Transcript ppt - Dag van Taal, Kunsten en Cultuur

De kracht van feedback
bij het leren spreken
Anneke Wurth (ICLON)
Dag van Taal, Kunst en Cultuur
Groningen, 23 januari 2015
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Wat u kunt verwachten:
Vanuit tussentijdse resultaten vakdidactisch
onderzoek naar..
Mogelijke didactische oplossingen voor ervaren
knelpunten bij het onderwijzen van Mondelinge
taalvaardigheid
Met bijzondere aandacht voor de functie en
werking van feedback
En een vertaalslag naar uw eigen praktijk
2
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Nu eerst:
- uw GROOTSTE belemmering of ergernis bij
uw onderwijs mondelinge taalvaardigheid
- Waar bent u TEVREDEN over of wat is uw
GROOTSTE succes bij uw onderwijs
mondelinge taalvaardigheid
3
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Vakdidactisch
onderzoek naar
mondelinge
taalvaardigheid
in de bovenbouw
van havo en vwo
4
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Afname vragenlijst najaar 2013
Respondentengroep: 33 docenten hebben de pretest ingevuld
12 mannen
gemiddelde leeftijd 43 jaar
21 vrouwen
gemiddelde leeftijd 40 jaar
Gemiddeld staan deze docenten 9 jaar voor de klas
Gemiddeld hebben ze ruim 6 jaar ervaring met motv in de bovenbouw
(havo én vwo)
5
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Wat doen deze docenten met motv in de
bovenbouw havo/vwo?
Algemeen beeld bij de havo: in de lessen komen aan de orde
60
50
40
Voordracht
30
Discussie
20
Debat
10
0
4 havo
5 havo
Algemeen beeld bij het vwo: in de lessen komen aan de orde
Omvang onderdeel in
het PTA:
havo 21 %
vwo 18 %
50
40
30
Voordracht
20
Discussie
Debat
10
0
4 vwo 5 vwo 6 vwo
Elk percentage geeft weer dat zoveel procent van de bevraagde docenten de aangegeven vorm
onderwijst in een bepaalde jaarlaag/ op een bepaald niveau
6
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Samenvatting successen/ positieve punten
•
•
•
•
Duidelijke sectieafspraken over de wijze van toetsing
Ik kan me vinden in deze sectieafspraken
Ik zie uit naar het geven van de lessen
Ik heb duidelijk voor ogen wat ik wil bereiken met mijn
leerlingen
• Uit andere resultaten komt een voorzichtig positief beeld
naar voren over de motivatie en (uiteindelijke) prestatie van
leerlingen bij dit vakonderdeel
7
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Samenvatting knelpunten:
•
•
•
•
Toetsing
Zicht hebben op het leerproces van leerlingen
Sturen op leerproblemen tijdens de les
Matige tevredenheid over de opbrengst van de lessen
• Eindtermen weinig gebruikt bij lesvoorbereiding
• Referentieniveaus weinig gebruikt bij lesvoorbereiding
Grote verschillen in opvatting over:
• Het afgelegde leerproces meenemen in het eindoordeel
Of
• Alleen de eindprestatie telt
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Literatuuronderzoek
Weinig onderzocht – een kleine greep uit wat wel bekend is:
Leerproces en beoordeling
Uit onderzoek naar de concretisering van de referentieniveaus
bij de domeinen Spreken, Gesprekken en Luisteren komt het
beeld naar voren dat het faciliteren van het leren spreken en de
toetsing lastige punten voor docenten zijn (Van der Leeuw,
Meestringa en Ravesloot, 2011).
Belang van het onderdeel
het onderdeel wordt voor +/- 20% meegeteld in het SE
Nederlands van zowel havo als vwo. (Meestringa en Ravesloot,
2012.)
9
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Literatuur over ondermeer:
• Goede praktijken (bijv. Thea Tigchelaar, ‘De pitch. Een korte spreekbeurt met een sterk
argumentatief karakter’. In: Levende Talen Magazine 2007-5, p. 11-13.)
