STYLE KLASYCZNE W ARCHITEKTURZE
Download
Report
Transcript STYLE KLASYCZNE W ARCHITEKTURZE
STYLE KLASYCZNE
W ARCHITEKTURZE
- STYL GRECJI
-STYL RENESANSOWY
-STYL KLASYCYZMU
STYL GRECJI
-Sztuka starożytnej Grecji powstała i rozwijała się po upadku
kultury mykeńskiej, spowodowanym w głównym stopniu
najazdem Dorów. Za czas jej trwania przyjmuje się okres
od ok. 1200 p.n.e. do I w. p.n.e.
-Jednak wraz z podbojem rzymskim, nie skończył się definitywnie
okres sztuki greckiej. Artyści nadal tworzyli, ale przede
wszystkim na potrzeby kolekcjonerów rzymskich.
-Najczęściej ich dzieła były kopiami znanych
wcześniej dzieł greckich. Dzięki tej działalności
znamy wygląd wielu rzeźb, których oryginały
zaginęły lub zostały zniszczone.
-Sztuka grecka (m.in. właśnie dzięki kopiom)
wywarła przeogromny wpływ na rozwój sztuki
rzymskiej. Jednak wraz ze zmianami politycznymi
skończyła się jej samodzielność.
STYL GRECJI – MALARSTWO
CZARNOFIGUROWE, CZERWONOFIGUROWE
RODZAJE NACZYŃ
Naczynia stołowe:
- do picia: kylix (czara) (14, 15), kantaros (11), skyfos (3) i ryton,
- do czerpania: kyatos (2),
- do nalewania: ojnochoe (9),
- do mieszani wina i wody: krater (8, 18, 19), dejnos i stamnos (1),
- do chłodzenia wina: psykter (20) (wstawiany do krateru),
- do przechowywania wody: hydria (dzban) (10),
- do przechowywani oliwy: lekyt (16) i askos,
- do przechowywania innych płynów: amfora (6, 7, 17) i pelike (4),
Numer przypisany danemu naczyniu będzie odzwierciedlony na następnym slajdzie
Naczynia toaletowe:
- do przechowywania perfum: aryballos (12) i alabastron (5),
- szkatułka do biżuterii: pyksis (13),
Naczynia kultowe:
- do ofiar płynnych: fiala,
- przy zaślubinach: lutroforos i lebes gamikos,
- w kulcie zmarłych: lekyt (16).
Numery przypisane naczyniom odzwierciedla powyższa ilustracja.
W związku z dekoracją malarską naczyń greckich wyróżnia się;
STYL CZARNOFIGUROWY
.
Styl
czarnofigurowy (około 560 do 530r. p.n.e.)
Zerwano
całkowicie z wielokolorowymi zdobieniami
na rzecz czarnych figur występujących
na czerwonym tle.
Malarz
malował pokostem elementy dekoracyjne
i figury, pozostawiając nie pomalowane tło.
Podczas
wypalania zachodziły procesy chemiczne
(redukcja tlenku żelaza z gliny w pokoście), które
sprawiały, że figury stawały się czarne i szkliste,
a tło przybierało ceglastą barwę wypalonej gliny.
Dekoracje
były niezwykle trwałe, ze względu na szklistą
powierzchnię i stopienie z gliną podłoża.
Generalnie kontynuowano z poprzednich okresów
pasowy układ dekoracji.
Coraz
częściej jednak zdarzały się naczynia z dużą,
centralnie umieszczoną sceną o tematyce z życia
codziennego lub mitologii.
Głównymi
ośrodkami produkcyjnymi były Ateny i Chalkis.
Świadomość
artystów co do znaczenia ich twórczości
wzrosła na tyle, że zaczęto powszechnie podpisywać
wazy imieniem garncarza i malarza.
Najbardziej znane nazwiska to: Sofilos, Klitias, Ergotimos,
Amasis, Nikostenes, Ekseskias czy Andokides.
Chociaż
styl czarnofigurowy stosowany był jeszcze
przez cały Vw. p.n.e., to dominował już wówczas nowy
styl: czerwonofigurowy.
