Etyka urzędnicza Maciej St. Zięba
Download
Report
Transcript Etyka urzędnicza Maciej St. Zięba
Etyka urzędnicza
Maciej St. Zięba
[email protected]
http://www.kul.pl/maciej.st.zieba
etyka urzędnicza - 1
Podstawy kształcenia etycznego
Dlaczego potrzebujemy zachowań zgodnych
z etyką?
Być urzędnikiem z przekonania,
nie z przymusu!
Studium
przypadku a teoria etyczna
Etyczna analiza podejmowania decyzji
etyka urzędnicza – s. 2
Czym etyka nie jest?
Etyka
to nie religia
Etyka to nie przestrzeganie prawa
Etyka to nie przestrzeganie norm
akceptowanych w danej kulturze
Etyka to nie nauka ścisła czy społeczna
Etyka to nie uczucia
etyka urzędnicza – s. 3
Etyka
Nauka o moralności: o wartościach wcielanych przez
człowieka
w relacjach z innymi ludźmi
(w społeczeństwie).
Celem etyki jest człowiek (osoba ludzka):
przez człowieka, w człowieku, dla człowieka.
Moralność - to postępowanie zgodnie z wyznawanymi normami.
etyka urzędnicza – s. 4
Normy
zdania
głoszące ważność pewnych wartości
a niedopuszczalność innych
układ
norm tworzy lub odzwierciedla
wyznawaną hierarchię wartości
etyka urzędnicza – s. 5
Wartość
to,
co ważne
rzecz cenna
coś, co jest przedmiotem pożądania
przedmiot dążenia
preferowany sposób zachowania
etyka urzędnicza – s. 6
Wartości
przykłady:
piękno, prawda, dobro, życie, Bóg, rodzina, pokój,
ojczyzna, sprawiedliwość, równość, wolność,
braterstwo, szczęście, godność, honor, miłość,
przyjaźń, sukces, harmonia, dom, rodzina,
kariera zawodowa, powodzenie materialne,
sława, poczucie spełnienia, spokój osobisty,
bezstronność, solidność, rzetelność,
punktualność i in.
wartości materialne i duchowe
etyka urzędnicza – s. 7
Wartości
osobisty
a społeczny (grupowy) system
wartości
wartości zinternalizowane a deklarowane
wartości ważniejsze (pierwszorzędne) i
drugorzędne
moralność
- to postępowanie zgodnie z
wyznawanymi normami
etyka urzędnicza – s. 8
Formy wyrażania norm
Zdania powinnościowe - głoszą ważność pewnych wartości,
jako stanów pożądanych, a niedopuszczalność innych
(forma perswazji):
Urzędnik powinien zachowywać się bez zarzutu w pracy i poza nią.
Urzędnik nie powinien dopuścić do sytuacji, w której można mu
coś zarzucić.
Zdania kategoryczne – podobne do zdań opisowych i norm
prawnych: wyrażają stany pożądane lub niepożądane tak,
jak gdyby stosowanie się do nich powszechnie miało
miejsce; w ten sposób wykluczają odstępstwo od reguły:
Urzędnik zachowuje się bez zarzutu w pracy i poza nią.
Urzędnik nie dopuszcza do sytuacji, w której można mu coś
zarzucić.
etyka urzędnicza – s. 9
Złota reguła
Postępuj
tak, jak byś chciał(a), by inni
postępowali wobec ciebie
Unikaj
takiego postępowania, jakiego sam
nie chciał(a)byś zaznawać
etyka urzędnicza – s. 10
Anomia
albo
demoralizacja
To nie: brak wartości i norm określających,
co jest słuszne (nihilizm).
