Transcript STYLE KLASYCZNE W ARCHITEKTURZE

STYLE KLASYCZNE
W ARCHITEKTURZE
- STYL GRECJI
-STYL RENESANSOWY
-STYL KLASYCYZMU
STYL GRECJI
-Sztuka starożytnej Grecji powstała i rozwijała się po upadku
kultury mykeńskiej, spowodowanym w głównym stopniu
najazdem Dorów. Za czas jej trwania przyjmuje się okres
od ok. 1200 p.n.e. do I w. p.n.e.
-Jednak wraz z podbojem rzymskim, nie skończył się definitywnie
okres sztuki greckiej. Artyści nadal tworzyli, ale przede
wszystkim na potrzeby kolekcjonerów rzymskich.
-Najczęściej ich dzieła były kopiami znanych
wcześniej dzieł greckich. Dzięki tej działalności
znamy wygląd wielu rzeźb, których oryginały
zaginęły lub zostały zniszczone.
-Sztuka grecka (m.in. właśnie dzięki kopiom)
wywarła przeogromny wpływ na rozwój sztuki
rzymskiej. Jednak wraz ze zmianami politycznymi
skończyła się jej samodzielność.
STYL GRECJI – MALARSTWO
CZARNOFIGUROWE, CZERWONOFIGUROWE
RODZAJE NACZYŃ
Naczynia stołowe:
- do picia: kylix (czara) (14, 15), kantaros (11), skyfos (3) i ryton,
- do czerpania: kyatos (2),
- do nalewania: ojnochoe (9),
- do mieszani wina i wody: krater (8, 18, 19), dejnos i stamnos (1),
- do chłodzenia wina: psykter (20) (wstawiany do krateru),
- do przechowywania wody: hydria (dzban) (10),
- do przechowywani oliwy: lekyt (16) i askos,
- do przechowywania innych płynów: amfora (6, 7, 17) i pelike (4),
Numer przypisany danemu naczyniu będzie odzwierciedlony na następnym slajdzie
Naczynia toaletowe:
- do przechowywania perfum: aryballos (12) i alabastron (5),
- szkatułka do biżuterii: pyksis (13),
Naczynia kultowe:
- do ofiar płynnych: fiala,
- przy zaślubinach: lutroforos i lebes gamikos,
- w kulcie zmarłych: lekyt (16).
Numery przypisane naczyniom odzwierciedla powyższa ilustracja.
W związku z dekoracją malarską naczyń greckich wyróżnia się;
STYL CZARNOFIGUROWY
.
 Styl
czarnofigurowy (około 560 do 530r. p.n.e.)
 Zerwano
całkowicie z wielokolorowymi zdobieniami
na rzecz czarnych figur występujących
na czerwonym tle.
 Malarz
malował pokostem elementy dekoracyjne
i figury, pozostawiając nie pomalowane tło.
 Podczas
wypalania zachodziły procesy chemiczne
(redukcja tlenku żelaza z gliny w pokoście), które
sprawiały, że figury stawały się czarne i szkliste,
a tło przybierało ceglastą barwę wypalonej gliny.
 Dekoracje
były niezwykle trwałe, ze względu na szklistą
powierzchnię i stopienie z gliną podłoża.

Generalnie kontynuowano z poprzednich okresów
pasowy układ dekoracji.
 Coraz
częściej jednak zdarzały się naczynia z dużą,
centralnie umieszczoną sceną o tematyce z życia
codziennego lub mitologii.
 Głównymi
ośrodkami produkcyjnymi były Ateny i Chalkis.
 Świadomość
artystów co do znaczenia ich twórczości
wzrosła na tyle, że zaczęto powszechnie podpisywać
wazy imieniem garncarza i malarza.