• Transfermogelijkheden met motv binnen en buiten het vak (Bijv. ‘Forensics’
op het Pius X-College: http://www.lt-tijdschriften.nl/ojs/index.php/ltm/article/view/53/53)
• Onderwijs van (en ontwikkelde interventies voor) andere vaardigheden
met aanknopingspunten voor mondelinge taalvaardigheid (Bijv. Ekens en
Meestringa, 2013)
Buitenland:
• L1 USA/UK: mondelinge taalvaardigheid is opgenomen in de
exameneisen voor Secondary School.
• Aandacht voor aspecten die horen bij formatieve assessment (met
ondermeer de inzet van (peer-)feedback)
10
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Van veelal summatief ingericht onderwijs naar (meer) formatief?
S
11
F
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Combinatie formatief/ summatief
(een voorbeeld)
T
T
T
F
12
S
T
T
F
F
T
Onderwijs- werktijd
F
Beoordelings-/feedbackmoment met betrokkenheid van docent (en
mogelijk peers) met formatief doel
F
Beoordelings-/ feedbackmoment met betrokkenheid van peers
met formatief doel
S
Summatief beoordelingsmoment: heeft de leerling
het doel behaald? Wat is het cijfer?
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Is dit een mogelijke oplossing voor ervaren
knelpunten?
13
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Didactische oplossingen
Uitgangspunten voor effectief en efficiënt
onderwijs mondelinge taalvaardigheid:
1. Formuleren van heldere eisen, tussen- en
einddoelen (weten welke doelen je moet
bereiken)
2. Faciliteren van zelfreflectie en
(peer)feedback (weten waar je staat een
waaraan je moet werken)
14
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
De kracht en werking van feedback
Waarom inzetten?
Welke vormen inzetten?
Hoe inzetten?
15
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Waarom inzetten?
Voordelen van het organiseren van tussentijdse feedbackmomenten
Een greep uit wat de literatuur hierover zegt:
Externe feedback (door bijv. docenten) en interne feedback (bijv.
zelfevaluatie door een leerling) hebben positieve invloed op de kennis,
overtuigingen en andere verworvenheden van een leerling.
(Butler en Winne’s, 1995)
Formatieve feedback zorgt ervoor dat leerlingen begrijpen hoe zij presteren
ten opzichte van het uiteindelijk te behalen einddoel. Dit is vaak
angstreducerend (werkt zelfvertrouwen in de hand) en heeft als belangrijk
neveneffect een grotere motivatie voor het leren en het meer en meer
hanteren van effectieve taakstrategieën.
(Shute, 2013)
16
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Welke vormen inzetten?
Interne feedback:
Zelfevaluatie
Externe feedback:
Docent (direct corrigerende feedback
(gevraagd en ongevraagd) en
Medeleerlingen (peers)
Negatieve – Positieve feedback
Geschreven – verbale - ..?
17
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Hoe feedback inzetten?
Het effect van feedback hangt samen met het type feedback dat wordt
gegeven (nature of feedback).
(Kluger& Dnisi, 1996)
Timing?
Hoeveelheid?
Hoe specifiek?
Enz.
(Brookhart, 2008)
Met gebruik van formatieve assessment vragen: waar ga ik naar toe, hoe ga
ik daarheen, wat is mijn volgende stap? Onderscheid in vier niveaus van
belang: feedback about the task, feedback about processing the task,
feedback about selfregulation (student self-evaluation, confidence),
feedback about the student as a person (Hattie&Timperley, 2007)
18
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
In twee groepen in gesprek over feedback
1) Het organiseren van (meer) feedback- en
oefenmomenten in de lessen mondelinge
taalvaardigheid: welke plus-, minpunten
ziet u en mogelijkheden ziet u?
Wat vraagt u zich af?
