Transcript Architektura starożytnej Grecji

ARCHITEKTURA STAROŻYTNEJ GRECJI
 Architektura starożytnej Grecji to
przede wszystkim liczne świątynie budowane
na cześć różnych bóstw. Wszechstronność
świątyń i ich różnorodność sprawiają, że
bardzo trudno jest orzec, jakie elementy
kultury greckiej mają charakter rodzimy, a
jakie są importami. Jest pewne, że sztuka i
architektura mykeńska czerpała inspirację
przy budowie świątyń ze sztuki azjatyckiej.
Jest jednak pewne, że w późniejszym okresie
zarówno architektura jak i sztuka wzorowały
się na Egipcie.
 Wspaniałość
greckiej architektury nie
polega na wysokim poziomie techniki,
lecz na genialnym wyczuciu proporcji
oraz wyostrzonej świadomości
perspektywy. Przykładem może być zwyczaj
pogrubiania środkowych części kolumn po
to, by oglądane z pewnej odległości nie
sprawiały wrażenia wklęsłych.
PORZĄDKI




ARCHITEKTONICZNE
Porządek architektoniczny to system konstrukcyjnodekoracyjny, którego elementy, o określonym kształcie i
sposobie dekoracji, są powiązane określonymi
proporcjami obliczanymi za pomocą modułów. Podstawowe
porządki architektoniczne wykształciły się
w starożytności, w kręgu kultury klasycznej. W końcu VII
wieku p.n.e. ustaliły się w Grecji zasady porządku
doryckiego (prawdopodobnie najstarszy)
i jońskiego (wywodzi się z Azji Mniejszej). Oprócz nich
wyróżnia się następujące porządki:
koryncki - trzeci po doryckim i jońskim klasyczny
porządek grecki, wynaleziony w Atenach w V wieku p.n.e.,
toskański - najprostszy, prawdopodobnie wywodzi się
ze świątyń etruskich,
kompozytowy - wynalazek rzymski, połączenie porządku
jońskiego i korynckiego,
PORZĄDEK DORYCKI
Porządek dorycki to jeden z
najbardziej znanych porządków
architektonicznych czasów
starożytnych. Architektura
dorycka wywodzi się
prawdopodobnie z budownictwa
drewnianego.
Cechy charakterystyczne:
 ciężkie proporcje
 surowość


Monumentalizm
Walory artystyczne ustępowały
w nim miejsca
ZASADA
TRYGLIFU
Tak zwana zasada tryglifu, rządząca
porządkiem doryckim, stawiała budowniczym
następujące wymogi:
 tryglif musi znaleźć się nad każdą kolumną i
nad każdym interkolumnium
 na krawędziach fryzu należy umieścić dwa,
stykające się ze sobą pod kątem prostym
tryglify, nigdy metopy
 każdy tryglif należy umieścić dokładnie nad
środkiem kolumny i nad środkiem interkolumnium


Styl dorycki nie był
stosowany wyłącznie na
terenach zamieszkanych
przez Dorów, ale w
zasadzie wszędzie gdzie
dotarła grecka
cywilizacja.
Najciekawsze przykłady
budowli doryckich
zachowały się w Italii i
na Sycylii. Stworzoną w
Italii odmianą porządku
doryckiego był porządek PARTENON W STYLU DORYCKIM
toskański.
PORZĄDEK JOŃSKI

Porządek joński to
jeden z trzech
podstawowych porządk
ów
architektonicznych wys
tępujących
w architekturze
starożytnej Grecji.
Posiada dwie odmiany:
attycką i
małoazjatycką,
różniące się przede
wszystkim detalami
bazy i belkowania.
Powstał w Azji
Mniejszej na
przełomie VII i VI w.
p.n.e. pod wpływem
budownictwa ludów
Wschodu.
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE

lekkość, smukłe proporcje, bogate zdobienia
baza oparta na plincie: w wariancie attyckim
trójczłonowa złożona z dwóch torusów i trochilusu między
nimi, albo w wariancie małoazjatyckim – wieloczłonowa,
dowolnie zestawiona z torusów i trochilusów
trzon kolumny ozdobiony 24 kanelurami połączonych
listewkami (stegami), żłobkowanie jest węższe niż w
stylu doryckim. Mniej wyraźnie jest zaznaczony entasis,
zwężenie trzonu poniżej głowicy jest też mniejsze
głowica – najbardziej charakterystyczny element
wyróżniający styl joński ukształtował się w VI w.
p.n.e., zbudowana jest z ozdobnej, opisywanej często
jako przypominającej baranie rogi, woluty. Kształt
woluty wywodzi się z rolowanej nad wejściem maty.
Powyżej woluty abakus o profilowanych krawędziach, często
dość bogato zdobiony Głowica porządku jońskiego


belkowanie złożone z trójczłonowego architrawu na którym
opiera się w wariancie attyckim bogato
zdobiony fryz ciągły (w porządku doryckim fryz
zdobiony
był metopami rozdzielonymi tryglifami).
fryz zdobiony był reliefem z scenami
mitologicznymi, historycznymi.
Najbardziej znanym i ciekawym przykładem
jest fryz Partenonu zwany fryzem
partenońskim. W odmianie małoazjatyckiej
fryz nie posiada tak bogatej dekoracji.
Jego ozdobą jest rząd wystających kostek.
Powyżej fryzu znajdowała się najwyższa
część belkowania – gzyms wieńczący, często
niższy niż w porządku doryckim, ale o
bardziej skomplikowanej formie. Górną
jego część stanowiła listwa
zdobiona kimationem, antemionem lub plecio
nką, zakończona na
ogół ząbkowaniem. Świątynie budowane w
stylu jońskim kryte były, podobnie jak
świątynie w stylu
doryckim, dwuspadowym dachem zwieńczonym
tympanonem, z gzymsem
ozdobionym akroterionami. Wzdłuż dachu
biegła rynna (sima) zakończona rzygaczami w
postaci lwich pysków.
Pole przyczółka wypełniała bogata
dekoracja rzeźbiarska
świątynie stawiano na trzystopniowej
podbudowie (krepidoma)
ŚWIĄTYNIA NIKE APTEROS W STYLU
JOŃSKIM
PORZĄDEK
KORYNCKI
Porządek koryncki – jeden z trzech
podstawowych porządków
architektonicznych występujących w architekturze
starożytnej Grecji. Rozwinął się jako
odmiana porządku jońskiego na przełomie V i IV w.
p.n.e.. Według legendy przytoczonej
przez Witruwiusza kapitel koryncki został
wynaleziony przez architekta Kallimacha, gdy
zauważył on że kosz ofiarny ustawiony na grobie
młodej dziewczyny porósł akantem.
Jest jeszcze bardziej rzeźbiarski i dekoracyjny niż
porządek joński. Zdecydowana różnica występuje w
rysunku głowicy, która ma kształt kielicha
uformowanego z ustawionych w dwóch rzędach liści
akantu

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE

smuklejsze proporcje i bardziej ozdobna głowica niż w
porządku jońskim

baza – jak w porządku jońskim, czyli trójczłonowa złożona z
dwóch torusów i trochilusu między nimi

trzon kolumny, jak w stylu jońskim, ozdobiony
24 kanelurami połączonych listewkami (stegami), kolumna o
smuklejszych proporcjach

głowica – najbardziej charakterystyczny element
wyróżniający styl koryncki, ma kształt koszyka (kalatosu)
uformowanego z dwóch rzędów liści akantu mocno
rozchylonych na zewnątrz, powyżej liści znajdują się
cztery pojedyncze woluty podtrzymujące abakus. Pomiędzy
tymi wolutami znajdują się jeszcze cztery pary mniejszych
wolut, spomiędzy których wyprowadzona jest palmeta lub inny
motyw roślinny


belkowanie podobne jak
w stylu jońskim, czyli
złożone z
trójczłonowego architraw
u na którym opiera się
zdobiony fryz ciągły.
Powyżej fryzu
znajdowała się
najwyższa część
belkowania –
gzyms wieńczący,
często podparty
wspornikami - jest to
dodatkowy element w
porównaniu porządku
ŚWIĄTYNIA ZEUSA OLIMPIJSKIEGO W ATENACH STYLU
korynckiego z
KORYNCKIEGO
porządkiem jońskim.
AKROPOL

