De betaalbaarheid van de gezondheidszorg

J. De Cock 23 oktober 2004 (cor.)

Wat wordt betaald?

Overzicht RIZIV-uitgaven (1)

In mia € 1 Honoraria geneesheren 2 Verpleegdagprijs 3 Farmaceutische verstrekkingen 4 ROB-RVT 5 Verpleegkundigen 5.013,0 3.803,5 2.876,0 1.407,5 689,6 In % 30,8 23,4 17,7 8,7 4,2 2

Wat wordt betaald?

Overzicht RIZIV-uitgaven (2)

In mia € In % 6 Tandheelkundigen 7 Kinesitherapeuten 8 Implantaten 9 Revalidatie/Herscholing 10 Andere 512,7 414,5 374,4 337,9 3,1 2,5 2,3 2,1 828,7 5,1 16.257,8 100,0 Bron: RIZIV, begrotingsdoelstelling 2004 3

Hoeveel wordt betaald?

In % BBP en in USD (per inwoner)(*)

België Nederland Duitsland Frankrijk UK US (*) België = 100 Bron: OESO,2004 – gegevens 2002 9,1 9,1 10,9 9,7 7,7 14,6 100 105 112 109 86 209 4

België Nederland Duitsland Frankrijk UK

Hoeveel wordt betaald?

In % overheidsuitgaven

1995 11,8 6,9 11,5 14,3 12,8 2002 13,2 9,3 13,2 15,7 16,1 Bron:Eurostat 2004 5

1995 2000 2004

Hoeveel wordt betaald?

Uitgaven algemene regeling in % loonmassa

15,0 16,0 17,6 (raming) Nominale evolutie loonmassa 1994-2004 (ram):+3,6% per jaar Nominale evolutie uitgaven 1994-2004 (ram):+5,7% per jaar Bron: RIZIV; RSZ 6

Wie betaalt?

Publieke financiering (in %gezondheidsuitgaven)

België Nederland Duitsland Frankrijk 1990 83,9(*) 77,3(**) 75,1(***) 67,1 76,2 76,6 UK 83,6 US (*Maarse,**Basys,***Planbureau) 39,6 2001 71,4 63,3 78,6 75,9 83,0 44,9 Evolutie -3,7 à -12,5 -3,8 +2,4 -0,7 -0,6 +5,3 Bron: Maarse,H,2004-OECD,2004 7

Wie betaalt?

Private financiering (in %gezondheidsuitgaven 2000)

België Nederland Duitsland Frankrijk Out of pocket + remgeld 20,9 10,2 Verplichte private verzekering 13,4 11.6

9,8 6,4 Aanvullende verzekering e.a.

5,4 3,9 4,2 11,3 Totaal 26,3 27,3 22,2 21,1 Bron: Basys, 2004 8

Wie betaalt?

Evolutie kosten patiënt in ziekenhuizen (Gemiddeld bedrag per opname in €)

1998 2002 % groei Remgelden Supplementen Totaal 121 213 334 130 293 423 7,43 37,56 26,65 Bron: LCM, 2003 9

Wie betaalt?

Evolutie premies verzekeringsmaatschappijen tak ziekte (in mio €)

Individueel Collectief Totaal 1998 2000 2002 % groei 108,2 137,8 180,9 +67,2 175,3 232,8 267,7 +52,7 283,5 370,6 448,6 +58,2 Bron: CBFA 10

Evolutie uitgaven 1998 - 2003 Nominale gemiddelde groei gezondheidsuitgaven

Totaal België Nederland Duitsland Frankrijk 6,4 8,6 2,6 5,5 Genees heren 4,5 6,8 3,2 4,9 Genees middelen 7,3 8,2 6,5 7,1 Zieken huizen 5,5 7,0 1,4 4,2 US (1997-2002) 7,3 7,1 16,5 5,8 Bron: RIZIV, CVZ, BMGS, DREES, CMS 11

