Op weg naar kwaliteitsvol en kansrijk leren Tussentijdse evaluatie van het decreet van 15 juni 2007 betreffende het volwassenenonderwijs Studiedag Vlaams Parlement – 18 februari 2011

1

Overzicht van de presentatie

1.

2.

3.

4.

5.

Opzet, vraagstelling en gehanteerde methodologie bij het onderzoek Ondersteuning en kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs Consortia volwassenenonderwijs en regionale samenwerking in het volwassenenonderwijs De financiering en subsidiëring van de Centra voor Basiseducatie en de Centra voor Volwassenenonderwijs De centrumreglementen 2

Opzet, vraagstelling en gehanteerde methodologie

3

Juridisch kader

• – Evaluatie kwam er op vraag van de sociale partners tijdens de onderhandelingen over het decreet volwassenenonderwijs: – • • • Tussentijdse, beperkte evaluatie in 2009: Ondersteuning, kennis- en expertiseontwikkeling Consortia volwassenenonderwijs Financiering en subsidiëring van de centra • Grondige, globale evaluatie in 2012 Van de beleidsdoelstellingen 4

Evaluatie in 3 fases

• • • – – Fase 1: evaluatie ‘onderwijs aan gedetineerden’ Uitgevoerd door de onderwijsadministratie Opgeleverd in januari 2010, vrijgegeven april 2010 – – Fase 2: tussentijdse evaluatie van het decreet VWO Uitgevoerd door de onderwijsadministratie Opgeleverd in december 2010, vrijgegeven februari 2011 – Fase 3: grondige evaluatie van het decreet VWO Zal nog aanbesteed worden aan wetenschappelijke of academische instelling 5

Stuurgroep

• • – – Tussentijdse evaluatie werd uitgevoerd door onderwijsadministratie: Beleidsevaluatie kerntaak van een departement Scoop van deze evaluatie is beperkt (geen beleidsdoelstellingen) – – Uitvoering door ambtelijke stuurgroep Coördinatie door ILSV (departement O & V) Samenstelling: afdelingen uit departement O & V, stafdiensten, AHOVOS, AKOV en inspectie.

6

Twee centrale onderzoeksvragen

• • • Hoe ver staan de verschillende instellingen met de implementatie van het decreet volwassenenonderwijs drie jaar nadat het van kracht werd? (= beschrijvende analyse) Hebben de geïmplementeerde beleidsmaatregelen onbedoelde gevolgen die de organisatie van het volwassenenonderwijs bemoeilijken of onmogelijk maken?

NIET

: in welke mate zijn de initiële beleidsdoelstellingen al gerealiseerd.

7

Bronnenmateriaal (1)

• • – – – Cijferanalyse van de databanken Problemen met validiteit en volledigheid van data!!

Geen vergelijking met situatie voor decreet VWO mogelijk Geen databank voor de CBE (wel andere cijferbronnen) – – Centrumreglementen 100% respons van zowel CVO als CBE Screening op aantal onderdelen, geen individuele beoordeling 8

Bronnenmateriaal (2)

• • Bevraging van de centra Responsgraad CBE CVO Vragenlijst 100% 97% Rekenblad 100% 95% – – – – Gesprekken met onderwijspartners: Vakorganisaties Koepels inrichtende machten en GO!

Consortia volwassenenonderwijs Pedagogische begeleidingsdiensten, VOCVO en decretale stuurgroep 9

Opbouw van rapport

Elk hoofdstuk volgt vast stramien: 1.

2.

3.

4.

Door decreetgever vastgestelde knelpunten.

Door decreetgever voorgestelde maatregelen.

Uiteindelijk goedgekeurde en geïmplementeerde nieuwe beleidsmaatregel.

Evaluatie van de beleidsmaatregel op basis van bronnenmateriaal 10

Ondersteuning en kennis- en expertiseontwikkeling

11

Structuur van ondersteuning en begeleiding (1)

• In staat volwaardige ondersteuning uit te bouwen • Samenwerkingsovereenkomsten VlaReg met PBD/VOCVO scheppen transparantie • Netgebonden begeleiding behouden goede zaak • VOCVO heeft die grotere (koepel)structuur niet – Andere relatie met centra 12

Structuur van ondersteuning en begeleiding (2)

• Nood aan afstemming decreet VWO en kwaliteitsdecreet m.b.t. taken PBD • PBD werken netoverschrijdend samen rond thema’s • Weinig samenwerking tussen PBD en VOCVO • Wennen aan structuur VOCVO • Grote werkbelasting voor planning en verslaggeving ondersteuningsopdrachten PBD en VOCVO 13

Beleidsaanbevelingen

• • T.a.v. de Vlaamse overheid Stem de regelgeving – met name het kwaliteitsdecreet en het decreet volwassenenonderwijs – met betrekking tot de ondersteuning en begeleiding van het volwassenenonderwijs af. Beperk de planlast voor de begeleidingsdiensten en het VOCVO zoveel mogelijk door de verschillende termijnen waarbinnen verantwoordingsstukken en planningsdocumenten aan de administratie moeten bezorgd worden, op elkaar af te stemmen.

14

Beleidsaanbevelingen

• T.a.v. het VOCVO en de PBD Versterk de begeleiding en ondersteuning van de centra door beter en meer samen te werken.

15

Financiering van ondersteuning en begeleiding (1)

• Extra middelen als positief ervaren… – Meer begeleiders – In lijn met opdrachten decreet • …maar – Besparingen 2009 – Verzwaring opdrachten PBD – BE ervaart geen uitbreiding van omkadering – Versnippering middelen – Combinatie ondersteuning CBE en niet koepelgebonden CVO meerwaarde?

16

Financiering van ondersteuning en begeleiding (2)

Leidt de hogere financiering voor de PBD en het VOCVO tot een versterkte ondersteuning voor de centra?

Veel versterking Weinig versterking Hetzelfde Weet niet PBD

22 30 23 25

VOCVO

23 59 9 9 17

Financiering van ondersteuning en begeleiding (3)

• Middelen PBD regulier toekennen?

– Integreren in reguliere omkadering (kwaliteitsdecreet): personeelsstatuut • Aanvullende middelen ook na 2012 structureel?