Najbardziej znane nazwiska to: Sofilos, Klitias, Ergotimos,
Amasis, Nikostenes, Ekseskias czy Andokides.
 Chociaż
styl czarnofigurowy stosowany był jeszcze
przez cały Vw. p.n.e., to dominował już wówczas nowy
styl: czerwonofigurowy.
STYL CZARNOFIGUROWY
Wiadomości w pigułce:




użycie dwóch barw: czarnej
i czerwonej;
skromne dekoracje;
przejrzysta kompozycja
(na czerwonym tle widnieją
czarne sylwetki);
zdobienia przedstawiające
bogów i herosów,
sceny mityczne i biesiadne.
W związku z dekoracją malarską naczyń greckich wyróżnia się;
STYL CZERWONOFIGUROWY
 Styl
czerwonofigurowy (530-400r. p.n.e.)
 Około
530r. p.n.e. w Atenach została wynaleziona nowa
technika dekoracyjna - tło malowano połyskującą czernią,
natomiast postacie miały naturalny, czerwony kolor gliny.

Nowy styl czerwonofigurowy umożliwił wykonywanie bardziej
realistycznych szczegółów (dokładniejsze odtworzenie
muskulatury, cieniowanie itp.), toteż szybko się upowszechnił.

Łatwiej bowiem było nanosić drobne szczegóły pokostem,
niż pozostawiać drobne miejsca nie zamalowane.

Oprócz scen "przyzwoitych" zdarzały
się też skandalizujące
(pijacy, ludzie z marginesu społecznego).
 Ze
znanych mistrzów malarstwa czerwonofigurowego
największą sławą cieszyli się, rywalizujący ze sobą
Eutymides i Eufronios.
 Wśród
motywów królowała tematyka mitologiczna
i sceny z życia codziennego.
STYL CZERWONOFIGUROWY
Wiadomości w pigułce:




użycie dwóch barw:
czarnej i czerwonej;
przejrzysta kompozycja
(na czarnym tle widnieją
czerwone sylwetki);
zdobienia sceny mityczne
i sytuacje z życia
codziennego,
dokładność, precyzja
odwzorowywanych postaci
TRZY PORZĄDKI
ARCHITEKTURY GRECKIEJ:
a)
Porządek dorycki
b)
Porządek joński
c)
Porządek koryncki
PORZĄDEK DORYCKI

Porządek dorycki (styl)
Charakteryzuje się on;
*ciężkimi proporcjami,
*surowością
* monumentalizmem.
Walory artystyczne
ustępowały w nim miejsca
funkcjonalizmowi.
PORZĄDEK JOŃSKI
Porządek Joński ( Styl)
Charakteryzuje się:
*smukłością
*lekkością
*bogate zdobienia
*proporcjonalnością
PORZĄDEK KORZNCKI
Porządek Koryncki ( styl)
Charakteryzuje się:
*smukłością
*zdobnictwem głowic
* baza
*gościa w kształcie kosza
* trzon ozdobiony 24 kanelurami
połączonymi listewkami
Rzeźba Grecka
- pierwsze rzeźby pochodzą z XVII w.p.n.e.
-rzeźby były uproszczone, bardzo proste schematycznie
-problem z rozstrzygnięciem płci rzeźby
-kamienne przedstawienie kurosów- stylizowanych sztywno
stojących, nagich mężczyzn
- z czasem pojawiły się rzeźby przedstawiające kobiety
- na przełomie VII I VI wieku p.n.e nastąpiło ożywienie rzeźby
(polegało ono na stopniowych zmianach postawy będącego
w ruchu)
- olbrzymie znaczenie miały: rytm, harmonia oraz matematyczne
proporcje
Przykłady rzeźby greckiej
Dyskobol
Agasjasz z Efezu
Doryforos
ŚWIĄTYNIA GRECKA
-Grecy postrzegali świątynie jako dom boga
-obrzędy odbywały się przed świątynią
-świątynia wzniesiona była na polu prostokąta, rzadziej
na planie koła
-świątynia miała kamienną podbudowę
- dom bogów otoczony był kolumnadą wspierającą dach
Przykład świątynie greckiej
Akropol, Parteon
STYL RENESANSU
Renesans nazywany również odrodzeniem:
– okres w historii kultury europejskiej,
-obejmujący przede wszystkim XV i XVI wiek,
- określany jako "odrodzenie sztuk i nauk".
Początek epoki odrodzenia zasadniczo pokrywa
się z końcem średniowiecza.
-Renesans rozwinął się we Włoszech.
RELIGIA RENESANSU