1970 1980 1990 2000 1970-2000

Van het verleden ….

naar de toekomst (1)

Totale uitgaven gezondheidszorg (in % BBP) 4,7 6,4 7,1 8,4 Overheidsuitgaven gezondheidszorg 3,1 4,8 5,4 6,3 +3,7 +3,2 Bron: Studiecommissie van de vergrijzing, 2004 12

2000 2010 2020 2030 2000-2030

Van het verleden ….

naar de toekomst (2)

Totale uitgaven gezondheidszorg (in % BBP) 8,4 10,2 11,4 12,5 Overheidsuitgaven gezondheidszorg 6,3 7,8 8,6 9,3 +4,1 +3,0 Bron: Studiecommissie van de vergrijzing, 2004 13

Hervormingsplannen buitenland Duitsland (2004-2007) Agenda 2010

(1) • Structurele aanpassingen (zie verder) • Wijziging verzekerde pakket o.m. niet voorschriftplichtige geneesmiddelen, tandprothesen, ziekteuitkeringen, brillen en contactlenzen (uitgezonderd -18 jaar en specifieke aandoeningen) IVF en sterilisatie (met uitzonderingen) en vervoer (met uitzonderingen) 14

Hervormingsplannen buitenland Duitsland (2004-2007) Agenda 2010

(2) • Persoonlijke aandelen o.m. “praxisgebuhr”, geneesmiddelen (10% min. 5 € en max. 10€), ziekenhuisverblijf (van 9 € naar 10€ per dag, max. 14 dagen)  remgelden beperkt tot <2% netto inkomen (1% voor chronisch zieken); geen voor kinderen en jongeren 15

Hervormingsplannen buitenland Duitsland (2004-2007) Agenda 2010

(3) • Nieuwe inkomsten (tabak, bijdragen gepensioneerden) • Onderzoek nieuwe financieringswijze (Rürupcommissie) 16

Hervormingsplannen buitenland Duitsland (2004-2007) Agenda 2010

(4) Overzicht structurele maatregelen (“meer betrokkenheid,kwaliteit en efficiëntie”) • Betrokkenheid patiënten  Digitale gezondheidskaart vanaf 2006  Bonus op remgelden ingeval van deelname aan preventieprogramma’s of gatekeepingsysteem  Transparantie ziekenfondsen  Patiëntenombudsman  ...

17

Hervormingsplannen buitenland Duitsland (2004-2007) Agenda 2010

(5) Overzicht structurele maatregelen (“meer betrokkenheid,kwaliteit en efficiëntie”) • Kwaliteit  Zorgvernieuwingsprojecten en projecten geïntegreerde zorg  Invoering systemen interne kwaliteitsbewaking  Verplichte bijscholing geneesheren, onafhankelijk commerciële invloeden  Creatie “Institut fur “Qualität und Wirtschaftlichkeit Gesundheitswesen 18

Hervormingsplannen buitenland Duitsland (2004-2007) Agenda 2010

(6) Overzicht structurele maatregelen (“meer betrokkenheid,kwaliteit en efficiëntie”) • Efficiëntie  Uitbreiding referentieprijzensysteem geneesmiddelen  Nieuw vergoedingssysteem apothekers (vaste vergoeding per verpakking)  Betere controle 19

Hervormingsplannen buitenland Nederland

(1) • Hervorming zorgstelsel (zie verder) • Pakketmaatregelen o.m. beperking aantal vergoedbare behandelingen IVF (5), psychotherapie (30), fysiotherapie (+18 jaar:0; chronisch zieken: vanaf 10), uitsluiting geneesmiddelen zonder voorschrift, anticonceptie +21 jaar, vetschortoperaties en hersteloperaties na sterilisatie, zittend ziekenvervoer onder bepaalde omstandigheden 20