Tylko: istnienie obok wyznawanych norm
moralnych innych przekonań
(„usprawiedliwień”), które „neutralizują”
oddziaływanie samych norm na nasze
zachowanie.
etyka urzędnicza – s. 11
Usprawiedliwienie
Wiarygodne (dla mnie) uzasadnienie
usuwające dysonans godnościowy sprzeczność pomiędzy tym, co wyznaję
(„jaki chcę być i myślę, że jestem”) a tym,
co w danej sytuacji robię - pozwalające
postąpić w dany sposób bez naruszenia
dobrego mniemania o sobie.
etyka urzędnicza – s. 12
Źródła usprawiedliwień
Racjonalizacja (wewnętrzne „uzgadnianie
ze sobą”) - szukanie aspektów sytuacji
pozwalających uznać wyznawaną rację za
‘pozorną’ w danej sytuacji
(=samooszukiwanie się)
Uzgadnianie społeczne - poprzez dialog
racjonalizujący lub praktykę / zwyczaje
etyka urzędnicza – s. 13
Usprawiedliwienia:
przykłady
„wszyscy
przecież tak robią”
„tak już jest”, „takie jest życie”
„ale nic nie można poradzić”
„w zasadzie to nic takiego”
„inni to dopiero postępują...”
„a ci na górze, to jaki dają przykład?”
„w naszym zawodzie jest taki zwyczaj...”
etyka urzędnicza – s. 14
Typy anomii
Anomia indywidualna (osobista)
sytuacyjna
uogólniona
Anomia społeczna (podkultury
usprawiedliwień)
etyka urzędnicza – s. 15
Anomia osobista
Wskaźniki:
liczba
subiektywnie wiarygodnych
usprawiedliwień
poziom ich wiarygodności
zakres stosowalności w różnych sytuacjach
etyka urzędnicza – s. 16
Anomia społeczna
proces
grupowego uzgadniania
usprawiedliwień
rezultat: wiarygodne usprawiedliwienia
obowiązujące w danej grupie: normy,
przekonania, obyczaje
etyka urzędnicza – s. 17
Sektorowość anomii
usprawiedliwienia
działają tylko w takich
sytuacjach, dla jakich zostały uzgodnione
dotyczy to zarówno anomii osobistej, jak i
społecznej
etyka urzędnicza – s. 18
Dwa główne źródła anomii
Pokusa
Upokorzenie
etyka urzędnicza – s. 19
Film „Dylematy”
wg projektu Marka Kosewskiego i in.
lub:
Marek Kosewski: Kiedy urzędnicy naruszają
wartości moralne i jak można to ograniczać?
(„Służba Cywilna” nr 3, jesień-zima 2001/2002,
s. 9-22),
http://antykorupcja.edu.pl/index.php?mnu=12&a
pp=docs&action=get&iid=364
etyka urzędnicza – s. 20
Dylemat etyczny
Sytuacja, w której osoba podejmująca decyzję
musi dokonać wyboru, stojąc przed:
znaczącym konfliktem wartości pomiędzy
różnymi interesami
rzeczywistymi alternatywami, które wydają się
równie usprawiedliwione
istotnymi konsekwencjami dla różnych
interesariuszy
etyka urzędnicza – s. 21
Dylemat etyczne
Konflikt wartości - wydaje się, że każde
działanie, jakie podejmiemy, niszczy
(narusza) pewną wartość
etycznie błędne podejście: „zasada
mniejszego zła”
etycznie dobre podejście: „zasada
większego dobra”
etyka urzędnicza – s. 22
Wartość nadrzędna
i podrzędne
Bez ustalonej hierarchii wartości trudno
mówić o łatwym, świadomym wyborze
większego dobra.
etyka urzędnicza – s. 23
Hierarchia wartości
Przykład – indyjska:
- niekrzywdzenie
- prawda
- bezinteresowność
- skromność i szacunek
- roztropność
- życzliwość
- cierpliwość
- brak przywiązania i rutyny
etyka urzędnicza – s. 24
Konflikt interesów w administracji
Pełnienie przez osobę publiczną, albo
członków jej najbliższej rodziny, funkcji lub
utrzymywanie kontaktów o charakterze
prywatnym, które mogą wpływać na treść
urzędowych zachowań w sposób rodzący
wątpliwość co do ich bezstronności.
