opgroeien en
Gods goedheid ervaren
Dat hij mag groeien
onder Gods zegen
Maurick
Steven
Joëlla en Boaz
23 augustus 2015
Maurick Natanaël is de
zoon van Harold en Rita
Vloo-Schoemaker
2 september 2015
Steven is de zoon van Rutger
en Frouwine MacLean
6 oktober 2015
Joëlla en Boaz zijn de dochter en de zoon van
Jan-Willem en Elsien van der Veen
Gelukkig leven als
kind van God!
Dat hij mag weten en
ervaren dat hij Gods
geliefde kind is
Dat ze gezond en gelukkig mogen opgroeien,
zodat ze later blij zijn met het leven dat ze
hebben gekregen
Joas
Marit
Nienke
Rosemarij
25 augustus 2015
Joas is de zoon van Diederik
Specken en Minka Pullen
10 september 2015
Marit Anna is de
dochter van Herro en
Marjolijn Poutsma-Beekhof
11 oktober 2015
Nienke Maria is de
dochter van Erik en Anita
Stokman-Buitenhuis
12 oktober 2015
Rosemarij is de
dochter van Meindert en
Brenda Hoek-Mulder
Dat ze mag weten dat
Jezus haar vader is
Jezus liefde uitstralen
in haar leven
God leren kennen en
op Hem vertrouwen
Dat hij veel liefde
mag ontvangen en
mag uitdelen
20
nd nieuw leven
donderdag 19 mei 2016
Jesse
Antonin
Sjors
Lucas
18 oktober 2015
Eisse Jacob is de zoon
van Jaap Jan en Anja
Doornbosch-Biewenga
20 november 2015
Antonin Berend is de zoon
van Cor en Anne Oudes-Stoel
2 december 2015
Sjors is de zoon van Hendrik
en Judith Kruizinga-Duker
Leven in geloof,
hoop en liefde
Dat God en mensen
vreugde zullen
vinden in hem.
Een gelukkig leven
met zijn Schepper en
allen om hem heen!
20 januari 2016
Lucas Jonathan is de zoon
van Geert en Willemieke
Driebergen-de Feijter
Een gelukkig leven met
God aan zijn zijde
Roald
Wouter
Christian
Tobias
18 oktober 2015
Roald Zander is de zoon
van Hans en Esther
Horstra-van Pijkeren
28 november 2015
Wouter Jan Wicher is de
zoon van Matthijs en
Marjon Draijer-Grit
15 december 2015
Corstiaan is de zoon van
Pieter en Nettie Slager
10 februari 2016
Samuël Tobias is de zoon van
Renco en Janka Paarhuis
Opgroeien tot een
warme persoonlijkheid
Dat hij mag opgroeien
als kind van God
Dat hij aan Gods hand
de vrede van Jezus
mag uitdragen
Dat hij een goed
leven mag hebben en
dat hij christen blijft
Tamar en Sarah
Kirsten
Thijs
30 oktober 2015
Tamar en Sarah zijn de dochters van
Dirk Kortes en Astrid Kortes-Postma
9 januari 2016
Kirsten Maria is de dochter
van Martijn en Aline Dekker
Onze droom voor Tamar en Sarah:
Geloof, hoop, liefde en geluk
Een leven in vrijheid
en dat ze Gods liefde
mag ervaren
13 februari 2016
Teunis Thijs is de zoon van
Henk-Jan en Willianne
Steenbergen-Kaptein
Opgroeien tot gezond
en gelukkig kind
Joanan
Ankie
Lies
Lydia
6 november 2015
Joanan Harmen Cornelis is
de zoon van Willem Jan en
Jelien Kruizinga-Dronkers
29 november 2015
Anna Cornelia is de
dochter van Pim en Joke
Geelhoed-Oosterhuis
18 januari 2016
Lies Mathilde is de
dochter van Jeroen en
Thera Hoebé-Bosch
22 februari 2016
Lydia Marry Maartje is
de dochter van Floris en
Janneke Veldman-Balder
Beseffen dat hij waardevol kind van God is
Dat er goed onderwijs
voor haar mag zijn
Haar geluk vinden
in Gods wereld
Een leven geborgen
in Gods hand
21
donderdag 19 mei 2016
nd nieuw leven
Kinderen die levenloos ter wereld komen na een zwangerschap van
24 weken of meer, zouden ook een akte van geboorte moeten krijgen.
