Transcript Ø`≈ ª Á∆ ¡≈Ú - Sarokaran Di Awaz

√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
Voice of Social Concerns
√≈Ò-F, ¡ß’-E, Ó¬∆ B@AF
Email: [email protected]
HARBANS SINGH 416-817-7142
Pro-People Arts Project Media Group
DEVINDER TOOR 416-902-9372
Website: www.ppapmg.com
MASTER BHAJAN SINGH 403-455-4220
Registration No. BA@HCFC@@
Ó¬∆ «ÁÚ√ Á∆ √ß◊≈Ó∆ «Ú≈√Â
B
“‹ß◊ÒÈ≈Ó≈” Á∂ ⁄∂Â≈
√≈Ê∆ √ÂÈ≈Ó
D
Ϊ√∆ Á∆ ¤ª ‘∂· «¬È’Ò≈Ï∆
Ïπ¶Á∆ ¡Â∂ «ÁzÛÂ
∑ ≈
Ï»‡≈ «√≥ÿ
Í«‘Ò∆ Ó¬∆ AHHF ˘ ¡Ó∆’≈
Á∂ «Ù’≈◊Ø Ù«‘ Á∂ Ó˜Á»ª È∂ ¡æ·
ÿø‡∂ Á∆ ’ßÓ-«Á‘≈Û∆ ¡Â∂ ‘Ø Óß◊ª ˘
ÒÀ’∂ √ßÿÙ Á≈ ‹Ø «¬«Â‘≈√ «⁄¡≈
√∆ ¿π‘ ÁπÈ∆¡≈ Ì Á∂ Ó˜Á»ª Ò¬∆
√Ó≈¬∂Á≈∆ ÍzÏË
ß Á∆ ¿π˜Â∆ ˆπÒ≈Ó∆
«ÚπæË ‹»fi‰ Á≈ «¬’ Ï∂«Ó√≈Ò Íz∂‰≈
√Ø ϫ‰¡≈Õ AHFF ”⁄ ¡Ó∆’≈ Á∆
ÈÀ Ù ÈÒ Ò∂ Ï  Ô» È ∆¡È È∂ ¡≈͉∆
√Ê≈ÍÈ≈ ’≈ÈÎß√ ÓΩ’∂ ¡æ· ÿø‡∂ Á∆ ’ßÓ
«Á‘≈Û∆ ÂÀ¡ ’∆Â∂ ‹≈‰ Á≈ √Ú≈Ò
¿π·≈«¬¡≈ √∆Õ «¬√ ÂØ∫ Ú∆‘ √≈Ò Ï≈Á
Í«‘Ò∆ Ó¬∆ ˘ «Ù’≈◊Ø Á∂ ⁄≈Ò∆ ‘˜≈
Ó˜Á»ª È∂ Óπ’Ó
ß Ò ‘ÛÂ≈Ò ’’∂ «¬√
Óß◊ ˘ ‹πfi≈» √ß◊≈Ó «Ú⁄ ÏÁÒ «ÁæÂ≈Õ
Ó˜Á»ª Á∂ √ßÿÙ ˘ ’π⁄Ò‰ Ò¬∆
√Ó≈¬∂Á≈∆ ≈‹ Á∂ «¬Ù≈∂ ”Â∂ Íπ«Ò√
ÚÒØ∫ ÙªÂÓ¬∆ Ó˜Á»ª ¿πµÍ Ï∂«‘Ó∆ È≈Ò
◊ØÒ∆¡ª ⁄Ò≈’∂ ¤∂ Ó˜Á»ª ˘ ’ÂÒ ’
«ÁæÂ≈ «◊¡≈Õ «¬Ê∂ ‘∆ Ï√ È‘∆∫, Íπ«Ò√
È∂ ¡≈͉∂ ‘∆ ¬∂‹‡
ß ª ’ØÒ∫Ø Óπ˜≈‘∂ ÁΩ≈È
Íπ«Ò√ ¿πµÍ ÏßÏ √π‡Ú≈’∂ ¡Â∂ «¬√ Á∂
«¬Ò˜≈Ó Â«‘ ⁄≈ Ó˜Á» ¡≈◊»¡ª¡◊√ √Í≈¬∆√, Í≈√È, «ÎÙ ¡Â∂
¬∂∫‹Ò-˘ «¬√ Ó≈ÓÒ∂ «Ú⁄ fi»·∂ Óπ’Á
æ Ó∂
«‘ Î≈‘∂ Ò≈ «ÁæÂ≈Õ «¬‘ √ßÿÙ È≈
«√¯ ¡Ó∆’‰ Ó˜Á»  ‹Ó≈ Á∂
√ßÿÙª Á∂ «¬«Â‘≈√ «Ú⁄ ÈÚª Ó∆Ò-
ÍæÊ Ï«‰¡≈ ÏÒ«’ «¬√È∂ ¡æ· ÿø‡∂ Á∆
’ßÓ «Á‘≈Û∆ Á∆ Óß◊ ˘ «ÚÙÚ «Ú¡≈Í∆
¡ßÁÒ
Ø È «Ú⁄ ÏÁÒ‰ Á∆ Ïπ«È¡≈Á Ú∆
æ÷ «ÁæÂ∆Õ Ó˜Á»ª Á∂ Ò‘» È≈Ò ◊Ûπ⁄
æ
’æÍÛ∂ Á≈ ‡Ø‡≈ Ó˜Á» ‹Ó≈ Á∆ ‹Ó≈Â∆
‹æÁ‹
Ø «‘Á Á≈ «⁄ßÈ∑ ω «◊¡≈Õ AHHI
«Ú⁄ Á»‹∆ ’«Ó¿»«È√‡ ’ΩÓªÂ∆ Á∆
ÍÀ«√ ’ª◊√ È∂ Í«‘Ò∆ Ó¬∆ √ßÿÙ Á∆
¡«‘Ó∆¡Â ˘ Â√Ò∆Ó ’«Á¡ª «¬√˘
’ΩÓªÂ∆ Ó˜Á» «ÁÚ√ Ú‹Ø∫ ¡Í‰≈’∂ Ò؇»
√Ó≈¬∂Á≈∆ ÍzÏË
ß Ò¬∆ ’ΩÓªÂ∆ ÒÒ’≈
ω≈ «ÁæÂ≈Õ Ó˜Á» ‹Ó≈ Á∆ Óπ’Â∆ Á∂
«Ú«◊¡≈È’ ≈‘-Á√≈Ú≈ «√˪ ڋØ∫
’«Ó¿»«È√‡ «Ú⁄≈Ë≈≈ Á∂ ÎÀÒ≈¡ ¡Â∂
Ó’Ï»Ò∆¡Â È≈Ò ‘ Â∑ª Á∆ ´æ‡÷√π‡
æ
¡Â∂ Á≈Ï∂ ÂØ∫ Óπ’Â∆ Á∂ √ßÿÙ «Ú⁄
Ó˜Á» ‹Ó≈ Á∆ ¡≈◊» Ì»«Ó’≈ √Ê≈ÍÂ
‘Ø ◊¬∆ ¡Â∂ Í«‘Ò∆ Ó¬∆ Ó˜Á» ‹Ó≈Â
Á∆ Óπ’Â∆ Á∂ √ßÿÙª Á≈ ¡«Èæ÷Û «‘æ√≈
ω ◊¬∆Õ
Ú∆‘Ú∆∫ √Á∆ «Ú⁄ Ó˜Á»ª Á∂ Íz⁄‚
ß
‹Ê∂ÏÁ
ß √ßÿÙª È∂ ¡«‘Ó «‹æª ‘≈√Ò
’∆Â∆¡ªÕ »√ ¡ßÁ AIAG ”⁄ ¡’»Ï
«¬È’Ò≈Ï Á∆ «¬«Â‘≈√-⁄∂Â≈ «‹æÂ
È∂ ÍzÒ
Ø Â
∂ ≈∆ «¬È’Ò≈Ϫ Á∂ ÈÚ∂∫ Ôπ◊
Á≈ ¡≈◊≈˜ ’ «ÁæÂ≈Õ «¬√ «¬È’Ò≈Ï
Á∆ «‹æ È∂ ’«Ó¿»«È√‡ «Ú⁄≈Ë≈≈
Á∂ Ï∂«Ó√≈Ò ÎÀÒ≈¡ Ò¬∆ ≈‘-ÍæË≈ ’
«ÁæÂ≈ ¡Â∂ ¡◊Ò∂ √≈Òª «Ú⁄ «¬’
Â≈’ÂÚ √Ó≈‹Ú≈Á∆ ’À∫Í ‘Ø∫Á «Ú⁄
¡≈ «◊¡≈Õ
Ó˜Á» ‹Ó≈ ÚÒØ∫ ’«Ó¿»«È√‡
Í≈‡∆¡ª Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ ‘∂ ·
√Ó≈¬∂Á≈∆ ÍzÏË
ß , «¬√ ÚÒØ∫ ÍÀÁ≈ ’∆Â∂
Î≈Ù∆Ú≈Á Â∂ È≈˜∆Ú≈Á, √≈Ó≈‹∆
‹ß◊ª, Ï√Â∆Ú≈Á Á∂ «ÚπË
æ ¡Â∂ ÓÈπ÷
æ
Á∆ ÓÈπ÷
æ ‘æÊ∫Ø ´æ‡ Á∂ Á√» ˘ ‹Û∑∫Ø
ıÂÓ ’È Á∂ «ÈÙ≈È∂ «‘ Ò≈√≈È∆
‹æÁ‹
Ø «‘Áª ÒÛ∆¡ª ◊¬∆¡ª ¡Â∂ «‹æª
‘≈√Ò ’∆Â∆¡ª ◊¬∆¡ªÕ √Ó≈‹Ú≈Á∆
«¬È’Ò≈Ϫ ¡Â∂ ’ΩÓ∆ Óπ’Â∆ √ßÿÙª
Á∆ ’ª◊ ¡Â∂ Ó˜Á» Ò«‘ Á∆ ‹∂»
⁄Û∑ ÂØ∫ ÌÀÌ∆ ¡≈ÒÓ∆ √Ó≈¬∂Á≈∆
(Ï≈’∆ √¯≈ G ”Â∂)
B@
ÙË≈ Á∂ ’≈ØÏ≈ Á≈ ¯Ω‹∆ ÓπÒ’
ÏÈ≈Ó ÁÁÓ≥Á ÷Ø‹∆ «ÏÂ∆
C@
’∆ ˛ √’≈∆ √ß◊·È≈ (¡ÀÈ.
‹∆. ˙.) Á∆ ¡√Ò∆¡Â
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
Ó≈˙Ú≈Á∆ Ò«‘ Ï≈∂ ÓÙ‘»
√¯È≈Ó≈ “‹ß◊ÒÈ≈Ó≈” Á∂ ⁄∂Â≈,
√ß√≈ Íz«√æË È≈ÚÒ “√Í≈‡’√” Á≈
Íø‹≈Ï∆ «Ú⁄ ¡ÈπÚ≈Á ¡Â∂ «¬È’Ò≈Ï∆
Ù≈«¬ ‹◊ÓØ‘‰ ‹ØÙ∆ Á∆ ¿πÁ» Ù≈«¬∆
Á∂ √ß ◊ z « ‘ “ÍÀ Ó ≈È∂ - «¬È’Ò≈Ï” Á≈
«ÒæÍ∆¡ßÂ ’È Ú≈Ò∂ ÓÙ‘» Ò∂÷’,
«¬È’Ò≈Ï∆ «⁄ßÂ’ ¡Â∂ ’«Ó¿»«È√‡
Ò«‘ Á∂ ’πÒÚ’Â∆ √≈Ê∆ √ÂÈ≈Ó BH
¡ÍzÀÒ ˘ √Ú∂ Ú∂Ò∂ Í«‡¡≈Ò≈ «Ú÷∂
¡≈͉∂ ÿ «Ú⁄ «ÓzÂ’ Í≈¬∂ ◊¬∂Õ
¡ß « Óz z  √ Á∂ «¬’ «Í¤Û∂
Í«Ú≈ Á∂ ‹ßÓÍÒ √ÂÈ≈Ó Ï‘π ‘∆
Ω Ù È«ı¡≈Ò, «⁄ß Â ÈÙ∆Ò ¡Â∂
ÓÈπ÷
æ Â≈Ú≈Á∆ Ù÷√∆¡Â √ÈÕ ı≈Ò√≈
’≈Ò‹ «Ú⁄ ABÚ∆∫ ‹Ó≈ «Ú⁄
ÍŒÛ∑«Á¡ª AIG@«Ú¡ª Á∂ Ùπ» «Ú⁄
¿π‘ È’√ÒÏ≈Û∆ Ò«‘ «Ú⁄ ’πÁ
æ ͬ∂Õ
’πÒÚ’Â∆ Ú‹Ø∫ ÓπÒ≈˜Óª, Ó˜Á»ª
«Ú⁄ ’ßÓ ’È Òæ◊∂Õ ¿πÈ∑ª È∂ È≈
«√¯ «Ó‘ÈÂ’Ù ÒØ’ª ˘ ‹Ó≈Â∆
ÒÛ≈¬∆ «Ú⁄ Ò≈ÓÏß Á ’È «Ú⁄
¡«‘Ó Ì»«Ó’≈ «ÈÌ≈¬∆ √◊Ø∫ Á«ÒÂ,
’ΩÓ∆¡Âª ¡Â∂ Ë≈«Ó’ ÿ懫◊‰Â∆¡ª
Á∂ √Ú≈Ò ¿πµÍ Ú∆ «Èæ·’∂ ’ßÓ ’∆Â≈Õ
ÿ∂¨ √Óæ«√¡≈ Á∂ ÊØÛ∂∑ ¡√∂ ˘ ¤æ‚’∂
¿πȪ∑ È∂ ¡≈͉∆ «˜ßÁ◊∆ Á∂ √≈„∂ ⁄≈
Á‘≈’∂ √◊Ó∆ È≈Ò ’ß Ó ’∆Â≈Õ
◊π ‹ ≈ «Ú⁄ Óπ √ ÒÓ≈Ȫ Á∆
’ÂÒ؈≈ «ÚπæË ¿πÈ∑ª È∂ Óπ√«ÒÓ
ÿ懫◊‰Â∆ ¡Â∂ ‹Ó‘»∆ ‹Ê∂ÏÁ
ß ∆¡ª ˘
«¬’ Óß⁄ ”Â∂ «Ò¡≈¿π‰ Ò¬∆ ˜ØÁ≈
√◊Ó∆ ’∆Â∆Õ √≈Ó≈‹Ú≈Á «ÚØË∆
«¬È’Ò≈Ï∆ ‡≈’≈ Óß ⁄ , Óπ ß Ï ¬∆
«‹√‡À∫√-B@@D ˘ ‹Ê∂ÏÁ
ß ’È ¡Â∂
«¬√ ÂØ∫ Ï≈Á Á«Ò ¡Â∂ ÿ懫◊‰Â∆¡ª
Á∂ √Ú≈Òª ¿πµÍ «¬È’Ò≈Ï∆-‹Ó‘»∆
Ș∆¬∂ ÂØ∫ Ò≈ÓÏßÁ∆ ’È Ò¬∆ ¿πȪ∑
È∂ Ï‘π ‘∆ √◊Ó∆ È≈Ò ’ßÓ ’∆Â≈Õ
¿π‘ Í∆ÍÒ˜ ‚ÀÓØ’∂«‡’ Î߇ ¡≈Î
Ó¬∆ B@AF
2
“‹ß◊ÒÈ≈Ó≈” Á∂ ⁄∂Â≈ √≈Ê∆ √ÂÈ≈Ó
¡≥ÁÒ∆∫ ‹≥◊ ”⁄Ø∫ ‘≈«¡≈ ‘∆Ø
(√≈Ê∆ √ÂÈ≈Ó-‹≥◊ÒÈ≈Ó≈)
ͺ÷∂ È≈Ò ÒÓ’ ◊¬∂...
¿∞√ ÒÛ≈’» «‹√Ó Á≈ Ì≈,...
¿∞√Á∆ ¡≈͉∆ ‘∆ »‘ Á∂ Ú≈√Â∂
ÌÒ≈ «’≥È≈ ¡√«‘ ‘Ø «◊¡≈ ‘ØÚ◊
∂ ≈?
«‹√È∂ ’Á∆...
Ô∞º◊ ˘ ÍÒ‡È Ò¬∆,
«√˪ª Á∆ Â∞ºÒ∑ Ò◊≈¬∆ √∆!
«‹√È∂ «Ú⁄≈ª Á≈ ’≈ÈÚ≈¬∆ ˘...
⁄Ω∫‘· Ú∂ ¡≈͉∂ ÓØ«„¡ª Â∂ „Ø«¬¡≈!
«‹√È∂ ‘ √≈‘ Á∆ ¡≈ÓÁ È≈Ò
◊Ò∂ √Û∑∂ √Ó≈‹ Á∂ ◊≥Á ˘,
Á» √πº‡’∂ ¡≈¿∞‰ Ò¬∆
«√ Í∂Ù ’∆Â≈ √∆!
¿∞‘ «‘≥ÓÂ∆ ÔØË≈....
¡≈͉∂ ‘∆ ¡≥Á ⁄ºÒÁ∆ ‹≥◊ ”⁄Ø∫,
¡≈÷ ⁄πºÍ-⁄πÍ∆Â∂ Ó≈ ÷≈ «◊¡≈!
¿∞‘ «¬√ Ô∞º◊ ˘...
ÍÒ‡≈¿∞‰ «Úº⁄ ÓÙ»¯ ÒØ’ª ”⁄Ø∫,
√Á≈ Ò¬∆ «ÚÁ≈ ‘Ø «◊¡≈!
‘À≈È∆ ‘À...
«’ «˜≥Á◊∆ Á≈ ¡≈Ù’,
¡≈÷ ÓΩ Â∂ «ÎÁ≈ ‘Ø «◊¡≈!
«¬ß‚∆¡≈ Á∆ ¡≈Ò «¬ß‚∆¡≈ ’≈‹’≈È∆
Á∂ ÓÀ∫Ï √ÈÕ ’ÙÓ∆ «Ú⁄ ‹Ï Á∂ √Ú≈Ò
˘ ÒÀ’∂ ¡≈Ò «¬ß‚∆¡≈ ÍæË ”Â∂ Óπ«‘ßÓ
⁄Ò≈¿π‰ «Ú⁄ ¿πȪ∑ Á∆ ÓØ‘∆ Ì»«Ó’≈
√∆Õ ¡ß◊∂˜∆ «Ú⁄ «Ò÷‰ Á∆ ¿πȪ∑ Á∆
ı≈√ ’Óª‚ √∆ ¡Â∂ ’ΩÓªÂ∆ «√¡≈√∆
Ó≈Ó«Ò¡ª «Ú⁄ ¿πȪ∑ Á∆ ı≈√ π⁄∆ √∆Õ
¿πȪ∑ È∂ È≈ «√¯ Úæ÷-Úæ÷ È≈Úª ‘∂·
’ΩÓªÂ∆ Ó≈Ó«Ò¡ª Ï≈∂ Ï∂ÙÓ
π ≈ «‡æ͉∆¡ª
«Ò÷∆¡ª √◊Ø∫ «¬È’Ò≈Ï∆ Ó≈«√’ √≈Ò∂
Í∆ÍÒ˜ Ó≈⁄, ‹Ó‘»∆ Í∂Íª Í∆ÍÒ˜
«‹√‡À∫√, ‹È ÍzÂ∆ØË ¡Â∂ «¬È’Ò≈Ï∆
Íø‹≈Ï∆ ÁØ-Ó≈«√’ √πÒ◊Á∂ «Íø‚ Â∂ ÒØ’
’≈¯Ò≈ Á∂ √ßÍ≈Á’∆ Óß‚Òª «Ú⁄ Ú∆
√◊Ó∆ È≈Ò ’ßÓ ’∆Â≈Õ ¿π‘ Íø‹≈Ï
«Ú⁄ ˙Í∂ÙÈ ◊∆È ‘߇ «ÚπË
æ Óπ«‘ßÓ
Ùπ» ’È «Ú⁄ ¡≈◊» Ì»«Ó’≈ «ÈÌ≈¬∆Õ
«Í¤Ò∂ ’πfi Ó‘∆«È¡ª ÂØ∫ ¿π‘ «√¡≈√∆ Â∂
«√˪’ ’ßÓ˜Ø∆¡ª ’≈È ’«Ó¿»«È√‡
Ò«‘ Á∂ «√¡≈√∆ √ß’‡ ÂØ∫ ’≈¯∆ ÍzÙ
∂ ≈È
Ú∆ √È, ¡Â∂ ‚ßÿ
» ∆ «È≈ÙÂ≈ «Ú⁄ Ú∆
√ÈÕ ¡≈«ı ’«Ó¿»«È√‡ «Ú⁄≈Ë≈≈ Á∂
«ÁzÛ Ë≈È∆ √≈Ê∆ √ÂÈ≈Ó Ò«‘ Á∆¡ª
’Ó˜Ø∆¡ª È≈Ò ‹»fi«Á¡ª «˜ßÁ◊∆ Á∆
ÒÛ≈¬∆ ‘≈ ◊¬∂ ¡Â∂ FD √≈Ò Á∆ ¿πÓ
«Ú⁄ «¬√ ÁπÈ∆¡≈ ÂØ∫ πı√ ‘Ø ◊¬∂Õ
Í«‡¡≈Ò≈ «Ú÷∂ ¿πȪ∑ Á∂ ˆÓ◊∆È √ß◊∆√≈Ê∆¡ª, ÁØ√ª, Í«Ú≈ ÓÀ∫Ïª ¡Â∂
ÙπÌ«⁄ßÂ’ª È∂ ¡≈͉∂ ¡˜∆˜ ˘ Ì∆¡ª
¡æ÷ª È≈Ò ¡ßÂÓ «ÚÁ≈«¬◊∆ «ÁæÂ∆Õ
¿πȪ∑ Á∆ Ô≈Á «Ú⁄ H Ó¬∆ ˘ Í«‡¡≈Ò≈
«Ú÷∂ ÙØ’/Ù˪‹Ò∆ √Ó≈◊Ó ’∆Â≈
‹≈Ú∂◊≈Õ
Ï√Â Á∂ ‹≥◊Òª ”⁄Ø∫,
√≈Ï Ï⁄’∂ «È’Ò ¡≈¬∂.......
¿∞√ √πÒ◊Á∂ ‘ج∂ Ú‰ª Á∂ ≈‘∆∫ ˘
Ù«‘ Á∆ ÿÛÓº√ ÷≈ ◊¬∆!
˜«‘ Á∆ ¡Í‰ºÂ ÷≈ ◊¬∆!
‹Ø ˜«‘.......
¿∞√È∂ √ºÍª ⁄Ø∫ ’º«„¡≈ √∆,
Ï≥Á∂ Á∆ ‘Ø∫Á ˘ «È◊Ò ‹≈‰ Ú≈Ò∂
““«’Â≈Ï∆ ¡‹◊ª”” ˘ Ó≈È Ú≈√Â∂!
¿∞√Á∂ «˜‘È ¡≥Á.......
¿∞µ◊∂ «È≈ÙÂ≈ Á∂ ‹≥◊Ò «Úº⁄
’˜≈ Á≈ ‘È∂≈....˜» ‘∆,
÷ÂÈ≈’ ‘ºÁ º’ ÚºË «◊¡≈ ‘ØÚ∂◊≈
«’ ¿∞√ÂØ∫ ¡≈͉≈ ‘∆ «Ò«÷¡≈ “‹≥◊ÒÈ≈Ó≈”
Í«Û∑¡≈ È≈ «◊¡≈!!
- √Ï‹∆ √Ø‘∆
Ó¬∆ B@AF
SARO KARAN DI AWAZ
Publisher
Pro-People Arts Project Media
Group 29 Mapleview Ave,
Brampton
Ontario, CA, L6R 1M2
Chief Editor
Harbans Singh
416-817-7142
[email protected]
Managing Director
Devinder Toor, Toronto
416-902-9372
[email protected]
Sub Editor
Master Bhajan Singh
Calgary (Alberta)
403-455-4220
[email protected]
Sub Editor
Dr. Hardeep Singh, Guelph,
(Ontario)
226-979-5688
[email protected]
Literary Advisor
Gurbachan Singh Brar
Calgary (NE) Alberta
403-470-2628
[email protected]
Advisory Board
Narbhinder Singh (India)
935-443-0211
Buta Singh Nawan Shahr
(India)
946-347-4342
[email protected]
Jaswant Zirakh (India)
98151-69825
[email protected]
Harnek Dhaliwal, Winnipeg
(Manitoba)
204-488-6960
Parshotam Dosanjh,
Surrey (BC)
1-604-512-8371
Sukhdev Singh Sandhu
(Toronto)
Master Balbir Singh Gill
(Toronto)
Jaspreet Dhaliwal
(Toronto)
Harjit Bedi
(Brampton, Ontario)
647-924-9087
Baljinder Singh
Graphic Desinger
+91-98782-29598
+91-92167-29598
[email protected]
√ßÍ≈Á’∆ Óß‚Ò Á≈ «’√∂ Ú∆ ⁄È≈
È≈Ò √«‘Ó ‘؉≈ ˜±∆ È‘∆∫Õ
ÓÀ‡ «Ú⁄ Ú≈Ë≈-ÿ≈‡≈ ’È Á≈
¡«Ë’≈ ¡Á≈≈ “√Ø’≈ª Á∆
¡≈Ú≈˜” 鱧 ‘ØÚ∂◊≈Õ Í∂Í «Ú⁄
¤Í∆ ‘ «Ò÷ ‹ª «¬Ù«Â‘≈
√ÏßË∆ Ò∂÷’ ¡Â∂ «¬Ù«Â‘≈Á≈Â≈
‘∆ «˜ßÓ∂Ú≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
3
˘ A@ ¡ÍÀÒ ˘ √Ú∂∂ «‚͇∆
’«ÓÙÈ (‚∆ √∆) Á∆ ’Ø·∆ ÏπÒ≈«¬¡≈
«◊¡≈Õ ¿∞Ȫ∑ È≈Ò ¿∞Ȫ∑ Á∂ ÁØ ÈΩ’,
‘≥√ ≈‹ ¡Â∂ ‹À ≈Ó «√≥ÿ Ú∆ ◊¬∂Õ
‹ª«Á¡ª ‘∆ ¿∞È≈∑ ˘ Ú≈≥‡ ÎÛ≈ «ÁºÂ∂
◊¬∂ ¡Â∂ «’‘≈ «◊¡≈ «’ ¿∞Ȫ∑ ˘ ‘∞‰∂
«◊zÎÂ≈ ’∆Â≈ ‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ ÁØȪ Á∂
«ÚØË ’È Á∂ Ï≈Ú‹»Á ¿∞È∑ª ˘ ÁØ
√’≈∆ ’≈ª «Ú⁄ ⁄≈Û∑ ’∂ Í»∆ √Í∆‚
È≈Ò ËÓÙ≈Ò≈ ˘ ÂØ «ÁºÂ≈ «◊¡≈Õ
‘≥√ ≈‹ ¡Â∂ ‹À ≈Ó ÂØ∫ Ò∆‚ª
Á∆ «◊zÎÂ≈∆ Á∆ ⁄ºÒ∆ ◊ºÒ, Ù«‘ «Ú⁄
¡º◊ Úª◊ ÎÀÒ ◊¬∆ ¡Â∂ AA:C@ Ú‹∂
º’ ÒØ’ ‘≈Ò Ï˜≈ «Ú⁄ «¬’º·∂ ‘؉∂
Ù∞» ‘Ø ◊¬∂Õ ÒØ’ Ò∆‚ª Á∆ «‘≈¬∆ Á∆
Ó≥◊ ’È Ò¬∆ «¬’º·∂ ‘Ø ‹Ò»√ Á∆ Ù’Ò
«Ú⁄ ‚∆ √∆ Á∆ ’Ø·∆ ÚºÒ ˘ ⁄ºÒ ͬ∂Õ
«’√∂ √≥Ì≈Ú∆ ‹Ò»√ ‹ª «¬’º· ˘ Ø’‰
Ò¬∆ √’≈ È∂ Ù«‘ Â∂ «√ÚÒ Ò≈¬∆È,
«‹Ê∂ ¡≥◊∂˜ ¡Î√ª Á∆¡ª ’Ø·∆¡ª
√È, ˘ ‹ØÛÈ Ú≈Ò∂ ∂ÒÚ∂ ÍπÒ ¡Â∂
∂ Ò Ú∂ Ò≈¬∆È ÂØ ∫ Òß ÿ Á∆ √Û’ Â∂
ÎΩ ‹ ∆¡ª Á∆¡ª ÿØ Û √Ú≈ ‡∞ ’ Û∆¡ª
Ò≈¬∆¡ª ‘ج∆¡ª √ÈÕ ‚∆ √∆ ’Ø·∆ ÚºÒ
‹ªÁ∂ ÒØ’ª ˘ AB ÿØÛ√Ú≈ª Á∆ ÎΩ‹∆
‡∞’Û∆ È∂ ‘≈Ò ◊∂‡ Á∂ ÍπÒ Â∂ Ø’ «Ò¡≈
«◊¡≈Õ ÿ≥‡≈ ’∞ ‹Ò»√ Â∂ ÿØÛ √Ú≈
¡≈‘ÓØ √≈‘Ó‰∂ ÷Û∑∂ ‘∂Õ ÒØ’ª Á≈ ‘˜»Ó
ÍÒØ ÍÒ ÚºË «‘≈ √∆Õ Íπ«Ò√ Á≈
√‘≈«¬’ ’«ÓÙÈ ÏÀ’‡ ‘≈Ò «Ïz‹ Â∂
A Ú‹∂ ¡≈«¬¡≈ ¡Â∂ ÒØ’ª Á∂ «¬’º· ˘
Ú∂÷ ’∂ √«‘Ó «◊¡≈Õ ¿∞√ ÓπÂ≈«Ï’ «‹Ê∂
º’ «È◊≈‘ ‹ªÁ∆ √∆ ÒØ’ ‘∆ ÒØ’ √È
Â∂ Óπ·
º ∆ Ì ÎΩ‹∆ ¿∞Ȫ∑ ˘ Ø’ ‘∂ √ÈÕ
ÏÀ’‡ È∂ ΩÒ≈ Í≈ «¬’º· ˘ «÷Ò≈È Á∆
’Ø«ÙÙ ’∆Â∆ Í ¿∞√ Á∆ ¡≈Ú≈˜ «’√∂
˘ √π‰≈¬∆ È‘∆∫ √∆ «Á≥Á∆Õ ‘ΩÒ∆ ‘ΩÒ∆
ÎΩ‹∆ ÍπÒ Â∂ ¡º◊∂ ںˉ Òº◊∂ ¡Â∂ ÒØ’
ͤª‘ ˘ ‹≈‰ Òº◊Õ∂ ÒØ’ª È∂ ÿØ«Û¡ª
Á∂ Úº‡∂ Ó≈È∂ Ù∞» ’ «ÁºÂ∂ √È, ‹Á
ÒØ’ ÍπÒ Á∂ ‘∂·ª ¡≈¬∂ ª ¿∞Ê∂ «¬º‡ª
ͬ∆¡ª √È, «‹È∑ª ˘ ⁄πº’ ’∂ ¿∞È∑ª
ÎΩ‹∆¡ª Á∂ Ó≈È≈ Ù∞» ’ «ÁºÂ≈Õ «¬√
Ú∂Ò∂ ¡≥◊∂˜ ¡Î√ Ó≈¬∆Ò√ «¬«ÚÈ
¡≈ «◊¡≈ ¡Â∂ ‘≈Ò Ú∂÷’∂ ¿∞√ È∂
ÎΩ‹∆¡ª ˘ A@@ ◊º˜ «Í¤∂ ÒÀ ¡ªÁ≈Õ
¿∞√ È∂ ÏÀ’‡ ˘ ‘Ø ÎΩ‹∆ «Ò¡≈¿∞‰ Ò¬∆
«’‘≈, ‹Ø ÒÀ·∆ÈÀ∫‡ «‚’∆ Á∆ ’Ó≈È
‘∂· F-G ‘Ø ÿØÛ √Ú≈ ÒÀ ¡≈«¬¡≈Õ
Í ÒØ’ª Á∂ Úº«‡¡ª √≈‘Ó‰∂ ¿∞∂‘ Ú∆
È≈ «‡’ √«’¡≈ ¡Â∂ ÎΩ‹∆ ‘ΩÒ∆ ‘ΩÒ∆,
«Í¤∂ ˺’∂ ‹≈‰ Òº◊Õ∂
¿∞√ Ú∂Ò∂ Ú≈Ë»
√‘≈«¬’ ’«ÓÙÈ ’ØÈØ Í‘∞≥⁄ «◊¡≈
¡Â∂ ¿∞√ È∂ Ú∂«÷¡≈ «’ ÎΩ‹∆ ‡∞’Û∆¡ª
ª «√ÚÒ Ò≈¬∆È Âº’ «Í¤∂ ‘º‡ ◊¬∆¡ª
‘ÈÕ ¿∞√ È∂ «‚’∆ ˘ «Í¤∂ ‘º‡‰ ÂØ∫
∞’‰ Ò¬∆ «’‘≈ ¡Â∂ ‘∞’Ó «ÁºÂ≈ «’
«’√∂ Ú∆ ‘≈Ò «Ú⁄ Ì∆Û «√ÚÒ
Ò≈¬∆È «Ú⁄ È‘∆∫ ‹≈‰∆ ⁄≈‘∆Á∆Õ ’∞fi
ÎΩ‹∆ ÿØ«Û¡ª ÂØ∫ ¿∞Â∂ ¡Â∂ ¿∞È≈∑ Ì∆Û
ÚºÒ ’∞fi Î≈«¬ ’∆Â∂Õ ÒØ’ ··ßÏ ◊¬∂Õ
«¬È∂ «Ú⁄ ‚∆ ¡À √ Í∆ ÍÒØ Ó  BD
Íπ«Ò√∆¬∂ ¡Â∂ G Ì≈Â∆ ÎΩ‹∆ ÒÀ ’∂ ¡≈
«◊¡≈Õ ’∞fi ÒØ’ Òº’Û Á∂ ÍπÒ ÂØ∫ Â∞
’∂ «¬√ Í≈√∂ ¡≈ ‘∂ √ÈÕ ÍÒØÓ ˘
¡Í‰∂ ÿ∂∂ ‹≈‰ Á≈ ÷Â≈ ‘Ø «◊¡≈Õ
¿∞√ Á∂ ‘∞’Ó Â∂ ÎΩ‹∆¡ª È∂ ¿∞È∑ª ˘
Ú≈«Í√ ∂ÒÚ∂ Ò≈¬∆È Á∂ Á»‹∂ Í≈√∂ ÂØ
«ÁºÂ≈Õ ÁØ Úº‹ ⁄π’
º ∂ √È, «¬º’ ‘Ø Úº‚∆
Ì∆Û «Í¤Ø ¡≈ ‹∞Û∆Õ ÍÒΩÓ È∂ ‡∞’Û∆
Á∂ √»ÏÁ
∂ ≈ ˘ ◊ØÒ∆ ⁄Ò≈¿∞‰ Á≈ ‘∞’Ó
Á∂ «ÁºÂ≈, ÒØ’ª Â∂ «√ºË≈ Î≈«¬ ’∆Â≈
‹≈‰ Òº◊≈, Ì∆Û «÷≥‚ ◊¬∆Õ «¬√ ʪ
⁄≈ ÒØ ’ √Ú∂  ∂ ¡Â∂ BB Áπ « Í‘
Ù‘≈Á Á≈ ‹≈Ó Í∆ ◊¬∂Õ
ÌÛ’∂ ÒØ’ª Á∆ Ì∆Û Ù«‘ «Ú⁄
«÷≥‚ ◊¬∆Õ ¿∞Ȫ∑ Á∂ √≈‘Ó‰∂, Ò∆‚ª
Á∆ «‘≈¬∆ Á∆ Ó≥◊ ’È ◊¬∂ ÒØ’ª ˘
◊ØÒ∆¡ª È≈Ò Ì∞«Èß¡ª ‹≈ ⁄π’
º ≈ √∆Õ ‘∞‰
¿∞‘ ‘ «Á√Á∂ ¡≥◊∂˜ ÂØ∫ ÏÁÒ≈ ÒÀ‰
Á∆ ’Ø«ÙÙ «Ú⁄ √ÈÕ √’≈ ¡«‹‘∂
÷Â∂ ÂØ ∫ Í«‘Òª ‘∆ √π ⁄ ∂  √∆ ¡Â∂
«‹¡Á≈Â ¡≥◊∂˜ª ˘ «√ÚÒ Ò≈¬∆È
«Ú⁄ «Ò¡ªÁ≈ ‹≈ ⁄πº’≈ √∆ Í ¡‹∂
Ú∆ ’∞fi ¡≥◊∂˜ Ù«‘ «Ú⁄ «‘ ◊¬∂
√È, «‹È∑ª «Ú⁄Ø∫ ’∞fi «¬È∑ª ÒØ’ª Á∆
Ó≈ ‘∂· ¡≈¬∂Õ ÈÀÙÈÒ ÏÀ∫’ Á∂ ÓÀÈ‹
∂ 
√‡∆Ú≈‡ ¡Â∂ √‘≈«¬’ ÓÀÈ‹
∂  √’≈‡
˘ ÒØ’ª Ó≈ «ÁºÂ≈ «◊¡≈ ¡Â∂ ÏÀ∫’ ˘
Ò∞‡
º ’∂ ¡º◊ Ò≈ «ÁºÂ∆Õ ¡Ò≈«¬≥√ ÏÀ∫’
Á∂ ÓÀÈ∂‹ ÊΩÓ√È ˘ Ú∆ ÒØ’ª Ó≈
«ÁºÂ≈Õ ⁄≈‡ ÏÀ∫’ Á∂ ÓÀÈ∂‹ ÊØÓ√È
¡Â∂ ¿∞√ Á∂ √‘≈«¬’ Ω√ È∂ Ú∆ √Û
’∂ Ó ‹≈‰≈ √∆, ‹∂’ ÍÂ≈ Òº◊‰ Â∂
Ê≈‰∂Á≈ ¡«‘ÓÁ ‹≈È È≈ ¡≈¿∞∫Á≈
«‹√ È∂ ¡≈ ’∂ Â’∆ÏÈ B@@@ ÒØ’ª
˘ «÷Ò≈ «ÁºÂ≈ ¡Â∂ ÁØȪ ˘ ÏÀ∫’ Á∆
¿∞ÍÒ∆ Ó≥«˜Ò «Ú⁄Ø∫ √πº«÷¡Â ’º„
«Ò¡≈Õ ∂ÒÚ∂ √‡∂ÙÈ Â∂ Ø«Ï≥È√È ¡Â∂
√≈‹À∫‡ ØÒÀ∫‚ Ó≈∂ ◊¬∂Õ «¬º’ ¡≥◊∂˜
¡Ω  Â, √’» Ò √π Í ‚À ∫ ‡ Ó≈√∆¡≈
Ù∂  Ú∞ º ‚ , √≈«¬’Ò Â∂ √’» Ò Ï≥ Á
’Ú≈¿∞‰ ‹≈ ‘∆ √∆Õ ¿∞√ ˘ «¬º’
◊∞ºÍ È∂ ÿ∂ «Ò¡≈, «¬º’ Ú≈ ª ¿∞‘
Ϻ⁄ ’∂ «È’Ò ◊¬∆, Í ◊∞¡≈⁄∆ «ÎÁ∆
◊Ò∆ ’»⁄≈ ’∞Û∆¤ª «Ú⁄ ¿∞√∂ Ì∆Û Á∂
√≈‘Ó‰∂ ¡≈ ◊¬∆, «‹È∑ª ¿∞√ ˘ ’∞º‡
’∂ Ó«¡≈ √Ófi ¤º‚ «ÁºÂ≈Õ ¿∞È∑ª Á∂
⁄Ò∂ ‹≈‰ Â∂, «¬º’ Íz∆Ú≈ È∂ ¿∞√ ˘
√ªÌ ’∂ Ï⁄≈ «Ò¡≈Õ Ï≈¡Á «Ú⁄
‹ÈÒ ‚≈«¬ È∂ «¬√ ◊Ò∆ ˘ Í«ÚÂ
’«‘≥«Á¡ª ’«Î¿± Á∂ ’¬∆ «ÁÈ «¬√
«Ú⁄Ø∫ Òßÿ‰ Ú≈Ò∂ «Ú¡º’Â∆¡ª ˘ ∆∫ÿ
’∂ ‹≈‰ Á≈ ‘∞’Ó Ò≈◊» º«÷¡≈Õ ‡≈¿±È
‘≈Ò Â∂ √Ï ÍØ√‡ ¡≈«Î√ ˘ ¡º◊ Ò◊≈
«ÁºÂ∆ ◊¬∆Õ Â≈ ÿ «‘√ È«‘√
’ «ÁºÂ≈ «◊¡≈, ∂ÒÚ∂ √‡∂ÙÈ Â∂
«Í¡≈ Ó≈Ò Ò∞º‡ «Ò¡≈ «◊¡≈Õ
Ù«‘ Á∂ ‘≈Ò ϑ∞ «Ú◊Û ⁄πº’∂
√È, «¬È∑ª Â∂ ’≈Ï» Í≈¿∞‰ Ò¬∆ ÎΩ‹
ÏπÒ≈ Ò¬∆ ◊¬∆Õ Ï◊∂‚∆¡ ‹ÈÒ
‘À  ∆ ‚≈«¬ ‹Ø ‹Òß Ë  Ï◊∂ ‚ Á≈
’Óª‚ √∆ È∂ Ò≈‘Ω ÂØ∫ Â≈ «ÓÒ‰
Â∂ ÁØ √Ω ◊Ø∂ ¡Â∂ ÁØ √Ω Ì≈Â∆ ÎΩ‹∆
∂Ò ◊º‚∆ ≈‘∆∫ ¡«ÓzÂ√ Ì∂‹ «ÁºÂ∂,
‹Ø AA ¡ÍÀ Ò √Ú∂  ∂ Í‘∞ ≥ ⁄ ◊¬∂ Õ
Áπ«Í‘ Ú∂Ò∂ ÎØ‹ ÚÒØ∫ Ù’Â∆ ÍzÁÙÈ
’∆Â≈ «◊¡≈Õ Êª ʪ ÷Û∑ ’∂ ÓπÈ≈Á∆
’Ú≈ ’∂ ⁄≈ ÂØ∫ ÚºË «Ú¡º’Â∆¡ª Á∂
«¬’º·∂ ‘؉ Â∂ Í≈Ï≥Á∆ Ò◊≈¿∞‰ Á≈
¡ÀÒ≈È ’∆Â≈ «◊¡≈Õ AA ¡ÍÀÒ Á∆
≈ ˘ ‚≈«¬ Ú∆ Ù«‘ «Ú⁄ Í‘∞≥⁄
«◊¡≈ ¡Â∂ Ó≈ÙÒ Ò≈¡ Á∂ ¡ÀÒ≈È ÂØ∫
«ÏÈ≈ ‘∆ Ù«‘ Á∂ ¡ÓÈ ’≈˘È È≈Ò
√Ï≥«Ë ÎÀ√Ò∂ ¡≈Í ÒÀ‰ Òº◊≈Õ AB
¡ÍÀ Ò √Ú∂  ∂ Á√ Ú‹∂ ¿∞ ‘ ÎΩ ‹ ∆
◊‚∆¡ª È≈Ò ’ØÂÚ≈Ò∆ «◊¡≈Õ Ù«‘
Ï≥Á √∆, «’Â∂ «’Â∂ ÒØ’ ‡ØÒ∆¡ª «Ú⁄
÷Û∑∂ √ÈÕ √πÒÂ≈È«Ú≥‚ ◊∂‡ Óπ‘∂ ’≈Î∆
Úº‚≈ «¬’º· √∆, Í«‘Òª ª ¿∞√ È∂
◊ØÒ∆ ⁄Ò≈¿∞‰ Á∆ √Ø⁄∆, Í «Î fiº’
«◊¡≈Õ Ú≈«Í√ ¡≈ ’∂ ¿∞√ È∂ «¬º’
‘Ø ‘∞’Ó ’„Ú≈«¬¡≈, «‹√ «Ú⁄ ’ج∆
‹Ò√≈ ‹Ò» √ ’„‰ Â∂ Í≈Ï≥ Á ∆ Á≈
¡ÀÒ≈È √∆Õ Ù«‘ «Ú⁄Ø∫ Á∆È≈ È≈Ê
¡Â∂ Ϻ◊∂ √Ó∂ AB Ò∆‚ ÎÛ Ò¬∂
◊¬∂Õ ¿∞È∑ª Á∆ «‘≈¬∆ Ò¬∆ «‘≥Á» √Ì≈
‘≈¬∆ √’»Ò «Ú⁄ «¬’º· ‘Ø«¬¡≈ «‹√
«Ú⁄ Ò∆‚ª Á∆ «‘≈¬∆ Á∆ Ó≥◊ ’∆Â∆
◊¬∆Õ
AC ¡ÍÀÒ «Ú√≈÷∆ Á≈ «ÁÈ √∆,
Ï∂Ùº’ Ù«‘ Ï≥Á √∆, Í «Í≥‚ª «Ú⁄
√’≈ Á∂ ¡ÀÒ≈Ȫ Ï≈∂ ’ج∆ ÷≈√ ÍÂ≈
È‘∆∫ √∆, ÒØ’ ‘ √≈Ò Á∆ Â∑ª «Ú√≈÷∆
Á∂ «Â¿∞ ‘ ≈ Â∂ Úº ‚ ∆ «◊‰Â∆ «Ú⁄
¡«ÓzÂ√ Í‘∞≥⁄ ‘∂ √ÈÕ √’≈∆
«¬Ó≈ª Á∆ √π  º « ÷¡≈ ÎΩ ‹ Á∆¡ª
‡∞’Û∆¡ª ’ ‘∆¡ª √ÈÕ «¬√ «ÁÈ
Ú∆ √Ú∂∂ Ú∂Ò∂ ÎΩ‹ ÚÒØ∫ Ù’Â∆ ÍzÁÙÈ
’∆Â≈ «◊¡≈Õ «¬√ «Ú⁄ √Ì ÂØ∫ Ó»‘∂
«⁄º‡∂ ÿØÛ∂ Â∂ ¡ÙÎ ÷≈È Â∂ ·≈‰∂Á≈
¿∞Ï∂Á¿∞Ò≈, «Í¤∂ È≈«¬Ï Â√∆ÒÁ≈
Ó«Ò’ Ϋ‘ ÷≈È, È≈Ò ‡ª◊∂ Â∂ „ØÒ
Ú≈Ò≈, «Î ÍÀÁÒ ◊Ø∂ ÎØ‹∆, Ó◊ ÁØ
’≈ª, «¬º’ «Ú⁄ ‹ÈÒ ‚≈«¬ Â∂ ‚∆
√∆ ”Â∂ Á»‹∆ «Ú⁄ ¡À√ Í∆ ∆‘Ò ”Â∂
‚∆ ¡À√ Í∆ ÍÒØÓ, «Î Ï≈’∆ ÎØ‹∆Õ
«¬‘ ‹Ò»√ AI ʪڪ Â∂ ∞«’¡≈ ¡Â∂
‘ ʪ „ØÒ Á∂ ‚º◊∂ Â∂ «’√∂ Ú∆ ‹Ò√∂
‹Ò»√ Â∂ Í≈Ï≥Á∆ ¡Â∂ È≈Ò ‘∆ ≈ Á∂
¡º· Ú‹∂ ÂØ∫ Ï≈¡Á ’«Î¿± Ò≈¿∞‰
¡Â∂ «’√∂ Á∂ «¬√ √Ó∂∫ ÂØ∫ Ï≈¡Á Ï≈‘
«È’Ò‰ Â∂ ◊ØÒ∆ Ó≈È Á≈ ‘∞’Ó Ú∆
√π‰≈«¬¡≈ ‹≈ «‘≈ √∆Õ «¬√∂ √Ó∂∫ ’∞fi
ÈΩ‹Ú≈È ‹«Ò¡ªÚ≈Ò∂ Ï≈◊ «Ú⁄ ‘؉
Ú≈Ò∂ «¬’º· Á∆ ÓπÈ≈Á∆ ’ ‘∂ √ÈÕ
‹ÈÒ ‚≈«¬ ˘ Ï≈◊ «Ú⁄ ‘؉
Ú≈Ò∆ Ó∆«‡≥◊ Ï≈∂ «¬º’ Ú‹∂ ÂØ∫ ÊØÛ≈
Í«‘Òª ÍÂ≈ Òº◊ ⁄πº’≈ √∆, Í ¿∞√
È∂ «¬√ «¬’º · ˘ Ø ’ ‰ Ò¬∆ ’Ø ¬ ∆
’≈Ú≈¬∆ È‘∆∫ ’∆Â∆, √◊Ø∫ ÒØ’ª ˘ «¬√
ʪ «¬’º·∂ ‘؉ «ÁºÂ≈Õ ¿∞‘ «¬√ ˘
Ì≈Â∆¡ª ˘ √Ï’ √÷≈¿∞‰ Á≈ «¬º’
ÓΩ’≈ √Ófi «‘≈ √∆ ¡Â∂ ÚºË ÂØ∫ ÚºË
ÒØ’ª ˘ Ó≈ ’∂ ¡≥◊∂˜∆ √’≈ Á∆
Á«‘Ù ÒØ’ª «Ú⁄ ÎÒ≈¿∞‰∆ ⁄≈‘∞≥Á≈
√∆Õ ⁄≈ Ú‹∂ ‹Á ¿∞√ ˘ ⁄Ò ‘∆
Ó∆«‡≥◊ Ï≈∂ ͺ’≈ ÍÂ≈ Òº◊≈ ª ¿∞√
È∂ ¡Í‰∂ È≈Ò ÁØ ’≈ª, ’∞fi ÿØÛ√Ú≈
ÍπÒ√∆¬∂, I@ ‘«Ê¡≈Ï≥Á «√Í≈‘∆ ¡Â∂
ÁØ Ï÷ÂÏ≥Á ◊‚∆¡ª ÒÀ ’∂ Ï≈◊ ÚºÒ
’»⁄ ’ «ÁºÂ≈Õ ¿∞√ È∂ ¡Í‰∂ È≈Ò
‘Ø ¡Î√ È≈ Ò¬∂ ¡Â∂ È≈ ‘∆ ‚∆ √∆
˘ ¿∞‚∆«’¡≈ ¡Â∂ √Ú≈ Í≥‹ Ú‹∂ Ï≈◊
«Ú⁄ Í‘∞⁄
≥ «◊¡≈Õ Ï≈◊ ˘ ‹ªÁ∆ ◊Ò∆
Ì∆Û∆ ‘؉ ’≈È, ÓÙ∆È◊≥Ȫ Ú≈Ò∆¡ª
Ï’ÂÏ≥ Á ◊‚∆¡ª ¡≥ Á  È≈ ‹≈
√’∆¡ª, «‹√ Á≈ ¿∞√ ˘ ¡Î√Ø√ «‘≈Õ
¡≥Á ¡≈ ’∂ ¿∞√ È∂ ÙªÂ∆ Í»Ú’ ‹Ò√≈
√π‰ ‘∂ ÒØ’ª Á≈ «¬’º· Ú∂«÷¡≈, «¬√
«Ú⁄ ÒØ’ª Á∆ «◊‰Â∆ ‚≈«¬ Á∂ Á√º‰
ÓπÂ≈«Ï’ E@@@, Í ’∞fi ¡≥Á≈«‹¡ª
Óπ  ≈«Ï’ Ú∆‘ ‘˜≈ √∆Õ √‡∂ ‹
‚≈«¬ Á∂ ÎØ‹∆¡ª ÂØ∫ ’ج∆ √º· ◊˜ ¡Â∂
È∂ÛÒ∂ ÒØ’ «√Î ¡º· ◊˜ √ÈÕ ¿∞√
È∂ «ÏÈ≈ ’ج∆ «⁄Â≈ÚÈ∆ «Á«Â¡ª, ◊Ø÷∂
ÎØ‹∆¡≈ ˘ ÁØ Ò≈¬∆Ȫ «Ú⁄ Ú≥‚ «ÁºÂ≈,
¡◊Ò∆ Ò≈¬∆È ˘ ÏÀ· ’∂ ”Â∂ «Í¤Ò∆
Ò≈¬∆È ˘ ÷ÛØ ’∂ «√ºË≈ ÒØ’ª Á∆ Ì∆Û
Â∂ Î≈«¬ ’È Á≈ ‘∞’Ó «ÁºÂ≈Õ ‘≈
‘≈ ’≈ Óº⁄ ◊¬∆Õ ÒØ’ «¬Ë ¿∞Ë
̺‹‰ Òº◊∂, Ï≈◊ «Ú⁄Ø∫ «È’Ò‰ Á∂
ÊØÛ,∂ ¿∞‘ Ú∆ Ì∆Û∂ √Â∂ √È, ÒØ’ ¿∞Ȫ∑
«Ú⁄Ø∫ Ï≈‘ ‹≈‰ Òº◊Õ∂ ¿∞È≈∑ ˘ ‹≈‰
Á∂‰ Á∆ ʪ ‚≈«¬ ÎØ‹∆¡ª ˘ ¿∞Ȫ∑ Ì∆Û
Ú≈Ò∂ ʪڪ ÚºÒ Î≈«¬ √∂ˉ Á≈ ‘∞’Ó
«Á≥Á≈ «‘≈Õ ◊ØÒ∆ A@ «Ó≥‡ ⁄ÒÁ∆ ‘∆
¡Â∂ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ‘∆ Ø’∆ ◊¬∆, ‹Á ÎØ‹∆¡ª
’ØÒ Ω∫Á Â’∆ÏÈ ÷ÂÓ ‘Ø ◊¬∂Õ ’∞Ò
AFE@ ◊Ø Ò ∆¡ª ⁄º Ò ∆¡ª, √’≈∆
«◊‰Â∆ ÓπÂ≈«Ï’ CGI «Ú¡º’Â∆ Í ‘Ø
¡≥Á≈«‹¡ª ÓπÂ≈«Ï’ A@@@ ÂØ∫ ÚºË Ó∂
¡Â∂ ‘˜≈ª ˜÷Ó∆ ‘جÕ∂ ÓÈ Ú≈«Ò¡ª
«Ú⁄ ÁØ ¡Ωª ¡Â∂ DA Ϻ⁄∂ Ù≈«ÓÒ √ÈÕ
«¬√ ÷±È∆ ’≈∂ Á≈ ÏÁÒ≈ Ù‘∆Á ¿±ËÓ
«√≥ÿ È∂ Í≥‹≈Ï «Ú⁄ ¿∞√ Ú∂Ò∂ Á∂ ÒÀ·∆ÈÀ∫‡
◊ÚÈ Ó≈«¬’Ò ˙‚Ú≈«¬ ˘ «¬≥◊ÒÀ∫‚
«Ú⁄ Ó≈’∂ «Ò¡≈Õ
Á∂Ù Ì◊ Ô≈Á◊≈ ‘≈Ò Ò¬∆
¡≈Ê’ ÓæÁÁ Á≈ ¿πÂÙ≈‘∆ ‘π◊
ß ≈≈
‹¶Ë: Á∂Ù Ì◊ Ô≈Á◊≈ ’Ó∂‡∆ Á∂ ÍzË≈È ÁÏ≈≈ «√ßÿ «„æÒ∫Ø , ‹ÈÒ
√’æÂ ‚≈. ÿÏ∆ ’Ω ¡Â∂ √«Ì¡≈⁄≈’ «Úß◊ Á∂ ’ÈÚ∆È ¡ÓØÒ’ «√ßÿ È∂
Áæ«√¡≈ «’ Á∂Ù Ì◊ Ô≈Á◊≈ ’Ó∂‡∆ ÚæÒ∫Ø ¡≈Ê’ ÓæÁÁ Ò¬∆ ’∆Â∆ ¡Í∆Ò
˘ Á∂Ù-ÏÁ∂Ù ÂØ∫ ÌÚª ‘π◊
ß ≈≈ «ÓÒ «‘≈ ˛Õ
¡æ‹ «ÚÙ˘ ◊‰∂Ù «Íø◊Ò∂ ‘≈Ò Ò¬∆ ¡Ó‹∆ ’Ω ÍØÂ∆ Á∂Ù Ì◊ Ï⁄È
«√ßÿ ÿØÒ∆¡≈ (¡Ó∆’≈ Ú≈√∆) A@,@@@ πͬ∂, ÏÒÁ∂Ú ≈‹ ’Ò∂ Á∆ Ô≈Á ”⁄
¿π‘Ȫ Á∂ «¬ß◊ÒÀ∫‚ Ú√Á∂ Í«Ú≈ ÚæÒ∫Ø F@@@/- πͬ∂ Ìͱ «√ßÿ √ß˱ ÁÁ∂‘
√≈«‘Ï (¡Ó∆’≈ Ú≈√∆) ÚæÒ∫Ø E@@@/- πͬ∂, Ì≈ ̱ى Ï«Óßÿ‘Ó («¬ß◊ÒÀ∫‚)
ÚæÒØ∫ ¡≈ÍÁ∆ ‹∆ÚÈ-√≈ʉ ‘Íz∆ ’Ω Á∆ Ô≈Á ”⁄ A@,@@@/- πͬ∂ Á∂Ù
Ì◊ Ô≈Á◊≈ ’Ó∂‡∆ Á∆ fiØÒ∆ Í≈¬∂ ◊¬∂Õ
Ï≈Ï≈ Ì◊ «√ßÿ «ÏÒ◊≈ «’Â≈ ÿ Ò¬∆ ¿π‘Ȫ Á∂ ÍπæÂ Íz∂Ó «√ßÿ
√ßÿÛ
∂ ≈ ¡Â∂ ȱ‘
ß «’Í≈Ò‹∆ ’Ω ÚæÒ∫Ø «¬æ’ Òæ÷ π«Í¡≈ √‘≈«¬Â≈ ’∆Â∆ ◊¬∆Õ
Á∂Ù Ì◊ Ô≈Á◊≈ ’Ó∂‡∆ Á∂ √Óæπ⁄∂ Í«Ú≈ È∂ √‘≈«¬Â≈ ’È Ú≈Ò∂
Í«Ú≈ª Á≈ «‘ «ÁÒØ∫ ËßÈÚ≈Á ’∆Â≈ ¡Â∂ «ÚÙÚ≈Ù Áπ¡≈«¬¡≈ «’ √‘≈«¬Â≈
≈Ù∆ ÒØ’ ’≈˜ Á∂ Ò∂÷∂ Ò≈¬∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
’≈’Ø∆
’ª‚
Ó¬∆ B@AF
4
Ϊ√∆ Á∆ ¤ª ‘∂· «¬È’Ò≈Ï∆ Ïπ¶Á∆ ¡Â∂ «ÁzÛÂ
∑ ≈
Ó±Ò : ≈Ó «¥ÙÈ ÷æÂ∆
Í∂Ù’Ù : È«ÌßÁ
‘æ Ê Ò∆ «Ò÷ ’≈’Ø  ∆ ’ª‚ Á∂
√◊Ó «¬È’Ò≈Ï∆ √z∆ ≈Ó«¥ÙÈ ÷æÂ∆
‹∆ Á∆ ˛ «‹È∑ª È∂ ’≈’Ø∆ √≈«˜Ù ’∂√
Á∂ √≈Ê∆¡ª Á∆¡ª ‹∂Ò∑ Ô≈Áª ”⁄ Ïπ¶Á
‘Ω√Ò∂ ¡Â∂ «È¤æÒ Ó≈È«√’Â≈ 鱧 Í∂Ù
’∆Â≈ ˛Õ
÷æ  ∆ ‹∆ Á≈ ‹ÈÓ C Ó≈⁄
AI@B ˘ «Íø‚ «⁄÷Ò∆ «˜Ò∑≈ ÏπÒ„≈È≈
(Ï≈) Ó‘ª≈Ù‡ «Ú⁄ ‘Ø«¬¡≈ √∆Õ
Ï⁄ÍÈ ÂØ∫ ‘∆ ¿πÈ∑ª 鱧 ≈‹È∆Â∆ Á∆
ÒÒ’ Òæ◊ ◊¬∆Õ √’±Ò ”⁄ ÍÛ∑Á∂ √È
«’ ÒØ’ Ó≈È∆Ô «ÂÒ’ Á≈ Ì≈Ù‰ «Íø‚
”⁄ ‘؉ Ï≈∂ ÍÂ≈ Òæ◊≈ ª «¬‘ Ú∆
√π‰È ÏÀ· ◊¬∂Õ Ì≈Ù‰ √π«‰¡≈ Í ’πfi
√Ófi È≈ ¡≈«¬¡≈Õ ÒØ’ Ó≈ÈÔ È∂ «’‘≈«’√∂ 鱧 ’ج∆ Ùæ’ ‘ØÚ∂ ª ¿π‘ √Ú≈Ò
’ √’Á≈ ˛Õ Ï≈Ò ≈Ó«¥ÙÈ ¿π«·¡≈
¡Â∂ Íπ«æ ¤¡≈-¡√∆∫ Ïæ⁄∂ ¡≈͉∂ Á∂Ù Ò¬∆
’∆ ’ √’Á∂ ‘ª? ‹Ú≈Ï «Ó«Ò¡≈-ÿ
«Ú⁄ «‘ ’∂ «Ú«Á¡≈ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ◊π±
¡Â∂ Ó≈Â≈ «ÍÂ≈ Á∆ √∂Ú≈Õ ‹Ú≈Ï «¬È∑ª
鱧 ‹«⁄¡≈ È≈Õ ¿πȪ∑ ¿π√ √Ó∂∫ √Ø«⁄¡≈
«’ “«’√∂ ÁπÙ‡ È∂ Ïæ«⁄¡ª 鱧 ÍzÙ
∂ ≈È ’È
Á∂ Ò¬∆ «¬‘ «Ò÷‰ ÍÛ∑È Á≈ fiß‹‡ ¿πȪ∑
¿πÂ∂ ÒæÁ «ÁæÂ≈ ˛Õ”
ÓØ‘ Ì«¡≈ ¡Â∂ «È¤æÒ «ÁÒ √∆
÷æÂ∆ ‹∆ Á≈Õ Â±Â Á∆ «¤æ‡∆ Ú◊∂ √∆
Á∂ ÍÂÒ∂ Í Ï∂«Ó√≈Ò «È‚Â≈ ¡Â∂
√æ⁄≈¬∆ Á≈ Óπ‹√
æ Ó≈Õ «¬’ Ú≈∆ «‹‘Û≈
√ßÍ’ «Ú⁄ ¡≈«¬¡≈ ÷æÂ∆ Á∆ ‹ª
¡≈͉≈ ‘∆ ‘Ø «◊¡≈Õ √Ì ’πfi «È¤≈Ú
’’∂ Ú∆ «ÓæÂ Á∆ √‘≈«¬Â≈ ‘Ø √’∂
ª ÷æÂ∆ ‹∆ È∂ ÍÀ «Í¤ª‘ È‘∆∫ ’∆Â∂Õ
¡≈͉∆ «¬√ √ßÍÂ∆ Á∂ ’≈È ‘∆ ¿π‘
¿π√ Ï≈Ò ¿πÓ «Ú⁄ ‘∆ «’√∂ Á∂ Ï‘πÂ
È∂Û∂ ‘Ø ◊¬∂ Í √Ó≈‹ Á∆¡ª ±Û∆¡ª
«¬√ È∂ÛÂ≈ 鱧 «‘‰ Á∂‰ «Ú⁄ π’≈Ú‡
«√æË ‘ج∆¡ªÕ ÿ Ú≈«Ò¡ª È∂ «ÚØË
’’∂ ’ØÓÒ ‹∆ÚÈ È±ß È∆√ ω≈« ÁæÂ≈Õ
«Ú≈◊∆ ω ’∂ ≈Ó«¥ÙÈ ÷æ  ∆
¿πÁ≈√∆È √≈˱ ω ◊¬∂Õ √Ø«⁄¡≈ √∆
√ß√≈ Á∆ ÌÒ≈¬∆ Á∆ ¡Á≈√ ’ª◊≈,
¬∆ÙÚ Á≈ Ì‹È ’ª◊≈, √ß √ ≈’
fiß‹‡ª ÂØ∫ ¡Òæ◊ «‘ ’∂ «ÁÒ ’πfi ÙªÂ∆
Í≈ √’∂◊≈Õ ≈Ó«¥ÙÈ ÷æÂ∆ ÂØ∫ √≈˱
◊Ø«ÏßÁ Íz’≈٠ω ’∂ ÊØÛ∂∑ «ÁȪ ”⁄ ‘∆
Ú∂«÷¡≈ «’ «¬‘ √Ø⁄‰≈ ‘∆ ÌÓ √∆Õ
√≈˱ √Ó≈‹ Á∂ ¡ß Á  ‹≈ ’∂
Ú∂«÷¡≈ «’ «¬√ √Ó≈‹ Á∂ «¬æ’≈ Áπæ’≈
«Ú¡’Â∆¡ª 鱧 ¤æ‚ ’∂ √≈≈ √Ó≈‹ Ó‘ª
Í«ÂÂ, «ÌzÙ‡, Áπ≈⁄≈∆, ¡ÀÔ≈Ù, ÒØÌ∆,
«È’ßÓ≈, «È·Ò≈, ¬∆÷≈Ò±, ¡ÈÍÛ∑,
¡«◊¡≈È∆, ÈÙ∂Ï≈˜ ¡Â∂ ÿØ Ó≈È«√’
Ï∆Ó≈ Íz«ÚÂ∆ Á≈ ˛Õ ¿πȪ∑ 鱧 ¡≈͉∆
«˜ßÁ◊∆ «Ú⁄ «È≈Ê’Â≈ Á∆ √±Ò ¸Ì‰
Òæ◊∆Õ √πË≈ Ò¬∆ ¿πÈ∑ª È∂ ¿πÁ≈√∆È
Ó‘ªÓß‚Ò ”⁄ ◊·È ’∆Â≈Õ «¬√ ÂØ∫
Í«‘Òª ¿π‘ ÏÈ≈√ «Ú⁄ «¬’ ʪ ¿πÂ∂
¿π‘Á∂ Ïæ⁄∂ 鱧 ÍÛ∑≈¡ «¬’ √拉 ÍπÙ
Á∂ ÿ ‹ªÁ∂ ‘πÁ
ß ∂ √ÈÕ «¬‘ √拉 ÍπÙ
«¬È∑ª Á∆ Ï‘π ¡≈˙ Ì◊ ’Á∂ ‘πÁ
ß ∂
√ÈÕ Áπ◊≈ ͱ‹≈ Á∂ ÓΩ’∂ ”Â∂ «¬’ «ÁÈ
‹ÁØ∫ «¬‘ ¿π√∂ √拉 ÍπÙ Á∂ ÿ Í‘π⁄
ß ∂
ª «¬È∑ª Á∆ ÏÛ∆ ÷≈ÂÁ≈∆ ’∆Â∆
◊¬∆Õ ÷± Ï ¡≈Á È≈Ò «¬ÙÈ≈È
’Ú≈«¬¡≈, √≈¯ ’æÍÛ∂ Í«‘‰È ȱß
«ÁæÂ,∂ ⁄ß◊≈ ÌØ‹È ’Ú≈«¬¡≈, Í «¬√
√≈∂ √Ó∂∫ «Ú⁄ ¿πȪ∑ È∂ Ú∂«÷¡≈ «’ «‹√
¤Ø‡∂ Ï≈Ò’ 鱧 ¿π‘ ÍÛ∑≈™Á∂ √È ¿π‘
Ø«‘ √∆Õ «¬’æÒ «ÓÒ«Á¡ª ‘∆ ¿π√
Ï≈Ò’ È∂ ¡≈ ’∂ «’‘≈ - Ó≈√‡ √≈«‘Ï
«¬ÊØ∫ Ìæ‹ ‹≈˙Õ «ÍÂ≈ ‹∆ Âπ‘≈‚∆ ÏÒ∆
Á∂ ‰ ≈/⁄Û∑ ≈ ¿π ‰ ≈ ⁄≈‘π ß Á ∂ ‘ÈÕ ÷æ  ∆
√≈«‘ 鱧 ’櫇¡≈ ª ÷±È È‘∆∫ «ÓÒÁ≈Õ
¸æÍ ¸Í∆Â∂ «¬‘ ¿πÊØ∫ Ìæ‹ ¡≈Ú∂ ¡Â∂
«¬¿π∫ «‹ßÁ Ï⁄ ◊¬∆Õ
ÏÈ≈√ «Ú⁄ «¬È∑ª Á∆ «¬’ «ÁÈ
Ì∂∫‡ ⁄ßÁ Ù∂÷ ¡≈˜≈Á È≈Ò ‘ج∆Õ
◊æÒÏ≈ ⁄Ò∆ «ÓÒ‰≈ ‹πÒ‰≈ Ùπ± ‘Ø«¬¡≈
¡Â∂ ◊æÒÏ≈ Á∂ «√Ò√Ò∂ «Ú⁄ ¡≈˜≈Á
È∂ Á∂Ù Á∂ Ò¬∆ ’ßÓ ’È Á∂ «ÁæÂ≈ «¬È∑ª
鱧 «¬È’Ò≈Ï∆ ÁÒ «Ú⁄ Ù≈ÓÒ ‘؉ Á≈
√æÁ≈ Á∂ «ÁæÂ≈Õ «¬’ ⁄ß◊∂ ’ßÓ «Ú⁄
«˜ßÁ◊∆ Ò≈¿π‰ Á∆ √ßÌ≈ÚÈ≈ √≈‘Ó‰∂
Ú∂÷ ’∂ «¬È∑ª ¿πÈ∑ª 鱧 √Ú∆’≈ ’
«Ò¡≈Õ
√ß√«¥Â, «‘ßÁ∆, Ó≈·∆, ◊πÓπ÷∆
¡Â∂ ¡ß ◊ ∂ ˜ ∆ Ì≈Ù≈Úª Á∂ «◊¡≈Â≈
≈Ó«¥ÙÈ ÁÒ «Ú⁄ Ï‘π ‘∆ ¿πÂÙ≈‘∆
’≈’π ß È √≈Ï ‘Ø ¬ ∂ Õ ¡È∂ ’ ª ÎΩ ‹ ∆
’≈Ú≈¬∆¡ª «Ú⁄ Ú∆ Ï‘π Ù≈È È≈Ò
¡≈͉≈ Î˜ ¡Á≈ ’∆Â≈Õ «¬È∑ª ȱß
Íπ«Ò√ È∂ ͱÈ∂ «Ú⁄ «◊z¯Â≈ ’∆Â≈ √∆Õ
’πfi «ÁÈ Ò≈Ò⁄ ¡Â∂ ϪÁ ÿπ’∆¡ª
«Ú÷≈¿π‰ «Í¤Ø∫ Ú∆ ‹ÁØ∫ Íπ«Ò√ «¬È∑ª ȱß
«ÚÙÚ≈√ÿ≈Â’ È≈ ω≈ √’∆ ª
¡≈«÷’≈ ÷¯≈ ‘Ø ’∂ «Í¤≈ ¤æ‚ «ÁæÂ≈Õ
Óπ’Á
æ Ó∂ Á∂ ÁΩ≈È «¬‘ «√æË ‘Ø«¬¡≈ «’
«¬È∑ª ÓæË ÍzªÂ ¡Â∂ Ó‘ª≈Ù‡ «Ú⁄
Ú∆ ÁÒ È±ß ‹Ê∂ÏßÁ ’È «Ú⁄ ’≈¯∆
«Ó‘È ’∆Â∆ √∆Õ Óπ’Á
æ Ó∂ «Ú⁄ «¬È∑ª
鱧 Á√ √≈Ò Á∆ √˜≈ ‘ج∆Õ Í±∆ √˜≈
’æ‡ ’∂ ¡≈¿π‰ «Í¤Ø∫ Ú∆ «¬È∑ª ¡≈≈Ó
È‘∆∫ ’∆Â≈Õ Í«‘Òª ≈‹ ’πÓ≈ ‹∆ Á∂
ÿ Á≈ ÍzÏË
ß ’È «Ú⁄ ‹π‡∂ ‘∂Õ «Í¤Ø∫
ÔØ ◊ ∂ Ù ⁄À ‡ ‹∆ Á∆ Ìπ æ ÷ ‘ÛÂ≈Ò Á∂
«√Ò«√Ò∂ «Ú⁄ Íz⁄≈ ’Á∂ ‘∂ ¡Â∂ «¬√
ÂØ ∫ «Í¤Ø ∫ √Ó± ‘ ≈‹√∆ ’À Á ∆¡ª ȱ ß
¤π‚Ú≈¿π‰ Ò¬∆ ‹ÏÁ√ ¡ßÁÒ
Ø È Ùπ±
’∆Â≈Õ
Ï≈’∆ «˜ßÁ◊∆ Ò◊≈Â≈ ¡≈˜≈Á∆
Á∆ ÒÛ≈¬∆ Á∂ ÎΩ‹∆¡ª Á∆ √‘≈«¬Â≈
’È ¡Â∂ ¿πȪ∑ Á∂ «¬«Â‘≈√ 鱧 «¬’æ·≈
’È ¡Â∂ ÒØ’ª 鱧 «¬È’Ò≈Ï Ò«‘ Á∂
«¬«Â‘≈√ ÂØ ∫ ‹≈‰± ’≈¿π ‰ Ò¬∆
Ò◊≈Â≈ ’ßÓ ’Á∂ ‘∂ √ÈÕ
AIGG «Ú⁄ ¿πȪ∑ ’≈’Ø∆ √≈«˜Ù
«Ú⁄ Ù≈ÓÒ «ÓæÂª Á∆¡ª «‹‘Û∆¡ª
Ô≈Áª «Ò÷∆¡ª ¿πÈ∑ª «Ú⁄Ø∫ «¬’ «‘æ√≈
Íø‹≈Ï∆ Í≈·’ª È≈Ò √ªfi≈ ’ ‘∂ ‘ªÕ
.....