Prof. A. Z. Kamiński
etyka urzędnicza – s. 25
Rozpoznawanie konfliktu interesów
Interesy finansowe (ekonomiczne) bezpośrednie
Powiązania ze środowiskami gospodarczymi,
stowarzyszeniami
Powiązania z partiami, związkami zawodowymi,
grupami nacisku
Zobowiązania w stosunku do rodziny,
środowiska, itp.
etyka urzędnicza – s. 26
Korupcja
Żądanie, proponowanie, wręczanie lub
przyjmowanie, bezpośrednio lub pośrednio, łapówki
lub jakiejkolwiek innej nienależnej korzyści materialnej lub osobistej - lub jej obietnicy, co
wypacza prawidłowe wykonanie jakiegokolwiek
obowiązku lub inne zachowanie wymagane od
osoby otrzymującej nienależną korzyść.
(Cywilnoprawna Konwencja o Korupcji
sporządzona w Strasburgu, 9 listopada 1991 r.)
etyka urzędnicza – s. 27
Podarunek (GIFT)
Genuine – czy podarunek jest prawdziwym
podziękowaniem?
Independent – czy jego przyjęcie poświęca
niezależność?
Free – czy jest wolny od przyszłych zobowiązań?
Transparent – czy zda test światła
słonecznego?
(Marcin Walecki)
etyka urzędnicza – s. 28
Przykładowa analiza
sytuacje mogące rodzić podejrzenie o
konflikt interesów
etyka urzędnicza – s. 29
etyka urzędnicza – s. 30
etyka urzędnicza – s. 31
etyka urzędnicza – s. 32
etyka urzędnicza – s. 33
etyka urzędnicza – s. 34
etyka urzędnicza – s. 35
etyka urzędnicza – s. 36
etyka urzędnicza – s. 37
etyka urzędnicza – s. 38
Modele podejmowania decyzji
etycznych
Metoda
Pekel)
Metoda
Metoda
Metoda
„listy sprawdzającej” (D. Wallace i J.
„10-stopniowa” (D. Wallace)
„12 pytań” (L.L. Nash)
„w 6 krokach” (R. Lingard)
http://www.managementhelp.org/ethics/ethxgde.htm
http://www.ecs.csun.edu/~rlingard/COMP450/cs450edm/index.htm
etyka urzędnicza – s. 39
Metoda w 6 krokach
Uświadomienie
sobie problemu
Szczegółowa analiza problemu
Propozycja listy działań
Wybór działania
Wprowadzenie działania w życie
Ocena wyboru
etyka urzędnicza – s. 40
Procedury BEST Procesu
Lizbońskiego
1.
2.
3.
4.
5.
Identyfikacja
problemu
Definiowanie
Wykonanie
Adaptacja
Monitoring
1. Identyfikacja
problemu
2. ....
1
5
2
4
3
etyka urzędnicza – s. 41
„Lista sprawdzająca”
Ćwiczenie:
Przypadek Wu
Przypadek Marii Eleny
etyka urzędnicza – s. 42
Etyka szczegółowa
Inaczej: etyka praktyczna lub etyka stosowana, etyka
zawodowa
„Wskazywana jako znamię naszych czasów
potrzeba powoływania coraz to nowych działów
etyki zawodowej, jak gdyby w sugestii, że pewne
zawody czy funkcje społeczne mają tak wyjątkowy
charakter, że obowiązują w nich inne wartości i
normy, niż w etyce ogólnej, powszechnej,
skierowanej do wszystkich, jest dowodem upadku
etyki w ogóle, niskiego poziomu moralności
społeczeństwa.”
Mario Bunge,
Treatise on Elementar Philosophy: 3. Ethics
etyka urzędnicza – s. 43
Etyka zawodowa
Dział etyki szczegółowej związany z wykonywaną
pracą lub funkcją społeczną, powołaniem. Dotyczy
pewnej grupy i jej szczególnych zadań, uprawnień.
