Transcript Handel emisjami Handel uprawnieniami do emisji CO jako nowe narzędzie ekonomiczno - prawne

Handel emisjami
Handel uprawnieniami do emisji CO2 jako
nowe narzędzie ekonomiczno - prawne
Tomasz Chruszczow
Związek Pracodawców „Polskie Szkło”
Seminarium
"Przepisy ochrony przyrody i ochrony środowiska"
Osieczany k/ Krakowa, 30 maja -1 czerwca 2006 r
Zmiany klimatu
• Coraz gwałtowniejsze zjawiska atmosferyczne
• Wzrost średniej temperatury – GLOBALNE
OCIEPLENIE (odczuwane również w Polsce)
• Podnoszenie się poziomu wód, susza
Są zdaniem ekspertów rezultatem nadmiernej
emisji do powietrza gazów cieplarnianych, a
zwłaszcza CO2
Osieczany, 1 czerwca 2006
2
Ocieplenie klimatu to realne
zagrożenia dla ludzi oraz gospodarki
• Liczne ofiary gwałtownych opadów, huraganów, osunięć
ziemi oraz lawin błotnych.
• Zagrożenia demograficzne – ucieczka z coraz gorętszych
terenów na obszary „bliżej biegunów”. W Europie coraz
trudniej żyje się w Hiszpanii, Turcji, południowych Włoszech.
• Wiele zakładów i skupisk ludności zlokalizowano na terenach
zalewowych.
• Topnienie lodowców Arktyki i Antarktyki spowoduje wzrost
poziomu mórz i zalanie wielu obszarów nadmorskich.
Osieczany, 1 czerwca 2006
3
Obawa przed globalnym ociepleniem klimatu i
powstrzymanie zmian klimatu stało się jednym
z kluczowych problemów światowej polityki.
•
•
W 1992, podpisano Konwencję Ramową Narodów
Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu
(UNFCCC) – w skrócie Konwencja Klimatyczna.
W 1997, kraje uprzemysłowione oraz gospodarki w
okresie przejściowym zgodziły się zredukować
emisje gazów cieplarnianych GHG - podpisano
Protokół z Kioto.
Osieczany, 1 czerwca 2006
4
Globalne emisje
Gazy cieplarniane
7,3%
0,7%
11,6%
CO2
CH4
N2O
HFC
PFC
SF6
80,4%
Gazy Cieplarniane
GWP
-
Global Warming Potential
CO2e
-
Ekwiwalent CO2
GAZ
GWP / CO2e
CO2
1
CH4
21
N2O
300
HFC
150 – 11 700
PFC
6 500 – 9 200
SF6
23 900
Przykład:
1t CH4 = 21t CO2e
1t N2O = 300t CO2e
Osieczany, 1 czerwca 2006
6
16 lI 2005 – Historyczna data
• 18 listopada 2004 Federacja Rosyjska
przekazała ONZ dokumenty ratyfikacyjne
Protokółu z Kioto tak, aby wszedł w życie po 90
dniach
• Protokół z Kioto jest od 16 lutego 2005
obowiązującym aktem prawa
międzynarodowego – opublikowany w
DU nr 203 z 2005 poz. 1684
Osieczany, 1 czerwca 2006
7
Dawno temu w Ameryce
Cel ekologiczny – zredukować całkowitą emisję z 1000 do 800 ton
1000 ton
Redukcja 200 ton
800 ton
Firma A
Firma B
Każda emituje 500 ton
Osieczany, 1 czerwca 2006
8
System nakazowy
Każda firma redukuje swoją emisję do 400 ton
1000 ton
Redukcja 200 ton
800 ton
Koszt 10$ / Mg
– razem 1000 $
Koszt 3$ / Mg –
razem 300 $
Firma A
Firma B
Osiągnięto efekt ekologiczny - całkowity koszt 1 300 $
Osieczany, 1 czerwca 2006
9
Handel emisjami?