– Decreten voorzien niet dat middelen in vraag gesteld worden – Bij nieuwe samenwerkingsovereenkomst mogelijk nieuwe prioriteiten • Middelen voor VWO kleuren?

– Goede zaak en dus behouden 18

Beleidsaanbevelingen

• T.a.v. Vlaamse overheid Onderzoek hoe aanvullende middelen voor begeleiding en ondersteuning door de PBD zo toegekend worden dat de aangeworven personeelsleden dezelfde rechtspositieregeling genieten als de andere personeelsleden van de PBD.

19

Realisatie van de ondersteuningsopdrachten (1)

Welke ondersteuning hebben centra gebruikt?

Koepel CVO Niet koepel CVO + CBE Veel (Heel) weinig

• Nascholing • Kwaliteitszorgsysteem • Regelgeving • Gecombineerd onderwijs • Nascholingsbeleid • Werving • Nascholing • Kwaliteitszorgsysteem • Implementeren OP + LP • Gecombineerd onderwijs • Regelgeving • Implementatie agogisch project 20

Realisatie van de ondersteuningsopdrachten (2)

• Onevenwicht in begeleiding VOCVO?

• Nood aan ondersteuning voor beginnende leraren in de basiseducatie?

– Geen nieuwe VOBE – Apart specialisatietraject of intensieve bijscholing?

– Via expertisenetwerken, VOCVO?

21

Beleidsaanbevelingen

• • T.a.v. VOCVO Werk ondersteuningsaanbod verder uit zodat CBE én koepelloze CVO op een evenwichtige manier hun gading vinden Breng de behoefte aan bijkomende opleiding voor beginnende leraren BE in kaart 22

Organisatiestructuur samenwerkingsverband PBD en VOCVO

• Decretale stuurgroep functioneert niet optimaal: – Verhouding samenwerkingsverband - decretale stuurgroep – Verdeling taaklast DS onevenwichtig – Centra kennen werking DS onvoldoende – Centrumbesturen niet vertegenwoordigd – DS wil zelf herstructureren 23

Organisatiestructuur decretale stuurgroep

• Geen geïntegreerd samenwerkingsverband VOCVO – PBD: ieder zijn taken – Verschillen in cultuur, historiek – Meeste centra geen inzicht in kennis- en expertiseontwikkeling • Bepaalde thema’s niet meer exclusief VWO: EVC, gecombineerd onderwijs, e-leren 24

Beleidsaanbevelingen

• T.a.v. Vlaamse overheid Volg de werking van de decretale stuurgroep van nabij op en stuur het model van samenwerking bij wanneer zou blijken dat de werking op korte termijn niet verbetert.

25

Beleidsaanbevelingen

• • T.a.v. decretale stuurgroep Kom tot een meer evenwichtige taakverdeling tussen de verschillende leden.

Communiceer verder over de werkzaamheden met de centra, de consortia volwassenenonderwijs en de overheid via de nieuwsflash • T.a.v. VOCVO en PBD Werk een model van samenwerking uit waardoor de gemeenschappelijke opdrachten, mensen en middelen alle centra dienen.

26

Opdrachten en financiering van de kennis- en expertiseontwikkeling

• Heel wat gerealiseerd – OP, LP, … • Onderwijspartners en centra weinig zicht op financiering – 80/20 regel • Onderwijspartners vragen herziening samenwerkingsovereenkomst • Grote werkdruk centra door OP – Organisatie niet optimaal – Compensatie 27

Beleidsaanbevelingen

• • T.a.v. de Vlaamse overheid Herbekijk de samenwerkingsovereenkomsten tussen de Vlaamse Regering, het VOCVO en de PBD met betrekking tot de kennis- en expertiseontwikkeling in relatie tot de opdrachten en de budgettaire situatie.

Stem bij de herziening van de samenwerkingsovereenkomst de opdrachten op vlak van EVC en het gecombineerd onderwijs, e-leren en afstandsonderwijs af op de taken die worden uitgevoerd in het kader van Toll-Net en het kennisnetwerk EVC.

28

Beleidsaanbevelingen

• T.a.v. het VOCVO en de PBD Realiseer een gemeenschappelijke jaarlijkse begroting voor de uitvoering van de opdrachten in het kader van de kennis- en expertiseontwikkeling.

29

Nieuwe beleidsontwikkelingen

• Decreet VO 2007 gebaseerd op secundair onderwijs (‘Themadecreet’ over ET/OD en SET) • Ondertussen nieuwe regelgeving – VKS, kwaliteit, HBO5: beïnvloeden decreet VWO – Nog geen volledige afstemming: onduidelijkheid (procedures) 30

Omvorming van lineaire opleidingen en voorlopig modulaire structuurschema’s

• SVO: – 41 voorlopig modulaire structuurschema’s en 24 lineaire opleidingen nog geen modulair OP – Enkele centra werken voornamelijk met voorlopige structuurschema’s of lineaire opleidingen – Debat over integratie werkplekleren en ‘zwevende modules’ • HBO5: omvormingsproces stilgevallen • SLO : modulair OP 31

Procedure ontwikkeling modulaire opleidingsprofielen

• Meer autonomie bij curriculumontwikkeling • Gevalideerde referentiekaders: civiel effect • Knelpunten – Expertise – Geen garantie op succes • Twee strekkingen bij onderwijspartners – Autonomie maximaal, maar vereenvoudiging – Meer evenwicht tussen rol sector en rol overheid (model ‘AAV’) • Kortere, meer efficiënte procedure OP 32

Beleidsaanbevelingen

• • T.a.v. de Vlaamse overheid Stem de regelgeving die de curriculumontwikkeling in het volwassenenonderwijs bepaalt af. Volg de omvorming van de lineaire en voorlopig modulaire opleidingen naar definitief modulaire opleidingen goed op, maar wijzig de huidige termijnen niet. 33

Beleidsaanbevelingen

• T.a.v. de Vlaamse overheid Start een werkgroep op met daarin vertegenwoordigers van de overheid, van de onderwijsverstrekkers en van de decretale stuurgroep met als doelstelling om tot een vereenvoudigde en meer transparante procedure voor de ontwikkeling van opleidingsprofielen voor de basiseducatie en het secundair volwassenenonderwijs te komen, zonder dat daarmee ingeboet wordt op de kwaliteit.