¡≈͉∂ «¬È’Ò≈Ï∆ Ù‘∆Áª ¡Â∂
’≈’Ø  ∆ ’∂ √ Á∂ ¡≈͉∂ √≈Ê∆¡ª Á∆
‘Ú≈Ò≈ «˜ß Á ◊∆ Á∆¡ª Ó≈È«√’
Ïπ¶Á∆¡ª Á∆ Ô≈Á ¡≈™Á∆ ˛ ¡Â∂ «’√∂
Ù≈«¬ Á≈ «¬‘ Ù∂¡ Ú∆ Ô≈Á ¡≈¿π‰
«ÏÈ≈ È‘∆∫ «‘ßÁ≈Õ
¡≈͉≈ ¡≈͉≈ ‘Ω√Ò≈ ˛,
¡≈͉≈ ¡≈͉≈ ˜ÏÂ∂ ˆÓ,
Ú‘ Ú¯√ ’«‘ Â∂ ‘∂,
‘Ó ¡≈Ù∆¡ª ’«‘ Â∂ ‘∂Õ
√≈‚∂ Ù≈√Â’≈ª È∂ (Ë≈«Ó’
◊zÊ
ß ª Á∂ ⁄∂«Â¡ª) È∂ ¡≈ÂÓ≈ 鱧 ¡≈ÈßÁ
Á≈ ±Í Óß«È¡≈ ˛Õ «¬√ √æ⁄ Á∂ ÁÙÈ
√≈鱧 √Ì ÂØ∫ ÚæË ¿π√ √Ó∂∫ ‘πÁ
ß ∂ ‘È «‹√
√Ó∂ ∫ ¡√∆∫ Ϊ√∆ Á∆ √˜≈ √π ‰ ¸æ ’ ∂
«Ú¡’Â∆¡ª 鱧 Ú∆ ⁄ß◊∆ Â∑ª ‹≈‰∆
√Ófi∆ ÓΩ Á∆ ¤≈«¬¡≈ «Ú⁄ Ú∆ «ÁÒ
Á∆¡ª Ïπ¶Á∆¡ª ”⁄Ø∫ Ó˜≈’ ’«Á¡ª
Ú∂÷Á∂ ‘ª Ì≈Ú ÓΩÂ È±ß «‡⁄ª ’«Á¡ª
Ú∂∫‘Á∂ ‘ªÕ «√¯ Ï‘≈Á∆ Á≈ Ï≈‘∆
«Ú÷≈Ú≈ ’È Á∂ Ú‹Ø∫ ‘∆ È‘∆∫, √◊Ø∫
¡≈ÂÓ≈ Á∂ «È¤æÒ ¡Â∂ ÷πÒ
æ ∂∑ Íz’≈Ù «Ú⁄
Ú∆ ¡Â∂ ÓÀ È ± ß ¡«‹‘∆¡ª Ó≈È«√’
Ïπ¶Á∆¡ª Á∂ ÁÙÈ ’È Á≈ √πÌ≈◊
’≈’Ø∆ ’∂√ Á∂ ¡≈͉∂ √≈Ê∆ ÓπÒ˜Óª
Á∂ ‘Ú≈Ò≈Â∆ ‹∆ÚÈ «Ú⁄ Ú∂÷‰ ȱß
«Ó«Ò¡≈Õ
Óπ÷Ï ¡Â∂ Óπ÷Ú∆
Ó∂≈ ‹ÈÓ Ó‘ª≈Ù‡ Á∂ ¡ª⁄Ò
«Ú⁄ ÏπÒ„≈È≈ «˜Ò∑∂ Á∂ «⁄÷Ò∆ «Íø‚
«Ú⁄ ‘Ø«¬¡≈ √∆ ¡Â∂ Ó±Ò ±Í «Ú⁄
Ó≈·∆ Ì≈Ù≈ ‘ªÕ «‘ß Á ∆ «Ú⁄ Ó∂  ≈
«◊¡≈È «√¯ ’ßÓ ⁄Ò≈¿± ‘∆ √∆Õ ÓÀÈß±
‹ÁØ∫ ’≈’Ø∆ √≈«˜Ù ’∂√ «Ú⁄ «◊z¯Â≈
’’∂ ‹∂Ò∑ Í‘πß⁄≈«¬¡≈ «◊¡≈ ª ÓÀȱß
’πfi «ÁÈ ‘Ø √≈Ê∆ ÓπÒ˜Óª È≈ÒØ∫ ¡Òæ◊
æ«÷¡≈ «◊¡≈Õ ‘Ø √≈Ê∆¡ª 鱧 «¬‘Á∆
ıÏ «ÓÒ∆ ª ¿πȪ∑ 鱧 «¬‘ ‹≈‰È Á∆
¿πÂ√π’Â≈ √πÌ≈«Ú’ ±Í ”⁄ ‘ج∆ «’
¡≈«÷ ÓÀ鱧 ‘Ø √≈«¡ª È≈ÒØ∫ ¡Òæ◊
«’™ æ«÷¡≈ «◊¡≈ ˛ «’™«’ ¡≈Ó ÂΩ
”Â∂ ¿πȪ∑ ÓπÒ˜Óª 鱧 ‘∆ ¡Òæ◊ æ«÷¡≈
‹ªÁ≈ √∆ «‹‘Û∂ ¡≈͉≈ ˜πÓ √Ú∆’≈
’ ÒÀ ∫ Á∂ √È ¡Â∂ √’≈ ÂØ ∫
Óπ ¡ ≈¯∆È≈Ó≈ ‘≈√Ò ’’∂ ¡≈͉∂
√≈Ê∆¡ª Á∂ «ÚπË
æ ◊Ú≈‘∆ Á∂‰ 鱧 «Â¡≈
‘Ø ‹ªÁ∂ √ÈÕ
¡ß◊∂˜∆ ”⁄ «¬‘鱧 “¡Í±Ú” ¡Â∂
«‘ßÁ√
Ø Â≈È∆ “Óπ÷Ï” «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ √z∆
√∆ÂÒ≈ √‘≈¬∂ ¡Â∂ √z∆ ÓØ‘È Ò≈Ò ◊ΩÂÓ
¡≈«Á «‹‘Û∂ «¬√ ’∂√ «Ú⁄ ÎÛ∂Õ ‘ج∂
√È ¡Â∂ ‹∂Ò∑ ”⁄ ÏßÁ √È ¡Â∂ ÓÀȱß
«Ú¡’Â∆ ±Í «Ú⁄ È‘∆∫ ‹≈‰Á∂ √ÈÕ
¿πȪ∑ È∂ «¬’ ’ÀÁ∆ Ú≈‚È Á∂ ≈‘∆∫ «¬‘
‹≈‰È Á≈ ÔÂÈ ’∆Â≈ «’ ÓÀ∫ Ú∆ «’Â∂
Óπ÷Ï ª È‘∆∫ ω «◊¡≈ ‘ªÕ ¿πÈ∑ª
È∂ ÓÀÈß± ◊Ø«ÏßÁ Íz’≈Ù È±ß ’≈⁄∆ Ú≈Ò≈
√Ú≈Ó∆ ◊Ø«ÚßÁ≈ÈßÁ √Ófi «Ò¡≈ «‹‘Û≈
¿πÈ∑ª ÂØ∫ «¬È’Ò≈Ï∆ ’ßÓ Á∂ Ò¬∆ ’πfi
¡≈«Ê’ √‘≈«¬Â≈ ÒÀ ◊¬∂ √ÈÕ √Ø
¡≈«÷ ¿πȪ∑ Á∂ ¡Í±Ú ‘Ø ‹≈‰ È≈Ò
¿πÈ∑ª Á≈ ÿÏ≈ ‹≈‰≈ √πÌ≈«Ú’ √∆Õ
¿πÈ∑ª È∂ √≈∂ ‘∆ ÓπÒ˜Óª «Ú⁄ CÓ∂∂
Óπ÷Ï ‘Ø ‹≈‰ Á∆ ◊æÒ Íz⁄≈« ’
«ÁæÂ∆ ¡Â∂ Ï≈‘ √z∆ ‹Ú≈‘ Ò≈Ò È«‘±
¡≈«Á Á∂ ’ØÒ Ú∆ «¬‘ √Ó≈⁄≈ Ì∂‹
«Áæ  ≈ ª «’ Ï≈‘ ◊Ø « Úß Á ≈Èß Á Á∂
√ß Í ’ Á∂ ‘Ø  ÒØ ’ Ú∆ √≈ÚË≈È ‘Ø
‹≈‰Õ
Ú≈‚È È∂ ¡≈ ’∂ ÓÀ鱧 Íπ櫤¡≈
«’,’∆ Âπ√∆∫ Óπ÷Ï ‘Ø? Óπ÷Ï Á≈ ¡Ê
ÓÀ∫ È‘∆∫ ‹≈‰Á≈ √∆Õ ÓÀ∫ √ß√«¥Â Á∆
Óæ«Ë¡Ó (¡æ·Ú∆∫) Ùz∂‰∆ (‹Ó≈Â) Á≈
«Ú«Á¡≈Ê∆ √ªÕ √Ø «¬√ Óπ÷Ï ÙÏÁ
鱧 ÓÀ∫ “Óπ÷Ï∆” Ì≈Ú “Óπ÷Ú∆” ÙÏÁ Á≈
«Ú◊«Û¡≈ ±Í √Ófi «Ò¡≈ ¡Â∂ ÓÀ∫
Ú≈‚È È±ß «ÈÓÂ≈ͱÚ’ «’‘≈ «’ Ó∂∂
¡È∂’ª √≈Ê∆ Ó‘≈È Ú∆ ‘È, «‹‘Û∂
«¬√∂ ‹∂Ò∑ «Ú⁄ ‘È, ÓÀ∫ ¿πȪ∑ ÂØ∫ Ï‘πÂ
¤Ø‡≈ ‘ª, «Î ÌÒ≈ ÓÀÈß± ÓπÏ
æ ∆ (Óπ÷
æ Ú∆)
Ì≈Ú È≈«¬’ «’Ú∂∫ «’‘ ‹≈ √’Á≈ ˛?
È≈ ª ’À Á ∆ Ú≈‚È Ó∂  ∆ ◊± Û
√ß√«¥Â’ Ì≈Ù≈ √ÓfiÁ≈ √∆, È≈ ÓÀ∫ ‘∆
¿πȪ∑ Á∆ ‹∂Ò∑ «Ú⁄ ⁄Ò‰ Ú≈Ò∆ «ÚÙ∂Ù
ÙÏÁ≈ÚÒ∆ Ú≈Ò∆ «‘ßÁ∆ √ÓfiÁ≈ √ªÕ ‹ÁØ∫
’¬∆ Ú≈∆ Ó∂¡
∂ Â∂ √z∆ ÓØ‘È Ò≈Ò ◊ΩÂÓ,
√z∆ √∆ÂÒ √‘≈¬∂ ¡≈«Á Á∂ «Ú⁄’≈ «¬√
Â∑ª ¡≈ ‹≈ ’∂ ¿π√ ’ÀÁ∆ Ú≈‚È È∂
ÓÀ鱧 ’πfi √ı ÙÏÁª «Ú⁄ «’‘≈ «’
¿π‘ √≈∂ ª ÓÀÈß± Óπ÷Ï Áæ√Á∂ ‘È, ª
Ú∆ Ó∂∆ √Ófi «Ú⁄ ’πfi È≈ ¡≈«¬¡≈
«’ Ó≈ÓÒ≈ ’∆ ˛Õ ‹∂Ò∑ «Ú⁄ ÂÈ‘≈¬∆
Á∂ «Ú⁄ È≈ ‹≈‰∂ ÓÈ «Ú⁄ ’∆ ’∆ È‘∆∫
¡≈™Á≈ ‹ªÁ≈ «‘≈Õ «¬‘ Ú∆ «Ú⁄
¡≈«¬¡≈ «’ «’Â∂ √≈Ê∆¡ª Á∆ «¬‘
ÓÈÙ≈ ª È‘∆∫ «’ √≈∂ «¬È’Ò≈Ï∆
’ßÓ, Ì≈Ú √’≈ ¡Â∂ ’≈ȱßÈ Á∆¡ª
Șª «Ú⁄ ¡Í≈Ë Óπæ÷ «˜ßÓ∂Ú≈∆ ÒÀ
‘∆ ÒÀ‰∆ ˛ ª «¬È’Ò≈Ï∆ ‹ØÙ, Îı
Ó∂≈ √∆È≈ ÎπÒ «◊¡≈ ¡Â∂ ÓÀ∫ ◊ΩÚÓ¬∆
√π È≈Ò ¿π√ 鱧 ’«‘ «ÁæÂ≈, ““¿πȪ∑ ȱß
’«‘ Á∂ ‰ ≈ ÓÀ ∫ Óπ ÷ Ï∆ (Óπ æ ÷ Ú∆ ‹ª
È≈«¬’) Ï‰È È±ß «Â¡≈ ‘ª”” ¡Â∂
¿π‘È∂ ‹≈ ’∂ «¬‘Ø √z∆ ◊ΩÂÓ ¡Â∂ √z∆
√∆ÂÒ≈ √‘≈¬∂ 鱧 ’«‘ Ú∆ «ÁæÂ≈Õ
‹ÁØ ∫ «Í¤Ø ∫ ‹∂ Ò ∑ ¡Â∂ Íπ « Ò√
¡«Ë’≈∆ ÓÀÊ∫Ø Íπ¤
æ «◊æ¤ ÁΩ≈È ÓÀÊ∫Ø ¡‹‘∆
È≈ √’∂ «‹‘Û∆ √≈‚∂ Óπ ’ æ Á Ó∂ «Ú⁄
√’≈∆ Íæ÷ «Ú⁄ ’ßÓ ¡≈ √’Á∆ ª
Ú∆ ‘π‰ ‘Ø √≈∂ √≈Ê∆¡ª Á∂ È≈Ò ‘∆
¿πȪ∑ Á∆ Ï≈’ «Ú⁄ Ì∂‹ «ÁæÂ≈ «◊¡≈Õ
ÓÀ∫ ‹ÁØ∫ ¿πȪ∑ ’ØÒ «◊¡≈ ª √≈∂ √≈Ê∆¡ª
«Ú⁄ √È√È∆ ÎÀÒ ◊¬∆Õ Ó≈ÓÒ ’∆ ˛?
«¬√ Óπ÷Ï 鱧 √≈‚∂ «Ú⁄ «’™ Ì∂«‹¡≈
«◊¡≈ ˛? ¡≈͉∂ ÍzÂ∆ √≈Ê∆¡ª Á∆
Ï∂÷
π ∆ ‘∆ È‘∆∫ √◊Ø∫ «Âz√’≈ Á≈ «Ú¿π
Ú∂÷’∂ ÓÀ∫ Ú∆ ˛≈È √∆Õ Íø«‚ ≈Ó
ÍzÙ≈Á Á∆¡ª ¡æ÷ª ”⁄Ø∫ ª Ó∂∂ ¿πÂ∂
¡ß ◊ ≈∂ ‘∆ Ú∑ ‘∂ √È Íz ß Â ± Á≈Á≈
√⁄∆∫Á È≈Ê √«È¡≈Ò Á∂«⁄¡≈ ¿πÂ∂
’Á∂ ’ج∆ Ì≈Ú «Á÷Á≈ ¡Â∂ ’Á∂ ’ج∆Õ
¿πȪ∑ 鱧 Òæ◊≈ Ó∂≈ ¡≈⁄‰ ª ¡«‹‘≈
È‘∆∫ ˛ «‹‘Û≈ Óπ ÷ Ï Ï‰È Ò¬∆
√πÌ≈«Ú’ ‘πÁ
ß ≈ ¡Â∂ ’ج∆ Óπ÷Ï Ú∆ ¡≈Ó
ÂΩ”Â∂ ‘Øª ÓπÒ˜Óª Á∂ È≈Ò ÷πÁ Ú∆
«‘‰≈ È‘∆∫ ⁄≈‘πÁ
ß ≈Õ «’™«’ «’√∂ Ú∆
«¬È’Ò≈Ï∆ Ó≈ÓÒ∂ Á∂ Óπ÷Ï 鱧 «¬‘ Íæ’≈
«ÚÙÚ≈√ ‘πßÁ≈ ˛ «’ «¬È’Ò≈Ï∆ ÒØ’
ÓΩ’≈ «ÓÒ«Á¡ª ‘∆ ¿π‘鱧 «‹™Á∂ È‘∆∫
¤æ ‚ ‰◊∂ Õ ¡«Ë’≈∆ Ú∆ ¡Í± Ú 
(ÓπıÏ) 鱧 ÓπÒ˜Óª Á∂ È≈Ò È‘∆∫ æ÷Á∂Õ
«’Â∂ ÓÀÈß± «√æË≈ ÍÛ∑≈ ’∂ Íπ«Ò√ È∂ ’πfi
‘Ø ◊πÍ Ì∂Áª 鱧 ¿πÈ∑ª È≈Ò «‘ ’∂
‹≈‰È Ò¬∆ ª ¿πÈ∑ª «Ú⁄’≈ È‘∆∫
Ì∂«‹¡≈ «◊¡≈ ˛?
√⁄∆∫Á È≈Ê È∂ ÓÀÈß± «’‘≈, ““‘π‰
Âæ’ «‹‘Û≈ ÂÀ鱧 √≈ÊØ∫ ¡Òæ◊ æ«÷¡≈
«◊¡≈ ˛ ª Âπ√∆∫ ˜± ¡«‹‘≈ ’πfi
’∆Â≈ ‹ª «’‘≈ ‘ØÚ◊
∂ ≈ «‹√ È≈Ò Íπ«Ò√
鱧 Òæ◊≈ ‘ØÚ◊
∂ ≈ «’ 屧 Óπ÷Ï ω √’Á≈
˛ ¡Â∂ 屧 Ú≈‚È È±ß «’‘≈ √∆ «’ ±ß
Óπ ÷ Ï Ï‰È È± ß «Â¡≈ ˛ ¡Â∂ ± ß
Ú≈‚È È±ß «’‘≈ √∆ «’ 屧 ÓπıÏ ωÈ
鱧 «Â¡≈ ˛∫Õ ÓπıÏ Á≈ ÓÂÒÏ √ÓfiÁ≈
˛∫ ’∆ ‘πÁ
ß ≈ ˛? ÓÀ∫ «Ú⁄Ø∫ ‘∆ ‡Ø’’∂ «’‘≈,
““‹∆, «˜¡≈Á≈ È‘∆∫ ª ¡·æÚ∆∫ Âæ’ Âª
√ß√«¥Â Í«Û∑¡≈ ‘∆ ‘ªÕ “Óπ÷
æ Ú∆” ÙÏÁ
Á≈ ¡Ê ÌÒ≈ ÓÀ∫ È‘∆∫ √Ófiª◊≈? Âπ√∆∫
ÓÀÊ∫Ø Úæ‚∂ ‘Ø, Âπ‘≈‚∂ √≈‘Ó‰∂ ÓÀ∫ Ï‘π ¤Ø‡≈
‘ª, Í ‹ÁØ∫ Âπ‘≈‚∆ ¡≈«◊¡≈ ˛ «’
ÓÀ鱧 Âπ‘≈‚∂ √Ì «Ú⁄Ø∫ Óπæ÷Ú∆ ‘؉≈
⁄≈‘∆Á≈ ˛ ª ÓÀ ∫ Ú∆ «¬√ È≈Ò
¡≈ÂÓ√≈ ’ «Ò¡≈ ˛Õ «¬√ ”⁄ Ó∂≈
’∆ ¡Í≈Ë ˛? Óπ÷Ú∆ Á∂ ÂΩ ”Â∂ Ϊ√∆
Í≈¿π‰ Ò¬∆ ÓÀ∫ ͱ∆ Â∑ª «Â¡≈ ‘ªÕ
Óπæ÷Ú∆ Á≈ ÓÂÒÏ Âª ÓÀ∫ ⁄ß◊∆ Â∑ª
√ÓfiÁ≈ ‘ª Ízß± ¡≈͉∂ ÍzÂ∆ √≈Ê∆¡ª
Á≈ «‹‘Û≈ «Ú¿πÍ≈ Ú∂÷ «‘≈ ‘ª ¿π‘
Ó∂∆ √Ófi «Ú⁄ ÌØ≈ Ì Ú∆ È‘∆∫ ¡≈
«‘≈ ˛Õ ÓÀ∫ «¬√ ÂØ∫ Ï‘π Áπ÷∆ ‘ªÕ
‹Ï∂’≈ Ú‚∂∂ √«⁄ßÁ Á≈ ¡æË∂
√À ∫ ’Û∂ «Ú⁄ ‘∆ √Ófi ◊¬∂ «’ √≈≈
Ó≈ÓÒ≈ ’∆ ˛ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª È∂ ÷πÙ∆ ”⁄
«⁄Ò≈™«Á¡ª ‘Ø«¬¡ª √≈«¡ª 鱧 «’‘≈,
““√π‰Ø Ì≈ÚØ, «¬√ ≈Ó«¥ÙÈ È±ß Íπ«Ò√
È∂ È‘∆∫, «¬‘Á∂ √ß√«¥Â «◊¡≈È È∂ ‘∆,
“Óπ÷Ï” Ì≈Ú Óπæ÷Ú∆ ω≈ «ÁæÂ≈ ˛Õ
«¬‘Á≈ √ß√«¥Â’ «◊¡≈È Íπ«Ò√ È≈ÒØ∫
«˜¡≈Á≈ Â’Û≈ ˛Õ” «Î ª ͱ∆ ËπÓ⁄
æ Û
ͬ∆Õ √≈∂ ‘æ√ ‘æ√ Á±‘∂ ‘؉ Òæ◊Õ∂ √≈∂
Ó¬∆ B@AF
Ú≈∆ Ú≈∆ ÓÀ鱧 ◊ÒÚ’Û∆ ”⁄ ÒÀ ’∂
‹æ¯∆¡ª Í≈ Í≈ ’∂ «ÓÒ∂Õ «¬√ ÁΩ≈È ÓȪ
”⁄ «‹‘Û∆ ’≈«Ò÷ ⁄Û∑∆ √∆, √≈∆ Ëπ÷
’∂ Ï≈‘ ¡≈ ◊¬∆ ¡Â∂ ÓÈ Í«‘Òª È≈ÒØ∫
Ú∆ «˜¡≈Á≈ √≈¯ ¡Â∂ ÍzÎπÒ ‘Ø ’∂
⁄Ó’‰ Òæ◊≈Õ √≈Ê∆¡ª Á∂ √È∂‘ Á∆
«Ó·≈√ È≈Ò Ó∂∂ «¬√ ◊±Û √ß√«¥Â
«◊¡≈È Á≈ Ó˜≈’ ’¬∆ ‘¯«Â¡ª Âæ’
√≈Ê∆¡ª Á∂ ÓÈØ‹
ß È Á≈ «ÚÙ≈ Ï«‰¡≈
«‘≈Õ
√≈‚∂ ÓÈØ‹
ß È
«¬È’Ò≈Ï∆ Í≈‡∆ Á∂ √≈‚∂ √≈∂
ÓπÒ˜Óª «Ú⁄ ÈΩ‹Ú≈Ȫ ¡Â∂ Ϙπ◊ª
Á≈ Î’ √πÌ≈«Ú’ ‘∆ √∆Õ Ïæ«⁄¡ª Á∂
Ò¬∆ Ϙπ◊ª Á≈ ¡Â∂ Ϙπ◊ª Á∂ Ò¬∆
Ïæ«⁄¡ª Á≈ ¡≈⁄‰ √Á≈ ÓÈØ‹
ß È Á≈
¡≈Ë≈ ‘πÁ
ß ≈ Âπ«¡≈ ¡≈«¬¡≈ ˛Õ √≈‚∂
«¬È’Ò≈Ï∆¡ª Á∆ √ªfi∆ ‘Ú≈Ò≈Â∆
«˜ß Á ◊∆ «Ú⁄ Ú∆ «¬‘ ◊æ Ò √∆Õ
ÈΩ‹Ú≈Ȫ Á∂ ¡æÒÛÍÈ Á≈ ¡Â∂ Ϙπ◊ª
Á∂ √≈ÚË≈È∆ ͱÈ ¡≈⁄‰ ÁØÚ∂∫ ‘∆
Ì±‰ ±Í «Ú⁄ ÓÈØ‹
ß È ‹ª ‘≈√∂ ·æ·∂
Á∆ √Óæ ◊ ∆ ‹π ‡ ≈ «Áß Á ∂ √ÈÕ √≈‚∂
√≈«¡ª Á≈ √Óª «˜¡≈Á≈Â ◊≈‰≈
◊≈¿π‰ ¡Â∂ «¬’ Á±√∂ Á∆¡ª ‹ª ’πfi
Ϙπ◊ª Á∆¡ª È’Òª Ò≈ ’∂ ‘≈√≈ ·æ·≈
’È «Ú⁄ ‘∆ ¶ÿ ‹ªÁ≈ √∆Õ ÷∂‚ª ‹ª
‘≈√∂ ·æ·∂ Ò¬∆ ÒØÛ∆∫Á≈ √Óª Â∂ √≈ËÈ
«ÓÒ ◊¬∂ √ÈÕ «¬√ √ÏßË «Ú⁄ ÓÀ∫ ¡≈͉∂
√≈Ê∆ ≈Ó ÁπÒ≈∂ «ÂzÚÁ
∂ ∆ Á∂ ‘∆ ÙÏÁª
«Ú⁄ √ªfi≈ ’È≈ ⁄≈‘πÁ
ß ≈ ‘ª :““‹∂Ò∑ «Ú⁄ ¡√∆∫ √≈«¡ª ’ÀÁ∆¡ª
È∂ ¡÷≈Û≈ ◊Ø‚ æ«÷¡≈ √∆; ’Ïæ‚∆ ÷∂‚Á∂
√ª ¡Â∂ «ÈÔ ’∆Â∂ √Ó∂∫ ¿πÂ∂ ÍÛ∑È≈
Ú∆ ˜±∆ ‘πÁ
ß ≈ √∆Õ ‘¯Â∂ ”⁄ ÁØ «ÁÈ,
Ï«‘√ Óπ¡≈Ï√∂ Ò¬∆ «‘ ’ «ÁæÂ∂ ◊¬∂
√ÈÕ ’πfi «ÁȪ «Í¤Ø∫ ‘ÓØÈ∆¡Ó, «√Â≈
¡≈«Á Ú∆ ‘≈√Ò ‘Ø ◊¬∂ √ÈÕ ÷± Ï
◊≈¿π‰≈ Ú‹≈¿π‰≈ Ú∆ ‘πßÁ≈ √∆Õ √≈‚∂
ÒØ’ª «Ú⁄Ø∫ ≈‹ ’πÓ≈, √πÙ
∂ Ï≈ϱ ¡Â∂
≈Ó Íz√≈Á («Ï√«ÓÒ) ⁄ß◊≈ √Ø‘‰≈ ◊≈
ÒÀ ∫ Á∂ √ÈÕ ·≈’π  Ω Ù È «√ß ÿ ¡Â∂
Óπ’Á
ß Ó∆ Ò≈Ò ¡÷≈Û∂ «Ú⁄ ¡Â∂ «ÚÙȱß
ÙÈ ÁÏ≈«Ò√ √Âߘ «Ú⁄ «ÚÙ∂Ù π⁄∆
æ÷Á∂ √ÈÕ””
““Ϊ√∆ ¡Â∂ ¶Ó∆¡ª √˜≈Úª √≈‚∂
Ó±‘∂ È≈⁄ ’ ‘∆¡ª √È Âª «Î «‹ßÈ∂
«ÁÈ «¬’ √≈Ê ‘ª, «’™ È≈ Ó∂Ò∂ Úª◊±ß
«˜ßÁ◊∆ Á≈ ¡≈ÈßÁ Ó≈‰∆¬∂? «¬‘ √∆ ¿π‘
Ì≈ÚÈ≈ «‹‘Á∂ ¡Èπ√≈ ¡√∆∫ ÒØ’ ’ßÓ
’ ‘∂ √ªÕ Ó‘∆È∂ «Ú⁄ ÁØ Á≈‘Úª
(Í≈‡∆¡ª) Á≈ ÍzÏßË ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ √∆Õ
¿π√ «Ú⁄ √≈‚∂ Ú’∆Ò Ú∆ √æÁ∂ ‹ªÁ∂
√È ¡Â∂ «ÁÈ Ì ◊≈¿π‰ Ú‹≈¿π‰,
‘≈√∂ ·æ·,∂ ÓÈØ‹
ß È «Ú⁄ ¶ÿ ‹ªÁ∂ √∆Õ
«¬√∂ ÁΩ  ≈È Ï√ß Â ¡≈«¬¡≈Õ ÎÀ √ Ò≈
‘Ø«¬¡≈ «’ √Ì ÒØ’ ¿π√ «ÁÈ Ï√ßÂ∆
ß◊ Á∆ ◊ªË∆ ‡ØÍ∆ «√ ¿πÂ∂ Í≈ ’∂ ¡Â∂
‘æʪ «Ú⁄ Ï√ßÂ∆ πÓ≈Ò ÒÀ ’∂ ¡Á≈ÒÂ
«Ú⁄ ‹≈‰Õ «¬‘ Ú∆ ÎÀ√Ò≈ ‘Ø«¬¡≈ «’
¿π√ «ÁÈ Á∂ Ò¬∆ ’ج∆ ÷≈√ ◊∆ ‘ØÚÕ∂
≈ÂØ ≈ «¬√ ◊∆ Á∆ ⁄È≈ ’∆Â∆
◊¬∆Õ”” «‹‘Û≈ Ï≈¡Á «Ú⁄ √Ì ÂØ∫ ÚæË
Íz«√æË ‘Ø«¬¡≈ ¡Â∂ ¡æ‹ Âæ’ ‘ √‡∂‹
¡Â∂ √Ó≈◊Ó Á≈ «‘æ√≈ Ï«‰¡≈ ‘Ø«¬¡≈
˛Õ «¬È’Ò≈Ï∆ ‹ØÙ ¡Â∂ «È‚Â≈ Á≈
ÍzÂ∆’ «¬‘ ◊∆ ≈Ó ÍzÙ≈Á «Ï√«ÓÒ
√Ó∂ √≈«¡ª È∂ √ªfi∂ ÂΩ ”Â∂ «Ò«÷¡≈,
√Ø«Ë¡≈ ¡Â∂ ◊≈«¬¡≈ √∆Õ «¬‘ ◊∆ √∆
:Ó∂≈ ß◊ Á∂ Ï√ßÂ∆ ⁄ΩÒ≈Õ
.....
«¬√ ß◊ «Ú⁄ ß◊ ’∂ «ÙÚ≈ È∂ Óª
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
5
Á≈ ÏßËÈ ÷ØÒ≈∑
Ô‘∆ ß◊ ‘ÒÁ∆ ÿ≈‡∆ «Ú⁄ √∆
÷π´’ ÷∂Ò≈
ÈÚ Ï√ß Ó∂∫ Ì≈ ’∂ «‘æ Ú∆Ø∫
’≈ Ô‘ Ó∂Ò≈
Ó∂≈ ß◊ Á∂ Ï√ßÂ∆ ⁄ΩÒ≈!!
Ó∂≈ ß◊ Á∂ Ï√ßÂ∆....
““≈ÂØ ≈ «¬’ È≈‡’ Ú∆ ÷∂«‚¡≈
«◊¡≈, √≈∂ «¬‘ ¡ÈπÌÚ ’ ‘∂ √È
«’ ‘π‰ ÂØ∫ «Í¤Ø∫ √≈«¡ª Á∂ √≈∂ «¬’
√≈Ê «Î ¡«‹‘∂ Ó∂Ò∂ «Ú⁄ Ù≈ÓÒ È‘∆∫
‘Ø √’‰◊∂Õ È≈‡’ ¡¤±Â∫Ø ÁπË≈ (¡¤±Âª
Á∆ Óπ’Â∆) ¿πÂ∂ √∆Õ ‹∂Ò∑ ¡«Ë’≈∆ Ú∆
Ú∂ ÷ ‰ Ò¬∆ ¡≈¬∂ √ÈÕ Íø « ‚ ≈Ó
ÍzÙ≈Á ‹∆ È∂ ’πÒ
æ ± ⁄«Ó¡≈ Á≈ ØÒ Ï‘πÂ
Ï≈÷±Ï∆ È≈Ò ¡Á≈ ’∆Â≈ √∆Õ””
““ÂØ∂ √∂ ÈÀÈ≈ «ÓÒ ȑ∆∫!””
¿π√ È≈‡’ «Ú⁄ ¡Ó Ù‘∆Á ≈Ó
ÍzÙ≈Á «Ï√«ÓÒ È∂ ’πÒ
æ ± ⁄Ó≈ Á≈ ØÒ
¡Á≈ ’«Á¡ª «¬’ ◊∆ Ú∆ ◊≈«¬¡≈
√∆Õ «‹‘Á∆ Í«‘Ò∆ Ò≈¬∆È ¡æ‹ Ú∆ Ó∂∂
ÓÈ «Ú⁄ ⁄Ó’ ¿πµ·Á∆ ˛ :
[È؇ : «¬‘ «Ò÷ AIGG ”⁄ «Ò÷∆
◊¬∆ √∆ ¡ÈπÚ≈Á’]
ÂØ∂ √∂ ÈÀ‰ª «ÓÒ È≈‘∆∫Õ
ÏÁ≈¿± „±„
ß Â, ÏÈ≈√ „ß‚Â
ÂØ∂ √∂ ÈÀ‰≈ «ÓÒ È≈‘∆!
¡Â∂ ¿π√ ¡Ó Ù‘∆Á Á∆ Ó√Â
¡Â∂ «‹ßÁ≈ «ÁÒ Â√Ú∆ ÓÈÁ∆¡ª ¡æ÷ª
«Ú⁄ ¡æ‹ Ú∆ ¿π√∂ Â∑ª ̇’‰ Ò◊Á∆
˛ «‹√ Â∑ª ¿π‘ ¿π√ √Ó∂∫ ¿π√ ◊≈‰∂ ȱß
◊≈™Á∂ ¡Â∂ ¡«ÌÈÚ (Í∂ Ù ’≈∆)
’«Á¡ª ‘Ø«¬¡ª Ó‡’Á∂ √ÈÕ Îª√∆ Á∂
ÂıÂ∂ Á∂ ÚæÒ «ÁzÛÂ
∑ ≈ ¡Â∂ Ï∂÷¯
Ω Ó√Â
⁄≈Ò∂ Âπ∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ ÓÂÚ≈Ò∂ ¡ßÁ≈˜
Èæ⁄Á∂ Ú∆ √È ¡Â∂ Ϊ√∆ ¿πÂ∂ Îı
È≈Ò ÂÈ≈ √∆È≈ ¡Â∂ Ó‡’Á∆ Â∂ ‘πÒ≈∂
÷ªÁ∆ ÷π√«Ó‹≈‹∆ ’Ó È≈Ò Âπ∂ ‹≈
‘∂ √ÈÕ
«¬È’Ò≈Ï∆ ¡Â∂ Í≈◊ÒÍÈ
ÁπÈ∆¡≈ Ú≈Ò∂ ª √≈鱧 √≈«¡ª
鱧 Í≈◊Ò ’«‘ßÁ∂ ‘∆ √ÈÕ ¡√∆∫ Ú∆ «¬’
Á±√∂ 鱧 ¡≈˜≈Á∆ Á∂ Ò¬∆ ¡≈͉∂ ÂØ∫
’πfi «˜¡≈Á≈ ‘∆ Í≈◊Ò ÓßÈ’∂ ¿π‘Á≈
√ÈÓ≈È ’Á∂ √ªÕ ¡«‹‘∆ ‘∆ «¬’ ÷πÙ
«Ó‹≈‹∆ ◊ØÙ·∆ «Ú⁄ √«⁄ßÁ È∂ √≈«¡ª
ÂØ∫ Íπ«æ ¤¡≈, ““«’™ «ÓæÂØ, Âπ‘≈‚∂ ÿ≈‰∂
«Ú⁄ ’Á∂ ’ج∆ Í≈◊Ò Ú∆ ‘Ø«¬¡≈ √∆
‹ª È‘∆∫?”” ¡≈͉∂ Í«Ú≈ Á∂ ̱’≈Ò
Á∂ «¬«Â‘≈√ Á∆ ’Ê≈ 鱧 Ô≈Á ’’∂ ‹ÁØ∫
’ج∆ «¬‘ Áæ√ «ÁßÁ≈ √∆ «’ ¿π‘Á∆
ÎÒ≈‰∆ Í∆Û∑∆ Á≈ ÎÒ≈‰≈ «ÙÂ∂Á≈
Í≈◊Ò ‘Ø «◊¡≈ ª Á≈Á≈ «’‘≈ ’Á∂
√È, ““«ÏÒ’πÒ ·∆’! È‘∆∫ ª Âπ√∆∫
«¬È’Ò≈Ï ÁÒ «Ú⁄ Ù≈ÓÒ ‘∆ «’™
‘πÁ
ß ?
∂ ”” ÓÀ∫ Ú∆ Ô≈Á ’’∂ ¡≈͉∂ Íπ«÷¡ª
«Ú⁄Ø∫ «’√∂ Í≈◊Ò È±ß ÒæÌ ‘∆ «Ò¡≈ √∆
¡Â∂ √«⁄ßÁ Á≈ ÂØ∫ «Î ‘∆ «¬È’Ò≈Ï∆
‘Ø √’‰ Á≈ ÍzÓ≈‰ ÍæÂ ‘≈√Ò ’
√«’¡≈ √ªÕ
¡Á≈Ò «Ú⁄ Ú∆ ‘≈√≈ Ó÷ΩÒ
‹ÁØ∫ √≈鱧 ‹∂Ò∑ ÂØ∫ Íπ«Ò√ «∆ ◊æ‚∆
«Ú⁄ ÏßÁ ’’∂ ¡Á≈Ò «Ú⁄ ÒÀ ’∂
‹ªÁ∂ ‘πÁ
ß ∂ √È Âª ¡√∆∫ ‘ Ú≈ ’ج∆
È≈ ’ج∆ ◊≈‰≈ ◊≈¿π ‘ج∂ ¡Â∂ È≈‘∂
Ò≈™Á∂ ‘Ø ¬ ∂ ‘∆ ‹ªÁ∂ √ªÕ «‹Ú∂ ∫ «’
Í«‘Òª ‘∆ Ì≈¬∆ ≈Ó ÁπÒ≈∂ Á∆¡ª
Ô≈Áª «Ú⁄ ¡≈«¬¡≈ ˛, ‹ÁØ ∫ ¡√∆∫
Ï√ßÂ∆ ‡ØÍ∆ ¡Â∂ Ï√ßÂ∆ πÓ≈Ò ÒÀ ’∂
¡Á≈Ò «Ú⁄ Í‘πß⁄∂ ª ¿π√Á∂ Á±√∂
‘∆ «ÁÈ Ò÷È¿± Á∆ ¿πÂÙ≈‘∆ ‹ÈÂ≈
¡≈͉∂ √≈∂ ‘∆ ’æÍÛ∂ Ï√ßÂ∆ ß◊ È≈Ò
ß◊∂ ‘ج∂ Í≈ ’∂ ‹∂Ò∑ ÂØ∫ ¡Á≈Ò Âæ’ Á∂
√≈‚∂ ≈‘ ¿πÂ∂ ÷ÒØÂ∆ √≈‚≈ √π¡≈◊Â
’ ‘∆ √∆ ¡Â∂ √≈‚≈ ¿πÂÙ≈‘ ÚË≈
‘∆ √∆Õ
¡Á≈Ò Á∂ ’Ó∂ «Ú⁄ Ú∆ √≈‚∂
‘≈√∂ ·æ·∂ Á∆ Ë≈≈ π’Á∆ È‘∆∫ √∆Õ
Ú’∆Òª Á∆ Ï«‘√ ¡Â∂ ◊Ú≈‘ª Á∂
«Ï¡≈Ȫ «Ú⁄ ¡≈¬∆¡ª ¡È∂’ª ◊æÒª
È≈Ò √≈‚≈ ÓÈØ‹
ß È ‘πÁ
ß ≈ √∆Õ
√’≈ Á∂ Íæ÷ «Ú⁄ ÏÈ≈√ «‘ßÁ±
Ô±È∆Ú«√‡∆ Á∂ «¬’ «Ú«Á¡≈Ê∆ ȱß
◊Ú≈‘∆ Á∂ ±Í «Ú⁄ «¬‘ ’‘≈¿π‰ Ò¬∆
Í∂Ù ’∆Â≈ «◊¡≈ «’ ¿π‘ «¬‘ Áæ√∂ «’
Íz«√æË «¬È’Ò≈Ï∆ Í⁄∂ “Á≈ ÀÚÒ
Ø Ù
± È∆”
Á≈ Í≈√Ò ÓπÒ˜Ó ≈‹ ’πÓ≈ «√È‘≈
È∂, Ô±È∆Ú«√‡∆ Á∂ ‚≈’ÿ ÂØ∫ Ì∂«‹¡≈
√∆Õ ¿π√ È≈Ò Ï«‘√ ’«Á¡ª ‘Ø«¬¡ª
‹ÁØ∫ Ï⁄≈¡ Íæ÷ ÚÒØ∫ «¬‘ Íπ«æ ¤¡≈ «◊¡≈
«’ «‹√ Í≈√Ò È±ß ¿π‘È∂ Ú∂«÷¡≈ √∆
«’ ¿π‘ «’ßÈ≈ Úæ‚≈ √∆, ª Í«‘Ҫª
¿π ‘ ··ß Ï  «◊¡≈ ¡Â∂ «Î ¿π ‘ È∂
¡≈͉∂ ÁØ Ú ∂ ∫ ‘æ Ê ¡≈͉∆ ¤≈Â∆ Á∂
√≈‘Ó‰∂ ͱ∆ Â∑ª Â≈‰ ’∂ ‹ØÛ Ò¬∂ ¡Â∂
¿πȪ∑ 鱧 √«‘‹∂-√«‘‹∂ ¡Òæ◊ ’«Á¡ª
‘Ø«¬¡ª ÁØÚ∫∂ ‘æÊªÈ±ß ÓØ«„¡ª Âæ’ ÷ØÒ∑ ’∂
Ò◊Ì◊ ÁØ ◊˜ Á≈«¬≈ «÷æ⁄ ’∂ Áæ«√¡≈
«’ Í≈√Ò Á≈ ¡’≈ «¬‘Á∂ «Ú⁄’≈
Á≈ √∆ ¡Â∂ «’‘≈ «’ ‚≈’ÿ Ú≈Ò∂ «¬√
ÂØ ∫ Úæ ‚ ≈ Í≈√Ò √Ú∆’≈ ‘∆ È‘∆∫
’Á∂Õ «¬√ ¿πÂ∂ ¡Á≈Ò ”⁄ ÷±Ï ‘≈√≈
Îπ«æ ‡¡≈Õ
Ù≈√Â∆ ‹∆ Á∆ ◊Ú≈‘∆ Á≈
“«√Ò«√Ò≈”
Ï⁄≈¡ Íæ÷ Á∂ «¬’ ◊Ú≈‘ √ß√«¥Â
Á∂ ËÈ≈Â «ÚÁÚ≈È √ÈÕ ¿π‘ Ï⁄≈¡
Íæ ÷ «Ú⁄ ◊Ú≈‘∆ «Ú⁄ Ï«‘√ Á∂
√ß Ì ≈Ú √Ú≈Òª Á∂ ‹Ú≈Ϫ ȱ ß
«√Ò√Ò∂Ú≈ ⁄ß◊∆ Â∑ª Ô≈Á ’’∂
¡≈¬∂ √ÈÕ Ï«‘√ «Ú⁄ ‹≈ √’≈∆
Ú’∆Ò È∂ «¬’ ÍzÙÈ Íπ櫤¡≈ ª ¿π√
È∂ ‹Ú≈Ï «Ú⁄ ¿πȪ∑ «’‘≈, ““Ú∂÷Ø Ú’∆Ò
√≈«‘Ï «¬‘ Âπ‘≈‚≈ √Ú≈Ò ˛ ª ·∆’
¡Â∂ «¬‘Á≈ ‹Ú≈Ï Ú∆ Ó∂∂ ’ØÒ ˛ Í
«¬‘ √Ú≈Ò ¡æ◊∂ ¡≈Ú∂◊≈, «¬Ê∂ È‘∆∫Õ
Âπ√∆∫ «√Ò√Ò∂Ú≈ Íπ¤
æ Á∂ ‹≈¿πÕ”” √’≈∆
Ú’∆Ò È∂ «’‘≈, ““¡Â∂ ‹∂ ÓÀ∫ «¬‘鱧 «¬Ê∂
‘∆ Íπæ¤ ÒÚª ª?”” ¿π‘ ÏØÒ∂, ““«¬√
È≈Ò Ó∂  ≈ «√Ò«√Ò≈ ‘∆ «Ú◊Û
‹≈Ú∂ ◊ ≈Õ”” √’≈∆ Ú’∆Ò Á∆¡ª
Í«‘Òª ª «Â¿±Û∆¡ª ⁄Û∑ ◊¬∆¡ª, Í
«Î ’πfi Óπ√’≈ ’∂ ¿π‘ «¬‘ ’«‘ ’∂
Ï«‘ ◊¬∂, ““Ò¿π √≈«‘Ï, «¬‘Á≈ ª
«√Ò«√Ò≈ ‘∆ «Ú◊Û «◊¡≈Õ √≈‚∂
Ï⁄≈¡ Íæ÷ Á∂ Ú’∆Ò √z∆ ⁄ßÁ Ì≈ȱß
◊πÍ Á∂ «⁄‘∂ Á∂ ‘≈Ú Ì≈Ú «¬√ √ÏßË∆
Ú∂÷‰ ÔØ◊ ‘∆ √ÈÕ ’¬∆ «ÁȪ Âæ’
√≈‚∂ ÒØ’ª Á«Ó¡≈È Ù≈√Â∆ ‹∆ Á≈
“«√Ò√Ò≈ «Ú◊ÛÈ” ¿πÂ∂ ‘≈√≈ ·æ·≈
⁄ÒÁ≈ «‘≈Õ
Ìπ÷
æ ‘ÛÂ≈Ò «Ú⁄ Ó÷ΩÒ
‘Ú≈Ò≈Â∆ «˜ßÁ◊∆ «Ú⁄ √≈鱧 ’¬∆
Ú≈∆ Ìπ÷
æ ‘ÛÂ≈Òª Ú∆ ’È∆¡ª ͬ∆¡ª
ÍzÂ
ß ± ¿π√ ÁΩ≈È Ú∆ √≈‚∂ ‘≈√∂ Ó÷ΩÒ Á∆
Ë≈≈ ’Á∂ π’∆ È‘∆∫ Ï∂ÍÚ
z ≈‘ ⁄ÒÁ∆ ‘∆Õ
Ìπ÷
æ ‘ÛÂ≈Ò Á∂ ÁΩ≈È √z∆ ÓÈÓÊ È≈Ê
◊π Í Â ÷π Á ÚË∆¡≈ ÚË∆¡≈ ÷≈‰
Ú≈Ò∆¡ª ⁄∆˜ª Á∆¡ª ◊æÒª ’’∂ √≈ȱß
√≈«¡ª 鱧 ‘√≈¿π‰ Á∆ √¯Ò ’Ø«ÙÙ
’Á∂ «‘ßÁ∂ √ÈÕ ‹ÁØ∫ ’ج∆ ’«‘ßÁ≈ «’
«¬√ Â∑ª Á∂ ÷≈«‰¡ª Á∆¡ª ◊æÒª ’’∂
ª Ìπæ÷ Á∆ Ú∂ÁÈ≈ ‘Ø ÚË ‹ªÁ∆ ˛,
ª ¿π‘ ’«‘ßÁ∆, ““‘π‰ ‹ÁØ∫ Ìπæ«÷¡ª
ÓÈ≈ ‘∆ ˛ ª ÿæ ‡ Ø ÿæ ‡ ÚË∆¡≈
√Ú≈«ÁÙ‡ ⁄∆˜ª Á∂ Ȫ ÒÀ∫«Á¡ª ‘Ø«¬¡ª
ª Ó∆¬∂Õ «¬√ «Ú⁄ ÌÒ≈ ’∆ ◊πÈ≈‘
˛Õ””
ÓÀ È ± ß ¿π È ∑ ª Á∆¡ª ÁÒ∆Òª ·∆’
Òæ◊∆¡ªÕ «Ó√≈Ò Ú‹Ø∫ ¡√∆∫ ¡≈͉∆
«¬È’Ò≈Ï∆ «˜ßÁ◊∆ «Ú⁄ ¡≈˜≈Á∆ Á∆
Ìπ÷
æ «Ú⁄ ¡≈˜≈Á∆ Á≈ Ȫ ÒÀ ’∂ ‘∆ ª
ÓÁ∂ ‘∂ √ªÕ ¿π√ È≈Ò √≈‚∆ ‘∆ È‘∆∫
√≈∂ Á∂Ù Á∂ ÒØ’ª Á∆ ¡≈˜≈Á∆ Á∆ Ìπ÷
æ
Ú∆ ‘Ø ÚË ‹ªÁ∆ √∆Õ √≈‚∆ «¬È’Ò≈Ï∆
«˜ßÁ◊∆ Á≈, «˜ßÁ◊∆ Á∂ ÏÒ∆Á≈È Á≈
¿πÁ∫Ø «¬√ ÂØ∫ ÚæË ‘Ø ’∆ ÓπÒ
æ √∆?
¡Á≈Ò Á≈ È≈‡’
«¬’ «ÁÈ ¡Á≈Ò ÚÒØ∫ ÎÀ√Ò≈
√π‰≈¬∂ ‹≈‰ ÂØ∫ Í«‘Òª ¡√∆∫ ÒØ’ª È∂
¡≈͉∆ ÷πÁ Á∆ ¡Á≈Ò Á≈ È≈‡’
’∆Â≈ ¡Â∂ «‹√ «Ú⁄ ‘ «¬’ ÓπÒ˜Ó
Á∆ «’√Ó Á≈ ÎÀ√Ò≈ √π«‰¡≈ «◊¡≈Õ
√Ì ÂØ∫ Í«‘Òª Íø«‚ ≈ÓÍzÙ≈Á «Ï√«ÓÒ
Á∆ «’√Ó Á≈ ÎÀ√Ò≈ √π«‰¡≈ «◊¡≈
¡Â∂ ¿π‘Á∂ “◊πÈ≈‘ª” Á∆ «¬’ ¶Ï∆ ⁄ΩÛ∆
Ϋ‘«Ù (√±⁄∆) «◊‰≈¬∆ ◊¬∆ «‹√
«Ú⁄ Ì≈ Á∂Ù È±ß “«Á¡≈Ò± ÏÂ≈ÈÚ∆
√≈Ó≈‹Ú≈Á” ÂØ∫ ÷Ø‘‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’È≈
Óπ÷
æ ¡Í≈Ë Áæ√ ’∂ ¿π‘Ȫ 鱧 «¬’ÁÓ
“ÓΩ Á∆ √˜≈” √π‰≈¬∆ ◊¬∆Õ
«Î Á±√∂ ÈßÏ ¿πÂ∂ √«⁄ßÁ È≈Ê
√«È¡≈Ò ¡≈«¬¡≈Õ ¿π‘Á∂ ¡Í≈˪ Á∆
Ú∆ Ï‘π ¶Ó∆ √±⁄∆ √∆Õ ¿π‘Á∂ ¡Í≈Ë
‘Ø Ú∆ √ß◊∆È «ÁzÙ‡∆ È≈Ò Ú∂÷∂ ◊¬∂ √ÈÕ
«¬‘Á≈ ’≈È «¬‘ √∆ «’ “Óª Ï≈Í
√’≈” È∂ ¿π‘Ȫ 鱧 «¬√ÂØ∫ Í«‘Òª Ú∆
ÏÈ≈√ √≈«˜Ù ’∂√ «Ú⁄ ¿πÓ Ì
’≈Ò∂Í≈‰∆ ‹∂Ò∑ Á∆ √˜≈ «ÁæÂ∆ √∆Õ «’™«’
¿π‘ ¿π√ Íz«√æË “Íπ≈‰≈ ¡Â∂ Í≈◊Ò” Ï≈◊∆
≈‹ «Ï‘≈∆ ÏØ√ Á∂ √æ‹∂ ‘æÊ √È «‹È∑ª È∂
Ò≈‚ ‘≈«‚ß◊ ¿πÂ∂ ÏßÏ √π‡Ú≈«¬¡≈ √∆
¡Â∂ ¿π‘Ȫ 鱧 ¡ß‚Ó
∂ ≈È Ú◊∂, “«√‘Â
√πË≈’” ‡≈ͱ Á∆ √ÀÒ¡
±  ‹∂Ò∑ «Ú⁄ æ÷
’∂ ¡≈͉∂ “«ÁÓ≈◊” 鱧 √πË≈È Á≈ ÓΩ’≈
«ÁæÂ≈ «◊¡≈ √∆Õ ¿πÊ∫Ø ¡≈¿π‰ ÂØ∫ «Í¤Ø∫
‹ÁØ∫ ¿π‘Ȫ «¬’ √πÁ
ß  ÒÛ’∆ È≈Ò Ù≈Á∆
’ Ò¬∆ ª √≈‚∆ “⁄ß◊∆ √’≈” ËØ÷∂
«Ú⁄ ¡≈ ◊¬∆ √∆ «’ Ù≈«¬Á ¿π‘Á≈
(√⁄∆∫Á Á≈) «ÁÓ≈◊ ’πfi “√‘∆” ‘Ø «◊¡≈
˛ ÍzÂ
ß ± ¡≈÷ «Ú⁄ ¿π‘ “Í≈◊Ò” «ÁÓ≈◊
Á≈ «¬È’Ò≈Ï∆ ‘∆ «È’«Ò¡≈ ¡Â∂ ¿πȪ∑
È∂ Óπ Û Áπ Ï ≈≈ ¿π  ∆ Ì≈ «Ú⁄
“«‘ßÁØ√Â≈È∆ ∆ÍÏ«Ò’ Í≈‡∆” Á∂ Ȫ
È≈Ò «¬’ “÷ÂÈ≈’ Í≈‡∆” Á≈ ¡ÀÈ∆
“⁄ß◊∆ √’≈” 鱧 ¿π÷≈Û √π‡
æ ‰ Ò¬∆ ◊·È
’∆Â≈Õ ¿π È ∑ ª È∂ “Á≈ À Ú Ø Ò ± √ È∆”
(«¬È’Ò≈Ï∆) Ȫ Á≈ «¬’ Í⁄≈ ¤ÍÚ≈
’∂ √Óπ⁄
æ ∂ Ì≈Â «Ú⁄ «¬ÊØ∫ Âæ’ «’ ËÓª
¡Â∂ √z∆¶’≈ «Ú⁄ Ú∆ Úß«‚¡≈ ¡Â∂ ¿π‘
Ú∆ ‘ ‹◊∑≈ «¬’Ø ‘∆ «ÁÈ Úß‚≈«¬¡≈
«◊¡≈ ¡Â∂ ÒØ’ª Á∂ «ÁÓ≈◊ 鱧 “÷≈Ï”
’È Á≈ ÁπÙ‡” ’ßÓ ’∆Â≈Õ √Ì ÂØ∫ Úæ‚≈
¡Í≈Ë «¬È∑ª È∂ «¬‘ ’∆Â≈ «’ “ÏßÁ∆
‹∆ÚÈ” Ȫ Á∆ Íz«√æË «’Â≈Ï «Ò÷ ’∂
ÈΩ‹Ú≈Ȫ 鱧 ◊πÓ
ß ≈‘ ’∆Â≈Õ «‘ßÁ√
Ø Â≈È
«ÍÏ«Ò’ Í≈‡∆ Á∂ «ÚË≈È È±ß Ï‰Ú≈¿π‰
Á≈ ’ßÓ Ú∆ «¬È∑ª È∂ ‘∆ ’∆Â≈ «‹√ Á∂
¿πÁÙ
∂ «Ú⁄ “ÓÈπ÷
æ ‘æÊ∫Ø ÓÈπ÷
æ Á∆ ´æ‡ È≈
’ √’∂” Ú◊∆ “÷ÂÈ≈’” ◊æÒ «Ò÷∆
√∆Õ
¡Í≈˪ Á∆ «¬‘ √±⁄∆ √π‰≈¿π‰ ÂØ∫
«Í¤Ø∫ ¿πȪ∑ ÂØ∫ «¬‘ Íπ«æ ¤¡≈ «◊¡≈ «’ ¿πȪ∑
鱧 Ú∆ Ϊ√∆ «’™ È≈ «ÁæÂ∆ ‹≈Ú∂? «¬√
¿πÂ∂ √«⁄ßÁ È≈Ê È∂ ‘æ√ ’∂ ‹Ú≈Ï «ÁæÂ≈,
““‹ÁØ∫ Âπ√∆∫ ““Óª Ï≈Í √’≈”” ω∂ ÏÀ·∂
‘Ø Âª «‹‘Á∆ ÍÂÈ∆ √Ø‘‰∆ ¡Â∂ ÈΩ‹Ú≈È
‘ØÚ∂ ¿π‘鱧 Âπ√∆∫ Ϊ√∆ «’Ú∂∫ Á∂ √’Á∂ ‘Ø?””
«¬√ ¿πÂ∂ √≈‚∆ “¡Á≈Ò” È∂ ÓπÛ «Ú⁄≈
’∆Â≈ ¡Â∂ √⁄∆∫ÁÁ≈Á≈ 鱧 «√¯ ¿πÓ
Ì ‹∂Ò∑ Á∆ √˜≈ ‘∆ √π‰≈¬∆ ◊¬∆Õ «¬™
‘ «¬’ 鱧 ¿π‘Á∂ ¡Í≈Ë √π‰≈ ’∂ ¿πȪ∑
ÓπÂ≈Ï’ ωÁ∆ √˜≈ ¿π‘鱧 √π‰≈ «ÁæÂ∆
◊¬∆ √∆Õ
ΩÙÈ «√ßÿ ◊π√
æ ∂ ‘Ø ◊¬∂
·≈’π ΩÙÈ «√ßÿ «ÚπË
æ ’Ø¬∆ √’≈∆
◊Ú≈¬∆ «¬’ Â∑ª È≈Ò ¡≈¬∆ ‘∆ È‘∆∫
√∆Õ «¬™ √≈‚∂ ÒØ’ª Á∂ «Ú⁄≈ «Ú⁄ ¿πȪ∑
鱧 «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Íø‹ Íø‹ √≈Ò
Á∆ √˜≈ ‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆ √∆Õ ¡≈«÷ √≈‚∆
“¡Á≈Ò” È∂ ·≈’π √≈«‘Ï È±ß Íø‹ √≈Ò
Á∆ “√˜≈” √π‰≈¬∆Õ «¬√ Â∂ ¿π‘ Ï‘π ◊π√
æ ∂
‘Ø ◊¬∂ ¡Â∂ ¡≈͉∆ “√˜≈” 鱧 ‘≈√∂ Ó÷ΩÒ
”⁄ È≈ ÒÀ ’∂ ͱ∂ ◊æ√
π ∂ «Ú⁄ ¡≈ ◊¬∂Õ ’«‘‰
Òæ◊∂ “ÏÁÓ≈ÙØ∫! ÓÀ∫ ’ج∆ ’æÁ± Ú∂⁄ ’∂ ¡≈«¬¡≈
‘ªÕ ’∆ Âπ√∆∫ ÓÀÈß± ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ √˜≈ √π‰≈˙Õ
Âπ‘≈‚∂ ÒØ’ª Á≈ Úæ√ ⁄Ò∂ ª «¬√ ¡Ì≈◊∂
鱧 Ù≈«¬Á ¤æ‚ ‘∆ «Á¿πÕ””
ÓÀÈß± Ô≈Á ˛ «’ ÓÀ∫ ¿πȪ∑ 鱧 ‘Ø Ú∆
«⁄Û≈¿π‰ Ò¬∆ «’‘≈ √∆, ““·≈’π √≈«‘Ï
√≈‚∆ ¡Á≈Ò” Á∂ √≈‘Ó‰∂ «Ú◊ÛÈ È≈Ò
’ßÓ È‘∆∫ ⁄Ò‰≈Õ Âπ‘≈‚∆ ª “ÏÓΩÒ∆”
‚’ÀÂ∆ «Ú⁄ «√¯ ¡≈Ú≈˜ ‘∆ √π‰∆ ◊¬∆
√∆Õ Âπ‘≈‚∂ Ú◊∆ ¡≈Ú≈˜ ª ‘Ø Ú∆ «’√∂
Á∆ ‘Ø √’Á∆ ˛Õ ¡√∆∫ Âπ‘≈鱧 Íø‹ √≈Ò
Á∆ √˜≈ √π‰≈ ’∂ Âπ‘≈‚∂ ¿πÂ∂ «Ó‘Ï≈È∆
’ ‘∂ ‘ªÕ «˜¡≈Á≈ ÏØÒ∂◊∂ ª «¬‘
“¡Á≈Ò” Âπ‘≈鱧 ¡Á≈Ò Á∆ Ó≈È‘≈‰∆
’ÈÁ∂ ÁØÙ ‘∂· ÚæË ÂØ∫ ÚæË ‘Ø ÍøÁª
Ú∆‘ «ÁȪ Á∆ √˜≈ Á∂ √’Á∆ ˛Õ ¿π√ ÂØ∫
ÚæË «’√∂ Ú∆ ‘≈Ò «Ú⁄ È‘∆∫Õ √Ø Âπ√∆∫
¡≈͉∆ ‹◊∑≈ ¸æÍ⁄≈Í ÏÀ·∂ ‘∂ ¡Â∂ «¬√
¡Á≈ÒÂ È±ß ¡≈͉∆ ’≈Ú≈¬∆ ’È
«Á˙Õ””
«¬√ ¿πÂ∂ √≈∂ √≈Ê∆ «¬’Ø Ú∂∆ ‘æ√
ͬ∂, Í ·≈’π √≈«‘Ï ‘Ø Ú∆ ÌÛ’ ¿π·Õ∂
’«‘‰ Òæ◊,∂ ““¿π¬∂ ÌÀ∫◊∆ ¡æ÷ Ú≈«Ò¡≈ [Ó∂∂
ÚæÒ «¬Ù≈≈ ’’∂] Ï‘π «˜¡≈Á≈ ¡≈͉∂
¡≈Í È±ß È≈ √Ófi∆∫! Úæ‚≈ ¡≈«¬¡≈ ÓÀÈß±
“’πfi «ÁÈ≈” Á∆ √˜≈ Á∂‰ Ú≈Ò≈Õ Ïæ⁄±
Ï≈‘ ‘πÁ
ß ≈ ª √≈‚∆ ¡«‹‘∆ ÂΩ‘∆È ’È
¿πÂ∂ ÂÀÈß± ¿π‘ Ó˜≈ ⁄÷≈™Á≈ «’ «˜ßÁ◊∆
Ì È≈ ÌπÒ
æ Á≈Õ””
ÓÀ∫ ¿π‘鱧 ‘Ø Ú∆ «⁄Û≈¿π‰ Òæ◊≈ √ª
«’ ’Á≈ [◊Ø«ÚßÁ⁄È ’] ¡Â∂ ÁπÏ«ÒÙ
‹∆ È∂ ÓÀÈß± Ø’ «ÁæÂ≈Õ ÍzÂ
ß ± ¿πȪ∑ 鱧 «ÎÚ∆
’Á≈ È∂ «¬‘Ø «’‘≈, ““·≈’π √≈«‘Ï! Âπ√∆∫
«¬È∑ª Ïæ«⁄¡ª ¿πÂ∂ ¡ÀÚ∫∂ Ú≈˱ Á≈ ◊π√
æ ≈
È≈ ’ØÕ ™fi √‘∆ Íπæ¤Ø ª √ϱª ȱß
Ú∂÷«Á¡ª ‘Ø«¬¡ª «˜¡≈Á≈ √˜≈ È‘∆∫ ‘∆
«ÓÒ‰∆ ⁄≈‘∆Á∆Õ ‘Ó √Ì √ÓfiÂ≈ ˛Õ””
«¬‘ √π‰ ’∂ ·≈’π √≈«‘Ï Ï‘π ÓÔ±√ ‘Ø
◊¬∂ √ÈÕ ÷À ¿π√ ≈ ¿πÊØ∫ Á≈ ‘≈Ò
«¬‘√∆ «’ «‹√ «’√∂ √≈Ê∆ 鱧 ‘Ø√ È≈ÒØ∫
ÿæ‡ √˜≈ √π‰≈¬∆ ‹ªÁ∆ √∆ ª ¿π‘
¡≈͉≈ ¡ÍÓ≈È √Ófi‰ Òæ◊Á≈ √∆Õ ™fi
·≈’π √≈«‘Ï È±ß ¤æ‚ ’∂ «’√∂ È∂ ’πfi «’‘≈
È‘∆∫Õ ÍzÂ
ß ± ÿæ‡ √˜≈ √π‰È Ú≈Ò∂ √≈Ê∆
«ÁÒ ‘∆ «ÁÒ «Ú⁄ ¿πÁ≈√ ˜± ‘Ø ◊¬∂Õ
√ϱª 鱧 Ú∂∫‘«Á¡ª ‘Ø«¬¡ª √≈‚∂ ÒØ’ª Á≈
«Ú⁄≈ √∆ «’ Ϊ√∆ Á∆ √˜≈ ‹∂ «’√∂ ȱß
Ú∆ ‘Ø √’Á∆ ˛ ª ¿π‘ ≈Ó Íz√≈Á
“«Ï√«ÓÒ” 鱧 ‘∆ ‘Ø √’Á∆ ˛Õ ¿πÓ ’ÀÁ
√«⁄ßÁ È≈Ê √«È¡≈Ò È±ß ¡Â∂ ≈«‹ßÁ
Ò«‘∆ 鱧 ¡Â∂ Ï≈’∆ ÒØ’ª 鱧 Íø‹-Íø‹
‹ª Á√ Á√ √≈Òª Á∆ √˜≈ ‘∆ ‘ØÚ◊
∂ ∆Õ
Á¡√Ò √≈«¡ª Á∆ ≈«¬ «¬‘ ·≈’π
ΩÙÈ «√ßÿ 鱧 Íø‹ √≈Ò ÂØ∫ ÚæË Á∆ √˜≈
È‘∆∫ ‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆ √∆Õ ¿π√ ≈ Ï≈ª
Ú‹∂ Âæ’ È≈‡’ ⁄ÒÁ≈ «‘≈ ¡Â∂ ‘≈√∂
·æ·∂ «Ú⁄ ¡√∆∫ ÒØ’ «¬√ Â∑ª «¬’ Á±√∂
Á∆ «’√Ó Á≈ ÎÀ√Ò≈ ’Á∂ ‘∂Õ
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
“¡≈Ó∆ Íz√Âπ ¡≈¤∆” [ÓÀ∫ ¿π‘Á∂ Ò¬∆
«Â¡≈ ‘ª]
ÍÂ≈ È‘∆∫ «’™ √≈¿π‰ ÂØ∫ Í«‘Òª
ÓÀ∫ ΩÙÈ Ò«‘∆ Á∂ «Ï√Â∂ «Ú⁄ ‹≈ ’∂
¿π‘Á∂ È≈Ò √Ω∫ «◊¡≈ ¡Â∂ ◊ßÌ∆ ‘Ø ’∂
Íπ«æ ¤¡≈, ““Ò«‘∆ Á≈ √æ⁄Ø √⁄ Á√ ÂÀÈß±
’∆ Ó«‘√±√ ‘Ø «‘≈ ˛? Âπ‘≈鱧 «’ßÈ∆ √˜≈
‘Ø √’Á∆ ˛? ™fi Ú∆ Âπ√∆∫ Á√ª √≈Òª
Á∆ √˜≈ √π‰ ’∂ Ïß◊≈Ò ÂØ∫ ¡≈¬∂ ‘ØÕ”” ¿πȪ∑
È∂ Ï‘π ‘∆ ٪ ҫ‘‹∂ ”⁄ Óπ√’≈™«Á¡ª
‘Ø«¬¡ª Ïß◊≈Ò∆ ”⁄ «’‘≈, ““Âπ√∆∫ ·∆’ ÏØÒ
”⁄Ø∫ Ì≈¬∆, ¡≈ ‹ÈÓ ’ÀÁ Á∂¿π ’Ó ‘Ø Ï∂¬∆
È≈Õ √≈Ò≈Ó Îª√∆ ˙ Á∆Â∂ Í≈∂Õ” Â≈
‹ÈÔ ¡≈Ó∆ Í√Âπ ¡≈¤∆Õ”” [Âπ√∆∫ ·∆’
’«‘ßÁ∂ ‘Ø Ì≈ ‹∆, ¿πÓ ’ÀÁ ÂØ∫ ÿæ‡ Âª
‘؉≈ ‘∆ ’∆ ˛Õ ¿π‘ √≈Ò∂ Ϊ√∆ Á∆ Á∂
√’Á∂ ‘ÈÕ ¿π‘Á∂ Ò¬∆ ÓÀ∫ «Â¡≈ ‘ªÕ]
¿π‘ «ÁÒ «ÍÿÒ≈ Á∂‰ Ú≈Ò∂ ÍÒ
¡≈«÷ ¿π√ AIBG Á∆ F ¡ÍzÒ
À Á≈
√±‹ «È’«Ò¡≈Õ ¡√∆∫ √≈∂ √Ú∂∂ √Ú∂∂
‘∆ ¤∂Â∆ ¤∂Â∆ «¬ÙÈ≈È ’È ¡Â∂ √Ú∂
Á∆¡ª «¥¡≈Úª «Ú⁄ πfi∂ ◊¬∂Õ ¿π√ «ÁÈ
√≈∂ √≈Ê∆¡ª Á∂ «⁄‘«¡ª ¿πÂ∂ «¬’ ¡‹∆Ï
◊ßÌ∆ ¤≈¬∆ ‘ج∆ √∆Õ ‘ «¬’ Á∂ «ÁÒ
«Ú⁄ «¬’ ¡‹∆Ï ¿πÊÒ ÍπÊ
æ Ò ‘ج∆ √∆Õ
«˜ßÁ◊∆ ¡Â∂ ÓΩ Á∆ √˜≈ Ú≈Ò∂ √≈Ê∆¡ª
Á∂ «Ú¤Û‰ Á≈ ¡ÀÈ≈ ‚±ÿ
ß ≈ Áπ÷
æ ‘πÁ
ß ≈ ˛,
«¬‘ ÓÀÈß± ¿π√ «ÁÈ ‘∆ ¡ÈπÌÚ ‘Ø«¬¡≈Õ
Íø«‚ ≈ÓÍzÙ≈«Á ‹∆ «Ï√«ÓÒ ’æ‡Û
¡≈∆¡≈ √Ó≈‹∆ √ÈÕ ¿π‘ ¡≈͉≈ ÌØ‹È
¡Òæ◊ ω≈ ’∂ ÷ªÁ∂ ‘πÁ
ß ∂ √ÈÕ ¿π√ «ÁÈ
Ú∆ ¿π‘ ¡≈͉∂ ͱ‹≈ Í≈·, ‘ÚÈ ¡≈«Á
ÂØ∫ Ú∂‘Ò∂ ‘Ø ’∂ ÌØ‹È ’È ÏÀ·∂ ‘∆ √È
«’ «Í¤∂ «Í¤∂ ÓÀ∫ Í‘π⁄
ß «◊¡≈ ¡Â∂ ‘æÊ
‹ØÛ ’∂ «Ìæ‹∆¡ª ‘ج∆¡ª ¡æ÷ª È≈Ò ¿πȪ∑
鱧 Ï∂ÈÂ∆ ’∆Â∆ ““Íø«‚ ‹∆, ÍÂ≈ È‘∆∫
«’ ¡æ‹ «¬√ ÏÀ’ ÂØ∫ ‹≈‰ «Í¤Ø∫ ¡√∆∫
ÒØ’ ÁπÏ≈≈ «ÓÒ √’∆¬∂ ‹ª È≈ «ÓÒ √’∆¬∂Õ
Ó∂∆ «¬’ ¤Ø‡∆ «‹‘∆ «¬æ¤≈ ˛Õ ‹∂ Âπ√∆∫
¡≈«◊¡≈ Á∂ «Á˙ ª ͱ∆ ’ ÒÚªÕ””
«¬‘ √π‰ ’∂ Íø«‚ ‹∆ Ó≈È«√’ ÁÁ
È≈Ò «Ú¡≈’πÒ ‘Ø ◊¬∂Õ Íπ¤
æ ‰ Òæ◊,∂ ““’∆
⁄≈‘πÁ
ß ∂ ‘Ø Ì≈¬∆?”” ÓÀ∫ «’‘≈, ““¡æ‹ ÓÀ∫ ¡≈͉∂
‘æʪ È≈Ò ÁØ Ïπ’∆¡ª Âπ‘≈鱧 ÷π¡≈¿π‰∆¡ª
⁄≈‘πÁ
ß ≈ ‘ªÕ”” ÎΩÈ ¡≈͉∂ ÌØ‹È Á∆ Ê≈Ò∆
Ó∂∂ √≈‘Ó‰∂ ’’∂ ÏØÒ,∂ ““Ò¿π Ì≈¬∆, ÷π¡≈
«Á˙Õ ÓÀ∫ Ú∆ Âπ‘≈鱧 ¡≈͉∂ ‘æʪ È≈Ò
÷π¡≈Úª◊≈Õ”” ¡√∆∫ ÁØÚ∫∂ ¡≈͉∂ ‘æʪ È≈Ò
÷π¡≈ ‘∆ ‘∂ √ª «’ «¬‘ ÷Ï «Ï‹Ò∆ Ú≈∆
√≈∂ √≈Ê∆¡ª «Ú⁄ ÎÀÒ◊¬∆Õ
«Î √≈∂ √≈Ê∆ Ìæ‹∂ Ìæ‹∂ ¡≈¬∂ ¡Â∂
¿πȪ∑ √≈«¡ª È∂ Íø«‚ ‹∆ 鱧 ¡Â∂ ¡≈Ò∂
Áπ¡≈Ò∂ Á∂ «¬’ Á±√∂ √≈Ê∆ 鱧 ÷≈‰≈
÷π¡≈¿π‰ Òæ◊Õ∂ «¬‘ ÌØ‹È ¤’‰≈ È‘∆∫
√∆Õ √◊Ø∫ «¬’ Á±√∂ ÂØ∫ «¬’ Â∑ª Á∆ ¡≈÷∆
«ÚÁ≈¬∆ Ò¬∆ ‹≈ ‘∆ √∆Õ √≈‚∂ ÒØ’ª ‘æÊ
«¬’ Á±√∂ Á∂ Ó±‘
ß «Ú⁄ Ïπ’∆ ÒÀ ’∂ ‹ªÁ∂
√È ¡Â∂ ¿πË ¡æ÷ª «Ú⁄Ø∫ ‡æÍ ‡æÍ ’’∂
¡Ê± «‚æ◊ ‘∂ √È «¬’ ¡‹∆Ï «‹‘≈
«ÁÒ «ÍÿÒ≈ Á∂‰ Ú≈Ò≈ ÁÁ«ÚßÈ≈ «ÁzÙ
√∆Õ ’Á∂ ’Á∂ ¡æ‹ Ú∆ ¿π√ «ÁzÙ Á∆ Ô≈Á
¡≈™Á∆ ˛ ª «ÁÒ Ø ¿π·Á≈ ˛Õ
Íπ«Ò√ Á∂ «¬’ «ÚÙ∂Ù ÍzÏË
ß ‘∂· ¡√∆∫
√≈∂ √≈Ê∆ ¡Á≈Ò «Ú⁄ «Ò¡ªÁ≈ ◊¬∂Õ
‹æ‹ È∂ ÎÀ√Ò≈ √π‰≈¿π‰≈ Ùπ± ’∆Â≈Õ √Ì
ÂØ∫ Í«‘Òª ¡ß◊∂˜ ‹æ‹ [˛«ÓÒ‡È] È∂
Íø«‚ ≈Ó ÍzÙ≈Á «Ï√«ÓÒ Á≈ Ȫ «Ò¡≈
¡Â∂ ¿πȪ∑ 鱧 Ë≈≈ ABD ¬∂ ¡Â∂ AB@ Ï∆
Á∂ ¡Ë∆È ¿πÓ ’ÀÁ Á∆ ‹∂Ò∑ √˜≈ ¡Â∂
Á¯≈ CIF Á∂ ‘∂· ÓΩ Á∆ √˜≈ √π‰≈¬∆
◊¬∆Õ Á±√∂ ÈßÏ ¿πÂ∂ ¿π‘È∂ √z∆ ≈«‹ßÁ
È≈Ê Ò«‘Û∆ 鱧 Ú∆ ¿πȪ∑ √≈∆¡ª Ë≈≈Úª
‘∂· ¡≈™Á∆ ¿πÈ∆∑ ∫ ‘∆ √˜≈ √π‰≈¬∆ ÍzÂ
ß ±
Ó¬∆ B@AF
6
«‹Ú∂∫ ‘∆ ˛«ÓÒ‡È È∂ Â∆√≈ Ȫ ·≈’π
ΩÙÈ «√ßÿ Á≈ √æ«Á¡≈ ª ¡√∆∫ √≈∂
˛≈È ÍzÙ
∂ ≈È ¡Â∂ πfi∂ ‘æ’∂ Ïæ’∂ ‹∂‘∂ ‘Ø ◊¬∂Õ
““‹‹Ú≈ ’≈ Ï’-Ï’ ’ ◊Ú≈
? ”” [‹æ‹ ’∆ Ï’Û Ï’Û ’ «◊¡≈]
¿πȪ∑ 鱧 ‹æ‹ È∂ Í«‘Ò∆¡ª ÁØ Ë≈Úª
Á∂ ‘∂· Íø‹ Íø‹ √≈Ò Á∆ ‹∂Ò∑ Á∆ √˜≈
(¡ß◊∂˜∆ «Ú⁄ ‘∆) √π‰≈«¬¡≈Õ ¡√∆∫ √≈∂
’πfi Â√æÒ∆ ‹∂‘∆ ‘∆ Ó«‘√±√ ’È Á∆ Òæ◊∂
√ª «’ «¬√∂ ÁΩ≈È Á¯Â CIF ‘∂· Ϊ√∆
Á∆ √˜≈ √π‰≈ «ÁæÂ∆Õ ¿π√ ◊À «’¡≈√∆
(¡⁄È⁄∂Â∆) √˜≈ √π‰≈ ’∂ √≈‚∂ «ÁÒª
«Ú⁄ «‹Ú∂∫ ‘ÊΩÛ∂ Ú◊∆ √æ‡ Úæ‹∆Õ ·≈’π
√≈«‘Ï ¡Â∂ Ϊ√∆ Á∆ √˜≈Õ √≈‚∂ «Ú⁄Ø∫
’ج∆ Ú∆ ‘π‰ «¬√ Ó≈È«√’ ‘≈Ò «Ú⁄
È‘∆∫ «‘≈ «’ ‹æ‹ «¬√ ÂØ∫ ¡æ◊∂ ’∆ ÎÀ√Ò≈
√π‰≈ «‘≈ ˛Õ ¿π‘鱧 ·∆’ Â∑ª √π‰ √’∆¬∂Õ
·≈’π √≈«‘Ï ¡ß◊∂˜∆ «ÏÒ’πÒ È‘∆∫
‹≈‰Á∂ √ÈÕ «¬√ ’’∂ ‹æ‹ È∂ «‹‘Û∆
¡ß◊∂˜∆ «Ú⁄ “Î≈¬∆Ú Ô∆¡”, “Î≈¬∆Ú
Ô∆¡” «’‘≈, ¿π‘ ¿πȪ∑ «‘√≈ ª √Ófi
◊¬∂, Í Ï≈¡Á Á∆ ¡ß◊∂˜∆ ¿π‘Á∂ √Ófi
«Ú⁄ È‘∆∫ ¡≈¬∆Õ ÁπÏ«Ò√ ‹∆ ¿πȪ∑ Á∂
’ØÒ ‘∆ ÷ÒØÂ∂ √ÈÕ ¿πȪ∑ ÂØ∫ ΩÙÈ «√ßÿ
È∂ Íπ«æ ¤¡≈, ““‹‹Ú≈ Ô∂ Ï≈Á Ó∂∫ ’≈ Ï’
Ï’ ’ ◊Ú≈?””