Każda firma dostaje po 400 uprawnień do emisji
1000 ton
800 ton
Redukcja 200 ton
Koszt 3$ / Mg
Redukuje o 200 Mg
koszt 600 $
Sprzedaje 100
uprawnień
Koszt 10$ / Mg
Brak redukcji
Kupuje 100
uprawnień od A
Sprzedaje 100 uprawnień
Firma A
100 x 6,5 $ = 650 $
Firma B
Osiągnięto efekt ekologiczny - całkowity koszt 600$
Osieczany, 1 czerwca 2006
10
Efekt handlu emisjami
Cel ekologiczny – zredukować całkowitą emisję z 1000 do 800 ton
1000 ton
Redukcja 200 ton
800 ton
Firma A
Zredukowała o 200 Mg
Koszt redukcji 600 $
Sprzedała 100 Mg za 650$
Zyskała 350$ (300 i tak by wydała)
Firma B
Nie redukowała emisji
Koszt był zbyt wysoki
Nie poniosła kosztu 1000$
Zyskała 350$, wydając 650$
Osieczany, 1 czerwca 2006
11
Protokół z Kioto (KP), a EU ETS
• KP wprowadził trzy mechanizmy elastyczne:
– międzynarodowy handel emisjami - ET,
– wspólne wdrożenia - JI, oraz
– Mechanizm czystego rozwoju - CDM
• Wspólnota Europejska od 1999, rozważała
wprowadzenie systemu handlu emisjami na
poziomie przedsiębiorstw.
• W marcu 2003 przyjęto dyrektywę 2003/87 o
handlu uprawnieniami do emisji
Osieczany, 1 czerwca 2006
12
Międzynarodowy Handel Emisjami –
International Emissions Trading (IET)
Kraje A i B mają wynikające PK cele redukcyjne
Kraj A
AAU
Kraj B
Rząd Kraju A
Gospodarza
Projektu
Rząd Kraju B
Nabywającego CER
€
€
Projekty Redukcji Emisji
(GIS)
Rząd B pozyskuje uprawnienia nabywając uprawnienia od Rządu A
Kraj A zobowiązuje się reinwestować środki w projekty redukcji emisji
Taki proces nosi nazwę Green Investment Scheme
Projekty Wspólnych Wdrożeń
(Joint Implementation- JI)
Kraje A i B mają wynikające z PK cele redukcyjne
ERU
Kraj B
Rząd Kraju A
Goszczącego
Projekt
Rząd Kraju B
Nabywającego ERU
Kraj A
€
Podmiot inwestujący
Podmiot Realizujący
Projekt
Kraj B pozyskuje uprawnienia inwestując w projekt ograniczania emisji w kraju A
Kraj A przekazuje wygenerowaną liczbę emisji Krajowi B, odejmując ją od swojej puli
Mechanizm Czystego Rozwoju
(Clean Development Mechanism- CDM)
Kraj B posiada określony przez PK cel redukcyjny,
kraj A jest krajem rozwijającym się
Kraj B
Rząd Kraju B
Nabywającego CER
CER
€
Podmiot inwestujący
Rząd Kraju A
Goszczącego
Projekt
Kraj A
Podmiot Realizujący
Projekt
Kraj B pozyskuje uprawnienia inwestując w projekt ograniczania emisji w kraju A
Kraj A przekazuje wygenerowaną przez projekt liczbę emisji Krajowi B
KIOTO & EU ETS
______________________________________________________________________________________________________
Skrót
IET
JI
CDM
EU ETS
Nazwa
międzynarodowa
Nazwa polska
International Emissions
Trading
Green Inwestment
Scheme (GIS)
Międzyrządowy Handel
Emisjami
Joint Implementation
Mechanizm Wspólnych
Wdrożeń
Clean Development
Mechanism
Mechanizm Czystego
Rozwoju
European Emission
Trading Scheme
Europejski System Handlu
Emisjami
Osieczany, 1 czerwca 2006
Jednostka redukcji
emisji
AAU
Assigned Amount Unit
Przydzielona Jednostka Emisji
ERU
Emission Reduction Unit
Jednostka Redukcji Emisji
CER
Certified Emission Reduction
EUA
European Allowance
Europejskie Uprawnienie
16
Podstawy prawne systemu
• Polska ratyfikował Protokół z Kioto
• Jako członek UE przetransponowała do prawa
krajowego dyrektywę 2003/87/WE o europejskim
systemie handlu emisjami gazów cieplarnianych
Ustawa z dnia 22 grudnia 2004 roku o handlu
uprawnieniami do emisji do powietrza gazów
cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. z 2004
Nr 281, poz. 2784) stanowi podstawę prawną
wdrażanego w Polsce systemu.