Etyka urzędnicza
Etyka administracji publicznej, wypływająca m.in.
z „prawa do dobrej administracji”. – Zastępowanie
postawy władczej – usługową, a ostatecznie –
partnerską („oświadczenia zamiast zaświadczeń”),
w miarę wzrostu świadomości prawnej obywateli.
etyka urzędnicza – s. 44
Potrzeba etyki urzędniczej
Nie wystarczy być dobrym (moralnie żyjącym)
człowiekiem, by być dobrym urzędnikiem
(postępującym etycznie w sytuacjach dylematów
właściwych dla funkcji urzędniczej) – potrzeba
też wskazań specyficznych dla urzędników.
Nie wystarczy przestrzeganie prawa oraz kodeksu
etyki urzędniczej, by potrafić rozwiązać każdy
dylemat etyczny stojący przed urzędnikiem –
potrzeba też ogólnej podstawy etycznej.
etyka urzędnicza – s. 45
Czym jest etyka zawodowa
Rzeczywiste
procesy i wyniki (nie:
moralizowanie)
Tworzenie właściwego ładu (nie: tylko
zwalczanie korupcji itp. sankcje)
Rozwój i promocja specyficznych wartości
(nie: środki egzekwowania prawa)
etyka urzędnicza – s. 46
Kształtowanie się etyki zawodowej
Zarządzanie
zasobami
ludzkimi
Ocena
ryzyka
Wartości
podstawowe
i standardy
Upraszczanie
procedur
etyka urzędnicza – s. 47
Nadzór
i kontrola
Elementy etyki zawodowej
Etyka
Etyka
Etyka
Etyka
Etyka
pracy
zarządzania
własności
stosunku do klienta
samorozwoju
etyka urzędnicza – s. 48
Trzy podejścia do stosunku etyki
prawa
model „nadreński” (francusko-niemiecki) socjalno-legalistyczny [Kodeksy procedur/
/postępowania w formie ustaw] – hard law
model „anglosaski” – kontraktowoindywidualistyczny - [Wewnątrzzakładowe
kodeksy etyki, precedensy] – soft law obok hard
law
model postkonfucjański (dalekowschodni) –
rodzinno-etosowy [Poczucie lojalności i honor;
tradycja i obyczaj] – soft law
etyka urzędnicza – s. 49
i
Źródła kodeksów etyki
w administracji
Praktyka biznesu (zwłaszcza dbałość o obraz
zewnętrzny – „PR” = public relations)
Odpowiedzialność obok wolnej konkurencji
Etyka biznesu (51-58)
etyka urzędnicza – s. 50
Zasady Okrągłego Stołu w Caux
(1994)
Idea „odpowiedzialności za” zamiast idei służby:
- japoński ideał kyosei : żyć i pracować dla
wspólnego dobra
- europejska idea godności ludzkiej : każda osoba
ma nienaruszalną wartość - jest celem sama
w sobie, a nie środkiem do realizacji celów
innych osób
etyka urzędnicza – s. 51
Zasady Okrągłego Stołu w Caux
(1994)
odpowiedzialność wobec wszystkich
interesariuszy
stosowanie zasad uczciwej konkurencji
poszanowanie reguł obowiązujących w kraju
działania firmy
uznawanie praw międzynarodowych
wsparcie dla wszechstronnej wymiany światowej
(globalnej)
troska o środowisko naturalne
unikanie działań nielegalnych
etyka urzędnicza – s. 52
Cztery zasady (normy) etyki
powszechnej
Sprawiedliwość
Umiarkowanie
Słuszność
Praworządność
etyka urzędnicza – s. 53
Pięć zasad dobrego biznesu
Ekonomiczność
Efektywność
Etyczność
Ekologiczność
Estetyczność
etyka urzędnicza – s. 54
Interesariusze
(stakeholders)
zarząd
pracownicy
akcjonariusze
Firma
klienci
dostawcy
społeczeństwo
lokalne
rodziny
etyka urzędnicza – s. 55
Program etyczny firmy
sformalizowane
kodeksy standardów
etycznych firmy
szkolenia nt. etyczne dla pracowników
komórka etyczna, nadzorująca
przestrzeganie zasad etycznych i ich
doskonalenie (okresowe zmiany kodeksu
etycznego), promująca zachowania
etyczne, wykrywająca nadużycia
etyka urzędnicza – s. 56
Obraz
Klienci
firmy
PR
PR
Media
Kodeks
Misja
Wartości
Wizja
Źródło: Grzegorz Szulczewski, Etyka biznesu jako element promocji firmy
etyka urzędnicza – s. 57
Poszukujący
pracy
Etyka nowego przedsiębiorstwa
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Rozpoznanie dylematów etycznych pojawiających się na starcie
Uznanie etyki za wartość kluczową
Ujawnianie swego etycznego podejścia od początku
Antycypacja napięć etycznych codziennego funkcjonowania
Otwartość na podejmowanie kwestii etycznych
Reakcja na pojawiające się konflikty interesów
Stałe podejmowanie zagadnień etycznych
Eliminowanie pracowników nieprzestrzegających zasad etycznych
Szukanie okazji do angażowania się w sprawy społeczne
Dokonywanie okresowego „bilansu etycznego” przedsiębiorstwa
Dostosowywanie się do nowych wyzwań wraz ze wzrostem
przedsiębiorstwa
etyka urzędnicza – s. 58
Etyka administracji
Etyka zawodowa pracownika administracji
publicznej (rządowej lub samorządowej).