ÁπÏ«Ò√ ‹∆ È∂ ¡≈͉≈ √æ‹≈ ‘æÊ
¿πÈ∑ª Á∂ Òæ’ Áπ¡≈Ò∂ Í≈ ’∂ ‹æÎ∆ ”⁄
ÒÀ∫«Á¡ª «’‘≈, ““·≈’π √≈«‘Ï! ‹æ‹ È∂
Âπ‘≈È±ß Îª√∆ Á∆ √˜≈ √π‰≈¬∆ ˛Õ”” ¡ÀÈ≈
√π‰«Á¡ª ‘∆ ·≈’π √≈«‘Ï Á≈ «⁄‘≈
¡À¿± «÷Û «◊¡≈ «‹Ú∂∫ ◊πÒ≈Ï Á≈ ÎπÒ
æ Õ
¿π‘ ÂπÂ
ß Íø«‚ ≈Ó Íz√≈«Á «Ï√«ÓÒ
Á∂ ÚæÒ ÿπÓ
ß ’∂ ’«‘‰ Òæ◊,∂ ““«’™ Íø«‚Â
‹∆! «¬’æ«Ò¡ª ‹≈‰≈ ⁄≈‘πÁ
ß ∂ √Ø?”” ·≈’π
√≈«‘Ï Á≈ «¬‘ «Ú¿πÍ‘≈ Ú∂÷ ’∂ √≈∂
‘æ’∂ Ïæ’∂ «‘ ◊¬∂Õ
√˜≈ √π‰≈ ’∂ ‹æ‹ ⁄Ò≈ «◊¡≈Õ
Íπ«Ò√ Ú≈«Ò¡ª È∂ Ϊ√∆ Á∆ √˜≈ Í≈¿π‰
Ú≈Ò∂ «ÂßȪ √≈Ê∆¡ª 鱧 √Ì ÂØ∫ Í«‘Òª
«Ò‹≈‰ Á∆ ’≈‘Ò∆ «Ú÷≈¬∆ ÍzÂ
ß ± ¿π‘Ȫ
鱧 ¡√∆∫ √≈«¡ª È∂ «¬™ È≈ ’È È±ß
«¬‘ ’«‘ ’∂ Ø«’¡≈ «’, ““√≈鱧 ¿πȪ∑ ȱß
¡≈÷∆ Ú≈∆ «ÓÒ ÒÀ‰ «Á˙, ‘π‰ ª
«¬√ «˜ßÁ◊∆ ”⁄ «ÓÒ √’‰≈ ÓπÙ«’Ò
˛Õ”” «¬‘ √π‰’∂ «√Í≈‘∆ π’ ◊¬∂Õ √Ì
ÂØ∫ Í«‘Òª ÓÀ∫ ¡≈͉∆ ‹∂Ï «Ú⁄Ø∫ ‹∂Ò∑ ÂØ∫
«Ò¡ªÁ∂ ‘ج∂ ÎπÒ
æ ’æ„∂ ¡Â∂ ¿πȪ∑ 鱧 Íø«‚Â
≈Ó ÍzÙ≈Á «Ï√«ÓÒ ≈«‹ßÁ È≈Ê
Ò«‘Û∆ ¡Â∂ ·≈’π ΩÙÈ «√ßÿ Á∂ ⁄Ȫ
«Ú⁄ æ÷ ’∂ Íz‰≈Ó ’∆Â≈Õ ¿πȪ∑ «ÂßȪ
È∂ ÓÀ鱧 ÿπæ‡ ’∂ ◊Ò∂ È≈Ò Ò≈ «Ò¡≈Õ
◊ÒÚ’Û∆ ÒÀ∫«Á¡ª Â∂ ‹æÎ∆ Í≈™«Á¡ª
Íø«‚ ‹∆ È∂ «’‘≈ «’, ““÷æÂ∆ Ì≈,
Â∂∂ «¬√ ¡‡π‡
æ ÍzÓ
∂ Ì∂ «Ú¿π‘≈ È±ß Îª√∆
¿πÂ∂ ⁄Û∑ŒÈ √Ó∂∫ Â’ Ô≈Á æ÷ª◊≈Õ”” ¿π√
ÂØ∫ «Í¤Ø∫ √≈∂√≈Ê∆¡ª È∂ Ó∂∂ ’ØÒØ∫ Ï⁄∂
‘ج∂ ÎπÒ
æ ÒÀ ’∂ ¡≈Í√ «Ú⁄ Úß‚ Ò¬∂ ¡Â∂
«¬’ «¬’ ’’∂ √≈«¡ª È∂ ¡≈͉∂
«Ú¤Û‰ Ú≈Ò∂ «ÂßȪ √≈Ê∆¡ª 鱧 Íz‰≈Ó
’’∂ ¿πȪ∑ Á∂ ⁄Ȫ «Ú⁄ ÎπÒ
æ ⁄Û∑≈¬∂Õ
¶Ï∆ ‹πÁ≈¬∆ ‹ª ¡ß«ÂÓ ‹πÁ≈¬∆ Á∂ «¬È∑ª
ÍÒª «Ú⁄ ¿π Ó  ¡Â∂ ¡‘π Á ∂ Á∆¡ª
√≈∆¡ª ’ß˪ „«‘ ◊¬∆¡ªÕ ¤Ø‡∂ Úæ‚∂
Á≈ «Ú⁄≈ Â∂ Î’ ¡ÒØÍ ‘Ø «◊¡≈Õ
√«⁄ßÁ Á≈Á≈, ’Á≈Á≈ ¡Â∂ √π∂Ù
Á≈Á≈ (√«⁄ß Á  È≈Ê √«È¡≈Ò,
◊Ø « Úß Á ⁄È ’, √π  ∂ Ù ⁄ß Á 
Ìæ‡≈⁄≈∆¡≈) Ú◊∂ ‹Ï∂’≈ ¡Â∂
Ú‚∂∂ √≈Ê∆¡ª È∂ Ú∆ Ì≈Ú«ÌßÈ∂ ÓÈ
È≈Ò ¿πÈ∑ª «ÂßȪ Ó‘≈È Ù÷√∆¡Âª Á∂
⁄È ¤±‘∂ √ÈÕ
935-443-0211
Ó¬∆ «ÁÚ√ Á∆ √ß◊≈Ó∆ «Ú≈√Â
È∂ Ó˜Á»  ‹Ó≈ Á∆ «¬È’Ò≈Ï∆
Í∂Ù’ÁÓ∆∫ ˘ Ø’‰ Ò¬∆ ’¬∆ ¡≈Ê’
«¡≈«¬Âª Â∂ «√¡≈√∆ ‘æ’ Á∂ «ÁæÂÕ∂ Í
’ΩÓªÂ∆ ’«Ó¿»«È√‡ Ò«‘ ¡≈͉∆¡ª
¡ßÁ»È∆ ’Ó˜Ø∆¡ª ’≈È √Ó≈¬∂Á≈∆
≈‹ ˘ ıÂÓ ’’∂ Ï‘π √≈∂ ÓπÒ’ª «Ú⁄
√Ó≈‹Ú≈Á∆ ≈‹ª Á∆ ¿π√≈∆ Á∂ ¡ÓÒ
˘ Ï’≈ È≈ æ ÷ √’∆Õ √Ø Ú ∆¡Â
Ô»È∆¡È ÂØ∫ Ùπ» ‘Ø ’∂ √Ó≈‹Ú≈Á∆ ≈‹
Ú≈Ò∂ ÓπÒ’ª «Ú⁄ √Ó≈¬∂Á≈∆ Á∆ ÓπÛÏ‘≈Ò∆ Â∂ √Ó≈‹Ú≈Á ˘ ͤ≈Ûª Á≈
«√Ò«√Ò≈ Ùπ  » ‘Ø «◊¡≈Õ ˙Û’
√Ó≈‹Ú≈Á∆ ’À∫Í ‡π‡
æ «◊¡≈ ¡Â∂ «¬’«¬’ ’’∂ Ó˜Á» ‹Ó≈ Á∂ ≈‹ ıÂÓ
‘Ø ◊¬∂Õ
«¬√ ͤ≈Û È∂ √Ó≈¬∂Á≈∆ ‹Ó≈Â
Ò¬∆ «Ú«◊¡≈È’ √Ó≈‹Ú≈Á∆
«¬È’Ò≈Ï ¡Â∂ ’«Ó¿»«È√‡ «Ú⁄≈Ë≈≈
¿πµÍ «Ú⁄≈Ë≈’ ‘ÓÒ≈ Â∂˜ ’È Á≈
≈‘ √≈¯ ’ «ÁæÂ≈Õ “√Ó≈¬∂Á≈∆ Á≈
’ج∆ ÏÁÒ È‘∆∫” Á∆ «Í¤≈÷Û∆ √π Á≈
⁄≈-¸Î∂∂ ÏØÒÏ≈Ò≈ ‘Ø «◊¡≈Õ «¬’ Í≈√∂,
¡Ó∆’‰ √≈Ó≈‹Ú≈Á Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ ‘∂·
Í»∂ «√Ò«√Ò∂Ú≈ Â∆’∂ È≈Ò ¡≈Ê’
„ª⁄≈-„Ò≈¬∆ Ì≈Ú Ï∂Ò◊≈Ó ÷πÒ
æ ∆∑ Óß‚∆
¡≈«Ê’Â≈ Á≈ Ó≈‚Ò Úæ÷-Úæ÷ ÓπÒ’ª
¿πµÍ ÊØ«Í¡≈ «◊¡≈Õ ¡Â∂ Á»‹∂ Í≈√∂ Í»∆
ÁπÈ∆¡≈ «Ú⁄ Ó˜Á» ‹Ó≈ ÚÒØ∫ Ò‘»
‚ØÒ’
∑ ∂ ‘≈√Ò ’∆Â∆¡ª «‹æª ¿πµÍ «Âæ÷∂
‘ÓÒ∂ Ùπ  » ‘Ø ◊¬∂ Õ ‡∂ ‚ Ô» È ∆¡È
¡«Ë’≈ª, «’ ’≈˘Èª ÂØ∫ ÒÀ’∂ √∆ÓÂ
¡≈Ê’ Ò≈̪ Â’ ‹Ø Ú∆ √∆ÓÂ
«¡≈«¬Âª, √Ó≈«‹’ √π«æ ÷¡≈ Ò≈Ì Â∂
‘Ø  ‘æ ’ «‹æ  ∂ ◊¬∂ √È ¿π È ∑ ª «Ú⁄
’‡ΩÂ∆¡ª, ¡«Ë’≈ª ˘ ıØ≈ Ò≈¿π‰ Ò¬∆
‘ÓÒ∂ ¡Â∂ «’ Â∂ ‡∂‚ Ô»È∆¡È
’≈˘Èª «Ú⁄ Ó˜Á» «ÚØË∆ æÁØÏÁÒ
«¬√ ’Á ’∆Â∂ ◊¬∂ «’ √Ó≈¬∂Á≈∆ ˘
ÓÈÓ≈È∆¡ª ’È Á∆ Í»∆ ÷πÒ
æ ∑ Á∂ «ÁæÂ∆
◊¬∆Õ Ó˜Á»  ‹Ó≈ ҫ‘ «Ú⁄
¡≈Ê’Ú≈Á-√π Ë ≈Ú≈Á Ì≈» ‘Ø ‰
’≈È ¡Â∂ «¬È’Ò≈Ï∆ ‡∂‚ Ô»È∆¡È
«Ë Ï‘π  ‘∆ ’Ó˜Ø  ‘Ø ‰ ’≈È
√Ó≈¬∂Á≈∆ Á∂ «¬√ ⁄ΩÂ¯∂ ‘ÓÒ∂ ˘
«’√∂ ¡√Á≈ ¸‰ΩÂ∆ Á≈ √≈‘Ó‰≈
È‘∆∫ ’È≈ «Í¡≈Õ
«¬√ ’Ó˜Ø∆ Á∂ Ï≈Ú‹»Á, «Í¤Ò∂
√≈Òª ”⁄ √ß√≈ √Ó≈¬∂Á≈∆ ÍzÏßË ˘
«‹√ Â∑ª Á∂ ‚»ßÿ∂ ¡≈Ê’ √ß’‡ Á≈
√≈‘Ó‰≈ ’È≈ «Í¡≈ ˛, ¡Â∂ «‹√
‹ÓªÁ» Ø◊ Á≈ «¬√ ’ØÒ ’ج∆ Íæ’≈
‘æÒ È‘∆∫ ˛, ¿π√È∂ √Ó≈¬∂Á≈∆ ÍzÏßË
Á∆ √«ÊÂ≈ ¡Â∂ √Á∆Ú∆͉ Á∂
Á≈¡«Ú¡ª Á≈ ÷Ø÷Ò≈͉ Ïπ∆ Â∑ª Èß◊≈
’ «ÁæÂ≈ ˛Õ √≈Ï’≈ √Ó≈‹Ú≈Á∆ ≈‹ª
Á∆¡ª “Ïπ≈¬∆¡ª” Ï≈∂ ˻ߡªË≈ Ìß‚∆
Óπ«‘ßÓ ⁄Ò≈’∂ «¬È∑ª ÓπÒ’ª Á∂ ¡Ú≈Ó ˘
√Ó≈¬∂Á≈∆ Á∂ Óπ∆Á ω≈’∂ Í∂Ù ’È
Á≈ ‹Ø Íz⁄≈ ˆπÏ≈≈ ÎÀÒ≈«¬¡≈ «◊¡≈
√∆ ¿π√Á∆ λ’ Ïπ∆ Â∑ª «È’Ò ⁄πæ’∆
˛Õ ¡≈͉∂ √ß’‡ Á≈ ÏØfi «ÚÂ∆ √ß‹Ó
Á∆ È∆Â∆¡ª ≈‘∆∫ Ó˜Á» ‹Ó≈ ¡Â∂
«Ó‘ÈÂ’Ù ÒØ’ª ¿πµÍ ÚæË ÂØ∫ ÚæË ÒæÁÁ∂
‹≈‰ Á∆ √Ó≈¬∂Á≈∆ ÍzÏË
ß Á∆ Ëπµ√ È∂
√Ó≈¬∂Á≈∆ Á∂ ◊Û∑ ÓπÒ’ª ¡ßÁ ‚»ÿ
ß ∆
ÒØ ’ -Ï∂ ⁄ À È ∆ ˘ ‹ÈÓ «Áæ  ≈ ˛Õ
“¡≈’»Í≈¬∆ Ú≈Ò √‡∆‡” ¡ßÁÒ
Ø È ≈‘∆∫
¡Ó∆’≈ «Ú⁄ ÒØ’ Ï∂⁄ÀÈ∆ Á≈ «Âæ÷≈
«¬˜‘≈ √≈‘Ó‰∂ ¡≈ ¸æ’≈ ˛Õ ◊∆√,
√Í∂ È ¡Â∂ Íπ  Â◊≈Ò Á≈ ¡≈Ê’
Á∆Ú≈Ò∆¡≈͉ Ò≈«¬Ò≈‹ ‘æÁ Â’ Í‘π⁄
ß
⁄æπ’≈ ˛Õ Îª√ «Ú⁄ I Ó≈⁄ ÂØ∫ Ùπ»
‘ج∂ Ò◊≈Â≈ ¡ßÁÒ
Ø È «Ú⁄ CA Ó≈⁄
˘ B@@ ÂØ∫ ÚæË «ÚØË-ÍzÁÙÈ ‘ج∂
«‹È∑ª «Ú⁄ Òæ÷ª ÒØ’ “¡æÍ ¡≈Ò È≈¬∆‡”
Á∂ √æÁ∂ «‘ √Û’ª ”Â∂ ¡≈ «È’Ò∂,
‡∂ ‚ Ô» È ∆¡Èª ¡Â∂ «Ú«Á¡≈Ê∆
‹Ê∂ÏÁ
ß ∆¡ª Á∂ ¡Èπ√≈ «¬‘ Â≈Á≈Á AB
Òæ÷ Á∂ ’∆Ï √∆Õ ≈‹Ë≈È∆ ÍÀ«√ «Ú⁄
«¬’ Òæ÷ √æ· ‘˜≈ ÒØ’ª È∂ Íπ‹ØÙ
Óπ ˜ ≈‘≈ ’∆Â≈Õ ‘ÛÂ≈Ò ¡À È ∆
˜ÏÁ√ √∆ «’ ÍÀ«√ Á∂ ‘Ú≈¬∆ ¡æ‚∂
ÂØ ∫ B@% ¿π ‚ ≈‰ª æ Á ’È∆¡ª ÍÀ
◊¬∆¡ªÕ ‘ ≈ ˘ «¬’ ‘˜≈ ÂØ∫
¿π µ Í ÒØ ’ ÍÀ « √ Á∂ ÍÒ∂ √ ‚∆ Ò≈
«ÍÏ«Ò’ ⁄Ω’ «Ú⁄ «¬’æ·∂ ‘Ø’∂ ¡‹Ø’∂
¡≈ÒÓ∆ ¡≈Ê’ Íz Ï ß Ë «Ú⁄ ¡«‘Ó
√πË≈ª Á∆ Óß◊ ’Á∂ ‘ÈÕ Îª√ Á∂
«’ ÓßÂ≈Ò∂ ¡Èπ√≈ Ó≈⁄ «Ú⁄
Ï∂ؘ◊≈∆ CF Òæ÷ Á∂ «’≈‚-ÂØÛ
¡ß’Û∂ Â’ Í‘πß⁄ ¸æ’∆ ˛Õ ‘ΩÒÀ∫‚∂ Á∆
“√ØÙ«Ò√‡” √’≈ «¬√ ¿πµÍ ’≈Ï»
Í≈¿π‰ Á∂ Ȫ ‘∂· «’ ’≈˘Èª ˘
’Ó˜Ø ’’∂ √Ó≈¬∂Á≈∆ ‹Ó≈ Á∂ ‘æÊ
Әϻ ’È≈ ⁄≈‘πßÁ∆ ˛ «‹√Á≈ ÒØ’
«Âæ÷≈ «ÚØË ’ ‘∂ ‘È «‹√ Á∂ ÈÂ∆‹∂
Ú‹Ø∫ Íπ«Ò√ È≈Ò «‘ß√’ fiÛͪ ‘Ø ‘∆¡ª
‘ÈÕ ˆΩÂÒÏ ˛ «’ «¬√ ““‡≈’∂”” «Ú⁄
¡æ Ò ∑ Û ∑ ¿π Ó  Á∂ ÈΩ ‹ Ú≈È Â∂
Ô»È∆Ú«√‡∆¡ª Á∂ «Ú«Á¡≈Ê∆ ‹ØÙØıØÙ È≈Ò Ù≈ÓÒ ‘Ø ‘∂ ‘È ¡Â∂ Í«‘Ò∆
Ó¬∆ ˘ √’≈∆ «Ïæ Ò Á≈ ‘Ø  Ú∆
«Ú¡≈Í’ «ÚØË ‘؉ Á∆ √ßÌ≈ÚÈ≈ ˛Õ
⁄≈‘∂ «Ú’√ Íæ¤Ó∆ ÓπÒ’ ‘È ‹ª
Â∆‹∆ ÁπÈ∆¡≈ Á∂ ““«Ú’≈√Ù∆Ò”” ÓπÒ’,
¿πµÊØ∫ Á∂ √Ó≈¬∂Á≈∆ «È˜≈Ó ¡≈Ó ÒØ’ª
Á∆ ´æ‡÷√πæ‡ ˘ Ï∂‘≈Ù≈ ÚË≈’∂ ¡Â∂
«˜ßÁ◊∆ Á∆¡ª Ïπ«È¡≈Á∆ ÒØÛª Ò¬∆
Ï‹‡ª «Ú⁄ «Âæ÷∆¡ª ’‡ΩÂ∆¡ª ’’∂
«Ó‘ÈÂ’Ù ÒØ’ª Á≈ «‹¿»‰≈ ‘Ø ÁπÌ
æ 
’ ‘∂ ‘È ¡Â∂ ¿π È ∑ ª ¡ß Á 
√Ó≈¬∂Á≈∆ Á∆ √«ÊÂ≈ Ï≈∂ Ï∂ÌØ√∆
˘ ÚË≈ ‘∂ ‘ÈÕ
√≈‚∂ ¡≈͉∂ ÓπÒ’ «Ú⁄ AIIA ÂØ∫
ÒÀ’∂ ÓÈÓØ‘‰ «√ßÿ Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ ‘∂· Ùπ»
’∆Â∂ ◊¬∂ „ª⁄≈-„Ò≈¬∆ Á∂ ¡≈Ê’
Ó≈‚Ò È∂ «‹Ê∂ Óπ Ò ’ Á∂ ¡≈Ê’
Ú√∆«Ò¡ª Á∆ ‘Ø Ú∆ Ï∂’
Ø -‡Ø’ ¡Â∂ ‘Ø
Ú∆ ÚË∂∂ Ï∂‘≈Ù≈ ´æ‡Ó≈ Á≈ ≈‘ ÷ØÒ∑
«ÁæÂ≈ ¿πµÊ∂ √Ó»‘ «Ó‘ÈÂ’Ù ¡Ú≈Ó
√Ó∂ ӘÁ» ‹Ó≈ Á∂ «‘æª ¡Â∂ ‘æ’ª
¿πµÍ ÈÚ∆∫ Â∑ª Á∂ “ÈÚ¿πÁ≈Ú≈Á∆”
‘ÓÒ∂ Ùπ» ‘Ø ◊¬∂Õ «‹È∑ª ˘ ‘π‰ ’≈ÍØ‡
∂
√Ó≈¬∂Á≈∆ Á∆ Ï‘π ‘∆ ⁄‘∂Â∆, ÓØÁ∆
√’≈ ¡≈Ê’ √πË≈ª Á∂ ¡◊Ò∂ ÁΩ
Á∂ Ȫ ‘∂· Ï∂«Ó√≈Ò Â∂˜∆ È≈Ò Ò≈◊»
’È «Ú⁄ ‹π‡∆ ‘ج∆ ˛Õ ◊π‹≈ Ó≈‚Ò
(√¯≈ A Á∆ Ï≈’∆)
Á∂ “«Ú’≈√” Á∂ ‹Ï∂ ˘ Í»∂ ÓπÒ’ ¿πµÍ
ËÛ≈ËÛ Ò≈◊» ’∆Â≈ ‹≈ «‘≈ ˛Õ «¬√
‘ÓÒ∂ Á∆ Óπ æ ÷ ı≈√∆¡Â ’≈ÍØ  ∂ ‡
√Ó≈¬∂Á≈∆ ÚÒØ∫ √≈‚∂ ÓπÒ’ Á∆ «’Â
Ù’Â∆ ¡Â∂ ’πÁÂ∆ Ú√∆«Ò¡ª Á∆ ÚæË
ÂØ∫ ÚæË ´æ‡÷√π‡
æ ¡Â∂ Ó≈Ë≈Û Á≈ ≈‘
ÍæË≈ ’’∂ ¿πȪ∑ Á∂ √πÍ-ÓπÈ≈¯∂ Ô’∆È∆∫
ω≈¿π‰≈ ˛Õ √æÂ≈Ë≈∆ ‘πÁ
ß ∂ √≈ ÓØÁ∆ Á∂
Óπ÷
æ Â˜∆‘∆ ’ßÓª, ‹ª «˜ßÓ∂ Òæ◊∂ Î˜ª,
«Úæ ⁄ Ø ∫ «¬’ √∆ «’ ’≈˘Èª «Ú⁄
Ó˜Á»ª Á∂ «‘æª ¡Â∂ ‡∂‚ Ô»È∆¡È ‘æ’ª
Á≈ Ú„ª◊≈ ’È Ú≈Ò∆¡ª √Ø˪ ’È≈Õ
«‹√˘ «¬√È∂ Ï≈ı»Ï∆ ¡ß‹≈Ó «ÁæÂ≈ ˛Õ
«¬√Á∂ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø ∫ , «’Â∆¡ª Á∆
¡√πæ«÷¡≈ ¡Â∂ √Ó≈¬∂Á≈∆ Á∆¡ª
ÓÈÓ≈È∆¡ª «Ú⁄ Â∂ ˜ ∆ È≈Ò Ú≈Ë≈
‘Ø«¬¡≈ ˛ ‹Ø ¡≈¿π‰ Ú≈Ò∂ «ÁȪ «Ú⁄
‘Ø Ú∆ «Ú’≈Ò »Í «Ú⁄ √≈‘Ó‰∂
¡≈Ú∂◊≈Õ ◊πÛ◊≈˙∫-Ó≈È∂√ Á∂ √È¡Â∆
÷∂Â «Ú⁄ ≈‹-ÓÙ∆È∆ Á∂ √◊Ó
√«‘ÔØ◊ È≈Ò ’≈ÍØ‡
∂ √Ó≈¬∂Á≈∆ ÚÒØ∫
ÈÍ∆Û∆ Â∂ «È⁄ØÛ∆ ‹≈ ‘∆ Ó˜Á» ‹Ó≈Â
Á∆ ÁÁÈ≈’ ‘≈Ò ÈÓ»È∂ Á∆ «Ó√≈Ò
Í∂Ù ’Á∆ ˛ «’ “Ó∂’ «¬È «¬ß‚∆¡≈”
«‘ ¿π√≈∆¡ª ‹≈ ‘∆¡ª √È¡Â∆
Íæ‡∆¡ª «Ú⁄ Ó˜Á»ª Á∂ ’ßÓ Á∂ ‘≈Ò≈Â
«’√ Â∑ª Á∂ ¡√π«æ ÷¡Â ‘؉◊∂Õ
‘≈Ò ‘∆ «Ú⁄ Ò∂Ú≈Á≈ √À∫‡ ÚÒØ∫
«¬’ ’Ú≈¬∂ ◊¬∂ «¬’ √Ú∂÷‰ «Ú⁄
E@ ¯∆√Á∆ ÂØ ∫ Úæ Ë » √ ∆ ÒØ ’ ª È∂
√Ó≈‹Ú≈Á∆ ÍzÏË
ß ¡Â∂ √ØÚ∆¡Â Ô»È∆¡È
˘ ÁπÏ≈≈ «Ò¡≈¿π‰ Á∂ ‘æ’ «Ú⁄ ≈«¬
«ÁæÂ∆ ˛Õ √ßÈ B@@@ ÂØ∫ ÒÀ’∂ »√∆ ÒØ’ª
«Ú⁄ √ØÚ∆¡Â Ô»È∆¡È Á∂ ‡π應 Á≈
‘∂Ú≈ ¿πµÌ’∂ √≈‘Ó‰∂ ¡≈«¬¡≈ ˛Õ «¬‘
ÒØ’ ≈«¬ Á¡√Ò ¿πÊ∂ √Ó≈‹Ú≈Á Á∂
ÍÁ∂ ‘∂· √Ó≈¬∂Á≈∆ Á∆ ÓπÛ-Ï‘≈Ò∆
Á∂ Íz Ï ß Ë Á∂ ‘æ ’ ”⁄ È‘∆∫ √◊Ø ∫ √æ ⁄ ∂
√Ó≈‹Ú≈Á ÍzÂ∆ ÒØ’ª Á∆ ªÿ Á≈
«¬˜‘≈ ˛Õ ÁπÈ∆¡≈ Á∂ Úæ÷-Úæ÷ ÓπÒ’ª
¡Â∂ √≈‚∂ ¡≈͉∂ ÓπÒ’ «Ú⁄ ω ¸æ’∂
‘≈Ò≈ È∂ ¡æ‹ √≈‚∂ Ò¬∆ ¿π√ √ßÿÙ
Á∆ ¡«‘Ó∆¡Â ‘Ø Ú∆ ÚË≈ «ÁæÂ∆ ˛ ‹Ø
AAI Ú∂∑ Í«‘Òª «Ù’≈◊Ø Á∂ Ó˜Á»ª È∂
Ò«Û¡≈ √∆Õ Ó˜Á» ‹Ó≈ Á∂ √ßÿÙª
˘ ¡≈Ê’Ú≈Á-√πË≈Ú≈Á Á∂ ÿ≈Â’
Íz Ì ≈Ú ‘∂ · Ø ∫ ’æ „ ’∂ «¬√ «¬È’Ò≈Ï∆
«√¡≈√∆ √»fi È≈Ò ÒÀ√ ’È≈ ‘ØÚ◊
∂ ≈ «’
«¬√ ÓÈπ÷
æ Â≈ «ÚØË∆ ÍzÏË
ß Á∂ ı≈ÂÓ∂ Ò¬∆
«¬È’Ò≈Ï∆ ‹Ó≈Â∆ √ß◊≈Ó «Ú⁄ Óπ‘ÀÒ
Ì»«Ó’≈ «ÈÌ≈¿π‰ ˜∆¬∂ ‘∆ ¿π√ ¿π˜Â∆
ˆπÒ≈Ó∆ Á≈ ı≈ÂÓ≈ √ßÌÚ ˛ «‹√ «Ú⁄
Ó˜Á» ‹Ó≈ ÈÍ∆Û∆ ¡Â∂ ´æ‡∆ ‹≈ ‘∆
˛Õ «¬√ √» fi Á≈ √ß ⁄ ≈ ’È≈ ¡æ ‹
«¬È’Ò≈Ï∆-‹Ó‘»∆ Ò«‘ Á≈ √Ì ÂØ∫
¡«‘Ó ’≈‹ ˛Õ (Ï≈’∆ √¯≈ AD ”Â∂)
Ó¬∆ B@AF
’ÀÒ◊∆ ‘≈’√ ’ÒºÏ Á∆ «Ú≥È∆ÍÀ◊ Á∂ ‡ØÏ≈ Ú≈∆¡˜ ’ºÍ ”⁄ «÷Â≈Ï∆ «‹ºÂ
‘≈’√ ’ÒºÏ Á∂ ÓÈÚ∆ «√≥ÿ Óª◊‡
˘ «Ï‘Â∆È «÷‚≈∆ ¡ÀÒ≈«È¡≈
’ÀÒ◊∆ ‘≈’√ ‘≈’∆ ’ÒºÏ Á∆¡ª ÁØÚ∫∂ ‡∆Óª √ÀÓ∆Î≈¬∆ÈÒ ÓÀ⁄ ÁΩ≈È Õ
’ÀÒ◊∆ : ’ÀÒ◊∆ ‘≈’√ ’ÒºÏ È∂ «Ú≥È∆ÍÀ◊ «Úº⁄ ‘ج∂ ‡ØÏ≈ Ú≈∆¡˜
◊ØÒ‚ ’ºÍ «Úº⁄ ’≈Î∆ ⁄≥◊≈ ÍzÁÙÈ ’∆Â≈ ‘ÀÕ BB ¡Â∂ BC ¡ÍÀÒ ˘ ‘ج∂
«¬√ ‡»È≈ÓÀ∫‡ «Úº⁄ Ì≈◊ ÒÀ‰ Ò¬∆ «¬√ ’ÒºÏ Á∆¡ª ÁØ ‡∆Óª ◊¬∆¡ª √ÈÕ
’ÀÒ◊∆ ‘≈’√ (Ï«Ò¿±) È∂ Í«‘Ò≈ ¡Â∂ ’ÀÒ◊∆ ‘≈’√ (Àµ‚) È∂ Â∆‹≈ √Ê≈È
Íz≈Í ’∆Â≈Õ ‡∆Óª Á≈ ’ÀÒ◊∆ Íπº‹‰ ”Â∂ Ù≈ÈÁ≈ √Ú≈◊ ’∆Â≈ «◊¡≈Õ
B@ Ó¬∆ ÂØ∫ BB Ó¬∆ º’ ‘؉ Ú≈ˇ∂ AIÚ∂∫ ‘≈’√ Î∆Ò‚ ‘≈’∆ ‡»È≈ÓÀ∫‡ Á∆
«Â¡≈∆ «Úº⁄ «¬‘ ÍzÁÙÈ ÈÚ∆∫ »‘ λ’◊
∂ ≈Õ
«¬√ ‡»È≈ÓÀ∫‡ «Úº⁄ ’ÀÈ∂‚≈ Á∆¡ª ¡º· ‘≈’∆ ’ҺϪ È∂ Ì≈◊ «Ò¡≈ÕÒ∆◊
Á∂ ÓÀ⁄ª ÂØ∫ Ï≈¡Á √π‹∆ ’ÒºÏ ÒØÍØ∫, ¡À‚«Ó≥‡È Ô»Ê ’ÒºÏ (Ú≈¬∆‡), ’ÀÒ◊∆
‘≈’√ (Ï«Ò¿±) ¡Â∂ ’ÀÒ◊∆ ‘≈’√ (À‚) Á∆¡ª ‡∆Óª √ÀÓ∆Î≈¬∆ÈÒ «Úº⁄
Íπº‹∆¡ªÕ Í«‘Ò∂ √ÀÓ∆Î≈¬∆ÈÒ ÓÀ⁄ «Úº⁄ ’∞Ò‹∆ «√ºË» Á∂ «Â≥È ◊Øˇª √Á’≈
¡À‚«Ó≥‡È Á∆ ‡∆Ó È∂ √π‹∆ ’ÒºÏ ÒØÍØ∫ Á∆ ‡∆Ó ˘ F-C Á∂ Î’ È≈ˇ
‘≈«¬¡≈Õ ’ÀÒ◊∆ ‘≈’√ (Ï«Ò¿±) ¡Â∂ ’ÀÒ◊∆ ‘≈’√ (À‚) «Ú⁄’≈ ÷∂«‚¡≈
«◊¡≈ Á»‹≈ √ÀÓ∆Î≈¬∆ÈÒ ’≈Î∆ Ω«⁄’ «‘≈Õ ÓÀ⁄ Á∂ «ÈË≈« √Ó∂∫ º’ ◊ØÒ
«‘ Ï≈Ï∆ ÂØ∫ Ï≈¡Á ‡≈¬∆Ïz∂’ ÁΩ≈È ’ÀÒ◊∆ ‘≈’√ (Ï«Ò¿±) Á∆ ‡∆Ó
E-C Á∂ Î’ È≈ˇ ‹∂± ‘∆Õ
Î≈¬∆ÈÒ ÓÀ⁄ Á≈ Í«‘Ò≈ ¡ºË «ÏȪ «’√∂ ◊ØÒ Á∂ Ï≈Ï «‘≈Õ Á»‹∂
¡ºË ÁΩ≈È «Ï’Ó‹∆ Ó≈È Á∂ ÁØ ◊Øˇª √Á’≈ ’ÀÒ◊∆ ‘≈’√ Á∆ ‡∆Ó ÓÀ⁄
Â∂ Í’Û Ï‰≈¿∞‰ «Úº⁄ ’≈ÓÔ≈Ï ‘∆Õ ¡À‚«Ó≥‡È ÚÒØ∫ ’∞Ò‹∆ «√ºË» È∂ ÓÀ⁄
Á∂ ¡≈÷∆ «Ó≥‡ª «Úº⁄ «¬º’ ◊Øˇ ¿∞Â≈«¡≈Õ Úº÷-Úº÷ ‡∆Óª Á∂ ¡ÀÒ≈È∂ ◊¬∂
«Ï‘Â∆È «÷‚≈∆¡ª Á∆ √»⁄∆ «Úº⁄ ’ÀÒ◊∆ ‘≈’√ Á∂ ÓÈÚ∆ Óª◊‡ (≈ÓÍπ)
˘ Ù≈ÓÒ ’∆Â≈ «◊¡≈Õ ÓÈÚ∆ È∂ «¬√ Íz≈ÍÂ∆ Á≈ «√‘≈ «¬≥◊ÒÀ∫‚ ¡Â∂
Ì≈ Ú√Á∂ ¡≈͉∂ ÁØ√ª ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ ÷≈Ò√≈ ‘≈’∆ ’ÒºÏ Á∂ √≈∂ ÓÀÏª ˘
«ÁºÂ≈ ‘ÀÕ ’ÀÒ◊∆ ‘≈’√ (Ï«Ò¿±) Á∂ ÈΩ‹Ú≈È ◊ØÒ’∆Í ◊∞«≥Á «√≥ÿ «„ÒØ∫
È∂ Ú∆ ’≈Î∆ ⁄≥◊∆ ÷∂‚ «Á÷≈¬∆Õ ‹∂± ‡∆Óª ˘ ‡≈Î∆¡ª ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ È’Á
«¬È≈Óª È≈ˇ √ÈÓ≈«È¡≈ «◊¡≈Õ ‹∂± ‘∆ ’ÀÒ◊∆ ‘≈’√ (Ï«Ò¿±) Á∆ ‡∆Ó
«Úº⁄ «’Í≈Ò «√ºË», ÓÈÚ∆ Óª◊‡, «Ï’Ó‹∆ Ó≈È, ◊ØÒ‚∆ Ï≈Û, √π÷Á∆Í
«◊ºÒ Ó≈‰»’∂, ÿÏ∆ Ë≈Ò∆Ú≈Ò (Óº÷‰), ÓÈÁ∆Í «√≥ÿ Á∆Í», ‘ÀÍ∆ ÓºÁØ’∂,
’Ó‹∆ „∞º‚∆’∂, ◊∞«≥Á «√≥ÿ «„ÒØ∫ (◊ØÒ ’∆Í) È∂ «¬√ ‡»È≈ÓÀ∫‡ «Úº⁄
Ì≈◊ «Ò¡≈Õ Â∆‹∂ √Ê≈È Â∂ ‘∆ ’ÀÒ◊∆ ‘≈’√ (Àµ‚) Á∆ ‡∆Ó «Úº⁄ ◊∞Á∆Í
‘ª√, √π÷Á∆Í Ï≈Á∂’∂, ÓÈÚ∆ «◊ºÒ, ’≥Ú ͢, ÓÈÓØ‘È «◊ºÒ Ó≈‰»’∂,
ÁÒ«‹≥Á ‘ÀÍ∆ ‘Ø·∆, ◊∞Ó∆ ‘·±, ÓÈÚ∆ ◊∂Ú≈Ò (◊ØÒ’∆Í) ÷∂‚∂Õ Ë∆≈
͢ «÷‚≈∆¡ª Á∆ ‘Ω∫√Ò≈ ¡Î˜≈¬∆ Ò¬∆ Íπº‹∂Õ
7
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
ÍzΩ◊À«√Ú ’Ò⁄Ò
¡À√Ø√∆¬∂ÙÈ
Ó¬∆ B@AF
8
√’»Ò∆ «Ú«Á¡≈Ê∆¡ª Á∂ Ó≈«Í¡ª Á∆ √≥√Ê≈ ÚÒØ∫ √’»Òª «Úº⁄ «¬º’√≈Â≈ Á∆ ÍÀÚ∆
- Ó≈√‡ Ì‹È ÍzΩ◊À«√Ú ’Ò⁄Ò ¡À√Ø√∆¬∂ÙÈ
’ÀÒ◊∆ Á∆ ’Ø√Ø ‘≈Ò «Úº⁄ ‘ج∆ ¡ÍÀÒ
Ó‘∆È∂ Á∆ Ó∆«‡≥◊ «Úº⁄ Úº÷-Úº÷ Ó㮧 Á¡ª
¿∞Í ÏπÒ≈«¡ª È∂ «Ú⁄≈ º÷∂Õ «¬√
Ó∆«‡≥◊ «Úº⁄ Úº‚∆ «◊‰Â∆ «Úº⁄ ’ÀÒ◊∆
Ú≈√∆¡ª È∂ Ì≈◊ «Ò¡≈Õ ’ÀÒ◊∆ Á∂
√’» Ò ∆ «Ú«Á¡≈Ê∆¡ª Á∂ Ó≈«Í¡ª
Áπ¡≈≈ ω≈¬∆ ◊¬∆ √≥√Ê≈ √ÍØ‡ ¡Ú
√‡»‚À∫‡ (¡À√.˙.¡À√.) È∂ √’»Òª «Úº⁄
«¬’√≈Â≈ Á∆ ÍÀÚ∆ ’∆Â∆ ‘ÀÕ «¬√
√≥√Ê≈ Á∆ ¡≈◊» Ï≈Ï≈ «√ÒÚ≈ È∂
«Ú⁄≈ Íz◊‡ ’«Á¡ª √’»Ò∆ Ϻ«⁄¡ª
Á∆ «Ï‘Â∆ Ò¬∆ ¿∞‘Ȫ Á∆ √≥√Ê≈ ÚÒØ∫
’∆Â≈ ‹≈ ‘∂ ’≈‹ª Ï≈∂ Áº«√¡≈Õ
Ï≈Ï≈ «√ÒÚ≈ È∂ Áº«√¡≈ «’
«Í¤Ò∂ √≈Ò ¡À√. ˙. ¡À√ √≥√Ê≈ Á≈
◊·È ’∆Â≈ «◊¡≈ √∆Õ ¿∞‘Ȫ «’‘≈ «’
√≥√Ê≈ Áπ¡≈≈ ¡ÒÏ‡≈ √’≈ ¿∞Í
˜Ø Í≈«¬¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘À «’ ‹Ó≈ª «Úº⁄
¡«Ë¡≈Í’-«Ú«Á¡≈Ê∆ ¡È∞Í≈ Á≈
ͺË „∞’Úª º«÷¡≈ ‹≈Ú∂ ª «’ «√æ«÷¡≈
Á≈ «Ó¡≈ Ï«‰¡≈ ‘∂Õ Á»‹∂ ÓπÁ
º ∂ Ï≈∂
¿∞‘Ȫ Áº«√¡≈ «’ √’≈ ¿∞Í «¬√
◊ºÒ Á≈ Ú∆ ˜Ø Í≈«¬¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘À «’
√’»Òª ˘ ◊ª‡ª Á∂‰ ÓΩ’∂ ÒØ’ª Á∂ ‡À’√
Á≈ ÍÀ√≈ ÍÏ«Ò’ √’»Òª ˘ Í«‘Ò Á∂
¡≈Ë≈ ”Â∂ «Ú⁄≈«¡≈ ‹≈Ú∂Õ «¬√ ÂØ∫
«¬Ò≈Ú≈ ¿∞‘Ȫ «¬‘ Ú∆ Áæ «√¡≈ «’
√’» Ò ª Á∆ ÍÛ∑ ≈ ¬∆ ˘ Î∆√ Óπ ’ Â
ω≈¿∞‰ Ò¬∆ √’≈ ¿∞Í ˜Ø Í≈«¬¡≈
‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ
Ó≈«√’ √≈Ò∂ “«√º÷ «Ú√≈” Á∂
√≥Í≈Á’ ‘⁄È Í‘≈ È∂ Ó∆‚∆¡≈
«Úº⁄ ¤Í∆¡ª ÷Ïª Á∂ ‘Ú≈Ò∂ È≈Ò Ì≈Â
«Úº⁄ Ú≈Í∆¡ª ÿ‡È≈Úª Ï≈∂ Ú∂Ú∂
«ÁºÂ∂Õ ¿∞‘Ȫ «’‘≈ «’ Ì≈ «Úº⁄
Ó∆‚∆¡≈, ÓÈ∞º÷∆ ¡«Ë’≈ √≥◊·Èª,
Â’Ù∆Òª ¡Â∂ Ò∂÷’ª ¡≈«Á Á∆ ¡≈Ú≈˜
˘ “Á∂Ù Ì◊Â∆” ¡Â∂ “≈Ù‡Ú≈Á” Á∂ È≈Ó
Â∂ ÁÏ≈¬∆ ‹≈ ‘∆ ‘ÀÕ √’≈ Áπ¡≈≈
«¬‘Ȫ ÒØ’ª ¿∞Í fi»·∂ ’∂√ Í≈ ’∂ ‹∂Òª∑
«Úº⁄ ‚º’‰ ¡Â∂ ’ÂÒ ’È Á≈ ¡≈Ó
ÚÂ≈≈ ω ⁄æ«π ’¡≈ ‘ÀÕ ∂‚∆˙ À‚ ¡ÀÎ.