Osieczany, 1 czerwca 2006
17
Ustawa z 22 grudnia 2004 …(1)
System handlu obejmuje:
1) wspólnotowy system handlu uprawnieniami
(emisje gazów cieplarnianych);
2) krajowy system handlu uprawnieniami (emisje SO2,
NOx, pyłów i innych substancji)
Systemem administruje KASHUE to znaczy Krajowy
Administrator Systemu Handlu Uprawnieniami do
Emisji – jest nim Instytut Ochrony Środowiska
Osieczany, 1 czerwca 2006
18
Główna
Aktualności
Krajowy Rejestr Uprawnień
KPRU
Przydatne adresy
Download
Kontakt
Instytut Ochrony
Środowiska
Krajowy Administrator
Systemu Handlu
Uprawnieniami do Emisji
ul. Kolektorska 4
01-692 Warszawa
tel. (0-22) 833-80-37
www.kashue.pl
Osieczany, 1 czerwca 2006
19
Ustawa z 22 grudnia 2004 …(2)
KASHUE
•
•
•
•
•
•
•
Prowadzi Krajowy Rejestr Uprawnień
Prowadzi bazę danych o instalacjach
Monitoruje rynek
Przygotowuje raporty
Przygotowuje KPRU
Prowadzi szkolenia
Jest finansowany
z
opłat
Osieczany, 1 czerwca 2006
20
Ustawa z 22 grudnia 2004 …(3)
• Przenoszenie własności uprawnień
emisyjnych tylko w drodze umowy kupna –
sprzedaży.
• Uprawnienia mogą być przenoszone na
kolejne lata w ramach okresu
rozliczeniowego
• Minister Środowiska określi warunki
przeniesienia uprawnień między okresami
(ograniczony „banking” uprawnień)
Osieczany, 1 czerwca 2006
21
Ustawa z 22 grudnia 2004 …(4)
• Weryfikacja rocznych sprawozdań przez WIOŚ lub
uprawnionego audytora
• Miesięczny okres (styczeń następnego roku) na
zbilansowanie emisji i uprawnień
• Wysokie kary pieniężne za emisję bez uprawnień:
– 40€/Mg CO2 w latach 2005-2007
– 100€/Mg CO2 od 2008 roku
• Kara nie zwalnia z obowiązku zakupu uprawnień na
brakujące emisje!!
Osieczany, 1 czerwca 2006
22
Ustawa z 22 grudnia 2004 …(5)
Opłaty
• opłatę równą iloczynowi liczby uprawnień
przyznanych na pierwszy rok okresu handlu i
obowiązującej w roku poprzednim, jednostkowej
stawki opłaty za wprowadzanie CO2, wpłaca się w
dwóch ratach po 50% w terminie 30 dni i po 7
miesiącach od dnia wejścia w życie rozp. Rady
Ministrów wprowadzającego KPRU (zatwierdzony
przez KE)
• opłatę 450 PLN wpłaca się za pierwszy wpis do
Krajowego Rejestru Uprawnień
Osieczany, 1 czerwca 2006
23
Ustawa z 22 grudnia 2004 …(6)
Ważne prawa przedsiębiorców
• Rozbudowa instalacji daje podstawę do wystąpienia
o przydział uprawnień jak dla instalacji nowej.
• Zaistnienie „siły wyższej” (np. ostra zima) jest
podstawą do przyznania dodatkowych uprawnień.