STYL CZARNOFIGUROWY
Wiadomości w pigułce:
użycie dwóch barw: czarnej
i czerwonej;
skromne dekoracje;
przejrzysta kompozycja
(na czerwonym tle widnieją
czarne sylwetki);
zdobienia przedstawiające
bogów i herosów,
sceny mityczne i biesiadne.
W związku z dekoracją malarską naczyń greckich wyróżnia się;
STYL CZERWONOFIGUROWY
Styl
czerwonofigurowy (530-400r. p.n.e.)
Około
530r. p.n.e. w Atenach została wynaleziona nowa
technika dekoracyjna - tło malowano połyskującą czernią,
natomiast postacie miały naturalny, czerwony kolor gliny.
Nowy styl czerwonofigurowy umożliwił wykonywanie bardziej
realistycznych szczegółów (dokładniejsze odtworzenie
muskulatury, cieniowanie itp.), toteż szybko się upowszechnił.
Łatwiej bowiem było nanosić drobne szczegóły pokostem,
niż pozostawiać drobne miejsca nie zamalowane.
Oprócz scen "przyzwoitych" zdarzały
się też skandalizujące
(pijacy, ludzie z marginesu społecznego).
Ze
znanych mistrzów malarstwa czerwonofigurowego
największą sławą cieszyli się, rywalizujący ze sobą
Eutymides i Eufronios.
Wśród
motywów królowała tematyka mitologiczna
i sceny z życia codziennego.
STYL CZERWONOFIGUROWY
Wiadomości w pigułce:
użycie dwóch barw:
czarnej i czerwonej;
przejrzysta kompozycja
(na czarnym tle widnieją
czerwone sylwetki);
zdobienia sceny mityczne
i sytuacje z życia
codziennego,
dokładność, precyzja
odwzorowywanych postaci
TRZY PORZĄDKI
ARCHITEKTURY GRECKIEJ:
a)
Porządek dorycki
b)
Porządek joński
c)
Porządek koryncki
PORZĄDEK DORYCKI
Porządek dorycki (styl)
Charakteryzuje się on;
*ciężkimi proporcjami,
*surowością
* monumentalizmem.
Walory artystyczne
ustępowały w nim miejsca
funkcjonalizmowi.
PORZĄDEK JOŃSKI
Porządek Joński ( Styl)
Charakteryzuje się:
*smukłością
*lekkością
*bogate zdobienia
*proporcjonalnością
PORZĄDEK KORZNCKI
Porządek Koryncki ( styl)
Charakteryzuje się:
*smukłością
*zdobnictwem głowic
* baza
*gościa w kształcie kosza
* trzon ozdobiony 24 kanelurami
połączonymi listewkami
Rzeźba Grecka
- pierwsze rzeźby pochodzą z XVII w.p.n.e.
-rzeźby były uproszczone, bardzo proste schematycznie
-problem z rozstrzygnięciem płci rzeźby
-kamienne przedstawienie kurosów- stylizowanych sztywno
stojących, nagich mężczyzn
- z czasem pojawiły się rzeźby przedstawiające kobiety
- na przełomie VII I VI wieku p.n.e nastąpiło ożywienie rzeźby
(polegało ono na stopniowych zmianach postawy będącego
w ruchu)
- olbrzymie znaczenie miały: rytm, harmonia oraz matematyczne
proporcje
Przykłady rzeźby greckiej
Dyskobol
Agasjasz z Efezu
Doryforos
ŚWIĄTYNIA GRECKA
-Grecy postrzegali świątynie jako dom boga
-obrzędy odbywały się przed świątynią
-świątynia wzniesiona była na polu prostokąta, rzadziej
na planie koła
-świątynia miała kamienną podbudowę
- dom bogów otoczony był kolumnadą wspierającą dach
Przykład świątynie greckiej
Akropol, Parteon
STYL RENESANSU
Renesans nazywany również odrodzeniem:
– okres w historii kultury europejskiej,
-obejmujący przede wszystkim XV i XVI wiek,
- określany jako "odrodzenie sztuk i nauk".