Być urzędnikiem z przekonania! Być dumnym z
tego, że się jest urzędnikiem!
(Nie dlatego, że ma się władzę nad innymi, lecz
że się służy wspólnemu, nadrzędnemu dobru).
etyka urzędnicza – s. 59
Wielka Nauka (Da Xue) Konfucjusza
Najstarszy traktat/kodeks etyki
administracji publicznej
etyka urzędnicza – s. 60
Wielka Nauka I
Trzy cele
ukazanie
wspaniałości swej cnoty
odnawianie ludzi (miłość do ludzi)
trwanie w najwyższym dobru
etyka urzędnicza – s. 61
Wielka Nauka II - 8 stopni
Badanie rzeczy
Poszerzanie wiedzy
Wiedza
Działanie (Wybór)
Czynienie myśli szczerymi
Oczyszczanie serca
Kultywowanie własnej osobowości
Regulowanie stosunków w rodzinie
Porządek w państwie
Pokój na świecie
Wywiązywanie się z obowiązków konsekwencje
etyka urzędnicza – s. 62
Wielka Nauka III
Wiedza, przy czym obstawać
Ustalony kierunek
Osiągnięcie spokoju
Trwanie w spokoju
Udzielanie spokoju
Początek
Te cztery są
łącznikami pomiędzy
wiedzą, czego się
trzymać, a
osiąganiem tego; o
wszystkich się mówi,
jako o skutkach
Gotowość (zdolność do
osiągnięcia)
etyka urzędnicza – s. 63
Dopełnienie
Wielka Nauka IV
Ujawnianie wspaniałej cnoty i odnowa ludzi
jest skutkiem wiedzy na temat tego,
gdzie leży ostateczny cel (najwyższe dobro,
doskonałość)
Ujawnianie wspaniałej cnoty i odnowa ludzi oznacza,
że zarówno samemu, jak i wraz z ludźmi,
dochodzi się do trwania w najwyższym dobru
etyka urzędnicza – s. 64
Wielka Nauka V
SKUTEK
WYSIŁEK
Dążenie do wiedzy na
temat tego, gdzie leży
najwyższe dobro
Ujawnianie wspaniałej
cnoty
Dążenie do osiągnięcia
stałości w najwyższym
dobru
Gdy poznasz, w
czym leży
najwyższe dobro
Gdy przejdziesz
proces
dochodzenia do
trwania w
najwyższym dobru
Rzeczy zostały zbadane
To, na czym należy polegać,
zostało poznane
Myśli są szczere
Serce zostało oczyszczone
Własna osobowość jest
pielęgnowana
Odnowa ludzi
Dążenie do tego, by i
inni mogli trwać w
najwyższym dobru
Trwanie w najwyższym
dobru
Gdy doprowadzisz
innych do trwania
w najwyższym
dobru
Rodzina jest uporządkowana
Kraj jest w ładzie
Na świecie jest pokój
etyka urzędnicza – s. 65
Wielka Nauka VI
Realizacja w „Doktrynie Środka”:
Z tej Drogi nie można zejść ani na moment,
gdyby można było – nie byłaby ona Drogą.