¡ÀÓ. Á∂ «Ù∆ È≈◊ È∂ ’ÀÈ‚
∂ ≈ «Ú⁄Ò∂
‡À∫Í∂∆ Ú’ª Á∆¡ª √Óæ«√¡≈Úª Ï≈∂
⁄⁄≈ ’∆Â∆Õ ¿∞‘Ȫ «’‘≈ «’ ÁπÈ∆¡≈
Á∂ Úº÷-Úº÷ ÓπÒ’ª ÂØ∫ ¡≈¬∂ «¬‘ Ú’
Â≥◊∆¡ª Â∞Ù∆¡ª, ‹ØıÓ Ì«¡≈ ¡Â∂
«ÚÂ’∂ Ì«¡≈ ‹∆ÚÈ ÏÂ∆ ’ ‘∂
‘ÈÕ ¿∞‘Ȫ «’‘≈ «’ «¬‘Ȫ Á∆¡ª Ú؇ª
È≈ ‘؉ ’≈È ’ج∆ Ú∆ Í≈‡∆ «¬‘Ȫ
Á∆ Ϫ‘ È‘∆∫ ÎÛ ‘∆Õ ’ÀÈ‚
∂ ≈ ÀÚ∆«È¿±
¬∂ ‹ ≥ √ ∆ ÚÒØ ∫ ’À È ∂ ‚ ≈ Á∆¡ª Úº ‚ ∆¡ª
’≈ÍØÙ
∂ Ȫ Á∂ «ÏÒ∆¡È ‚≈Òª Á∂ Ó≈Î
’∆Â∂ ◊¬∂ ‡À’√ª Ï≈∂ ‹≈‰’≈∆ √ªfi∆
’«Á¡ª ¿∞‘Ȫ «’‘≈ «’ «¬‘ ÍÀ√≈
Ï‹‡ ÿ≈‡∂, «√‘ ¡Â∂ «√º«÷¡≈ ¿Í
÷⁄ ’ ’∂ ⁄≥◊∂ ÈÂ∆‹∂ ’º„∂ ‹≈ √’Á∂
‘ÈÕ √z∆ È≈◊ È∂ «¬√ ◊ºÒ Â∂ Áπ÷
º Íz◊‡
’∆Â≈ «’ È≈«¬‹∆∆¡≈ «Úº⁄ ÏØ’
Ø Ø ‘≈Ó
ÚÒØ∫ √’»Ò∆ Ϻ⁄∆¡ª ˘ ¡◊Ú≈ ’’∂
¿∞‘Ȫ ˘ ’ÂÒ ’È, ˜∞ÒÓ ’È ÂØ∫
«¬Ò≈Ú≈ ÓÈæ÷
∞ ∆ Ï≥Ï Ï‰È Ò¬∆ Ë’∂«Ò¡≈
‹≈ «‘≈ ‘À®
‘∆Í≈Ò ÚÒØ∫ Úº‚∆¡ª √Ó≈¬∂Á≈
’≥ÍÈ∆¡ª ÚÒØ∫ ¡≈͉∂ ÓπÈ≈Î∂
Ò¬∆ Áπ È ∆¡≈ Ì «Úº ⁄
“Ú≈Â≈ÚÈ” ˘ ÷Û∑∂ ’∆Â∂ ‹≈
‘∂ ÷Â∂ Ï≈∂ ÷Ø‹ ÌÍ»
Í⁄≈ Í«Û∑¡≈ «◊¡≈Õ ¿∞‘Ȫ
ÈÀ¿Ó
∞ ∆ ’Ò≈¬∆È Á∆ «’Â≈Ï
“’ÀÍ∆‡Ò Ú√˜ ’Ò≈¬∆Ó∂‡” Á∂ Ú∂Ú∂
«Á≥ « Á¡ª Áº « √¡≈ «’ Áπ È ∆¡≈ «Úº ⁄
ÍzÁÙ
» ‰ ÎÀÒ≈¿∞‰ «Úº⁄ ¡Ó∆’≈ ¡Â∂ ⁄∆È
√Ì ÂØ∫ ¡º◊∂ ‘ÈÕ ¿∞‘Ȫ «’‘≈ «’ «√Î
B «‚◊∆ ◊ÒØ Ï Ò Â≈ÍÓ≈È Úº Ë ‰
’≈È √ÓπÁ
≥ ∆ ÂÀ¡ Á≈ ͺË F Îπ‡
º ÚºË
√’Á≈ ‘ÀÕ ¿∞‘Ȫ «¬√ ◊ºÒ Â∂ «⁄≥Â≈
Íz ◊ ‡ ’∆Â∆ «’ √Á∆ Á∂ ¡≥  º ’
◊ÒØÏÒ Â≈ÍÓ≈È D «‚◊∆ º’ ںˉ
’≈È Áπ È ∆¡≈ Á∂ ÚÀ È ’» Ú ,
«È¿±Ô≈’, Òß‚È, Óπ≥Ϭ∆, ‘ª◊’ª◊,
Ù≥ ÿ ≈¬∆ ¡Â∂ Ò≈√
¬∂ ∫ √Ò√ Ú◊∂ Úº ‚ ∂
Ù«‘ª Á∆ ‘Ø∫Á ÷Â∂
«Úº ⁄ ÍÀ √’Á∆ ‘À Õ
«¬√ ÓΩ’∂ ”Â∂ ‘Ø ’¬∆
ÏπÒ≈«¡ª È∂ Úº÷-Úº÷
«Ú«Ù¡ª
”Â∂
‹≈‰’≈∆ «ÁºÂ∆ Â∂
¡≈͉∆¡ª ⁄È≈Úª
Ú∆ ÍÛ∑ ∆ ¡ª, «‹È∑ ª
«Úº⁄ «ÂzÒ⁄
Ø È Á»‘Û≈,
◊∞  Ï⁄È Ï≈Û,
’ÓÒÍz ∆  Í≥ Ë ∂  ,
√π  ‹∆ «√≥ ÿ ͢,
◊∞  «Á¡≈Ò «√≥ ÿ
÷«‘≈, ◊∞⁄È ’Ω
«Ê≥ Á , ¡Ú∆ ‹√Ú≈Ò, ◊∞  Á∆Ù ’Ω 
◊∂Ú≈Ò, ÓÈ‹∆ «√ºË,» Ó≈√‡ ‹∆Â
«√≥ÿ, ‘È∂’ ÏËÈ∆ ¡≈«Á Á∂ È≈Ó
Ù≈ÓÒ ‘ÈÕ «¬√ ÓΩ’∂ Íz◊
Ω À«√Ú ’Ò⁄Ò
¡À√√
Ø ∆¬∂ÙÈ ’ÀÒ◊∆ ¡Â∂ ‘≈’√ Î∆Ò‚
‘≈’∆ ¡’≈ÁÓ∆ ’ÀÒ◊∆ ÚÒØ∫ Ò◊≈¬∆¡ª
‹≈ ‘∆¡ª Í≥ ‹ ≈Ï∆ ÍÛ∑ ≈ ¿∞ ‰ Á∆¡ª
‹Ó≈ª Ò¬∆ «ÓÒ∂ Ï∂-«Ó√≈Ò ‘∞◊
≥ ≈∂ Ò¬∆
Ë≥ÈÚ≈Á ’∆Â≈ «◊¡≈Õ I ¡ÍÀÒ ˘
’∆Â∆ ‹≈ ‘∆ ÏØÂÒ ‚≈¬∆Ú Ò¬∆
√«‘ÔØ◊ Á∆ Ó≥◊ ’∆Â∆ ◊¬∆Õ √‡∂‹
√’ºÂ Ó≈√‡ Ì‹È «√≥ÿ È∂ «’‘≈ «’
Â’È∆’∆ ÷≈Ï∆ ’≈È ¡ÓØÒ’ «√≥ÿ Á≈
fi≥‚∂ Á≈ ◊∆ «¬√ Ú≈∆ È‘∆∫ «Á÷≈«¬¡≈
‹≈ √«’¡≈ Í Í«‘Ò∆ Ó¬∆ Á∆ Ó∆«‡≥◊
«Úº⁄ «Á÷≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ Ó˜Á» «ÁÚ√
˘ √Ó«Í «¬‘ Ó∆«‡≥◊ ’Ø√Ø ‘≈Ò (’Ó≈
ÈßÏ: A@B,CB@H-H ¡ÀÚ∆«È¿±, È≈Ê
¬∆√‡) «Úº⁄ Ï≈¡Á ÁπÍ«‘ B Ú‹∂
‘ØÚ∂◊∆Õ ‘Ø ‹≈‰’≈∆ Ò¬∆ Ó≈√‡
Ì‹È ˘ ÎØÈ ÈßÏ D@C-DEE-DBB@
ÂØ √≥Í’ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ‘ÀÕ
Ó¬∆ B@AF
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
9
ÓÈ∞÷º Â≈Ú≈Á∆ √Ø⁄ ”Â∂ Í«‘≈ Á∂‰ Ú≈Ò∂ ‚≈: ËÓÚ∆ ◊ªË∆ ˘ ’ÀÈ‚∂ ≈ «Úº⁄ ÌÚª ‘∞◊≥ ≈≈
‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ‘À «‹√ Â∑ª ÓÁ≈√ ≈‹
Á∆ Ú≥‚ √Ó∂∫ Â∞◊
≥ ̺Á≈ ÍØ‹’
À ‡ Á≈ ‘Ø
⁄π’
º ≈ ‘À Õ
“ÈÙ≈ «ÚØË∆ ¡À’‡ AIHE Á∂ ωÈ
ÂØ∫ Ï≈Á ÚºË ÒØ’ ÈÙ∂ Á∆ «◊Π«Úº⁄
¡≈¬∂ ‘È Â∂ ÓÈ∞÷
º ∆ ‹≈È≈ Á≈ È∞’√≈È
Ú∆ ÚºË ‘Ø«¬¡≈ ‘À «√Î ÈÙ≈-ÚÍ≈∆
◊º·‹ØÛ Á∆ ⁄ªÁ∆ ‘ج∆ ‘À Õ «¬º’ Âª È≈Ò
«¬‘ ¡À’‡ Î∂Ò∑ ‘Ø ⁄π’
º ≈ ‘À Õ ¡√Ò «Úº⁄
√Ó≈‹’ ‘≈Ò ÏÁÒ ’∂ ¡Â∂ ÒØ’ª Á∆
«‹≥Á◊∆ Á∆¡ª ÓÙ’Òª Á≈ ‘ºÒ ’’∂ ‘∆
√∆ ’ÀÈÀ‚≈ «Ú÷∂ «¬’æ· È±ß √ßÏØËÈ ’Á∂ ‘ج∂ ‚≈. ËÓÚ∆ ◊ªË∆
Ó≈: Ì‹È ’ÀÒ◊∆
‚≈: ËÓÚ∆ ◊ªË∆ ÓÀ∫Ï Í≈Ò∆ÓÀ∫‡
Í«‡¡≈Ò≈ ¡Â∂ ‚≈: ‹◊‹∆ «√≥ÿ ⁄∆Ó≈
’∞fi
º «ÁȪ ÂØ∫ ’È∂‚≈ Î∂∆ Â∂ ¡≈¬∂ ‘ج∂ ‘ÈÕ
ÚÀÈ’»Ú È◊ ’∆ÂÈ ¡Â∂ ‘Ø Ó∆«‡≥◊ª
˘ √≥ÏË
Ø È ’È ¿∞Í≥ ÁØÚ∫∂ ’ÀÒ◊∆ Íπ‹
º ∂
ª ¿∞‘Ȫ ˘ ¿∞‘Ȫ Á∂ Ï‘∞ √≈∂ «ÓºÂªÁØ√ª, √≈Ê∆¡ª ¡Â∂ Ù∞Ì«⁄≥Â’ª ÂØ∫
«¬Ò≈Ú≈ Íπ≈‰∂ «¬È’Ò≈Ï∆ √≈Ê∆ Ú∆ ÏÛ∂
«Í¡≈, √«Â’≈ ¡Â∂ «Èºÿ È≈Ò «ÓÒ∂ Õ
«Ê≥’‹ ÎØÓ ’ÀÒ◊∆ Á∆ ‡∆Ó ‹Ø
¡◊ª‘ÚË» «Ú⁄≈ª Ú≈Ò∆ ‹≈‰∆ Í«‘⁄≈‰∆
√≥ √ Ê≈ ‘À ÚÒØ ∫ ¡ÓÍ∆z  «√≥ ÿ Á∆
¡◊Ú≈¬∆ «Úº⁄ Î≈Ò’È «º˜ ’«Ó¿±«È‡∆
‘≈Ò «Úº⁄ BF ¡ÍzÒ
À B@AF ˘ F:C@ Ú‹∂
«¬º’ Ó∆«‡≥◊ ¡≈ÔØ«‹Â ’∆Â∆ ◊¬∆Õ
«⁄≥Â’ª ¡Â∂ ‘ÓÁÁª Á∆ ÏπÒ≈¬∆ Ó∆«‡≥◊
«¬’º· Á≈ »Í Ë≈È ’ ◊¬∆ Õ ¡À‚ÚØ’‡
∂
¡ÓÍz ∆  ÚÒØ ∫ Íz Ø ◊ À « √Ú ’Ò⁄Ò
¡À√√
Ø ∆¬∂ÙÈ ’ÀÒ◊∆ Á∆ ’Ò≈ Ó≥⁄ ‡∆Ó
˘ «¬È’Ò≈Ï«∆ ◊∆ ≈‘∆∫ Ù∞¡
» ≈ ’È
Ò¬∆ √ºÁ≈ «ÁºÂ≈ «◊¡≈ Õ ˆÁ √≥ÿÙ
È≈Ò ‹∞ Û ∆ ’Ú∆Ù∆ Â∂ ¡Ë≈Â
¡À’ÙÈ◊∆ ‹Ø «ÁºÒ∆ Ô»È∆Ú«√‡∆ Á∂
«Ú«Á¡≈Ê∆ ¡≈◊»¡ª ’È∑¬∆¡≈ ’∞Ó≈ ¡Â∂
¿∞Ó ÷≈«ÒÁ Á∂ √≥ÿ٠ȱ≥» √Ó«Í ’∆Â≈
«◊¡≈, Í∂Ù ’ ’∂ Íz◊
Ø ≈Ó ⁄ «¬È’Ò≈Ï∆
≥◊ Ì «ÁºÂ≈Õ
‚≈: ËÓÚ∆ ◊ªË∆ È∂ √≥ Ï Ø Ë È
’«Á¡ª Í≥‹≈Ï ¡Â∂ «‘≥Á√
π Â≈È Á∂ Ì÷Á∂
Ó√«Ò¡ªÂ∂ ⁄⁄≈ ’«Á¡ª «’‘≈ «’
Ú≈«¬Â∆
Í≈‡∆¡ª ⁄ ¡≈¬∆ «◊≈Ú‡ È∂ Ï∂Û≈ ◊’
’ «ÁºÂ≈ ‘À Õ ¡≈Ó ¡≈ÁÓ∆ Í≈‡∆ Á∆
◊ºÒ ’«Á¡ª ¿∞Ȫ∑ «’‘≈ «’ ÒØ’ª ˘
’∞fi
º ¡≈√ Ϻfi∆ √∆ Í≥± ‹∂ ¡≈Ó Í≈‡∆ È∂
¡≈͉≈ Ú÷∂ Ú ∂ ∫ Ú≈Ò≈ ¡’√ È≈
Ï⁄≈«¬¡≈ ª ÒØ’ª Á∆ ≈«¬ ÏÁÒ‰ ˘
Ú∆ Ï‘∞Â≈ «⁄ È‘∆∫ Òº◊‰≈ Õ ¿∞‘Ȫ
«’‘≈ «’ Í≥‹≈Ï ⁄Ø∫ ¡’≈Ò∆¡ª Â∂ ’ª◊√
Á≈ ‘ ‘≈Ò «Úº⁄ Î√Â≈ Úº„‰≈ ⁄≈‘∆Á≈
‘À Õ Í≥‹≈Ï Á∂ Í≈‰∆¡ª Â∂ Ú؇ ≈‹È∆Â∆
’È Â∂ ¿∞È≈∑ «’‘≈ «’ «¬‘ Í≥‹≈Ï Á∂
ÒØ’ª È≈Ò Ï‘∞ ں‚≈ ËØ÷≈ ‘À Õ √≥√≈
ͺË∆ √Ê≈Í Í∂∆¡È Ò≈¡ ¡È∞√≈
Â∞Â
≥ Ó√Ò≈ ‘ºÒ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ‘À Õ
Í≥‹≈Ï ⁄ ÎÀÒ∆ ◊∞‚
≥ ≈◊Á∆, Ï∂˜
∞ ◊≈∆,
ÈÙ∂, ÒÀ∫‚ Ó≈Î∆¡≈, ¡Ωª Â∂ ‹Ï ¡≈«Á
Ï‘∞ √≈∂ Ó√«Ò¡ª Á∆ Ï‘∞ ‘∆ Ì≈Ú∞’
„≥◊ È≈Ò Í∂Ù’≈∆ ’∆Â∆ ª √ث¡ª
Á∂ Ò»¡
≥ ’≥‚∂ ÷Û∂ ‘Ø ◊¬∂Õ √ث¡ª Á∂ Ï‘∞Â
√≈∂ √Ú≈Òª Á∂ ‹Ú≈Ï Ú∆ ‚≈: ◊ªË∆ È∂
«ÁºÂÕ∂
‚≈: ‹◊‹∆ ⁄∆Ó≈ È∂ ¡≈͉≈
Ì≈ÙÈ È«Ù¡ª Á∆ √Óº«√¡≈ Â∂ ’∂∫ÁÂ
’∆Â≈ Õ ¿∞È≈∑ «’‘≈ «’ «‹≥È≈ «⁄ ÈÙ≈
Ó≈Î∆¡≈ , ÍπÒ∆√ Â∂ ≈‹È∆Â∆Ú≈Ȫ Á≈
◊º·‹ØÛ ’≈«¬Ó ‘À ,ÈÙ∂ ÷ÂÓ È‘∆∫ ‘Ø √’Á∂
Õ ¡º‹ Á∂ ÈÙ∂ «‹Ú∂∫ «⁄º‡≈ ,’Ø’∆È ,
Ó≈Î∆¡È ¡Â∂ ÓÀ‚∆’Ò ÈÙ∂ ‹≈ÈÒ∂Ú≈
‘È ‹Ø Úº‚∆ ͺË Â∂ ÓÈ∞÷
º ∆ «‹≥Á◊∆¡ª ˘
«È◊Ò ‘∂ ‘È Õ Í≥± «¬√ Á∂ Óπ’≈ÏÒ∂
Ú≈«¬Â∆ ÈÙ∂ ¡Î∆Ó, Ì∞’
º ∆ ‹≈ÈÒ∂Ú≈ È‘∆∫
√È Õ «¬√ ’’∂ ÓÈ∞÷
º ∆ «‹≥Á◊∆¡ª ˘
Ï⁄≈¿∞‰ ¡Â∂ Ó≈Î∆¡≈ ◊º·‹ØÛ ˘ ÷ÂÓ
’È Ò¬∆ «¬È∑≈ ÂØ∫ Í≈Ï≥Á∆ ÷ÂÓ ’È∆
‘∆ «¬√ Á≈ ‘ºÒ ‘؉ ÚºÒ ’ÁÓ ‘ÀÕ ¡√∆∫
Í≥‹≈Ï ⁄ «¬√ Ó√Ò∂ Â∂ ’≥Ó ’∆Â≈ ‘À Â∂
«¬‘ Ï«‘√ √≥√≈ ͺË Â∂ ¤∂Û «ÁºÂ∆ ‘À Õ
‘∞‰ «¬√ Á∂ ⁄≥◊∂ ÈÂ∆‹∂ «È’Ò‰◊∂ Õ
¡≥ ⁄ «Í≥‚ «ÏÒ≈√Íπ (ÓØ◊≈)
Ú≈√∆¡ª ÚÒØ∫ Ï‘∞ «Í¡≈ Â∂ √«Â’≈
È≈Ò √ÈÓ≈È «⁄≥È Á∂ ’∂ ‚≈: ◊ªË∆ ˘
√ÈÓ≈«È ’∆Â≈Õ ‚≈: ◊ªË∆ È∂
Ï‘∞‹˜Ï≈Â∆ ‘Ø ’∂ «ÏÒ≈√Íπ «Í≥‚ ⁄
’∆Â∂ ’≥Óª Á∆¡ª Ô≈Áª √ªfi∆¡ª ’∆Â∆¡ªÕ
«¬ºÊ∂ «¬‘ Áº√‰≈
‹»  ∆
‘Ø Ú ∂ ◊ ≈
«’‚≈:
◊ªË∆
AIGB
ÂØ ∫
«¬È’Ò≈Ï∆ ‹Ó‘»∆
Ó»ÚÓÀ∫‡ È≈Ò Ï‘∞Â
È∂Û∂ ÂØ∫ ‹∞Û∂ ‘∂ ‘È
Õ ÓÈ∞÷
º Â≈ ͺ÷∆ √Ø⁄
¿∞È∑ª ˘ «Ú≈√Â
⁄Ø∫ «ÓÒ∆ ‘ÀÕ ¡◊Ò∂
«ÁÈ ¿∞‘ ¡À‚Ó≥‡È
Ú≈È≈ ‘Ø ◊¬∂ «‹ºÊ∂
BH ¡ÍÀ Ò ˘
ÍÏ«Ò’ Ó∆«‡≥◊ª
˘ √≥ÏØËÈ ’ ’∂
¡À‚«Óß‡È «Ú÷∂ ‚≈. ËÓÚ∆ ◊ªË∆ «¬’æ· È±ß √ßÏØËÈ ’Á∂ ‘ج∂Õ
‡Øª‡Ø Í‘∞⁄
≥ ‹≈‰≈ ‘À Â∂ C@ ¡ÍÀÒ ˘
‡Øª‡Ø √≥ÏË
Ø È ’È≈ ‘À Õ
‚≈. ËÓÚ∆ ◊ªË∆ Á≈ ‡Øª‡Ø
«Úº⁄ √≥Ú≈Á
‡Øª‡Ø Á∂ «Ó√∆√≈◊≈ ÏÀ∫’‡
∞
‘≈Ò «Úº⁄ ‚≈: ËÓÚ∆ ◊ªË∆
ÚÒØ∫ Íz√
À ’≈ÈÎ≥√ ÂØ∫ Ï≈Á ¡≈Ó
ÒØ’ª È≈Ò √≥Ú≈Á ⁄≈«¬¡≈
«◊¡≈Õ «‹√ «Úº ⁄ ¿∞ ‘ Ȫ
√≥ÏË
Ø Â ‘∞«≥ Á¡ª «’‘≈“«ÓÙÈ B@AG «Úº⁄ Úº÷ Úº÷
«√¡≈√∆ Í≈‡∆¡ª ÚÒØ ∫
‹∞ÓÒ∂Ï≈˜∆ ’∆Â∆ ‹≈ ‘∆ ‘À Õ
«¬√ «Úº⁄ «√¡≈√∆ «Ú⁄≈Ë≈≈ Á∆ ÿ≈‡
‘À Õ ¿∞‘ «¬√ ÿ≈‡ È∞≥ Á» ’È Ò¬∆
⁄⁄≈ ¤∂Û ‘∂ ‘È Õ
“ÓΩ‹±Á≈ √Ó∂∫ ‹‹Ï≈ª Á∆ ≈‹È∆Â∆
Ì≈» ‘À Â∂ ÒØ’ª Á∂ ‹‹Ï≈ª È≈Ò ÷∂‚ ’∂
Ú؇ª ‘≈√Ò ’È Á∂ ÔÂÈ ‘Ø ‘∂ ‘È Õ
‹Á «’ ÒØ’ª «Úº⁄ «√¡≈√∆ ‹≈◊»’Â≈
ÍÀÁ≈ ’È Á∆ ÒØÛ ‘À Õ «√¡≈√∆ ⁄∂ÂÈÂ≈
È≈Ò ‘∆ ¡º‹ Á∂ √Ó∂∫ Á∂ ‘≈‰ Á≈ √Ó≈‹
«√«‹¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘À Õ
“¡º‹ Í≥‹≈Ï Á∂ ÒØ’ √≈∆ √«ÊÂ∆
Ì≈Í ⁄π’
º ∂ ‘ÈÕ ¡º‹ ÓØ’≈ ‘À «’ ≈‹È∆Â’
‘≈Òª È∞≥ ÏÁÒ ’∂ √Ó≈«‹’ ÂÏÁ∆Ò∆
«Ò¡ªÁ∆ ‹≈Ú∂ Õ È≈Ò ‘∆ «¬‘ «⁄Â≈ÚÈ∆
«ÁºÂ∆ «’ «¬√ ÍÀÁ≈ ‘ج∂ ÓΩ’∂ Á∂ È≈Ò ‘∆
ÓΩ’≈Íz√ª Á∆ Ú∆ ’ج∆ ÿ≈‡ È‘∆∫Õ
“¿∞Ȫ∑ ¡Í≈Ë∆¡ª, «√¡≈√ÂÁ≈Ȫ
¡Â∂ ÍπÒ∆√ ◊º·‹ØÛ ˘ ÒØ’ª Ò¬∆ Ï∂‘Á
º
ÿ≈Â’ Á√«Á¡ª «’‘≈ «’ ¿∞È∑ª Í≈√
ÍπÒ∆√ Á≈ ◊À «√¡≈√∆’È Â∂ Ó≈Î∆¡≈
◊Ø‘ª ˘ ÂØÛ‰ Ò¬∆ «ÚÔÈ ‘À Â∂ «¬√ Â∂
¿∞Ȫ∑ È∂ ’≥Ó ’∆Â≈ ‘À Õ
“Í≥‹≈Ï Á∂ Í≈‰∆¡ª Á∂ Ó√Ò∂ Â∂
≈‹È∆Â∆ ‘؉ È≈Ò Í≥‹≈Ï Á∂ ÒØ’ª È≈Ò
‘Ø ‘∂ ˺’∂ «Úº⁄ ‘Ø Ú≈Ë≈ ‘Ø «‘≈ ‘À Õ
Í≥‹≈Ï Á∂ Í≈‰∆¡ª Á≈ Ó√Ò≈ ¡≥Â
≈Ù‡∆ Í∂∆¡È Ò≈¡ ÓπÂ≈Ï’ Â∞Â
≥
ÈÙ≈ Óπ’ √Ó≈‹ «√«‹¡≈ ‹≈ √’Á≈
‘ÀÕ
‚≈: ‹◊‹∆ ⁄∆Ó≈ È∂ È«Ù¡≈ È≈Ò
Í≥‹≈Ï Á∆ ÂÏ≈‘ ‘Ø ‘∆ ‹Ú≈È∆ Á≈ «‹’
’Á∂ ‘ج∂ «’‘≈“ÈÙ≈ ÚÍ≈ «Úº⁄ ¡≥È∆∑ ’Ó≈¬∆ ‘؉
’≈‰ ÈÙ≈ ÚÍ≈∆,ÍπÒ√ ¡Î√ ¡Â∂
«√¡≈√ÂÁ≈È≈ Á≈ «¬º’ √Ó»«‘’ ◊º·‹ØÛ
ω ⁄π’
º ≈ ‘À «‹√ È∂ √’»Òª ’≈Ò‹ª º’
Í‘∞≥⁄ ’’∂ ¡≈¿∞‰ Ú≈Ò∆ Í∆Û∑∆ ˘
¡≈͉∆ ‹’Û «Úº⁄ ÒÀ «Ò¡≈ ‘À Õ ÈÙ≈
‡ÀÒ∆ÎØÈ ’≈Ò Â∂ ‘∆ ‘ ʪ Â∂ ‘ √Ó∂∫
¿ÍÒÌÁ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ
“ÈÙ≈ «ÚØË∆ ¡À’‡ È≈Ò «√Î ÈÙ≈
ÚÂÈ Ú≈Ò∂ ‹∂Ò∑ «Úº⁄ Ï≥Á ‘È Â∂ ÈÙ≈
Ó≈Î∆¡≈ Ï≈‘ Ï∂÷Î
Ω ‘Ø ’∂ ¡≈͉≈ ’≈ØÏ≈
‹≈∆ º÷ «‘≈ ‘À Õ ¿∞Ȫ∑ ‚≈: ◊ªË∆ Á∂
Ú≈«¬Â∆ ÈÙ∂ ¡Î∆Ó Â∂ Ì∞’
º ∆ ÂØ∫ Í≈Ï≥Á∆
÷ÂÓ ’È Á∆ ÍzÛ
Ø Â≈ ’Á∂ «’‘≈ «’
«¬‘ Ó≈Î∆¡≈ ◊º·‹ØÛ ÷ÂÓ ’È Â∂ ÓÈ∞÷
º ∆
«‹≥Á◊∆¡ª Ï⁄≈¿∞‰ Ò¬∆ ‹»∆ ‘À Õ «¬‘
◊ºÒ Ú∆ √ÍÙ‡ ’∆Â∆ ◊¬∆ «’ ‚≈: ◊ªË∆
«’√∂ Â∑ª Á∂ ÈÙ∂ Á∂ ‘º’ «Úº⁄ È‘∆∫ ‘È Õ
‚≈: Ì≈È ◊◊ Á∂ √≥÷Í
∂ √≥ÏË
Ø È ÂØ∫
Ï≈Á √Ú≈Ò-‹Ú≈Ï √Ó∂∫ ‚≈: ◊ªË∆ È∂
«’‘≈ «’ ¿∞‘ B@AG Á∆¡ª ⁄؉ª «Úº⁄
¡≈Ó Í≈‡∆ Á∂ ⁄≥ ◊ ∂ ¡’√ Ú≈Ò∂
¿∞Ó∆ÁÚ≈ª Á∆ Í»∆ ÓºÁÁ ’È◊∂ Â∂ ‘
ÔÂÈ ’È◊∂ «‹√ È≈Ò Í≥‹≈Ï Á∂ ÒØ’ª
Á≈ ’ª◊√ ¡Â∂ ¡’≈Ò∆-Ì≈‹Í≈ ◊º·‹ØÛ
ÂØ∫ ÷«‘Û≈ ¤‚≈«¬¡≈ ‹≈ √’∂Õ ¿∞‘Ȫ È∂
¡≈Ó Í≈‡∆ «Úº⁄ Á»‹∆¡ª Í≈‡∆¡ª «Úº⁄∫Ø
ÓÒ≈¬∆ ¤’ ’∂ ¡≈¬∂ Â∂ ¡≈Ó ¡≈ÁÓ∆
Í≈‡∆ Á∂ Ú’ª Â∂ ‹∞ÒÓ ’È Ú≈Ò∂
«Ú’Â∆¡ª ˘ Ù≈ÓÒ ’È Á≈ «ÚØË ’È
Á∆ ◊ºÒ ÏÛ∂ ‹ØÁ≈ „≥◊ È≈Ò ’‘∆Õ «¬√
√≈∂ Íz◊
Ø ≈Ó ˘ √‡∂‹ √’ºÂ ⁄È‹∆Â
Ï≈Û ÚÒØ∫ ÚË∆¡≈ „≥◊ È≈Ò ⁄Ò≈«¬¡≈
«◊¡≈Õ ‘≈‹ ÒØ’ª «Úº⁄∫Ø Ï‘∞ √≈∂ ÒØ’ª
Á≈ «Ú⁄≈ √∆ «’ «√√‡Ó ˘ ÏÁÒ ’∂ ‘∆
¡√Ò ÂÏÁ∆Ò∆ «Ò¡ªÁ∆ ‹≈ √’Á∆ ‘ÀÕ
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
Ó¬∆ B@AF
10
ÍÈ≈Ó≈ Í∂Í˜ Á∆¡ª
Ïπ«È¡≈Áª ˘ ÿØ÷«Á¡ª,
«Ú⁄≈«Á¡ª, √º⁄ ÂÒ≈Ù«Á¡ª
«Íz√
≥ ∆ÍÒ ÏÒ’≈ «√≥ÿ Ï≈‹Ú≈
(◊∞√
»  √πË≈), ÏÀ∫Í‡È (’ÀÈ‚
∂ ≈)
‡À’√ ⁄Ø∆ Á∂ ’≈Ò∂ Ë≥È ˘ «⁄º‡∂
Ë≥È ”⁄ ÏÁÒ‰≈, «Î ¿∞√ ÍÀ√∂ Á∂ «ÈÚ∂Ù
È≈Ò ¡º◊Ø∫ ‘Ø ’Ó≈¬∆ ’È ˘ ˜≈‘
’Á∂ ‘È, ÍÈ≈Ó≈ Í∂Í˜Õ «¬√ Ï≈∂ «¬º’
√≥÷Í
∂ «‹‘∆ ‹≈‰’≈∆ Í«‘Òª Í∂Ù ‘ÀÕ
¤Ø‡∂ ¤Ø‡∂ ’ÀÏ
∂ ∆¡È Á∂Ùª Á∂ È≈Ò
ÍÈ≈Ó≈ Áº÷‰∆ ¡Ó∆’≈ Á≈ «¬º’ º‡∆
Á∂Ù ‘ÀÕ «¬√ «Úº⁄ «¬º’ Ò≈¡ ÎÓ ÓØ√’
∂
ÎΩÈ√À’≈ √«Ê ‘À, «‹‘Û∆ ÁπÈ∆¡ª Ì
Á∆¡ª ¡÷Ï≈ª Á∆¡ª ¡º‹-’ºÒ∑ √π÷∆¡ª
ω∆ ‘ج∆ ‘ÀÕ «¬√ È∂ «¬≥‡ÈÀÙÈÒ
’È√Ø‡∆¡Ó ¡≈¯ «¬ÈÚÀ√‡∆◊∂«‡Ú
‹È«Ò√‡√ (¡≈¬∆.√∆.¡≈¬∆.‹∂.) ˘
ÍÈ≈Ó≈ Í∂Í˜ Á≈ √È√È∆÷∂˜ ÷πÒ≈√≈
’∆Â≈Õ «¬√ È∂ AA «ÓÒ∆¡È ÂØ∫ ÚºË
Á√Â≈Ú∂˜ Ó∆‚∆¬∂ ˘ ‹≈∆ ’∆Â∂ ‘ÈÕ ‘∞‰
ª ÓØ√’
∂ ÎΩÈ√À’≈ Á∂ ÁÎÂ ”Â∂ ¤≈Í≈
Ú∆ ÍÀ «◊¡≈ ¡Â∂ ’¬∆ Á√Â≈Ú∂˜ª Â∂
’≥«Í¿±‡ª ˘ ˜Ï ’ «Ò¡≈ «◊¡≈Õ
‡À’√ ⁄Ø∆ Á∂ Ó≈ÓÒ∂ ”⁄ ÍÈ≈Ó≈ Í∂Í˜
√≥√≈ Ì Á∆¡ª ’¬∆ Úº‚∆¡ª ‘√Â∆¡ª
Á∂ Ȫ¡ ˜≈‘ ’ ‘∂ ‘ÈÕ ¡º◊∂ ‹ª⁄
⁄ºÒ ‘∆ ‘ÀÕ ÷πÒ≈√≈ ‘Ø«¬¡≈ «’ ÁπÈ∆¡ª
Ì Á∂ ¡≈◊», Íz«√ºË∆ Íz≈Í ‘√Â∆¡ª Â∂
¡À◊˜À’«‡Ú ‡À’√ª ÂØ∫ Ï⁄‰ Ò¬∆ ¬∂Ê∂
¡≈͉∂ ÷≈Â∂ ÷ØÒÁ
∑ ∂ ‘È ¡Â∂ «Î ÍÈ≈Ó≈
Á∆ Ò≈¡ ÎÓ ’≈Ò∂ Ë≥È Á∆ ÚÂØ∫ ’È
Ò¬∆ «ÚºÂ∆ ’≈ÍØ‡
∂ ∆ ‡√‡ ω≈ «Á≥Á∆
‘ÀÕ «¬‘ ‡√‡ «Î ¡º◊∂ ÁπÈ∆¡ª Ì «Úº⁄
¡≈͉∂ ’≈ØÏ≈ ⁄Ò≈¿∞∫Á∂ ‘ÈÕ
ÍÈ≈Ó≈ ¡Â∂ ‘Ø ’À∂Ï∆¡È Á∂Ù
Ï‘∞ ÿº‡ ‡À’√ Ú≈Ò∂ Ï«‘Ù ‘È,
√Ú◊, ‹≥ÈÂÕ Ì≈ Á∂ √À∫‡Ò ÏØ‚
¡≈¯ ‚≈«¬À’‡ ‡À’√ (√∆.Ï∆.‚∆.‡∆.) Á∂
¡Î√ª È∂ B@@H «Úº⁄ ’≈ÍØ∂‡ª Á∆
Ò≈Ï∆ ’È Ú≈Ò∆ È∆≈ ≈‚∆¡ª (Ì≈Â
Á∂ ’Øˇ≈ ÿ∞‡≈Ò∂ È≈Ò √Ï≥ËÂ) Á∂ ÎØȪ
˘ ‡ÀÍ ’È Ú≈√Â∂ ÓØ√’
∂ ÎΩÈ√À’≈ ’ØÒ∫Ø
¡≈«◊¡≈ Ó≥◊∆Õ ÏØ‚ Á∂ Úº‚∂ ¡Î√ª ˘
ÓØ√’
∂ ÎΩÈ√À’≈ Áπ¡≈≈ √Ê≈Í ’∆Â∂ ◊¬∂
‡√‡ª √Ï≥Ë∆ ‹≈‰’≈∆ ‘≈Ò∆ «’√∂ ÂÈ
ͺÂÈ È‘∆∫ Òº◊ ‘∆ √∆, ‹ÁØ∫ «¬≥‚∆¡È
¡À’√ÍÀµ√ Á∆ ¡ÍÀÒ E, B@AF Á∆
«ÍØ‡ È∂ ’≈Î∆ Úº‚≈ ÷πÒ≈√≈ ’ «ÁºÂ≈Õ
‘∞‰ Ì≈Â∆ ‡À’√ ÏØ‚ È∂ «¬È∑ª ‡√‡ª
Á∂ ‚≈«¬À’‡ª Â∂ Ù∂¡ ‘ØÒ‚ª Á∂
«Ú√Ê≈ Ó≥◊∂ ‘ÈÕ
ÍÈ≈Óª Í∂Íª È∂ ¡‹È‡∆È≈,
¡≈¬∆√ÒÀ ∫ ‚, √≈¿± Á ∆ ¡∂ Ï ∆¡≈ Á∂
Ï≈ÁÙ≈‘, Ô» ¬∂ ¬∆ Á∂ ÷Ò∆Î≈, Ô»’∂È Á∂
≈Ù‡ÂÍÂ∆ ÍÀ∫‡Ø ÍØ√
Ø ∫∂ ’Ø ¡Â∂ D@ ‘Ø
√’≈∆ ¡«Ë’≈∆¡ª, ȘÁ∆’∆
«ÙÂ∂Á≈ª, √’≈∆ Óπ÷∆¡ª Á∆ ͤ≈‰
’∆Â∆ ‘ÀÕ ⁄∆È Á∆ ’«Ó¿±«È√‡ Í≈‡∆
Á∆ ÍØ«Ò‡«Ï˙Ø Á∂ È≈Ó Ú∆ ¡≈¬∂ ‘ÈÕ
√≈Ï’≈ Íz∆Ó∆¡ Ò∆ «Í≥◊ Á∆ Ë∆ Ò∆
¡À’√∆˙«ÒÈ √Ó∂Â, ’«Ó¿±«È√‡ Í≈‡∆
Á∂ ‹ÈÒ √’ºÂ ‘Ø Ú≈«¬˙Òª◊ Á∂ ÍπÂ
º 
‘Ø Á∂‘» Â∂ ‚∞◊
≥ «‹¡≈◊∆ Á∂ È≈Ó Ú∆ ÏØÒ
‘∂ ‘ÈÕ ⁄∆È Á∂ ÓΩ‹Á
» ≈ ≈Ù‡∆ ÍÂ∆
Ú∆ Ó≈«¬¡≈ Á∂ È≈◊ÚÒ ‘∂· Í≈È≈Ó≈
Á∆¡ª ’≥ÍÈ∆¡ª ”⁄ ‘≈˜∆ Ò∞¡≈ «‘ÀÕ
«Ïz«‡Ù ÍzË≈È Ó≥Â∆ ’ÀÓ»È Á≈ È≈Ó
¡≈¿∞‰ ”Â∂ ÒØ’ª È∂ Ø‘ Ì∂ È≈‘∂ “‡Ø∆˜
¡≈¿±‡“ ¡Â∂ ’ÀÓ»È Ó√‡ ’«Úº‡“ Ò≈¬∂
‘ÈÕ ‹ÈÂ’ ÁÏ≈¡ ¡Ë∆È ¿∞ ‘ ˘
¡≈͉∆¡ª ‡À ’ √ ∆‡Ȫ ‹ÈÂ’
’È∆¡ª ͬ∆¡ª ‘ÈÕ ’ÀÓ»È È∂ ÓπÈ≈Î∂
Ú≈Ò∆ ◊ºÒ √≈Î Ó≥È Ò¬∆ ‘ÀÕ Í ÒØ’
¡√Â∆Î≈ Ó≥◊ ‘∂ ‘ÈÕ
È≈Ò ‘∆ ¡≈¬∆√ÒÀ∫‚ Á∂ ÍzË≈È
Ó≥Â∆ «√◊ÓπÁ
≥  ◊∞ÈÒ≈◊√È, «‹√ ˘
ÒØ’ª Á∂ Ø‘ Ì∂ ÍzÁÙȪ Á∂ ÁÏ≈ ‘∂·
¡√Â∆Î≈ Ú∆ Á∂‰≈ «Í¡≈ ‘ÀÕ √ØÚ∆¡Â
Ô»È∆¡È «Íº¤Ø∫, Ó≈¿±√∂ Â∞≥◊ Á∂ ⁄∆È∆
«‘Ïª Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ «Úº⁄ Ó≈’√Ú≈Á∆
√Ó≈‹Ú≈Á Â∂ «Î √≈ÓÚ≈Á ÚºÒ Úˉ
Á∆¡ª ¡≈√ª Ϻfi∆¡ª √ÈÕ ‘∞‰ ª «¬¿∞∫
‹≈ÍÁÀ «‹Ú∂∫ √≈Ó≈‹ Â∂ √≈ÓÚ≈Á «¬º’Ø
ʪ Í‘∞⁄
≥ ◊¬∂ ‘È Â∂ ¡≈Í√ «Úº⁄ ‘ºÊ
«ÓÒ≈ ‘∂ ‘ÈÕ √ØÚ∆¡Â Ô»È∆¡È Á∂ ÓÒÏ∂
”⁄Ø∫ √≈Ó≈‹∆ Â≈’ª Á∆ ˺’∂ Ù≈‘∆ «Ú∞Ë
º
‚º‡‰ Ú≈Ò≈ ÍzË≈È Ó≥Â∆ ÚÒ≈Á∆Ó∆
Í»«ÂÈ Ú∆ «¬È∑ª Í∂Íª Á∂ «⁄º’Û ”⁄ Í»≈
◊Û∞⁄
º ‘ÀÕ ¡‹Ø’∂ »√ ’ØÒ∫Ø Â∆‹∆ ÁπÈ∆¡ª
Á∂ Ò∞‡
º ∂ Íπ‡
º ∂ ‹≈ ‘∂ ÒØ’ª Á∆ Ϫ‘ ÎÛÈ
Ú≈Ò≈ Ú∆ ⁄≈⁄∂ Á∆¡ª Ë∆¡ª Úª◊
Ó≈«¬¡≈ ‘ºÊØ ¿∞Ë≈«Ò¡≈ «◊¡≈Õ Íπ«ÂÈ
È∂ ÏÀ∫’ª ¡Â∂ ÙÀ‚Ø ’≥ÍÈ∆¡ª ≈‘∆∫ ÿº‡ ÂØ∫
ÿº‡/B «ÏÒ∆¡È Á∆ ≈Ù∆ ◊∞Í »Í
«Úº⁄ Ì∂‹∆Õ ÓÀ’√∆’Ø Á∂ ‚º◊ Ò≈‚,
¡«ÂÚ≈Á∆ ‹Ê∂Ï≥Á∆¡ª Á∂ ’≈’∞≥Ȫ ÂØ∫
«¬Ò≈Ú≈, Î∆Î≈ Á∂ ÁπÈ∆¡ª Á∂ ¿∞µÂÓ
«÷‚≈∆ Ò≈«¬˙ÈÒ ÓÀ√∆ Â∂ ¿∞√ Á∂ √≈Ê∆
«Ò˙È≈‚Ø ˙ÒØ¡ Ú◊∂ Úº‚∂ È≈Ó Ú∆
Í∂Íª ”⁄ ÏØÒ ‘∂ ‘ÈÕ ¡ºÒ≈ ÓπÏ≈’
(√ÍπÂ
º  √≈Ï’≈ «Ó√ ÍzË≈È) ¡≈«Á Ú∆
Ù≈ÓÒ ‘À Õ Í≈«’√Â≈È Á∂ Íz ≈ ¬∆Ó
Ó«È√‡ ÈÚ≈˜ Ù∆Î Â∂ Í«Ú≈ Á∆¡ª
⁄≈ ’≥ÍÈ∆¡ª Ï≈∂ Ú∆ ÍÂ≈ Òº◊≈ ‘ÀÕ
¬∂Áª Á∆¡ª ◊∞Í ’≥ÍÈ∆¡ª ‘∆ Úº‚∂ Úº‚∂
‹≈√»√ª Á∆ ÓÁÁ◊≈ ωÁ∆¡ª ‘ÈÕ
Ì≈ «Úº ⁄ ’∞ fi È≈Ó∆ «ÎÒÓ
¡À’‡ª Â∂ ¡À’‡Àµ√ª ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ E@@
Úº‚∂ «√¡≈√ÂÁ≈Ȫ ¡Â∂ ’≈ØÏ≈∆¡ª Á∂
È≈Ó Ú∆ ‹º◊ ˜≈‘ ‘Ø ‘∂ ‘ÈÕ ∆¡Ò
¡À√‡∂‡ Á∂ Óπ◊Ò ’∂ Í∆ «√≥ÿ, ¿∞ÁÔØ◊ÍÂ∆
◊ΩÂÓ ¡‚≈È∆ Á∂ Ì≈ «ÚÈØÁ ¡‚≈È∆,
¡≥‚ÚÒ‚ ‘√Â∆ «¬’Ï≈Ò Ó⁄∆ Á∂
È≈Ó Ú∆ Í∂Íª È∂ ˜≈‘ ’∆Â∂ ‘ÈÕ ˜≈‘
‘Ø«¬¡À «’ ¤Â∆√◊Û Á∂ Óπ÷
º Ó≥Â∆ ÓÈ
Á∂ ÒÛ’∂ ¡«ÌÙ’ Á∆ Ú∆ «Ïz « ‡Ù
Ú‹È∆¡≈ ¡≈¬∆√ÒÀ∫‚ «Úº⁄ ’≥ÍÈ∆ ‘ÀÕ
¿∞√ Á∂ Ï≈‘Ò∂ ÷≈«Â¡ª Á≈ ÍÂ≈ ¿∞‘
‘∆ ‘À ‹Ø ‚≈. ÓÈ Á∂ ⁄؉ ¡ÀÎ∆‚ÀÚ‡ «Úº⁄
«ÁºÂ≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ Ì≈ Á∂ Úº÷ Úº÷ Ù«‘ª
Á∂ E@ ÒØ’ª ˘ ÈØ«‡√ ‹≈∆ ‘Ø ⁄π’
º ∂ ‘ÈÕ
‹ª⁄ª ⁄ºÒ ‘∆¡ª ‘ÈÕ Ú∂÷Ø «÷ºÁØ «’‘Û∂
È≈¡Úª Á∂ ‘Ø ÍØÂÛ∂ ÎØÒÁ∆ ‘ÀÕ ¡∞‰
‹∂ÂÒ∆ Á∂ ȘÁ∆’∆ ÒØ’∂Ù ÙÓ≈ Á≈
Ȫ¡ Ù≈ÓÒ ‘À, ‹Ø ‡Ú≥‡∆ Î√‡ √À∫⁄π ∆
Ó∆‚∆¡≈ ’≥ÍÈ∆ ⁄Ò≈¿∞∫Á≈ ‘ÀÕ «ÚºÂ
Ó≥Â≈Ò∂ Á∆ «√º‡ Ú≈Ò∆ ‹ª⁄ «Èͺ÷ È‘∆∫
‘ØÚ◊
∂ ∆Õ ÏÁ∂Ù ”⁄ ‘ج∂ «¬√ ‡À’√ ‘ÀÚÈ
Á∆ ‹ª⁄ «ÚØË∆ Í≈‡∆¡ª √πÍ∆Ó ’Ø‡
Á∆ «È◊≈È∆ ‘∂· ’≈¿∞‰ Á∆ Ó≥◊ ’
‘∆¡ª ‘ÈÕ Ó≈ «Ò¡≈ Ò∆‚ª ˘ ⁄√’≈
⁄ΩËª, Â∂ ÍÀ√∂ Á≈! «ÎÒÓ ‹◊ Á∆¡ª
ÓÈÓØ‘‰∆¡ª ÷»Ï√» ‘√Â∆¡ª Ú∆ «Íº¤∂
È‘∆∫Õ «‹È∑ª Á∆ √πÁ
≥ Â≈ Â∂ ’Ò≈ Á≈ ‚≥’≈
Í»∂ √≥√≈ «Úº⁄ Úº‹ «‘≈, ‘∞‰ ÍÀ√∂ Á∆
⁄Ø Ï≈˜≈∆ «Úº⁄ Ú∆ ⁄Ó’ «‘≈Õ √πÁ
≥ 
«⁄‘∂ ‘∆ ’»Í ‹≈͉ Òº◊ ͬ∂ È∂Õ ¿∞‘
⁄Ó’ È‘∆∫ ‘∆Õ Í«‘≈Ú∂ Ì≈Ú∂∫ √π≥Á
‘È, Í ¡º÷ª Á∂ Í«‘Ò∂ ȱ ‘∞‰ ◊≈«¬Ï
È∂Õ ¡≈Ó ÒØ’ª ˘ “’Ω‰ ω∂◊≈ ’ØÛÍÂ∆”
‘Ø’≈ «Á≥Á≈ «Á≥Á≈ ¡≈Í ‘∆ ¡ÏÍÂ∆
Ï‰È Á∂ ⁄º’ ”⁄ Î√ «◊¡≈, ¡«ÓÂ≈Ï
Ï⁄ÈÕ «¬≥Ù’≈Î ‘؉
Ø ”Â∂ ¡ÀÙÚ«¡≈ ª
(Ï≈’∆ √¯≈ BI ”Â∂)
ACCOUNTANT
Corporate & Personal Business
Attends: CRA Audits
and Appeals
SUKHDEV SINGH CPA, CGA
TEL: (905) 793-0909
FAX: (905)-450-2165
10-2084 STEELES AVE EAST,
BRAMPTON, L6T 5A6
EMAIL: [email protected]
Ó¬∆ B@AF
¡≈ÂÓ «ÚÙÚ≈√ √ÎÒÂ≈ Á∆
È∆∫‘
Ò∂÷’ : ¬∂ÒÈ Ò≈«¬ ÓÀ’«◊«È√
«√º÷Ø «’ Â∞√∆∫ «¬‘ «’Ú∂∫ ’ √’Á∂
‘Ø :
* ¡≈͉∆ ¡≥Á»È∆ Ù’Â∆ Á≈
«ÈÓ≈‰ * ºÁ‰ È≈Ò È«‹º·‰≈ *
¡≈͉∆ «ÚÒº÷‰Â≈ «Ú’«√ ’È∆ *
¡≈͉∂ È∞’√ª ¿∞Â∂ «È◊≈‘ º÷‰∆ *
¡≈͉∂ «‹√Ó È≈Ò «¬’√π ‘؉≈ *
«Ï‘Â∆È ’È Ò¬∆ √Ê≈È ÒºÌ‰≈
*√È∂‘ Á∂ ¡≈͉∂ Á≈«¬∂ ˘ «Ú√Ê≈
Á∂‰≈ * √ÚÀ ÌØ√≈ ÍÀÁ≈ ’È «Úº⁄
Á» « ‹¡ª Á∆ ÓÁÁ ’È∆ ÓÈÓØ ‘ ’
’‘≈‰∆¡ª ¡Â∂ ’Ê≈Úª √Ó∂Â, «¬‘ ¡Â∂
‘Ø  «Ú‘≈’ ¡◊Ú≈¬∆ -Ò∆‘ª
Á√≈¿∞∫Á∆¡ª ‘È «’ √ÚÀ-¿∞√ Á∂
⁄π◊
≥ Ò «Ú⁄ Î√∂ «ÏȪ Â∞√∆∫ ¡≈͉≈ √ÚÀÌØ√≈ «’Ú∂∫ ÚË≈ √’Á∂ ‘ØÕ ¡≈͉∆ ÷πÁ∆
˘ ÏπÒßÁ ’È «Úº⁄ √ÎÒ ‘؉ «Úº⁄
ÓºÁÁ ’È Ú≈Ò∆ «’Â≈ÏÕ
¬∂ÒÈ Ò≈«¬ ÓÀ’«◊«È√ (AICCB@@E) «¬º’ ‘ºÊØ∫-‘ºÊ∆∫ «Ú’‰ Ú≈Ò≈
Ò∂÷’, Í«Ú≈’ ⁄«’Â√’, ’≈ØÏ≈∆
√Ò≈‘’≈ ¡Â∂ ¿∞µÿ≈ ÏπÒ≈≈ √∆Õ Ó≥Â∆
Á∂ ÂΩ ”Â∂ Ú∆‘ √≈Ò≈ «’ºÂ∂ ÂØ∫ Ï≈¡Á,
¿∞ ‘ √Ò≈‘’≈ ω «◊¡≈ ¡Â∂
◊Ò∂È‚∂Ò, ’ÀÒ∆ÎØÈ∆¡≈ «Úº⁄ ÚÀÒ∆
’≈¿±∫√«Òß◊ √À∫‡ Ú∆ √«‘-√Ê≈ÍÈ≈
’∆Â∆Õ AIG@«Ú¡ª «Úº⁄ ¿∞√È∂ ÁØ√Â∆
¿∞µÂ∂ ÷Ø‹ ’È∆ Ù∞» ’∆Â∆ ¡Â∂ «Á
ÎÀ∫‚«ÙÍ ÎÀ’‡ «Ò÷∆, ‹Ø ¡≈◊√Ï◊
ÎØ‡z√
À È∂ AIGI «Úº⁄ Íz’≈«Ù ’∆Â∆ ¡Â∂
B@@D «Úº⁄ √ØË∆ ◊¬∆Õ «¬º’ ¿∞µÿ∂ ÏπÒ≈∂
Ú‹Ø∫ ¿∞√È∂ Í≥‹≈‘ ÂØ∫ ÚºË Ò∂÷ ¡Â∂ «Ïz«≥ ◊≥◊
¡≈¿±‡ «Á ÏÀ√‡ «¬È Í∆ÍÒ ¡Â∂ «Á
ÏÀÒÀ∫√‚ Ò≈¬∆Î, ÁØÚ∂∫ ‘∆ ¡≈◊√Ï◊
Ïπ’√ È∂ Íz’≈«Ù ’∆Â∆¡ª, √Ó∂ ’¬∆
‘Ø «’Â≈Ϫ «Ò÷∆¡ªÕ
-0-0-0-
Ï◊≈Ú Á∂ ’∂∫Á «Úº⁄
Ò∂÷’ : ◊ΩÂÓ ÈÚÒº÷≈
Í∆ÍÒ˜ Ô»È∆¡È Î≈ ‚ÀÓ’
Ø ∂«‡’
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
11
ÈÚ∆¡ª Íπ√Â’ª
≈¬∆‡√ («ÁºÒ∆) È≈Ò ‹∞Û∂ ‹Ó‘»∆ ‘º’ª
Á∂ È≈ÓÚ ’≈’∞ ≥ È ◊Ω Â Ó ÈÚÒº ÷ ≈
√Ê≈ÍÂ∆ Á∂ ÒØ’ «ÚØË∆ «’Á≈ ¡Â∂
‘ Â∑ª Á∂ ‘’»ÓÂ∆ ÂØ∫ «Í¤≈÷Û∆ ˜Ï
«÷Ò≈Î ¡Â∂ ÁºÏ∂-’∞⁄Ò∂ ¡Ú≈Ó Á∂ ‘º’
«Úº⁄ Ï∂÷ΩÎ ¡≈Ú≈˜ ÏπÒßÁ ’È Ú≈Ò∆
Ù÷√∆¡Â ‘ÈÕ Òß Ó ≈ √Óª ¿∞ ‘
«¬’È≈«Ó’ ¡À∫‚ ÍπÒ∆‡∆’Ò Ú∆’Ò∆ Á∂
√Ò≈‘’≈ √≥Í≈Á’ Ú∆ «‘ ⁄πº’∂ ‘ÈÕ
Ï◊≈Ú Á∂ ’∂ ∫ Á «Úº ⁄ Ó≈˙Ú≈Á∆
Ò«‘ Ï≈∂ ¿∞È∑ª Á∆ Ù≈ÈÁ≈, ÌÚª
Â∂ Ï∂Ï≈’ ≈‹√∆ «ÚÙÒ∂Ù‰ Í∂Ù ’Á∆
«’Â≈Ï ‘À ‹Ø È≈ «√Î Ì≈Â∆ ‘’»ÓÂ
ÚºÒØ∫ ¡≈͉∂ ‘∆ ÒØ’ª «÷Ò≈Î «Úº„∆ ‘ج∆
‹≥◊ Á≈ ºʪ √«‘ ¡Â∂ Â’Í»È
ÍÁ≈Î≈Ù ’Á∆ ‘À √◊Ø∫ Ó≈˙Ú≈Á∆
Ò«‘ Ï≈∂ «√ºË∂ ¡È∞ÌÚ Á∂ ¡≈Ë≈ ”Â∂
Ï≈‘Óπº÷∆ ¡Â∂ √≥Â∞«Ò ‹≈‰’≈∆ Ú∆
Óπ‘º¬∆¡≈ ’Á∆ ‘ÀÕ «¬‘ Ï∂‹ØÛ ⁄È≈
‘ ¡◊ª‘ÚË» Â∂ ÂÏÁ∆Ò∆ Á∂ ÷≈«‘ÙÓ≥Á
Ò¬∆ Ò≈˜Ó∆ ÍÛ∑∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∆ «’Â≈Ï
‘ÀÕ
““¡«‘≥ √ ≈ Á∂ √Ì ÂØ ∫ ’º ‡ Û
‘Ó≈«¬Â∆ Ú∆ Ó≥ÈÁ∂ ‘È «’ ÷≈√ ‘≈Ò≈Â
‹ª Íz√«ÊÂ∆¡ª «Úº⁄ «‘≥√≈ ‹≈«¬˜ ‘∞≥Á∆
‘À Õ √‘» Ò Â «Ú‘» ‰ ∂ «‘º « √¡ª Á≈
’ÂÒ∂¡≈Ó ’È, ¡Ωª È≈Ò ‹Ï
‹È≈‘ ’È, Ϻ«⁄¡ª Á∆ ‘º«Â¡≈ ’È
ÂØ∫ Á≥◊∂Ï≈˜ ‘‹»Ó Á≈ ‡≈’≈ ’’∂
¿∞È∑ª ˘ Ø’‰≈ «’Ú∂∫ È‹≈«¬˜ ‘À.. ÷≈√
’’∂ ‹ÁØ∫ «¬‘ Ó≥«È¡≈ ‹ªÁ≈ ‘À «’
≈‹ ª ÷πÁ ¡ºÂÚ≈Á Á≈ «ÚØË ’È
Á∂ Ȫ ‘∂·, ÒØ’ Ò«‘ª ˘ ’∞⁄Ò‰ Ò¬∆
ÒßÓ∂ ¡Â∂ ÒÓ’Ú∂∫ »Í ”⁄ Â≈’ ¡Â∂
«‘≥√≈ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’È ”⁄ Òº«◊¡≈
‘Ø«¬¡≈ ‘À ¡Â∂ «¬‘ Ô’∆È∆ ω≈¿∞‰
Ò¬∆ «‘≥ √ ≈ Á∂ „ª⁄∂ ¿∞ µ Í ¡≈͉∆
¡˜≈∂Á≈∆ ˘ Ú «‘≈ ‘À «’ ÁºÏ∂’∞⁄«Ò¡ª Á≈ ‘ºÊ ’Á∂ Ú∆ ¿∞µÍ È≈
‘Ø √’∂Õ «Ò‘≈˜≈, «¬‘ Ó≥ȉ ÂØ∫ «fi‹’
«’¿∞∫ «’ Ò∞º‡-÷√πº‡ ¡Â∂ Á≈Ï∂ ÂØ∫ ÒØ’ª
Á∆ Ï≥Á-÷Ò≈√∆ Ò¬∆ Â≈’ Á∆ ÚÂØ∫
Ï≈Ï ‹≈«¬˜ ‘À, ‘≈Òª«’ «¬‘ Ò≈˜Ó∆
Ó≥ÈÁ∂ ‘ج∂ «’ ‡≈’∂ Á∆ ‘ ’≈Ú≈¬∆
¡≈͉∂ ¡≈Í ”⁄ ÒØ’ª Á∂ ’≈‹ ˘ ¡º◊∂
È‘∆∫ ÚË≈ ‘∆ ‘∞Á
≥ ∆Õ
““.. Ï◊≈Ú ≈‹ Á∂ Ú‹» Á
√ÓØ«¬¡≈ ¡Â∂ «¬º’ ¡«Èº÷Û ‘º’‘À ‹Ø
˙ÁØ∫ ‘’ ”⁄ ¡≈¿∞∫Á≈ ‘À ‹ÁØ∫ ≈‹,
«‹√Á∆ «‘≥ √ ≈ Á∂ √≈ËȪ ¿∞ µ Í
¡‹≈∂ Á ≈∆ ‘∞ ≥ Á ∆ ‘À , «¬È∑ ª Á≈
«¬√Â∂ Ó ≈Ò ÔÊ≈√«ÊÂ∆ ˘ Ï’≈
º÷‰ Ò¬∆ ÂÎÁ≈∆ È≈Ò ’Á≈ ‘À
¡Â∂ ¡Ú≈Ó Ò¬∆ ‹≈Ï ‘≈Ò≈ √Á∆Ú∆
ÂΩ ”Â∂ ω≈ «Á≥Á≈ ‘À ¡Â∂ «¬È∑ª ˘
Ú≈-Ú≈ ÍÀÁ≈ ’Á≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ¡«‹‘∂
‘’∆’∆ ‹ª √≥ Ì ≈Ú∆ ‘≈Ò≈ «Úº ⁄
‘∞’Ó≈È ‹Ó≈ª ÒØ’ª ˘ ¡ÍÓ≈È ¡Â∂
◊∞Ò≈Ó∆ Á∆ «˜≥Á◊∆ ”⁄ ‹’ÛÈ Á∂ ÔØ◊
‘Ø ‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ ¡≈˜≈Á∆ ¡Â∂ Óπ’Â∆
ËÈ≈„ª Á≈ ÷≈√ ‘º’ ω ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ
““.. «Ò‘≈˜≈ ‹ÁØ∫ º’ ≈‹ ÒØ’ª
«÷Ò≈Î ‹≥◊ ˘ ◊À’≈˘È∆ ’≈ È‘∆∫
«Á≥Á≈, Ì≈Ú Ó≈‰ «¬º˜Â Ú≈Ò∆ «˜≥Á◊∆
¡Â∂ ¡≈͉≈ Ì«Úº÷ ÂÀ¡ ’È Á∂ ‘º’
Ò¬∆ ÒÛ ‘∂ ÒØ’ª Á≈ Ò◊≈Â≈ «‘≥√’
ÁÓÈ ’ÈØ∫ È‘∆∫ ‘‡Á≈, ¡«‘≥√≈ Á∂
¿∞ÍÁ∂Ù ’ج∆ Ó≈«¬È∂ È‘∆∫ º÷Á∂ÕU
-0-0-0-
’zªÂ∆’≈∆ ¡À◊È√ √ÓÀ‚Ò∆
Ò∂÷’ : ‹√«Ú≥Á ‹ØË≈
¡À◊È√ √ÓÀ‚Ò∆: √≥√≈ Íz«√ºË
’zª Â∆’≈∆ À‚∆’Ò Ú∆ª◊‰≈ ¡Â∂
√Ó≈‹Ú≈Á∆ Ò∂÷’≈, ¡Ó∆’≈ Á∂ Áπ≈‚∂
Ù«‘ «Ó√Ω∆ «Úº⁄ AHIB «Úº⁄ ‹ÈÓ∆Õ
Í«Ú≈ Á∆ ¡≈«Ê’ Â≥◊‘≈Ò∆ ÂØ∫ Óπ’Â
‘؉ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’«Á¡ª Óπ„
º Ò∆ «√º«÷¡≈
Ò¬∆ Ï∂‘Á
º √≥ÿÙ ’∆Â≈Õ Ò≈Ò≈ Ò≈‹ÍÂ
≈¬∂ Á∂ Ï‘≈È∂ Ì≈Â∆ ≈Ù‡Ú≈Á∆ Ò«‘
È≈Ò ‹∞Û∆Õ Ì≈Â∆ ◊Á Í≈‡∆ Á∂
√«‘ÔØ◊ Ò¬∆ √≥√Ê≈ ω≈¬∆ Â∂ ◊Á∆¡ª
Á∆ √‘≈«¬Â≈ ’È Á∂ ÁØÙ «Úº⁄ ‹∂Ò∑ «Úº⁄
Ï≥Á ‘∆Õ »√∆ «¬È’Ò≈Ï «Íº¤∫Ø √≥√≈√Ó≈‹Ú≈Á Á≈ √πÍÈ≈ ÒÀ ’∂ ‹ÓÈ∆ Íπ‹
º ∆Õ
Ì≈ Á∆ ¡≈˜≈Á∆ Ò«‘ Ò¬∆ Ú∆∂∫Á
È≈Ê ⁄‡ØÍ≈«Ë¡≈«¬ Á∂ √πÍ«È¡ª Á∆
«Ì¡≈Ò Ï‰∆Õ «¬º’ ‹≥◊∆ ͺÂ’≈ Ú‹Ø∫
⁄∆È Á∂ √≥ÿÙ Á∂ √≈Òª «Úº⁄ ’zªÂ∆ Á≈
÷≈’≈ «Â¡≈ ’Á∆ ‘∆Õ Ú≈Í√
¡Ó∆’≈ ÍÂ∆ Â∂ AIE@ «Úº⁄ Òß‚È
«Úº⁄ «¬√ √≥√≈ ˘ ¡Ò«ÚÁ≈ ¡≈÷ ◊¬∆Õ
’≈Ó∂‚ Ó≈˙ È∂ ¿∞√˘ ⁄∆È∆ ’zªÂ∆ Á∆
ÓÙ≈Ò «’‘≈Õ «¬‘ «’Â≈Ï ¡À◊È√ Á∆
‹∆ÚÈ∆ Á∂ Ï‘≈È∂ ¿∞√Á∂ √Ó’≈Ò Á∂
«¬«Â‘≈√ ÚºÒ fi≈ ‘ÀÕ Ï∂‘Á
º Ω«⁄’ ÙÀÒ∆
«Úº⁄ «Ò÷∆ ◊¬∆ «¬‘ ‹∆ÚÈ∆ ¡À◊È√
Ï≈∂ Í≥‹≈Ï∆ «Úº⁄ ¤Í∆ Í«‘Ò∆ «’Â≈Ï
‘ÀÕ ‹√«Ú≥Á ‹ØË≈-Í≥‹≈Ï∆ Á≈ ÈΩ‹Ú≈È
’Ú∆ ¡Â∂ «Ú⁄≈’ ‘ÀÕ «¬‘ «¬√ ÷∂Â
Á∆ ¿∞√Á∆ Í«‘Ò∆ Íπ√Â’ ‘ÀÕ Ò∂÷’
Ú∆‘Ú∆∫ √Á∆ Á∂ «¬È’Ò≈Ï∆ «¬«Â‘≈√ Á∂
’¬∆ ‘È∑∂ ∂ ͺ÷ª ”Â∂ ΩÙÈ∆ Í≈¿∞∫Á≈ «¬√
«’Â≈Ï Á∂ ‘Ú≈Ò∂ È≈Ò «¬º’ √≥Ú≈Á Á≈
¡≈≥Ì ’Á≈ ‘ÀÕ
-0-0-0-
¡≈͉∆ «˜≥Á◊∆ Á≈ «‘º√≈ È‘∆∫ ω≈¿∞∫Á≈
ª ¿∞‘ ¡≈«◊¡≈È∆ ‘ÀÕ ‹∂’ «’√∂ ˘
ÍÂ≈ ‘À «’ ÷√≈ Ï∆Ó≈∆ «¬º’ Ú≈«¬√
È≈Ò ‘∞Á
≥ ∆ ‘ÀÕ «¬‘ Ï∆Ó≈∆ √∆ Á∂ «’√∂
Ú∆ «‘º√∂ Ò¬∆ ÿ≈Â’ «√ºË ‘Ø √’Á∆ ‘À
¡Â∂ «Î Ú∆ ’ج∆ «¬√ ˘ Ó≈Â≈ Á≈ »Í
√Ófi ’∂ «¬√ Á∆ Í»‹≈ ’∂ ¡Â∂ ÚÂ
º÷∂ ª ¿∞‘ ¡≈ÁÓ∆ ¡«◊¡≈È∆ ‘ÀÕ ‹ÁØ∫
«’ ⁄≈‘∆Á≈ «¬‘ ‘À «’ «’√∂ Ú∆ «◊¡≈È
˘ ‹Ø «’ «Ú«◊¡≈È’ ¡≈Ë≈ ”Â∂
Í«÷¡≈ ‘ØÚ,∂ ¡≈͉∆ «˜≥Á◊∆ «Úº⁄ Ò≈◊»
’’∂, ¿∞√Á∂ √π÷≈Ú∂∫ «√º«‡¡ª ˘ Ó≈«‰¡≈
‹≈Ú∂Õ ¡≈͉≈ ¡Â∂ ¡≈͉∂ ¡≈Ò∂-Áπ¡≈Ò∂
Á∂ ‹∆ÚÈ ˘ √π‘Í
º ‰ Ì«¡≈ ω≈«¬¡≈
‹≈Ú∂Õ
***
.. «ÚÙÚ∆’È ¡Â∂ «¬√Á∂ «‘Â
«ÚÙÚ ÚÍ≈ √≥√Ê≈ È∆Â∆◊ Ó≈ÓÒ∂
‘ÈÕ «‹Ê∂ «¬‘ ‘Ø ¡Á≈«¡ª Ò¬∆
È∆Â∆¡ª ω≈¿∞∫Á∂ ‘È, ¿∞Ê∂ Á∂Ù Á∆¡ª
«√‘ È∆Â∆¡ª, ÁÚ≈¬∆ È∆Â∆¡ª ¡Â∂
«√º«÷¡≈ Á∂ Í«‘Ò» Â∂ Ú∆ ¡≈͉∂ ÍzÌ≈Ú’∞ÍÌ
z ≈Ú Í≈¿∞∫Á∂ ‘ÈÕ «¬‘ ÏÛ∂ ‘∆ √»÷Ó
Â∆’∂ È≈Ò «’√∂ Ú∆ Á∂Ù Á∆ ≈‹È∆Â∆
Á∂ ˜∆¬∂, ÒØ’ª Á∆ «˜≥Á◊∆ ˘ ÍzÌ≈«ÚÂ
’Á∂ ‘ÈÕ
***
.. √≈‚∂ √Ó≈‹ «Úº⁄ Ï‘∞«◊‰Â∆
¿∞Ȫ∑ Á∆ ‘À ‹Ø Ò≈¬∆-Òº◊ ‘È, ‹Ø ¡≈͉∆
«ÚÚ∂’ ÏπË
º ∆ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò È‘∆∫ ’Á∂Õ
‹∂’ «¬≥fi Ú∆ ’‘∆¬∂ «’ ¿∞‘ ω∂-ω≈¬∂
≈‘ª Â∂ Â∞È≈ Í√≥Á ’Á∂ ‘È, ¡≈Í
¡≈͉∂ «ÁÓ≈◊ È≈Ò √Óº«√¡≈Úª Á≈ ‘ºÒ
’º„‰ Á∆ Ï‹≈«¬ ‹ª Ó≈Û≈-Ó؇≈ √Ø⁄‰
Á∆ Ï‹≈¬∂, «˜≥Á◊∆ ‹∆¿∞‰ Á≈ Ï«‰¡≈ω≈«¬¡≈ „≥◊ Ú ’∂ ‘∆ ÷πÙ «‘≥Á∂
‘ÈÕ «¬√ Ò¬∆ ¡«Ë¡ÀÈ ¡Â∂ «ÚÙÒ∂Ù‰
’È Ú≈«Ò¡ª Á∆, ⁄≥◊∂ ≈‘ Һ̉
Ú≈«Ò¡ª Á∆ «‹≥ÓÚ
∂ ≈∆ ω ‹ªÁ∆ ‘À «’
¿∞‘ ‘Øª ˘ «√÷≈¿∞‰, √Ófi≈¿∞‰ ¡Â∂
«Ï‘Â «˜≥Á◊∆ Á∂ ≈‘ Í≈¿∞‰Õ
-0-0-0-
Á»‹≈ Í≈√≈
Ò∂÷’ : ‚≈. ÁÒ‹∆ «√≥ÿ
«√‘ √º«Ì¡≈⁄≈ ¡Â∂ ¡≥Ë «ÚÙÚ≈√
Ò∂÷’ : ‚≈. «Ù¡≈Ó √πÁ
≥  Á∆ÍÂ∆
‚≈. √≈«‘Ï «√≥ÿ Á∂ √ÍπÂ
º  ‚≈. ÁÒ‹∆Â
«√≥ÿ ◊∞Ï≈‰∆ ‹∆¿∞∫Á∂ ‘ÈÕ «‹√ ’’∂
¿∞ È ∑ ª Á≈ √º ⁄ Á∆ Ì≈Ò Úº Ò Â∞  È≈
’∞ÁÂ∆ ‘À ¡Â∂ √πÌ≈«Ú’ Ú∆Õ √≈‚≈ ‚≈.
ÁÒ‹∆ «√≥ÿ ˘ Íz‰≈Ó ’È≈ ωÁ≈
‘ÀÕ ¿∞‘ ¿∞Ȫ∑ «ÚÒ∆¡ª Ù÷√∆¡Âª «Úº⁄∫Ø
«¬º’ ‘È ‹Ø «√Î √º⁄ «‹¿∞∫Á∂ ‘È Â∂
√≈‚∂ √Ì Ò¬∆ Íz∂ ‰≈ √zÂ
Ø Ú∆ ‘ÈÕ
- ÁÒ∆Í ’Ω «‡Ú≈‰≈
.. «¬º’ ÒßÓ∂ √Ó∂∫ «Íº¤∫Ø ‹∂’ ÓÀ∫ √Á≈
«‹¿±∫Á∆ «‘‰ Ú≈Ò∆ Íπ√Â’ «¬’Ø ÏÀ·’
«Úº⁄ ÍÛ∑∆ ‘À ª ¿∞‘ ‚≈. ÁÒ‹∆ «√≥ÿ
«⁄ “Á»‹≈ Í≈√≈”Õ ¡≥Â ≈Ù‡∆
«Ú«Ù¡ª ¿∞µÂ∂ ‘À≈È ’È Ú≈Ò∆ √º⁄≈¬∆
Â∂ ¡≈Ë≈« «¬ÂÈ∆ «◊¡≈È ÌÍ»
⁄È≈ ⁄ ’∂ ‚≈. ÁÒ‹∆ «√≥ÿ È∂
Í≥‹≈Ï∆ √≈«‘ Á∂ ÷˜≈È∂ «Úº⁄ «¬º’
¡ÈÓØ Ò ÂÈ Á≈ Ú≈Ë≈ ’∆Â≈ ‘À Õ
¡«◊¡≈ÈÂ≈ ¡Â∂ fi»· Á∂ ÿØ ‘È∑∂ ∂ «Úº⁄∫Ø
«È’Ò ’∂ √º⁄≈¬∆ Á∂ ΩÙÈ Ó≈◊ ÚºÒ
‹≈‰ Ò¬∆ «¬‘ Íπ√Â’ ÍºÊ ÍzÁÙ’ ‘ÀÕ
-◊∞«Á¡≈Ò «√≥ÿ (È≈Ú«Ò√‡)
.. ‚≈. ÁÒ‹∆ «√≥ÿ È∂ Á»‹≈ Í≈√≈
«’Â≈Ï «Ò÷ ’∂ ÓÈ∞÷
º Â≈ Á∆ Ó‘≈È √∂Ú≈
’∆Â∆ ‘ÀÕ «¬√ «¬È√≈È È∂ ¡º‹ º’ ¡È∂’
ÒØ’ª Á∆¡ª Ï∆Ó≈ ¡º÷ª ˘ ΩÙÈ∆ «ÁºÂ∆
‘À, Í ‘∞‰ ¿∞√ È∂ «¬√ «’Â≈Ï ≈‘∆∫
ÒØ’ª Á∂ Ï∆Ó≈ «ÁÓ≈◊ ˘ Ú∆ ΩÙÈ ’
«ÁºÂ≈ ‘ÀÕ
- ‹√Ú≥ «√≥ÿ ’≥ÚÒ
.. Â∞‘≈‚∆ «’Â≈Ï Á»‹≈ Í≈√≈ ‘∞‰∂
‘∆ ÍÛ∑ ’∂ ‘«‡¡≈ ‘ªÕ Â∞√∆∫ Ó∂∆¡ª Â∂
¡‰«◊‰Â ÒØ’ª Á∆¡ª «ÁÓ≈◊∆ ¡º÷ª
˘ ÈÚ∆∫ ΩÙÈ∆ «ÁºÂ∆ ‘ÀÕ
-√π÷Ï∆
.. Â∞‘≈‚∆ Íπ√Â’ “Á»‹≈ Í≈√≈”
√≈∂ ’≥Ó ¤º‚ ’∂ √≈∆ ÍÛ∑∆Õ Â∞‘≈‚≈
«¬≥’Ù≈Î ‘À≈È ’È Ú≈Ò≈ ¡Â∂ Ï‘∞Â
«ÁÒ⁄√Í ‘ÀÕ «¬√ «’Â≈Ï Á≈ Úº‚≈ «‘º√≈
Ì∂ Íz◊‡≈¿∞ ¿∞µÂ∂ ’∂∫Á« ‘À ¡Â∂ «¬‘
Íz◊‡≈¿± Ï‘∞ √π¡≈ÁÒ≈ ‘ÀÕ
- «Í¡≈≈ «√≥ÿ ÌØ◊Ò
.. Á»‹≈ Í≈√≈ «’Â≈Ï ˘ ÓÀ∫ ¿±Û∂
ÂØ∫ ¡ÀÛ∂ º’ Í«Û∑¡≈ ‘ÀÕ «È√≥Á‘
∂ Á»‹≈
Í≈√≈ Í≥‹≈Ï∆ «Úº⁄ ¡≈͉∆ ̪ Á∆
Í«‘Ò∆ Ó‘≈È ⁄È≈ ‘À «‹√ Á≈ «◊¡≈È
√≈«‘ Á∂ «ÍÛ «Úº⁄ ’ج∆ √≈È∆ È‘∆∫Õ
- ’ÈÀÒ «√≥ÿ «Ê≥Á
.. Á»‹≈ Í≈√≈ Íπ√Â’ «Úº⁄ Ï‘∞Â
’∞fi
º ÈÚª ‘À ¡Â∂ ¡≥Á≈˜∂ È≈ÒØ∫ Ú∆ ÈÚª
‘ÀÕ Ó≈¡’∂ Á∆ ⁄È≈ ‘ÀÕ
- ‘Ì‹È «√≥ÿ ‘∞Á
≥ Ò
.. Â∞‘≈‚∆ Íπ√Â’ Á»‹≈ Í≈√≈ «¬º’
¡Ó ⁄È ‘À, «‹√ ≈‘∆∫ «◊¡≈È Á∂
Ú∂Ú∂ «¬º’ Íπ÷Â◊∆ Ï÷ÙÁ∂ ‘ÈÕ «¬√
Íπ√Â’ «Ú⁄Ò∂ Ò∂÷ª Á∆ Í≈ÁÙ∆, ÒØ’
ͺ÷∆ Ì≈ÚÈ≈ Á≈ ¡≈͉≈ «¬º’ «ÚÒº÷‰
ÔØ◊Á≈È ‘ÀÕ -˙Ó Íz’≈Ù ◊≈√Ø
-0-0-0-
Ï»‘-∂ Ï≈∆¡ª
Ò∂÷’ : È«≥Á «√≥ÿ ’Í»
.. ‘∞‰ ’ج∆ «Ú¡’Â∆ «◊¡≈È
Íz≈Í ’È Ó◊Ø∫ Ú∆ ¿∞√ «◊¡≈È ˘
«¬√ «’Â≈Ï Ï≈∂..
Â∞‘≈‚∆ «’Â≈Ï “Á»‹≈ Í≈√≈” Ï‘∞Â
‘∆ «ÁÒ’Ù ⁄È≈ ‘ÀÕ Ï‘∞ «ÁÒ⁄√Í∆
È≈Ò ÍÛ∑ «‘≈ ‘ªÕ
- ÷πÙÚ≥ «√≥ÿ
.. ’ÒÔ∞◊ Á∂ «¬√ Í«‘∂ «Úº⁄
’∆Óª Á∆ ‡∞º‡-̺‹ Á∂ ’≈È ¡√∆∫
Ï‘∞Â≈ fi»· «‹¿±‰ Òº◊ ͬ∂ ‘ªÕ ¡«‹‘∂
√Ó∂∫ «Úº⁄ √º⁄ Á∆ Ì≈Ò ÚºÒ Â∞È≈ ‹Ø÷Ó
Ì«¡≈ ’≥Ó ‘À Â∂ «¬√ ’≥Ó Ò¬∆ Ï‘∞Â
ÓπÒ
º Â≈È≈ ÍÀ∫Á≈ ‘ÀÕ ◊∞Ï≈‰∆ È≈Ò «√≥‹∂
* Á» ‹≈ ’∂ ‘∆ ÍÂ≈ Òº◊Á≈ ‘À
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
«’ ÿ ’∆ ‘∞Á
≥ ≈ ‘ÀÕ
* ¡√∆∫ ÓΩ ÂØ∫ È‘∆∫ ‚Á∂, ¡√∆∫
ÓÈ ÂØ∫ ‚Á∂ ‘ªÕ
* Ó‘≈È ’Ú∆, ¡≈͉∆
’«ÚÂ≈Úª «Úº⁄, ˜Ï≈È Á∂ ÷˜≈È∂ Ì
«Á≥Á∂ ‘ÈÕ
* ÒÀ¡ «Úº⁄ „Ò∆ ‘ج∆ √π≥ÁÂ≈
˘, ’«ÚÂ≈ ’«‘≥Á∂ ‘ÈÕ
* Ϻ ⁄ ∂ Á≈ Ȫ, Ó≈«Í¡ª Úº Ò Ø ∫
Ϻ⁄∂ ˘ «Ó«Ò¡≈ ÂØ‘Î≈ ‘∞≥Á≈ ‘ÀÕ
* Ì≈ Á∂ ÒØ ’ , ËÓ ÂØ ∫
«√Ú≈«¬, ‹∆ÚÈ Á∂ ‘ ͺ ÷ Íz  ∆
Ò≈ÍÚ≈‘ ‘ÈÕ
* «Í¡≈∂ È≈Ò ◊ºÒª ’«Á¡ª,
ÏÛ∆¡ª ◊ºÒª ¡‘∞ÛÁ∆¡ª ‘ÈÕ
* Í≥‹≈‘ √≈Ò Á≈ «Ú¡’Â∆ √Ì
Í≈√∂ ÂØ∫ ÂÏÒ∂ Úª◊ ’º«√¡≈ ‘∞≥Á≈ ‘ÀÕ
* π fi ∂ Ú ∂ ∫ ÿº ‡ ‰ È≈Ò, Ô≈Á
Ù’Â∆ Ú∆ ÿº‡ ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ
* Ó»  ÷ ÿ∞ ≥ Ó Á∂ - «ÎÁ∂ ‘È,
«√¡≈‰∂ √À ’Á∂ ‘ÈÕ
* ‹∂ ÓΩ È≈ ‘∞≥Á∆ ª ’ج∆ ËÓ
Ú∆ È‘∆∫ √∆ ‘؉≈Õ
* √ÎÒ «Ú¡’Â∆, Ïπ„≈Í∂ «Úº⁄
Ú∆ Ò≈Ì’≈∆ ’≥Óª «Úº⁄ πºfi∂ «‘≥Á∂
‘ÈÕ
* «¬√Â∆ Á∆ √π≥ÁÂ≈ È≈ÒØ∫ Ú∆
¿∞ √ Á≈ ÙÓ≈¿∞ ‰ ≈ ÚË∂  ∂ √Ø ‘ ‰≈
Òº◊Á≈ ‘ÀÕ
* ¡≈≈Ó Âª ‘∆ ⁄≥◊≈ Òº◊∂◊≈,
‹∂ «¬√Á∆ «Ó¡≈Á ‘ØÚ∂Õ
* ¿∞‘∆ ‹≈ÈÚ «ÏÓ≈ ÍÀ∫Á∂ ‘È,
«‹È∑ª ˘ ÓÈ∞º÷ Í≈ÒÁ≈ ‘ÀÕ
* ‹» ¡ ≈, ÒØ Ì Á≈ Íπ º Â  ¡Â∂
΋»Ò ÷⁄∆ Á≈ «Í˙ ‘∞≥Á≈ ‘ÀÕ
* «’√∂ √≈‘Ó‰∂ fi» · ÏØ Ò ‰≈,
¿∞√ Á∆ Ï∂«¬º˜Â∆ ’È Úª◊ ‘∞≥Á≈ ‘ÀÕ
* ’¬∆ «ÁÈ ÓÂ∂ ¬ ∆¡ª Ó≈Úª
Ú◊∂ ‘∞≥Á∂ ‘ÈÕ
* ’Ø ¬ ∆ Ú∆ «Ú¡’Â∆ «Ú‘Ò≈
«‘ ’∂ √≥ √ ≈ «Úº ⁄ Íz « √º Ë È‘∆∫
‘Ø«¬¡≈Õ
* È≈√Â’ Á∆ √Ω∫‘ Á∂ ’ج∆ ¡Ê
È‘∆∫ ‘∞≥Á∂Õ
* Ù≈Ï∆ Á≈ √»  ‹ ⁄Û∑ Á ≈ ‘∆
Ù≈Ó ˘ ‘ÀÕ
-0-0-0-
‹Ó‘»∆¡Â ’‡«‘∂ «Úº⁄
Ò∂÷’ : ¡π≥ËÂ∆ ≈¬∂
«¬√ √≥◊«z‘ «Úº⁄ ¡π≥ËÂ∆ ≈¬∂
Á∂ ⁄؉Ú∂∫ Ò∂÷ ¡Â∂ ‚∂«Ú‚ Ï√≈Ó∆¡ª
È≈Ò ⁄≈ ÒßÓ∆¡ª «¬≥‡«Ú¿± Ù≈ÓÒ
’∆Â∆¡ª ◊¬∆¡ª ‘È ‹Ø ÷º Ï ∆¡ª
‹Ó‘»∆¡Âª Á∂ Ȫ¡ ‘∂· ¡Â∂ ÎΩ‹∆
Â≈’ Á∂ ˜Ø  Ï’≈ Ú«‘Ù∆
Ó¬∆ B@AF
12
Â≈È≈Ù≈‘∆¡ª Á≈ Ï≈÷» Ï ∆ ÍÁ≈Î≈Ù
’Á∆¡ª ‘È ¡Â∂ ÓÈ∞ º ÷ Â≈ Á∆
«Ï‘Â∆ Â∂ √º ⁄ ∆ Âº ’ ∆ Ò¬∆
√≈Ó≈‹Ú≈Á Â∂ √Ó≈¬∂Á≈∆ ˘ ÷ÂÓ
’’∂ «¬√ Á∆ ʪ «¬º’ «¬È√≈Î Â∂
Ï≈Ï∆ ¡≈Ë≈« ÁπÈ∆¡ª ¿∞√≈È
Á∆ ¡‰√Á∆ ÒØÛ ¿∞Í ˜Ø «Á≥Á∆¡ª
‘È
***
““Áπ È ∆¡ª Á∆ √Ì ÂØ ∫ Úº ‚ ∆
‹Ó‘»  ∆¡Â Á∆ ‘’∆’ Á∂ «¬È∑ ª
Íz ∂ Ù ≈È ’È Ú≈Ò∂ Ú∂  «Ú¡ª «Úº ⁄
¡π ≥ Ë Â∆ ≈¬∂ ’≈«Ú◊ Ù∞ º Ë Â≈ Á∂
È≈Ò-È≈Ò Âº Ê ◊ Ù∞ º Ë Â≈ ω≈¬∆
º÷Á∆ ‘ÀÕ ◊ΩÂÒÏ ‘À «¬√ Í≈¬∂ Á≈
√πÓ∂Ò «ÚÒ≈-‡≈Úª ‘∆ ’ √’Á≈ ‘ÀÕ
≈¬∂ √Ú≈Ò ’Á∆ ‘À «’ ’∆ √≈‚∆
Óπfi≈¬∆ ‘ج∆ ‹Ó‘»∆¡Â ÓÈ∞º÷ ‹≈Â∆
Á≈ ¡≈÷∆ ÍÛ≈¡ ‘ØÚ∂◊∆ ¡Â∂ ¿∞‘
«Ú√Â≈ ”⁄ «Á÷≈¿∞∫Á∆ ‘À «’ ¡≈«÷
«’¿∞∫ «¬√ √≥Ì≈ÚÈ≈ ˘ √√∆ ÂΩ
”Â∂ ÷≈‹ È‘∆∫ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈Õ
-ÈØÓ ⁄ΩÓ√’∆
““«‘≥Áπ√Â≈È Á∆ ¿∞Ì ‘∆ Ó≥‚∆
Á∆ ¡À È ∆ ‹ÙÈ∆ ÷∆ÁÁ≈∆ Á∂
Ï≈Ú‹» Á , ≈¬∂ √≈˘ ¡√Ò∆
«‘≥ Á π √ Â≈È «Úº ⁄ ÒÀ ‹ªÁ∆ ‘À ¡Â∂
¿∞ Í Ò∂ Óπ Ò ß Ó ∂ ˘ ˙ÁØ ∫ º ’ ÷π  ⁄Á∆
‹ªÁ∆ ‘À ‹ÁØ ∫ º ’ «’ ¡√∆∫ √≈‚∂
√«Ó¡≈ Á∂ , √≥ Ì Ú ÂΩ  Â∂ √Ì ÂØ ∫
⁄π ‰ Ω  ∆Í»  È √Ú≈Òª Á∂ » - Ï-» ‘Ø
‹ªÁ∂ «’ «Ú’≈√ Á∂ Ȫ¡ ”Â∂ ¡≈«÷
¡√∆∫ ’∆-’∆ ¡Â∂ «’√-«’√ Á∆ ÏÒ∆
Á∂‰ Á∆ «¬º¤≈ º÷Á∂ ‘ª? ≈¬∂ √≈‚∂
√«Ó¡ª Á∂ √Ì ÂØ∫ «ÁzÛ ¡Â∂ ÓΩ«Ò’
«⁄≥Â’ª «Úº⁄Ø∫ «¬º’ ‘ÀÕU
- ÈÀ˙Ó∆ ’Ò≈¬∆È
¡Ó∆È∆¡≈¬∆-¡Ó∆’È ‚∂«Ú‚
Ï√≈Ó∆‡ª ∂‚∆˙ Ïz≈‚’≈√‡, Ò∂÷’
¡Â∂ «¬È≈Ó ‹∂± «√≥‚∆’∂«‡‚ ∂‚∆˙
ÍzØ◊≈Ó ¡≈Ò‡zÈ∂«‡Ú ∂‚∆˙ Á∂ Ï≈È∆
¡Â∂ «ÈÁ∂ Ù ’ ‘ÈÕ ‹Ø «Â≥ È
Á‘≈«’¡ª ÂØ ∫ Úº ÷ Ø - Úº ÷ ∂ Óπ Ò ’ª Á∂
AE@ ∂ ‚ ∆˙ √‡∂ ٠Ȫ ÂØ ∫ √π « ‰¡≈
‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ¿∞‘ Ú≥È-√πÚ≥È∂ ÷∂Âª ”⁄
’≥Ó ’È Ú≈Ò∂ ¡Ó∆’≈ Á∂ √Ì ÂØ∫
¡‰Êº ’ , ⁄Ø ‡ ∆ Á∂ ¡≈˜≈Á «÷¡≈Ò
ͺÂ’≈ª «Úº⁄Ø∫ «¬º’ ‘ÀÕ ¿∞√Á∂ Ò∂÷
Ú∆’ Ú◊∂ ÓÙ‘»  √≈«Ò¡ª «Úº ⁄
¤ÍÁ∂ «‘≥ Á ∂ ‘ÈÕ ¿∞ ‘ ¡≈ÒÓ∆
Ó≈Ó«Ò¡ª,
√≈Ó≈‹Ú≈Á,
√Ó≈¬∂ Á ≈∆, ¡≈«Ê’ √≥ ’ ‡ ,
Ó∆‚∆¡≈ Â∂ Íz ⁄ ≈ √≈ËȪ ¿∞ Í 
’≈ÍØ  ∂ ‡ , ¡≈ÒÓ∆ Ï◊≈Úª ¡Â∂
ÓÈ∞º÷∆ ‘º’ª Ï≈∂ Ï∂Ï≈’∆ È≈Ò ÂÏ√∂
’Á≈ ‘ÀÕ ÈØÓ ⁄ΩÓ√’∆, ¡π≥ËÂ∆ ≈¬∂,
‘≈Ú‚ «‹È, «⁄‚ ÚΩÒÎ, Â≈«’
¡Ò∆, ¡À ‚ Ú‚ √¬∆Á, «¬’Ï≈Ò
¡«‘ÓÁ ¡≈«Á «⁄≥  ’ª È≈Ò ¿∞ √ Á∂
√Ú≈Ò-√≥Ú≈Á Á∆¡ª «’Â≈Ϫ Ï‘∞Â
⁄«⁄ ‘Ø ¬ ∆¡ª ‘ÈÕ ‹≥ Ó » - ’ÙÓ∆
«Úº⁄ ¡Â∂ ‘Ø «÷º«Â¡ª «Úº⁄ ÓÈ∞º÷∆
‘º’ª Á∂ ÿ≈‰ Á≈ ÓπºÁ≈ ËÛºÒ∂ È≈Ò
¿∞·≈¿∞‰ ’≈È ““ÁπÈ∆¡≈ Á∆ √Ì ÂØ∫
Úº‚∆ ‹Ó‘»∆¡ÂU Á∆ ‘’»Ó È∂ BC
√Â≥Ï B@AA ˘ ¿∞√˘ ‘Ú≈¬∆ ¡º‚∂
ÂØ∫ Ú≈Í√ ÓØÛ «ÁºÂ≈ √∆ ¡Â∂ ¿∞√Á∂
«‘≥ Á π √ Â≈È ¡≈¿∞ ‰ ¿∞ µ Í ¡‹∂ º ’
Í≈Ï≥Á∆ Òº◊∆ ‘ج∆ ‘ÀÕ
«’Â≈Ϫ Íz ≈ Í ’È Ò¬∆
√ßÍ’ ’Ø :
‘Ïß√ «√ßÿ DAF-HAG-GADB
Ó≈√‡ Ì‹È D@C-DEE-DBB@
Progressive taxation: the original crowdfunding
Erika Shaker
Perhaps it shouldn’t come as
a shock that, as ends no longer
come close to meeting, and as
households reel under the strain of
systems and employers that treat
quality of life as an inconvenience,
people are turning to “alternative
funding models” to try and buy
themselves some security.