Martha Aalbers beeld familie Geyteman
Geboren maar niet geregistreerd
Natasja Geyteman, diende op 15
maart een petitie met ruim 82.000
handtekeningen in bij de Tweede
Kamer. Ze pleit voor geboorteregistratie van doodgeboren kinderen.
Wanneer een kindje levenloos ter wereld komt
na een zwangerschap van 24 weken of meer,
krijgt het een akte van overlijden, maar geen
akte van geboorte. De baby is zodoende niet
officieel geboren, en wordt daarom ook niet
bijgeschreven in het geboorteregister en de Basis Registratie Personen (BRP). Voor een jonger
levenloos kindje zijn in principe helemaal geen
voorzieningen. Acht ouders van doodgeboren
kinderen, onder wie Natasja Geyteman, dienden op 15 maart jl, een petitie met ruim 82.000
handtekeningen in bij de Tweede Kamer. Zij
pleiten voor geboorteregistratie van doodgeboren kinderen. Natasja Geyteman legt uit wat
die petitie precies beoogt.
Waarom diende u deze petitie in?
‘Om twee redenen. Ten eerste willen we dat
voor een levenloos geboren kind ook een geboorteakte wordt opgemaakt. Op dit moment
komt het kind alleen in het overlijdensregister.
Het gevoel is dat het alleen om de dood gaat.
Dat is in strijd met het Verdrag voor de Rechten
van het Kind, waarin staat dat ieder kind recht
‘Ik wil niet de
geschiedenis ingaan
als de moeder van
twee kinderen, terwijl
ik er drie heb.’
heeft op een geboorteakte. Want het kind is
tenslotte ook geboren. Wij vieren zelf elk jaar
de geboortedag van ons overleden oudste
dochtertje Jolie. Ik vind het zo kwetsend dat
haar geboorte niet is vastgelegd. De tweede reden is zichtbaarheid. Wij willen dat deze kinderen, door middel van een geboorteakte, worden opgenomen in het BRP; dat gaat over de
feiten. Weliswaar is er een overlijdensakte,
maar die is niet vindbaar als je de naam en de
geboortedatum van het kind niet weet. Stel dat
je stamboomonderzoek doet, dan zal de naam
van het kind nooit bovenkomen. Wijzelf staan
officieel bekend als een gezin met twee kinderen, Noah van zeven en Isa van vijf jaar. Maar
onze dochter Jolie, geboren op 12 oktober
2007, hoort ook bij ons gezin.
Hoe staat het in de wet?
‘Er is geen belemmering in het Burgerlijk Wetboek om doodgeboren kinderen een geboorteakte te geven. Artikel 19.1 Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek stelt dat er een akte van
geboorte moet worden opgemaakt door de
ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar het kind geboren is. Hierbij is
geen kwalificatie gemaakt dat dit alleen geldt
voor levendgeboren kinderen. Wanneer een
kind na de geboorte eventjes leeft, en dan sterft,
moet volgens dit artikel zowel een geboorte- als
een overlijdensakte worden opgemaakt. Doe
het voor doodgeboren kinderen dus net zo.’
Natasja Geyteman met haar kinderen Noah en Isa. ‘Maar Jolie hoort ook bij ons gezin.’
Wat zegt het Internationaal Verdrag
voor de Rechten van het Kind hierover?
‘Artikel 2, 7 en 8 van dit verdrag, dat Nederland
in 1995 ondertekende, gaan over non-discriminatie, registratie en identiteit. Het huidige Nederlandse beleid is hiermee in strijd.’
Wat is op dit moment de praktijk in
Nederland?
‘Als een kindje levenloos ter wereld komt na
een zwangerschap van 24 weken of meer,
moeten de ouders wettelijk aangifte doen en
het kind begraven of cremeren. Deze grens
hangt samen met de Wet op de Lijkbezorging,
die stelt dat vanaf die grens begraven of cremeren verplicht is. Wordt het kindje voor de
24 weken grens geboren, dan is er geen enkele
plicht. Niet tot aangifte en niet tot begraven
of cremeren. Wel zijn er gemeenten die een
‘akte van levenloos geboren’ opmaken en bijschrijven in het overlijdensregister als ouders
daarom vragen. Maar deze akte dekt niet alle
behoeften van de ouders en de rechten van het
kind.’