Hervormingsplannen buitenland Nederland

(2) • Afspraken over prijsvorming geneesmiddelen en bevordering generieken • Invoering pathologiefinanciering (DBC referentiebedragen) • Verhoging eigen bijdragen en invoering “no claim” systeem (teruggave van een bepaald bedrag bij lage zorgconsumptie) 21

Hervormingsplannen buitenland Nederland

Nieuwe zorgverzekering vanaf 01-01-2006: principes (3) • Eén verzekering voor alle ingezetenen (onderscheid ziekenfonds en particuliere ziektekostenverzekering vervalt) • De zorgverzekering omvat een wettelijk standaardpakket noodzakelijke zorg 22

Hervormingsplannen buitenland Nederland

Nieuwe zorgverzekering vanaf 01-01-2006: principes (4) • Uitvoering door ziekenfondsen en particuliere verzekeraars, met acceptatieplicht voor standaardpakket • Verschillende “polissen” zijn mogelijk: gecontracteerde zorg of kostenvergoeding 23

Hervormingsplannen buitenland Nederland

Nieuwe zorgverzekering vanaf 01-01-2006: principes (5) • Financiering via inkomensgerelateerde verzekerdenbijdrage, gestort aan zorgverzekeringsfonds en nominale premies vastgesteld door zorgverzekeraars ; financiering via rijksbijdrage voor -18 jarigen 24

Hervormingsplannen buitenland Nederland

Nieuwe zorgverzekering vanaf 01-01-2006: principes (6) • Zorgtoeslag: inkomensafhankelijke tegemoetkoming in de premiekosten • Invoering principe “no claim” • Oprichting zorgautoriteit als centraal toezichtsorgaan 25

Hervormingsplannen buitenland Frankrijk

(1) 1. Organisatie en werking van het zorgsysteem  Geïnformatiseerd medisch dossier vanaf 2007  Ontwikkeling “bonnes pratiques”, o.m. via verplichte permanente vorming, “acbus”(accords de bonne utilisation des soins), peer review en verspreiding guidelines 26

Hervormingsplannen buitenland Frankrijk

(2) 1. Organisatie en werking van het zorgsysteem  Inschrijving bij een behandelend arts vanaf 2005  Geneesmiddelen via ontwikkeling generieken (prijsdaling en referentieprijzen), heffing promotie en heffing zakencijfer 27

Hervormingsplannen buitenland Frankrijk

(3) 2. Hervorming structuren,o.m.

 Oprichting hoge zorgautoriteit o.m. integratie transparantiecommissie geneesmiddelen en medische technologie en medisch comité van de sociale zekerheid en creatie van een kwaliteitsinstituut  Financiële monitoring via aangepaste begrotingsprocedure (in meerjarenkader) en oprichting “knipperlichtencomité” 28

Hervormingsplannen buitenland Frankrijk

(4) 2. Hervorming structuren,o.m.

 Nauwere betrokkenheid ziekteverzekering bij geneesmiddelen- en ziekenhuisbeleid  Grotere autonomie op het vlak van terugbetalingsvoorwaarden en onderhandeling akkoorden 29

Hervormingsplannen buitenland Frankrijk

(5) 3. Financiële maatregelen  rationeler aankoopbeleid ziekenhuizen  franchise 1 € per raadpleging (excl. jongeren, zwangere vrouwen, sociale risiciogroepen) en verhoging persoonlijk aandeel bij ziekenhuisopname  verhoging “cotisation sociale généralisée”  solidariteitsbijdrage ondernemingen (0,3 % zakencijfer)  affectatie van een deel van de opbrengst heffing tabaksprodukten 30

En wat vindt de burger ?

Moeilijk te betalen Leeftijdsgroep 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75+ 30,3 15,9 20,7 28,1 31,7 41,3 39,8 29,1 Bron: Gezondheidsenquête, België, 2001 Uitstel gebruik 14,1 5,8 8,9 11,5 11,9 7,3 4,4 8,6 31