Nie chodzą tą Drogą i wiem, dlaczego tak jest.
Eksperci wykraczają poza nią, głupcy zaś jej nie
dosięgają.
Shun był rzeczywiście bardzo mądrym
człowiekiem! Lubił pytać, lubił studiować
otrzymane odpowiedzi i to niezależnie od tego,
jak bardzo to, co usłyszał, było zwyczajne.
Jakżeż ta Droga jest nieuczęszczana! Niestety!
etyka urzędnicza – s. 66
Wielka Nauka VII
Realizacja w „Zachodniej Inskrypcji”
Wszyscy wyszliśmy z tego samego łona. Wszyscy ludzie są mymi
braćmi i siostrami, wszystkie rzeczy i stworzenia są mymi
towarzyszami.
Wielki Władca jest tylko najstarszym synem moich rodziców, wielcy
ministrowie są domownikami (sługami) mego najstarszego brata.
Ale nawet ci, którzy są zmęczeni, chorzy, kalecy i zużyci, ci którzy nie
mają braci i dzieci, żony lub męża, wszyscy są mymi braćmi i
siostrami, którzy znaleźli się w nieszczęściu i nie mają do kogo się
zwrócić.
Dobrobyt, zaszczyty, powodzenie i radości mają na celu wzbogacanie
mojego życia. Bieda, poniżenie, niepomyślność i smutki mają mnie
wesprzeć w ćwiczeniu mej natury.
Za życia służę [rodzicom – Niebu i Ziemi] zgodnie z ich wolą. W
momencie śmierci będę spokojny.
etyka urzędnicza – s. 67
Etyka administracji
przykłady współczesne
etyka zawodowa pracownika administracji
publicznej (rządowej lub samorządowej)
Zasady konstytucyjne i ustawowe - zob.
Przykład 1: Zasady etyczne Ministerstwa Skarbu
Kanady
Przykład 2: Kodeks etyki Służby Cywilnej RP
etyka urzędnicza – s. 68
Wartości etyczne administracji
(Kanada)
Wartości demokratyczne
Wartości profesjonalne
(prymat prawa,
demokratyczne podejmowanie decyzji, dobro publiczne, neutralność,
szacunek dla przełożonych pochodzących z wyboru)
„tradycyjne” (sprawność, skuteczność, uczciwość,
„nowe” (jakość, innowacja, inicjatywa, twórczość)
oszczędność, bezstronność, zaufanie)
Wartości etyczne
Wartości ogólnoludzkie
(spójność, szczerość, uczciwość,
dyskrecja, równowaga, bezinteresowność)
(szacunek, sprawiedliwość,
takt, tolerancja, otwartość, roztropność, solidarność)
etyka urzędnicza – s. 69
Wartości etyczne administracji
(Polska)
Służba publiczna
Rzetelność (sumienność, twórczość, odpowiedzialność, szczerość, unikanie
Dbałość o rozwój własnych kompetencji (pogłębianie
Bezstronność
Neutralność polityczna ((realizuje program rządu bez względu
(służba obywatelom, praworządność, bycie wzorem pogłębianie zaufania, poszanowanie godności)
emocji, otwartość na krytykę, lojalność, dotrzymywanie zobowiązań, gospodarność)
wiedzy zawodowej, wymiana doświadczeń, dbałość o jakość merytoryczna,
uzasadnienie, dobre stosunki międzyludzkie, praca zespołowa, takt i
uprzejmość)
(unikanie konfliktu interesów a nawet podejrzeń o takie, nie
ulega naciskom, nie przyjmuje korzyści; jawność i przejrzystość działania – dba o
dostęp do informacji publicznej; nie okazuje zażyłości)
na własne przekonania polityczne, dba o obiektywność informacji i decyzji,
jasność i przejrzystość relacji z osobami politycznymi, nie manifestuje
publicznie poglądów polit., nie uczestniczy w strajkach)
etyka urzędnicza – s. 70
Podejście administracji do klienta
aspekty szczególne
Tolerancja i niedyskryminacja (człowiek obcy w obcym
środowisku)
Rzetelność i uczciwość (nie zna swoich praw ani
niuansów prawa miejscowego)
Napięcie pomiędzy podejściem legalistycznym a etycznym
(sumienie)
Unikanie pokus („łatwiejsze rozwiązania”), gdy odrzucimy
czysty legalizm
Unikanie rutyny (niechęć podejmowania nowych,
trudnych zagadnień) – „Niekompetencja jest niemoralna”
etyka urzędnicza – s. 71
Główne wartości etyczne urzędnika
personalne:
1.