Which means that moms-tobe in the U.S., without maternity
leave benefits, are crowdfunding to
try and literally buy some time with
their newborns.
Or recent graduates,
increasingly desperate at the
prospect of paying off their debt
loads while barely staying afloat in
an insecure job market, are hoping
that sympathetic friends and
strangers might kick(start) in a few
bucks to help out.
Crowdfunding may just be the
new way to finance your personal
life, explains Forbes magazine
(assuming that maternity leave
benefits and a nation of graduates
unburdened by crippling student
debt in an increasingly insecure job
market is only about one’s personal
life).
Indeed, on GoFundMe there
are a reported total of 6,000
fundraising campaigns mentioning
the words “maternity leave” or
“childcare” (raising more than $9
million); between 2011-14, the
number of campaigns mentioning
“tuition” rose by a whopping
4,547%. After all, explains the
cofounder of YouveGotFunds.com,
“Why would college students want
to graduate owing $150,000 plus in
loans if they have family, friends and
possibly community members who
can help, enabling them to start their
careers in a better place?”
But is monetizing the
“kindness of strangers” a solution to
the deeper problems that plague
us? Or is just a way to reinforce the
idea that if you can’t individually
overcome systemic inequality you
better be good at marketing
yourself to a sympathetic audience
of potential patrons?
“Well, what do you expect?”
some may say. “You’re talking about
the U.S. after all. In Canada we
have a social safety net.
Crowdfunding is just for extras.”
I mean, this is Canada.
Canada. Where, as a result
of
longstanding
federal
government inaction, Idle No More
started a crowdfunding campaign
to build homes in First Nations
communities, explaining to
prospective donors that a “healthy,
productive and dignified home
brings life and joy to families.”
Canada. Where legislative
changes have also resulted in
people having to seek alternative
funding sources to launch
constitutional challenges (which
once could have been eligible for
public funding through the Court
Challenges Program).
But in a climate of “taxes are
bad and program spending is
worse”, perhaps public interest
litigation, like human rights and
dignity for Indigenous families and
communities, has been redefined
as an “extra”.
I have no problem with the
idea of charitable giving in
principle. People can—and do—
give money to the various
individuals, initiatives and causes
they wish to support.
But the point is: it’s voluntary.
Which means you give the
amount you choose or can afford
to support who or what you want.
And because of this it’s inherently
unreliable.
It may be nice (and
depending on the size of the
donation, it may get you lots of
positive feedback and warm
fuzzy feelings and newspaper
headlines). It may be well
intentioned. But none of that
makes it fair.
Assuming fairness is what
we’re after, of course.
Because in the world of
charities it’s not those with the
greatest amounts of money who
give the largest proportion of it to
causes they agree with (yes,
even when taking branded wings
of hospitals and university
schools of management into
consideration). It’s those who
have the least who proportionately
give the most. Which may be not
so bad when we’re talking about
boutique projects—but it’s an
inherently inefficient way to fund a
basic quality of life for all of us.
The most recent set of
revelations of global tax avoidance
by the wealthiest have
underscored how collective
responsibility
without
accountability can become a
voluntary activity based on
privilege. Where, as it has been
said: wealth doesn’t trickle down;
it gushes offshore.
There’s no question that our
current model needs work—
loopholes must be closed, and
those who attempt to pay their
way out of civic responsibility
(along with those who profit from
this lucrative industry of
avoidance) must be held
accountable.
We deserve a system that
comes with full assurance that
those who make the most, pay
the most (even if their less
glamorous, tax-based contribution
doesn’t come with our slavish
gratitude); one that efficiently and
fairly ensures that we all
contribute to and benefit from our
collective investments in social
and economic growth.
Not based on pet projects.
Not based on fair-weather or selfserving (frequently tax deductible
and definitely media friendly)
generosity. Based on a sense of
communal responsibility and the
acknowledgement of how a better
standard of living is good for all of
us—not just those in a position to
contribute the most to it (or to
theirs’).
Progressive taxation is the
original crowdfunding. When it
comes to the public good, keep
your standards high. And accept
no substitutes.
Erika Shaker is Director of
Education and Outreach at the CCPA.
Follow Erika on Twitter @ErikaShaker.
Ó¬∆ B@AF
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
13
Ì≈Â∆ «’√≈È Ô±È∆¡È, ¬∂’Â≈ (‚’Ω∫Á≈) Á≈ √±Ï≈
‚ÀÒ∆◊∂‡ «¬‹Ò≈√ ͱ∂ ‹ØÙØ-÷ØÙ È≈Ò ‘Ø«¬¡≈
‹◊ÓØ‘È «√ßÿ Í«‡¡≈Ò≈
Ì≈Â∆ «’√≈È Ô±È∆¡È ¬∂’Â≈
‚’Ω∫Á≈ Á≈ √±Ï≈ ‚ÀÒ∆◊∂‡ «¬‹Ò≈√ BI
Ó≈⁄ 鱧 ÁπÍ«‘ Ùπ± ‘Ø ’∂ CA Ó≈⁄ ȱß
Ù≈Ó Âæ’ Í±Ø ‹ØÙØ ÷ØÙ È≈Ò ‘Ø«¬¡≈Õ
«¬‘ «¬‹Ò≈√ ‹Ê∂ÏÁ
ß ∆ Á∂ Ó‘±Ó
˜Ó∆È∆ ÿØÒ Á∂ Ù‘∆Á «ÍzÊ∆Í≈Ò ⁄æ’
¡Ò∆Ù∂  ȱ ß √Ó«Í √∆ ‹Ø «Í¤Ò∂
«¬‹Ò≈√ ÂØ∫ Ï≈¡Á A@ ¡’±Ï B@A@
鱧 ˜Ó∆È∆ ÿØÒ ÁΩ≈È, Í∆Û «’√≈È
Á∆ ˜Ó∆È ‘Ûæ͉ Ú≈Ò∂ ¡≈Û∑Â∆¬∂ ¡Â∂
◊π ß ‚ ≈ ◊Ø ‘ È≈Ò «Âæ ÷ ∆ fiÛÍ «Ú⁄
Ù‘≈Á Á∂ ◊¬∂ √ÈÕ
«¬‹Ò≈√ Á∆ Ùπ  ± ¡ ≈ √Óπ æ ⁄ ∂
«’√≈È∆ ÿØÒ Á∂ Ù‘∆Áª ¡Â∂ ÷≈√ ÂΩ
”Â∂ Ù‘∆Á «ÍzÊ∆Í≈Ò ⁄æ’ ¡Ò∆Ù∂ ȱß
‹Ê∂ÏÁ
ß ∆ Á≈ fiß‚≈ È∆Ú≈ ’’∂ Ù˪‹Ò∆
Á∆ √Ó ‹Ê∂ÏÁ
ß ∆ Á∂ √∆È∆¡ Ó∆ ÍzË≈È
ÓÈ‹∆ «√ßÿ “ËÈ∂” È∂ ¡Á≈ ’∆Â∆Õ
√≈∂ Íø‚≈Ò «Ú⁄ Í‘πß⁄∂ A@@ Á∂
’∆Ï ‚À Ò ∆◊∂ ‡ ª √À ∫ ’Û∂ ¡≈◊± ¡ ª Â∂
Ú’ª È∂ «¬√ √Ó∂∫ B «Ó߇ Á≈ ÓΩÈ Ë≈
’∂ ÙË≈ Á∂ ÎπæÒ Ì∂‡ ’∆Â∂Õ «¬√ √Ó∂∫
¡‹Ó∂ “¡’Ò∆¡ª” Á∂ ◊∆ È∂ Ó≈‘ΩÒ È±ß
◊Ó◊∆È Â∂ Ø‘ Ìͱ ω≈ «ÁæÂ≈Õ
«¬√ ¿πÍß “Ù‘∆Á √≈Ê∆˙ Âπ‘≈‚≈
ÍÀ ◊ ≈Ó, ‹≈∆ æ ÷ ‰≈ ˛ √ß ◊ ≈Ó” Á∂
È≈¡«¡ª Á∆ ◊±‹
ß ”⁄ ‹Ê∂ÏÁ
ß ∆ Á≈ fiß‚≈
Ò«‘≈«¬¡≈ «◊¡≈Õ
fiß ‚ ≈ Ò«‘≈¿π ‰ Á∆ √Ó ÂØ ∫
Ï≈¡Á √±Ï≈ ÍzË≈È Ï±‡≈ «√ßÿ Ïπ‹«◊æÒ
È∂ ¡≈͉∂ √ß÷Í
∂ √ßÏË
Ø È ”⁄ Ù‘∆Á Á∂ ≈‘
”Â∂ ⁄æÒ‰ Á≈ Íz‰ Áπ‘≈™«Á¡ª «’‘≈
«’ ¡æ‹ ‘Ø Ú∆ «ÁzÛ «¬≈Á∂ È≈Ò «Âæ÷,∂
¶Ó∂ Â∂ √ªfi∂ √ßÿÙª ÂØ∫ «ÏÈ≈ ’ج∆ ⁄≈≈
È‘∆∫Õ «√Î Â∂ «√¯ «Âæ÷∂ √ßÿÙ ‘∆
Íø‹≈Ï Á∆ Í∆Û ’˜≈¬∆ «’√≈È∆ ȱß
Ï⁄≈¡ √’Á∂ ‘È «‹√ Ò¬∆ √≈鱧 ‘Ø
Úæ Ë ÂÈÁ∂ ‘ ∆ ¡Â∂ ’π  Ï≈È∆ È≈Ò
¡◊Ú≈¬∆ ’È ÚæÒ Úˉ≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ
ÍzË≈È Á∂ √ß÷Í
∂ √ßÏË
Ø È ÂØ∫ Ï≈¡Á
«Í¤Ò∆ √±Ï≈ ’Ó∂‡∆ 鱧 Ìß◊ ’È Á≈
¡ÀÒ≈È ¡Â∂ «¬‹Ò≈√ 鱧 ‹Ó‘±∆ „ß◊
È≈Ò ⁄Ò≈¿π‰ Ò¬∆ √±Ï≈ ’Ó∂‡∆ ÚÒØ∫ E
ÓÀ ∫ Ï∆ Íz Ë ≈È◊∆ Óß ‚ Ò Á≈ Íz √ Â≈Ú
æ « ÷¡≈, «‹√ ȱ ß Íz Ú ≈È◊∆ ‘≈˜
‚ÀÒ∆◊∂‡ª ÂØ∫ ÁÙ’ª È∂ √Ï√ßÓÂ∆ È≈Ò
«ÁæÂ∆Õ
Íz Ë ≈È◊∆ Óß ‚ Ò «‹È∑ ª Á∆
¡◊Ú≈¬∆ «Ú⁄ «¬‘ «¬‹Ò≈√ ‘Ø«¬¡≈,
¿π√ «Ú⁄ √È √Ú√z∆ ’πÒÚß «√ßÿ
«’ÙÈ◊Û∑, √π÷«ÚßÁ «√ßÿ Ï≈Ú≈, ‚≈.
ÁÙÈ Í≈Ò, ◊πÓ∆ «√ßÿ Ìæ‡∆Ú≈Ò
¡Â∂ ‘È∂’ «√ßÿ Ó«‘Ó≈Õ
Ï’≈«¬Á◊∆ È≈Ò «¬‹Ò≈√ Ùπ± ‘؉
”Â∂ √Ì ÂØ∫ Í«‘Òª √±Ï≈ ‹ÈÒ √’æÂ
‹◊ÓØ‘È «√ßÿ È∂ «Í¤Ò∂ E √≈Ò Á∆
«Ú√Ê≈ Ò∂÷≈-‹Ø÷≈ «ÍØ‡ ‹Ø √≈∂
‚ÀÒ∆◊∂‡ª È±ß Í«‘Òª «ÁæÂ∆ ‘ج∆ √∆, ÍÛ∑
’∂ Í∂Ù ’∆Â∆Õ √±Ï≈ ‹ÈÒ √’æÂ ÚÒØ∫
Ò∂÷≈-‹Ø÷≈ «ÍØ‡ Í∂Ù ’È ¿πÍß √±Ï≈
‹ÈÒ √’æÂ ≈Ó «√ßÿ Ó‡ØÛ≈ È∂ √≈∂
√ÀÙÈ ÁΩ≈È ¡≈ÓÁÈ Â∂ ÷⁄∂ Á∆ «ÍØ‡
Ú∆ «¬‹Ò≈√ «Ú⁄ ÍÛ∑ ’∂ √π‰≈¬∆Õ
«ÍØ‡ «¬‹Ò≈√ «Ú⁄ Í∂Ù ‘؉ ÂØ∫
Ï≈¡Á ÂÂ∆Ï ¡Èπ √ ≈ «¬√ ”Â∂
«Ú⁄≈-Ú‡ªÁ∂ Ò¬∆ ÍzË≈È◊∆ Óß‚Ò
È∂ ‚ÀÒ∆◊∂‡ª 鱧 √æÁ≈ «ÁæÂ≈Õ
√≈∂ ‚ÀÒ∆◊∂‡ª «Ú⁄Ø∫ Ï‘π«Â¡ª È∂
«¬√ Ò∂÷≈-‹Ø÷≈ «ÍØ‡ ͱ∆ «√¡≈‰Í
Â∂ ¡ÈπÙ≈√È ”⁄ «‘ ’∂ ÏÛ∆ ◊ßÌ∆Â≈
È≈Ò ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ Í∂Ù ’∆Â∂Õ
«¬√ «Ú⁄≈-Ú‡ªÁ∂ «Ú⁄ Óπæ÷
È؇ ’È Ú≈Ò≈ Í«‘Ò± «¬‘ ˛ «’ «‹Ê∂
√≈Ï’≈ √±Ï≈¬∆ Ò∆‚«ÙÍ Á∆ ¡◊Ú≈¬∆
Á∆ Ï‘πÂ∂ ‚ÀÒ∆◊∂‡ª È∂ ÙÒ≈ÿ≈ ’∆Â∆,
¿πÊ∂ ’¬∆ Ó√«Ò¡ª «Ú⁄ Í«‘Ò’ÁÓ∆
ÒÀ‰ ¡Â∂ ‘Ø ’¬∆ ÿ≈‡ª Á∆ ¡≈ÒØ⁄È≈
Ú∆ Ï∂«’’ ‘Ø ’∂ æ÷∆Õ æ÷∆ ¡≈ÒØ⁄È≈
鱧 √±Ï≈¬∆ ¡≈◊±¡ª È∂ ‹∆ ¡≈«¬¡ª ’«‘
’∂ ‹≈«¬˜ ¡≈ÒØ⁄È≈ 鱧 √Ú∆’≈«¡≈
¡Â∂ ‘∂ ÌÓ ÌπÒ«∂ ÷¡ª Á≈ ͱ∂ ·ßÓ∂
È≈Ò «Ú√Ê≈ ‹Ú≈Ï «ÁæÂÕ∂
¿πÍØ’Â «Ú⁄≈ ⁄⁄≈ «Ú⁄ ‹Ø
Ì÷Á∂ Ó√Ò∂ «Ú⁄≈∂ ◊¬∂ ‹Ø √≈‚∂ ӫ¡ª
¡Â∂ ’≈‹ª Á≈ ¡ß◊ Ú∆ ω∂ ¿πȪ∑ «Ú⁄
ÍzÓ÷
æπ ‘∂· «Ò÷∂ ‘ÈÕ
(¿) Ì≈ √Ó∂ ÁπÈ∆¡ª Á∂
ˆ∆Ï Â∂ ͤÛ∂ Á∂Ùª Á∂ ’∞ÁÂ∆ √Ø«Ó¡ª
(‹Ò, ‹≥◊Ò Â∂ ˜Ó∆È) ¿∞µÂ∂ √≈Ó≈‹∆
√≥√≈∆’È Á∆¡ª È∆Â∆¡ª ≈‘∆∫ √≥√≈
ÏÀ∫’ ’ΩÓªÂ∆ ÓπÁ
≥ ≈ Î≥‚ Â∂ √≥√≈ ÚÍ≈
√≥√Ê≈ ≈‘∆∫ ¿∞‘Ȫ Á∆ Ó≥‚∆ Á∆ Ò∞‡
º Â∂
¿∞‘Ȫ ¿∞µÍ Á≈Ï≈ Â∂ ËØ∫√ ’≈«¬Ó ’È
≈‘∆∫ ÷≈√ √Ó∂∫ «’√≈Ȫ Ó˜Á»ª (√Ó∂Â
‘Ø «Ó‘ÈÂ∆ ÒØ’ª) Á∆ «ÁÈØ «ÁÈ «Âº÷∆
’∆Â∆ ‹≈ ‘∆ Ò∞º‡ «ÚπºË ¿∞‘Ȫ ˘
⁄∂ÂÈ
≥ ¡Â∂ Ò≈ÓÏ≥Á ’È≈Õ
(¡) √≈Ó≈‹∆ √≥√Ê≈Úª (√≥√≈
ÏÀ∫’, ¡≈¬∆ ¡ÀÓ ¡ÀµÎ Â∂ ‚ÏÒÔ» ‡∆ ˙)
Á∆¡ª √≥ √ ≈∆’È Á∆¡ª È∆Â∆¡ª
«‘ Ì≈ Â∂ «¬√ Ú◊∂ ÁºÏ∂ ’∞⁄Ò∂
ÓπÒ’ª ¿∞µÍ ¡≈͉∂ «Íº·± ‘≈’Óª Â∂
¿∞‘Ȫ Á∆¡ª Í≈‡∆¡ª ≈‘∆∫ «’√≈Ȫ
Ó˜Á»ª Â∂ ‘Ø «Ó‘ÈÂ∆ ÒØ’ª Á∆ Ò∞‡
º
˘ Ï∆Â∂ Á∂ √≈∂ √«Ó¡ª È≈ÒØ∫ ‘Ø ÚË∂∂
«Âº÷∆ ’È Ò¬∆ Ò≈◊» ’∆Â∆¡ª ‹≈
‘∆¡ª Ò؇» Â∂ ˺’Û È∆Â∆¡ª Á≈ ‚‡Úª
«ÚØË ’Á∂ ‘ج∂ ‹ÈÂ’ √≥ÿÙ Á∂
¡÷≈Û∂ Óÿ≈¿∞‰ Ì÷≈¿∞‰ Ò¬∆ √◊Ó
ÔÂÈ ‹∞‡≈¿∞‰≈Õ
(¬) «ÚÁ∂Ù∆ Â∂ Á∂Ù∆ ‘≈’Óª ÚºÒ∫Ø
√≥√≈∆’È Â«‘ ’∆Â∂ ‹≈ ‘∂ ÈÚ∂∫
‘ºÒ∂ ≈‘∆∫ «’√≈Ȫ Â∂ Í∂‚± ˆ∆Ϫ Á∂
‹∆ÚÈ «ÈÏ≈‘ Â∂ ÷≈Á ÷π≈’ Á≈ √≈ËÈ
ω∆ ¡≈ ‘∆ ÷∂Â∆ Á∆ ‘Ø Ú∆ Úº‚∆ ͺË
¿∞µÂ∂ ÂÏ≈‘∆ ’Á∂ ‘ج∂ ¡≈͉∆ Ò∞‡
º ˘
‘Ø ÚË∂∂ «Âº÷≈ ’È Ò¬∆ «¬√ ÷∂Â∆ ˘
√È¡Â∆ ÚÍ≈’ ÷∂Â∆ ”⁄ ÂÏÁ∆Ò
’È Á∆¡ª È∆Â∆¡ª √Ï≥Ë∆ «’√≈Ȫ
Ó˜Á»ª ˘ ⁄∂ÂÈ
≥ ’È Â∂ «¬√ «ÚπË
º
Ò≈ÓÏ≥Á ’È≈Õ
(√) ‘∂ «¬È’Ò≈Ï √Ó∂∫ «‹È√ª
Á∆ ÷∆ÁØ ÎØ’Â Ò¬∆ ¡≈͉∆ Ò؇» ÒØÛ
”⁄Ø∫ «‘ ’∆Â∂ ¡ÀÓ.¡Àµ√.Í∆ («‹‰√ª Á≈
ÿº‡Ø ÿº‡ ÷∆Á ÓπÒ
º ) «¬√ Ò¬∆ ÷Û∂ ’∆Â∂
„ª⁄∂ ˘ ÷ÂÓ ’È Á∆¡ª ÿÛ∆¡ª
‹≈ ‘∆¡ª È∆Â∆¡ª Á≈ «ÚØË ’È
Â∂ Î√Òª Á∆ ÷∆ÁØ ÎØ’Â Ò¬∆ ÓπÒ’
ͺË ¿∞µÂ∂ ÷πÒ
º ∆ Ó≥‚∆ Á∆ Ï∂‘Á
º «ÿ‰≈¿∞‰∆
Â∂ ÂÏ≈‘ ’» È∆Â∆ «‘ Ó≥‚∆ ¿∞√≈È
Á∆¡ª ⁄ºÒ∆¡ª ‹≈ ‘∆¡ª ⁄≈Òª Á≈
ÍÁ≈Î≈Ù ’È Â∂ «¬√ «ÚπË
º Ò≈ÓÏ≥Á∆
’È∆Õ
(‘) «’√≈Ȫ Á∆¡ª Úº÷Ø Úº÷∂ „≥◊ª
≈‘∆∫ ‹Ó∆Ȫ ‘«Ê¡≈¿∞‰ Á∂ ÓπÒ’ ͺË
¿∞µÂ∂ «Úº„∂ ‘ºÒ∂ «ÚπË
º Ù≥ÿÙ ˘ ‘Ø Ú∆
Â∂˜ ’È≈ ¡Â∂ ˜Ó∆È Á∆ ’≈‰∆ Ú≥‚ ˘
Á» ’È Ò¬∆ ‘’∆’∆ »Í ”⁄ AG √‡À∫‚
¬∂ ’ Û Á∂ «‘ ’∆Â∂ ’≈˘È ˘ Ò≈◊»
’Ú≈¿∞‰ Ò¬∆ √≥ÿÙ ’Á∂ ‘ج∂ «¬√
’≈˘È ˘ ‘≈’Óª ÚºÒ∫Ø ÷ÂÓ ’’∂ ‹Ó∆È
˘’≈ÍØ‡
∂ ÿ≈«‰¡≈ Â∂ ‘Ø ’∞fi
º ‘ºÊª ”⁄
’∂ ∫ Á ’È Á∆¡ª √≈«‹Ùª Á≈
ÍÁ≈⁄≈’ ’È≈Õ
(’) Ì≈ √’≈ ÚºÒ∫Ø ÷∂Â∆Ï≈Û∆
¿∞Í‹ª Á∂ Ú≈«‹Ï Ì≈¡ ¡Â∂ Ò≈◊ª Á∂
’∆Óª ÿº‡ ’È Â∂ Î√Òª Á∆ Ó≥‚∆
’È Á∆ ◊≥‡∆ ’È ÂØ∫ ̺‹‰, Î√Òª
Á∂ ÷∆ÁØ ÎØ’Â ¡Â∂ ’˜∂ È≈Ò ‹∞Û∆¡ª
√’≈∆ ¬∂ ‹ ≥ √ ∆¡ª ¡Â∂ ÏÀ ∫ ’ª Á∂
¡«Ë’≈∆¡ª Á∂ «ÌzÙ‡≈⁄≈ ¡Â∂ ‘Ø
Ë≥≈ÁÒ∆¡ª «ÚπË
º √≥ÿÙ ’È≈
(÷) ÚÍ≈∆¡ª Â∂ √»Á÷Øª ÚºÒØ∫
¿∞µ⁄∆¡ª «Ú¡≈˜ Áª È≈Ò «’√≈È∆ Á≈
÷πÈ ⁄»√‰ ¡Â∂ È’Ò∆ Â∂ ÿ‡∆¡ª «Ó¡≈
Á∂ Ï∆‹ª , ÷≈Áª,’∆‡È≈Ù’ Â∂ ÈÁ∆È
È≈Ù’ √ÍÒ≈¬∆ ’’∂ ¡Â∂ ‘Ø „≥◊ Â∆’∂
Ú ’∂ ·º◊‰ «ÚπºË «Âº÷≈ √≥ÿÙ
’È≈ ¡Â∂ ¡«‹‘∆¡ª ⁄∆‹ª Á∆ «Ú’∆
¿∞µÂ∂ ÍÏ≥Ë∆ Ò≈¿∞‰ Á∆ Ó≥◊ ’È≈
B. (¿) ÷πÁ’Ù∆¡ª Á∂ πfi≈È ˘ ·ºÒ
Í≈¿∞‰ Ò¬∆ ’˜∂ ÂØ∫ Í∆Û «’√≈Ȫ
Á∂ √Óπ⁄
º ∂ ’˜∂ ¿∞µÂ∂ Ò∆’ ÓÚ≈¿∞‰ ¡Â∂
¿∞‘Ȫ ˘ «ÏȪ «Ú¡≈˜ ÂØ∫ ÈÚª ’˜≈
ÁÚ≈¿∞‰ Ò¬∆ ¡Â∂ Óπ‹≈∂ Â∂ ¡Ï≈Á’≈ª
˘ ÿ Â∂ ‹Ó∆È Á∂ Ó≈Ò’∆ ‘º ’
«ÁÚ≈¿∞‰, ¡≈ÛÂ∆¡ª/Ù≈‘»’≈ª Á∂ ’‹∂
˘ Î√Ò∆ ’‹≈ ÿث٠’≈¿∞‰ Ò¬∆
¡Â∂ ÷≈Ò∆ ÍzÈ
Ø ‡
Ø , fi»·∂ ÏÀÈ≈Ó∂, Ï‘∆¡ª ¡Â∂
«’√≈Ȫ Â∫ Ò¬∂ ÷≈Ò∆ ⁄Àµ’ª Á∆ Ó≈ÈÂ≈
ºÁ ’≈¿∞‰ Ò¬∆ √≥ÿÙ ’È≈Õ
(¡) ÂÏ≈‘ ’∆Â∆ ‹≈ ‘∆ ÷∂Â∆ ¡Â∂
«¬√ ”⁄Ø∫ Ï∂˜
π ◊≈∆ ÚºÒ Ëº’∂ ‹≈ ‘∂ «’√≈È
Í«Ú≈ª Â∂ ¿∞‘Ȫ Á∂ Ϻ«⁄¡ª ˘ π˜◊≈
Óπ‘º¬∆¡≈ ’È Á∆ ◊≥‡∆ ’È ¡Â∂
¡≈Û∑Â∆¡ª Á∂ Â≥Á¡
» ª ‹≈Ò ”⁄Ø∫ ’º„‰
Ò¬∆ ÒßÏ∆ «Ó¡≈Á Á∂ «Ú¡≈˜ «‘ ’˜∂
Óπ‘¬
º ∆¡≈ ’∆Â∂ ‹≈‰ Ò¬∆ √≥ÿÙ ’È≈Õ
(¬) «Î’» Î≈Ù∆ ‘º«Ò¡ª ÷≈√ ’’∂
«‘≥Á» ’ΩÓÚ≈Á ÌÛ’≈ ’∂ Ó˜Á»ª «’√≈Ȫ
Â∂ «Ó‘ÈÂ∆ ÒØ’ª ˘ ¡≈Í√∆ Ì≈ Ó≈
ÒÛ∑≈¬∆ ”⁄ fiØ’‰ «ÚπË
º ¿∞‘Ȫ Á∂ ‹Ó≈Â∆
¬∂’∂ Á∆¡ª Â≥Áª ˘ Әϻ ’È Ò¬∆
√≥ÿÙ ’È≈ Â∂ ‘ «’√Ó Á∆¡ª «Î’»
Ù≈‹√≈ «ÚπË
º ÒÛÈ≈
(√) ÓπÒ’ √Ó∂ Í≥‹≈Ï ¡≥Á Úº÷
Úº ÷ ’Ω Ó ∆¡Âª √Ó∂  Ë≈«Ó’ ÿº ‡
«◊‰Â∆¡ª ¡≈«Á Á∂ ‘º’∆ √≥ÿÙª ˘
Ò≈·∆ ◊ØÒ∆ È≈Ò ÁÏ≈¿∞‰ Á∆ È∆Â∆
«ÚπË
º √≥ÿÙ ’È≈ Â∂ ’≈˘È∆ ÂΩ Â∂
√˜≈ ’º‡ ⁄π’
º ∂ ÒØ’ª (√Ó∂ ˪«Ó’ ÿº‡
«◊‰Â∆¡ª Á∆) «‘≈¬∆ Ò¬∆ ‹ºÁØ ‹«‘Á
’È≈
(‘) ’Ω Ó ∆¡Âª √Ó∂  Í≥ ‹ ≈Ï∆
’ΩÓ∆¡Â Á∂ √Ø«Ó¡ª ˘ Ò∞‡
º ‰ «ÚπË
º ‹ºÁØ
‹«‘Á ’È≈ «ÚÙ∂√ ÂΩ ”Â∂ Í≥‹≈Ï Á∆
‹÷∂˜ ˜Ó∆È Â∂ Í≈‰∆ ¡≈«Á Á∂ √Ø«Ó¡ª
Á∆ Ï∂«’’ Ò∞‡
º Á∆ ≈«¬Ò‡ ‘≈«√Ò ’È
¡Â∂ Á«¡≈¬∆ Í≈‰∆¡ª Á∆ «Í∂∆¡È
’≈˘È ÓπÂ≈Ï’ «È¡ª¬∆ Ú≥‚ ’≈¿∞‰
Ò¬∆ ‹ºÁØ ‹«‘Á ˘ ¡≈͉∆ √Óπ⁄
º ∆ ‹ºÁØ
‹«‘Á Á≈ ¡≥◊ ω≈¿∞‰≈Õ ËÂ∆ ‘∂·
Í≈‰∆ Á∂ ͺË ˘ ¿∞µ⁄≈ ⁄π’
º ‰ Ò¬∆ ‹ºÁØ
‹«‘Á ’È≈ Í≥‹≈Ï Á∂ ⁄≥‚∆◊Û∑ Â∂
Ì≈Ù¬∆ «¬Ò≈«’¡ª Á≈ ‹Ó‘»∆ „≥◊ È≈Ò
«È͇≈≈ ’≈¿∞‰ Á∆ Ó≥◊ ’Á∂ ‘ج∂
Í≥ ‹ ≈Ï∆ ÒØ ’ ª («’√≈Ȫ Ó˜Á»  ª Â∂
«Ó‘ÈÂ∆ ÒØ’ª) È≈Ò ’∆Â∂ ‹≈ ‘∂ ˺’∂
«ÚÂ’∂ ¡Â∂ «√¡≈√∆ «Â’ÛÓÏ≈˜∆
«ÚπË
º √≥ÿÙ ’È≈Õ
(’) «Í≥‚ª ¡≥Á „∞’
º Ú∆¡ª √∂‘Â
Á∂ «√º«÷¡≈ √‘»Òª Á∆ ◊≥‡∆ ’È ¡Â∂
÷∂Â∆Ï≈Û∆ Ë≥Á∂ ÂØ∫ Ï≈‘ ‘Ø ⁄㮧 ’¡ª Ò¬∆
π ˜ ◊≈ Ô’∆È∆ ω≈¿∞ ‰ Á∆ Ó≥ ◊
’È≈Õ ¿∞‹≈Û∂ ¡Ë∆È ¡≈¬∂ «’√≈È
«‹‘Û∂ Ï∂˜
π ◊≈ ‘È ¡Â∂ Í∂∫‚± ’≈«Ó¡ª
Ò¬∆ Á∂ ͺ’∂ ¡Â∂ Ï’≈«¬Á≈ π˜◊≈ Á∆
Ó≥◊ ’È≈ ˆ∆Ï Á««Ó¡≈È∂ Í»‹
≥ ∆ ͺ÷∫Ø
¡√ÓºÊ «’√≈Ȫ Ò¬∆ «Ï‹Ò∆ Í≈‰∆
÷≈Á Ï∆‹ ÁÚ≈¬∆¡ª ÓÙ∆È∆ ¡Â∂ ‘Ø
÷∂Â∆ Ò≈◊Â∆ Ú√ª ˘ √Ï«√‚∆ Á∂‰
Á∆ Ó≥◊ ’È≈
(’A) «’√Ȫ ¡Â∂ ÷∂Â∆ Ë≥Á∂ È≈Ò
‹∞Û∂ Ó∂‘ÈÂ’Ùª ˘ F@ √≈Ò Á∆ ¿∞Ó
ÂØ∫ Ï≈¡Á,¿∞√ Á∂ ‹∆ÚÈ Ì ÷∂Â∆ Ë≥Á”∂ ⁄
’∆Â∆ ‘º‚ Ì≥ÈÚ∆∫ «Ó‘È Á∂ «¬Ú‹ Ú‹Ø∫
¿∞√ Á∂ ‹∆ÚÈ «ÈÚ≈‘ Ò¬∆ Í≥‹ ‘‹≈
π. ÍzÂ∆ Ó‘∆È≈ ÍÀÈ√È Á∂‰ Á∆ ◊≥‡∆
’≈¿∞‰ Ò¬∆ √≥ÿÙ ’È≈Õ
(’B) Í∂∫‚± ÷∂Â”⁄ «‘ ‘∂ Â∂ ÍÛ∑
‘∂ Í∂∫‚± Ó∂‘ÈÂ’Ù ÒØ’ª Á∂ Ϻ«⁄¡ª ˘
«Ó¡≈∆ Â∂ ÓπΠ«√º«÷¡≈ Á∂‰ Â∂ ¿∞√
ÂØ∫ ¡º◊∂ ¿∞⁄∂ ∆ «√º«÷¡≈”⁄ Á≈÷Ò∂ Ò¬∆
√∆‡ª «‹Ú ’Ú≈¿∞‰ Ò¬∆ √≥ÿÙ
’È≈ √≈‚∆ ‹»∆ ÒØÛ∑ ‘ÀÕ
(’C) ÷∂Â∆ Á∆ ÂÏ≈‘∆”⁄Ø∫ Ï∂ÿ ‘Ø
‘∂ «’√≈Ȫ Â∂ ÷∂Â∆ Â∂ «ÈÌ Ï∂ÿ∂
Í∂∫‚± ◊∆Ϫ ˘ ÿ Óπ‘¬
º ∆¡≈ ’Ú≈¿∞‰
Ò¬∆ √≥ÿÙ ’È≈Õ
(÷) ˆ∆Ï «’√≈È Í«Ú≈ª ˘
Ï⁄≈¿∞‰ Ò¬∆ √«‘’≈∆ ÷∂Â∆ ˘ ÏÛ≈Ú≈
Á∂‰ ¡Â∂ «¡≈«¬Â∆ Áª ¿∞µÂ∂ ’˜∂
ÓÙÈ∆∆ Ï∆‹ ¡Â∂ ‘Ø Ò≈◊ª ¿∞ÍÒºÏÁ
’≈¿∞‰ Á∆ Ó≥◊ ’È «’√≈Ȫ ˘
’∞ÁÂ∆ ¡≈Ϊ Â∂ Î√Ò∆ ÷≈Ϫ ÂØ∫
Ï⁄≈¿∞ ‰ Ò¬∆ Î√Ò∆ Ï∆Ó≈ √’∆Ó
⁄Ò≈¿∞‰ Á∆ Ó≥◊ ’È≈Õ
(◊) ÿº‡Ø ÿº‡ ÷∆Á ÓπÒ
º ,√’≈∆
÷∆Á ¡Â∂ √‡Ø«≥◊ ¬∂‹√
≥ ∆¡ª ˘ Ï’≈
º÷‰ Á∂ È≈ÒØ È≈Ò Ó˜Ï»Â ’È Á∆
Ó≥◊ ’È≈Õ
(ÿ) Í≥ ‹ ≈Ï ¡≥ Á  Ó˜Á»  ª
«’√≈Ȫ Â∂ ‘Ø «Ó‘ÈÂ∆ ÒØ’ª ÷≈√
’’∂ ÈΩ‹Ú≈Ȫ ˘ ◊≈Ò ‘∂ È«Ù¡≈ ˘
Ï≥Á ’≈¿∞‰ Ò¬∆ È«Ù¡ª Á∆ Â√’∆
’È Ú≈«Ò¡ª «÷Ò≈Î √÷ ’≈Ú≈¬∆
’≈¿∞‰ Ò¬∆ ‹ºÁØ ‹«‘Á ’È≈Õ
(ÿ) Í≥‹≈Ï Á∂ ÒØ’ª Á∂ √≥ÿÙª
˘ ÁÏ≈¿∞‰ ’∞⁄Ò‰ Ò¬∆ ω≈«¬¡≈
√’≈∆ ¡Â∂ «Èº ‹ ∆ ‹≈«¬Á≈Á Á∂
È∞’√≈È Ø’» ’≈˘È (’≈Ò≈ ’≈˘È)
B@AD ˘ Ú≈Í√ ’≈¿∞‰ Ò¬∆ ‹ºÁØ
‹«‘Á ’È≈
(¤) ÷∂Â∆ Á∆ ÂÏ≈‘∆”⁄Ø∫ «ÚÙ∂√
ÂΩ Â∂ ¡Ωª ¿∞µÂ∂ ÍÀ ‘∂ Ï∂‘ºÁ Ïπ∂
¡√ª ˘ ÷ÂÓ ’≈¿∞‰ Ò¬∆ ¿∞‘Ȫ
˘ π˜◊≈ «‘≈«¬Ù «Úº«Á¡≈ √∂‘Â
√‘»Òª «Ï‹Ò∆ Í≈‰∆ √Ó≈«‹’ «È¡ª
Â∂ ÍÀÈÙÈ ¡≈«Á Á∆ ◊≥‡∆ ’È Á∆
Ó≥◊ ’È≈Õ
(‹) ¡≈Ó » Í ”⁄ «Ó‘ÈÂ’Ù
¡Ωª È≈Ò ÷≈√ ’ «’√≈Ȫ Â∂ ÷∂Â∆
Ë≥Á∂ È≈Ò ‹∞Û∂ ”Â∂ «ÈÌ ¡Ωª”Â
«ÍÂ≈ Íπ÷∆ Ï≈Ï∂ ¡Â∂ Ò∞‡
º Á∆ ÍÀ ‘∆
ÁØ‘∆ Ó≈ «Ú∞Ë
º √≥ÿÙ ’È≈ √≈‚∆
¡‰√Á∆ ÒØÛ ‘ÀÕ ¡Ωª ‹Ø«’ ¡≈Ï≈Á∆
Á≈ ¡ºË ‘È,«¬√ ’’∂ √≈‚∆ «¬‘ ¡ºÂ
‹»∆ ÒØÛ∑ ‘À «’ ¡√∆∫ ¿∞Ȫ∑ Â∂ ÍÀ ‘∂
Á≈Ï∂ Â∂ Ò∞ º ‡ Á∆ ÁØ ‘ ∆ Ó≈ «Ú∞ º Ë
‹ºÁ‹
Ø «‘Á ’Á∂ ‘ج∂ ¿∞Ȫ∑ ˘ ⁄∂ÂÈ
≥ Â∂
Ò≈ÓÏ≥Á ’Á∂ ‘ج∂ ¡≈͉∂ √≥ÿÙªÁ≈
√◊Ó «‘º√≈ ω≈¬∆¬∂Õ
(fi) «’√≈È∆ √≥ÿÙª Á∂ ¡≥◊ Ú‹Ø∫
√≈‚≈ √Ì ÂØ∫ È∂ÛÒ≈ √≥◊∆ ÷∂Â∆ Á≈ ¡‡∞‡
º
¡≥◊ Ï«‰¡≈ Í∂∫‚± Ó‹Á» Â∂ Í∂∫‚± ◊∆Ï
‘ÀÕ «‹È∑ª È≈Ò ‹Ó≈Â∆ ¬∂’≈ ’≈«¬Ó
’È≈ √≈‚∆ ‹»∆ ÒØÛ ‘ÀÕ Í ¿∞‘
√Á∆¡ª ÂØ∫ ‹≈Â∆-Í≈Â∆ «ÚÂ’∂ ¡Â∂
Á≈Ï∂ Á≈ «Ù’≈ ‘ÈÕ «¬√ Ú≈√Â∂ «¬‘
Ï‘∞ ‹»∆ ‘À «’ ¡√∆∫ ‹≈Â-Í≈Â∆ Â∂
Á«Ò «ÚØË∆ ÍzÏ≥Ë «ÚπºË √≥ÿÙ ˘
‘ √Ó∂ ∫ ¡≈͉∂ √≥ ÿ Ù Á≈ «‘º √ ≈
ω≈¬∆¬∂Õ
C. (¿) ‹Ê∂ÏÁ
≥ ∆ Á∂ «Ú’≈√ Ò¬∆
¡≈͉∆ Í«‘Ò ’ÁÓ∆ ¿∞ µ Â∂ «’√≈È
Ó≥ ◊ ª/Ó√«Ò¡ª √Ï≥ Ë ∆ √≥ ÿ Ù ˘
¿∞ · ≈¿∞ ‰ ≈Õ ÒØ Û ÍÀ ‰ Â∂ Ì≈Â∆
‘Ó≈«¬Â ÒÀ ‰ ≈ ¡Â∂ Á∂ ‰ ≈Õ √≈fi∆
Ó‘ºÂÂ≈ Ú≈Ò∂ Ó√«Ò¡ª ¿∞µÍ ÿº‡Ø ÿº‡
√ªfi Á∂ ¡Ë≈ ¿∞µÂ∂ Úº÷Ø-Úº÷∆¡ª
‹ÈÂ’ ‹Ê∂ Ï ≥ Á ∆¡ª ¡≈«Á È≈Ò
Â≈ÒÓ∂Ò ’È≈ ¡Â∂ √ªfi∆ √◊Ó∆ Á≈
¡ÓÒ «Úº„‰ Ú≈√Â∂ ¿∞Í≈«Ò¡ª ˘ ‘Ø
ÚË∂∂ Â∂˜ ’È≈ ª «’ √ªfi∂ ÁπÙÓ‰
Á∂ «÷Ò≈Î «ÚÙ≈Ò ‹ÈÂ’ Ò«‘
ω≈¿∞‰ ÚºÒ Ú«Ë¡≈ ‹≈ √’∂ ‹Ø «’
ÓΩ‹Á
» ≈ √Ó∂∫ Á∆ Ï‘∞ ں‚∆ ÒØÛ ‘ÀÕ
(¡) Ï∆.’∂.Ô» ¬∂’Â≈ ¡≥Á ¿∞µ·‰
Ú≈Ò∂ Úº÷ Úº÷ ¡Á≈«¡ª ¡≥Á ¡≈Í√∆
«Ú⁄≈ Ú‡ªÁ≈ ’È Á≈ Ó≈‘ΩÒ
ÍÀÁ≈ ’È≈Õ ÿº‡ «◊‰Â∆ «Ú⁄≈ª ˘
ÁÏ≈¿∞‰ ¡Â∂ ‹Ê∂ÏÁ
≥ ∆ ¡≥Á ÷πÒ
º ∑ ÷∂‚‰
Á∆¡ª ◊Ò «ÏÂ∆¡ª Á∂ «÷Ò≈Î
Ω’ Ò≈¿∞‰∆
(¬) ‹Ê∂ÏÁ
≥ ∆ Á∂ Úº÷-Úº÷ ¡Á≈«¡ª
¡≥Á √Ó»«‘’ «˜≥ÓÚ
∂ ≈∆ Á∂ ’≈ «Ú‘≈
¡Â∂ Áπ√ ‹Ê∂Ï≥Á’ ÂΩ Â∆«’¡ª
Ï≈∂ ¡Â∂ ÷≈√ ’’∂ Úº÷ Úº÷ ͺË Â∂
¡≈◊» ’≈’∞≥Ȫ ˘ «√«÷¡Â ’È≈Õ
‹Ê∂ÏÁ
≥ ’ ‹Ï Á∆ Í≈Ò‰≈ ˘ Ô’∆È∆
ω≈¿∞‰≈ ¡Â∂ «„ºÒ Óº· ¡Â∂ ÁØ«⁄ºÂ∆
Á∂ Ó≈‘ΩÒ ¿∞µÂ∂ ’≈Ï» Í≈¿∞‰≈Õ
(√) ‹Ê∂ Ï ≥ Á ∆ Á∂ «ÚË≈È ¡Â∂
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
¿∞ Á ∂ Ù ª ˘ ‹Ê∂ Ï ≥ Á ∆ ¡≥ Á  Íͺ ’
’«Á¡ª «¬‘Ȫ ˘ Ò≈◊» ’È Á∆
Ó‘ºÂÂ≈ ¿∞µÂ∂ ˜Ø Á∂‰≈Õ
Í∂Ù ÓÂ∂ ‹Ø «¬‹Ò≈√ ÓΩ’∂ Í∂Ù ‘ج∂
¿πÈ∑ª 鱧 ‘∂· «Ò÷∂ ¡Èπ√≈ √Ï√ßÓÂ∆
È≈Ò Í≈√ ’∆Â≈ «◊¡≈
(¿) ‚≈. √Ú≈Ó∆È≈ÊÈ Á∆ «ÍØ‡
’∂∫Á √’≈ ¡≈͉∂ Ú≈¡Á∂ ÓπÂ≈Ï’
Ò≈◊± ’∂ Â∂ √±Ï≈ √’≈ Ò≈◊± ’Ú≈¬∂Õ
«’√≈Ȫ ȱ ß ¿π È ∑ ª Á∆¡ª ¿π Í ‹ª Á∂
Ò≈‘∂ÚÁ
ß Ì≈¡ E@% ÓπÈ≈Î∂ È≈Ò √≈∆¡ª
Î√Òª Á∂ «ÁæÂ∂ ‹≈‰Õ √≈∆¡ª Î√Òª
ȱ ß ÿæ ‡ Ø - ÿæ ‡ √‘≈«¬’ ’∆ÓÂ
(¡ÀÓ.¡À√.Í∆.) ¡Ë∆È «Ò¡ªÁ≈ ‹≈Ú∂Õ
(¡) √’≈∆ √’±Òª 鱧 Î∂Ò∑ ’È
Á∆ Íz ≈ ¬∆Ú∂ ‡ √’± Ò ª ȱ ß Î∆√ª ¡Â∂
Á≈÷«Ò¡ª ¡Â∂ ‘Ø Îß‚ª ≈‘∆∫ ´æ‡ ÷√π‡
æ
ÏßÁ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂Õ «¬√ «÷Ò≈¯ «Ó‘ÈÂ∆
ÒØ’ª Á∂ ⁄Ò ‘∂ √ßÿÙ È±ß ‹Ê∂ÏÁ
ß Í±È
√ÓÊÈ Á∂Ú◊
∂ ∆Õ
(¬) ’∂∫Á∆ Ô±È∆Ú«√‡∆¡ª ”⁄
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª Á∂ ‘æ’∆ √ßÿÙ ¡Â∂
ÏØÒ‰ ”Â∂ Ò≈¬∆¡ª Í≈ÏßÁ∆¡ª ÷ÂÓ
’∆Â∆¡ª ‹≈‰ ¡Â∂ Úæ÷Ø Úæ÷ „ß◊ È≈Ò
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª Á∂ ω≈¬∂ fi±·∂ ’∂√ ÂπÂ
ß
Ú≈Í√ Ò¬∂ ‹≈‰Õ
(√) √ßÿÙª ÁΩ≈È ‹Ê∂ÏßÁ∆ Á∂
¡≈◊± ¡ ª Â∂ Ú’ª ”Â∂ ω≈¬∂ ’∂ √
(√Ó∂ ∂ÒÚ∂ Íπ«Ò√ Ú≈Ò∂) ÂπÂ
ß Ú≈Í√
Ò¬∂ ‹≈‰Õ
(‘) ‹Ê∂ÏßÁ∆ Á∂ √∆È∆¡ ¡≈◊±
ÓÈ‹∆ «√ßÿ ËÈ∂ Á∆ ¿πÓ ’ÀÁ Á∆
√˜≈ Íø‹≈Ï √’≈ ÂπÂ
ß Ú≈Í√ ’∂Õ
¿πÍØ’Â ’≈‹ ’愉 ¿ÍßÂ
√±Ï≈ Ò∆‚«ÙÍ Á∆ ⁄؉ ÍzË≈È◊∆ Óß‚Ò
Á∆ «È◊≈È∆ «‘ Íπ≈‰∆ √±Ï≈ ’Ó∂‡∆
È∂ «¬’ ÍÀÈÒ Í∂Ù ’∆Â≈ «¬√ ÍÀÈÒ ”Â∂
’¬∆ Íæ÷ª ÂØ∫ ’¬∆ ‚ÀÒ∆◊∂‡ª È∂ ¡≈͉∂
«Ú⁄≈ æ÷Õ∂ √±Ï≈ Ò∆‚«ÙÍ Á∆ «◊‰Â∆
¡Â∂ √±Ï≈ Ò∆‚ª Á∆ «˜ßÓ∂Ú≈∆¡ª Â∂
’∆ÓÂ∆ √πfi≈¡ ¡≈¬∂Õ
¡ß Â Ó ÂΩ  ”Â∂ ‚À Ò ∆◊∂ ‡ ¡Â∂
ÁÙ’ª È∂ ÌÚ∂∫ «¬’æ· «Ú⁄ È≈¡«¡ª
Á∆ ◊± ß ‹ «Ú⁄ ‘∂ · «Ò÷∆ √± Ï ≈¬∆
Ò∆‚«ÙÍ È±ß «˜ßÓÚ
∂ ≈ √Ω∫Í∆ «‹√ «Ú⁄
√±Ï≈ ÍzË≈È Ï±‡≈ «√ßÿ Ïπ‹«◊æÒ, √±Ï≈
‹ÈÒ √’æÂ ‹◊ÓØ‘È «√ßÿ, √±Ï≈
√∆È∆¡ Ó∆ ÍzË≈È ÓÈ‹∆ «√ßÿ
ËÈ∂, √±Ï≈ «Úæ √’æÂ ≈Ó «√ßÿ
Ó‡ØÛ≈, √±Ï≈ ÍzÀ√ √’æÂ ◊Ω≈ «√ßÿ
ÌÀ‰∆Ï≈ÿ≈, √±Ï≈ ‹Ê∂ÏßÁ’ √’æÂ ‚≈.