• Rząd musi wystąpić do KE o dodatkowe uprawnienia
• W razie nie przyznania takich uprawnień
przedsiębiorcy, może on wystąpić z roszczeniem o
naprawienie szkód (finansowych).
Osieczany, 1 czerwca 2006
24
Przepisy wykonawcze (1)
•
•
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13
września 2005 w sprawie wyznaczenia Krajowego
Administratora Systemu Handlu Uprawnieniami do
Emisji (Dz. U z 2005 Nr 186 poz. 1562);
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30
września 2005 w sprawie rodzajów instalacji
objętych wspólnotowym systemem handlu
uprawnieniami do emisji na lata 2005 – 2007 (Dz. U
z 2005 Nr 199 poz. 1646) – rozporządzenie zostało
znowelizowane w celu objęcia nim okresu 20082012
Osieczany, 1 czerwca 2006
25
Przepisy wykonawcze (2)
•
rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2005
w sprawie przyjęcia Krajowego Planu Rozdziału
Uprawnień o emisji dwutlenku węgla na lata 2005 – 2007
oraz wykazu instalacji czasowo wykluczonych ze
wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do
emisji w okresie od 1 stycznia 2005 do 31 grudnia 2007.
(Dz. U z 2005 Nr 264 poz. 2206);
•
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia
2006 w sprawie sposobu monitorowania wielkości
emisji substancji objętych wspólnotowym systemem
handlu uprawnieniami do emisji. (Dz. U Nr 16 poz. 124);
Osieczany, 1 czerwca 2006
26
Przepisy wykonawcze (3)
• rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 lutego
2006 w sprawie wymagań dla audytorów
uprawnionych do weryfikacji rocznych raportów (Dz.
U Nr 23 poz. 176)
• rozporządzenie Ministra Środowiska z 7 marca 2006
w sprawie informacji wymaganych do opracowania
krajowego planu rozdziału uprawnień do emisji do
wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do
emisji CO2
Osieczany, 1 czerwca 2006
27
Przepisy wykonawcze (4)
• Wskazane akty prawne są podstawą do określenia:
– wielkości przydziału uprawnień emisyjnych oraz
– określenia szczegółowej metodyki monitorowania emisji CO2 z
instalacji.
• Tym samym istnieją już podstawy prawne do wydania przez
starostwa zezwoleń na udział we wspólnotowym systemie
handlu emisjami.
• Zezwolenia określają szczegółową metodykę monitorowania
emisji CO2.
• Wielkość przydziału uprawnień wynika wprost z
rozporządzenia Rady Ministrów z 27 grudnia 2005 i nie
podlega jakiejkolwiek regulacji ze strony administracji
lokalnej.
Osieczany, 1 czerwca 2006
28
Rynek uprawnień w Polsce
– Rynek uprawnień emisyjnych jest sztucznym tworem
powstałym na skutek podjęcia decyzji politycznych
– Wymaga spełnienia szeregu wymogów formalnych, a
ponadto może działać tylko i wyłącznie przy
jednoczesnym funkcjonowaniu dodatkowych
instrumentów biznesowych:
•
•
•
•
Przyznanie uprawnień przez państwo
Weryfikacja
Rejestr uprawnień
Transakcje kupna – sprzedaży
– Na razie rynek nie działa!
Osieczany, 1 czerwca 2006
29
Handel emisjami to rynek
1.
Bardzo zróżnicowany:
1.
2.
3.
4.
2.
Wielkie instalacje energetyczne i rafinerie ropy
Bardzo małe piece ceramiczne
Międzynarodowe koncerny
Małe firmy rodzinne
Bardzo chwiejny i niezrównoważony:
1.
2.
Znaczny wpływ decyzji administracyjnych KE i rządów krajów UE na
wielkość rynku.
Ceny uprawnień skaczą od 9€ do niemal 30€, aby spaść do poziomu 1822€.
3.
Decydujący o konkurencyjności gospodarki lub branży
4.
Wymagający transparentności i wiarygodności
Osieczany, 1 czerwca 2006
30
Czego potrzeba do wdrożenia systemu?