• T.a.v. de decretale stuurgroep Maak een globale planning op tot 1 september 2012 met betrekking tot de omvorming van lineaire en voorlopig modulaire opleidingen naar definitief modulaire opleidingen. 34

Consortia volwassenenonderwijs en regionale samenwerking

35

13 consortia volwassenenonderwijs REGIO XIII REGIO XII REGIO I REGIO XI REGIO X REGIO II REGIO IX REGIO III REGIO V REGIO VI REGIO IV REGIO VII REGIO VIII REGIO VIII

36

Algemene opmerkingen m.b.t. de consortia volwassenenonderwijs

• • Op basis van bevraging Grote voorstanders versus hevige tegenstanders Geen vraag naar afschaffing, maar wel bijsturingen • • Consortia op verschillende snelheden • Subsidiëringvoorwaarden Alle consortia voldoen aan subsidiëringsvoorwaarden Knelpunt is de rapportering 37

Beleidsaanbevelingen

• • T.a.v. de Vlaamse overheid Behoud de consortia volwassenenonderwijs als een instrument om tot meer samenwerking en afstemming te komen, maar voer enkele noodzakelijke aanpassingen door.

Voorzie in duidelijke richtlijnen voor de consortia m.b.t. financiële en activiteitenverslagen.

38

Structuur en organisatie van de consortia volwassenenonderwijs

• • • • Voorwerp van discussie: Structuur: log en zwaar?

Besluitvorming consortium: diverse systemen?

LOCCO: nood aan een meer stevige juridische basis?

Onverenigbaarheden functie van afgevaardigd bestuurder?

39

Beleidsaanbeveling

• • • T.a.v. de Vlaamse overheid Voorzie in de nieuwe geplande syndicale structuur voor het onderwijs een stevigere juridische basis voor het lokaal comité van het consortium volwassenenonderwijs.

Voorzie in de regelgeving minimale krijtlijnen m.b.t. de inzet van middelen, aanwerving, arbeidsvoorwaarden en verloning van het personeel m.h.o. op grotere eenvormigheid. Schrijf in de regelgeving de onverenigbaarheid in tussen de functie van afgevaardigd bestuurder van het consortium en het actief in dienst zijn als personeelslid van een aangesloten centrum.

40

Beleidsaanbevelingen

• T.a.v. de consortia Evalueer de besluitvormingsprocedure binnen het consortium en stuur deze eventueel bij. Probeer daarbij de overlegstructuren efficiënter en doeltreffender te maken en plan deze meer i.f.v. de verwachte dossierstromen.

41

Subsidiëring consortia volwassenenonderwijs

Op basis van bevraging: • Voldoende (70%) of onvoldoende (30%)?

– Afhankelijk van schaalgrootte • Kleine consortia: 91% onvoldoende • Grote consortia: 11% onvoldoende – Acuter na besparingen • Dringende financiële problemen: invoering van een sokkelfinanciering – Verdeling sokkel – Verdeling gedetineerden enveloppe – Verdeling basisenveloppe o.b.v. lesurencursist 42

Opdrachten consortia volwassenenonderwijs (1)

Op basis van bevraging: – Hoge tevredenheidsscores – Niet alle taken worden evenveel opgenomen 43

Opdrachten consortia volwassenenonderwijs (2)

Niet opgenomen opdrachten (bevraging): • Coördinatie duale en geïntegreerde trajecten – Taak opgenomen: slechts 21.5% – Lagere tevredenheidscores • Samenwerking VDAB, Syntra’s en andere regionale socio economische en socio-culturele actoren 44

Opdrachten consortia volwassenenonderwijs: samenwerking met andere actoren

Op basis van bevraging: • Wel samenwerking met centra niet met VDAB of Syntra’s

Met andere centra in het consortium Met de VDAB Met de Syntra Met andere socio-culturele en socio economische actoren in de regio

• Wel hoge tevredenheid

Niet

31,1% 72,3% 91,6% 70,0%

In beperkte mate

48,4% 23,5% 8,4% 29,2%

In grote mate

20,5% 4,2% 0,0% 0,8% 45

Beleidsaanbeveling • T.a.v. consortia Geef voldoende ruimte en aandacht aan de opdrachten die tot nu toe nog niet werden opgenomen.

46

Opdrachten consortia volwassenenonderwijs: bekendmaking van het opleidingsaanbod

Op basis van bevraging: • Investering in bekendmaking van het opleidingsaanbod (gebruik: 88%) Heel tevreden 25% Heel ontevreden 3% Ontevreden 8% Tevreden 64% • SID-in: Hoge tevredenheidsscores (87%) en hoog gebruik (78%) 47

Beleidsaanbeveling • T.a.v. Vlaamse Overheid Blijf de aanwezigheid van het volwassenenonderwijs op de SID-in beurzen voorzien via de consortia.

48

Opdrachten consortia volwassenenonderwijs: opleidingsplannen

• Deel 1: Omgevingsanalyse – Ingediend in zomer 2009 – Onvoldoende als leidraad of instrument – Bevraging: taak opgenomen: 96.6% • Deel 2: SWOT-analyse en SD en OD – Ingediend november 2010 – Niet meegenomen in de tussentijdse evaluatie • Geen statisch document 49

Beleidsaanbeveling

• T.a.v. consortia Werk de opleidingsplannen verder uit met een analyse van de verzamelde data en met strategische en operationele doelstellingen voor de verdere termijn van de samenwerkingsovereenkomsten.

50

Opdrachten consortia volwassenenonderwijs: coördinatie van het onderwijs aan gedetineerden

Op basis van bevraging • Vooral: – Ondersteuning van centra bij opzetten van onderwijsaanbod – Detecteren van leervragen • Minder: – Opzetten van trajectbegeleiding • Hoge tevredenheidsscores Heel tevreden 48% Heel ontevreden 6% Ontevreden 6% Tevreden 40% 51

Beleidsaanbeveling

• T.a.v. consortia Verleg de klemtoon op het vlak van ondersteuning van het onderwijs aan gedetineerden meer naar de trajectbegeleiding van gedetineerden.