Początek epoki odrodzenia zasadniczo pokrywa
się z końcem średniowiecza.
-Renesans rozwinął się we Włoszech.
RELIGIA RENESANSU
W renesansie utworzyła
się REFORMACJA
-Oderwała ok. 1/3 Europy
od kościoła katolickiego.
-Przyczyniła się ona do
rozwoju:
* tolerancji religijnej,
*rozkwitu kultur,
*języków,
*literatur narodowych.
Powstałe nurty reformacji
to m.in :
* luteranizm,
*kalwinizm,
*anglikanizm.
-Za formalny początek renesansu
uznaję się ogłoszenie
REFORMACJA
-Sprzyjała kształtowaniu się
stosunków wczesnokapitalistycznych
i republikańskich teorii pochodzenia
władzy.
-Powstały nowe prądy religijne.
- Reformacja była powodem wybuchu
długoletnich wojen religijnych np.
wojnę chłopską rozpętano w 1525
roku poprzez nietolerancję religijną.
-Rozbiła ona wspólnotę wyznaniową
Europy.
ARCHITEKTURA
Dla architektury wzorem idealnych proporcji i podziałów były:
- liczne zabytki rzymskie.
-Stosowano antyczne proporcje architektoniczne operując
kolumnami i belkowaniem.
-Rozpowszechnia się schemat łuku triumfalnego oraz portyk
z trójkątnym tympanonem.
-Występują często ornamenty
o rodowodzie grecko-rzymskim m.in.: liście akantu, rozety,
wieńce, układy kandelabrowe.
Nowością były wprowadzone przez
D. Bramantego centralnych budowli kopułowych.
Najważniejsze typy
architektoniczne to:
-pałac miejski z arkadowym
dziedzińcem wewnętrznym,
- willa podmiejska
z kondygnacją
reprezentacyjną na parterze,
-ponadto wznoszone poza
miastami pałace otoczone
fortyfikacjami ziemnymi,
tzw. palazzo in fortezza.
Wawel – Kaplica Zygmuntowska
W budownictwie sakralnym
charakterystyczne były :
-kaplice na planie centralnym,
-w świeckiej architekturze
miejskiej renesansowe formy
nadawano ratuszom, giełdom,
sukiennicom,
-w konstrukcjach budowlanych
szeroko stosowano:
* łuk półkolisty,
*kolumnady arkadowe,
*proste belkowania,
*kopuły,
*sklepienia kolebkowe lub
krzyżowe,
*stropy kasetonowe,
*a w elewacjach rustykę
i boniowanie.
Sukiennice + Krakw
P. Lescot, zachodnie skrzydło Luwru
MALARSTWO
Malarstwo renesansowe koncentrowało się na:
- problematyce konstrukcji przestrzeni i brył
przedstawianych przedmiotów, czerpiąc
z badań nad perspektywą linearną
(Masaccio, P. Uccello)
oraz barwną (m.in. P. Della Francesca).
Perspektywą barwną zajmował się też
Leonardo da Vinci, który nadał kierunek
rozwojowi malarstwa w końcu XV w.,
wprowadził komponowanie postaci
w układach symetrycznych, m.in. trójkąta
równobocznego, opracował też
zasady sfumato, które zastąpiły
dotychczasowy twardy, konturowy
modelunek.
Pojawiająca się często
tematyka:
- religijna
- mitologiczna (stanowiła w
wielu przypadkach pretekst
do przedstawiania życia
współczesnego. )
Pejzaże
- dawały szczególne możliwości
eksperymentowania w zakresie
trójwymiarowej przestrzeni.
- Czystym, nasyconym kontrastowo
barwom towarzyszyło rozproszone światło.
-W zakresie techniki szczególne znaczenie
miało stopniowe zastępowanie tempery
techniką olejną - jako podobrazie obok
dotychczasowej deski pojawiło się płótno.
W okresie dojrzałego renesansu wyjątkowe
znaczenie miała wszechstronna, twórczość
trzech najwybitniejszych indywidualności
epoki: Leonarda da Vinci (Mediolan) oraz
Michała Anioła i Rafaela (Rzym).