1. wydanie przez Starostów oraz wojewodów (zgodnie z
właściwością) zezwoleń na uczestnictwo we
wspólnotowym systemie handlu uprawnieniami do
emisji CO2;
2. Zweryfikowania raportów za 2005 rok
3. uruchomienie Krajowego Rejestru Uprawnień.
1. System został zakupiony i zainstalowany,
2. Trwa wymiana korespondencji z Komisją Europejską na temat
liczby instalacji w systemie
3. Komisja uzależnia zgodę na uruchomienie rejestru od uzyskania
pełnej instalacji o uczestnikach SHE – wydania zezwoleń!
Osieczany, 1 czerwca 2006
31
Problem na dzisiaj jest weryfikacja
• Termin złożenia do KASHE raportów za 2005
minął 31 marca 2006
• Pierwsi weryfikatorzy dopiero uzyskali
potwierdzenie uprawnień
• WIOŚ do czasu wydania rozporządzenia o
opłatach (kwiecień!) nie podejmowały się
weryfikacji, a ponadto nie spełniają wymogów
międzynarodowych.
Osieczany, 1 czerwca 2006
32
Ustawa z 22 grudnia 2004 … obowiązki przedsiębiorcy
• Weryfikacja rocznych sprawozdań przez WIOŚ
lub uprawnionego audytora
• Miesięczny okres (styczeń następnego roku)
na zbilansowanie emisji i uprawnień
• Wysokie kary pieniężne za emisję bez
uprawnień:
– 40€/Mg CO2 w latach 2005-2007
– 100€/Mg CO2 od 2008 roku
• Kara nie zwalnia z obowiązku zakupu
uprawnień na brakujące emisje!!
Osieczany, 1 czerwca 2006
33
Weryfikatorzy (1)
• BSI Management Systems Sp. z o.o. Oddział w Polsce
Saski Crescent, ul. Królewska 16,
00-103 Warszawa
tel (0 22) 330 61 80, Fax (0 22) 330 61 81
[email protected] http://www.bsi-poland.com/
NIP: 526-27-06-293
• Det Norske Veritas Poland Sp z o.o.
Oddział Gdańsk (Sopot)
ul. 3 Maja 67/69
81-850 Sopot
tel. (58) 511 50 20 Fax (58) 511 50 44
http://www.dnv.com.pl/
NIP 583-000-94-58
Osieczany, 1 czerwca 2006
34
Weryfikatorzy (2)
• LRQA Lloyd's Register (Polska) Sp. z o.o.
ul. Marynarki Polskiej 177
80-958 Gdańsk
Tel. + 48 58 320 05 94, Fax + 48 58 34 63 746
[email protected] http://www.lrqa.pl/
NIP 583-027-00-91
• NIS ZERT Polska Sp z. o.o.
Oddział Białobrzegi k/Płocka
ul. Topolowa 13
09-470 Białobrzegi
Tel. + 48 24 26 06 493, Fax + 48 24 26 06 493
[email protected] http://www.nis-zert.pl/
NIP 754-26-81-431
Osieczany, 1 czerwca 2006
35
Weryfikatorzy (3)
• SGS Polska Sp z. o.o.
ul. Bema 83
01-233 Warszawa
Tel. (+ 48 22) 329 22 22, Fax (+ 48 22) 329 22 20
http://www.pl.sgs.com/
• Bureau Veritas Quality International
Polska Sp z o.o. (BVQI Polska)
Dyrekcja ds. Operacyjnych o/Gdynia:
Ul. Żeromskiego 26
81-346 Gdynia
Tel. (058) 666 50 20, Fax (058) 666 50 08
[email protected] http://www.bvqi.pl/
NIP: 521-32-23-301
Osieczany, 1 czerwca 2006
36
DWA PODEJŚCIA DO HE
1. Aktywne uczestnictwo w systemie
•
Sprzedaż – kupno
•
Gra na giełdach
2. Spełnienie wymagań (compliance)
•
Wykorzystanie przyznanych uprawnień do
zbilansowania z rzeczywistą emisją i ich umorzenie.