52

Opdrachten consortia volwassenenonderwijs: ombudsdiensten

• Knelpunten – Cursisten vinden de weg niet naar het consortium – Veel onontvankelijke klachten – Formalisering en juridisering van de procedure: bv. “ overeenstemming tussen het onderwijsaanbod en de decretale en reglementaire bepalingen over eindtermen, specifieke eindtermen, basiscompetenties, opleidingsprofielen en leerplannen” – Rapportering • Hoge tevredenheidsscores (89%) 53

Beleidsaanbeveling

• T.a.v. Vlaamse Overheid Voorzie in duidelijke richtlijnen met betrekking tot de rapportering van de werking van de regionale ombudsdiensten • T.a.v. consortia Zoek naar instrumenten om het bestaan van de regionale ombudsdiensten beter bekend te maken bij cursisten en maak deze meer toegankelijk door talige en andere overbodige drempels weg te nemen 54

Opdrachten consortia volwassenenonderwijs: moeilijke taakafbakening

Op basis van bevraging: • Taakafbakening met PBD en VOCVO is niet voldoende duidelijk.

• Nieuwe taken worden opgenomen: keuze- en trajectbegeleiding van cursisten.

55

Beleidsaanbevelingen

• • T.a.v. de Vlaamse overheid Controleer nauwgezetter of de consortia zich houden aan hun takenpakket, in het bijzonder wanneer het gaat om opdrachten die toegekend zijn aan de PBD en het VOCVO.

Klaar de rol van de consortia op vlak van keuzebegeleiding en oriëntering van kandidaat-cursisten uit en schrijf indien nodig deze opdracht in de regelgeving en de samenwerkingsovereenkomsten.

56

Procedure tot verkrijgen van nieuwe onderwijsbevoegdheid (1)

• Op basis van bevraging – Consortia hebben werk gemaakt van beoordelingskader • Taak opgenomen: 84%, toch iets lagere tevredenheid • Adviesfase verloopt problematisch !!

– Blokvorming van netten – Individuele dwarsliggers – “Gemarchandeer” 57

Procedure tot verkrijgen van nieuwe onderwijsbevoegdheid (2)

Analyse aanvragen onderwijsbevoegdheid (1/9/8 - 31/12/9) • Adviezen consortia

Niet-beschermde opleidingen Beschermde opleidingen Unaniem gunstig

71,0% 74,7%

Gunstig bij meerderheid

19,4% 20,0%

Negatief

9,7% 5,3% • 1 consortium: 46% van alle negatieve adviezen • 6 consortia: alle aanvragen positief bij consensus 58

Procedure tot verkrijgen van nieuwe onderwijsbevoegdheid (3)

De huidige procedure leidt niet toe een evenwichtiger aanbod: • Conflicten over onderwijsbevoegdheid = voornaamste reden negatieve houding consortia.

• Mogelijke oplossing – Zal nieuw financieringssysteem tot rationalisatie leiden?

– Brengen opleidingsplannen soelaas?

– Kan onderwijsbevoegdheid gekoppeld worden aan vestigingsplaats?

– Moet rol consortia in de procedure tot het verkrijgen van nieuwe onderwijsbevoegdheid ingeperkt worden?

59

Procedure tot verkrijgen van nieuwe onderwijsbevoegdheid (4)

Vlaamse Regering volgt de adviezen van de consortia niet • Beschermde opleidingen • Niet-beschermde opleidingen • Positief bij meerderheid (100%) • Negatief (55%)

Niet-beschermde opleidingen Beschermde opleidingen Unaniem gunstig

51,8%

Gunstig bij meerderheid

19,4% 33,3%

Negatief

20,0% 12,5% 60

Procedure tot verkrijgen van nieuwe onderwijsbevoegdheid (5)

Opvallende vaststellingen • Advies consortia: nood aan een betere motivering • Dossiers CVO – Minimalistisch ingevuld – Geen rekening met rationele inbedding aanbod – Aanvragen in bulk – Aanvragen voor voorlopig modulaire structuurschema’s – Geen aandacht voor profilering van het centrum 61

Beleidsaanbeveling

• • T.a.v. consortia Motiveer de adviezen met betrekking tot het verkrijgen van onderwijsbevoegdheid veel grondiger en werk vanuit de doelstelling te komen tot een rationeel en behoeftedekkend aanbod.

Stem het beoordelingskader voor het verstrekken van adviezen over de onderwijsbevoegdheid af op de opleidingsplannen en de criteria van de VLOR en de overheid • T.a.v. CVO Motiveer de aanvragen tot het verkrijgen van nieuwe onderwijsbevoegdheid veel grondiger.

62

Procedure tot verkrijgen van nieuwe onderwijsbevoegdheid (6)

Veel onderwijsbevoegdheid wordt niet aangewend • Referteperiode 08-09: 47.6% “Babushkamodel” • Problemen met het uitreiken van studiebewijzen • Onderwijsbevoegdheid in clusters van opleidingen?

• Uitbreiding en inperking termijn onderwijsbevoegdheid? • Rol consortia?

63

Beleidsaanbeveling

• • T.a.v. Vlaamse Overheid Herbekijk de procedure voor het verkrijgen van onderwijsbevoegdheid i.f.v. de eventuele invoering van een systeem van clusters van opleidingen in relatie tot rationalisatie van de niet-aangewende onderwijsbevoegdheid -beperking van de adviesbevoegdheid van de consortia en -inkorting van de periode waarbij centra hun onderwijsbevoegdheid behouden.

Ontwikkel een draaiboek voor het verkrijgen van onderwijsbevoegdheid en respecteer de termijnen 64

VRAGEN ??