-W malarstwie ściennym powszechna była
technika fresku.
-Charakterystyczny dla
malarstwa był:
-zwrot ku naturze
ugruntowany jej
obserwacją.
-Największymi
mistrzami koloru
i światła byli wenecjanie.
- Rozwijało się też
malarstwo portretowe najpierw w ujęciu
profilowym, a następnie
ukazujące półpostaci.
PRZYKŁADY MALARSTWA
Leonardo da Vinci
"Dama z gronostajem„ ,
Mona Lisa, by Leonardo da Vinci ->
Leonardo da Vinci – Madonata ->
RZEŹBA RENESANSU
-Tworzono popiersia portretowe,
-posągi konne,
- akty ,
- przyścienne nagrobki niszowe.
Płaskorzeźby pełniły rolę dekoracyjną i ornamentalną.
Najważniejszym przedstawicielem rzeźby wczesnego
renesansu był :
florentczyk Donatello, którego Dawid (ok. 1430)
to pierwszy akt w rzeźbie pełnej od czasów antyku.
Tego samego dłuta jest pierwszy od starożytności wielki
posąg konny
- pomnik Gattamelaty w Padwie (1453).
L. della Robbia,
który wprowadził do rzeźby technikę glazurowanej
terakoty (biało-błękitne reliefy i tonda).
Mojżesz - Michał Anioł
Rzeźbie renesansu dał początek
konkurs w 1401 na brązowe drzwi
do baptysterium przy katedrze
florenckiej, którego zwycięzcą
został L. Ghiberti - wskrzeszono
wówczas antyczną technikę
odlewu w brązie.
Najpowszechniejszym materiałem
rzeźb stał się jednak:
- kamień (głównie marmur).
-Rzeźba oderwała się od tła
i stanowiła coraz częściej
samodzielną kreację wolno
stojącą.
Pieta – Michał Anioł
ROZWÓJ PAŃSTWA POLSKIEGO
Renesans
-okres rozkwitu kultury polskiej.
Państwo polsko-litewskie było duże i silne, a
wpływy włoskie, które nasiliły się wraz ze
ślubem Zygmunta I Starego z Boną Sforzą,
przyczyniły się do rozkwitu:
- malarstwa,
-architektury,
-sztuki kulinarnej.
Do Polski przybyli sławni poeci i myśliciele:
-Włoch Filip Kallimach (Filippo Buonaccorsi),
-Niemiec Konrad Celtis.
W roku 1488 powstało pierwsze w Europie
towarzystwo literackie – Nadwiślańskie Bractwo
Literackie.
Jego członkami zostali
-Celtis,
- profesorowie Akademii Krakowskiej,
-dworzanie,
-studenci.
Polska stała się azylem tolerancji religijnej,
powstały dzieła:
-Reja i Kochanowskiego.
Akademia Krakowska stała się jednym
z ważniejszych ośrodków naukowych Europy.
W późniejszych latach powstały również kolejne
uniwersytety:
-1544 w Królewcu,
-1579 w Wilnie,
-1594 w Zamościu.
WZBITNE POSTACIE RENESANSU
Donato Bramante
Andrea Palladio
Filippo Brunelleschi
Rafael Santi
Leonardo da Vinci
KLASZCZYM
Klasycyzm (z łac. classicus – doskonały, pierwszorzędny,
wzorowy, wyuczony) –
*styl w muzyce, sztuce, literaturze oraz architekturze
* odwołujący się do kultury starożytnych Rzymian, Greków
oraz Żydów.
* Styl ten nawiązywał głównie do antyku.
*Klasycyzm trwał do końca wieku XVIII, w niektórych
krajach do lat 30. następnego stulecia, a nawet dłużej.
*Klasycyzm jako styl panował w epoce oświecenia.
Najpełniejszy rozkwit klasycyzmu nastąpił
w I poł. XVIII wieku.
* W dziedzinie literatury swoisty kres klasycyzmu
przyniosła walka klasyków z romantykami.