Denkt u dat het verkrijgen van een
geboorteakte ouders helpt bij de
verwerking van de dood van hun
kindje?
Voor welke ondergrens pleit u?
‘Registratie helpt niet voor de rouwverwerking op zich, dat is iets waar je zelf doorheen
moet. Die pijn van het verlies is er, al is een
geboorteakte misschien voor sommigen een
troost. De pijler onder onze petitie is niet
rouwverwerking, maar rechtvaardigheid voor
onze kinderen van wie de geboorte nu ontkend wordt door de overheid. Ik wil niet de
geschiedenis ingaan als de moeder van twee
kinderen, terwijl ik er drie heb. Toen ik een
paspoort ging aanvragen voor ons zoontje
Noah, merkte de ambtenaar op dat Noah ons
enige kind was. Toen besefte ik dat Jolie helemaal niet in het systeem voorkwam. Maar
zij was een volmaakt en compleet kind,
geboren na een zwangerschap van 40 weken
en 4 dagen.’ 
‘Geen ondergrens. Het moet mensen vrijstaan
te registreren als het kind na een zwangerschap korter dan 24 weken wordt geboren, net
als nu het geval is. Ook willen we graag dat ons
voorstel wordt ingevoerd met terugwerkende
kracht. In ieder geval tot 1995, het jaar waarin
Nederland het Verdrag voor de Rechten van het
Kind ondertekende.’
Wat is de stand van zaken op dit
moment betreffende de petitie?
‘Wij zijn een aantal keren op de Ministeries van
Binnenlandse Zaken en Justitie geweest, en
hebben de toezegging dat de ministers Plasterk
en Van der Steur in juni met een antwoord
komen.’
22
nd nieuw leven
donderdag 19 mei 2016
Bij een geboorte hoort een cadeau. Kleertjes, boekjes, knuffels,
de keus is overweldigend. Een ordening in vier categorieën.
redactie nd beeld nd
Wat geven we de baby? Keuze
boekje
Lezen de ouders van het kind veel? Of wilt u met uw cadeau uitdrukken dat aandacht
voor de innerlijke mens, haar ziel en haar gedachten toch eigenlijk veel meer waard
is dan al die babyprullaria? Geef dan een boekje cadeau.
praktisch
Houdt u niet van zweverig en wilt u vooral dat de ouders van de nieuwe wereldburger praktisch
worden ondersteund? Geef dan een cadeau dat ze sowieso veel zullen gebruiken. Geef iets dat de
nieuwe ouders in ieder geval moeten aanschaffen of waar ze veel gemak van zullen ondervinden.
DockATot,
Een verplaatsbaar bedje voor een baby tot 8 maanden. Hierin kunnen de ouders hun baby
zonder vrees bij hen in bed leggen. De opstaande rand beschermt de baby en zorgt ervoor
dat zij niet op de baby gaan liggen
Rupsje Nooitgenoeg, Eric Carle
Rupsje Nooitgenoeg heeft honger. Hij eet maar door. Als alle blaadjes op zijn,
begint hij aan taart, en aan de worst. Dit is het bekendste en meest geliefde boek
van Eric Carle.
Het jaar van Kikker, Max Velthuijs
Dikkie Dik en zijn vriendjes, Jet Boeke
Een prentenboek over de wereldberoemde Kikker van de vaak bekroonde
auteur en schilder, Max Velthuijs.
Een Prentenboek met veertien voorleesverhalen en liedteksten over de bekende en
beroemde oranje kater, vriend van alle
kinderen.
Dooky
boxkleed
De Dooky is vast uitgevonden door een
ouder die het tobben met een hydrofiele
doek over de kinderwagen zat was. Ligt
een baby in de kinderwagen dan schijnt de
zon in de zomer naar binnen, de wind in de
herfst, de sneeuw in de winter en de regen
in het voorjaar. De Dooky heeft klemmetjes
waarmee je de doek vast kunt zetten en
kindjes kunt beschermen tegen alle
weersinvloeden als ze in de kinderwagen
liggen.