ÁÙÈÍ≈Ò, √±Ï≈ Ó∆ ÍzË≈È ◊πÁ∆Í
«√ßÿ ≈ÓÍπ≈, ◊πÓ∆ «√ßÿ Ìæ‡∆Ú≈Ò Ú∆
√±Ï≈ Ó∆ ÍzË≈È ¡Â∂ ÁÙÈ «√ßÿ ≈¬∂√
√±Ï≈ Ó∆ ÍzË≈È √Ï√ßÓÂ∆ È≈Ò ¸‰∂
◊¬∂Õ ¸‰∂ ‘ج∂ ¡‘πÁÁ
∂ ≈ª È∂ ͱ∆ ’πÏ≈È∆
¡Â∂ ÂÈÁ∂‘∆ È≈Ò ¡◊Ú≈¬∆ ’È Á≈
Íz‰ Áπ‘≈¿π‰ ¿πÍß ͱ∂ ‹ØÙØ ÷ØÙ È≈Ò
È≈¡«¡ª Á∆ ◊±‹
ß «Ú⁄ CA Ó≈⁄ ȱß
Ù≈Ó∆ «¬‹Ò≈√ ’≈ÓÔ≈Ï∆ È≈Ò Óπ’Ó
ß Ò
‘Ø«¬¡≈Õ
Ó≈È√≈ «˜Ò∑≈ Á∂ ¡≈◊±¡ª ¡Â∂
Ú’ª È∂ Ë≈«Ó’ ¡√Ê≈È ‹Ø◊∆Í∆
«Ú÷∂ ‘ج∂ «¬√ «¬‹Ò≈√ Á≈ ÍzÏË
ß ¡Â∂
؇∆ Í≈‰∆ Á≈ «¬ß˜≈Ó Ó≈È√≈ «˜Ò∑∂
È∂ Ï≈÷±Ï∆ ÙÒ≈ÿ≈ÔØ◊ «ÈÌ≈¬∆Õ ’æ„∂
’≈‹ª È≈Ò √ÏßË ¡Â∂ ’πfi Â’È∆’∆
«ÚË≈È Â∂ ¡ÀÒ≈ÈÈ≈Ó∂ √Ø˪ Ò¬∆ √±Ï≈
ÍzË≈È Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ ”⁄ «¬’ ’Ó∂‡∆
ω≈¬∆Õ
√±Ï≈ ‹ÈÒ √’æÂ
Ï∆. ’∂. Ô±. ¬∂’Â≈ (‚’Ω∫Á≈)
IDAGC-EDAFE
Ó¬∆ B@AF
14
¡ßÂ≈Ù‡∆ Ó˜Á± «ÁÚ√ ”Â∂ «ÚÙ∂Ù : «ÚÁÚ≈Ȫ Á∂ «Ú⁄≈
√≈Ó≈‹
ÓæÒÓ-Íæ‡∆ Ú∆ ’∂◊≈, ¡ÓÈ Á≈ Í⁄≈ Ú∆,
Ú∂⁄◊
∂ ≈ ÁØ‘ª «Ëª 鱧 Í ¿π‘∆ ‘«Ê¡≈ Ú∆Õ
- √π‹∆ Í≈Â
÷±È ÒØ’ª Á≈ «¬‘ Í≈‰∆ È‘∆∫, ¬∂√ Á∆ √π÷∆ ’Á∂ ‹≈‰∆ È‘∆∫Õ
ÁπÙÓ‰ª ‘«Ê¡≈ √≈∂ Ú‰∂, «˜ßÁ◊∆ È∂ Ó≈ Í ÷≈‰∆ È‘∆∫Õ
- ‹◊Â≈
’ÂÒª Á≈ ÓÂÒÏ ‘Ó∂Ù≈ ‹πÒÓ È‘∆∫ ‘πÁ
ß ≈
‹πÒÓ Á≈ ¡ß Ú∆ ‘πÁ
ß ≈ ˛Õ
- È. «√ßÿ
‹ß◊ ¡Â∂ ¡ÓÈ
¡√∆∫ ‹ß◊ Á∂ ÷≈ÂÓ∂ Á∂ ÓπÁ¬
æ ∆ ‘ª, ¡√∆∫ ‹ß◊ È‘∆∫ ⁄≈‘πÁ
ß ,∂ Í ‹ß◊ 鱧 ‹ß◊
ÁÚ≈≈ ‘∆ ÷ÂÓ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ ÏßÁ’
± ÂØ∫ ¤π‡’≈≈ Í≈¿π‰ Ò¬∆ ÏßÁ’
±
¸æ’‰∆ ˜±∆ ˛Õ
- Ó≈˙-˜∂-Âπ◊
ß
¡≈˜≈Á∆
¡≈˜≈Á∆ ’≈ ‹ÙÈ ÚØ‘ ÓÈ≈¬∂ «’√ Â‘,
‹Ø ¡≈ ◊¬∂ Îπ‡
æ -Í≈Ê Í, ÿ ’∆ ÂÒ≈Ù Ó∂∫
‹ÈÂ≈ ’∂ Í≈√ ¬∂’ ‘∆ ⁄≈≈ ˛ Ï◊≈ÏÂ,
Ô∂ Ï≈ ’‘ ’‘≈ ‘±ß ÓÀ∫ ͱ∂ ‘ØÙ-‘Ú≈√ Ó∂∫Õ
- ¡≈ÁÓ ◊Ø∫‚Ú∆
‘ «√¡≈√∆ Ò«‘ Á≈ Óπ÷
æ ÓßÂÚ «’Â∆ Á∆ «’ Á∆ ¡≈«Ê’ ÏßÁ-÷Ò≈√∆ ‘∆
‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ
- ’≈Ò Ó≈’√
Ó˜Á±ª ’ØÒ ◊Ú≈¿π‰ Ò¬∆ ¡≈͉∆¡ª ‹ß˜∆ª ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ ‘Ø ’πfi Ú∆ È‘∆∫,
«‹æ‰ Ò¬∆ √≈≈ √ß√≈ ˛, ÁπÈ∆¡≈ Ì Á∂ «Ó‘ÈÂ’Ù «¬’ ‘Ø ‹≈˙Õ
- ’≈Ò Ó≈’√
«¬È’Ò≈Ï
Ó∂∂ Ò¬∆ «¬ÈÒ’≈Ï √πÂÂ
ß  ÓÈπ÷
æ Á∂ Ó≈‰ √ÈÓ≈È Á∂ ‘æ’ «Ú⁄ √Ì «ÁÒª Á≈
ËÛ’‰≈ Â∂ √Ì ‘æʪ Á≈ ¿π·‰≈ ˛Õ....«¬È’Ò≈Ï «Ú‘«Ò¡ª ÚÒØ∫ ¿π‚∆’«Á¡ª
È‘∆∫, «Ó‘È ’È Ú≈«Ò¡ª ÚÒØ∫ ’πfi ’∆«Â¡ª ‘∆ Ú≈ÍÁ∂ ‘ÈÕ
- ’≈Ò Ó≈’√
¡æ‹ ¡Ó∆’≈ ’ØÒ ÍzÓ≈‰± Â∂ Á±‹∂ ‘«Ê¡≈ª Á≈ √Ì ÂØ∫ Úæ‚≈ Ìß‚≈ ˛ «‹È∑ª ȱß
ÓÈπ÷
æ È≈Ù’ ‘«Ê¡≈ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «√¯ ¡Ó∆’≈ «¬’ ¡«‹‘≈ Á∂Ù ˛ «‹√
鱧 «¬‘ ‘«Ê¡≈ Ú‰ «Ú⁄ ’ج∆ «fi‹’ È‘∆∫Õ......«¬‘ ’≈¯∆ √ßÌ≈ÚÈ≈ ˛ «’
¡≈͉∆ «‹æÁ Â∂ Ù’Â∆ Á∆ «ÈÍπÈ
ß Â≈ ’≈È ¡≈͉∂ ¡≈Í È±ß √Ì ÂØ∫ Ó‘≈È ’ΩÓ
√Ófi‰ ’≈È «¬‘ ‘π’Ó≈È ÓÈπ÷
æ Â≈ Ò¬∆ ÁπÙÓ‰ Á≈ ØÒ ¡Á≈ ’ √’Á∂
‘ÈÕ
- Íz.Ø ‰Ë∆ «√ßÿ
«¬È’Ò≈Ï, ÒØ’ Ó≈È√ Á∂ «Ú⁄≈ Â∂ ¡≈⁄≈ ÂÏÁ∆Ò ’ Á∂‰ È≈Ò ‘∆ √ßÌÚ
˛Õ «¬È’Ò≈Ï Á∆ «Ú⁄≈Ë≈≈ ‘ ÓÈπ÷
æ Á∂ ‹∆ÚÈ ≈‘ Á≈ ⁄≈ȉ ω ‹≈‰∆
⁄≈‘∆Á∆ ˛Õ ’ΩÓ Á∆ «’√Ó ÏÁÒ‰ Ò¬∆ ’¬∆ ‘È∑∂ ∆¡ª Â∂ ‹ß◊Ò Í≈ ’È∂
ÍÀ∫Á∂ ‘ÈÕ ‹≈Â-Í≈ Á∆¡ª ÷悪 鱧 Í≈ ’È≈ ÍÀ∫Á≈ ˛, ËÓ Á∂ ’æ‡Û ±¯≈Ȫ
Á∆ Ó≈ fiæÒ‰∆ ÍÀ∫Á∆ ˛Õ Ú◊∂-«Î’∂ Á∆ ¡æ◊ Á∂ √∂’ 鱧 ÏÁ≈Ù ’È≈ ÍÀ∫Á≈
˛Õ......¡≈«Ê’Â≈ Á∆ ⁄æ’∆ ‘∂· «Í√Á∂ «Ú⁄≈∂ ◊∆Ï ÒØ’ «¬È’Ò≈Ï Á∆ ¿π‚∆’
’Á∂ «‘ßÁ∂ ‘ÈÕ ÙÀÂ≈È √Ó≈¬∂ Á≈, √Ï‹Ï≈◊ «Á÷≈ ’∂ È≈¡«¡ª Á≈
«¬È’Ò≈Ï «Ò¡≈¿π‰ Ò¬∆ ÒØ’ Ù’Â∆ ÏÏ≈Á ’Á≈ «‘ßÁ≈ ˛Õ
- ‚≈. ¡Ó ’ØÓÒ
«¬È’Ò≈Ï∆
«¬È’Ò≈Ï∆ ¡ÙªÂ Â∂ ¡√«‘‹ È‘∆∫ ‘πÁ
ß ∂ √◊Ø∫ √ßÿÙ «Ú⁄ Ú∆ √ßÂÙ
π ‡ Â∂ √«‘‹
‘πÁ
ß ∂ ‘È «’™«’ ¿πȪ∑ ’ØÒ «ÁÙ≈ ‘πÁ
ß ∆ ˛ ‹Ø «◊¡≈È È∂ «ÁæÂ∆ ‘πÁ
ß ∆ ˛Õ «◊¡≈È
«Ú‘±‰≈ ÓÈπ÷
æ «ÁÙ≈‘∆‰ Â∂ ̇«’¡≈ ‘πÁ
ß ≈ ˛Õ «◊¡≈È «Ú‘±‰≈ ÓÈπ÷
æ «ÁÙ≈‘∆‰
Â∂ ̇«’¡≈ ‘πÁ
ß ≈ ˛Õ «¬√∂ Ò¬∆ ¡√«‘‹ ‘πÁ
ß ≈ ‘ÀÕ
- Íz.Ø √π«ßÁ Óß‚
«‹‘Û≈ ¡≈Ó ÒØ’ª Á∂ √≈‘Ó‰∂ ¡≈͉∆¡ª ◊ÒÂ∆¡ª Ï≈∂ ◊æÒ ’È ÂØ∫ ‚Á≈
˛, ¿π‘ «¬È’Ò≈Ï∆ È‘∆∫ ˛Õ
- ÒÀ«ÈÈ
ÂÏÁ∆Ò∆
«ÚÙ≈Ò Ì≈÷Û≈ («‹√ 鱧 ¿π√≈«Á¡ª Á‹Èª ’≈«Ó¡ª È∂ ¡≈͉∆¡ª ‹≈Ȫ
Ú≈∆¡ª) 鱧 Âæ’Á∂ ‘Ø«¬¡ª ÓÀ∫ √Ø«⁄¡≈-‹∂ ÓÈπ÷
æ Í≈‰∆¡ª Á∂ Ú«‘‰ ÓØÛ √’Á≈
˛ ª «Î √Ó≈‹ 鱧 «’™ È‘∆∫ ÏÁÒ √’Á≈Õ
- ◊πÙÈ «√ßÿ
«¬√ ÁπÈ∆¡≈ Â∂ ÏßÁ∂ ÷≈Â ˛ È≈ ’πfi ¡Ω÷∂ ≈,
Ïæ√ ⁄≈‘∆Á≈ «√æ÷ª ¿πÂ∂ ÍÀÛª ’È Á≈ ‹∂≈Õ
- Ó≈˙-˜∂-Âπ◊
ß
ͱ‹
ß ∆Ú≈Á Á≈ Ì«Úæ÷
√ß√≈ ͱ‹
ß ∆Ú≈Á Á∂ Ò≈«¬Ò≈‹ „ª⁄≈◊ √ß’‡ Â∂ Ò≈«¬Ò≈‹ «ÚØËÂ≈¬∆¡ª Á≈
¡«Ë¡ÀÈ √≈鱧 «¬√ ÈÂ∆‹∂ ”Â∂ Í‘π⁄
ß ≈™Á≈ ˛ «’ ÓÈπ÷
æ Â≈ √≈‘Ó‰∂ ÁØ ‘∆ ≈‘ ‘ÈÂÏÁ∆Ò∆ ‹ª «ÚÈ≈ÙÕ √Ó≈‹ Â∂ ’πÁ Á∂ ‘ ÚÂ≈∂ Á∆ Â∑ª ͱ‹
ß ∆Ú≈Á Ú∆ ¡Ó
È‘∆∫ ˛Õ.....«Í¤Ò∂ ÍzÒ
Ø Â
∂ ≈∆ «¬È’Ò≈Ϫ Á∆ ¡√¯ÒÂ≈ ’ج∆ ¡‰‘؉∆ ◊æÒ È‘∆∫ √∆Õ
«¬‘ Ó≈’√Ú≈Á 鱧 ◊Ò ȑ∆∫ √◊Ø∫ √‘∆ «√æË ’Á∆ ˛ Â∂ «’Â∆¡ª ≈‘∆∫ ÍzÒ
Ø Â
∂ ≈∆
«¬È’Ò≈Ï Á∂ ÈÚ∂∫ ¡À‚∆ÙȪ Á∂ «ÈÓ≈‰ Á≈ ≈‘ ΩÙÈ ’Á∆ ˛Õ
- ’≈«Â¡≈«¬È∆
√ßÿÙ ¡Â∂ «‹æÂ
«’√∂ ≈‹√∆ Ò«‘ Á∂ «√¡≈√∆ ¬∂‹‚
ß ∂ Á∆ «‹æ ‘∆ ’≈¯∆ È‘∆∫ ‘πÁ
ß ∆Õ ‹∂ ’ج∆ Ò«‘
√ÍÙ‡ Íz◊
Ø ≈Ó Á∂ ¡≈Ë≈ ”Â∂ ÁØ ‡π’
æ ÒÛ≈¬∆ È‘∆∫ «ÁßÁ∆ ª ¿π√ ÚÒØ∫ Á∂-√Ú∂
√ÁÓ≈ «¬Ò≈‹ Á∂ Èπ√«÷¡ª Á≈ √ßÁ ω’∂ ¡≈͉∂ Íz◊
Ø ≈Ó ÂØ∫ ¿πÒ‡ Ìπ◊ ‹≈‰≈
¡‡æÒ ˛Õ
- È∂˙Ó∆ ’Ò∂È
«’ √Ì ÂØ∫ Í«‘Ò∆ Ê≈Ú∂∫ ¿π‘ Íz«’«¡≈ ˛, «‹√ «Ú⁄ ÓÈπ÷
æ Â∂ Íz≈«’Â∆ ÁØÚ∫∂
Ù≈ÓÒ ‘πÁ
ß ∂ ‘È, «‹√ «Ú⁄ ÓÈπ÷
æ ¡≈͉∂ Â∂ Íz«’Â∆ «Ú⁄’≈ ÍÁ≈Ê’ ÍzÂ∆’Óª
鱧 ¡≈͉∆ Ó˜∆ È≈Ò ¡≈ßÌ ’Á≈, È∂ÓÏæË ’Á≈ Â∂ ’߇ØÒ ’Á≈ ˛Õ ¿π‘
¡≈͉∆¡ª Ï≈‘Úª Â∂ Òæª ȱ,ß «ÁÓ≈◊ Â∂ ‘æʪ ȱ,ß ¡≈͉∂ √∆ Á∆¡ª ’πÁÂ∆
Ù’Â∆¡ª 鱧 ‘’ Á∂ ’∂ ¡≈͉∂ ¡≈Í È±ß Íz«’Â∆ Á∂ «ÚØË «Ú⁄, ¿π√ Á∆ ‘∆ «¬’
Ù’Â∆ Ú‹Ø∫ ÷Û∑≈ ’Á≈ ˛Õ
- ’≈Ò Ó≈’√
ÂÓ≈ÙÏ∆È
’πfi ÒØ’ Ìπ÷
æ È≈Ò Ó ‘∂ ‘؉ ¡Â∂ ’πfi ◊πÒ
æ ¤∂ ¿π‚≈ ‘∂ ‘؉ ª «¬√ 鱧 ÏÁ≈ÙÂ
’È ¡Â∂ ÂÓ≈Ù≈ Á∂÷‰ Ú≈Ò∂ ÒØ’ Ú∆ ˜πÒÓ ’È Ú≈«Ò¡ª «Ú⁄ «◊‰∂ ‹≈‰◊∂Õ
- ¡πË
ß Â∆ ≈¬∂
√Ó≈‹
Ï∂Ù’
æ √Ó≈‹Ú≈Á Á∂ Í«‘Ò∂ ‹Ï∂ ÁπÈ∆¡≈ «Ú⁄ Î∂Ò∑ ‘ج∂ ‘È, Í «Î Ú∆ «¬√ ÂØ∫
Ï‘π ’πfi «√æ«÷¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ «‹Ú∂∫ «¬È’Ò≈Ï ÂØ∫ Ï≈¡Á ±√ «Ú⁄ Óπ„Ò∂ √≈Òª
«Ú⁄ ‹Ø ˛≈È∆‹È’ «Ú’≈√ ‘Ø«¬¡≈ ‹ª «’¿±Ï≈ «Ú⁄ ¿π‘ Ï∂«Ó√≈Ò ‹ÁØ‹«‘Á,
«‹√ È≈Ò ¿πȪ∑ ¡≈͉∂ √Ó≈‹Ú≈Á∆ «¬È’Ò≈Ï È±ß Ï⁄≈«¬¡≈ ‹ª ÒÀ«ÈÈ Á∆¡ª ¿π‘
√Ó≈‹Ú≈Á∆ ÔØ‹È≈Úª ‹Ø ¿π√È∂ «¬È’Ò≈Ï ÂØ∫ Ï≈¡Á ω≈¬∆¡ª ‹ª ⁄∆È «Ú⁄
Ó≈˙ Á∂ ‹Ï∂-«¬È∑ª ÂØ∫ Ï‘π ’πfi «√æ«÷¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ
- Íz.Ø ‰Ë∆ «√ßÿ
√Ó≈‹Ú≈Á ’Á∂ Ú∆ ¿πÍØ∫ È‘∆∫ ·Ø«√¡≈ ‹≈ √’Á≈Õ «¬√ Á∆ ¡ßÂ∆Ú Ì≈ÚÈ≈ ÓÙ∆È∆
¡¯√Ù≈‘ Í‘π⁄
ß È±ß æÁ ’Á∆ ˛Õ ‹∆ÚßÂ, «√‹‰≈-ÂÓ’ √Ó≈‹Ú≈Á ıπÁ ‹ÈÂ≈
Á∆ ÍÀÁ≈Ú≈ ‘πÁ
ß ≈ ˛Õ.....ÿæ‡-«◊‰Â∆ ÚÒØ∫ ‹ª Í≈‡∆ ÚÒØ∫ Ò≈◊± È‘∆∫ ’∆Â≈ ‹≈
√’Á≈Õ «¬‘ ’ØÛª ÒØ’ª ÚÒØ∫ ‘∆ Ò≈◊± ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ ‹ÁØ∫ ¿πȪ∑ È∂ ¡≈Í Ò≈◊±
’È≈ «√æ÷ «Ò¡≈ ˛Õ....√Ó≈‹Ú≈Á∆ «¬È’Ò≈Ï Âª ‘∆ È∂Í∂ ⁄≈«Û∑¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛,
‹∂ ’ØÛª ÒØ’ª Á∆ ≈‹ ÍzÏË
ß «Ú⁄ «√æË∆ Â∂ √◊Ó ÙÓ±Ò∆¡Â ‘ØÚÕ∂ .....√Ó≈‹Ú≈Á
‹∂± È‘∆∫ ‘Ø √’Á≈ ‹∂ ¿π‘ ͱ∆ ‹Ó‘±∆¡Â 鱧 Ò≈◊± È‘∆∫ ’Á≈Õ
- ÒÀ«ÈÈ
√Ó≈‹Ú≈Á ÂØ∫ «ÏÈ≈ √Ó≈‹ Á∂ ‘Ø «’√∂ Ú∆ «√√‡Ó È≈Ò ÓÀ∫ ¡≈͉∂ ¡≈Í È±ß È‘∆∫
‹ØÛ √’Á≈Õ
- ÈÀÒ√È Óß‚Ò
∂ ≈
√Ó≈‹Ú≈Á ¡‹∂ Ï⁄ÍÈ «Ú⁄ ˛Õ ≈‘ ¶Ï≈ ˛ «‹√ Á≈ ¡‹∂ ’ج∆ Ê‘π ÍÂ≈ È‘∆∫Õ
- ⁄∆ ◊Ú∂≈
’ΩÓªÂ∆Ú≈Á
‹Ø «Í¡≈ √≈鱧 ¡≈͉∆ Ó≈Â ̱Ó∆ È≈Ò ˛, ¿π‘Ø «Í¡≈ √æ⁄∂ «ÁÒ È≈Ò √≈∆
ÁπÈ∆¡≈ Á∂ Á∂Ùª È≈Ò ’È≈ ‘ØÚ◊
∂ ≈ ª ‘∆ Á∂Ù Ì◊ Â∂ ’ΩÓÍz√ ’‘≈ √’Á∂ ‘ª,
ÚÈ≈ ≈‹√∆ Í≈÷ø‚ ‘ØÚ◊
∂ ≈ ‹Ø √≈鱧 ’Á∆ Ú∆ √π÷∆ È‘∆∫ ’ √’Á≈Õ......±‘≈È∆¡Â
ª √≈鱧 «¬‘ ’«‘ßÁ∆ ˛ «’ √≈∆ ’≈«¬È≈ Á≈ ‹∆ÚÈ ˛, «¬’ ÒÛ∆ «Ú⁄ ÍØ∫Á≈
˛Õ
- √Ø‘‰ «√ßÿ Ì’È≈
Í∂Ù’Ù : Ó≈√‡ Ì‹È «√ßÿ ’ÀÒ◊∆
ÎØÈ : D@C-DEE-DBB@
Ó¬∆ B@AF
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
15
Â’Ù∆Ò √Ø√≈«¬‡∆ ’ÀÈ‚
∂ ≈ ÚºÒ∫Ø ‡Øª‡Ø «Ú÷∂ “Â’Ù∆Ò √≥Ú≈Á”
ÌÚ∂∫ «¬’º· «Úº⁄ ‹Ø«ÂÙ∆¡ª ¡Â∂ ª«’ª ˘ ⁄π‰ÂΩ ∆
‡Øª‡Ø : ⁄ªÁÈ∆ ÏÀÈ’∞¡À‡ ‘≈Ò,
ÏÀ∫ÓÍ‡È «Ú÷∂ Â’Ù∆Ò √Ø√≈«¬‡∆
’ÀÈ‚
∂ ≈ ÚºÒ∫Ø Â’Ù∆Ò ⁄È‹∆ Ï≈Û
Á∆ √≥⁄≈ÒȪ «Úº⁄ “Â’Ù∆Ò √≥Ú≈Á”
ÍzØ◊≈Ó ¡≈ÔØ«‹Â ’∆Â≈ «◊¡≈Õ ’¬∆
«ÁÈ Í«‘Òª ∂«‚˙ ¡Â∂ ‡ÀÒ∆«Ú˜È
≈‘∆∫ ‹Ø«ÂÙ∆¡ª ¡Â∂ ª«’ª ˘ Ú≈Ú≈ ÷πæÒ∆∑ ⁄π‰Â
Ø ∆ ≈‘∆∫ «¬√ √≥Ú≈Á «Úº⁄
Ù≈ÓÒ ‘Ø’∂ ◊ÀÏ∆ Ù’Â∆¡ª √≈Ï ’È
Á≈ √ºÁ≈ «ÁºÂ≈ «◊¡≈Õ «¬√ √≥Ú≈Á Ò¬∆
ÓÀ ‚ ∆’Ò ‚≈: ‘Á∆Í «√≥ ÿ ,
ÓÈØ⁄’∆Â√’ ‚≈: ¡≈«¯ ‘ÀÈ
» , ÚÀ‡È∆
‚≈: Ì≈È ◊◊, √Ó≈‹-Ù≈√Â∆ ÍzØÎ√
À 
«¬’Ï≈Ò «◊ºÒ. ÍzØ. ‹◊∆ ’≈‘ÒØ∫, ÓÀ‚Ó
ÏÒÏ∆ √Ø‘∆ Â’Ù∆Ò ÍÀÈÒ «Úº⁄
Ù≈«ÓÒ √ÈÕ «¬√ ÓΩ’∂ Ù≈ÓÒ ÒØ’ª Á∂
ÌÚ∂∫ «¬’æ · √≈‘Ó‰∂ ‹Ø«ÂÙ∆¡ª ¡Â∂
ª«’ª Á≈ ’Ø ¬ ∆ Ú∆ Á≈¡Ú∂ Á ≈
√≈‘Ó‰∂ È≈ ¡≈«¬¡≈Õ «¬√ ÍzØ◊≈Ó ˘
’ÀÈ∂‚≈ Á∂ ¿∞µÿ∂ Í≥‹≈Ï∆ ‡∆.Ú∆. ⁄ÀÈÒ
“Í≥‹-¡≈Ï”, “√Á≈∆ ‡∆ Ú∆,” ¡Â∂ “Ú≈¬∆”
‡∆ Ú∆ ⁄ÀÈÒ «√ºË≈ Íz√≈‰ ’’∂ Òº÷ª
ÁÙ’ª ˘ «¬√ ÍØz◊≈Ó È≈Ò ‹Ø«Û¡≈Õ
’¬∆ ÿ≥ ‡ ∂ ⁄Ò∂ «¬√ Íz Ø ◊ ≈Ó «Úº ⁄
«Ú«◊¡≈È’ª Á∂ ÍÀÈÒ ÚºÒ∫Ø «¬’æ· «Úº⁄
Ù≈«ÓÒ ÒØ’ª Á∂ «Âº÷∂ Í √≥‹∆Á≈ √Ú≈Òª
Á≈ Â√ºÒ∆Ï÷Ù ‹Ú≈Ï «ÁºÂ≈ «◊¡≈Õ
ÍØ z ◊ ≈Ó Á∆ Ù∞  » ¡ ≈ ’«Á¡ª
⁄È‹∆ Ï≈Û È∂ Áæ«√¡≈ «’ ’ÀÈ‚
∂ ≈
Ú◊∂ ¡≈Ëπ « È’ Óπ Ò ’ «Úº ⁄ Ú∆
‹Ø«ÂÙ∆¡ª ¡Â∂ ª«’ Í»∆ √◊Ó∆
È≈Ò ¡≈͉≈ «Ú¿∞Í≈ ⁄Ò∑≈ ‘∂ ‘ÈÕ
‡∆ Ú∆, ¡÷Ï≈ª, ∂‚∆˙ ⁄ÀÈÒ «¬È∑ª
Á∆¡ª ÓÙ‘»∆¡ª È≈Ò Ì∂ ͬ∂ ‘È,
√Ë≈È ÒØ ’ √Ófi Á∆ ÿ≈‡ ’≈È
«¬È∑ª Á∂ ⁄º’ «Úº⁄ Î√ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
Â’Ù∆Ò Ò«‘ Á∂ ’≈‹ ’Â≈
√ÚÀ √ ∂ Ú ∆ ÔÂȪ È≈Ò Ï◊À  «’√∂
Ë≈«Ó’, Ú◊, Ó»Ò Á∂Ù Á∂ Ì∂Á-Ì≈Ú
Á∂ √≈∂ ’ÀÈ‚
∂ ∆¡È √Ó≈‹ Ò¬∆ ’≥Ó ’
‘∂ ‘ÈÕ «¬‘ ÒØ’ª ˘ Ú«‘Óª ÌÓª,
˜ØÂÙ∆¡ª ¡Â∂ ª«’ª Á∂ ◊∞ßÓ≈‘’∞È
Á≈¡«Ú¡ª Á∂ ‹≈Ò∑ «Úº⁄Ø∫ ’º„‰ Á∆
’Ø«ÙÙ ’ ‘∂ ‘ÈÕ «¬√ ÌÓ ˘ Á»
’È Ò¬∆ ‘∆ «¬È∑ª ·º◊ª ˘ ÷πæÒ∆∑ ⁄π‰Â
Ø ∆
≈‘∆∫ √Ì Á∂ √≈‘Ó‰∂ ÁÀÏ∆ Ù’Â∆¡ª
√≈Ï ’È Ò¬∆ √º Á ≈
«ÁºÂ≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ ⁄È‹∆Â
Ï≈Û È∂ «’‘≈ «’ ’ج∆ Ú∆
Á≈¡Ú∂Á≈ ‹Ø «¬√ ÍØz◊≈Ó
Á∂ ‡ÀÒ∆Ú∆˜È Íz√≈‰ ˘ Á∂÷ «‘≈ ‘ØÚ,∂
⁄ÒÁ∂ ÍzØ◊≈Ó «Úº⁄ Ú∆ ¡≈’∂ ¡≈͉≈
Ù’Â∆ ÍzÁÙÈ ’ √’Á≈ ‘À Õ
ÍÀ ÈÒ Á∂ ÓÀÏª ÚÒØ∫ Ú∆ √ÍÙ‡
’∆Â≈ «◊¡≈ «’ ¡≈Ëπ«È’ «Ú«◊¡≈È
˜Ï∂, Íz∆÷‰ ÈÂ∆«‹¡ª ¡Â∂ √Ï»Â
¡Ë≈« ‘À «¬‘ √Ì ’∞fi Í≈ÁÙ∆ „≥◊
È≈Ò ÒØ’ª ˘ √ÍÙ‡Â≈ È≈Ò «◊¡≈È
«Á≥Á≈ ‘ÀÕ ¡≈͉∆¡ª ¡√∆Ó ÷Ø‹ª È≈Ò
«¬√ È∂ ÓÈ∞÷
º ∆ ‹∆ÚÈ ˘ ¡Ê≈‘ √‘»Òª
Á≈ ≈‘ ͺË≈ ’∆Â≈ ‘ÀÕ «Ú«◊¡≈È È∂
‘∆ Ï∆Ó≈∆¡ª ¡Â∂ ’∞ÁÂ∆ ¡≈Ϊ Á≈
‘º Ò ’∆Â≈ ‘À , «◊¡≈È Á∆¡ª
√∆ÓÂ≈¬∆¡ª Á≈ ‘ºÒ ’È Ò¬∆ ÷Ø‹ª
Á∆ «È≥ÂÂ≈ ‹≈∆ ‘ÀÕ √ÓπÁ
≥ ª Á∆¡ª
◊«‘≈¬∆¡ª ¡Â∂ Ïz ≈ ‘Ó≥ ‚ Á∆¡ª
¡√∆Ó ¿∞⁄≈¬∆¡ª º’ Á»√∂ ◊z«‘¡ª
Á∆¡ª ËÂ∆¡ª Â∂ ¿∞  ‰ Ú≈Ò∂
«Ú«◊¡≈È∆¡ª ˘ «’Â∂ Ú∆ ̱Â-ÍzÂ
∂ ‹ª
ÁÀÚ∆ ÒØ’ª È≈Ò √≈‘Ó‰≈ È‘∆∫ ‘Ø«¬¡≈Õ
«¬√È∂ ¡≈͉∆¡ª ÷ؘª ≈‘∆∫ ’∞Á Á∂
Ï‘∞ √≈∂ ‘º√ª ÂØ∫ ÍÁ≈ ⁄πº«’¡≈ ‘À
¡Â∂ ÓÈ∞º÷∆ «˜≥Á◊∆ ˘ Ï‘∞ √≈∆¡ª
√‘±Òª ÍzÁ≈È ’∆Â∆¡ª ‘È Í «¬√
Á∂ ¿∞Ò‡ ‹Ø«ÂÙ∆ ‹ª ª«’ ¡≈͉∂
‚∂«¡ª ”Â∂ ÏÀ·∂ ÏÀ·∂ ‘∆ ¡√Ó≈È∆ ◊z«‘¡ª
Á∆¡ª ÁÙ≈ ÓØÛ’∂ ÓπÙ«’Òª Á» ’È
Á≈ Á≈¡Ú≈ ’’∂ ÒØ’ª ˘ Ï∂Ú’»Î ω≈
‘∂ ‘ÈÕ «¬√ ·º◊∆ Á∂ «Ú¿∞Í
∂ ≈ ÂØ∫ ÒØ’ª
˘ √π⁄Â
∂ ’È Á∆ ÒØÛ ‘À Õ
ÁÙ’ª «Úº⁄∫Ø √Ú≈Ò Íπ¤
º ∂ ‹≈‰ Â∂
‚≈’‡ª ¡Â∂ ÓÈØ⁄«’Â√’ Ó≈«‘ª È∂
√ÍÙ‡ ’∆Â≈ «’ ̱Â-ÍzÂ
∂ ‹ª ¡ÒΩ«’’
⁄∆˜ª «Ú÷≈¬∆ Á∂‰∆¡ª ‹ª ¡≈Ú≈˜ª
√πȉ∆¡ª Ó≈È«√’ Ï∆Ó≈∆ Á∂ Òº¤‰ ‘∞Á
≥ ∂
‘È «‹√ Á≈ «¬Ò≈‹ ÓÀ‚∆’Ò «Ú«◊¡≈È
È≈Ò √≥ÌÚ ‘ÀÕ ‚≈’‡ª È∂ «¬‘ Ú∆
√ÍÙ‡ ’∆Â≈ «’ √∆’ Ø◊ Ú≈Ò∂ Ó∆˜
Á≈ ¡≈͉≈ √∆ Ú∆ Ï◊À ÁÚ≈¬∆ ÂØ∫
Ú∆ ¡≈͉∆ Ï⁄≈¡ Íz‰≈Ò∆ ≈‘∆∫ Ú∆
ÒÛÁ≈ ‘À, «¬√ «Úº⁄ «’√∂ ‹≈Á»-‡»‰∂
Á≈ ’ج∆ ¡√ È‘∆∫ ‘∞≥Á≈Õ ‹≈Á»-‡»‰∂
¡≈«Á «¬Ò≈‹ Á∆ ’ج∆ Íz‰≈Ò∆ È‘∆∫ ‘À
√◊Ø∫ Ó∆˜ Á∆ √∆’ Ï⁄≈¡ Íz‰≈Ò∆
¡Â∂ ÓÀ‚∆’Ò «¬Ò≈‹ Á∂ ÈÂ∆«‹¡ª Á≈
√≈≈ ¯Ò ‘«Ê¡≈ ÒÀ‰ Á∆ ·º◊∆ ‘ÀÕ
Ï◊À ÁÚ≈¬∆ Ú≈Ò∂ «¬Ò≈‹ Á≈ ÌÓ,
√∆ Á∂ ¡≈͉∂ Ó≈È«√’ ÓÈØÏÒ ¡Â∂
Ø◊ È≈Ò ÒÛÈ Á∆ «¬Ó∆¿∞È∆‡∆ Â≈’Â
«Úº⁄ ‘À È≈«’ «’√∂ ¡ÒΩ«’’ Ù’Â∆ ‹ª
Í»‹≈ «Úº⁄Õ ‹∂ ¡«‹‘≈ ‘π ß Á ≈ ª ÒØ’
¡≈Ëπ«È’ ‘√ÍÂ≈Òª Ú≈Ò∆¡ª ¡ÀÓ‹À∫√∆
√‘»Òª ˘ Â‹∆‘ È≈ «Á≥Á∂ Â∂ È≈ ‘∆
«¬È∑ª √‘»Òª Á∆ Ó≥◊ ’Á∂Õ ¡ÀÓ‹À∫√∆
«Úº⁄ ¡º‹ ’ÀÈ‚
∂ ≈ Á≈ ‘ È≈◊«’ «¬È∑ª
ÓÀ‚∆’Ò √‘»Ò Ú≈Ò∆ I-A-A ‚≈’‡∆
¡À∫ÏÒ
» ∫À √ ˘ ÎΩ∆ √‘≈«¬Â Ò¬∆ ÏπÒ≈¿∞∫Á≈
‘À, È≈ «’ «’√∂ ◊ÀÏ∆-Ù’Â∆ Ú≈Ò∂ ˘Õ
ÍzØ. √ÚÈ «√≥ÿ, ÍzØ. ‹√Ú≥ ’≥Ï‹
Ø ¡Â∂
Í≥‹≈Ï∆ Ó≈«√’ ““√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜U
Á∂ √≥⁄≈Ò’ ‘Ï≥√ «√≥ÿ È∂ «¬√ √ÎÒ
ÍØz◊≈Ó Ò¬∆ Â’Ù∆Ò √π√≈«¬‡∆ ’ÀÈ‚
∂ ≈
Á∆ ÍzÙ√
≥ ≈ ’∆Â∆ Õ
«¬√ ÓΩ ’ ∂ Â’Ù∆Ò √Ø √ ≈«¬‡∆,
ÚÀÈ’∞Ú (’ÀÈ∂‚≈) Á∆ ÙÒ≈ÿ≈ ’∆Â∆
◊¬∆ «‹È∑ª È∂ ∂‚∆˙ ‡ÀÒ∆«Ú˜È Â∂
«¬Ù«Â‘≈ª ≈‘∆∫ Ú«‘Óª-ÌÓª «÷Ò≈Î
Óπ«‘≥Ó ⁄Ò≈ º÷∆ ‘ÀÕ «¬√ ÓΩ’∂ ¿∞È∑ª Á≈
«’≈‚ ’∆Â≈ √πÈ∂‘≈ ÁÙ’ª È≈Ò
√ªfi≈ ’∆Â≈ «◊¡≈Õ √π ÷ Á∂ Ú ‘∞ ≥ fi ‰,
ÈÚÂ∂‹, ÎπÓ
≥ ‰ «√≥ÿ, ‘‹∆ Í≈ÏÒ≈ È∂
¡≈͉∂ ¡◊ª‘ÚË» ◊∆ª È≈Ò ÍØz◊≈Ó
Á≈ ≥◊ Ï≥«È¡≈ ¡Â∂ ¡‹Ó∂ ÍÁ∂√∆ ¡Â∂
Óº÷‰ Ï≈Û È∂ ’«ÚÂ≈Úª √π‰≈¬∆¡ªÕ
«¬√ ÍzØ◊≈Ó «Úº⁄ ‘≈˜ «¬’æ· ÚÒØ∫ «¬º’
ÓÂ∂ ≈‘∆∫ ’ÀÈ‚
∂ ≈ √’≈ ÂØ∫ «¬‘ Ó≥◊
’∆Â∆ ◊¬∆ «’ √≈∂ ‡ÀÒ∆«Ú‹Èª ¡Â∂ ‘Ø
Íz⁄≈ √≈ËȪ ¿∞µÂ∂ ‹Ø«ÂÙ∆¡ª ¡Â∂
ª«’ª Á∂ fi»·∂ ◊∞ßÓ≈‘’∞ßÈ Íz⁄≈
¡Â∂ «¬È∑ª Á∂ «Ú¿∞Í≈’ ’∂∫Áª ¿∞µÍ
Í≈Ï≥Á∆ Ò◊≈¬∆ ‹≈Ú∂Õ
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
Ó¬∆ B@AF
16
«ÚÙÚ ≥◊Ó≥⁄ «ÁÚ√ ÓΩ’∂ È≈‡’ “«¬‘ Ò‘»
«’√Á≈ ‘À” Á∆ Í∂Ù’≈∆ Â∂ √ÈÓ≈È √Ó≈Ø‘
‹«Ò∑¡ªÚ≈Ò∂
Ï≈◊ Á≈ √≈’≈
‚≈ ÏÒ«‹≥Á «√≥ÿ √∂÷Ø∫
‡Øª‡Ø (Ó∆‚∆¡≈ «Ï¿±Ø) : ‘À∆‡∂˜
¡≈‡√ ¡À∫‚ Ê∆¬∂‡ √π√≈«¬‡∆ ÚºÒ∫Ø ‘ √≈Ò
«ÚÙÚ ≥◊Ó≥⁄ «ÁÚ√ ÓΩ’∂ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈
√Ó≈◊Ó «¬√ √≈Ò C ¡ÍÀÒ B@AF ˘
Ï∆Â∂ ¡À  Ú≈ Ú≈Ò∂ «ÁÈ ÒØ ¯  Ò∂ ’
’«Ó¿±«È‡∆ √À∫‡ È∂Û∂ ‘‡ Ò∂’ ‡≈¿±È
√À∫‡, ÏÀ∫Í‡È Á∂ √∆«Ò ’Ò≈’ Ê∆¬∂‡
‘≈Ò «Úº⁄ ’∆Â≈ «◊¡≈Õ «¬√ √Ó≈◊Ó «Úº⁄
‚≈ ◊∞«Á¡≈Ò «√≥ÿ ÎπÒ
º Á∂ «Ò÷∂ Â∂ ‘∆≈
≥Ë≈Ú≈ Á∆ «ÈÁ∂ÙȪ ‘∂· «Â¡≈ ’∆Â∂
È≈‡’ “«¬‘ Ò‘» «’√Á≈ ‘À?” Á∆ √¯Ò
Í∂Ù’≈∆ ’∆Â∆ ◊¬∆Õ «¬‘ È≈‡’ ◊∞»
È≈È’ Á∂Ú ‹∆ ÚºÒ∫Ø Ì≈¬∆ Ò≈ÒØ Á∆ ’ØË∂
Á∆ ؇∆ «Úº⁄∫Ø ÁπË
º Â∂ Ó«Ò’ Ì≈◊Ø Á∂ Ó≈Ò Í»«Û¡ª «Úº⁄∫Ø Ò‘» ’º„‰ Ú≈Ò∆ ÿ‡È≈ ˘ Á√≈¿∞∫Á≈ ‘ÀÕ √≈∂
È≈‡’ Á∆ Í∂Ù’≈∆ ÁΩ≈È ÁÙ’ È≈‡’ È≈Ò «¬º’ «Óº’ ‘ج∂ ‘∂Õ «¬√ È≈‡’ «Úº⁄ Ó«Ò’ Ì≈◊Ø ÚºÒ∫Ø
⁄≈¬∂ Ï≈‘ÓÌØ‹ ÓΩ’∂ Ó≥◊‰ ¡≈¬∂ ‚±Óª Á∂ ‡Ø‡«’¡ª È∂ ‘√≈ ‘√≈ ’∂ ÁÙ’ª Á∂ «„º‚∆∫ Í∆Ûª ÍÚ≈
«ÁºÂ∆¡ªÕ «¬√ Âª «¬‘ È≈‡’ ÁÙ’ª Á≈ ÌÍ» Ó≥ÈØ ‹
≥ È ’È Á∂ È≈Ò È≈Ò «’ Á∆ Ó‘ºÂÂ≈ Á≈
√πÈ‘
∂ ≈ ÁÙ’ª ˘ Á∂‰ «Úº⁄ Ú∆ √¯Ò «‘≈Õ «¬√ È≈‡’ «Úº⁄ «Ù≥◊≈≈ √Ó≈ È∂ ‚±Ó «Í˙, ¡‹≈«¬Ï
‡ºÒÚ
∂ ≈Ò∆¡≈ È∂ ‚±Ó ÍπÂ
º Á∂ «’Á≈ Ï≈ı»Ï∆ √‹∆«Ú ’∆Â∂Õ Í«Ó≥Á «√ºË È∂ «√Í≈‘∆ ≈Ó ⁄≥Á, ’Ó‹∆Â
«◊ºÒ È∂ „≥‚Ø ⁄∆ Â∂ ◊∆Ï «’√≈È Á∂ «’Á≈ª È≈Ò «¬È√≈¯ ’∆Â≈, ‹Á «’ «ÈÁ∂Ù’ ‘∆≈ ≥Ë≈Ú≈
È∂ ı∞Á ˜≈«ÒÓ Ó«Ò’ Ì≈◊Ø Á∆ ̱«Ó’≈ «ÈÌ≈¬∆Õ È≈‡’ Í∂Ù’≈∆ «Í¤Ø∫ √Ê≈È’ ≥◊’Ó∆/«ÈÁ∂Ù’
‹√Í≈Ò «„ÒØ∫ Â∂ ∂‚∆˙ ‹È≈«Ò√‡/Â’Ù∆Ò ¡≈◊» ‚≈ ÏÒ«‹≥Á √∂÷∫Ø È∂ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ Íz◊‡ ’∆Â∂Õ
ÁØ‘ª Á≈ «¬‘ Ú∆⁄≈ √∆ «’ Ê∆¬∂‡ ÒØ’ª Á∆ «˜≥Á◊∆ «Úº⁄ ÍÀ ÍÀ Â∂ ¡≈¿∞∫Á∆¡ª ÓπÙ’Òª ˘ ¿∞‹≈◊
’«Á¡ª ¿∞‘Ȫ ˘ «Ú«◊¡≈È’ „≥◊ È≈Ò «˜≥Á◊∆ ‹∆˙‰ Ò¬∆ Íz∂ ‰≈ Á∂‰ Ú≈Ò≈ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ‘ÀÕ
«¬√ ÓΩ’∂ Ï‘∞ ‘∆ ı»Ï√» ¡≈Ú≈˜ «Úº⁄ «√Ó‹∆ È∂ Ù‘∆Á Ì◊ «√≥ÿ Â∂ «‘≥Á-Í≈«’ ÒØ’ª Á∆¡ª
√ªfiª Á∂ ◊∆ Í∂Ù ’’∂ ÁÙ’ª ˘ Ó≥Â Óπ◊Á ’ «ÁºÂ≈Õ «¬√ Ó◊Ø∫ ‘À‡√-¡ºÍ Á∂ ’Ò≈’≈ ¡ÓÂؘ
«√ºË» √π⁄Â
∂ ’ ’Ò≈ Ó≥⁄ Óπ‘≈Ò∆ ÚºÒ∫Ø Ï‰≈¬∆ Ó‘»Ó ÒØ’ È≈‡’’≈ Ì≈¡‹∆ ◊∞ÙÈ «√≥ÿ ¿∞¯ Ì≈¬∆
Ó≥Ȫ «√≥ÿ ‘Øª Á∆ «˜≥Á◊∆ ”Â∂ ¡Ë≈« «¬º’ ‚≈’»Ó∫À ‡∆ «ÎÒÓ “’ªÂ∆ Á≈ ’Ò≈’≈” «Ú÷≈¬∆ «‹√ ÂØ∫
ÁÙ’ª È∂ Ì≈¡‹∆ Á∆ ≥◊Ó≥⁄ ˘ Íz‰≈¬∆ «˜Á◊∆ ˘ È∂«Û˙∫ º«’¡≈Õ «¬√ √≈Ò √z. ◊∞ÙÈ «√≥ÿ
Ô≈Á◊≈∆ ¡ÀÚ≈‚ ‹◊«Ú≥Á ‹º‹ ˘ Í∂Ù ’∆Â≈ «◊¡≈ ‹Á «’ ≥◊Ó≥⁄ ı∂Â «Úº⁄ «˜’ÔØ◊ ’≥Ó
’È Ú≈Ò∂ ≥◊’Ó∆, È≈‡’’≈ √z∆ ‘‹∆ Ï∂Á∆ Á≈ Ú∆ «¬√ ÓΩ’∂ «ÚÙ∂Ù √ÈÓ≈È ’∆Â≈ «◊¡≈Õ
«¬‘Ȫ ÙıÙ∆¡Âª Á∂ ≥◊Ó≥⁄ ı∂Â «Úº⁄ ’∆Â∂ ’≥Óª Ï≈∂ ⁄≈ȉª √‡∂‹ √’ºÂ √z∆ ’∞Ò«Ú≥Á ı«‘≈ È∂
Í≈«¬¡≈ «‹≥Ȫ È∂ √≈∂ Íz◊
Ø ≈Ó ˘ «¬º’ √»Â «Úº⁄ Íج∆ º«÷¡≈Õ «¬√ Âª «¬‘ √Ó≈◊Ó ÚÒ߇∆¡˜
Â∆Ê «Á˙Ò, «√Ó‹∆Â, Ó≥ȱ «Á˙Ò, ÓÈÍz∆ «√ºË,» Â∂ ≈Ï∆¡≈ ≥Ë≈Ú≈ ¡≈«Á Á∆ √◊Ó Ì±«Ó’≈
È≈Ò Í»∆ √¯ÒÂ≈ È≈Ò «√∂ ⁄«Û∑¡≈Õ «¬√ √Ó≈◊Ó ˘ Ó≈ȉ Ò¬∆ Ì≈¬∆⁄≈∂ Á∆¡ª È≈ÓÚ ÙıÙ∆¡Âª
Á∂ È≈Ò È≈Ò ‘Øª ÂØ∫ «ÏȪ ∂‚∆˙ ‘Ø√‡ ◊∞Â∆Ê Í≈√Ò≈, √≥Í≈Á’ √π«÷≥Á, ÓÀ◊˜∆È Ú≈‘◊≈ Á∂
√≥Í≈Á’ «Íz√
≥ ∆ÍÒ √π÷⁄À‰ «√≥ÿ «„ÒØ∫, ¡≥«Óz «„ÒØ∫, «Íz√
≥ ∆ÍÒ ÓÈ∆ ÏÂ≈, √≈Ê∆ ÓºÒ∆∑ ¡≈«Á «ÚÙ∂Ù ÂΩ
Â∂ ‘≈˜ ‘جÕ∂ √Ó≈◊Ó Á∂ ¡≥ «Úº⁄ «ÈÁ∂Ù’ ‘∆≈ ≥Ë≈Ú≈ È∂ ¡≈¬∂ ‘ج∂ ÁÙ’ª, √≈∂ √ÚÀ-√∂Ú∆¡ª, Â∂
«√‡∆ ¡≈¯ ÏÀ∫Í‡È Á∂ √‡≈¯ Á≈ Ë≥ÈÚ≈Á ’«Á¡ª «’‘≈ «’ «¬‘Ȫ √ÌȪ Á∂ √«‘ÔØ◊ ÂØ∫ «ÏȪ
¡«‹‘∂ √Ó≈◊Ó Á∆ √¯ÒÂ≈ √≥ÌÚ È‘∆∫ √∆Õ ‘À‡√-¡ºÍ Á∂ Ì«Úº÷ Á∂ Íz◊
Ø ≈Óª Á∆ ‹≈‰’≈∆ Ò¬∆ DAFCAI-@EEA, DAF-GA@-BFAE ‹ª DAF-C@B-IIDD ”Â∂ ÎØÈ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ‘ÀÕ
‹«Ò¡ªÚ≈Ò∂ Ï≈◊ «Ú⁄ ‚≈«¬ ÚÒØ∫ «È‘ºÊ,∂
Íπ¡ÓÈ «¬’º· Â∂ ◊ØÒ∆ ⁄Ò≈ ’∂ Úº‚∆ «◊‰Â∆
«Ú⁄ ¡≈Ó ÒØ’ª Á∂ Ó≈∂ ‹≈‰ Á∆ ÿ‡È≈, Ì≈Â
Á∆ ¡˜≈Á∆ Á∆ ÒÛ≈¬∆ Á∆ ¡«‘Ó ÿ‡È≈ ‘À, «‹√
È∂ Ì≈Â∆¡ª, ÷≈√ ’ Í≥‹≈Ï∆¡ª «Ú⁄ ¡≥◊∂˜ª
«÷Ò≈¯, «ÿ‰≈ Â∂ Ø‘ Á∆ Ò«‘ ÍÀÁ≈ ’∆Â∆, «‹√
È∂ Ù‘∆Á Ì◊ «√≥ÿ Â∂ ¿±ËÓ «√≥ÿ «‹‘∂ ÔØ«Ë¡≈
˘ ÍzÌ≈«Ú ’∆Â≈ ¡Â∂ ¡≈«÷ ¡≥◊∂‹ª˘ Ì≈Â
¤º‚‰ Â∂ Әϻ ‘؉≈ «Í¡≈Õ ¡≥◊∂˜ Í«‘Ò∆ Úº‚∆
‹≥◊ ˘ «‹ºÂ ⁄πº’∂ √È ¡Â∂ «¬º’ Í≈√∂ ’ª◊√
Í≈‡∆, Ì≈Â∆¡ª Ò¬∆ √’≈ «Ú⁄ ’∞fi «‘º√≈
ÒÀ‰ Á∆ ¿∞Ó∆Á Ò¬∆ ÏÀ·∆ √∆, Á»‹∂ Í≈√∂ Ì≈Â
«Ú⁄ ¡≥◊∂˜ ¡«Ë’≈∆, ¡Í‰≈ ≈‹ ‘Ø ͺ’≈
’È Á∆ ’Ø«ÙÙ «Ú⁄ √ÈÕ Ù‘∆Á ’Â≈ «√≥ÿ
√≈Ì≈ Â∂ ¿∞È∑ª Á∂ √≈Ê∆¡ª Á∆ AIAE «Ú⁄Ò∆
◊Á Á∆ ’Ø«ÙÙ ˘ ¡≥◊∂˜ª ÏÛ∆ ÓÙ«’Ò È≈Ò
Î∂Ò∑ ’∆Â≈ √∆ ¡Â∂ »√ Á∂∂ «¬≥È’Ò≈Ï È∂ Ú∆
ÈΩ‹Ú≈Ȫ Á≈ «Ë¡≈È «÷«⁄¡≈ ‘Ø«¬¡≈ √∆Õ Í≥‹≈Ï
Á≈ ÒÀ·∆ÈÀ∫‡ ◊ÚÈ √ Ó≈«¬’Ò ˙‚Ú≈«¬
¡Í‰∂ √≈Ê∆¡ª √Ó∂ Í≥‹≈Ï ¡≥Á «¬º’ ‘Ø ◊Á
Á∆ √≥Ì≈ÚÈ≈ ¡Â∂ ¡Â∂ Ï‘∞ ʪ¬∆ Óπ√«ÒÓ ¡Â∂
«‘≥Á» «√º÷ª «Ú⁄ ÚºË ‘∆ È∂ÛÂ≈ ÂØ∫ «⁄≥ √∆Õ
ÒØ’ª ¡≥Á √πÒÿ ‘∆ ¡˜≈Á∆ Á∆ «⁄≥◊≈∆
˘ ÁÏ≈ ’∂ º÷‰ Á∆ ÓÈÙ≈ È≈Ò Ì≈ Á∆ ¡≥◊∂˜
√’≈ È∂, Í«‘Ò∆ Úº‚∆ ‹≥◊ Ú∂Ò∂ ¡Í‰≈¬∂ √÷Â
’≈˘Èª ˘, ¡≈‹«’Â≈ ¡Â∂ «¬≥È’Ò≈Ï∆ ‹∞Ó
¡À’‡ ω≈ BA Ó≈⁄ AIAI ÂØ∫ ¡º◊∂ Ò≈◊» ’
«ÁºÂ≈Õ «¬√ ¡À’‡ ˘, «¬√ ’≈˘È Á∂ ÿ≈Û∂, ØÒ‡
Á∂ Ȫ Â∂ ØÒ‡ ¡À’‡ «’‘≈ ‹≈‰ Òº◊≈Õ «¬√ ’≈˘È
¡Ë∆È «’√∂ ˘ Ú∆ ¡ÂÚ≈Á∆ ’≈Ú≈¬∆ ’È Á∂
Ùº’ «Ú⁄ «ÏÈ≈ Óπ’Á
º Ó≈ ⁄Ò≈¬∂ ÁØ √≈Ò ‹∂Ò∑ «Ú⁄
º«÷¡≈ ‹≈ √’Á≈ √∆, ÍzÀ√ Â∂ √÷ ’≥‡ØÒ Á≈
¡«Ë’≈ √’≈ ˘ √∆ ¡Â∂ «√¡≈√∆ ’≈Ú≈¬∆ ’È
Ú≈«Ò¡ª ˘ «ÏÈ≈ Ú≥ ‡ «◊z Î Â≈∆ ’’∂ Ï≥ Á
¡Á≈Òª «Ú⁄ √π‰Ú≈¬∆ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ √∆Õ «¬È∑ª
¡Á≈Òª «Ú⁄ ◊Ú≈‘ª ˘ ÁØÙ∆¡ª Á∂ √≈‘Ó‰∂
«Ò¡≈¿∞‰ ÂØ∫ «ÏÈ≈ ‘∆ ¿∞Ȫ∑ Á∆¡ª ◊Ú≈‘∆¡ª Á‹
’∆Â∆¡ª ¡Â∂ √‘∆ Ó≥È∆¡ª ‹≈ √’Á∆¡ª √ÈÕ «¬‘
Úº‚∆ ‹≥◊ ÷ÂÓ ‘؉ Á∂ Ï≈Ú‹»Á √Ë≈È ‘≈Òª
«Ú⁄ ¡≈Ó ÒØ’ª Á∆ ¡˜≈Á∆ Â∂ «√ºË≈ ‚≈’≈ √∆Õ
ØÒ‡ ¡À’‡ Á∂ «÷Ò≈¯ Ø√ Íz◊‡ ’È Ò¬∆,
ÈÚ∂∫ ÈÚ∂∫ ’ª◊√ «Ú⁄ Ò∆‚ Á∂ ÂΩ Â∂ ¿∞Ì ‘∂
Ó‘≈ÂÓ≈ ◊ªË∆ È∂ C@ Ó≈⁄ AIAI ˘ Ù≈Â∆ Í»Ú’
Ï≥Á Á≈ √ºÁ≈ «ÁºÂ≈Õ «¬√ ˘ ¡ß«ÓzÂ√ «Ú⁄ ⁄≥◊≈
‘∞≥◊≈≈ «Ó«Ò¡≈ ¡Â∂ ¡≥◊∂˜ ¡«Ë’≈∆¡ª ˘
«˜¡≈Á≈ ÷Â≈ «¬√ Ò¬∆ Òº◊‰ Òº◊≈ «’ Ù«‘
«Ú⁄ «¬º’ «‘≥Á,» ‚≈ √ÂÍ≈Ò ¡Â∂ «¬º’ Óπ√ÒÓ≈È
Ú’∆Ò √Àο∞Á∆È «’⁄Ò» ºÒ ’∂ «¬√ ’≈˘È «÷Ò≈¯
(Ï≈’∆ √¯≈ B@ ”Â∂)
Ó¬∆ B@AF
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
17
ÏØ’Ø ‘Ó ÚºÒ∫Ø ¡◊Ú≈ ’∆Â∆¡ª ◊¬∆¡ª ÒÛ’∆¡ª Â∂ ¡Ωª ¿∞µÂ∂ ⁄πͺ «’¿∞∫?
√≈Ò B@AD «Úº⁄ È≈¬∆‹∆∆¡≈
Á∂ Ù«‘ «ÙÏØ ’ ÂØ ∫ B@@ Á∂ ’∆Ï
√’» Ò ∆ ÒÛ’∆¡ª ˘ ¡◊Ú≈ ’∆Â≈
«◊¡≈ √∆Õ ¡«Ë’≈∆ Ó≥ȉ ˘ «Â¡≈
È‘∆∫; ¡◊Ú≈ ’ ’∂ ¿∞‘Ȫ ˘ «’ºÊ∂
º«÷¡≈ «◊¡≈ ‘À, «¬√ Á∆ «¬ÂÒ≈‘
È‘∆∫; ¿∞‘Ȫ ¿∞µÂ∂ ’∆ ˜∞ÒÓ „≈‘∂ ‹≈
‘∂ ‘È «’√∂ ˘ ¿∞µÿ-√πºÿ È‘∆∫; ÓÈ∞º÷∆
¡«Ë’≈ª Ú≈Ò∂ √πºÂ∂ ͬ∂ È∂ ‹ª «’√∂
˘ «¬√ ÿ‡È≈ Á∆ Ú≈‘-ÍÚ≈‘ ’ج∆
È‘∆∫...¿∞‘ √≈∂ ˆ∆Ï «‹¿∞∫ ‘ج∂! «¬√∂
Â∑ ª ‚ÓÀ √ ’ ÂØ ∫ D@@ Á∂ ’∆Ï
ÒÛ’∆¡ª, Ϻ « ⁄¡ª ¡Â∂ ¡Ω  ª ˘
¡◊Ú≈ ’ «Ò¡≈ «◊¡≈, ’ج∆ «‘ºÒ‹∞ºÒ È‘∆∫!
«¬√Ò≈Ó∆ ¡«ÂÚ≈Á∆ ◊∞ºÍ ÏØ’Ø
‘Ó ÚºÒØ∫ «’√∂ ¡◊Ú≈ ’È Á∆ «¬‘
√Ì ÂØ∫ Úº‚∆ Â∂ ıÂÈ≈’ ÿ‡È≈ ‘À
¡Â∂ ÁπÈ∆¡≈ Ì «Úº⁄ «Úº⁄ «¬√ ˘
¡‰ˆΩ«Ò¡ª ’∆Â≈ «◊¡≈ ‘À ≈‹È∂  ≈Úª Úº Ò Ø ∫ Ú∆ ¡Â∂ ÓÈ∞ º ÷ ∆
¡«Ë’≈ ’≈’∞≥Ȫ ÚºÒØ∫ Ú∆Õ ÏØ’Ø ‘Ó
È∂ B@AD ÂØ∫ ÒÀ ’∂ ‘∞‰ º’ B ‘˜≈
ÒÛ’∆¡ª ¡Â∂ ¡Ω  ª ˘ ¡◊Ú≈
’∆Â≈, Ï≥Ë’ ω≈«¬¡≈, ¿∞‘Ȫ Á≈
√∆’ ÙØÙ‰ ’∆Â≈; ¿∞‘Ȫ ’ØÒØ∫ ¡º‹
Ú∆ ’≥Ó ’Ú≈«¬¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘À, ¿∞‘Ȫ
Á∂ √∆ ÈØ⁄∂ ‹≈ ‘∂ ‘È, ÒÛ‰ Ò¬∆
Ó‹Ï»  ’∆Â≈ ‹≈ «‘≈ ‘À ¡Â∂
ÈÚ∆ÈÂÓ «ÍØ‡ª ’«‘≥Á∆¡ª È∂ «’
¿∞‘Ȫ ˘ «ÎÁ≈¬∆È ‹ª ÷πÁ’∞Ù∆ ‹ª
√π « ¬√≈¬∆‚
Ï≥ Ï 
(suicide
bombers) ω≈«¬¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ
ÓÈ∞º÷∆ ¡«Ë’≈ √≥√Ê≈ “«‘¿∞ÓÈ
≈¬∆‡√ Ú≈⁄“ È∂ ’∞ºfi Á√Â≈Ú∂˜ª «Úº⁄
«˜’ ’∆Â≈ ‘À «’ ¡◊Ú≈ ’∆Â∂ ‹≈‰
Á∆¡ª «¬‘Ȫ ÿ‡È≈Úª «Úº⁄Ø∫ «¬‘ √Ì
ÂØ∫ ıÂÈ≈’ ‘ÈÕ √≈Ò B@AE Á∂ Ó≈⁄
Ó‘∆È∂ «Úº⁄ ‚ÓÀ√’ ÂØ∫ Íz≈«¬Ó∆ √’»Ò
Á∆¡ª C@@ Ϻ⁄∆¡ª ¡◊Ú≈ ’∆Â∆¡ª
◊¬∆¡ª Â∂ ’∞ºÒ D@@ Á∂ ’∆Ï ÒØ’
Ï≥Ë’ ω≈¬∂ ◊¬∂Õ
‹ÁØ∫ «¬‘ ıÏ ¡≈¿∞‰ Òº◊∆ «’
Ϻ⁄∆¡ª ¡◊Ú≈ ’ Ò¬∆¡ª ◊¬∆¡ª
‘È Âª È≈¬∆‹∆∆¡≈ Á∆ √’≈ È∂
Ï∂ÙÓ∆ Á∆ ‘ºÁ Í≈ ’Á∂ ‘ج∂ «¬√
Â∑ª Á∆ «’√∂ ÿ‡È≈ Á∂ ‘؉ ÂØ∫ ‘∆
«¬È’≈ ’ «ÁºÂ≈Õ «‹√ ʪ «¬‘Ȫ
˘ Ï≥ Ë ’ ω≈ ’∂ º « ÷¡≈ «◊¡≈ ‘À ,
¿∞µÊ∂ ‹≈‰≈ √Ω÷≈ È‘∆∫ «’¿∞∫«’ «¬‘
«¬Ò≈’≈ ÏØ’Ø ‘Ó Á∂ ’Ϙ∂ «Úº⁄ ‘ÀÕ
ͺÂ’≈ ‹≈ È‘∆∫ ‹≈ √’Á∂, √’≈
«¬√ ◊ºÒ ˘ ÍzÚ≈È ‘∆ È‘∆∫ ’Á∆Õ
ÈÚ≥ Ï  B@AD «Úº ⁄ «‹‘Ȫ
ÒÛ’∆¡ª ˘ ¡◊Ú≈ ’∆Â≈ «◊¡≈
¿∞‘Ȫ «Úº⁄Ø∫ ’¬∆ Á∆ ¿∞Ó G-G √≈Ò
Á∆ Ú∆ Áº√∆ ‹≈ ‘∆ ‘ÀÕ ¡«ÂÚ≈Á∆¡ª
È∂ ˜ÀÈ≈ ÓØÏ≈Â∆ Íz≈«¬Ó∆ √’»Ò Á∂
◊∂‡ Ï≥Á ’ «ÁºÂ∂, ÒÛ’∆¡ª Á∆¡ª
⁄∆’ª «¬√ ⁄≈«ÁÚ≈∆ «Úº⁄ ‘∆ Ï≥Á
’ «Áº  ∆¡ª ◊¬∆¡ªÕ “«‘¿∞ Ó È
≈¬∆‡√ Ú≈⁄” Á∆ «¬√ «ÍØ‡ «Úº⁄
Áº«√¡≈ «◊¡≈ ‘À «’ ÒÛ«’¡ª ˘ Úº÷
’ «Áº  ≈ «◊¡≈, ¡Ω  ª ˘ ¡Ò◊
’∆Â≈ «◊¡≈, ¡Â∂ Ϻ⁄∆¡ª ˘ Í«ÚºÂ
◊z ≥ Ê ’∞  ≈È ˜ÏÁ√Â∆ ÍÛ∑ ‰ Ò¬∆
Ó‹Ï»  ’∆Â≈ «◊¡≈Õ Ó≈⁄ B@AE
«Úº⁄ ¿∞‘ «¬ÊØ∫ «¬‘Ȫ Ϻ⁄∆¡ª √Ó∂Â
◊≈«¬Ï ‘Ø ◊¬∂Õ
«¬’ √≈Ò ‘Ø «◊¡≈ ‘À «¬‘Ȫ
Ϻ ⁄ ∆¡ª Á∂ ◊≈«¬Ï ‘Ø « ¬¡ª,
È≈¬∆‹∆∆¡≈ √’≈ È∂ Ó»≥‘Ø∫ «¬º’ ÙÏÁ
È‘∆∫ ’º«„¡≈ ‘ÀÕ «¬‘Ȫ D@@ ¡◊Ú≈
’∆Â∂ ÒØ’ª Á∂ È≈Ò È≈Ò DG@ ÒØ’
√≈«¬ß√ Â∂ «‘√≈Ï Á∆¡ª √±÷Ó, «Ï÷Ó Â∂ ¡Ω÷∆¡ª ÂßÁª ÎÛÈ Á∂ Ó≈«‘
¡«Ë¡≈Í’ ‘‹∆ Ï∂Á∆ È∂ Ú≈Â’, È≈‡’ Â∂ ’«ÚÂ≈ «Ú⁄ Ú∆ «˜’ÔØ◊ «‘æ√≈
Í≈«¬¡≈ ˛Õ ’«ÚÂ≈ Á∆ ⁄∂‡’ ¿π√ 鱧 ÈΩÚ∆∫ ‹Ó≈ «Ú⁄ ÍÛ∑«Á¡ª «’ÙØ ¿πÓ
«Ú⁄ ‘∆ Òæ◊ ◊¬∆ √∆, ¿π√ Á∆¡ª ’«ÚÂ≈Úª √Ê≈È’ √≈«Ò¡ª «Ú⁄ ¤Í‰
Òæ◊∆¡ª √ÈÕ √≈«¬ß√ ¡«Ë¡≈Í’ Á∆ ÍØ√‡ ”Â∂ Òæ◊‰ Ó◊Ø∫ ¿π√ Á≈ È≈‡’ ’Ò≈
ÚæÒ fiπ’≈¡ ‘Ø«¬¡≈Õ È≈‡’ª «Ú⁄ ¿π√ Á∆ Í∂Ù’≈∆ ◊ßÌ∆ ¡ʪ Ú≈Ò∆, «Âæ÷∂ Â∂
◊«‘∂ ÍzÌ≈Ú Ú≈Ò∆ √∆Õ Ò◊È ÓÈπ÷
æ 鱧 «’Â∂ Á∆ «’Â∂ ÒÀ ‹ªÁ∆ ˛Õ Ï∂Á∆ «’Ê∂ «’Ê∂
’∆ ’∆ Í≈ÍÛ Ú∂ÒÁ≈ «‘≈, «¬’ ÏßÁ≈ ’¬∆ ’¬∆ Ïß«Á¡ª «‹ßÈ≈ ’ßÓ «’Ú∂∫ ’Á≈
«‘≈ ˛? ˛≈È∆ ‘πÁ
ß ∆ ˛Õ ¿π√ Á∂ ¡‘πÁÁ
∂ ≈∆¡ª Á∆ √±⁄∆ ÚÒØ∫ :
Íz«√æË È≈‡’’≈ ◊πÙÈ «√ßÿ Á∂ “Íø‹≈Ï ÒØ’ √«Ì¡≈⁄≈ Óß◊” Á≈ √±Ï≈
’Ó∂‡∆ ÓÀ∫Ï, √≈«‘Â’ √≈Ò∂ “√ÁÒ” Á∂ √ßÍ≈Á’∆ ÏØ‚ Á≈ ÓÀ∫Ï, √≈÷Â≈ √ßÓÂ∆
«˜Ò∑≈ Î∆Á’؇ Á≈ «¬ß⁄≈‹, Ï∂˜
π ◊≈ Ô±È∆¡È Íø‹≈Ï Á≈ ‹ÈÒ √’æÂ, ‡∆⁄˜
Ô±È∆¡È Íø‹≈Ï Á≈ √◊Ó Ú’, ÍÓ‹∆ «◊æÒ È≈Ò «ÓÒ ’∂ “Íø‹≈Ï ’Ò≈ Óß⁄”
Ïπÿ
æ ∆Íπ≈ ÓØ◊≈” Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ’∆Â∆Õ «¬√ Óß⁄ È∂ Úæ÷-Úæ÷ È≈‡’ª Á∆ ʪ ʪ Í∂Ù’≈∆
’∆Â∆Õ ÒØ’ª «Ú⁄ ÈÚ∆∫ ‹≈«◊zÂ∆ Á≈ Óπ„
æ Ïß«È∑¡≈Õ «¬√ Á≈ È≈‡’ “‘È∂∂ ÂØ∫ ⁄≈ȉ Âæ’”
Íø‹≈Ï Ì «Ú⁄ ÷∂«‚¡≈ «◊¡≈; ‹Ø Ï∂‘Á
æ Ó’Ï±Ò ‘Ø«¬¡≈Õ Ï∂Á∆ È∂ ’ج∆ «¬’ ’ßÓ ’∆Â≈
˛? Úæ‚∂ ¡‘πÁ,∂ Úæ‚∆¡ª «˜ßÓÚ
∂ ≈∆¡ªÕ √∆È∂ Á∆ «⁄‰◊ È∂ «‡’ ’∂ ÏÀ·‰ È‘∆∫ «ÁæÂ≈Õ
‘‹∆ Ï∂Á∆ Á∆ «’Â≈Ï “‘’∆’” Á∆ Íz’≈ÙÈ≈ Ò¬∆ ÓÀ∫ ¿π√ Á∆ ‘≈«Á’ Íz√√
ß ≈
’Á≈, √ÈÓ≈È Â∂ √Ú≈◊ ’Á≈ ‘ªÕ ¡≈√ ’Á≈ ‘ª «’ ¿π‘ «¬√∂ «√Û, «√Á’ Â∂
√≈ËÈ≈ È≈Ò Â∂ «¬√∂ ‹ØÙ Â∂ ‹˜Ï∂ È≈Ò ÔÂÈÙ∆Ò ‘∂◊≈Õ
- ͱÈ «√ßÿ ͪË∆
Ó≈∂ Ú∆ ◊¬∂ ‘ÈÕ ‚ÓÀ√’ Ù«‘ ‘∞‰
Ì∞‘≈ Ù«‘ (ghost town) ω ’∂
«‘ «◊¡≈ ‘À, ’Á∆ ’Á≈¬∆∫ Ï≥Ï ‹ª
◊ØÒ∆¡ª ⁄ºÒ‰ Á∆ ¡≈Ú≈˜ ¡≈¿∞∫Á∆
‘À...‘Ø ’∞ºfi È‘∆∫Õ
¡≈¿∞∫Á∆ AD ¡ÍÀÒ ˘ «⁄ÏØ’
ÂØ∫ ¡◊Ú≈ √’»Ò∆ Ϻ⁄∆¡ª Á∆ ÿ‡È≈
˘ «¬º ’ √≈Ò Í»  ≈ ‘Ø ‹≈‰≈ ‘À , È≈
¿∞‘Ȫ Á∆ ¿∞µÿ-√πºÿ ‘À, È≈ √’≈
˘ «⁄≥Â≈ ‘À, Ó≈«Í¡ª Á≈ ’∆ ‘≈Ò ‘À
-«¬‘ ‹≈‰È Ú≈Ò≈ ’Ø ¬ ∆ È‘∆∫,
ÒÛ’∆¡ª Á≈ ’∆ ‘≈Ò ‘À - «¬‘ Áº√‰
Ú≈Ò≈ ’ج∆ È‘∆∫Õ
’ج∆ ÏØÒ∂◊≈ «¬√ ¿∞µÂ∂?
-«Ù∆ È≈◊ ’ÀÒ◊∆
‘‹∆ Ï∂Á∆ Á∆
Íπ√Â’ “‘’∆’”
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
Ó¬∆ B@AF
18
√≥ ≈Ó ¿∞Á≈√∆ Á∆ Ï√∆ ”Â∂
ÒØ’ ’≈«Ú Á≈ ÓÿÁ≈ √»‹ √≥ ≈Ó ¿∞Á≈√∆
«Íz≥. √Ú‰ «√≥ÿ
√≥  ≈Ó ¿∞ Á ≈√∆ Í≥ ‹ ≈Ï∆ ÒØ ’
’≈«Ú Á≈ Óº ÿ Á≈ √»  ‹ √∆ ‹Ø ¡≈Í
Ì≈Ú∂∫ «¤Í «◊¡≈ Í ¿∞‘Á∂ ’≈«Ú Á≈
ÂÍ-Â∂‹ √Á≈ ÂÍÁ≈ ‘∂◊≈ Â∂ «’Â∆
’≈«Ó¡ª ¡≥ Á  Ø ‘ Á∆¡ª «⁄‰◊ª
Ï≈ˇÁ≈ ‘∂ ◊ ≈Õ ¿∞ Á ≈√∆ È∂ ¡≈͉∂
◊∆ª Â∂ ȘӪ È≈Ò ‹Ó≈Â∆ ÁπÙÓ‰ª
Á∂ √Î≈¬∂ Á∆ ¡À√∆ ¡º◊ Ï≈ˇ∆ ‹Ø ‘≈’Óª
Â∂ Ò؇»¡ª Á∂ Ïπfi≈¿∞‰ Á∂ Ï≈Ú‹»Á Ïπfi‰
Ú≈Ò∆ È‘∆∫Õ ‹ÁØ∫ ¿∞‘ ◊≈¿∞∫Á≈ ª ¿∞‘Á∂
◊∆ª «Ú⁄Ò∆ Ø‘∆Ò∆ ÒÒ’≈ ‘Ø Ú∆
Íz⁄≥‚ ‘Ø ‹ªÁ∆Õ ¿∞‘ ÷ºÏ≈ ‘ºÊ ’≥È ”Â∂
Ë ’∂ √º‹∆ Ϫ‘ ¡≈’≈Ù ÚºÒ ¿∞◊≈√Á≈
ª ¿∞‘Á∂ ‘≈’ Ó≈Ú∂∫ ÏØÒ Á» Â’
◊»≥‹Á∂Õ ÓÒÚ¬∆ Íπº· Ú≈Ò∆ Ò˜Á∆ ‘»’
Á∆¡ª Â≥◊ª È≈Ò ⁄≈⁄πÎ∂≈ Ò˜
¿∞ µ ·Á≈Õ ¿∞ ‘ √≥ ÷ Ú◊∆ ◊» ≥ ‹ Ú∆∫
¡≈Ú≈˜ È≈Ò ‘˜≈ª √Ø « ¡ª Á∂
”’º·ª ˘ ’∆Ò ÒÀ∫Á≈Õ ÒØ’ ͺϪ Ì≈ ‘Ø
’∂ ¿∞Á≈√∆ ˘ √π‰Á∂ Â∂ ¿∞‘Á∂ ◊∆ª
Á∂ ≥◊ «Ú⁄ ≥◊∂ ‹ªÁ∂Õ «‹≥È∂ ‹≈ÈÁ≈
¿∞‘Á∂ ◊∆ √È ¿∞È∆ ‘∆ ËÛºÒ∂Á≈
¿∞ ‘ Á∆ ¡≈Ú≈˜ √∆Õ ◊∆ª Â∂
’«ÚÂ≈Úª ˘ Í∂ Ù ’È Á≈ ¿∞ ‘ Á≈
¡≥Á≈˜ Ú∆ ¡ÁπºÂ∆ √∆Õ ¿∞‘ «‘º’ Á∂
Â≈‰ È≈Ò ◊≈¿∞∫Á≈:
Óª ËÂ∆¬∂ Â∂∆ ◊ØÁ ˘ ⁄≥Á ‘Ø ÏÊ∂∂
ÓÿÁ≈ ¬∑∆∫ ±≥ √»‹≈ ’≥Ó∆¡ª Á∂ «Ú‘Û∂
Á∂Ù ‘À «Í¡≈≈ √≈˘ «˜≥Á◊∆ «Í¡≈∆ È≈ÒØ∫
Á∂Ù ÂØ∫ «Í¡≈∂ «¬‘Á∂ ÒØ’ ‘≈‰∆¡ª
¡√ª ÂØÛ Á∂‰∆, ¡√ª ÂØÛ Á∂‰∆ Ò‘»
Í∆‰∆ ‹Ø’ ‘≈‰∆¡ª...Õ
¿∞ Á ≈√∆ B@ ¡Íz À Ò AICI ˘
«˜Ò∑≈ ÏÈ≈Ò≈ Á∂ «Í≥‚ ≈¬∂√ «Ú⁄
’≥Ó∆¡ª Á∂ «Ú‘Û∂ ‹≥«Ó¡≈ √∆Õ ¿∞√ Á∂
«ÍÂ≈ Á≈ Ȫ Ó∂‘ «√≥ÿ Â∂ Ó≈Â≈ Á≈
Ë≥È ’Ω √∆Õ ¿∞√ Á≈ ÍÛÁ≈Á≈ Ì≈¬∆
’≈‘Ò≈ «√≥ ÿ ¡≈͉∂ √Ó∂ ∫ Á≈ ⁄≥ ◊ ≈
◊Ú≥Â∆ √∆Õ ¿∞Á≈√∆ ˘ ‘∂’Ó¬∆ √π∆Ò∆
¡≈Ú≈˜ ÍÛÁ≈Á∂ ÂØ∫ «Ú√∂ «Ú⁄ «ÓÒ∆Õ
Ï≈Ï≈ ’≈‘Ò≈ «√≥ÿ Á∂ Úº‚∂ Ì≈¬∆ Ï≈Ï≈
⁄∂ «√≥ÿ Ì≥◊∆ «Ó√Ò Á∂ AD@@ ÿØÛ
√Ú≈ª Á∆ ÷≈Ò√≈ ÎΩ‹ Á∂ ¡≈◊» √ÈÕ
¿∞Á≈√∆ Á∂ «Í≥‚ ≈¬∂√ ÂØ∫ Ó∂≈
«Í≥‚ ⁄’ ͺ⁄∆ Â∆‘ «’ÒØÓ∆‡ Á» ‘À
«‹Ê∂ ¿∞‘ ’¬∆ Ú≈ ¡≈«¬¡≈Õ √≈‚∂
◊∞¡ª„∆ Ó≈√‡ ◊∞Íz∆ «√≥ÿ Ë≥‹Ò
Á≈ ¿∞‘ ÁØ√ √∆ ‹Ø ¿∞Á≈√∆ Á∂ ◊∆Â
Ú∆ ◊≈«¬¡≈ ’Á≈ √∆Õ ◊∞Íz∆ Á∆
¿∞ ‘ Á∂ È≈Ò ÁØ √ Â∆ ¡«Ë¡≈Í’
Ô»È∆¡È Â∂ ”’º«·¡ª ÷≈‰ Í∆‰ ÂØ∫
‘ج∆ √∆Õ ‹ÁØ∫ ¿∞‘ ⁄’ ¡≈«¬¡≈ ‘∞≥Á≈
ª ¿∞‘Á∂ ◊∆ √π‰È Á≈ ÓÀ˘ Ú∆ ÓΩ’≈
«ÓÒ ‹ªÁ≈Õ ¿∞ ‘ ’Á∂ ’Á∂ „∞ º ‚ ∆’∂
’≈Ò‹ «Ú⁄ Ú∆ Î∂≈ Í≈¿∞∫Á≈ «‹Ê∂ ÓÀ∫
Â∆‘ √≈Ò Á∂ ’∆Ï ÍÛ∑ ≈ «¬¡≈Õ
¿∞‘Á∆¡ª ’«ÚÂ≈Úª Â∂ ◊∆ ’≈Ò‹
Á∂ «Ú«Á¡≈Ê∆ ‘∞Ï
º ’∂ √π‰Á∂ Â∂ ◊≈¿∞∫ÁÕ∂
¿∞Ê∂ ◊∞⁄È «√≥ÿ √≥ÿ≈ ÍÛ∑Á≈ ‘∞≥Á≈
√∆ ‹Ø ¿∞Á≈√∆ Á≈ √≥◊∆ √≈Ê∆ Ï«‰¡≈Õ
ÓÀ˘ ¿∞ÁØ∫ «¬√ Á≈ ÍÂ≈ È‘∆∫ √∆Õ
¿∞ÁØ∫ Í≥‹≈Ï «Ú⁄ Ú∆ È’√ÒÏ≈Û∆
Ò«‘ Í‘∞≥⁄ ⁄πº’∆ √∆Õ ¿∞‘ È’√ÒÏ≈Û∆
Ò«‘ «Ú⁄ ’∞ºÁ «Í¡≈ √∆ Â∂ ‹Ó≈Â∆
ÁπÙÓ‰ª Á∂ √Î≈¬∂ Á∆¡ª ◊ºÒª ’Á≈
«¬È’Ò≈Ï∆ ◊∆ ◊≈¿∞∫Á≈ √∆Õ ¿∞‘Á∂
ÏØÒ Úº‚∂-Úº‚∂ ”’º·ª ˘ Ï≥È∑ «Ï·≈¿∞∫Á∂
√ÈÕ ‡ØÒ∆¡ª Á∆¡ª ‡ØÒ∆¡ª ¿∞‘˘ «¬˙∫
√π‰È ‹ªÁ∆¡ª «‹Ú∂∫ ’Á∂ ¡Ó «√≥ÿ
√Ω √Ø‘‰ «√≥ÿ √∆ÂÒ Â∂ ’ÈÀÒ «√≥ÿ
Í≈√ Á∂ ‹Ê∂ ˘ √π‰È ‹ªÁ∆¡ª √ÈÕ
¿∞È∑∆∫ «ÁÈ∆∫ «ÙÚ ’∞Ó≈ Á∆ ¡≈͉∆ ʪ
√∆ Â∂ ¿∞Á≈√∆ È∂ ¡≈͉∆ ʪ ω≈ Ò¬∆
√∆Õ
√≥ ≈Ó ¿∞Á≈√∆ Á≈ Ï⁄ÍÈ ¡≈Ó
’≥ Ó ∆¡ª Á∂ «È¡≈«‰¡ª Úª◊ Â≥ ◊ ∆
Â∞Ù∆ «Ú⁄ Ï∆«Â¡≈ Í «¬√ ◊ºÒØ∫ ¿∞‘
÷πÙ«’√Ó «‘≈ «’ ͤÛ∂ «¬Ò≈’∂ Á∂
ͤÛ∂ «Í≥‚ «Ú⁄ Ú∆ Á√Ú∆∫ Â’ ÍÛ∑
«◊¡≈Õ «Î ¿∞‘ Ï÷Â◊Û∑ ÂØ∫ ‹∂ .Ï∆.
‡∆. Á≈ ’Ø√ ’ ’∂ Íz≈«¬Ó∆ √’»Ò
Ï∆‘Ò∂ «Ú⁄ ¡«Ë¡≈Í’ Òº◊ «◊¡≈
«‹√ È≈Ò ¿∞‘ ÍÀª «√ ‘Ø «◊¡≈ Â∂
Í‹≈Ó∂ Á∆ ʪ ÍÀ∫‡ Í≈¿∞‰ Òº◊≈Õ ¿∞ÁØ∫
«Í≥‚ Á∂ ‹º‡ ¿∞√ ˘ ¤∂ÛÁ∂, ““ÒÀ „∂‚
ÍÀ∫‡ª Í≈-Í≈ «Á÷≈¿∞∫ÁÀ!U
Ó≈√‡ Òº◊ ’∂ ¿∞‘Á∂ «◊¡≈È Â∂
‹Ï∂ «Ú⁄ Ú≈Ë≈ ‘؉≈ Ù∞» ‘Ø«¬¡≈
¡Â∂ ¡«Ë¡≈Í’ª «Ú⁄ ¿∞‘Á≈ Á≈«¬≈
÷º∞Ò∑ «◊¡≈Õ Ï⁄ÍÈ «Ú⁄ ¿∞‘Á∆¡ª
¡º÷ª ”⁄ ’∞º’∂ ÍÀ ‹≈‰ ’≈È √≈∆
¿∞ Ó  ¿∞ ‘ ⁄π ≥ È ∑ ∆ ¡ª ¡º ÷ ª Ú≈Ò≈
¡÷Ú≈¿∞∫Á≈ «‘≈Õ ¿∞‘ÂØ∫ ’∞‡
º ÷≈‰ Ú≈Ò∂
È≈Ò≈«¬’ «Ú«Á¡≈Ê∆ ¿∞‘˘ ⁄π≥È∑∆¡ª
¡º ÷ ª Ú≈Ò≈ Ó≈√‡ ’«‘≥ Á ∂ Õ Á≈Û∑ ∆
¿∞‘Á∆ ·Ø‚∆ ¿∞Â∂ ‘∆ √∆ «‹√ ’’∂ ’¬∆
ÓÈ⁄Ò∂ ¿∞‘˘ ÏØ’ Á≈‘Û∆¡≈ Ú∆ ’«‘
Balkar Bajwa
Certified Translator
(English into Punjabi and Punjabi into English)
33 Eaglesprings Cresent
Brampton ON L6P 2V8
647-402-2170
20 Kohinoor Park, Gunna House, Ferozepur Road
Barewal Awana, Ludhiana, Punjab, India, Pin 141012
Mobile - 011-91-95305-17132
«Á≥Á∂Õ «¬√ «Ú⁄ ¿∞‘Á≈ ¡≈͉≈ ’ج∆
’√» È‘∆∫ √∆Õ ¿∞√ Á≈ «¬‘ ’≈«ÚÏ≥Á ¿∞‘Á∆ Â∂ ¿∞‘Á∂ Á«Ò «Ú‘Û∂ Á∂
‹∞¡≈’ª Á∆ ‘≈Ò ‘∆ «Ï¡≈ÈÁ≈ ‘À:
«‹Ê∂ Â≥◊ È≈ √Ófi‰ Â≥◊∆¡ª ˘
«‹Ê∂ «ÓÒ‰ ¡≥◊»·∂ √≥ÿ∆¡ª ˘
«‹Ê∂ Ú≈Ò Â√Á∂ ’≥ÿ∆¡ª ˘
Ⱥ’ Ú◊Á∂, ¡º÷ª ⁄π≥È∑∆¡ª Â∂ Á≥Á ’∂Û∂
±≥ ÓÿÁ≈ ¬∑∆∫ Ú∂ √»‹≈...