65

Subsidiëring of financiering van de CVO en de CBE

66

320000 310000 300000 290000 280000 270000 260000 250000 240000 230000

Evolutie van het globale budget voor volwassenenonderwijs (2006-2010)

BJ 2006 BJ 2007 BJ 2008 BJ 2009 BJ 2010 67

Aantal centra en schaalgrootte (2006-2010)

• •

Centra voor Basiseducatie

– Aantal centra: 29 in 2007  13 in 2010 – Gemiddelde schaalgrootte: 91.538 LUC in 2006  263.910 LUC in 2010 – Relatief vlotte administratieve afhandeling van de fusies

Centra voor Volwassenenonderwijs

– Aantal centra: 117 in 2007  111 in 2010 – Gemiddelde schaalgrootte: 386.470 LUC in 2006  394.546 LUC in 2010 68

Rationalisatienorm CVO

• CBE = huidige rationalisatienorm geen probleem • CVO = rationalisatienorm probleem voor 8-tal centra • Wat met de rationalisatienorm?

Lager 17,6% Hoger 39,6% Gelijk 42,9% 69

Beleidsaanbeveling

• T.a.v. de Vlaamse overheid Behoud de huidige rationalisatienorm voor zowel de CVO als de CBE en voer een positief beleid dat gericht is op een verdere, selectieve schaalvergroting onder de CVO.

70

Regionale spreiding aanbod CBE (2009) Leergebied

Alfabetisering NT2 ICT MO Nederlands Talen NT2 Wiskunde Maatwerk

Totaal Aantal actieve vestigingsplaatsen

52 59 76 64 43 75 37 19

111 % van gemeenten met een aanbod

24% 25% 31% 27% 21% 31% 13% 6%

36%

71

Vestigingsplaatsen CVO

• • – – Vestigingsplaatsen: 431 in 2007 naar 400 in 2010 62 vestigingsplaatsen gesloten 31 nieuwe vestigingsplaatsen opgericht – – – – – Redenen sluiten vestigingsplaats Regiovreemd (59%) Dalend aantal cursisten (10%) Gevolg nieuwe financieringssysteem (7%) Herprofilering van het centrum (6%) Stopzetten van een samenwerkingsverband (6%) 72

Regiovreemde vestigingsplaatsen

• Regiovreemde vestigingsplaatsen: van 104 in 2007 naar 58 in 2010.

• Vooral overheveling, geen sluiting • Nog drie types regiovreemde vestigingsplaatsen – CVO met provinciale werking – Grote regiovreemde vestigingsplaatsen – Kleine en niet-cruciale regiovreemde vestigingsplaatsen • Toekomst: weinig eensgezindheid!

73

Regionale spreiding aanbod CVO

• Beperktere regionale spreiding in de CVO – Wel sterke regionale spreiding voor ICT, huishoudelijk onderwijs, handel, mechanica-elektriciteit, NT2 en talen.

– Nijverheidstechnische opleidingen vooral in landelijke regio’s.

– HBO5 en SLO in de centrumsteden – Algemene vorming in alle consortia 74

Beleidsaanbeveling

• • T.a.v. de Vlaamse overheid Behoud het huidige beleid t.a.v. de regiovreemde vestigingsplaatsen met het oog op een verdere rationalisatie en een meer regionale werking van het volwassenenonderwijs.

Bewaak de regionale spreiding van het aanbod naargelang het studiegebied, maar voorkom een verdere versnippering van het aanbod.

75

Evolutie onderwijsbevoegdheid (1)

Onderwijsbevoegdheid: 5.624 opleidingen in 2007 naar 6.600 opleidingen in 2010 – 783 keer onderwijsbevoegdheid verkregen via ambtshalve concordantie – 524 keer onderwijsbevoegdheid via normale procedure – 328 keer onderwijsbevoegdheid opgeheven • 255 keer door opheffing structuurschema • 73 keer op vraag van overheid 76

Evolutie onderwijsbevoegdheid (2)

Sterkste toename onderwijsbevoegdheid in periode 2007 2010:  17,6%

Via gewone procedure

1.

2.

3.

4.

5.

Voeding (89x) Bouw (69x) Mechanica-elektriciteit (51x) Talen RG1+2 (38x) Grafische technieken (36x)

Via concordantie

1.

2.

3.

4.

5.

Voeding (326x) Bouw (153x) Hout (87x) Mechanica-elektriciteit (78x) Handel (54x) 77

Evolutie onderwijsbevoegdheid (3)

Sterkste afname onderwijsbevoegdheid (effectief) in periode 2007-2010 1. Huishoudelijk onderwijs (80x) 2. Voeding (51x) 3. Hout (48 x) 4. Bouw (32x) 5. Mechanica-elektriciteit (26x) In 5 studiegebieden en de specifieke lerarenopleiding nam de onderwijsbevoegdheid netto af.

78

Beleidsaanbeveling

• T.a.v. de Vlaamse overheid Onderzoek de indeling van de opleidingen in de verschillende studiegebieden en probeer tot een indeling te komen waarbij inhoudelijk verwante opleidingen in hetzelfde studiegebied zitten.

79

Evolutie van het aanbod

Evolutie van het aantal CVO dat een bepaald studiegebied inricht

Aanbod

 1.

Grafische technieken (58%) 2.

3.

4.

5.

Bijz. educ. Noden (57%) Personenzorg (24%) Koeling en warmte (21%) Land- en tuinbouw (20%)

Aanbod

 1.

Diamantbewerking (-50%) 2.

3.

4.

5.

Textiel (-33%) Toerisme (-22%) Huishoudelijk onderwijs (-11%) Industriële wet. (-4%) 80

Stopgezet aanbod

• • • Op basis van bevraging 126 opleidingen stopgezet = 2,1% van het aanbod in 48 centra Vooral huishoudelijk onderwijs, talen richtgraad 1+2 en talen richtgraad 3+4 Redenen stopzetten opleiding • • • • • Dalend aantal cursisten (37%) Herprofilering van het centrum (15%) Aanbod niet meer actueel (7%) Gevolg nieuwe financieringssysteem (6%) Geen geschikt personeel (5%) 81

Capaciteitstekort

Op basis van bevraging – 210 opleidingen met capaciteitstekort in 50 centra – Centra voor Basiseducatie: • Vooral bij NT2 en alfa NT2, maar ook ICT en MO (rijbewijs) – Centra voor Volwassenenonderwijs: • Capaciteitstekort vooral in SG personenzorg, talen richtgraad 1+2, mechanica-elektriciteit en grafische technieken 82

Beleidsaanbevelingen

• • T.a.v. de Vlaamse overheid Monitor de evolutie van het opleidingenaanbod de komende jaren en let specifiek op het risico op een eventuele verschraling en het stopzetten van unieke, maatschappelijk waardevolle opleidingen.