Osieczany, 1 czerwca 2006
38
Komisja Europejska
zadecydowała
1.
2.
3.
4.
O zmniejszeniu o ponad 280 mln ton całkowitej liczby
uprawnień w 1.szym okresie handlu (2005-2007), z czego
połowa to „cięcie” polskiego KPRU.
O przyjęciu biurokratycznego systemu MRV, nie
biorącego pod uwagę, że ogromna większość instalacji
nie będzie niczego sprzedawać. Takie same efekty można
osiągnąć taniej.
O narzuceniu Polsce restrykcyjnego planu, nie
uwzględniającego faktu wykonania przez nasz kraj
zobowiązań Kioto
O tym, że rynek jest bardzo dużym wyzwaniem dla
przedsiębiorców.
Osieczany, 1 czerwca 2006
39
Prawo wymaga uzupełnienia
1.
Transpozycja dyrektywy łączącej – najlepiej bez
ograniczeń w wykorzystaniu jednostek ERU oraz CER w
UE ETS – powstaje projekt nowej ustawy o zarządzaniu
uprawnieniami do emisji
2.
Do 2012 Polski nie obowiązuje zasada „burden sharing” w
osiąganiu celów Kioto przez UE.
3.
Mechanizmy JI nie mogą „ruszyć” bez istotnego wsparcia
ze strony rządu.
4.
Dla największych emitentów atrakcyjną opcją mogą być
mechanizmy CDM
5.
GIS (Green Investment Scheme) jest szansą na
finansowanie najbardziej kosztownych przedsięwzięć
redukcyjnych w gospodarce.
Osieczany, 1 czerwca 2006
40
KPRU 2008-2012
• Niezmieniony pozostaje jednak termin 30 czerwca 2006 (za cztery
miesiące!) na złożenie przez Polskę projektu KPRU na lata 2008-2012.
KPRU 2008-2012 obejmuje z mocy dyrektywy oraz ustawy wszystkie
instalacje, w tym instalacje czasowo wykluczone!
• Podstawową przesłanką do sporządzenia planu, a tym samym określenia
projektowanych przydziałów emisyjnych na lata 2008-2012 będą:
• zweryfikowane raporty emisyjne na 2005 oraz skorygowane zgodnie z
metodyką monitorowania emisje CO2 w latach 2003 i 2004;
• wiarygodne (najlepiej sporządzone przez niezależny ośrodek) projekcje
rozwoju branży do 2015 roku.
• Tak więc niezależnie od ślimaczących się procedur administracyjnych i
prawdopodobnego braku możliwości dotrzymania terminów, należy jak
najszybciej:
• wdrożyć system monitorowania zgodny z rozporządzeniem ministra
środowiska z 12 stycznia 2006 i dokonać weryfikacji emisji za 2005 rok
oraz lata 2003 i 2004;
• opracować prognozę rozwoju branży na lata do 2012 z perspektywą do
co najmniej 2015 roku.
Osieczany, 1 czerwca 2006
41
KIOTO & EU ETS
______________________________________________________________________________________________________
PKB a emisja CO2
1988 - 2007
PKB & CO2
CO2/PKB
900
1
CO2 (Mln t)
PKB (PLN mld)
CO2/PKB
800
700
0,9
0,8
0,7
600
0,6
500
0,5
400
0,4
300
0,3
200
0,2
100
0,1
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
0
1988
0
1€ = 4 PLN
OCHRONA ŚRODOWISKA
OBEJMUJE SFERY

SPOŁECZNĄ

PRZYRODNICZĄ


WYCHOWAWCZO EDUKACYJNĄ
GOSPODARCZĄ
GOSPODARKA ZACZYNA DOMINOWAĆ!
Osieczany, 1 czerwca 2006
43
Osieczany, 1 czerwca 2006
44
Tomasz Chruszczow
ul. Mariensztat 8, 00-302 Warszawa
tel. (022) 538 9120, fax (022) 538 9141
e-mail: [email protected]
www.polskie-szklo.pl