√≥ ≈Ó Á∂ ’∞º’«¡ª Á≈ «¬Ò≈‹
’≈¿∞‰ Ò¬∆ ¿∞‘Á∆ Óª ¿∞‘˘ √≈Ë»
¬∆Ù Á≈√ ¿∞Á≈√∆ Á∂ ‚∂∂ «Í≥‚ Ó»≥Ó ÒÀ
◊¬∆ √∆Õ «¬Ò≈‹ È≈Ò ¡º÷ª ’∞fi ·∆’
‘ج∆¡ª ª √≥ ≈Ó Á≈ ¿∞√ ‚∂∂ «Ú⁄
¡≈¿∞‰ ‹≈‰ ‘Ø «◊¡≈Õ ¿∞‘Á∂ Á≈Á∂ È∂
¿∞‘˘ ¿∞Á≈√∆ ’«‘‰≈ Ù∞» ’ «ÁºÂ≈
‹Ø √≥ ≈Ó Á∂ Ȫ È≈Ò Â÷ºÒ√ Úª◊
‘Ó∂Ùª Ò¬∆ ‹∞Û «◊¡≈Õ Ï⁄ÍÈ «Ú⁄
¿∞‘ Ë≈«Ó’ ’«ÚÂ≈Úª ’≥· ’Á≈ Â∂
Ë≈«Ó’ √Ó≈◊Óª ”Â∂ √π‰≈«¬¡≈ ’Á≈
√∆Õ ¿∞‘Á∂ Ó≈Í∂ È≈ÓË≈∆¬∂ ‘؉ ’≈È
¿∞√ ˘ ËÓ Á∆ ◊∞Û∑Â∆ Ï⁄ÍÈ «Ú⁄
‘∆ «ÓÒ ◊¬∆ √∆Õ «√º÷ ËÓ Á≈ «Ú√≈
¿∞ ‘ Á∂ ‘º ‚ ª ”⁄ ⁄ «◊¡≈ √∆ ‹Ø
¿∞‘Á∆¡ª ⁄È≈Úª «Ú⁄ ÈÓ»Á≈ ‘∞≥Á≈
«‘≈Õ ¿∞‘ Ï≈‘Ø∫ ÷πº◊ ’∂ «Ò¡ªÁ∆ ’Ø∆
Ó≈’√Ú≈Á∆ «Ú⁄≈Ë≈≈ Á≈ Ë≈È∆
È‘∆∫ √◊Ø∫ Í≥‹≈Ï Á∆ ËÂ∆ ”⁄Ø∫ ¿∞µ◊∆
«¬È’Ò≈Ï∆ «√º ÷ «Ú⁄≈Ë≈≈ Á∂
¡È∞ ’ » Ò Ó≈’√∆ «Ú⁄≈Ë≈≈ Á≈
Ë≈È∆ √∆Õ ¿∞√ ¿∞Â∂ ÍzØ. √≥ «√≥ÿ √∂÷Ø∫
È≈ÒØ∫ ÍzØ. «’ÙÈ «√≥ÿ Á∂ «Ú⁄≈ª Á≈
ÚË∂∂ ¡√ √∆Õ ¿∞√ È∂ ¡≈͉∂ ◊∆ª
Â∂ ȘӪ «Ú⁄ «¬È’Ò≈Ï∆ «√º÷ «Ú√∂
Â∂ «√º÷ «Ï≥Ϫ Á∆ »‘ È≈Ò ÚÂØ∫ ’∆Â∆Õ
¿∞‘ ◊∞» ◊Ø«Ï≥Á «√≥ÿ Á∂ ◊∞ÍπϪ ”Â∂
◊≈¿∞∫Á≈:
ÓÀ∫ ¬∂√∂ Ò¬∆ Ó≥«È¡≈ √∆ ¡≈͉∂ ¡≈Í ˘
◊∞-» ⁄∂Ò≈,
«’ «ÙÂ≈ ‹º◊ ÂØ∫ Ó≈Ò’ Â∂ √∂Ú≈Á≈
Á≈ Óπ’
º ‹≈Ú∂Õ
ÓÀ∫ ¬∂√∂ Ò¬∆ ◊Û∑∆ ⁄Ó’Ω Á∆ «Ú⁄ ‹≥◊
Ò«Û¡≈ √∆,
«’ ’º⁄∂ ’Ø·Û∂ Ó»‘∂ Ó«‘Ò «ÓÈ≈ fi∞’ ‹≈Ú∂Õ
Â∂ ◊∞» È≈È’ Á∂ ◊∞ÍπϪ ”Â∂
◊∞» ˘ «√‹Á≈ ’Á≈ ’«‘≥Á≈:
«’ ’Ø Â∂ ¡≈ÍØ ”⁄ Ú≥‚ ÷≈˙,
√≈∆ Ë Á∂ ¿∞  ∂
Í⁄≈«¡≈ √∆Õ
̺‹≈ ¡≈«¬˙∫ ÓÁ≈È∂
Á∆ º«÷¡≈ ˘,
√º⁄∂ «¬Ù’ Á≈ «√Ò≈
±≥ Â≈«¡≈ √∆Õ
«‹‘Û≈ ’∂ √∂Ú≈ ¿∞‘∆
÷≈Ú∂ Ó∂Ú≈, ÁÀÚ∆ ‘º’ª
˘ ±≥ ÒÒ’≈«¡≈ √∆Õ
≈‹∂ ¡¯√ª ÂØ∫ ’Á∂
ÌÒ≈ È≈‘∆∫, «Î’»
ËÓ
Á≈
ÈÙ≈
¿∞Â≈«¡≈ √∆Õ
√≥ Â
≈Ó
¿∞Á≈√∆ Á∂ ◊∆ª Â∂
’«ÚÂ≈Úª ¿∞Â∂ ’∞fi
’º ‡ Û Ó≈’√Ú≈Á∆
¡≈ÒØ⁄’ª Á≈ «’≥± ‘À
«’ ¿∞ √ «Ú⁄ «√º ÷
Ë≈«Ó’Â≈ Á≈ ¡≥Ù ‘ºÁØ∫ ÚºË ‘ÀÕ «¬√
Á≈ ’≈È «¬‘ ‘À «’ ¿∞Á≈√∆ Í≥‹≈Ï
Á∂ «¬«Â‘≈√ Â∂ «Ó«Ê‘≈√ «Ú⁄ «ÁÒ
Á∆¡ª ‚±≥ÿ≈‰ª Â’ ÷πº«Ì¡≈ Â∂ «Ìº«‹¡≈
‘Ø«¬¡≈ √∆Õ ¿∞√ È∂ Í≥‹≈Ï Á∂ Â∂ ı≈√
’ ’∂ «√º÷ ËÓ Á∂ «¬È’Ò≈Ï∆ «Ú√∂
˘ √Ó≈‹Ú≈Á∆ «¬È’Ò≈Ï «Ò¡≈¿∞‰
Ò¬∆ º‹ ’∂ Ú«Â¡≈Õ ¿∞√ È∂ «Ò«÷¡≈
Â∂ ¿∞µ⁄∆ √π «Ú⁄ ◊≈«¬¡≈:
¬∂√ ’º⁄∆ ⁄Ó’Ω Á∆ ◊Û∑∆ Ó»‘∂,
«’Ò∑≈ «ÁºÒ∆ Á≈ ¡√∆∫ fi∞’≈ «Á¡ª◊∂Õ
fiØ≈ ’∆∫ È≈ «’Ò∑∂ ¡≈ÈßÁÍπ Á≈,
’∞ºÒ∆ ’º∞Ò∆ ˘ «’Ò∑≈ ω≈ «Á¡ª◊∂Õ
Ó≈¤∆Ú≈Û∂ Á∂ √ºÊ Á∂ ◊∆ «Ú⁄Ø∫,
¡√∆∫ ¿∞·ª◊∂ ⁄≥‚∆ Á∆ Ú≈ ω ’∂Õ
«‹È∑ª √»Òª È∂ «ÁºÂ≈ È≈ √Ω‰ ÂÀ˘,
¤ª◊ «Á¡ª◊∂ ÷≥‚∂ Á∆ Ë≈ ω ’∂Õ
¿∞√ Á∆ ’«ÚÂ≈ «ÁºÒ∆¬∂ «Á¡≈Ò≈ Á∂÷
È∆fi È≈Ò ÍÛ∑È Â∂ √π‰È Ú≈Ò∆ ‘À:
«ÁºÒ∆¬∂ «Á¡≈Ò≈ Á∂÷ Á∂◊ ”⁄ ¿∞ÏÒÁ≈ È∆,
¡‹∂ Â∂≈ «ÁÒ È≈ ·∂Õ
ÓÂ∆ Á≈√ Â≈¬∆∫ ⁄∆ ¡≈∂ Úª◊»≥ ‹∆Ì
Â∂∆, ¡‹∂ ÓÈ ÓºÂ∆¡ª ’∂Õ
Ò≈Ò «’Ò∑∂ «Ú⁄ Ò‘» ÒØ’ª ÁØ ‹Ø ’ÀÁ ‘À,
ÏÛ∆ ¤∂Â∆ «¬‘Á∂ Ï∆ ‘؉ Á∆ ¿∞ÓÀÁ ‘ÀÕ
«Í≥‚ª «Ú⁄Ø∫ Â∞∂ ‘ج∂ ÍπºÂ È∆ Ï‘≈Áª
Á∂, Â∂∂ Ó«‘Ò∆∫ ÚÛ∂ «’ ÚÛ∂Õ
«√ª Ú≈Ò∂ ÒØ’∆∫ Ï∆‹ ⁄ºÒ∂ ¡ª Ï∂˙Û
È∆, «¬’ Á≈ ±≥ ÓºÒ
∞ Ì≈Ú∂∫ º÷Á∆∫ ’ØÛ È∆Õ
ÒØ’ ¡ÀÈ∂ √≥ÿ‰∂ È∂ Òº÷∆ Á∂ ‹≥◊Ò Úª◊»≥,
«√≥ÿ ÂÀÊØ∫ ‹≈‰∂ È≈ ÎÛ∂...Õ
¿∞‘ È’√ÒÚ≈Û∆¡ª ˘ Ú∆ ◊∞»
Á∂ «√≥ÿ ’«‘≥Á≈ √∆Õ ¿∞‘ ËÓ Á∂ Ȫ
”Â∂ «¬’ Á»‹∂ Á≈ «ÚØË ’È ˘ Ï∂‘ºÁ
Ó≈Û≈ √ÓfiÁ≈ √∆Õ AIHD «Ú⁄ ‹Ø ’∞¤
Ú≈Í«¡≈ ¿∞‘Á∂ Ï≈∂ ¿∞‘È∂ «¬ÊØ∫ Â’
«Ò«÷¡≈:
Ì≥È √πº‡∆¡ª È≈È’ Á∆¡ª Ï≈‘Úª
Íπº‡ √πº‡∆¡ª «ÙÚ Á∆¡ª ‹‡≈Úª
«’√ ˘ «’√ Á≈ ÁÓÈ ’‘»≥◊≈
ÓÀ∫ ‘∞‰ «’√ ˘ ÚÂÈ ’‘»≥◊≈...
√≥  ≈Ó ¿∞ Á ≈√∆ «’Â≈Ϫ Á∂
«ÚÁÚ≈È Í≈·’ª Á∆ ʪ ¡≈Ó ÒØ’ª
Á≈ ’Ú∆ √∆Õ ¿∞ ‘ Á∆ ÙÏÁ≈ÚÒ∆,
«Ï≥Ï≈ÚÒ∆, ¤≥Á≈Ï≥Á∆, ◊∆ª Á∆ ‘∂’ Â∂
Ø‘∆Ò∆ ¡≈Ú≈˜ «√ºË∆ ÒØ’ª Á∂ «ÁÒª
«Ú⁄ Ò«‘ ‹ªÁ∆Õ ¿∞ √ Á∂ ◊∆ª Â∂
ȘӪ Á∂ «ÚÙ∂ Ú∆ Ú≥È◊∆ ÌÍ» ‘ÈÕ
’Á∂ ¿∞‘ ’≥Ó∆¡ª Á∂ «Ú‘Û∂ Á≈ ◊∆Â
«Ò÷Á≈, ’Á∂ Á∂Ù «Í¡≈ Á≈, ’Á∂ ‚ØÒ∆
Á≈ Â∂ ’Á∂ ‹ÈÂ≈ Á∆ ¡Á≈√ Á≈Õ
’Á∂ Í»≥‹∆ÍÂ∆¡ª ˘ ≈’Ùª Á∆ Ë≈Û
’«‘≥ Á ≈, ’Á∂ Ó˜Á»  ª Á∆ ¡≈Â∆
¿∞Â≈Á≈, ’Á∂ ÓÒß◊ Òº÷∂ Á∂ Ȫ ◊∆Â
«Ò÷Á≈ Â∂ ’Á∂ «’Â∆ ˘ ¿∞µ·‰ Á≈
√ºÁ≈ «Á≥Á≈:
¿∞µ· «’Â∆¡≈ ¿∞µ· Ú∂ ¿∞µ·‰ Á≈ Ú∂Ò≈
‹Û∑ ÚÀ∆ Íπº‡ Ú∂, Íπº‡‰ Á≈ Ú∂Ò≈...Õ
¿∞ √ È∂ ⁄» Û ∆¡ª Á≈ ‘Ø ’ ≈ Ú∆
«ÁºÂ≈ Â∂ Ó≈∂ ◊¬∂ «ÓºÂª Á∂ ÚÀ‰ Ú∆
Í≈¬∂:
Ó≈∂ ◊¬∂ «ÓºÂª Á∂ «Í≥‚ Á∆¬∂ Ú≈¬∂,
ıÀ-√πº÷ Á≈ √πÈ∂‘Û≈ «Ò¡≈Õ
˙√ Óª Á≈ Ï«‰¡≈ ’∆,
¡ªÁª Á∆ ¡º◊ ‹∆‘Á∆,
◊¬∆ ’√±∆¡ª «÷≥‚≈...Õ
¿∞‘ «¬È’Ò≈Ï∆ ‹∞fi≈»¡ª ÚºÒØ∫
Ú≈√ª Á∂ Ȫ «Ò÷Á≈ ‘À:
¡ÀÚ∂∫ ÌÓ ‘À √≈«‚¡ª ’≈ÂÒª ˘,
¡√∆∫ ‘ØÚª◊∂ ÁØ ‹ª ⁄≈ Ï≈Í»Õ
Ó¬∆ B@AF
ÏÁÒ≈ Ò¬∂ ÂØ∫ Ú∆ «‹‘Û∆ ‡∞º‡‰∆ È≈,
¬∂‚∆ ÒßÓ∆ ‘À √≈‚∆ ’Â≈ Ï≈Í»Õ
«¬‘ √Âª ¿∞‘È∂ ¿∞ÁØ∫ «Ò÷∆¡ª
√È ‹ÁØ∫ È’√ÒÏ≈Û∆¡ª ˘ ÎÛ ÎÛ
’∂ Íπ«Ò√ fi»·∂ Óπ’≈Ï«Ò¡ª «Ú⁄ Ï∂ÁÁ∆
È≈Ò Ó≈ ‘∆ √∆Õ «¬‘Ȫ ‘∆ √Âª
˘ Ï≈¡Á «Ú⁄ √≥  «Ì≥ ‚ ªÚ≈Ò∂ Á∂
÷≈Û’» ¡≈͉∂ «¬Ù«Â‘≈ª «Ú⁄
ÚÂÁ∂ ‘∂Õ ¿∞‘ Ú∆ «¬‘Ø ’«‘≥Á∂ ‘∂¡ÀÚ∂∫ ÌÓ ‘À √≈«‚¡ª ’≈ÂÒª ˘...Õ
¿∞ ‘ Á∂ ÒØ ’ ’≈«Ú Á∂ «Ï≥ Ï ,
Â∞ÒÈ≈Úª Â∂ ¡Òß’≈ ÓΩ«Ò’ √È ‹Ø
«’Â∆ ’≈«Ó¡ª Á∂ «’ºÂ∂ Â∂ ÷∂ª «Ú⁄Ø∫
Ò¬∂ ◊¬∂ √È:
√≈‚∂ ‘º’ª Á∆ Óº’∆ ‘À ‘ج∆ ⁄≈Ï»,
«Ú‘ÒÛ Úº ◊ È≈ ÷∂  ª «Ú⁄ ÚÛÈ
Á∂‰≈Õ
ÈÓ ÁØ«Ë¡ª Á∂ √»‘∂ «Í≥«‚¡ª ”Â∂,
¡√∆∫ Ò∞º‡ Á≈ Â≈Í È≈ ⁄Û∑È Á∂‰≈Õ
¡√∆∫ ◊Ì» ± Á∆ «¤‡∆ Ú◊∂ «‹≥È≈
¤ª◊Ø◊∂ ˙È≈ ‘∆ ÎÀÒª◊∂...Õ
◊Ò Òº◊ ’∂ √∆∆ Á∂ ‹º‡ ØÚ∂,
ÏØ‘Òª «Ú⁄Ø∫ È∆ Ú«◊¡≈Õ
«Ò¡≈ Â≥◊Ò∆ È√∆Ϫ ˘ ÎØÒ∆¬∂,
±Û∆ «Ú⁄Ø∫ ÍπºÂ ‹º«◊¡≈Õ
√≈‚≈ ÿ∞º‡∆∫ ÿ∞º‡∆∫ ı»È Â∂Ò Í∆ «◊¡≈,
Â∂ ÷≈Á ÷≈ ◊∆ ‘º‚ ÷≈ ’∂Õ
ÏØÒ∂ ÏÀ∫’ Á∆ Â’≈Ú∆ Ï‘∆ ¡≥ÁØ∫,
ÏØ‘Ò ˘ ÷≥ÿ»≈ Ó≈ ’∂Õ
√≈˘ «Ï‹Ò∆ fi≥‹ØÛ≈ ¬∂È≈ Ó≈«¡≈,
«’ √Ëª ˘ Ҫϻ Òº«◊¡≈Õ
◊Ò Òº◊ ’∂...Õ
«¬’ Ú≈ √≈Ê∆¡ª Á∂ √ºÁ∂ ¿∞Â∂
‹ÁØ∫ ¿∞‘ «ÚÁ∂Ùª «Ú⁄ «◊¡≈ ª ¿∞√
˘ ÍÚ≈√∆¡ª Á∂ Áπ º ÷ ª Á≈ È∂ « Û˙∫
¡«‘√≈√ ‘Ø«¬¡≈Õ «¬√∂ ¡«‘√≈√ «Ú⁄Ø∫
¿∞√ È∂ ◊∆ ◊≈«¬¡≈:
-ÓÀ˘ ÒÀ ‹≈ È∆ ‘Ú≈¬∂ Ó∂∂ Á∂Ù,
’∂ ‹ØÁÛ∆ È∆ «¬’ ÁÚ∂ÙÕ
ÓÀ˘ Ó∂∆ Óª Á∂ Ú◊≈ «Í¡≈ È∆,
«ÓÒ» «’‘Û∆¡ª ÚÒÀª ”⁄Ø∫ ¿∞Ë≈ È∆,
ÓÀ˘ «÷«Û¡≈ ’Í≈‘ Á∂ Úª◊ «‘‰ Á∂,
ÿº‡ Ó≥‚∆ «Ú⁄ ÓπºÒ ÍÀ∫Á≈ ÍÀ‰ Á∂,
ÓÀ˘ «‘‰ Á∂ ‘Ú≈¬∂ Ó∂∂ Á∂Ù,
’∂ ‹ØÁÛ∆ È∆ «¬’ ÁÚ∂Ù...Õ
¿∞ ‘ Á∂ «ÚÁ∂ Ù ‹≈‰ Á∆ Úº ‚ ∆
Íz≈ÍÂ∆ «¬‘ ‘ج∆ «’ ¿∞Ê∂ ¿∞‘Á∂ ◊∆ª
Á∆ ¿∞ ‘ Á∆ ¡≈Ú≈˜ «Ú⁄ ‘∆ ’À « √‡
«’≈‚ ’ Ò¬∆ ◊¬∆Õ È‘∆∫ ª √≥ÌÚ
√∆ «’ ¿∞‘Á∆ Ø‘∆Ò∆ ¡≈Ú≈˜ ¡◊Ò∆¡ª
Í∆Û∑∆¡ª Â’ Íπº‹Á∆ ‘∆ È≈Õ ¡º‹ Ú∆
¡√∆∫ ¿∞√ ˘ ¿∞√∂ Â∑ª √π‰ √’Á∂ ‘ª
«‹Ú∂ ∫ ¿∞ ‘ Úº ‚ ∂ - Úº ‚ ∂ ”’º · ª «Ú⁄
◊≈¿∞∫Á≈ ‘∞Á
≥ ≈ √∆Õ
AIGB «Ú⁄ ’∆Â∆ «¬’
«¬≥‡«Ú¿± «Ú⁄ ¿∞√ È∂ Áº«√¡≈ √∆,
““ÓÀ∫ AIFA «Ú⁄ «Ò÷‰≈ Ù∞» ’∆Â≈Õ √Ì
ÂØ∫ Í«‘Òª ÓÀ∫ ¡≈͉∆¡ª ’«ÚÂ≈Úª
«Ú⁄ ¡«Ë¡≈ÂÓÚ≈Á «Ò¡ªÁ≈Õ
¡«Ë¡≈«Ӓ ’∞∆Â∆¡ª ˘ Ú∂÷ ’∂ ÓÀ∫
Ó≈’√∆ √Ø ⁄ Á∆¡ª ’«ÚÂ≈Úª
«Ò÷‰∆¡ª Ù∞» ’ «ÁºÂ∆¡ªÕ ÓÀ∫ ÚªÁ≈
Ú≈√«Ò¿± √ ’≈, ◊Ø  ’∆, ÙØ Ò Ø ı Ø Ú ,
¡≈√Âz Ø Ú √’∆, ÍÒ ¡À µ √. Ϻ ’ Â∂
‹»Ò∆¡√ «Î¿±«⁄’ ˘ Í«Û∑¡≈Õ Í≥‹≈Ï∆
«Ú⁄ ÓÀ∫ Ï‘∞Â≈ ’≥ÚÒ, Ë∆ Â∂ ÓØ‘È
«√≥ÿ ÂØ∫ ÍzÌ≈Ú ‘Ø ’∂ √≈Ë≈È ÒØ’
ͺË Á∂ ◊∆ «Ò÷‰∂ Ù∞» ’ «ÁºÂ∂ Â∂
‘∞‰ ÓÀ∫ ÏπºË∆‹∆Ú∆¡ª ˘ Ú∆ √≥Â∞Ù‡ ’
√’Á≈ ‘ªÕ ’» ’ ≈ Ò«‘ Â∂ «’√≈È
Ò«‘ È∂ Ó∂∂ ◊∆ª ˘ ¡«Ë¡≈ÂÓ’
¡◊ª‘
ÚË»
≈‘
Áº « √¡≈Õ
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
19
¡«Ë¡≈ÂÓÚ≈Á ÂØ ∫ Ó◊Ø ∫ ÓÀ ∫
Ó≈’√«¬˜Ó ˘ ÿØ«÷¡≈ Â∂ ¿∞√ ÂØ∫
Ó◊Ø ∫ Áπ Ï ≈≈ ¡«Ë¡≈ÂÓÚ≈Á ˘
Ó≈’√∆ ÎÒ√¯∂ ”Â∂ Í«÷¡≈ Â∂ ÓÀ˘
Òº«◊¡≈ «’ ¡«Ë¡≈ÂÓÚ≈Á Ï≈∂ «Ò÷∂
◊∆ «’Â∆ Ò∞º‡ ÷√πº‡ ˘ ıÂÓ ’È
Ò¬∆ √‘≈¬∆ È‘∆∫ ‘Ø √’Á∂Õ
““ÓÀ∫ ¡≈͉∂ ¡≈Í ˘ ÒØ’ ͺË
Á≈ ◊∆Â’≈ √ÓfiÁ≈ ‘ªÕ √≈‚∂
√≈Ë≈È ÒØ ’ ¡‹∂ Ú∆ Ï‘∞  √≈∂
«ÚÙÚ≈√ª «Ú⁄ Î√∂ ‘ج∂ ‘ÈÕ ÓÀ∫ «‹‘Û∂
◊∆ ¡«Ë¡≈ÂÓÚ≈Á Á∂ Ú∆ «Ò÷∂ ‘È,
¿∞ ‘ Ȫ «Ú⁄ Ú∆ ¿∞ √ ≈» ͺ ÷ ˘
«Ú÷≈«¬¡≈ ‘À «‹Ú∂∫ Ï≈Ï≈ ≈Ó «√≥ÿ,
◊∞» ◊Ø«Ï≥Á «√≥ÿ ‹∆ Á≈ ¡≥«ÂÓ √πÈ∂‘≈,
˜¯È≈Ó≈, Ï»ÏÈ∂ √≈Ë ¡≈«ÁÕ ¡º‹ Ú∆
‹ÁØ∫ ÓÀ∫ ÒØ’ª √≈‘Ó‰∂ «¬‘Ȫ ◊∆ª ˘
◊≈¿∞∫Á≈ ‘ª ª «¬‘Ȫ «Ú⁄Ò≈ ¿∞√≈»
Ì≈Ú ÓÀ˘ «⁄‹∆Ú∆ Òº◊Á≈ ‘ÀÕU
¿∞ √ Á≈ ’ÊÈ ‘À , ““∂ ‚ ∆˙ Â∂
√Í∆’ª Á∂ «’≈‚ ÒØ’ª Á∆ √Ø⁄ ˘
÷º√∆ ’È Ò¬∆ Ó≈Î∆¬∂ Á≈ ‡∆’≈ ‘ÈÕ
√ΩÛ∂ ’ΩÓÚ≈Á Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ÒØ’ª «Ú⁄
‹◊≈ ’∂ ÒØ’ª ˘ ¡≈͉∂ ¿∞µ‹Ò∂ Ì«Úº÷
ÂØ∫ Í∑∂ º«÷¡≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ Í ‘∞‰ ÒØ’ª
Á∂ ’≥Ȫ «Ú⁄ ⁄∂ÂÈ≈ ÿ ’ ◊¬∆ ‘ÀÕ
¿∞‘ √ÓfiÁ∂ ‘È «’ ’ºÒ∑ Í≈«’√Â≈È
Á∂ ¿∞Ò‡ ÏØ«Ò¡≈ «◊¡≈ «’≈‚ «’Ú∂∫
¡º‹ Í≈«’√Â≈È Á∂ ‘º’ «Ú⁄ Úº‹ «‘≈
‘ÀÕ «¬‘ Í≈«’√Â≈È Á≈ Ó˜Á» Ú∆
‹≈‰Á≈ ‘ÀÕU
¿∞‘ AIF@ ÂØ∫ FD Â’ √∆. Í∆.
¡≈¬∆. Á≈ ‘ÓÁÁ √∆, FD ÂØ∫ FI Â’
√∆. Í∆. ¡À µ Ó. È≈Ò «‘≈ Â∂ «Î
È’√Ò∆ Ò«‘ Á∆ «Ë ω «◊¡≈Õ
È’√Ò∆ ÷º÷Û∆¡ª ’∂Ò∂ ‘ج∂ ª ◊∞ºÍª
Á∆ Á»Ù‰Ï≈˜∆ «Ú⁄ ¿∞‘ Ú∆ Ï⁄ È≈
√«’¡≈Õ «‹Ú∂∫ «’Â∆¡ª Á∆ «’ Ò∞‡
º ∆
‹ªÁ∆ ‘À ¿∞Ú∂∫ È’√Ò∆¡ª Á∂ ’∞fi ◊∞ºÍª
È∂ ¿∞√ Á∆ ◊∆Â’≈∆ Â∂ ◊≈«¬’∆ Ò∞º‡‰
Á∆ Ú∆ ’√ È‘∆∫ ¤º ‚ ∆Õ «‹È∑ ª È∂
‘ÓÁÁ∆ «‹Â≈¿∞‰∆ √∆ ¿∞È∑ª ”⁄Ø∫ ’¬∆
¿∞√ ˘ Ï∂ÁÁ ω ’∂ ‡º’∂Õ ¿∞√ Á∆
«¬È’Ò≈Ï∆ √π ˘ √Ò≈‘∞‰ Ú≈«Ò¡ª
È∂ ‘∆ ¿∞√ ˘ º‹ ’∂ È≈ «‹¿±‰ «ÁºÂ≈Õ
¿∞‘Á∂ DG √≈Ò Á∆ ¡ºË÷Û ¿∞Ó∂ ◊∞˜
‹≈‰ Á∂ ’≈Ȫ «Ú⁄ ’∞fi ¿∞‘ √≈Ê∆
Ú∆ Ù≈ÓÒ √È «‹È∑ª ’’∂ ¿∞‘ Ú≈
Ú≈ «◊zÎÂ≈ ‘Ø«¬¡≈ √∆Õ È≈ ¿∞√ ˘
¿∞‘ ؇∆ ÷ªÁ≈ Ú∂÷«Á¡ª ‹Á∂ √È Â∂
È≈ Ò≈Ò «’Ò∂ Á∂ Úº‚∂ Ó≥⁄ ÂØ∫ ÒØ’
«‘ÂÀÙ∆ ȘӪ ÍÛ∑«Á¡ª Â∂ √ºÂ≈ «ÚØË∆
◊∆ ◊≈¿∞∫«Á¡ª Ú∂÷ ’∂ ‹Á∂ √ÈÕ
¿∞√ ˘ Ó≈È √ÈÓ≈È «ÓÒÁ∂ ª ¿∞‘
¿∞√ ˘ «Ú’ ‹≈‰ Á∂ «Ó‘‰∂ Ó≈Á∂
√ÈÕ ¿∞Á≈√∆ «¬È‡ÀØ◊∂ÙȪ Á∂ ÂÙºÁÁ
”⁄ È‘∆∫ √∆ ‚Ø«Ò¡≈ Í √≈Ê∆¡ª Á∆
Ï∂∞÷∆ ¿∞√ ˘ ÒÀ ÏÀ·∆ √∆Õ
Í≥ ‹ ≈Ï∆ Á∂ «¬√ ¡˜∆Ó Ù≈«¬
È≈Ò ‹º◊Ø Â∂∑Ú∆¡ª ‘ج∆¡ªÕ ÒØ’ «‘ª
˘ Íz‰≈¬∆¡ª ȘӪ «Ò÷‰ Â∂ ¿∞µ⁄∆
¡≈Ú≈˜ «Ú⁄ ◊≈¿∞‰ ÏÁÒ∂ √Ó∂∫ Á∂
‘≈’Óª Á∆ Ú«‘Ù∆ Íπ « Ò√ È∂ AA
‹ÈÚ∆ AIGA ˘ ÍØ‘ Á∆ ·∆ ≈Â∂
¿∞√ ˘ ⁄πº’ «Ò¡≈ Â∂ Òº‚≈ ’Ø·∆ Á∂
’√≈¬∆÷≈È∂ «Ú⁄ «Ò¡≈ √πº«‡¡≈Õ ’¬∆
«ÁȪ Á∆ ’∞º‡ Ó≈ «Íº¤Ø∫ ¤º«‚¡≈ ª
È≈ ¿∞‘ÂØ∫ ÷Û∑≈ ‘Ø«¬¡≈ ‹ªÁ≈ √∆ Â∂
È≈ Â∞ « ¡≈ ‹ªÁ≈ √∆Õ ÍÀ  ª Á∆¡ª
ÂÒ∆¡ª √πº‹∆¡ª ͬ∆¡ª √ÈÕ
ÿ ¡≈ ’∂ Ú∆ ¿∞‘˘ ’ج∆ ¡ÓÈ
⁄ÀÈ È‘∆∫ √∆Õ ¿∞‘Á≈ «Ï√Â≈ È∆∂
Ú≈Ò∂ ¡≥Á ±Û∆ ¿∞Â∂ ‘∆ ‘∞≥Á≈ «‹√ Á∂
Ï≈ ˘ Ï≈‘Ø∫ «‹≥Á≈ Òº◊≈ «‘≥Á≈Õ ≈Â
Ï≈Â∂ ’≈Ó∂‚ª Á∆¡ª «ÓÒ‰∆¡ª Â∂
Ó∆«‡≥◊ª ‘∞Á
≥ ∆¡ªÕ √«‘‰∂ ·≈‰∂ Á∆ Íπ«Ò√
Á∂ ¤≈Í∂ ª ÍÀ∫Á∂ ‘∆ «‘≥Á∂ √È «¬’∂ª
Í«‡¡≈Ò∂ Á∆ Íπ«Ò√ Ú∆ ¡≈ ͬ∆Õ ¿∞‘È∂
ÿ Ú≈Ò∆ Â∂ ‹∞ ¡ ≈’ª Á∆ Ú∆ Ë» ‘
ÿÛ∆√ ’∆Â∆Õ ÿ Á≈ √≈Ó≈È Ì≥È ÂØÛ
«ÁºÂ≈Õ ¿∞Á≈√∆ Á∂ È≈Ò ¿∞‘Á∂ Í«Ú≈
È∂ Ú∆ ¡«Â¡≥ Áπº÷ Á∂ «ÁÈ Á∂÷∂Õ
«Î ¡ÀÓ‹À∫√∆ Òº◊ ◊¬∆Õ Íπ«Ò√
Á≈ ¡≈¿∞‰≈, ÎÛÈ≈, ÂÙºÁÁ ’È≈
Â∂ ¤º‚ Á∂‰≈ ¡≈Ó ◊ºÒ √∆Õ Â√ºÈ≈Ò
¿∞Á≈√∆ Á∆ ’Ó˜Ø «È◊∑≈ ‘Ø ’Ó˜Ø
‘Ø ◊¬∆, ‘º‚ª Á∂ ‹ØÛ ÁÁ ’È Òº◊∂
Â∂ Ô≈Á≈Ù ÿ‡ ◊¬∆Õ ‹Á ¿∞‘Á≈
’Ø ¬ ∆ √≈Ê∆ Íπ « Ò√ Óπ ’ ≈ÏÒ∂ «Ú⁄
Ó≈«¡≈ ‹ªÁ≈ ª ¿∞‘ ’¬∆ ’¬∆ «ÁÈ
Ó√Ø«√¡≈ «‘≥Á≈Õ ≈ª ˘ ¿∞ÌÛÚ≈‘∂
¿∞·Á≈ Â∂ ‘≥fi» Ú‘≈¿∞‰ Òº◊Á≈Õ Óج∂
√≈Ê∆¡ª Á∆ Ô≈Á «Ú⁄ ◊∆ ‹ØÛÁ≈
Â∂ ”’º·ª «Ú⁄ Ø‘ È≈Ò ◊≈¿∞∫Á≈:
«‹Ê∂ ◊¬∂ ‘Ø ¡√∆∫ Ú∆ ¡≈¬∂ ‹≈‰Ø,
ÏÒÁ∆ «⁄÷≈ ‘∞‰ ·ß„∆ È∆ ‘؉ Á∂‰∆Õ
◊Ó º÷ª◊∂ ÁΩ ’∞Ï≈È∆¡ª Á≈,
Ò«‘ ‘º’ª Á∆ ≥‚∆ È∆ ‘؉ Á∂‰∆...Õ
¿∞√ Á∆ Ë∆ «¬’Ï≈Ò ’Ω Á√Á∆
‘À «’ «‹ºÁ‰ ÓØ◊≈ ◊ØÒ∆ ’ª‚ ‘Ø«¬¡≈
¿∞‘Á∂ Í≈Í≈ ‹∆ «’Â∂ ÍzØ◊≈Ó ’ ’∂
¡≈ ‘∂ √ÈÕ ıÏ √π‰È √≈ ÏÛ∂ Áπ÷∆
‘ج∂ Â∂ ÂÚ≈˜È ÷Ø‘ ÏÀ·∂Õ «Î Ì∞ºÏª Ó≈
’∂ ؉ Òº◊Õ∂
ÈÚ≥ Ï  HD «Ú⁄ «Áº Ò ∆ Á∂
ÿºÒ»ÿ≈∂ ÂØ∫ Ï≈¡Á ¿∞√ ˘ Ò≈Ò «’Ò∂
Á∂ ’Ú∆ ÁÏ≈ «Ú⁄ ÏπÒ≈«¬¡≈ «◊¡≈Õ
¿∞Ê∂ ¿∞‘È∂ „º·∂ ◊∞ÁÚ≈∂ Â∂ «√º÷ª Á∂
√Û∂ Ó’≈È Ú∂÷∂ Â∂ ¿∞µ‹Û∂ Í«Ú≈ª Á∆
ÏÏ≈Á∆ ¡Â∂ ÁÁÈ≈’ ’ÂÒª Á∂ «’º√∂
√π‰∂ ª ¿∞‘ «Î Ó≈È«√’ ÂΩ ”Â∂ «‘ºÒ
«◊¡≈Õ ¿∞√ ¿∞Â∂ ¬∂È≈ «˜¡≈Á≈ ¡√
‘Ø«¬¡≈ «’ ¿∞‘ √º⁄Óπº⁄ ‘∆ Í≈ˆÒª
Ú◊≈ ÚÂ≈Ú ’È Òº ◊ ≈Õ Ú≈Í√
¡≈¿∞∫Á≈ «Í≥‚ ÌØÂÈ∂ ”⁄ ÚÛÁ≈ ’‘∆
‹≈Ú∂, ““√≈‚≈ ÿ Ï≈ √Û «◊¡≈, ˙Ê∂
Íπ«Ò√ ÏÀ·∆ ¡À, ÓÀ˘ Ó≈ Á∂‰◊∂...ÕU
«ÁºÒ∆ Á∂ ’ÂÒ∂¡≈Ó Á≈ ¿∞‘Á∂ ¡⁄∂Â
ÓÈ ”Â∂ ¬∂È≈ ‚±≥ÿ≈ ¡√ «Í¡≈ «’ ¿∞‘
≈ª ˘ ¿∞µ· ’∂ ̺‹ ÍÀ∫Á≈ Â∂ ¡⁄≈È’
؉ Òº◊ ‹ªÁ≈Õ Ò◊Ì◊ «¬’ √≈Ò
¿∞ ‘ Á≈ ¬∂ ‘ ∆ ‘≈Ò «‘≈ «‹√ È≈Ò
Í«Ú≈ Ú∆ Í∂Ù≈È «‘≈Õ
’∞fi ¡ÀÏ ¿∞‘Á∂ ÁØ√ª È∂ ¡≈͉∂
’ØÒØ∫ Ú∆ ¿∞‘Á∂ Ȫ ‹ØÛ º÷∂ √ÈÕ Ó√ÒÈ
¿∞‘ «¬≥‡ÀØ◊∂ÙÈ √À∫‡ Á≈ ÂÙºÁÁ fiºÒ
’∂ Ï≈‘ ¡≈¿∞ ∫ Á≈ ‘À Õ «’√∂ √Ì≈ Á∂
√Ó≈◊Ó «Ú⁄ ‘º‚Ï∆Â∆ «Ï¡≈È ’Á≈
‘ÀÕ Áº√Á≈ ‘À «’ «¬≥‡ÀØ◊∂ÙÈ √À∫‡ «Ú⁄
¿∞ ‘ Á∂ ¿∞  ∂ ¡≥ È ∑ ª ÂÙº Á Á „≈«‘¡≈
«◊¡≈ «‹√ È≈Ò ¿∞‘Á∆ «È◊∑≈ ÿ‡
◊¬∆ Â∂ ‘∞‰ ÏÛ≈ ÿº‡ «Á√ÁÀÕ √≈‘Ó‰∂
ÏÀ·∂ √ث¡ª Á≈ Ú∆ Ϻ√ fiΩÒ≈ «‹‘≈
¬∆ ÍÀ∫ÁÀÕ «√ «Ù’≥‹∂ ”⁄ Í∆«Û¡≈ «◊¡À
«‹√ È≈Ò Ô≈Á≈Ù ÿ‡ ◊¬∆ ¡À...Õ
√Ì≈ √Ó≈Í ‘Ø ‰ ¿∞  ∂ Ô≈ª
Ï∂Ò∆¡ª Á∆¡ª „≈‰∆¡ª ω ‹ªÁ∆¡ª
‘ÈÕ ¿∞Á≈√∆ Á∆ „≈‰∆ ⁄≈ ‹«‰¡ª
Á∆ ‘ÀÕ √Ì È∂ √≈¬∆’Òª ¿∞Â∂ ¡≈ÍØ
¡≈͉∂ «Í≥‚∆∫ ‹≈‰≈ ‘À ‹Ø ’¬∆-’¬∆
Ó∆Ò Á» ‘ÈÕ ÍzØ◊≈Ó Ï‰Á≈ ‘À «’
·∂’∂ ÂØ∫ Í¿±¡≈ Í¿±¡≈ Í∆ ’∂ √≈¬∆’Òª
”Â∂ Һ «ÁºÂ∆ ‹≈Ú∂Õ ¿∞Á≈√∆ ˘ «¬‘
ÍzØ◊≈Ó Í√≥Á ‘À «’¿∞∫«’ √≈¬∆’Ò ¿∞Â∂
‹ª«Á¡ª ¿∞√ È∂ ’ج∆ ◊∆ ‹ØÛ ÒÀ‰≈
‘ÀÕ ¡ÀÈ ¿∞Ú∂∫ «‹Ú∂∫ Ï≈Ï» ‹Ï ¡Ò∆ È∂
’≈Î∆ √≈∆ ’Ú∆Ù∆ È«‘∆ Ï≈Ï» ω
’∂ ÿØÛ∂ Á∆ √Ú≈∆ ’«Á¡ª ‹ØÛ∆ √∆Õ
¿∞‘ ÿØÛ∂ Á∆ ⁄≈Ò È≈Ò ¤≥Á ‹ØÛÁ≈
‹ªÁ≈ √∆Õ ¿∞Á≈√∆ ÍÀ‚Ò Ó≈Á≈ Â∞’ª
‹ØÛ ÒÀ∫Á≈Õ
¿∞ È ∑ ª Á∆ „≈‰∆ ·∂ ’ ∂ È∂ Û ∂ ‹≈
÷Û∑Á∆ ‘ÀÕ √Ò≈‘ª ’Á∆ ‘À «’ √Ì∆
Í∆Â∆ ‹≈Ú∂ ‹ª √≥Â≈ Ó≈Ò‡≈? ’ج∆
√Ω∫Î∆¬∂ Á≈ Ȫ ÒÀ∫Á≈ ‘ÀÕ ¿∞È∑∆∫ «ÁÈ∆∫ √Ì
ÂØ∫ √√Â∆ ÏØÂÒ ¡º· ∞«Í¡ª Á∆ «ÓÒÁ∆
√∆ Â∂ √Ì ÂØ ∫ √√Â≈ Í¿± ¡ ≈ «Â≥ È ª
∞«Í¡ª Á≈Õ ‹∂ ⁄≈∂ ‹‰∂ ¡≈ÍØ ¡≈͉∂
Í¿±¬∂ ÷∆ÁÁ∂ ‘È Âª Ó«‘≥◊∂ ÍÀ∫Á∂ ‘ÈÕ
√Î∂-‘ºÊ∂ ⁄≈∂ ‹‰∂ ÁØ-ÁØ ∞ͬ∂ Í≈¿∞∫Á∂
‘È Â∂ √ªfi∆ ÏØÂÒ ÒÀ ÒÀ∫Á∂ ‘ÈÕ ⁄≈
◊Ò≈√ª Á≈ ÍzÏ≥Ë Ú∆ ‘Ø ‹ªÁÀÕ ¿∞ÂØ∫
«ÁÈ «¤Í «‘≈ ‘∞ ≥ Á À Õ ¿∞ Á ≈√∆ Á∂
’≈Ò∆¡ª ¡À È ’ª Ò≈¬∆¡ª ‘∞ ≥ Á ∆¡À ∫ Õ
◊Ò≈√ª ”⁄ Í¿± ¡ ≈ Í¿± ¡ ≈ Í≈¿∞ ‰
Ú≈Ò≈ √Ø ⁄ ÁÀ , ““¿∞ Á ≈√∆ ˘ «’‘Û≈
«Á√ÁÀ?U ¿∞‘ ¿∞‘Á∂ ◊Ò≈√ «Ú⁄ ÿº‡
Í≈¿∞∫ÁÀ Â∂ Ï≈’∆ «Â≥Ȫ ”⁄ ÚºËÕ ¿∞Á≈√∆
’≈Ò∆¡ª ¡À È ’ª Ò≈‘ ’∂ ¡≈÷ÁÀ ,
““ÍÂ≥ Á Ø , ÓÀ ˘ ¬∂ È ≈ ÿº ‡ Ú∆ Ȭ∑ ∆ ∫
Á∆∫‘Á≈ Ϭ∆ ÍÂ≈ È≈ Òº◊∂ «’ Â∞√∆∫
Ó∂∂ ◊Ò≈√ ”⁄ Í»≈ «‘º√≈ È∆ Í≈«¬¡≈!U
ωÁ≈ «‘º√≈ ÒÀ‰ Ï≈∂ ª ¿∞√
È∂ ’«ÚÂ≈ Ú∆ «Ò÷∆ √∆:
¿∞ µ ⁄∆ ’ ’∂ ¡≈Ú≈˜ Ó˜Á»  È∂ ‘À
’«‘‰≈,
«‘º√≈ Á∂Ù Á∆ ¡≈˜≈Á∆ «Ú⁄Ø∫ ¡√∆∫ Ú∆ ‘À
ÒÀ‰≈Õ
È’√ÒÏ≈Û∆ Ò«‘ È≈Ò
ÍÈ≈«¬¡≈ ‘Ø ‰ ’≈È ¿∞ ‘
◊∞  ÁÚ≈«¡ª Á∆¡ª √‡∂ ‹ ª ¿∞  ∂
«¬È’Ò≈Ï∆ «√º÷ «Ú√∂ Á∆¡ª Ï≈ª ‘∆
Í≈¿∞∫Á≈Õ √’≈∆ ’Ú∆ ÁÏ≈ª «Ú⁄
Ú∆ √’≈ «ÚØË∆ ’«ÚÂ≈Úª ÍÛ∑Á≈Õ
√’≈∆ ¡¯√ª Á∆ ¿∞ ‘ È∂ ’Á∂
ı∞ Ù ≈ÓÁ È‘∆∫ √∆ ’∆Â∆ Â∂ È≈ ‘∆
√’≈ª Á∂ √Ø‘Ò∂ ◊≈¬∂Õ ¿∞‘ √Ê≈ÍÂ∆
Á∂ Ó≥⁄ ¿∞Â∂ √Ê≈ÍÂ∆ «Ú∞ºË ÏØÒÁ≈
«‘≈Õ «ÁºÒ∆¬∂ «Á¡≈Ò≈ Á∂÷ ’«ÚÂ≈
¿∞√ È∂ Ò≈Ò «’Ò∂ Á∂ √’≈∆ ’Ú∆
ÁÏ≈ «Ú⁄ ÍÛ∑∆ √∆Õ ¿∞‘ ¡’√
’«‘≥Á≈ √∆, ““Ò≈Ò «’Ò∂ ”Â∂ ’«ÚÂ≈
‘∆ È‘∆∫ ÍÛ∑È∆, Ò≈Ò «’Ò∂ ”Â∂ Ò≈Ò
fi≥‚≈ Ú∆ ◊º‚‰À∫ÕU
¡ÈßÁ ’≈‹ª ¿∞Â∂ ¿∞‘ ¡’√
‚ØÒ∆ Ȫ Á∆ ’«ÚÂ≈ √π‰≈¿∞∫Á≈:
‘º√ ‘º√ ÂØ Á∂ ±≥ ‚ØÒ∆ Ó∂∆ Ï≈ÏÒ≈ Ú∂,
«’‘Û∆ ◊ºÒØ∫ «‘≈ ¬∂∫ ±≥ fi»
ËÂ∆ «Â‘≈¬∆ «‹¿∞∫ Í√∆È≈ Ó≥◊∂ ’≈«Ó¡ª
Á≈,
Óª◊ Ó∂∆ Ó≥◊Á∆ √≥Ë»...
√≈«‘ ‡zº√‡ „º∞‚∆’∂ ÚºÒØ∫ Í«‘Ò≈
Ï≈Ú≈ ÏÒÚ≥  Ô≈Á◊≈∆ Íπ  √’≈
AIGH «Ú⁄ √≥ ≈Ó ¿∞Á≈√∆ ˘ «ÁºÂ≈
«◊¡≈ √∆Õ ‹√Ú≥ «√≥ÿ ’≥ÚÒ È≈Ò
¡√∆∫ „∞º‚∆’∂ ÂØ∫ Ò∞«Ë¡≈‰∂ Á∆ ˜≈«¬Â∆
Ô»È∆Ú«√‡∆ ◊¬∂ √ªÕ √Ó≈◊Ó Í≈Ò
¡≈‚∆‡Ø  ∆¡Ó «Ú⁄ √∆ «‹√ Á≈
«¬≥˜≈Ó ‚≈. ¡Àµ√. ¡Àµ√. Áπ√ªfi È∂
’∆Â≈ √∆Õ ¿∞Ê∂ √≥ «√≥ÿ √∂÷Ø∫ Â∂ ‘Ø
’¬∆ √≈«‘Â’≈ Ú∆ ‘≈˜ √ÈÕ
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª È≈Ò ‘≈Ò ÷⁄≈÷⁄
Ì«¡≈ ‘Ø«¬¡≈ √∆Õ ¿∞Á≈√∆ ¡≈͉∂
Í«Ú≈ ˘ È≈Ò ÒÀ ’∂ ¡≈«¬¡≈ √∆Õ
¿∞ÁØ∫ Â’ ¿∞‘ √‡≈ Ù≈«¬ ω ⁄πº’≈
√∆ «‹√ Á∂ ¡≈‡Ø◊≈Î Ô»È∆Ú«√‡∆
Á∆¡ª ’∞Û∆¡ª Ú∆ ÒÀ ‘∆¡ª √ÈÕ ¿∞Ê∂
¿∞√ ˘ ’≥ÏÒ∆ È≈Ò AA √Ω ∞ͬ∂ Á∆
ÊÀÒ∆ Ì∂‡ ’∆Â∆ ◊¬∆ «‹√ È≈Ò ¿∞√
È∂ ÷«⁄¡ª Á∆¡ª ’¬∆ ÷π º ‚ ª Ï≥ Á
’∆Â∆¡ªÕ √Ó≈◊Ó «Ú⁄ ¿∞√ È∂ ’≥Ó∆¡ª
Á∂ «Ú‘Û∂ Á≈ ◊∆ ¡≈͉∆ Ïπ Ò ß Á
¡≈Ú≈˜ «Ú⁄ ◊≈«¬¡≈ √∆:
-Óª ËÂ∆¬∂! Â∂∆ ◊ØÁ ˘ ⁄≥È ‘Ø ÏÊ∂,∂
± ≥ ÓÿÁ≈ ¬∑ ∆ ∫ Ú∂ √»  ‹≈ ’≥ Ó ∆¡ª Á∂
«Ú‘Û∂Õ
«‹Ê∂ ‹≥ÓÁ≈ Ï≥Á≈ √∆∆ ‘À,
‡«’¡ª Á∆ Ó∆∆ Í∆∆ ‘À,
«¬√ ◊∆ ˘ ¬∂È≈ Í√≥Á ’∆Â≈
«◊¡≈ «’ ‘≈Ò Á∂ Â’ Â≈Û∆¡ª È≈Ò
◊» ≥ ‹ Á≈ «‘≈Õ «Î ‹◊Á∂ Ú «√≥ ÿ
‹º √ Ø Ú ≈Ò È∂ ¡À Ò ≈È ’ «Áº  ≈ «’
¿∞Á≈√∆ Á≈ √ÈÓ≈È «√º«’¡ª È≈Ò ÂØÒ
’∂ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ ¿∞Á≈√∆ ’¬∆ «ÁÈ
ÎÀ √ Ò≈ È≈ ’ √«’¡≈ «’ ¡«‹‘≈
√ÈÓ≈È ÒÚ∂ ‹ª È≈? ¡≈ı ¿∞√ È∂
«¬‘ √ÈÓ≈È ÒÀ «Ò¡≈ Â∂ ¡≈͉≈ Ì≈
«√º«’¡ª È≈Ò Â∞ÒÚ≈ «Ò¡≈Õ «¬‘Á∂
È≈Ò Ú∆ ’¬∆ ÷«⁄¡ª Á∆¡ª ÷πº‚ª
Óπ ≥ Á ∆¡ª ◊¬∆¡ªÕ Í ¿∞ ‘ Á∂ ’¬∆
’≈Ó∂‚ Ô≈ª ÁØ√ª È∂ «¬√ Á≈ Ïπ≈
ÓÈ≈«¬¡≈ Â∂ ÓÂ∂ Í≈√ ’ «ÁºÂ∂ «’
¿∞ Á ≈√∆ ˘ ‘∞ ‰ È’√Ò∆¡ª Á∆¡ª
√‡∂‹ª ”Â∂ È‘∆∫ ÏØÒ‰ Á∂‰≈Õ ¿∞È∑ª È∂
Íz⁄≈ ’È≈ Ù∞» ’ «ÁºÂ≈ «’ √≥Â
≈Ó ¿∞Á≈√∆ ‘∞‰ Í«‘Òª Ú≈Ò≈ ¿∞Á≈√∆
È∆ «‘≈Õ ¿∞‘ ÍØÒ∂Â≈∆ ω∂ «‘‰
Á∆ ʪ ÍÀ√∂ Á≈ ÍπºÂ ω «◊¡À! ÍÀ«√¡ª
ÏÁÒ∂ «Ú’ «◊¡À!!
Í ¿∞È∑ª Á≈ «¬‘ ÎÂÚ≈ ¡≈˜∆
√≈Ï ‘Ø«¬¡≈Õ ¿∞Á≈√∆ Á∆ ÓΩ ÂØ∫ «Íº¤Ø∫
¿∞‘∆ ’≈Ó∂‚ ¿∞√ ˘ «¬È’Ò≈Ï∆ Ù≈«¬
Ó≥ È ‘∂ È∂ Â∂ ¿∞ ‘ Á∆ Ô≈Á «Ú⁄
√Ó≈◊Ó ⁄≈ ‘∂ È∂! ÈÚ≥Ï AIHF
«Ú⁄ ıÏ «ÓÒ∆ «’ ¿∞√ Á≈ ∂Ò ◊º‚∆
«Ú⁄ √¯ ’«Á¡ª Á∂‘ªÂ ‘Ø «◊¡≈Õ
ÍÛ∑È √π‰È Ú≈«Ò¡ª ˘ Í«‘Òª ª
«¬√ ıÏ Á≈ √º⁄ È≈ ¡≈«¬¡≈ Í «¬‘
√º⁄ √∆Õ √≥ ≈Ó ¿∞Á≈√∆ Í≥‹≈Ï∆ Á≈
¡˜∆Ó Ù≈«¬ √∆ ‹Ø AICI ÂØ∫ AIHF
Â’ √≥Â≈Ò∆ √≈Ò ‹∆«Ú¡≈Õ ¿∞√ Á∂
«Â≥È ’≈«Ú √≥◊z«‘ Ò‘» «Ìº‹∂ ÏØÒ, ⁄ΩÈ∞’∆¡ª √∆÷ª Â∂ √ÀȪ ¿∞√ Á∆
‘Ô≈Â∆ «Ú⁄ ¤Í∂ Õ ¿∞ √ Á∆¡ª ’∞ fi
’«ÚÂ≈Úª ¡‰¤Í∆¡ª Ú∆ «‘ ◊¬∆¡ª
‹Ø Ï≈¡Á «Ú⁄ ¤ÍÁ∆¡ª ‘∆¡ªÕ
«Ò÷≈∆ √Ì≈ ÏÈ≈Ò≈ È∂ ¿∞ √ Á∂
¡‰¤Í∂ ◊∆ª Â∂ ’«ÚÂ≈Úª Á≈ √≥◊z«‘
’≥Ó∆¡ª Á≈ «Ú‘Û≈ Ȫ ‘∂· ¤≈«Í¡≈Õ
«¬‘ Ȫ ¿∞Á≈√∆ È∂ ‹∆∫Á∂ ‹∆¡ ‹Ú∆˜
’∆Â≈ √∆Õ ‹∆∫Á∂ ‹∆¡ ¿∞√ Á∆ ’Á
ª ͬ∆ Í ¿∞È∆ È‘∆∫ ÍÀ √’∆ «‹≥È∆
Á≈ ¿∞‘ ‘º’Á≈ √∆Õ ¡‹∂ Ú∆ ¿∞È∆
È‘∆∫ ÍÀ ‘∆ «‹≥È∆ Á≈ ¿∞‘ ‘º’Á≈ ‘À
‹Á «’ ’∞fi «¬’Ȫ Á∆ ‘ºÁØ∫ ÚºË ÍÀ
‘∆ ‘ÀÕ
¿∞ Á ≈√∆ Á∆ Á∂ ‘ Á≈ ¡≥  Ó
√≥√’≈ ’≈Ó∂‚ª ÚºÒØ∫ Ò≈Ò √Ò≈Ó ’‘∂
«ÏȪ ‘∆ «¬’ «√º÷ Á∆ Ò≈Ú≈√ Ò≈Ù
Ú‹Ø∫ ÓÈÚ≈Û Á∂ «√º÷ª È∂ ’∆Â≈Õ ¿∞‘Á∆
‹ÈÓ ÌØ«¬≥ ≈¬∂√ ˘ ¡≈͉∂ Ò≈Ò Á∆
«Óz  ’ Á∂ ‘ Á∂ ÁÙÈ È≈ È√∆Ï ‘Ø
√’∂Õ AB ÈÚ≥Ï ˘ ¿∞Á≈√∆ Á∂ ÁØÚ∂∫
«ÙÂ∂Á≈ª È∂ ¡≈ ’∂ Áº«√¡≈ «’ ¿∞‘Á∂
ÎπºÒ ◊ØÁ≈Ú∆ ÈÁ∆ «Ú⁄ Â≈ ¡≈¬∂ ‘È
Â∂ ¿∞‘Á∂ √Ó≈È Ú≈Ò≈ ÏÀ◊ ÒÀ ¡≈¬∂ ‘ÈÕ
¡«‹‘∆ ‘؉∆ √∆ Í≥‹≈Ï∆ Á∂ «¬√ ÒØ’
’Ú∆ Á∆!
¿∞Á≈√∆ Á∆ Ú√∆¡Â ‘À:
Ó∂∆ ÓΩ ”Â∂ Ø«¬˙,
Ó∂∆ √Ø⁄ ˘ Ï⁄≈«¬˙Õ
Ó∂∂ Ò‘» Á≈ ’∂√ ∂Â∂ ”⁄ È≈ Ò≈«¬˙Õ
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
√π¡≈Ò√≥Ú≈Á
Ó¬∆ B@AF
20
ÙË≈ Á∂ ’≈ØÏ≈ Á≈ ¯Ω‹∆ ÓπÒ’ ÏÈ≈Ó ÁÁÓ≥Á ÷Ø‹∆ «ÏÂ∆
ÁÒ‹∆ ¡Ó∆
Ï∂ Ò ≈ Ì≈‡∆¡≈ «ıÒ≈¯ Óπ ˜ ≈‘∂
¡Â∂ Íz⁄≈ Óπ«‘≥Ó ’≈È ıÏª «Úº⁄
¡≈«¬¡≈ √Ó≈«‹’ ¬∂ ’ Â≈ Ó≥ ⁄ ‘∞ ‰
«¬≥‚∆¡≈ ‡∞‚∂ Á∆ ÷Ø‹ ͇ ’≈È ⁄⁄≈
«Úº⁄ ‘ÀÕ «¬√ ‹Ê∂Ï≥Á∆ Á∂ ¡≈◊»¡ª È∂
√Ó≈«‹’ ¬∂’Â≈ Ó≥⁄ ˘ Ì≥◊ ’È Á≈
¡ÀÒ≈È ’∆Â≈ ‘ÀÕ «¬≥‚∆¡≈ ‡∞‚∂ Á∆ ÷Ø‹
͇ È∂ Íπ«Ò√ ¡¯√ª ¡Â∂ √Ó≈«‹’
¬∂’Â≈ Ó≥⁄ Á∂ ¡≈◊»¡ª Á∂ «Ï¡≈È ’ÀÓ∂
«Úº⁄ Á‹ ’∆Â∂ √ÈÕ «¬È∑ª «Ï¡≈Ȫ
È≈Ò Íπ«Ò√ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ¬∂’Â≈ Ó≥⁄
Á≈ Â≈ÒÓ∂ Ò Ï∂ Í Á ‘∞ ≥ Á ≈ ‘À Õ «¬‘
√≈Ï ‘∞≥Á≈ ‘À «’ √Ó≈«‹’ ¬∂’Â≈ Ó≥⁄
˘ √’≈∆ √Íz√Â∆ Ú≈Ò∂ ‘«Ê¡≈Ï≥Á
◊∞ ≥ ‚ ≈ ◊Ø ‘ √ÒÚ≈ ‹» ‚ Ó Á∆
Ò◊≈Â≈Â≈ «Úº ⁄ Ú∂ « ÷¡≈ ‹≈‰≈
⁄≈‘∆Á≈ ‘À ¡Â∂ «¬‘ ‹Ê∂Ï≥Á∆ Á¡√Ò
Ï∂ÚÁ∆ Íπ«Ò√ ‘∆ ‘ÀÕ «¬√ ‹Ê∂Ï≥Á∆ Á≈
’≥Ó È’√ÒÚ≈Á Ú≈Ò∂ «¬Ò≈’∂ «Úº⁄Ø∫
ÓÈ∞ º ÷ ∆, ‹Ó‘»  ∆ ¡Â∂ Ù«‘∆ ‘’» ’
‹Ê∂Ï≥Á∆¡ª ¡Â∂ «¬È∑ª Á∂ ’≈’∞≥Ȫ ˘
Ï≈‘ ’º„‰≈ √∆Õ Íπ«Ò√ ¡Â∂ È∆Ó
√∞ º « ÷¡≈ ÏÒª Á∆¡ª ˆÀ  -’≈˘È∆
’≈Ú≈¬∆¡ª ¿∞µÂ∂ ‘∞≥Á∂ √π¡≈Òª ˘ Ø’‰
Ò¬∆ «¬‘ ‹Ê∂Ï≥Á∆ ıΩ¯ ¡Â∂ Ï∂ÌØ√◊∆
Á≈ Ó≈‘ΩÒ ÍÀÁ≈ ’Á∆ √∆Õ
√Ó≈«‹’ ¬∂’Â≈ Ó≥⁄ ˘ Ì≥◊ ’È
Á≈ ¡ÀÒ≈È «¬È∑ª ÙÏÁª «Úº⁄ ’∆Â≈
«◊¡≈ ‘À, ’∂∫Á∆ ¡Â∂ √»Ï≈ √’≈ª,
«˜Ò∑ ≈ Íz Ù ≈√È ¡Â∂ Íπ « Ò√ Á∆
È’√ÒÚ≈Á «ıÒ≈¯ «¬ÓÁ≈Á Á∂
Ó’√Á È≈Ò √Ó≈«‹’ ¬∂ ’ Â≈ Ó≥ ⁄
ω≈«¬¡≈ «◊¡≈ √∆Õ «¬√∂ Ó√’Á Á∆
Í»Â∆ Ò¬∆ √Ó≈«‹’ ¬∂’Â≈ Ó≥⁄ È∂
¡«‘≥√’ ¡Â∂ ‹Ó‘»∆ Óπ˜≈‘∂ ’∆Â∂Õ ’∞fi
ÒØ ’ √Ó≈«‹’ ¬∂ ’ Â≈ Ó≥ ⁄ Á∆¡ª
√◊Ó∆¡ª Á∂ ‘Ú≈Ò∂ È≈Ò Íπ«Ò√ ¡Â∂
«˜Ò∑≈ ÍzÙ≈√È ˘ ÏÁÈ≈Ó ’ ‘∂ ‘ÈÕ
«¬È∑ª ‘≈Ò≈ ˘ «Ë¡≈È «Úº⁄ º÷Á∂
‘ج∂ ‹Ê∂Ï≥Á∆ Á∂ ’≈’∞≥Ȫ È∂ √Ú√≥ÓÂ∆
È≈Ò √Ó≈«‹’ ¬∂’Â≈ Ó≥⁄ ˘ Â∞≥ Ì≥◊
’È Á≈ ¯À√Ò≈ ’∆Â≈ ‘ÀÕ «¬√ «Ï¡≈È
Á≈ «Í¤Ø ’ Û √Ófi‰ Ò¬∆ √Ó≈«‹’
¬∂ ’ Â≈ Ó≥ ⁄ Á∂ Ï≈È∆ √» Ï ≈≈˙ Á≈
Íπ≈‰≈ «Ï¡≈È ¡«‘Ó ‘ÀÕ «¬‘ «Ï¡≈È
«¬≥‚∆¡≈ ‡∞‚∂ Á∆ ÷Ø‹ ͇ «Úº⁄ Á‹
‘À, Í«‘Òª √ÒÚ≈ ‹»‚Ó ‘∞≥Á≈ √∆Õ √≈˘
È‘∆∫ ÍÂ≈ «’ ¿∞ ‘ «’√ Â∑ ª Á∆
‹Ê∂Ï≥Á∆ √∆Õ ¡√∆∫ ¿∞√ ‹Ê∂Ï≥Á∆ «Úº⁄
Ù≈«ÓÒ È‘∆∫ √∆ ¡Â∂ È≈ √≈˘ ÍÂ≈ ‘À
«’ ¿∞ √ È∂ ’∆-’∞ fi ˆÒ ’∆Â≈Õ
√Ú¿∞µ⁄ ¡Á≈Ò È∂ √ÒÚ≈ ‹»‚Ó
¿∞µÂ∂ Í≈Ï≥Á∆ Ò◊≈ «ÁºÂ∆Õ ‘∞‰ ¡√∆∫
ÈÚª ÍÀÂÛ≈ ¡ı«Â¡≈ ’∆Â≈ ‘ÀÕ ¡√∆∫
«√¯ √Ó≈«‹’ ¬∂’Â≈ Ó≥⁄ ‘∆ Ù∞» È‘∆∫
’∆Â≈ √◊Ø∫ ’¬∆ ‹Ê∂Ï≥Á∆¡ª ω≈¬∆¡ª
‘ÈÕ ‹∂ «¬º’ ‹Ê∂Ï≥Á∆ ¿∞µÂ∂ Í≈Ï≥Á∆
Òº◊Á∆ ‘À ª Ó«‘Ò≈ ¬∂’Â≈ Ó≥⁄ ‘ÀÕ ‹∂
¿∞√ ¿∞µÂ∂ Í≈Ï≥Á∆ Òº◊Á∆ ‘À ª «Ú’≈√
√≥ÿÙ √«ÓÂ∆ ‘À ¡Â∂ «¬√ Â∑ª ‘Ø
‹Ê∂Ï≥Á∆¡ª ‘ÈÕ
«¬≥‚∆¡≈ ‡∞‚∂ Á∆ ÷Ø‹ ͇ «Úº⁄
¤Â∆√◊Û∑ Á∂ √π’Ó≈ «˜Ò∑∂ Á∂ √πÍ‚À∫‡
‚∆. Ù≈Ú‰ Á≈ «Ï¡≈È Á‹ ‘ÀÕ «¬√
Íπ«Ò√ ¡¯√ È∂ √Ó≈«‹’ ¬∂’Â≈ Ó≥⁄
Á∆¡ª ÓÈ∞ º ÷ ∆ ‘’» ’ ’≈’∞ ≥ È ª ¡Â∂
ͺÂ’≈ª «ıÒ≈¯ Óπ«‘≥Óª ¿∞µÂ∂ ı∞Ù∆ Á≈
«¬˜‘≈ ’«Á¡ª «’‘≈ ‘À, Íπ«Ò√ È∂
√Ó≈«‹’ ¬∂’Â≈ Ó≥⁄ È‘∆∫ ω≈«¬¡≈
Í ¡√∆∫ «¬√ Á∆ √Íz√Â∆ ’Á∂ ‘ªÕ
Í«‘Òª ¡√∆∫ È≈⁄ Ó≥ ‚ Ò∆¡ª ≈‘∆∫
‹≈◊∞ ’ Â≈ Óπ « ‘≥ Ó ⁄Ò≈¬∆Õ ¿∞ √
‹≈◊∞’Â≈ Á∂ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ √Ó≈«‹’
¬∂’Â≈ Ó≥⁄ Ï«‰¡≈ ‘ÀÕ Ù≈Ú‰ È∂
√≈¯ ’∆Â≈ ‘À «’ √ÒÚ≈ ‹» ‚ Ó
‘«Ê¡≈Ï≥Á ◊Ø‘ √∆ Í ‘«Ê¡≈ª Á∆
ÚÂØ∫ È≈ ’È Á∂ Ï≈Ú‹»Á √Ó≈«‹’
¬∂’Â≈ Ó≥⁄ Á≈ ı≈√≈ «‘≥√’ ‘ÀÕ
«¬È∑ ª «Ï¡≈Ȫ È≈Ò √≈¯ ‘Ø
‹ªÁ≈ ‘À «’ √Ó≈«‹’ ¬∂’Â≈ Ó≥⁄ ˘
√ÒÚ≈ ‹»‚Ó Á≈ ÈÚª ¡ÚÂ≈ Ó≥«È¡≈
‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ‘À ¡Â∂ «¬√ ˘ Ì≥◊
’È Ú≈Ò≈ «Ï¡≈È Í«‘Òª «Â¡≈
’∆Â∆ «¬Ï≈ ‘ÀÕ «¬È∑ª «Ï¡≈Ȫ ÂØ∫
√≈¯ ‘∞ ≥ Á ≈ ‘À «’ Íπ « Ò√ ¡Â∂ «¬√
‹Ê∂ Ï ≥ Á ∆ Á∂ ¡≈◊» ¡ ª ˘ ¡≈͉∆¡ª
’≈Ú≈¬∆¡ª Á∂ ˆÀ-’≈˘È∆ ı≈√∂ Á≈
ÍÂ≈ ‘ÀÕ ¿∞‘ √Ú¿∞µ⁄ ¡Á≈Ò Á∂
√ÒÚ≈ ‹»‚Ó Ú≈Ò∂ ¯À√Ò∂ ˘ Á«’È≈
’È Ò¬∆ «¬º’ ‹Ê∂Ï≥Á∆ ˘ Ì≥◊ ’
’∂ Á»‹∆ ω≈¿∞‰ ˘ Â‹∆‘ «Á≥Á∂ ‘ÈÕ
Í«‘Òª ‘∆ ’¬∆ ‹Ê∂Ï≥Á∆¡ª ω≈¬∆¡ª
◊¬∆¡ª ‘È ¡Â∂ «¬√ Â∑ ª ‘Ø 
‹Ê∂Ï≥Á∆¡ª ω≈¿∞‰ Ò¬∆ ’ج∆ √Óª
È‘∆∫ Ò◊Á≈Õ «¬√ Â∑ ª Á∆¡ª
‹Ê∂Ï≥Á∆¡ª ω≈¿∞‰ Ú≈Ò∆¡ª √’≈∆
¡Â∂ ˆÀ-√’≈∆ «Ëª Ò¬∆ ‹Ê∂Ï≥Á∆
Á≈ È≈Ó Ó≈¡È∂ È‘∆∫ º÷Á≈ Í ¿∞È∑ª
˘ ¡≈͉∂ «¬≈Á∂ Ï≈∂ ’ج∆ Ì∞Ò∂÷≈ È‘∆∫
‘ÀÕ ‹Ê∂ÏÁ
≥ ∆ Á≈ È≈Ó Ó«‘˜ ÍÀ∫ÂÛ≈ ‘ÀÕ
«¬√ Ó≈ÓÒ∂ ¿∞µÂ∂ ‘Ø «‡ºÍ‰∆ ’È
ÂØ∫ Í«‘Òª ’ª◊√ Á∂ √≈Ï’≈ ’∂∫Á∆
√» ⁄ È≈ ¡Â∂ Íz √ ≈È Ó≥  ∆ ÓÈ∆Ù
«ÂÚ≈Û∆ Á≈ «Ï¡≈È Ú∂÷‰≈ ωÁ≈ ‘ÀÕ
¿∞È∑ª È∂ √Ó≈«‹’ ¬∂’Â≈ Ó≥⁄ Ï≈ÏÂ
«’‘≈ ‘À , √Ó≈«‹’ ¬∂ ’ Â≈ Ó≥ ⁄
Ú◊∆¡ª «È◊≈È ‹Ê∂ Ï ≥ Á ∆¡ª
ω≈¿∞‰≈ √Ú¿∞µ⁄ ¡Á≈Ò Á∂ ¯À√Ò∂
Á∂ «ıÒ≈¯ ‘ÀÕ ’≈’∞≥Ȫ ¡Â∂ ͺÂ’≈ª
Á≈ ’≥Ó ‘ ’‘≈‰∆ Á≈ Á»‹≈ Í≈√≈
¿∞‹≈◊ ’È≈ ‘À ¡Â∂ ¿∞È∑ª ˘ «ÈÙ≈È≈
È‘∆∫ ω≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈Õ «¬≥‚∆¡≈
‡∞ ‚ ∂ Á∆ ͇ ÂØ ∫ Ï≈¡Á √Ú¿∞ µ ⁄
¡Á≈Ò ˘ «¬√ ‘Ú≈Ò∂ È≈Ò ¡≈͉∂¡≈Í ’≈Ú≈¬∆ ’È∆ ⁄≈‘∆Á∆ ‘À ¡Â∂
¤Â∆√◊Û∑ √’≈ «ıÒ≈¯ ¡Á≈ÒÂ
Á∆ ‘Â’ Á≈ Ó≈ÓÒ≈ Á‹ ’È≈
⁄≈‘∆Á≈ ‘ÀÕ ¤Â∆√◊Û∑ «Úº⁄ √Ì ’∞fi
ˆÀ-√≥«ÚË≈È’ ‘Ø «‘≈ ‘ÀÕ √Ú¿∞µ⁄
¡Á≈Ò Á∂ ¯À√Ò∂ Á≈ «È≈Á ’È
Ú≈Ò∂ Óπ º ÷ Ó≥  ∆ ˘ ¡√Â∆¯≈ Á∂ ‰ ≈
⁄≈‘∆Á≈ ‘À ¡Â∂ √»Ï≈ √’≈ Ì≥◊ ‘؉∆
⁄≈‘∆Á∆ ‘À Õ «¬‘ Ô≈Á ’Ú≈¿∞ ‰ ≈
¡«‘Ó ‘À «’ ’ª◊√ Á∆ √’≈ Ú∂Ò∂
‘∆ √ÒÚ≈ ‹»‚Ó Ú◊∆ ı»≥ı≈ ‹Ê∂Ï≥Á∆
ω∆ √∆Õ ’ª◊√ Á∆ √’≈∆
√Íz√Â∆ «Úº⁄ √ÒÚ≈ ‹»‚Ó Á∂ “Íπ÷∂“
‰Ú∆ √ÀÈ≈ ¡Â∂ ’¬∆ ‘Ø ‹Ê∂Ï≥Á∆¡ª
⁄Ò≈¿∞∫Á∂ ‘∂ ‘ÈÕ ’ª◊√ Á∂ ’∂∫Á∆
«ÚºÂ Ó≥Â∆ «⁄Á≥ÏÓ È∂ ‘∆ ͺÂ’≈ª
˘ È’√ÒÚ≈Á∆ «¬Ò≈’∂ «Úº⁄Ø∫ √’≈
ͺ ÷ ∆ ıÏª ¤≈͉ Á∆¡ª ‘Á≈«¬Âª
‹≈∆ ’∆Â∆¡ª √ÈÕ «⁄Á≥ÏÓ Á∆¡ª
È∆Â∆¡ª Á∆ ‘Ó≈«¬Â ≈Ù‡∆ √ÚÀÓ
√∂ Ú ’ √≥ ÿ ’Á≈ «‘≈ ‘À Õ Óπ È ∆Ù
«ÂÚ≈Û∆ Í«‘Òª √’≈∆ ÏπÒ≈∂ Ú‹Ø∫
¡Â∂ Ï≈¡Á «Úº⁄ √»⁄È≈ ¡Â∂ Íz√≈È
Ó≥Â∆ Ú‹Ø∫ «⁄Á≥ÏÓ Á∆ Ú’≈Ò ’Á∂
√ÈÕ «¬√ ÂØ∫ «ÏȪ «¬‘ ÂºÊ Ú∆ Ú≈Ú≈ √≈‘Ó‰∂ ¡≈¿∞∫Á∂ ‘∂ ‘È «’ √ÒÚ≈
‹»‚Ó «Úº⁄ ’ª◊√ ¡Â∂ Ì≈‹Í≈ Á∆
√ªfi∆ ÙÓ»Ò∆¡Â √∆Õ
¡∞ ≥ Ë Â∆ ≈¬∂ Á≈ B@@I «Úº ⁄
«Ò«÷¡≈ Ò∂÷ Ó≈¡È∂ º÷Á≈ ‘ÀÕ ¿∞‘
«Ò÷Á∆ ‘À, ¡√Ò √Óº«√¡≈ «¬‘ ‘À «’
Ì≈ Á∂ ⁄ÓÂ’≈∆ “«Ú’≈√“ Á∆
’‘≈‰∆ «Óº‡∆ «Úº⁄ «ÓÒ ◊¬∆ ‘ÀÕ «¬√
’‘≈‰∆ Ò¬∆ √Ó≈‹ ¡Â∂ ⁄Ω«◊Á∂ Á∆
’∞Ï≈È∆ «ÁºÂ∆ ◊¬∆ ‘ÀÕ ‘∞‰ ÈÁ∆¡ª
√πº’ ‘∆¡ª ¡Â∂ ‹≥◊Ò Û∂ ‘Ø ‘∂ ‘È,
Í≈‰∆ Á≈ ͺ‰ ‡∞º‡ «‘≈ ‘À ¡Â∂ ÒØ’ª
˘ √’≈∆ ’≈◊∞˜≈∆ Á≈ ¡«‘√≈√
‘Ø «‘≈ ‘ÀÕ ¡≈ı ¿∞µÍ ˘ Êπº«’¡≈ Ó»≥‘
¿∞µÂ∂ «◊È Ú≈Ò≈ ‘ÀÕ Í»∂ ÓπÒ’ «Úº⁄
Ï∂ ⁄ À È ∆ ‘À ¡Â∂ ÒØ ’ ¡≈͉≈ ‹Ò,
‹≥◊Ò, ˜Ó∆È ¤º‚‰ ÂØ∫ «¬È’≈ ’
‘∂ ‘ÈÕ ¿∞‘ fi»·∂ Ò≈«¡ª «Úº⁄ ¡≈¿∞‰
ÂØ∫ «¬È’≈∆ ‘ÈÕ ¡⁄≈È’ ‘∆ «¬‘
Òº ◊ ‰ Òº « ◊¡≈ ‘À «’ Á√ ¯∆√Á∆
«Ú’≈√ ¡Â∂ ‹Ó‘»∆¡Â È≈ÒØ-È≈Ò
È‘∆∫ ⁄ºÒ √’Á∂Õ «⁄Á≥ÏÓ ⁄≈‘∞≥Á≈ ‘À
«’ Í‘≈Ûª ¡Â∂ ‹≥◊Òª ‘∂·Ø∫ Ï’√≈«¬‡
’º„‰ Ò¬∆ Ì≈ Á∆ Í⁄≈√∆ ¯∆√Á∆
¡≈Ï≈Á∆ ˘ Ù«‘ª «Úº⁄ Â∞È
≥ «ÁºÂ≈ ‹≈Ú∂
¡Â∂ «¬√ Ó’√Á ˘ Í»≈ ’È Ò¬∆
Ì≈ «Úº⁄ Íπ«Ò√ ≈‹ ’≈«¬Ó ’
«Áº  ≈ ‹≈Ú∂ Õ √’≈ ˘ Óπ Ò ’ Á≈
¯Ω‹∆’È ’È≈ ÍÀ‰≈ ‘ÀÕ ¯Ω‹∆’È ˘
‹≈«¬˜ ’≈ Á∂‰ Ò¬∆ ÁπÙÓ‰ Á’≈
‘ÀÕ Ó≈˙Ú≈Á∆ «¬‘Ø ÁπÙÓ‰ ‘ÈÕ «‹Ú∂∫
«‘≥Á» ’º‡ÛÚ≈Á∆¡ª Á∆¡ª ¡º÷ª «Úº⁄
Óπ √ ÒÓ≈È ⁄π Ì Á∂ ‘È ¿∞ √ ∂ Â∑ ª
’≈ÍØ∂‡ª Á∆ ¡º÷ª «Úº⁄ Ó≈˙Ú≈Á∆
Û’Á∂ ‘ÈÕ (’∆ «¬‘ ’º‡ÛÍ≥Ê∆¡ª Á≈
Ì≈¬∆⁄≈≈ ‘À? ’∆ «¬√∂ Ò¬∆ ≈Ù‡∆
√ÚÀÓ √∂Ú’ √≥ÿ «⁄Á≥ÏÓ Á∂ Ù∂¡≈Ó
√Ø‘Ò∂ ◊≈¿∞∫Á∆ ‘À?)