Een boxkleed is zelfs voor ouders zonder
box een must. Je kunt een baby immers
niet zomaar op de grond leggen. Een zacht
kleed dat je zowel in de box als op de
grond kunt leggen is daarom erg praktisch.
draagdoek
Raad eens hoeveel ik van je hou,
Sam McBratney & Anita Jeram
Hazeltje en Grote Haas willen elkaar
graag laten zien hoeveel ze van elkaar
houden. Telkens als Hazeltje iets
bedacht heeft, doet Grote Haas daar
nog een schepje bovenop. Een ontroerend prentenboek dat altijd mooi is om
te geven.
Draagdoeken zijn erg praktisch omdat ze
een ideale slaapplek vormen voor de
baby die niets liever wil dan dicht bij zijn
moeder of vader zijn. Dragen ze hun baby
in een draagdoek dan hebben ouders
bovendien hun handen vrij. Om de afwas
te doen bijvoorbeeld. Of de was op te
vouwen.
▶▶ zie: bykay.com
23
donderdag 19 mei 2016
nd nieuw leven
hulp in vier categorieën
klassiek
Houdt u van stijlvol en wilt u een cadeau geven dat over twintig jaar nog mooi is,
iets wat de tijd doorstaat?
duurzaam
Zijn de ouders van de nieuwe baby mensen die rekening houden met hun ecologische voetafdruk? En willen ze niets liever dan dat de voetafdruk van hun kleintje klein zal blijven? Geef dan
een cadeau dat uitstraalt dat het duurzaamheid en liefde voor de aarde hoog in het vaandel heeft
boompje
Wat is er duurzamer dan een boompje? Dit
boompje in cadeauverpakking kan uitgroeien tot een grote boom en meegroeien met
de nieuwgeboren baby. Een origineel
duurzaam cadeau.
▶▶ zook.nl
wasbare luier
Het is misschien een beetje vreemd om
wasbare luiers cadeau te doen. Maar als de
ouders aan wie u het kraamcadeau gaat
geven milieubewuste mensen zijn die
rekening houden met de duurzaamheid van
producten en het belangrijk vinden niet
verkwistend of verspillend te zijn, dan zullen
ze een extra wasbare luier zeker waarderen.
Want goedkoop zijn ze niet.
▶▶ kaatjekatoen.nl
een zilveren kinderbestek
Een zilveren kinderbestekje zal de baby, als hij of zij al dertig is, nog steeds teder
bekijken. Och, daar at ik mee. En de ouders zullen blij zijn met dit stijlvolle geschenk.
▶▶ degoudenwiek.nl
een naamarmbandje
monogram
Vertederend, zo’n klein armbandje waarin
de naam van de nieuwgeboren baby is
gegraveerd. Ook voor dit cadeautje geldt
dat het mooi is om voor later te bewaren.
▶▶ webwinkeljuwelier.nl
Een geborduurde letter, de eerste letter van
de naam van de baby, is ook een klassiek
en stijlvol cadeau. Dit exemplaar is verkrijgbaar via etsy.com maar u kunt ook overwegen er zelf een te borduren.
return to sender
gerecycled
Speelgoed van gerecycled materiaal zal
zeker ook in de smaak vallen bij ouders
die duurzaamheid hoog in het vaandel
hebben staan. Een zandbaksetje van
gerecycled materiaal bijvoorbeeld.
▶▶ greentoys.com
Als er een eerlijke prijs wordt betaald aan de
maker van een product, is dat ook een
kenmerk van een eerlijk product. Deze
knuffel is gemaakt in Nepal en een eerlijk
deel van de opbrengst gaat naar degene die
deze knuffel haakte.
▶▶ return to Sender via hema.nl
Willen we een zwangerschap van 24 weken afbreken,
terwijl een kindje bij 22 weken levensvatbaar is?
Laten we het gebeuren dat in Nederland duizenden abortussen
worden uitgevoerd vanwege geldgebrek?
De VBOK komt op voor de rechten
van het ongeboren kind.
Elk menselijk leven
is waardevol en kwetsbaar.
Het verdient zorg en bescherming.
Ongeboren leven in het bijzonder.
Steun het ongeboren kind
www.vbok.nl – 033 463 82 12