Onderzoek op korte termijn in welke mate het opportuun is de overgangsmaatregelen voor de invoering van het nieuwe financieringssysteem in te korten, om zo het groeipotentieel van bepaalde opleidingen en studiegebieden niet te beknotten.

83

Beleidsaanbeveling

• T.a.v. de centra en de consortia Realiseer voor de nijverheidstechnische opleidingen, de HBO opleidingen en de specifieke lerarenopleidingen een schaalvergroting van het opleidingenaanbod m.h.o. op een meer efficiënte inrichting en een versterking van de draagkracht van de centra.

84

Evolutie lesurencursist in de CBE tussen 2002 en 2010

3.500.000

3.000.000

2.500.000

2.000.000

1.500.000

1.000.000

500.000

0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008-2009 2009-2010 85

Evolutie lesurencursist in de CBE per leergebied in de periodes 2002 – 2010 en 2007-2010 Leergebied

Alfabetisering NT2 ICT MO Nederlands Talen NT2 Wiskunde

Totaal Evolutie 2002-2010

+307% +195% +44% +30% +543% +36% +10%

+80% Evolutie 2007-2010 (nieuw decreet)

+42% +57% +60% +23% +57% +15% +15%

+30%

86

Evolutie lesurencursist in de CVO tussen 2002 en 2010

46.000.000

45.000.000

44.000.000

43.000.000

42.000.000

41.000.000

40.000.000

39.000.000

38.000.000

37.000.000

2001-2002 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2009-2010 87

Evolutie lesurencursist in de CVO per studiegebied in de periode 2007-2010 2007-2010:

 1.

Lederbewerking (+74%) 2.

3.

4.

Grafische technieken (+55%) Toerisme (+44%) Koeling en warmte (+28%) 5.

6.

7.

8.

9.

Specifieke lerarenopleiding (+21%) Algemene vorming (+20%) Voeding (+18%) Bijzondere educ. Noden (+18%) Talen RG 3+4 (+17%) 10. Personenzorg (+17%)

2007-2010:

 1.

Decoratieve technieken (-43%) 2.

Smeden (-38%) 3.

4.

5.

6.

Huishoudelijk onderwijs (-36%) Diamantbewerking (-35%) Boekbinden (-29%) Kant (-27%) 7.

8.

Textiel (-27% ICT (-24%) 9.

Sociaal-agogisch (-19%) 10. Talen RG 1+2 (-16%) 88

Evolutie lesurencursist in de CVO per centrum in de periode 2002-2010

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Daling -20% Daling 10-20% Daling 5-10% Daling 2-5% Daling 0-2% Groei 0-2% Groei 2-5% Groei 5-10% Groei 10-20% Groei + 20% 89

Nieuw financieringssysteem CBE

• • – – – – Voordelen Geen problemen meer met geldelijke anciënniteit Minder administratie voor de centra Geen prefinanciering meer van de lonen Meer duidelijkheid over de omkadering – – – – Nadelen Onderscheid tussen CODO en niet-CODO Minder vrijheid verdeling werkingsmiddelen/personeel Minder flexibele inzet van personeel Een te beperkte groeinorm 90

Beleidsaanbeveling

• T.a.v. de Vlaamse overheid Voorzie in een jaarlijkse, beperkte, maar stabiele groeinorm voor het volwassenenonderwijs (zowel CBE als CVO), zodat een stijgend aantal cursisten kan opgevangen worden 91

Delers en gemiddelde klasgrootte CBE

• • – – Bevraging centra Globaal: huidige delers zijn goed, mits vrije aanwending van de VTE Voor alfa NT2 en wiskunde wordt de deler als iets te hoog aanzien – – Analyse gemiddelde klasgrootte In meeste leergebieden geen probleem om deler te halen Voor leergebieden wiskunde en Nederlands ligt de deler lager dan gemiddelde klasgrootte 92

Delers CVO

• Bevraging centra – Correct: delers voor algemene vorming, nijverheidstechnische studiegebieden, NT2 en HBO5 (uitgez. Sociaal agogisch werk) – Te hoog: delers voor talen, personenzorg, lichaamsverzorging, land- en tuinbouw, huishoudelijk onderwijs, sociaal-agogisch werk en specifieke lerarenopleiding 93

Delers en gemiddelde klasgrootte CVO

• Analyse klasgrootte – Globaal: • • Analyse bevestigt de inschatting van de centra Behalve voor personenzorg, SLO en sociaal-agogisch werk – Grootste verschillen deler vs. klasgrootte • • Lichaamsverzorging, Land- en tuinbouw en talen (alle RG) In mindere mate: handel en huishoudelijk onderwijs – Geen verschil • Algemene vorming, nijverheidstechnische opleidingen, grafische technieken, NT2, personenzorg, SLO en mode.

94

Beleidsaanbeveling • T.a.v. de Vlaamse overheid Behoud de huidige delers, maar monitor de evolutie de komende jaren.

95

Leraarsuren of VTE

• • Centra voor Basiseducatie – Aantal VTE: 434 VTE in 2006  547,4 VTE in 2010.

