Transcript Document 7387552

Morfologie en OT
Jack Hoeksema
morfemen
Meestal betekenisvolle stukjes woord:
 Paard-e-bloem
 Har-ig
 Suf-ig
 Reiz-ig-er
 Neutr-aal
 Geni-aal
 Pro-duct, Aqua-duct, In-duct-ie, Con-duct-eur
Soorten morfologie
 Item-and-arrangement
 Item-and-process
 Word-and-paradigm
Item and Arrangement
 Morfologie is het aaneenbreien van
morfemen
 Nadruk ligt op combinatoriek
Vb:
V[past]
V
leev
Aff[past]
de
Item-and-process
 Nadruk ligt op het afleiden van woorden van
andere woorden
 Door gebruik te maken van regels
(transformaties), is dit een veel krachtiger
model
Vb:
loop → liep
(regel 1: klinkerwijziging)
hoop → hoopte (regel 2: toevoeging /tə/)
Word-and-paradigm
 Nadruk op paradigmatische relaties
 Analogie heeft een natuurlijke plaats in dit
model
Vb:
hoop
hoop-en
hoop-te
hoop-te-en
Voordelen item-and-process
 Met regels kun je tal van typen morfologie
beschrijven, niet alleen nette concatenatie
(aaneenrijging), maar ook
 Interne verandering (ablaut, geminatie,
umlaut, etc.)
 Subtractie (buuv < buurvrouw, bus <
omnibus, fanaat < fanatiek/fanaticus,
prof < professor/professional)
 Infixatie
Infixatie
Vereist meer dan morfologische constituenten
Bijv
Yurok (Indianentaal, Californië)
ho.k’wc ‘gokken’
cwinkep ‘praten’
trahk ‘water halen’
lkyorkw ‘kijken’
hegok’wc ‘vaak gokken’
cweginkep ‘vaak praten’
tregahk ‘vaak water halen’
lkyegorkw
‘vaak kijken’
Infixatieregel
 [CnVX] → [CnegVX]
(directe insertie)
of
 [eg[CnVX]] → [CnegVX]
(prefixatie +
metathesis)
Nadelen item-and-process
 Met regels kun je veel beschrijven
 Eigenlijk te veel (kracht vs restrictiviteit)
 En regels bieden vaak geen verklaring
OT Morfologie
Hybride model, met elementen van de drie
benaderingen:
item-and-arrangement: input
item-and-process: GEN
word-and-paradigm: via constraints als
correspondence en sympathy
Infixatie in OT
 Plaatsing: constraint Edgemost
(2 varianten: Leftmost; Rightmost)
 Normaal levert dit prefixen, resp. suffixen op
 Bij infixen wordt Edgemost gedomineerd door
fonologische constraints, zoals Onset en No
Coda
Nogmaals Yurok
Kandidaten
No Coda
Onset
egho.k’wc
**!
*
hego.k’wc
*
ho.egk’wc
*
ho.k’wegc
*
Leftmost
*
*!
**
***!
Allomorfie
Engelse meervoudsuitgangen:
 cats
 dogs
 bushes
[s]
[z]
[əz]
Deel van de allomorfie is zuiver fonologisch van
aard, vgl.
cats
Katz
Look at those dogs
The dog’s owner is angry
The dog’s been barking all night
That dog’s mine.
 deel is morfologisch, vgl.
Tom Jones’ friends
(genitief –s: geen epenthetische vocaal –
resultaat: versmelting door degeminatie)
the Joneses (meervouds –s: wel
epenthetische vocaal)
Verleden-tijdsuitgangen (Engels)
 worked
 jogged
 patted
[t]
[d]
[əd]
fonologie
 worked: d → t /[-voice] __
 jogged: d blijft d
Vergelijk ook:
He’d been here
It’d better be good. [spreek uit: it better be good]
en morfologie
 he hit me
 he put it there
 he begged me
 twolegged monster
The Bushes
buš+z
*Sib-Sib
buš+z
*!
buš
buš+əz
Pl-After-N
Left-Anchor(PL)
(of: Faith-V)
*!
*
Tom Jones’ friends
jo.ns+z
*Sib-Sib
jo.nsz
*!
jo.nsəz
jo.ns
AlignPoss
Left-Anchor Poss
(of Faith-V)
*!
I worked and worked
work-d
workd
workt
Cluster-Voicing Past-after- Left-anchorV
Past
*!
workəd
work
*
*!
*
I patted her on the head
pat+d
cluster
voicing
patd
*!
patt
no
geminate
pastafter-V
*!
patəd
pat
left-anchor
past
*
*!
He put her on the team
put+d
putd
putt
putəd
put
cluster
no
left
voicing geminat anchor
e
past
past
after v
*!
*!
*!
*
-er/-aar/-der
 Fonotactische conditie:
*rVr: rir, ror, rur, rar, rer, rər
OK: rVVr:
roer
roor (het vroor, Roorda)
raar
reer (pareer, opereer)
reur (terreur)
rier (Trier)
morfologisch belang
 comparatief -ər
 agentief -ər
 -erij
 -erig
*rarer, *ongurer; *horer, *aanvoerer
Het Duits heeft de conditie niet:
Führer, Maurer, Lehrer, schwerer
comparatieven: d-epenthese
raar+ər
*rVr
raarər
*!
raardər
Faith-C
*
agentieven:aar-allomorfie en
d-epenthese
huur+ər
*rVr
huurər
*!
Pref-ər
huurdər
huuraar
Faith-C
*
*!
Nog een conditie
 weigeraar
 twijfelaar
 bikkelaar
 hakkelaar
 woekeraar
 versnipperaar
 beoefenaar
 tekenaar
De constraints tot dusver voorspellen:
*twijfeler
*woekerder
*tekener
als agentieven
Geen agentief –er na sjwa + sonorant
 Opeenvolgingen van sjwa’s worden vaak
vermeden:
 *gebereid, *geverwerkt
 het eige (*eigene) huis)
 Duits: betteln, atmen, Bettler, Wagner
Echter niet altijd:
 verwerp+lijk → verwerpelijk
 helderder, zuiverder
Geen ər na sjwa+sonorant
bedel+ər
*rVr
*sjwa na
sjwa
bedelər
*!
bedeldər
*!
bedelaar
Pref-ər Faith-C
*
*
Geen ər na sjwa
woeker+ər
*rVr
woekerər
*!
woekerdər
woekeraar
*sjwa na
sjwa
*
Pref-ər Faith-C
*!
*
*
Plaatsnamen
 Amsterdam – Amsterdammer
 Haarlem - Haarlemmer
 Groningen – Groninger (*Groningener,






*Groningenaar)
Assen – Assenaar (maar de Asser TT)
Kampen – Kampenaar
Brussel - Brusselaar
Breda – Bredanaar (metanalyse, analogie)
Zwolle – Zwollenaar
Den Bosch - Bosschenaar
De plaats van morfologie
 relatie tot syntaxis
 relatie tot fonologie
 split morphology?
 strata?