2.
3.
proceduralne:
sumienność i rzetelność
uprzejmość i życzliwość
odpowiedzialność
1.
2.
3.
4.
(opr. Tomasz Barankiewicz)
5.
praworządność
przeciwdziałanie
konfliktowi interesów
bezstronność i
obiektywność
postępowania
neutralność polityczna
jawność i ochrona
tajemnicy
etyka urzędnicza – s. 72
Odpowiedzialność moralna
Warunek konieczny – odniesienie naszego
wolnego wyboru do wcześniej wybranego
i zaakceptowanego systemu wartości:
dwa elementy składowe:
wolność
świadomość
etyka urzędnicza – s. 73
Odpowiedzialność
Między
Między
Między
Między
determinizmem a indeterminizmem
konformizmem a anarchią (buntem)
autocentryzmem a heterocentryzmem
indywidualizmem a autorytetem
kontrola nad własnymi czynami
poczucie sprawstwa
etyka urzędnicza – s. 74
Funkcje kodeksu etyki urzędniczej
1.
2.
3.
budowanie zaufania społecznego
prewencyjna
motywacyjna (buduje przekonania i dążenia)
1.
2.
4.
5.
wymiar pozytywny („odpowiedzialność za...”)
wymiar negatywny („odpowiedzialność przed...”)
integracyjna
ochronna
1.
2.
aspekt negatywny (eliminacja nacisków zewn.)
aspekt pozytywny (tarcza przed zakusami wewn.)
etyka urzędnicza – s. 75
Elementy kodeksu etyki
Wizja (cel nadrzędny)
Lista wartości (hierarchiczna?)
Zasady zachowania:
Wskazanie postaw i zachowań
promowanych/nakazanych
Wskazanie postaw i zachowań
odrzucanych/potępianych
Procedury i sankcje związane z naruszeniem
zasad
Procedury weryfikacji wdrażania samego kodeksu
i jego usprawniania
etyka urzędnicza – s. 76
Forma kodeksu etyki
Promująca wartości – normy mają postać
powinnościową, zamiast sankcji wprost
przewidziana wewnętrzna procedura badania
zachowań naruszających normy, perswazja
zamiast nakazu
Nakazowo-zakazowa (na wzór „twardego”
prawa) – normy mają postać zdań
kategorycznych, przewidziane sankcje wprost,
nakaz zamiast wychowania do wartości
etyka urzędnicza – s. 77
Kodeksy etyki jst. z Polski
Ćwiczenie:
Przeczytaj kodeks etyki swojego własnego
urzędu (jeśli istnieje) i wypełnij ankietę
analizy kodeksu
Jeśli nie istnieje – wybierz jeden z
załączonych (najlepiej UM Toruń, lub UM
Mrągowo) i wypełnij ankietę
Czy
Twoim zdaniem taki kodeks spełnia
swoją rolę?
etyka urzędnicza – s. 78
Podsumowanie
Etyka nie jest zagadnieniem do nauczenia się w
jedno popołudnie
Etyka to wyzwanie na całe nasze dorosłe życie
Złotymi literami na umywalce króla Wanga:
„Co dzień zaczynać od nowa, od nowa, od nowa!”
(Komentarz Zenga do Wielkiej Nauki)
etyka urzędnicza – s. 79