• Groei met 113,4 VTE of (=26%) Centra voor Volwassenenonderwijs – Aantal leraarsuren: 3.770.533 in 2006-2007  3.818.482 in 2010-2011 • • groei met 47.949 of 57 VTE (=1,27%) Aantal VTE: 4.546

96

Overgangsmaatregelen financieringssysteem

• Indien geen overgangsmaatregelen – Verschil met huidige omkadering 2010-2011 = 52.302 leraarsuren of -1,39% – 2006-2007  - 0,12%) 2010-2011 = - 4.354 leraarsuren (= – Maar

…

grote verschuivingen op centrumniveau (van +30% tot -47%) 97

Coördinatie-uren

• • Centra voor Basiseducatie – 11 van de 13 centra voor gemiddeld 3,3% van de VTE – Centrumniveau: max. 9,47% - min. 0,39% – Administratie: 5/13 CBE voor max. 2,98% Centra voor Volwassenenonderwijs – 97,2% van de CVO voor gemiddeld 8,17% – Centrumniveau: max. 32,28% (!!) - min. 0,07% – Administratie: 64,2% voor max. 13,4% (!!) 98

Opdrachten binnen de coördinatie-uren

• • Centra voor Basiseducatie – Meer gericht op cursistenbegeleiding, activering, organisatie OLC en onderwijsopdrachten – ICT-coördinatie Centra voor Volwassenenonderwijs – Breder pakket aan taken, meer focus op administratie en echte coördinatie.

– Mentorschap en ICT-coördinatie 99

Beleidsaanbeveling

• T.a.v. de Vlaamse overheid Monitor de verdere evolutie van het gebruik van coördinatie-uren in het volwassenenonderwijs 100

10% aanvullende middelen

• • Omkadering – CBE: 48,7 VTE = 58% leertrajectbegeleiding, 35% OLC en 7% activering – CVO: 5 VTE voor algemene vorming en 32,9 VTE voor NT2 Bevraging – Geen eensgezindheid over uitbreiding opdrachten – Bij CVO wel vraag naar uitbreiding 10% naar andere SG 101

Beleidsaanbeveling

• T.a.v. de Vlaamse overheid Voer grondig onderzoek naar de mogelijkheden, maar ook naar de valkuilen om de prestaties die door de centra geleverd worden voor individuele trajectbegeleiding, openleercentra en activerings- en keuzebegeleiding in kaart te brengen met het oog op een eventuele bijsturing van het financieringssysteem.

102

Openleercentra

• • • Meer openleercentra sinds 2007 OLC bij alle CBE en bij 45% van de CVO Verschillen CBE – CVO in type OLC – CBE: meer OLC in verschillende vestigingsplaatsen met beperktere openingstijden – CVO: OLC meer in de hoofdvestigingsplaats met minder begeleiding maar meer openingstijden 103

Beleidsaanbeveling

• T.a.v. de Vlaamse overheid Bouw een meer stimulerend model uit voor de organisatie van openleercentra, met de nodige garanties dat zoiets leidt tot meer efficiënte openleercentra.

104

Gecombineerd onderwijs (120%-financiering)

• • • – – – Evolutie 2006-2007 – 2009-2010 Aantal CVO: 40 => 62 Aantal aanvragen: 89 => 318 Aantal aanvragen/CVO : 2,23 => 5,13 – – – 120%-gefinancierd aanbod 2.149 modules 166 centra/studiegebied 133.922 leraarsuren (= 3,51%) Geen ‘combi’ in de basiseducatie 105

Beleidsaanbeveling

• T.a.v. de Vlaamse overheid Herbekijk het systeem van 120%-financiering van het gecombineerd onderwijs in relatie tot de vastgestelde problemen met de kwaliteitscontrole.

106

Puntenenveloppe of bestuurs- en administratief personeel

• Centra voor Basiseducatie – 6.333 in 2007  8.369 in 2010 (+33%) • Centra voor Volwassenenonderwijs – 65.260 in 2007-2008  3,6%) 67.228 in 2010-2011 (+ – Maatregel cao VIII: administratief personeel  174,7 VTE (salarisschalen 122 en 158) met 107

Beleidsaanbeveling

• T.a.v. de Vlaamse overheid Investeer, wanneer er opnieuw budgettaire ruimte is voor het volwassenenonderwijs, prioritair in de uitbouw van de bestuurs- en administratieve omkadering van de CVO en optimaliseer de toekenning van de punten in relatie tot de gesignaleerde problemen.

108

Betaald inschrijvingsgeld (2009-2010)

12,9% 7,1% 8,2% • Grote verschillen per regio en studiegebied 71,9% 109

Impact verhoging inschrijvingsgeld

• • Minder participatie?

– Ja volgens 70% van de centra – Wie? (brug)gepensioneerden, 16-18-jarigen, huisvrouwen en –mannen, personen met beperkt inkomen Systemen van gespreide betaling?

– Ja, in 58% van de centra – Gespreide betaling of afbetalingsplan – Voor alle cursisten en NT2-cursisten 110

Vrijstellingscategorieën (2009-2010)

Wooncode + betaling 0,0% Wooncode + vrijgesteld 0,1% Ten laste mindervalide 0,4% Ten laste werkzoekende 0,4% Betalend NT2 29,2% Basiseducatie 0,5% Brussel 7,4% Mindervaliden 6,6% Gedetineerden 1,8% Algemene vorming 4,5% Leefloon 6,5% Maatschappelijke dienstverlening 0,6% Ten laste leefloon of MD 0,2% Asielzoeker 3,1% Werkzoekende 17,1% Geen wachtuitkering 2,1% Voltijds leerplichtig 0,9% Inburgeraar 13,1% Werkzoekende + VDAB 5,4% 111

Vrijstelling van inschrijvingsgeld (1)

• Uitbreiden van vrijstellingscategorieën?

– – Ja volgens 77% van de centra • Volledig vrijgesteld?

16-18-jarigen • • • • Gedeeltelijk vrijgesteld?

(Brug)gepensioneerden (Brug)gepensioneerden met beperkt inkomen Huisvrouwen en –mannen met beperkt inkomen 16-18-jarigen 112

Vrijstelling van inschrijvingsgeld (2)

• • • • Andere opmerkingen Vrijstellingen hebben weinig effect volgens centra Kritiek op vrijstelling NT2-cursisten in Brussel Plafond inschrijvingsgeld op semesterbasis Aanpassing vrijstellingscategorie basiseducatie 113

Beleidsaanbeveling

• T.a.v. de Vlaamse overheid Onderzoek de mogelijkheden om op termijn, eventueel samen met de implementatie van een systeem van studiefinanciering, het inschrijvingsgeld en vooral het vrijstellingenbeleid in het volwassenenonderwijs meer inkomensgerelateerd te maken. Onderzoek in afwachting van die hervorming hoe het huidige systeem efficiënter kan gemaakt worden door de planlast te verminderen en door een oplossing te zoeken voor de problemen met de begrenzing van het inschrijvingsgeld tot 400 euro per schooljaar per opleiding.