W renesansie utworzyła
się REFORMACJA
-Oderwała ok. 1/3 Europy
od kościoła katolickiego.
-Przyczyniła się ona do
rozwoju:
* tolerancji religijnej,
*rozkwitu kultur,
*języków,
*literatur narodowych.
Powstałe nurty reformacji
to m.in :
* luteranizm,
*kalwinizm,
*anglikanizm.
-Za formalny początek renesansu
uznaję się ogłoszenie
REFORMACJA
-Sprzyjała kształtowaniu się
stosunków wczesnokapitalistycznych
i republikańskich teorii pochodzenia
władzy.
-Powstały nowe prądy religijne.
- Reformacja była powodem wybuchu
długoletnich wojen religijnych np.
wojnę chłopską rozpętano w 1525
roku poprzez nietolerancję religijną.
-Rozbiła ona wspólnotę wyznaniową
Europy.
ARCHITEKTURA





Dla architektury wzorem idealnych proporcji i podziałów były:
- liczne zabytki rzymskie.
-Stosowano antyczne proporcje architektoniczne operując
kolumnami i belkowaniem.
-Rozpowszechnia się schemat łuku triumfalnego oraz portyk
z trójkątnym tympanonem.
-Występują często ornamenty
o rodowodzie grecko-rzymskim m.in.: liście akantu, rozety,
wieńce, układy kandelabrowe.
Nowością były wprowadzone przez
D. Bramantego centralnych budowli kopułowych.


Najważniejsze typy
architektoniczne to:
-pałac miejski z arkadowym
dziedzińcem wewnętrznym,
- willa podmiejska
z kondygnacją
reprezentacyjną na parterze,
-ponadto wznoszone poza
miastami pałace otoczone
fortyfikacjami ziemnymi,
tzw. palazzo in fortezza.
Wawel – Kaplica Zygmuntowska
W budownictwie sakralnym
charakterystyczne były :
-kaplice na planie centralnym,
-w świeckiej architekturze
miejskiej renesansowe formy
nadawano ratuszom, giełdom,
sukiennicom,
-w konstrukcjach budowlanych
szeroko stosowano:
* łuk półkolisty,
*kolumnady arkadowe,
*proste belkowania,
*kopuły,
*sklepienia kolebkowe lub
krzyżowe,
*stropy kasetonowe,
*a w elewacjach rustykę
i boniowanie.
Sukiennice + Krakw
P. Lescot, zachodnie skrzydło Luwru
MALARSTWO
Malarstwo renesansowe koncentrowało się na:
- problematyce konstrukcji przestrzeni i brył
przedstawianych przedmiotów, czerpiąc
z badań nad perspektywą linearną
(Masaccio, P. Uccello)
oraz barwną (m.in. P. Della Francesca).
Perspektywą barwną zajmował się też
Leonardo da Vinci, który nadał kierunek
rozwojowi malarstwa w końcu XV w.,
wprowadził komponowanie postaci
w układach symetrycznych, m.in. trójkąta
równobocznego, opracował też
zasady sfumato, które zastąpiły
dotychczasowy twardy, konturowy
modelunek.
Pojawiająca się często
tematyka:
- religijna
- mitologiczna (stanowiła w
wielu przypadkach pretekst
do przedstawiania życia
współczesnego. )
Pejzaże
- dawały szczególne możliwości
eksperymentowania w zakresie
trójwymiarowej przestrzeni.
- Czystym, nasyconym kontrastowo
barwom towarzyszyło rozproszone światło.
-W zakresie techniki szczególne znaczenie
miało stopniowe zastępowanie tempery
techniką olejną - jako podobrazie obok
dotychczasowej deski pojawiło się płótno.
W okresie dojrzałego renesansu wyjątkowe
znaczenie miała wszechstronna, twórczość
trzech najwybitniejszych indywidualności
epoki: Leonarda da Vinci (Mediolan) oraz
Michała Anioła i Rafaela (Rzym).
-W malarstwie ściennym powszechna była
technika fresku.
-Charakterystyczny dla
malarstwa był:
-zwrot ku naturze
ugruntowany jej
obserwacją.
-Największymi
mistrzami koloru
i światła byli wenecjanie.
- Rozwijało się też
malarstwo portretowe najpierw w ujęciu
profilowym, a następnie
ukazujące półpostaci.
PRZYKŁADY MALARSTWA
Leonardo da Vinci
"Dama z gronostajem„ ,
Mona Lisa, by Leonardo da Vinci ->
Leonardo da Vinci – Madonata ->
RZEŹBA RENESANSU