2) Het geven van feedback: wat is de mogelijke kracht van de inzet van
zelfevaluatie, docentenfeedback en peerfeedback bij mondelinge
taalvaardigheid? Hoe haal je als docent en leerling het maximale uit deze
feedbackvarianten?
NB. Elke groep krijgt extra informatie op papier. Tijd: na enkele minuten
leestijd volgt 15 minuten gesprekstijd. Hierna: plenaire uitwisseling.
19
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Terug naar… Didactische oplossingen
Uitgangspunten voor effectief en efficiënt onderwijs
mondelinge taalvaardigheid:
1. Formuleren van heldere eisen, tussen- en
einddoelen (weten welke doelen je moet bereiken)
2. Faciliteren van zelfreflectie en (peer)feedback
(weten waar je staat een waaraan je moet werken)
20
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Een voorbeeld van een feedback- en beoordelingsinstrument 4vwo
Rekening gehouden met praktijkwensen, vertaling naar referentieniveaus en tussenniveaus, leerlingentaal
2F
21
2F+
3F
3F+/4F-
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
2) Faciliteren van zelfreflectie en (peer-)feedback
Tips voor organisatie lessen (vanuit literatuur en beperkt praktijkonderzoek):
Leerlingen door evalueren van spreekvoorbeelden bekendmaken met het
feedback- en toetsingsinstrument
Leerlingen zichzelf laten ‘scoren’ na een eerste, korte spreekoefening en
focus van de leerweg laten bepalen
Leerlingen leren over het geven en ontvangen van feedback
Leerlingen in groepen laten werken aan eigen leerpunten met korte
spreekopdrachten
Organiseer feedback van de docent, peerfeedback en momenten voor
zelfreflectie
22
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Enkele voorbeelden
‘Een zak met geld’
We hebben hier een zak geld met daarin € 1.000.000,- euro (en
nog wel in deze tijd!). De zak mag naar de persoon die het
beste kan vertellen waarom hij/zij deze zak verdient.
Drie personen mogen een gooi doen naar deze beloning. Zij
verdedigen elk in 1 minuut hun goede zaak.
De jury bepaalt wie de zak geld ontvangt.
‘Beeldenkaraoke’
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Verder lezen:
Brookhart, S.M. (2008). How to Give Effective Feedback to Your Students.
Alexandria, USA: ASCD.
Butler, D.L.&Winne, P.H. (1995) Feedback and self-regulated learning: A
theoretical synthesis. Review of Educational Research, 65, 245-281.
Butler, D.L. & Nisan, M. (1986). Effects of no feedback, task-related comments, and
grades on intrinsic motivation and performance. Journal of Educational
Psychology, 78, 210-216.
Ebbens, S. en Ettekoven, S. (2009). Effectief leren, basisboek.
Ekens, T. en Meestringa, T. (2013). Beoordeling van en feedback op
schrijfvaardigheid. Een handreiking voor de Tweede Fase van het voortgezet
onderwijs. Enschede: SLO.
Hattie,J. & Timperley, H. (2007). The Power of Feedback. Review of Educational
Research, 77, 81-112.
Nicol, D. (2013) http://www.reap.ac.uk/Resources.aspx
Projectgroep Nederlands V.O. (2002). Nederlands in de tweede fase. Bussum:
Coutinho.
UvA website over Peerfeedback: http://icto.humanities.uva.nl/peerfeedback/
24
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.
Afronding
Formuleer voor uzelf tips en plak ze op voor anderen
Suggesties voor korte spreekoefeningen zijn welkom!
Laat uw mailadres achter voor:
PowerPoint en verzamelde tips
Contactgegevens Drs. Anneke Wurth:
[email protected]
25
Hartelijk dank voor
uw komst!
ICLON, Interfacultair Centrum voor
Lerarenopleiding,
en Nascholing
Universiteit
Leiden.Onderwijsontwikkeling
Bij ons leer je de wereld
kennen.