Akropol ateński
jest to wapienne
wzgórze, które
wznosi się 95
metrów ponad
miastem Ateny (157
m n.p.m.). Na jego
szczycie znajdują
się ruiny
Partenonu świątyni powstałej
na cześć bogini
Ateny Partenos
,patronki miasta.
AKROPOL-FILM
PARTENON

Partenon - światynia
zbudowana z inicjatywy
Peryklesa w latach 447 432 p.n.e. Poświęcona była
Atenie, patronce miasta.
Wewnątrz stał posąg Ateny
wykonany ze złota i kości
słoniowej przez Fidiasza.
ERECHTEJON

Erechtejon - świątynia
zbudowana na cześć
Erechtejusza,
posięcona Atenie i
Posejdonowi. W jednym
z rogów znajdują się,
charakterystyczne dla
tej świątyni, rzeźby
sześciu kariatyd.
RZEŹBA ATENY NA PARTENONIE


Atena Partenos – statua kultowa
Ateny-Dziewicy, wykonana w latach
447–438 p.n.e. przez Fidiasza dla
Partenonu w Atenach.
Obok Zeusa Olimpijskiego była
największą grecką rzeźbą sakralną,
jej wysokość wynosiła 12 m wraz z
bazą. Posąg ten uznawany był za
jedno z największych dzieł
Fidiasza. Wykonany był w technice
chryzelefantynowej (ze złota i
kości słoniowej). Umieszczony był
wewnątrz Partenonu. Rozmiary bazy
(bok o długości 8,1 m) zaważyły na
planie Partenonu. Jego nawa
środkowa ma niespotykaną długość, a
to w celu pomieszczenia posągu
wraz z bazą.
DYSKOBOL

Rzeźba Myrona,
wykonana została w V w.
p.n.e. przedstawiająca
atletę.
Autentyczna rzeźba dłuta
Myrona nie zachowała się
do naszych czasów –
została zrekonstruowana
na podstawie
późniejszych rzymskich
kopii.Rzeźbiarz stworzył
ją najprawdopodobniej we
wczesnym okresie swojej
twórczości.

Uwzględnił w niej grecki kanon piękna. Postać jest
wyidealizowana, ciało przedstawione w pełnej syntezie.
Autor ukazał ruch i wewnętrzny dynamizm postaci w
sposób zrównoważony i opanowany. Sportowiec jest
ukazany tuż przed wyrzuceniem dysku (stąd nazwa
„dyskobol”). Ramiona są ułożone w taki sposób, że
wydaje się jakby tworzyły część okręgu. Głowa pochylona
ku przodowi akcentuje oś symetrii ciała przebiegającą
równolegle do lewej nogi zgiętej w kolanie, dotykającej
dużym palcem ziemi. Jego ciało wydaje się przez to
proporcjonalne. Mistrz uwidocznił także większość
mięśni, czyli zadbał o szczegóły. Wydaje się jakby
atleta został ujęty w momencie spoczynku między dwiema
czynnościami, odchyleniem dysku do tyłu, a wyrzuceniem.
Jednocześnie brak emocji na twarzy przedstawianej
postaci sugeruje ogromne skupienie. Postać ukazana jest
w pełni realistycznie, oddaje naturalny ruch, co jest
dowodem na to, że za najwyższy wzór Myron obrał naturę,
wybierając z niej najdoskonalsze elementy.
Autorzy:
Pamela Benedyczak& Aleksandra Ochocka