Cechy klasycyzmu
wzorowanie się na tematyce i architekturze starożytnej
Grecji i Rzymu (rzymski Panteon i Partenon w Atenach),
chęć wiernego odwzorowania elementów dekoracji,
stroju czy architektury Antyku,
statyka zamiast dynamizmu,
oszczędność wyrazu,
spokój - przeciwieństwo barokowej ekspresji,
uwypuklenie cnót obywatelskich w przeciwieństwie do
rokokowej frywolności,
obraz idealistyczny,
kształt ważniejszy niż barwa,
tematyka moralizatorska, często propagandowa (np.
Jacques-Louis David Śmierć Marata),
ukazywanie momentu przed ważnym wydarzeniem lub
akcją (np. Jacques-Louis David Przysięga Horacjuszy),
używanie silnego strumienia, "snopu" światła (np. JacquesLouis David Śmierć Sokratesa).
Architektura klasycystyczna,
podstawowe cechy
wzorowanie się na starożytnych budowlach greckich
i rzymskich oraz na niektórych budowlach odrodzenia;
kopiowanie elementów architektury starożytnej;
budowle wznoszone na planie zwartym, koła lub
prostokąta;
stosowanie kolumnad i kolumnowych portyków
ze zwieńczeniem w kształcie tympanonu; pilastrów,
dużych okien; tympanon przeważnie dekorowany
płaskorzeźbą;
kolor przyporządkowany rysunkowi;
dążenie do uzyskania efektu harmonii, zrównoważonej
kompozycji, stosowanie symetrii;
w opozycji do baroku przeważają fasady o liniach
prostych bez wygięć i skrętów;
oszczędne stosowanie zdobnictwa; jeżeli się pojawiają,
są to uskrzydlone postacie lwów z ludzkimi głowami, orły,
wieńce, wazony, girlandy z róż, kokardy, hełmy, tarcze,
skrzyżowane sztandary nawiązujące do tradycji cesarstwa
rzymskiego;
rozwój budownictwa użyteczności publicznej, takiego jak:
urzędy, teatry, szpitale, szkoły, zakładane wówczas muzea;
we wnętrzach wielkie, podłużne, jasne sale, chętnie
malowane na biało, płaskie sufity, okna duże, kwadratowe;
kościoły – często na planie koła, przekryte kopułą;
dwory wraz z ogrodami i parkami wzbogacone: alejami
z drzewami, stawami rybnymi; w obrębie dworu były: młyn
oraz browar;
wnętrza dworów ozdabiano portretami rodzinnymi,
trofeami myśliwskimi, a na ścianach wieszano tkaniny
ozdobne zwane arrasami.
pałace – duże, niskie, wydłużone, na planie prostokąta,
z wysuniętą częścią środkową ozdobioną portykiem;
Najważniejsi przedstawiciele klasycyzmu
Muzyka
Wiedeń: Józef Haydn
Wiedeń: Wolfgang Amadeusz Mozart
Wiedeń: Ludwig van Beethoven
Architektura
Francja: Jacques Germain Soufflot,
Anglia: Robert Adam
Niemcy: Karl Friedrich Schinkel, Georg
Wenzeslaus von Knobelsdorff
Włochy: Giovanni Battista Piranesi
Rosja: Carlo Rossi
Polska: Dominik Merlini, Jan Chrystian
Chrystian Piotr Aigner, Stanisław
Zawadzki, Wawrzyniec Gucewicz.
Malarstwo i grafika Cechy:
*Statyczne oparte na układach pionowych.
*Kontur.
*Chłodny koloryt.
*Miękki światłocień.
*Gładka faktura.
*Wzniosłość.
*Malarstwo wyraziło się głównie
w tematyce historycznej (starożytnej),
mitologicznej, alegorycznej i portrecie.
PRZYKŁADWE FOTOGRAFIE BUDOWLI W
KLASYCYŹMIE
Brama Brandenburska dniem...
Belweder w Warszawie
Łazienki Królewskie
Pałac Potockich w Warszawie