-Tworzono popiersia portretowe,
-posągi konne,
- akty ,
- przyścienne nagrobki niszowe.
Płaskorzeźby pełniły rolę dekoracyjną i ornamentalną.

Najważniejszym przedstawicielem rzeźby wczesnego
renesansu był :
florentczyk Donatello, którego Dawid (ok. 1430)
to pierwszy akt w rzeźbie pełnej od czasów antyku.
Tego samego dłuta jest pierwszy od starożytności wielki

posąg konny
- pomnik Gattamelaty w Padwie (1453).
L. della Robbia,

który wprowadził do rzeźby technikę glazurowanej
terakoty (biało-błękitne reliefy i tonda).
Mojżesz - Michał Anioł

Rzeźbie renesansu dał początek
konkurs w 1401 na brązowe drzwi
do baptysterium przy katedrze
florenckiej, którego zwycięzcą
został L. Ghiberti - wskrzeszono
wówczas antyczną technikę
odlewu w brązie.

Najpowszechniejszym materiałem
rzeźb stał się jednak:
- kamień (głównie marmur).
-Rzeźba oderwała się od tła
i stanowiła coraz częściej
samodzielną kreację wolno
stojącą.
Pieta – Michał Anioł
ROZWÓJ PAŃSTWA POLSKIEGO
Renesans
-okres rozkwitu kultury polskiej.
Państwo polsko-litewskie było duże i silne, a
wpływy włoskie, które nasiliły się wraz ze
ślubem Zygmunta I Starego z Boną Sforzą,
przyczyniły się do rozkwitu:
- malarstwa,
-architektury,
-sztuki kulinarnej.
Do Polski przybyli sławni poeci i myśliciele:
-Włoch Filip Kallimach (Filippo Buonaccorsi),
-Niemiec Konrad Celtis.
W roku 1488 powstało pierwsze w Europie
towarzystwo literackie – Nadwiślańskie Bractwo
Literackie.
Jego członkami zostali
-Celtis,
- profesorowie Akademii Krakowskiej,
-dworzanie,
-studenci.
Polska stała się azylem tolerancji religijnej,
powstały dzieła:
-Reja i Kochanowskiego.
Akademia Krakowska stała się jednym
z ważniejszych ośrodków naukowych Europy.
W późniejszych latach powstały również kolejne
uniwersytety:
-1544 w Królewcu,
-1579 w Wilnie,
-1594 w Zamościu.
WZBITNE POSTACIE RENESANSU
Donato Bramante
Andrea Palladio
Filippo Brunelleschi
Rafael Santi
Leonardo da Vinci
KLASZCZYM
Klasycyzm (z łac. classicus – doskonały, pierwszorzędny,
wzorowy, wyuczony) –
*styl w muzyce, sztuce, literaturze oraz architekturze
* odwołujący się do kultury starożytnych Rzymian, Greków
oraz Żydów.
* Styl ten nawiązywał głównie do antyku.
*Klasycyzm trwał do końca wieku XVIII, w niektórych
krajach do lat 30. następnego stulecia, a nawet dłużej.
*Klasycyzm jako styl panował w epoce oświecenia.
Najpełniejszy rozkwit klasycyzmu nastąpił
w I poł. XVIII wieku.
* W dziedzinie literatury swoisty kres klasycyzmu
przyniosła walka klasyków z romantykami.
Cechy klasycyzmu