114

Beleidsaanbeveling

• T.a.v. de Vlaamse overheid Verfijn de vrijstellingscategorie voor de cursisten basiseducatie waarbij de initiële doelstelling, met name gerichte doorstroming van basiseducatie naar het secundair volwassenenonderwijs beter gerealiseerd wordt.

115

DAB Fonds Inschrijvingsgelden

• • • • Algemene opmerkingen Werking Fonds niet goed gekend Tijdstip betaling verbetering voor ene, te laat voor andere Aanvullende werkingsmiddelen nijverheidstechnische opleidingen leiden niet tot meer investeringen Premie voor cursisten wordt gepromoot, maar heeft geen effect volgens centra 116

Beleidsaanbeveling

• T.a.v. de Vlaamse overheid Onderzoek de mogelijkheid tot gedetailleerde afrekeningen uit het Fonds aan de centra 117

Werkingsmiddelen

• Centra voor Basiseducatie – Werkingsmiddelen zijn gedaald (75%) – Werkingsmiddelen zijn globaal onvoldoende • Centra voor Volwassenenonderwijs – Werkingsmiddelen zijn toegenomen (58%) – Werkingsmiddelen zijn onvoldoende, vooral voor infrastructuur en investeringen in nijverheidstechnische leermiddelen. 118

Beleidsaanbeveling

T.a.v. de Vlaamse overheid • Onderzoek de opportuniteit om een vorm van indexeringsmechanisme in te voeren voor de inschrijvingsgelden, gederfde inschrijvingsgelden en afdrachten aan het Fonds.

119

Analyse van de centrumreglementen

120

Methodologie

• • •

Analyse van 125 (112 + 13) centrumreglementen 2009-2010 3876 pagina’s door 4 personen gelezen 5-voudige focus

– Lay-out, toegankelijkheid en volledigheid – Visie, missie, agogische werking en doelgroepenbeleid – Onderwijstijd – Evaluatiereglementen – Rechtspositie van de cursist 121

Lay-out, toegankelijkheid en volledigheid (1)

• •

Verplichte onderdelen niet steeds aanwezig Geen uitblinkers in toegankelijkheid

– Beschikbaarheid bij inschrijving? Onduidelijk en verschillen – Overname modelreglement koepel zonder centrumspecifieke invulling – Gemiddelde omvang van 31 pagina’s (CVO: 32,5 – CBE: 17,5) met grote verschillen (tussen de 5 en 63 pagina’s) – 41,6 % geen inhoudstafel – 30% heeft bladspiegel/lay-out die een hoge leessnelheid toelaat – Voorbeelden van goede praktijk met tussentitels in vraagvorm vanuit het perspectief van de cursist.

122

Lay-out, toegankelijkheid en volledigheid (2) 125 toegankelijkheid en lay-out 104 73 37 97

123

Lay-out, toegankelijkheid en volledigheid (3)

“Met uitzondering van de reeds vermelde toelatingsvoorwaarden kan een CVO geen aanvullende toelatingsvoorwaarden opleggen aan een cursist om toegelaten te worden tot de aanvangsmodule van een opleiding in de sequentieel geordende organisatie of een niet-sequentieel geordende module. In afwijking van bovenstaande bepaling moet een cursist om toegelaten te worden tot de aanvangsmodule van een opleiding vanaf richtgraad 2 van het studiegebied Nederlands tweede taal, talen richtgraad 1 en 2 en talen richtgraad 3 en 4, met uitzondering van de opleidingen Nederlands tweede taal richtgraad 4, Engels richtgraad 4, Frans richtgraad 4, Italiaans richtgraad 4 en Spaans richtgraad 4, kunnen aantonen dat hij de basiscompetenties behaald heeft van de opleiding van het niveau van de voorgaande richtgraad.”

124

Visie, missie, agogische werking en doelgroepenbeleid 125 97 81 70 66 21

125

Evaluatiereglementen Laten soms te wensen over…

• 80/125 centrumreglementen zijn niet OK. Vrijstellingen en de beroepsprocedure zijn een enorme struikelblok… • Informatieve karakter kan nog worden opgedreven voor de diverse onderdelen • 96% (!) daarentegen beschikken over een voldoende uitgewerkte beroepsprocedure voor de evaluatie. • In 25% van de centrumreglementen is directeur zowel lid van de evaluatiecommissie als van de beroepscommissie 126

Vrijstellingenbeleid 112 33 96 100 41 11 28 60 68

127

Rechtspositie van de cursist

• • •

Ordereglementen ontbreken of zijn onvolledig

– 80% van de CVO; ongeveer 50% CBE – Algemene en vage formuleringen – Favoriete ordemaatregel: preventieve schorsing voorafgegaan door verwittiging of tijdelijke verwijdering. – Tuchtmaatregelen komen beduidend meer voor: definitieve uitsluiting

De informatie over de regionale ombudsdienst is niet steeds vrij van drempels Andere niet verplichte maar nuttige informatie wel opgenomen

128

Beleidsaanbeveling

• T.a.v. de Vlaamse overheid Voorzie in het decreet minimumcriteria waaraan een centrumreglement moet voldoen en controleer ook of die aanwezig zijn. Neem daarbij duidelijkere regels op met betrekking tot de rechtpositie van de cursist in het bijzonder op het vlak van orde- en tuchtmaatregelen. • T.a.v. de koepels en inrichtende machten en het GO!

Screen de modellen op hun correctheid en volledigheid 129

Beleidsaanbeveling • T.a.v. de centra Maak van de centrumreglementen een instrument waarin de cursist in een begrijpelijke en een toegankelijke taal de juiste en volledige informatie over de werking van het centrum kan vinden en pas de modellen van centrumreglement aan de eigen centrumcontext aan. 130

VRAGEN ??

131

Bedankt voor uw medewerking aan het onderzoek en dank voor uw aandacht!

132