wzorowanie się na tematyce i architekturze starożytnej
Grecji i Rzymu (rzymski Panteon i Partenon w Atenach),
chęć wiernego odwzorowania elementów dekoracji,
stroju czy architektury Antyku,
statyka zamiast dynamizmu,
oszczędność wyrazu,
spokój - przeciwieństwo barokowej ekspresji,






uwypuklenie cnót obywatelskich w przeciwieństwie do
rokokowej frywolności,
obraz idealistyczny,
kształt ważniejszy niż barwa,
tematyka moralizatorska, często propagandowa (np.
Jacques-Louis David Śmierć Marata),
ukazywanie momentu przed ważnym wydarzeniem lub
akcją (np. Jacques-Louis David Przysięga Horacjuszy),
używanie silnego strumienia, "snopu" światła (np. JacquesLouis David Śmierć Sokratesa).
Architektura klasycystyczna,
podstawowe cechy






wzorowanie się na starożytnych budowlach greckich
i rzymskich oraz na niektórych budowlach odrodzenia;
kopiowanie elementów architektury starożytnej;
budowle wznoszone na planie zwartym, koła lub
prostokąta;
stosowanie kolumnad i kolumnowych portyków
ze zwieńczeniem w kształcie tympanonu; pilastrów,
dużych okien; tympanon przeważnie dekorowany
płaskorzeźbą;
kolor przyporządkowany rysunkowi;
dążenie do uzyskania efektu harmonii, zrównoważonej
kompozycji, stosowanie symetrii;



w opozycji do baroku przeważają fasady o liniach
prostych bez wygięć i skrętów;
oszczędne stosowanie zdobnictwa; jeżeli się pojawiają,
są to uskrzydlone postacie lwów z ludzkimi głowami, orły,
wieńce, wazony, girlandy z róż, kokardy, hełmy, tarcze,
skrzyżowane sztandary nawiązujące do tradycji cesarstwa
rzymskiego;
rozwój budownictwa użyteczności publicznej, takiego jak:
urzędy, teatry, szpitale, szkoły, zakładane wówczas muzea;





we wnętrzach wielkie, podłużne, jasne sale, chętnie
malowane na biało, płaskie sufity, okna duże, kwadratowe;
kościoły – często na planie koła, przekryte kopułą;
dwory wraz z ogrodami i parkami wzbogacone: alejami
z drzewami, stawami rybnymi; w obrębie dworu były: młyn
oraz browar;
wnętrza dworów ozdabiano portretami rodzinnymi,
trofeami myśliwskimi, a na ścianach wieszano tkaniny
ozdobne zwane arrasami.
pałace – duże, niskie, wydłużone, na planie prostokąta,
z wysuniętą częścią środkową ozdobioną portykiem;
Najważniejsi przedstawiciele klasycyzmu











Muzyka
Wiedeń: Józef Haydn
Wiedeń: Wolfgang Amadeusz Mozart
Wiedeń: Ludwig van Beethoven
Architektura
Francja: Jacques Germain Soufflot,
Anglia: Robert Adam
Niemcy: Karl Friedrich Schinkel, Georg
Wenzeslaus von Knobelsdorff
Włochy: Giovanni Battista Piranesi
Rosja: Carlo Rossi
Polska: Dominik Merlini, Jan Chrystian
Chrystian Piotr Aigner, Stanisław
Zawadzki, Wawrzyniec Gucewicz.
Malarstwo i grafika Cechy:
*Statyczne oparte na układach pionowych.
*Kontur.
*Chłodny koloryt.
*Miękki światłocień.
*Gładka faktura.
*Wzniosłość.
*Malarstwo wyraziło się głównie
w tematyce historycznej (starożytnej),
mitologicznej, alegorycznej i portrecie.
PRZYKŁADWE FOTOGRAFIE BUDOWLI W
KLASYCYŹMIE
Brama Brandenburska dniem...
Belweder w Warszawie
Łazienki Królewskie
Pałac Potockich w Warszawie