«¬È∑ª ‘≈Ò≈ «Úº⁄ ’ª◊√ ¡Â∂
Ì≈‹Í≈ Á∆ «Ú’≈√ Á∂ Ó≈ÓÒ∂ «Úº⁄ «¬º’Ø
√Ófi ‘ÀÕ «¬‘ ÁØÚ∫∂ ÓπÒ’ «Úº⁄ ‘∞’Ó≈È
«Ë Ú‹Ø∫ Íπ«Ò√ ≈‹ ’≈«¬Ó ’È≈
ÒØ⁄Á∆¡ª ‘È Í «ÚØË∆ «Ë Ú‹Ø∫ ’∞fi
◊∞≥˜≈«¬Ù Á∆ Ó≥◊ ’Á∆¡ª ‘ÈÕ √ÒÚ≈
‹»‚Ó ÂØ∫ √Ó≈«‹’ ¬∂’Â≈ Ó≥⁄ º’ ¡Â∂
’ª◊√ ÂØ ∫ Ì≈‹Í≈ º ’ , Óπ Ò ’ ˘
Íπ « Ò√ ≈‹ ω≈¿∞ ‰ Á∆ ÓÙ’ ’
‘∆¡ª ‘ÈÕ ‹ÁØ ∫ √’≈ª Á∆
√Íz√Â∆ È≈Ò Íπ«Ò√, ÍzÙ≈√È ¡Â∂
È∆Ó ¯Ω‹∆ ‹ª ¯Ω‹ ˆÀ-√’≈∆ ◊∞≥‚≈
„≈‰∆¡ª ˘ «¬È√≈¯Í√≥Á∆ Á∂ «ıÒ≈¯
Ò≈ÓÏ≥Á ’Á∂ ‘È Âª «¬‘ ¯Ω‹∆’È
Á∆ ÓÙ’ ‘∆ ª ‘∞≥Á∆ ‘ÀÕ Í≥‹≈Ï «Úº⁄
‹ÁØ∫ ÙzØÓ‰∆ ¡’≈Ò∆ ÁÒ Á∂ ’≈’∞≥È
Ø√ Óπ˜≈‘≈ ’ ‘∂ Ï∂∞˜◊≈ª ¿∞µÂ∂
Íπ«Ò√ È≈Ò «ÓÒ ’∂ ‘ÓÒ∂ ’Á∂ ‘È
ª «¬√∂ ÓÙ’ Á∆ ’Û∆ ωÁ∂ ‘ÈÕ
‹Ø √π¡≈Ò √’≈ ˘ Óπı≈ÂÏ ‘È
¿∞È∑ª Á∂ ‹∞¡≈Ï ÚÁ∆ Ú≈Ò∂ «Á≥Á∂ ‘ÈÕ
‹Ø √π¡≈Ò ÚÁ∆¡ª Ú≈«Ò¡ª Ï≈ÏÂ
√’≈ ˘ Óπı≈ÂÏ ‘À ¿∞√ Á≈ ‹∞¡≈Ï
Ï∂ÚÁ∆ ◊∞≥‚≈-„≈‰∆¡ª «Á≥Á∆¡ª ‘ÈÕ
¡≈Ú≈Ó Á∂ ͺ÷ ÂØ∫ «¬‘ Ó≈¡È∂ È‘∆∫
º ÷ Á≈ «’ ÂÙº Á Á Ï≈ÚÁ∆ Íπ « Ò√
’Á∆ ‘À ‹ª Ï∂ÚÁ∆ ◊∞≥‚≈ „≈‰∆¡ª
’Á∆¡ª ‘ÈÕ Ó≈¡È∂ «¬‘ º÷Á≈ ‘À «’
√’≈ª ¡≈Ú≈Ó ÂØ∫ ¡≈͉∆ ‘؉∆ Á≈
¯À√Ò≈ ’È ¡Â∂ ¡≈͉∂ ‘’»’ ¿∞µÂ∂
Á≈¡Ú∂Á≈∆ ’È Ú≈Ò∆ ¡≈Ú≈˜ ÷Ø‘
‘∆¡ª ‘ÈÕÏÁ‘≈Ò∆ ÂØ ∫ ¡Ú≈˜≈
¡≈Ú≈Ó ¡≈͉∆ Ó«‘»Ó∆¡Â ’≈È
Ï∂⁄ÀÈ ‘À ¡Â∂ ’¬∆ Â∑ª Á∆ ¡⁄Ú∆ Á≈
«Ù’≈ ‘ÀÕ «¬√∂ Ï∂⁄ÀÈ∆ ¡Â∂ ¡⁄Ú∆ ˘
ËÓ, ‹≈Â, ÓπÒ’ ¡Â∂ √πº«÷¡≈ Á∂
È≈Ó ¿∞µÂ∂ Ò≈ÓÏ≥Á ’∆Â≈ ‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ
√Ó≈«‹’ ¬∂’Â≈ Ó≥⁄ Ú◊∆¡ª ◊∞≥‚≈
„≈‰∆¡ª Á≈ Â≈‰≈-Ï≈‰≈ Óπ ’ ≈Ó∆
¡≈◊» ¡ ª ‹ª √’≈∆ ¡¯√ª È∂
¿∞ √ ≈«¡≈ ‘À Í «¬√ Á≈ Ó≥  
«È˜≈Ó, √’≈, «√¡≈√Â, ÙË≈ Á∂
’≈Ø Ï ≈ ¡Â∂ ’≈ÍØ  ∂ ‡ ª È∂ Ò ’∂
«Â¡≈ ’∆Â≈ ‘ÀÕ ÓΩ‹»Á≈ ÁΩ Á≈ √Ì
ÂØ ∫ ¡Ω ÷ ≈ ¡Â∂ Í∂ ⁄ ∆Á≈ √π ¡ ≈Ò
«¬È√≈¯Í√≥ Á ∆,
ÓÈ∞ º ÷ ≈
Ù≈È,
‹«◊¡≈√≈ ¡Â∂ «Ú«◊¡≈È’ √Ø⁄ Á∆
Ò≈ÓÏ≥ Á ∆ È≈Ò ‹∞ Û Á≈ ‘À Õ «¬√
Ò≈ÓÏ≥Á∆ ÂØ∫ «ÏȪ √Ó≈«‹’ ¬∂’Â≈ Ó≥⁄
Á∆ ¡≈√-¡ΩÒ≈Á ¡Â∂ Ï∂Ò≈ Ì≈‡∆¡≈ Á∆
ÁÁÓ≥ Á ∆ Ú≈Ò∆ ÷Ø ‹ ∆ «ÏÂ∆ «Úº ⁄
ÒÛ≈¬∆ Ï‘∞ ¡√≈Ú∆∫ ‘ÀÕ
‹«Ò∑¡ªÚ≈Ò∂ Ï≈◊ Á≈ √≈’≈
ÒØ’ª Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ ’ ‘∂ √ÈÕ ÁØÈØ
Óπ÷
º ÂΩ Â∂ «‘≥Á» Óπ√«ÒÓ ¬∂’Â≈ Á∆ ◊ºÒ
’Á∂ √ÈÕ ‹ÁØ∫ «’ Í«‘Òª, «¬‘ ÁØÈØ
«Î’∂ «¬’ Á»‹∂ È≈Ò ºÒ ’∂ ÿº‡ ‘∆
⁄ÒÁ∂ √ÈÕ «¬‘ ÁØÈØ ⁄≥◊∂ ÏπÒ≈∂ √È
¡Â∂ «¬È∑ª ˘ √π‰È Ò¬∆ ‘˜≈ª Á∆
«◊‰Â∆ «Ú⁄ ÒØ’ Óπ˜≈‘«¡ª «Ú⁄ ¡≈
‹ªÁ∂Õ Í≥‹≈Ï Á∂ ÒÀ·∆ÈÀ∫‡ ◊ÚÈ
˙‚Ú≈«¬ ˘ Òº◊ «‘≈ √∆ «’ «¬‘ ÁØÈ∫Ø
Í≥ ‹ ≈Ï Á∂ ‘≈Ò≈ «Ú◊≈ÛÈ Ò¬∆
«‹Ó∂Ú≈ ‘ÈÕ Í ‚∞ÿ
≥ ≈¬∆ È≈Ò Ú∂«÷¡≈
‹≈Ú∂ ª ’¬∆ ’ªÂ∆’≈∆ √≥◊·È Ú∆
Í≥‹≈Ï «Ú⁄ «¬√ Ú∂Ò∂ √◊Ó √È, ‹Ø
¡≥◊∂˜ª «÷Ò≈¯ ÒØ’ª «Ú⁄ ‹≈◊Â∆
ÍÀÁ≈ ’È Ò¬∆ ʪ ʪ ÍØ√‡ Ò◊≈ ‘∂
√ÈÕ √’≈ ¡Í‰∂ «÷Ò≈¯ Òº◊ ‘∂
ÍØ√‡ª ÂØ∫ ÂºÌ’ ‘∆ √∆Õ Ò≈‘Ω «Ú⁄
Òº◊∂ ÍØ√‡ª «Ú⁄ ¡≥◊∂˜ª ˘ ϪÁ
«Ú÷≈ Ì≈Â∆¡ª ˘ ÓØ ‹ª Ó≈Ø Á∆ È∆Â∆
¡Í‰≈ ’∂, «¬È∑ª ’Ó∆È∂ ¡≥◊∂˜ª ˘
(√¯≈ AF Á∆ Ï≈’∆)
¡Í‰∂ Í«ÚæÂ Á∂Ù «Ú⁄Ø∫ Ì‹≈¿∞‰ Ò¬∆
«’‘≈ «◊¡≈ √∆Õ ¡«ÓzÂ√ «Ú⁄Ò∂ «¬º’
¡÷Ï≈ Ú’Â Á∂ «¬º’ ’≈‡»È «Ú⁄
¡≥◊∂˜ Ú≈«¬√≈¬∂ ˘ ’≈Ò≈ È≈◊ Á√≈
Ì≈ Ó≈Â≈ ¡Â∂ ¡˜≈Á∆ Á∆ Á∂Ú∆ ˘
‚≥◊Á∂ «Ú÷≈«¬¡≈ «◊¡≈ √∆Õ
√’≈ È∂ Ì≈ √π«º ÷¡≈ ’≈˘È
¡Ë∆È, ‚≈. √ÂÍ≈Ò Â∂ ¡Â∂ «Î
√Àο∞Á∆È «’⁄Ò» Á∂ Ì≈Ù‰ Á∂‰ ¡Â∂
¡÷Ï≈ª «Ú⁄ «Ò÷‰ Â∂ Â∂ Í≈Ï≥Á∆ Ò◊≈
«ÁÂ∆Õ «¬√ Á∂ Ï≈Ú‹»Á, Ì≈ Ì «Ú⁄
F ¡ÍÀÒ ˘ ‘ج∆ ‘ÛÂ≈Ò «Ú⁄ Í≥‹≈Ï
Á∂ DE ‘Ø Ù«‘ª Á∂ È≈Ò È≈Ò ¡«ÓzÂ√
«Ú⁄ «Î Ì≈∆ «¬’º· ‘Ø«¬¡≈Õ √’≈
ÿÏ≈ ◊¬∆ ¡Â∂ ‘≈Ò≈ ˘ ‘Ø «Ú◊ÛÈ
Á∂ ‚Ø∫, ˙‚Ú≈«¬ È∂ I ¡ÍÀÒ ˘ ÁØȪ
˘ Í≥‹≈Ï ÂØ∫ Ï≈‘ Ì∂‹‰ Á≈ ‘∞’Ó ⁄≈Û∑
«ÁºÂ≈Õ ¿∞√ ˘ «ÚÙÚ≈Ù √∆ «’ «¬È∑ª Á∂
Í≥‹≈Ï «Ú⁄Ø∫ ’º„‰ È≈Ò «Ú◊Û ‘∂
‘≈Ò ·∆’ ‘Ø ‹≈‰◊∂Õ
Ó¬∆ B@AF
Í«‘Ò∆ Ó¬∆ Á∂ Ó˜Á» Ù‘∆Áª ˘ Ó˜Á»ª Á∂ Úº‚∂ «¬’º· È∂ «ÁºÂ∆ «Èºÿ∆
Ù˪‹Ò∆, √Ó≈¬∂Á≈≈ Ò∞º‡ «÷Ò≈¯ ÿØˇ ‹≈∆ º÷‰ Á≈ √≥’ÒÍ «Ò¡≈
ACAÚ∂∫ ’ΩÓªÂ∆ Ó˜Á» «ÁÚ√ Á∂ ÓΩ’∂ Í»∆ ÁπÈ∆¡ª
«Úº⁄ Ó‹Á»ª È∂ «¬‘ «ÁÈ ÓÈ≈«¬¡≈ ‘ÀÕ Ò∞«Ë¡≈‰≈ Á∂ Â≈˜Íπ
Ø‚ √«Ê ӋÁ» Ò≈¬∆Ïz∂ ∆ ”Â∂ ‡À’√‡≈¬∆Ò ‘Ω˜∆ ’≈Ó◊≈
Ô»È∆¡È ¡Â∂ ’≈÷≈È≈ Ó˜Á» Ô»È∆¡È È∂ √ªfi∂ »Í «Úº⁄
Ó˜Á» «ÁÚ√ ’≈ÈÎ≥√ Á≈ ¡≈ÔØ‹È ’∆Â≈ ‘ÀÕ Ó¬∆ «ÁÚ√
Á∂ Ù‘∆Áª Á∆ ’∞Ï≈È∆ ¡Â∂ √≥√≈ Ó˜Á» ‹Ó≈ Á∂ ‹»fi≈»
√≥ÿÙ Á≈ ÍzÂ∆’ Ò≈Ò fi≥‚≈ Ϋ‘≈ ’∂, “Ó¬∆ «ÁÚ√ Á∂
Ù‘∆Á ¡Ó «‘‰”, “Ó¬∆ «ÁÚ√ Á∂ Ù‘∆Áª ˘ Ò≈Ò √Ò≈Ó”,
“ÁπÈ∆¡ª Ì Á∂ Ó˜Á»Ø «¬º’ ‘Ø ‹≈˙” ¡≈«Á «¬È’Ò≈Ï∆
¡√Ó≈È ◊»‹
≥ Ú∂∫ È≈¡∂ ÏπÒÁ
ß ’Á∂ ‘ج∂ Í«‘Ò∆ Ó¬∆ Á∂ Ù‘∆Áª
˘ «Èºÿ∆ Ù˪‹Ò∆ «ÁºÂ∆ ◊¬∆ ¡Â∂ Ó˜Á» Óπ’Â∆ Á∂ ÿØˇ
˘ ‹ØÁ≈ „≥◊ È≈ˇ ¡º◊∂ ÚË≈¿∞‰ Á≈ √≥’ÒÍ «Ò¡≈
«◊¡≈Õ Ó˜Á» Ù‘∆Áª Á∆ Ô≈Á «Úº⁄ ÁØ «Ó≥‡ª Á≈ ÓΩÈ º«÷¡≈
≥«◊¡≈ Ù‘∆Áª Á∂ Ò‘» È≈Ò ‘À
«’√∂ Â∑ª Ú∆ ËÂ∆ ¿∞µÂ∂, Ï≥Á≈ ’ج∆ ◊∞Ò≈Ó ‘∂◊≈Õ
¿∞ÁØ∫ º’ ‘∆ ËÂ∆ ¿∞µÂ∂, Óº⁄Á≈ √Á≈ ’∞‘≈Ó ‘∂◊≈Õ
Ò≈‘∞‰ Ò¬∆ ◊∞Ò≈Ó∆ ‹»Ò≈, ⁄ÒÁ≈ √Á≈ √≥◊≈Ó ‘∂◊≈Õ
«’Â∆¡ª Á∂ fi≥‚∂ Á≈ ≥◊, ÌÒ≈ «’¿∞∫ √»‘≈ Ò≈Ò ‘ÀÕ
≥«◊¡≈ È∆ ≥◊ È≈Ò, ≥«◊¡≈ Ù‘∆Áª Á∂ Ò‘» È≈Ò ‘ÀÕ
«Í≥‚∂ ÂØ∫ ‹Ø’ª ˘ Ò≈‘ ’∂, ¡≈«÷ ˘ ‘À ÍÀ‰≈ √πº‡‰≈Õ
⁄∂ÂÈ ‘ØÚª◊∂ , «’ Ò∞‡∂∂ «Î ‘‡‰◊∂ √≈˘ Ò∞º‡‰≈Õ
Ó≥‹Ò ÚºÒ ¡√∆∫ ÚËÁ∂ ‹≈¬∆¬∂, ¤º‚∆¬∂ ≈‘ «Úº⁄ ∞’‰≈Õ
√Ófi «Ú⁄≈ª È∂ ‘À ωÈ≈, ¡≈«÷ ˘ √≈‚∆ „≈Ò ‘ÀÕ
«’Â∆¡ª Á∂ fi≥‚∂ Á≈ ≥◊, ÌÒ≈ «’¿±∫ √»‘≈ Ò≈Ò ‘À
≥«◊¡≈ È∆∫ ≥◊ È≈Ò, ≥«◊¡≈ Ù‘∆Áª Á∂ Ò‘» È≈Ò ‘ÀÕ
«Úº⁄ ¡Ó∆’≈ Ù«‘ «Ù’≈◊Ø, «’Â∆ ‘º’ª Ò¬∆ ÒÛ∂Õ
Ó≈Ò’ª Á∂ √È «Íº·± «‹‘Û∂, ¿∞È∑ª «Úº⁄ √∆ ¡≈‰ ÚÛ∂Õ
’Øfi∆¡ª ’ Ù≈ª, ‘≈Ò≈ √∆ ¿∞È∑ª ¡À√∂ ÿÛ∂Õ
Ò≈ Ï‘≈È≈ ÍπÒ√ È∂, ’≈Ó∂ Ì∞≥È∂ ◊ØÒ∆¡ª Á∂ È≈Ò ‘ÀÕ
«’Â∆¡ª Á∂ fi≥‚∂ Á≈ ≥◊, ÌÒ≈ «’¿∞∫ √»‘≈ Ò≈Ò ‘À
≥«◊¡≈ È∆ ≥◊ È≈Ò, ≥«◊¡≈ Ù‘∆Áª Á∂ Ò‘» È≈Ò ‘ÀÕ
’≥Ó ÓÙ∆Ȫ ¿∞µÂ∂ ’ ’, Ï≥Á∂ ω∂ ◊¬∂ ÓÙ∆ȪÕ
«ÏºÒ ϺÂ∆¡ª ÌÈ∂ ÓπÙ«’Ò, ’’∂ ’≥Ó Ó‘∆È≈Õ
√πÍÚ≈¬∆‹ Ø‘Ï ¤ª‡Á≈, ¿∞Ó Ú∆ Á∂÷∂ È≈Õ
«¬≥È∆ «Ó‘È ’ ’≈Ó∂ Á≈, ¡‹∂ Ú∆ Ó≥Á≈ ‘≈Ò ‘ÀÕ
«’Â∆¡ª Á∂ fi≥‚∂ Á≈ ≥◊, ÌÒ≈ «’¿∞∫ √»‘≈ Ò≈Ò ‘À
≥«◊¡≈ È∆ ≥◊ È≈Ò, ≥«◊¡≈ Ù‘∆Áª Á∂ Ò‘» È≈Ò ‘ÀÕ
’ºÒ∂ ’«‘∂ ◊∞¡≈⁄‰ È≈ÒØ∫, Ï≥È∑ ’≈ÎÒ∂ Â∞ Í˙Õ
Ó≥«‹Ò ÒºÌ∆¬∂ Ò ’∂ √≈∂, ¡À√≈ ≈√Â≈ ⁄π‰ Ò˙Õ
√Ì Á∆ «‹≥Á◊∆ ⁄≥◊∆ ω ‹≈¬∂, ¡À√∆ Ïπ‰Â∆ Ïπ‰ Ò˙Õ
¡º‡‰ ¡√≈‚∂ ‘ºÊª ¿∞Â∂, Ó≈Ò’ ‘∞≥Á∂ Ó≈ÒØ Ó≈Ò ‘ÀÕ
«’Â∆¡ª Á∂ fi≥‚∂ Á≈ ≥◊, ÌÒ≈ «’¿∞∫ √»‘≈ Ò≈Ò ‘À
≥«◊¡≈ È∆ ≥◊ È≈Ò, ≥«◊¡≈ Ù‘∆Áª Á∂ Ò‘» È≈Ò ‘ÀÕ
(‘‹∆ Ï∂Á∆ FDG-IBD-I@HG )
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
21
«◊¡≈Õ «¬È’Ò≈Ï∆ √º«Ì¡≈⁄≈’ Ó≥⁄ “Á√Â’” Á∂ √≈Ê∆¡ª
È∂ «¬È’Ò≈Ï∆ È≈‡’ª ¡Â∂ ◊∆ª Á≈ ÍzØ◊≈Ó Í∂Ù ’∆Â≈Õ
«¬√ ÓΩ’∂ ’≈÷≈È≈ Ó˜Á» Ô»È∆¡È Á∂ ÍzË≈È Ò÷«Ú≥Á, «Ï◊∞Ò
Ó˜Á» Á√Â≈ Á∂ √π÷«Ú≥Á, ÈΩ‹Ú≈È Ì≈ √Ì≈ Á∆ ÏÒ‹∆Â
È∂ ÒØ’ª ˘ √≥ÏØ«Ë ’∆Â≈Õ ≈‹«Ú≥Á È∂ Ó≥⁄ Á≈ √≥⁄≈ÒÈ
Ï≈÷»Ï∆ ’∆Â≈Õ «¬√ ÓΩ’∂ «¬È’Ò≈Ï∆-¡◊ª‘ÚË» √≈«‘ Á∆
ÍzÁÙÈ∆ Ò◊≈¬∆ ◊¬∆Õ ¡≥ «Úº⁄ ‹∆.‡∆. Ø‚ º’ ÍÀÁÒ Ó≈⁄
Ú∆ ’∆Â≈ «◊¡≈Õ
ÏπÒ≈«¡ª È∂ «’‘≈ «’ ’ΩÓªÂ∆ Ó˜Á» «ÁÚ√ ÁπÈ∆¡ª
Á∂ Ó˜Á»  ª ˘ Ò∞ º ‡ , ÷Ø ‘ , ¡«È¡ª «÷Ò≈¯ «¬º ’ Óπ º · ‘Ø ’ ∂
«¬È’Ò≈Ï∆ ÿØˇ ÒÛÈ Á≈ √ºÁ≈ «Á≥Á≈ ‘ÀÕ Ó˜Á» «ÁÚ√ Á≈
«¬‘ √Ï’ ‘À «’ Ó˜Á» ‹Ó≈ Á∆ Óπ’Â∆ ÷πÁ Ó˜Á» ‹Ó≈Â
≈‘∆∫ ‘ØÚ◊
∂ ∆Õ √≥√≈ «Úº⁄ «’Â∂ Ú∆ Ó˜Á»ª Á∂ ’≥Ó Á∂ ÿ≥«‡¡ª
√Ï≥Ë∆ ‹Á ’ج∆ ’˘È È‘∆∫ √∆ ¿∞√ √Ó∂∫ ¡Ó∆’≈ Á∂ Ó˜Á»ª
È∂ “¡º· ÿ≥‡∂ ’≥Ó, ¡º· ÿ≥‡∂ ¡≈Ó, ¡º· ÿ≥‡∂ ÓÈØ≥‹È” Á∂
È≈¡∂ ‘∂· √≥ÿÙ Ò«Û¡≈ √∆Õ √≥√≈ Ì «Úº⁄ Ó˜Á» ‘º’ª
Á∆ ÒÛ≈¬∆ ˘ ‘≈’Óª È∂ ÁÏ≈¿∞‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’∆Â∆ Í Ó˜Á»ª
Á∆ ¡Ú≈˜ ÁÏ≈¬∆ È‘∆∫ ‹≈ √’∆Õ ¡Ó∆’≈ ¡Â∂ √≥√≈ Á∂ ‘Ø
«‘º«√¡≈ «Úº⁄ Ó˜Á»ª Á∆ Ò«‘ ¡º◊∂ ÚºËÁ∆ ◊¬∆Õ ¡º· ÿ≥‡∂
’≥Ó «Á‘≈Û∆ Ò¬∆ Ó˜Á»ª Á≈ √≥ÿÙ Ø«’¡≈ È‘∆∫ ‹≈ √«’¡≈Õ
¡º‹ Ì≈ «Úº⁄ Ó˜Á»ª ˘ Ï‘∞ ÌÀÛ∆¡ª ‘≈Òª Á≈
√≈‘Ó‰≈ ’È≈ ÍÀ «‘≈ ‘ÀÕ √’≈ª Á∆¡ª «È‹∆’È,
¿∞Á≈∆’È, √≥√≈∆’È Á∆¡ª È∆Â∆¡ª È∂ Ó˜Á»ª √Ó∂Â
√≈∂ «’Â∆ ÒØ’ª Á∆ «‹≥Á◊∆ ÏÁ‘≈Ò ’ «ÁºÂ∆ ‘ÀÕ ’∂∫Á Á∆
ÓØÁ∆ √’≈ ’ª◊√ √’≈ª ÂØ∫ Ú∆ ÚºË Â∂‹∆ ¡Â∂ √÷Â∆
È≈ˇ Ó˜Á» «ÚØË∆ È∆Â∆¡ª Ò≈◊» ’ ‘∆ ‘ÀÕ «’ ’˘Èª
«Úº⁄ Úº‚∂ Ó˜Á» «ÚØË∆ È∆Â∆¡ª Ò≈◊» ’ ‘∆ ‘ÀÕ «’Â
’˘Èª «Úº⁄ Úº‚∆¡ª Ó˜Á» «ÚØË∆ √Ø˪ ’∆Â∆¡ª ‹≈ ‘∆¡ª
‘ÈÕ «Èº‹∆’È, ¿∞Á≈∆’È, √≥√≈∆’È Á∆¡ª ’≈Ò∆¡ª
È∆Â∆¡ª Á∆ ◊º‚∆ Â∂‹∆ È≈ˇ ÁΩÛ≈¬∆ ‹≈ ‘∆ ‘ÀÕ ¡≈«Ê’
Ó≥Á∆ Ò◊≈Â≈ ÚºËÁ∆ ‹≈ ‘∆ ‘À «‹√Á≈ ÏØfi Ó˜Á»ª ¿∞µÂ∂ ‘∆
√㮧 ‡¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ ÒØ’ª Á≈ «Ë¡≈È ¡√Ò ÓπÁ
º ∂ ÂØ∫ ‘‡≈¿∞‰
Ò¬∆, ÒØ’ª Á∆ ¬∂’Â≈ ÂØÛÈ Ò¬∆ ‹≈Â-ËÓ Á∂ Ȫ ¿∞µÂ∂
¡≈Í√ ⁄ ÒÛ≈«¬¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ ¡«‹‘∂ ‘È∂∂ ÁΩ «Úº⁄ Ó¬∆
«ÁÚ√ Á≈ «¬È’Ò≈Ï∆ «Ú√≈ Ó˜Á»ª ˘ «¬º’Óπ·
º ‘Ø ’∂ ‹∞fi≈»
ÿØˇ ÒÛÈ Ò¬∆ Íz«∂  ’ «‘≈ ‘À ¡Â∂ √Â≈ «Á÷≈ «‘≈ ‘ÀÕ
Ó¬∆ «ÁÚ√ ’≈ÈÎ≥√ Á∆ «Â¡≈∆ Ò¬∆ ’≈÷≈È≈ Ó˜Á»
Ô»È∆¡È ¡Â∂ ‡À’√‡≈¬∆Ò ‘Ω˜∆ ’≈Ó◊≈ Ô»È∆¡È Á∂ √≈Ê∆¡ª
Á∆¡ª ‡∆Óª È∂ «Í¤Ò∂ Ú∆‘ «ÁȪ ÂØ∫ Ò∞«Ë¡≈‰∂ Ù«‘ Á∂ Úº÷
Úº÷ «‘º«√¡ª «Úº⁄ Íz⁄≈-Íz√≈ ’∆Â≈ √∆Õ ‘‹≈ª Í⁄∂ Ú≥‚∂
◊¬∂ Â∂ ’≥˪ Â∂ ÍØ√‡ «⁄Í’≈¬∂ ◊¬∂Õ Êª-ʪ ¿∞µÂ∂ È∞º’Û
√Ì≈Úª ’∆Â∆¡ª ◊¬∆¡ªÕ ’≈÷≈È≈ ◊∂‡ª ¿∞µÂ∂, «‘≈«¬Ù∆
«¬Ò≈«’¡ª «Úº⁄ ÿ-ÿ ‹≈ ’∂, Ó˜Á»ª º’ Ó¬∆ «ÁÚ√ Á∂
Ù‘∆Áª Á≈ «¬È’Ò≈Ï∆ ÍÀ◊≈Ó Í‘∞⁄
≥ ≈«¬¡≈ «◊¡≈Õ ’∞fi
º Ê≈Úª
”Â∂ Á√Â≈Ú∂‹∆ «ÎÒÓ “Ó¬∆ «ÁÚ√ ’∆ ¡Ó ’‘≈È∆” Á∆
ÍÁ≈Í∂Ù∆ Ú∆ ’∆Â∆ ◊¬∆ √∆Õ
IB Î∆√Á∆ Á«Ò Ϻ⁄∂ √’»Ò «Ú⁄Ò∂
Í≈‰∆ Á∂ √zÂØ ÂØ∫ ÷πÁ Í≈‰∆ È‘∆∫ ÒÀ √’Á∂
Ó‘≈È Ì≈ «¬º’∆Ú∆∫ √Á∆ Á≈
‚∂„ Á‘≈’≈ Í≈ ⁄π’
º ≈ ‘ÀÕ Í √Á∆¡ª
ÂØ∫ Ì≈Â∆ √Ó≈‹ Á∂ «Í≥‚∂ ˘ «⁄≥Ï«Û¡≈
‹≈ÂÍ≈ Á≈ ’Ø‘Û ¡‹∂ Ú∆ ÷«‘Û≈
¤º‚‰ Á≈ Ȫ È‘∆∫ ÒÀ «‘≈Õ Í≥Áª
¡◊√ Á∆ ¡˜≈Á∆, ¤ºÏ∆ ‹ÈÚ∆ Á≈
◊‰Â≥Â «¬√ È≈Óπ≈Á «ÏÓ≈∆ Á≈
«¬Ò≈‹ ’È «Úº⁄ Ïπ∆ Â∑ª Î∂Ò∑ ‘ج∂
‘ÈÕ ‹≈ÂÍ≈ ¡Ë≈« Ì∂ Á Ì≈Ú,
˜Ï-‹∞ÒÓ, ¡«È¡ª √≈‚∂ √Ó≈‹ Á∂
ÍØ-ÍØ «Úº⁄ √ÓØ«¬¡≈ ‘ÀÕ «¬√˘ ÙÏÁª
Í«Ú≈ª Á≈ √Ú∂÷‰ ’∆Â≈ ‘ÀÕ «¬‘
√Ú∂ ÷ ‰
“⁄≈¬∆Ò‚
≈¬∆‡
¡≈ϘÚ∂‡∆” ¡Â∂ “ÓºË ÍzÁÙ
∂ Á«ÒÂ
¡«Ì¡≈È √≥ÿ” Úºˇ∫Ø ’∆Â≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ
«¬√ √Ú∂÷‰ ≈‘∆∫ Ï∂‘ºÁ «Ì¡≈È’
√º ⁄ ≈¬∆¡ª √≈‘Ó‰∂ ¡≈¬∆¡ª ‘ÈÕ
√Ú∂÷‰ Á∂ ÈÂ∆‹∂ «¬√ Íz’≈ ‘È -IB Î∆√Á∆ Á«Ò Ϻ⁄∂ √’»Ò
«Úº⁄Ò∂ Í≈‰∆ Á∂ √zÂ
Ø ÂØ∫ ÷πÁ Í≈‰∆ È‘∆∫
ÒÀ √’Á∂Õ
-HH Î∆√Á∆ Ϻ«⁄¡ª È∂ «’‘≈ «’
«Ó‚-‚∂ Ó∆Ò ÁΩ≈È ¿∞‘Ȫ ˘ Úº÷∆
Ò≈¬∆È «Úº⁄ «Ï·≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ
«Úº ⁄ ‘» - Ï-‘» «Ï¡≈È ’ √’‰≈
¡√≥ÌÚ ‘ÀÕ ‹≈ÂÍ≈ ’≈È ؘ≈È≈
«Ì¡≈È’ ÿ‡È≈Úª Ú≈ÍÁ∆¡ª ‘È
«‹‘Û∆¡ª «ÁÒ Á«‘Ò≈ «Á≥Á∆¡ª ‘ÈÕ
√Ø⁄‰ ”Â∂ Әϻ ’ «Á≥Á∆¡ª ‘È «’
¡≈÷ ’Á º’ ‹≈ Í≈ Á≈ ÁÀ∫Â
’«‘ Ú∑≈¿∞∫Á≈ ‘∂◊≈, ¡≈÷ «’√
Â∑ª «¬√ ˘ ’≈Ï» ’’∂ ‚±≥ÿ∂ ÍÂ≈Ò
«Úº⁄ Í‘∞⁄
≥ ≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
ÓºË ÍzÁÙ
∂ Á∂ Â∂∫Á÷
» Û
∂ ≈ «‹Ò∑∂ «Úº⁄
÷Ó∆¡≈ ’Òª Ȫ Á≈ «¬º’ «Í≥‚ ‘ÀÕ
«Í≥‚ Á∂ Íz≈«¬Ó∆ √’»Ò «Úº⁄ Â∆‹∆
‹Ó≈ «Úº⁄ ÍÛ∑È Ú≈ˇ≈ ¡º· √≈Ò
Á≈ «¬º’ Ϻ⁄≈ ‹Á √’»Ò Á∂ ÈÒ’∂ ÂØ∫
Í≈‰∆ Í∆‰ «◊¡≈ ª ¡«Ë¡≈Í’ È∂
¿∞√˘ fi≈Û Í≈¿∞∫Á∂ ‘ج∂ Ø’ «ÁºÂ≈Õ «¬‘
Ó≈√»Ó Ϻ⁄≈ ¡≈͉∆ ÏØÂÒ ÒÀ ’∂ ÷»‘
”Â∂ «◊¡≈Õ º√∆ È≈ˇ ÏØÂÒ Ï≥È∑ ’∂ ‹Á
÷»‘ «Úº⁄ Ò‡’≈¬∆ ª ¿∞√Á≈ √Â∞Ò
≥ È
«Ú◊Û «◊¡≈ Â∂ ÷»‘ «Úº⁄ «‚º◊ «Í¡≈Õ
ÓΩ’∂ ”Â∂ ‘∆ ¿∞√Á∆ ÓΩ ‘Ø ◊¬∆Õ
Ϻ⁄∂ Á∂ Ó≈«Í¡ª Á≈ ’«‘‰≈ ‘À
«’ √’»Ò «Úº⁄ Á«Ò Ϻ«⁄¡ª È≈ˇ
«Ì¡≈È’ Ì∂ÁÌ≈Ú ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ Ïº⁄∂
Ú≈-Ú≈ ÿ ¡≈ ’∂ «¬√ Ï≈∂
«Ù’≈«¬Â ’Á∂ ‘ÈÕ ‹≈Â-Í≈Â∆
Ì∂ÁÌ≈Ú ’≈È ¿∞‘ √’»Ò ‹≈‰Ø∫ ÓÈ∑ª
’ «Á≥Á∂ ‘ÈÕ Ó≈∂ ◊¬∂ Ϻ⁄∂ Á≈ Úº‚≈
Ì≈ Ú∆ ¿∞√∂ √’»Ò «Úº⁄ Í≥‹Ú∆∫ ‹Ó≈Â
«Úº⁄ ÍÛ∑Á≈ ‘ÀÕ ¿∞√È∂ Áº«√¡≈ «’
Á«Ò Ϻ«⁄¡ª ˘ √’»Ò Á∂ ÈÒ’∂ ÂØ∫
Í≈‰∆ ÌÈ ‹ª Í∆‰ Á∆ ÓÈ≈‘∆ ‘À,
«¬√ Ò¬∆ ¿∞‘Ȫ ˘ ÷»‘ ÂØ∫ ‘∆ Í≈‰∆
ÒÀ‰≈ ÍÀ∫Á≈ ‘ÀÕ «¬‘ ÁÁÈ≈’ ’‘≈‰∆
Ì≈ Á∂ «’√∂ «¬º’ Í«Ú≈, «’√∂ «¬º’
√’»Ò ‹ª «’√∂ «¬º’ «Í≥‚ Á∆ È‘∆∫ ‘ÀÕ
«Í¤Ò∂ «ÁÈ∆∫ ÓºË Íz∂ÁÙ Á∂ Í≥‹ ÍzÓπº÷
÷∂Âª Ïÿ∂Ò÷≥‚, Ïπ≥Á∂Ò÷≥‚, ⁄≥ÏÒ,
Ó‘≈’ΩÙÒ ¡Â∂ «ÈÓ≈Û Á∂ A@ «‹«Ò∑¡ª
Á∂ C@ «Í≥ ‚ ª «Úº ⁄ DAB Á«ÒÂ
-EG Î∆√Á∆ Á«Ò Ϻ«⁄¡ª Á≈
’«‘‰≈ ‘À «’ ¿∞‘ √’»Ò «Úº⁄ ÂÁ ‘∆
Í≈‰∆ Í∆ √’Á∂ ‘È ‹ÁØ∫ ◊À Á«ÒÂ
Ϻ⁄∂ ¿∞‘Ȫ ˘ ¿∞ÍØ∫ Í≈‰∆ «Í¡≈¿∞∫Á∂
‘ÈÕ
- BH Î∆√Á∆ Á«Ò Ó≈«Í¡ª Á≈
’«‘‰≈ ‘À «’ «Í¡≈√ Òº◊‰ ”Â∂ ¿∞‘Ȫ
Á∂ Ϻ⁄∂ ÿ ¡≈ ’∂ Í≈‰∆ Í∆∫Á∂ ‘ÈÕ
- AE Î∆√Á∆ Ϻ«⁄¡ª ˘ √’»Ò
«Úº⁄ «Í¡≈√∂ «‘‰≈ ÍÀ∫Á≈ ‘ÀÕ
- IC Î∆√Á∆ Á«Ò Ϻ«⁄¡ª È∂
Áº«√¡≈ «’ ‹Ó≈ «Úº⁄ ¿∞‘Ȫ ˘ Ó»‘∂
È‘∆∫ ÏÀ·‰ «ÁºÂ≈ ‹ªÁ≈Õ GI Î∆√Á∆
√Ì ÂØ∫ «Íº¤∂ ÏÀ·Á∂ ‘È ¡Â∂ AD Î∆√Á∆
«Ú⁄’≈Ò∆¡ª Ò≈¬∆Ȫ «Úº⁄Õ
-HH Î∆√Á∆ Á«Ò Ϻ«⁄¡ª È∂
«’‘≈ «’ ¿∞‘Ȫ ˘ ¡«Ë¡≈Í’ª ÚºÒ∫Ø
Ì∂ÁÌ≈Ú Á≈ «Ù’≈ ‘؉≈ ÍÀ∫Á≈ ‘ÀÕ DB
Î∆√Á∆ Á«Ò Ϻ«⁄¡ª ˘ ¡«Ë¡≈Í’
‹≈ √»⁄’ ÙÏÁª È≈ˇ ÏπÒ≈¿∞∫Á∂ ‘ÈÕ
«‚‹∆‡Ò «¬≥‚∆¡≈ Ï‰È ‹≈ ‘∂
Ó‘≈È Ì≈ Á∆ «¬º’∆Ú∆∫ √Á∆ «Úº⁄
«¬‘ Ù’Ò-√» ‘ÀÕ «¬‘ Ù’Ò-√»Â
ÏÁÒ‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ‘À ̪Ú∂∫ «’≥Ȫ Ú∆
ÒßÓª Â∂ ’Û≈ √≥ÿÙ «’¿∞∫ È≈ ’È≈
ÍÚ∂Õ ‹≈ Í≈ ˘ ÷ÂÓ ’È Ò¬∆
„∞ º ’ Ú∂ ∫ ≈‘ ÷Ø ‹ ‰∂ ÍÀ ‰ ◊∂ Õ ÓΩ ‹ » Á ≈
√Ó≈¬∂Á≈≈ ÍzÏ≥Ë Á∆¡ª ¡≈«Ê’,
√Ó≈«‹’ Â∂ «√¡≈√∆ ‘≈Òª ¡Ë∆È
‹≈Â-Í≈ ÷ÂÓ ‘∞≥Á∆ «Á÷≈¬∆ È‘∆∫
«Á≥Á∆Õ ≈÷Ú∂∫’È «‹‘∂ «‹‘∂ È∆Ó‘’∆Ó∆ «¬Ò≈‹ª Á≈ ÏÛ≈ ÌÀÛ≈ ‹Ò»√
«È’«Ò¡≈ ‘ÀÕ Ú≈-Ú≈ «¬√ ◊ºÒ Á∆
ÍπÙ‡∆ ‘Ø ⁄π’
º ∆ ‘À «’ ‹≈ÂÍ≈ «ÚØË∆
’˘Èª, √≥ « ÚË≈È’ ¡˜≈Á∆¡ª È∂
‹≈ Í≈ ˘ ÷ÂÓ È‘∆∫ ’ √’‰≈Õ
‹≈ Í≈ ˘ ÷ÂÓ ’È Ò¬∆ «¬√
ÂØ∫ ¡◊ª‘ √Ø⁄‰≈ ͬ∂◊≈Õ «¬√ÂØ∫ Úº÷≈
«¬º ’ „∞ ’ Úª «¬È’Ò≈Ï∆ ≈‘
¡Í‰≈¿∞‰≈ ͬ∂◊≈Õ
‰Ï∆
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
Ó¬∆ B@AF
22
¡Á≈ÒÂ∆ ¯À√Ò∂ ¡Â∂ ÍÃ≈¬∆Ú∂‡ √’»Òª Á∆¡ª ¡≈Í‘πÁ∆¡ª
◊∞Ó∆ «√≥ÿ ÍÒ≈‘∆
«¬È∑ƒ «Áȃ Í≥‹≈Ï Á∆¡ª ’πfi
≈‹È∆Â’ Í≈‡∆¡ª ¡≈™Á∆¡ª B@AG
Á∆¡ª ⁄؉ª «‹ºÂ‰ Ò¬∆ ‘π‰∂ ÂØ∫ ‘≈ÒØ∫-Ï∂‘≈Ò
‘ج∆¡ª ͬ∆¡ª ‘È ¡Â∂ ˙Ë
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª Á∂ Ó≈Í∂ ÍÃ≈¬∆Ú∂‡ √’»Òª ÚºÒ∫Ø
˺’∂ È≈Ò ¿π◊≈‘∆¡ª ‹≈ ‘∆¡ª Úº‚∆¡ª
Î∆√ª Â∂ √≈Ò≈È≈ ¯ø‚ª ’≈È ¡æËÓج∂ ‘ج∂
ͬ∂ ‘ÈÕ ’πfi ʪ¬∆∫ Ó≈Í∂ «¬√ ´º‡ ˘ ÏøÁ
’Ú≈¿π‰ Ò¬∆ √’≈∂-ÁÏ≈∂ Í‘π⁄
ø ’
‘∂ ‘È Â∂ ’πfi ʪ¬∆∫ «¬√ ´º‡ Á∂ «ÚπË
º
Ó≈Í∂ √Û’ª ”Â∂ Ø√ ÍÃ◊‡ ’È Ò¬∆ «ÈºÂ∂
‘ج∂ ‘ÈÕ √º⁄≈¬∆ «¬‘ ˛ «’ ı≈√ ’ ’∂
ÓºË-Ú◊∆ ÍÚ≈, «‹‘Û∂ ¡≈͉∂ Ϻ⁄∂ ˘
⁄ø◊∂ ÂØ∫ ⁄ø◊∂ √’»Ò «Úº⁄ ⁄ø◊∂ ∆ «√µ«÷¡≈ Áπ¡≈
’∂ ¿πȪ∑ Á≈ Ì«Úº÷ √π¡≈È≈ ⁄≈‘πÁ
ø ∂ ‘È,
«¬√ ´º‡-÷√π‡
º Á∂ Úº‚∂ «Ù’≈ ‘Ø ‘∂ ‘ÈÕ
«√µ«÷¡≈ Á∂ «¬‘ ÓøÁ «√µ«÷¡≈ ¡Á≈∂ È≈
«‘ ’∂ ◊ÒÀÓ Á∆ ÁπÈ∆¡≈ Á∂ Ó«‘Òª Ú◊∂
¿π‘ √Ê≈È Ï‰ ¸º’∂ Ș ¡≈ ‘∂ ‘È,
«‹È∑ª Á≈ Ó’√Á «√µ«÷¡≈ Á∂‰≈ È‘ƒ,
ÚÍ≈ ’È≈ ω «◊¡≈ ˛Õ «√µ«÷¡≈ Á≈
«¬‘ ÚÍ≈∆’È √≈‚∂ √Ó≈‹ ˘ «’√ «ÁÙ≈
ÚºÒ Ëº’ «‘≈ ˛, «¬‘ «¬º’ Úº‚≈ √Ú≈Ò ˛,
«‹√ Á≈ ‘ºÒ ’È≈ ’∆ √Ó∂∫ Á∆ ÒØÛ È‘ƒ?
ÍÃ≈¬∆Ú∂‡, «Èº‹∆ ˆÀ-√‘≈«¬Â≈ ÍÃ≈ÍÂ
√’»Òª ÚºÒ∫Ø ’∆Â∆¡ª ‹≈ ‘∆¡ª ÓÈÓ≈È∆¡ª
˘ ‹ÁØ∫ √’≈∆ ÂΩ ”Â∂ ’ج∆ Ø’ È≈ Ò≈¬∆
◊¬∆ ª Î∆√ª Á∂ ¡≈Í-‘πÁ∂ Ú≈Ë∂, ’ÀÍ∆‡∂ÙÈ
Î∆√, √≈Ò≈È≈ ¯ø‚ª ¡Â∂ «¬√ È≈Ò √ßÏË
ø Â
‘Ø Ó≈Ó«Ò¡ª Á≈ ‘ºÒ ’≈¿π‰ Ò¬∆
Ó≈‰ÔØ◊ Í≥‹≈Ï Â∂ ‘«¡≈‰≈ ‘≈¬∆ ’Ø‡
«Úº⁄ «√ÚÒ «æ‡ Í‡∆ÙȪ, «‹È∑ª Á≈ ÈøÏ
B@EDE √≈Ò B@@I, «√ÚÒ «º‡ ͇∆ÙÈ
CHCD ¡≈¯ B@A@, «√ÚÒ «æ‡ Í‡∆ÙÈ
EEHG ¡≈¯ B@A@ √È, ÒØ’ «‘æ» √ø√Ê≈Úª
È∂ Á≈«¬ ’∆Â∆¡ª, «‹È∑ª Á≈ ¯À√Ò≈
Ó≈‰ÔØ◊ ¡Á≈Ò È∂ I ¡ÍÃÒ
À B@AC ˘
√π‰≈«¬¡≈ √∆Õ ¡Á≈Ò È∂ ¯À√Ò∂ ”⁄ «’‘≈
«’ Ï‘πÂ∂ √’»Òª ”⁄ ¡«Ë¡≈Í’ª Â∂ ‘Ø
√‡≈Î ˘ «ÈË≈ √’≈∆ «ÈÔÓª
¡Èπ√≈ ÂÈı≈‘ «ÓÒÁ∆ ˛, Í ’πfi √’»Ò
«¬‘Ø «‹‘∂ ‘È, «‹‘Û∂ «ÈÔÓ Ìø◊ ’Á∂ ‘È
¡Â∂ «ÈÔÓª ¡Èπ√≈ Í»∆¡ª ÂÈı≈‘ª È‘ƒ
«ÁøÁÕ∂ «¬‘ √øÌÚ ˛ «’ ’πfi √’»Ò √’≈∆
«ÈÔÓª ¡Èπ√≈ ’≈ˆ˜ª «Úº⁄ ÂÈı≈‘ª
«ÁºÂ∆¡ª «Ú÷≈ «ÁøÁ∂ ‘È ¡Â∂ ¡√Ò ”⁄ ÿº‡
ÂÈı≈‘ª «ÁøÁ∂ ‘ÈÕ ¡Á≈Ò È∂ «¬√
Ï∂«ÈÔÓ∆ ˘ ⁄Àµ’ ’È Ò¬∆ ’ج∆ ÓÀ’«∂ ȘÓ
ω≈¿π‰ Ò¬∆ «’‘≈Õ
¡Á≈Ò È∂ È؇ ’∆Â≈ «’ «ÏȪ Ùº’
¡ÀµÈ √∆ ¬∆ ¡≈ ‡∆ Á∆¡ª ¿πÍÒæÏË Íπ√Â’ª
√’»Òª ”⁄ Ò◊≈¬∆¡ª ‹≈‰, Í ’ج∆ Ú∆
’˘È ‹ª «ÈÔÓ È‘ƒ «’ √’»Òª ”⁄ ¡ÀµÈ
√∆ ¬∆ ¡≈ ‡∆ Á∆¡ª Íπ√Â’ª ‘∆
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª ˘ ÍÛ∑È Ò¬∆ Ò◊≈¬∆¡ª
‹≈‰Õ Ó≈‰ÔØ◊ ¡Á≈Ò È∂ «¬‘ ‘º’
√’≈∆ ¡«Ë’≈∆¡ª Á∂ Á∂÷‰ Ò¬∆ ¤º‚
«ÁºÂ≈ «’ ¿π‘ ◊«‘≈¬∆ º’ ‹≈‰ ¡Â∂
¯À√Ò≈ ’È «’ ’∆ ¡ÀµÈ √∆ ¬∆ ¡≈ ‡∆
‹ª ÏØ‚ Á∆¡ª Íπ√Â’ª ‘∆ ÍÃ≈¬∆Ú∂‡ √’»Òª
Ò¬∆ ˜»∆ ‘È ‹ª È‘ƒ? ¿π‘ «¬‘ Ú∆ Ú∂÷‰
«’ ’∆ ’ج∆ ÓÀ’«∂ È˜Ó √≈Ê’ ‘Ø √’Á≈ ˛
«’ ÍÃ≈¬∆Ú∂‡ ÍÏ«ÒÙª Á∆¡ª «¬È∑ª √’»Òª
”⁄ Ò◊≈¬∆¡ª Íπ√Â’ª Á∆¡ª ’∆Óª «Î’√
’∆Â∆¡ª ‹≈ √’‰?
Ó≈‰ÔØ◊ ¡Á≈Ò È∂ È؇ ’∆Â≈ «’
Ì≈ Á∆ √πÍ∆Ó ’Ø‡ ‡∆ ¡ÀµÓ ¬∂ Í≈¬∆
Î≈¿»‚∫Ù
∂ È ¡Â∂ «¬√Ò≈«Ó’ ¡’≈‚Ó∆ ¡≈¯
¡À‹’
± Ù
∂ È (√πÍ≈) √øÏË
ø ∆ ’∆Â∂ ¯À√Ò∂ ˘
«Ë¡≈È ”⁄ µ÷«Á¡ª «’‘≈ √∆ «’ ’ج∆ Ú∆
√ı Î∆√ √‡’⁄ È‘ƒ ‘Ø √’Á≈ ¡Â∂
‘ ¡Á≈∂ ˘ ¡≈͉≈ Î∆√ √‡’⁄
ω≈¿π‰ Á∆ ÷πÒ
º ∑ ˛Õ «¬‘ «Ë¡≈È «Úº⁄
µ«÷¡≈ ‹≈Ú∂ «’ ¿π√ È∂ ¡≈͉∂ ¡Á≈∂ ˘
⁄Ò≈¿π‰ Ò¬∆ ¯ß‚ «¬’º·∂ ’È∂ ‘È ¡Â∂
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª Á∂ ÌÒ∂ Ò¬∆ ÒØÛƒÁ∆¡ª
√‘»Òª Á∂‰∆¡ª ‘ÈÕ «¬√ ’≈‹ «Úº⁄ «¬‘Ø
«‹‘∂ ¡Á≈«¡ª ˘ Ú≈Ë» ¯ø‚ «¬’º·∂ ’È
Á∆ Ú∆ Ù’Â∆ ‘≈√Ò ˛, Í «¬‘ «Úæ«Á¡’
¡Á≈∂ Á∂ Ú≈Ë∂ ¡Â∂ ÌÒ∂ Ò¬∆ ÚÂ∂ ‹≈‰◊∂Õ
«¬‘ «Ë¡≈È ‘∂ «’ «¬‘ Ò≈Ì Ú≈Ë≈ «’√∂
‘Ø ÚÂØ∫ ‹ª ¡≈Ù∂ Ò¬∆ ‹ª «Èº‹∆ Ò≈Ì ‹ª
ÚÍ≈’ ’≈ØÏ≈ Ò¬∆ È‘ƒ Ú«Â¡≈
‹≈Ú∂◊≈Õ «¬ø‹ ¡Á≈«¡ª Á∆¡ª Î∆√ª À◊Ò
» ‡
∂
È‘ƒ ‘Ø √’Á∆¡ª, Í ’ÀÍ∆‡∂ÙÈ Î∆√ ¡Â∂
«√¯ Ò≈Ì Á∆ ÓÈ≈‘∆ ˛Õ ¡Á≈Ò È∂ Î∆√
√‡’⁄ È∆Ô ’È √Ó∂∫ ‘∂· «Ò÷∆¡ª
ÓºÁª «Ë¡≈È ”⁄ º÷‰ Ò¬∆ «’‘≈ :
* ¡Á≈∂ Á≈ Ïπ«È¡≈Á∆ „ª⁄≈ Â∂
√‘»Òª «’‘Ø «‹‘∆¡ª ‘È?
* «’øÈ≈ ËÈ ¡Á≈∂ ”Â∂ Ò◊≈«¬¡≈
«◊¡≈ ¡Â∂ √‡≈Î Â∂ ‡∆⁄ª ˘ «ÁºÂ∆¡ª
ÂÈı≈‘ª?
* ¡Á≈∂ Á∂ Í≈√≈ Á∆¡ª Ì«Úº÷∆
ÔØ‹È≈Úª ¡Â∂ ‹ª ¡Á≈∂ Á∆ ÌÒ≈¬∆ Ò¬∆
’ÁÓ ÁØ ÓÈ≈‘∆¡ª «‘ «’ «√¯ Ò≈Ì
ÒÀ‰≈ ¡Â∂ ’ÀÍ∆‡∂ÙÈ Î∆√ ⁄≈‹ ’È≈Õ
Ó≈‰ÔØ◊ ¡Á≈Ò È∂ ¡≈͉∂ ¯À√Ò∂
«Úº⁄ Ì≈ Á∆ √πÍ∆Ó ’Ø‡ ÚºÒ∫Ø ı≈√ ÂΩ
”Â∂ «ÈË≈ «¬√ Óπ„
æ Ò∂ «√˪ ˘ «Ë¡≈È
”⁄ º÷ ’∂, «’ √’»Ò Ò≈Ì ÒÀ‰ Á∂ ’øÓ ”⁄
«ÒÍ ȑƒ ‘؉◊∂ ¡Â∂ ’ÀÍ∆‡∂ÙÈ Î∆√ ⁄≈‹
È‘ƒ ’È◊∂, ¡Ë∆È ’∆Â∂ «ÁÙ≈-«ÈÁ∂Ù
˘ «Ë¡≈È ”⁄ µ«÷¡≈ ˛Õ ¡Á≈Ò È∂ «¬‘
Ô’∆È∆ ω≈¿π‰ Ò¬∆ Ú∆ «’‘≈ «’ √’»Ò
ÚºÒ∫Ø «¬’ºÂ ’∆Â∂ ¯ø‚ª ˘ ¿π√ √’»Ò ˘
⁄Ò≈¿π‰ Ú≈Ò∆ √π√≈«¬‡∆ Á∂ ¯ø‚ª ”⁄
ÂÏÁ∆Ò È‘ƒ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈Õ ¡Á≈ÒÂ
È∂ «’‘≈ «’ ˆÀ-Ó≈ÈÂ≈ ÍÃ≈Í ÍÃ≈¬∆Ú∂‡
√’»Ò «Ú’≈√ ¯ß‚ ¡’≈¿»∫‡ ω≈ √’Á∂ ‘ÈÕ
«Ú«Á¡≈Ê∆ ÂØ∫ «¬√ Ó≥ÂÚ Ò¬∆,
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª ÚæÒ∫Ø «ÁæÂ∆ ‹≈ ‘∆ ’æÒ
∞
√≈Ò≈È≈ «‡¿±ÙÈ Î∆√ Á∂ E@ ¯∆√Á∆ ÂØ∫
ÚºË «¬’º·≈ È‘∆∫ ’ √’Á∂Õ
Íø‹≈Ï √’≈ ÚæÒ∫Ø ’≈¯∆ √Ó∂∫ ÂØ∫ «Èæ‹∆
√’±Òª ÚæÒ∫Ø Ú√±Ò∆ ‹ªÁ∆ ¯∆√ ¡Â∂ ‘Ø Ï∂ÒÛ
Ø ∂
ı«⁄¡ª ˘ ·æÒ∑ Í≈¿π‰ Ò¬∆ À◊Ò
± ‡
∂ ∆
¡Ê≈‡∆ ω≈¿π‰ Á∆ ◊æÒ ’∆Â∆ ‹≈ ‘∆
˛, Í ¶Ó≈ √Óª Ï∆‰ Á∂ Ï≈¡Á Ú∆ ’ج∆
¯À√Ò≈ È‘∆∫ «Ò¡≈ «◊¡≈Õ ¿π∫‹ Íz≈¬∆Ú∂‡
√’±Òª «Úæ⁄ ÓÈÓ˜∆ Á∆¡ª ¯∆√ª ¡Â∂
Á≈ıÒ∂ ÒÀ‰ Á∂ Ó≈ÓÒ∂ ˘ ÒÀ ’∂ ’ج∆ Ú∆
«Ù’≈«¬Â ’Â≈ Íø‹≈Ï Â∂ ‘«¡≈‰≈ ‘≈¬∆
’Ø‡ ÚæÒ∫Ø Ï‰≈¬∆ ’Ó∂‡∆ ’ØÒ «Ù’≈«¬Â Á‹
’Ú≈ √’Á≈ ˛Õ
«¬√ √Ì ’∞fi Á∂ Ï≈Ú‹±Á ÍÃ≈¬∆Ú∂‡
ˆÀ-√‘≈«¬Â≈ ÍÃ≈Í √’±Òª ÚæÒØ∫
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª ÂØ∫ Úº‚∆¡ª Î∆√ª Ò¬∆¡ª
‹≈ ‘∆¡ª ‘ÈÕ ⁄Ø ÁÚ≈«˜¡ª ≈‘∆∫
ÍÃ≈¬∆Ú∂‡ ÍÏ«ÒÙª È≈Ò «ÓÒ∆-Ì∞◊ ’
’∂ Í∞√Â’ª Á∆¡ª Úº‚∆¡ª ’∆Óª º÷ ’∂
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª Á∆ Òº∞‡ ‹≈∆ ‘ÀÕ
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª ÂØ∫ Ϻ√ª Á∂ √¯ Ò¬∆
«’≈«¬¡≈ Â∂ «’≈¬∂ ”⁄ Ú≈Ë≈ «’√∂ ¡√±Ò
È≈Ò È‘∆∫, Ò≈Ì ’Ó≈¿∞‰ «‘ºÂ ÚË≈«¬¡≈
‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ «Úæ«Á¡’ ‡± Ò◊≈¿∞‰ Á∂ È≈Ó
¿πµÂ,∂ √’±‡, √≈¬∆’Ò, Ú‘∆’Ò Í≈«’≥◊
Á∂ È≈Ó ¿πµÂ,∂ ¬∂ √∆, ’Ò±ª Á∆ √∞«ÚË≈ Á∂‰
Á∂ È≈Ó ¿πµÂ,∂ «ÏȪ Ú‹∑≈ ‹∞Ó≈È∂ Ò◊≈ ’∂,
«‹È∑ª «Úº⁄ Í≥‹≈Ï Á∂ ’¬∆ ÍÏ«Ò’ √’±Òª
«Úº⁄ Óª-ÏØÒ∆ Í≥‹≈Ï∆ ÏØÒ‰ Ò¬∆ ‹∞Ó≈È≈
Ú√±Ò ’∂ «‹æÊ∂ ÍÀ√∂ ¡‡∂∂ ‹≈ ‘∂ ‘È, ˙Ê∂
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª ˘ ¡≈͉∆ ÏØÒ∆ ÏØÒ‰ ”Â∂
Ù«Ó≥Á≈ ’∆Â≈ ‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ ‡≈¬∆¡ª, ÏÀ‹,
ÏÀÒ‡ª, √∞Á
≥  ÚÁ∆¡ª Ú≈Ò∂ «¬‘ ÍÏ«Ò’
√’±Ò «Ú«Á¡≈Ê∆¡ª Á∂ √Ï-ͺ÷∆
Ó≈È«√’ Â∂ √∆’ «Ú’≈√ ’È Ú≈Ò∂
¡Á≈«¡ª Ú‹Ø∫ È‘∆∫, √◊Ø∫ «‡¿±ÙÈ ’Ò⁄
˘ ¿∞ÂÙ≈«‘ ’È Ú≈Ò∂ √À∫‡ª Ú‹Ø∫ ‹≈‰∂
‹≈‰ Òæ◊∂ ‘ÈÕ Ï‘∞ √≈∂ ÍÏ«Ò’ √’±Òª
Á∂ ’À∫Í√ ¡≥Á ¡Â∂ Ò≈◊∂-⁄≈◊∂ «‡¿±ÙÈ
’≈ØÏ≈ ⁄Ó-√∆Ó≈ ¿∞µÂ∂ Í∞«º ‹¡≈ ‘Ø«¬¡≈
Ș ¡≈¿∞∫Á≈ ‘À, «‹ºÊ∂ √’±Ò ÍÃÏË
≥ ’ «ÚÙ∂Ù
◊∞ºÍª Á∂ È≈Ó ¿∞µÂ∂ ¡Â∂ ’Ó˜Ø
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª ˘ ¡À’√‡≈ ’Ò≈√ª Á∂‰
Á∂ È≈Ó ¿∞µÂ∂ ËÈ «¬º’·≈ ’ ’∂ ’∞fi ’Ó
¡«Ë¡≈Í’ª ˘ ¡Â∂ Ï≈’∆ ¡≈͉∆ ‹∂Ï «Úº⁄
º÷Á∂ ‘ÈÕ
«¬‘Ȫ √’±Òª Á∆ ËÈ «¬’æ·≈ ’È
Á∆ ÁΩÛ Âª ¬∂Ê∫Ø Âæ’ ÚË ¸æ’∆ ˛ «’ «Í¤Ò∂
«ÁÈ∆∫ Íø‹≈Ï Á∂ «¬µ’ ÍÏ«Ò’ √’±Ò Á∂
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª ˘ √’±Ò «Úæ⁄ ¶Ó≈ √Óª
«¬√ ’ ’∂ ‚æ’∆ æ«÷¡≈ «◊¡≈ «’ ¿πȪ∑ È∂
È∆Ô «ÓÂ∆ Âæ’ ÚË∆ ‘ج∆ ¯∆√ √’±Ò «Úæ⁄
‹Ó∑ª È‘∆∫ √∆ ’Ú≈¬∆Õ Â∂ ’¬∆ Ú≈ ¯∆√
’πfi «˜¡≈Á≈ Ò∂‡ ‘Ø ‹≈‰ ’ ’∂ ‘˜≈‘˜≈ πͬ∂ Âæ’ ‹πÓ≈È≈ ‹Ï∆ Ú√±«Ò¡≈
‹ªÁ≈ ˛Õ ¿π∫‹ Ú∆ ’¬∆ Úæ‚∂ √’±Òª «Úæ⁄
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª ˘ Ó≈È«√’ ÍzÙ
∂ ≈È∆ Á∂
È≈Ò-È≈Ò √’±Ò Á≈ ‘ØÓ Ú’ È≈ ’È
‹ª ÌØÒ-∂ Ì≈ Ù≈ ’È ’ ’∂ Ó≈-’π‡≈¬∆
Ú∆ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛ Â∂ ’¬∆ Ú≈
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª Á∆¡ª «Íæ·ª ¿πµÂ∂ ËÓπ’
æ Âæ’
‹Û «ÁæÂ∂ ‹ªÁ∂ ‘È, ‹Ø ¿πȪ∑ Á∆ ∆Û∑ Á∆
‘æ‚∆ Á≈ Èπ’√≈È ’ ’∂ ¿πȪ∑ ˘ √≈∆ ¿πÓ
Ò¬∆ ¡Íß◊ ω≈ √’Á∂ ‘ÈÕ Ï‘πÂ∂ Ó≈Í∂ «¬√
’ ’∂ «¬√ √˜≈ ˘ √«‘‰ ’ ‹ªÁ∂ ‘È
«’ ¿πȪ∑ Á∂ Ïæ«⁄¡ª Á≈ ÍÛ∑≈¬∆ Íæ÷∫Ø ’ج∆
Èπ’√≈È È≈ ‘Ø ‹≈Ú∂Õ ’∆ «¬‘ «√º«÷¡ª Á∂
«ÈÔÓª, È∂Óª, ¿∞ÁÙ
∂ ª Á∆ «√ºË∆ ¿∞Òÿ
ß ‰≈
È‘∆∫?
«¬‘Ȫ √Ì Ï∂ÈÓ
∂ ∆¡ª Á∂ Ï≈Ú‹±Á «¬‘
√’±Ò ‘ Íz’≈ Á∆¡ª ÓÈÓ≈È∆¡ª ’Á∂
‘È, «’¿π∫«’ Ï‘∞Â∂ ÍÏ«Ò’, Ó≈‚Ò,
¡À√√
Ø ∆¬∂«‡‚ √’±Òª Á∆¡ª «‹√‡‚ ÍÃÏË
≥ ’
’Ó∂‡∆¡ª ¿∞µÂ∂ ’∞fi ÍÃÌ≈ÚÙ≈Ò∆ ÒØ’ª Á≈
’Ϙ≈ ‘À, ‹Ø √’±Òª Á∂ √‡≈¯,
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª ˘ ¡≈͉∂ «‘ºÂ ¡Â∂ È≈Ó
⁄Ó’≈¿∞‰ Ò¬∆ ÚÂÁ∂ ‘ÈÕ ¿∞‘ √≈ҪϺË∆ «¬È∑ª √≥√Ê≈Úª ¿∞Â∂ ÍÃË≈È, Ó∞æ÷
¡‘∞ÁÁ
∂ ≈ ω ’∂ ’≈Ϙ ‘È ¡Â∂ «√º«÷¡≈
«‹‘∂ ÌÒ∂ Á∂ ’≥Ó
≥ ˘ ÚÍ≈’ ¡Á≈«¡ª Ú‹Ø∫
⁄Ò≈ ’∂ ¡≈Ò∆Ù≈È ’Ø·∆¡ª, ’≈ª Á∂ Ó≈Ò’
ω∂ ÏÀ·∂ ‘ÈÕ ¿∞‘Ȫ ÚæÒØ∫ È≈ «¬‘Ȫ
√≥√Ê≈Úª Á∆¡ª «ÈÔÓ ⁄؉ª ’Ú≈¬∆¡ª
‹≈ ‘∆¡ª ‘È , È≈ Ï≈’∆ ÓÀ∫Ïª ˘ «’√∂
’≥Ó
≥ ˘ ’È Òº«◊¡ª ÌØ√∂ ”⁄ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈
‘ÀÕ ’¬∆ Ú∂ ª «¬È∑ª √≥√Ê≈Úª Á∂ ’≈Ú≈¬∆
«‹√‡ª ¿∞µÂ∂ ˜±∆ ’≈Ú≈¬∆¡ª ÿØ-ÿ∆
‹≈ ’∂ ‘ºÊ-Ø ‘ºÊ∆ ’Ú≈ Ò¬∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘È,
¡À◊˜À’«‡Ú ’Ó∂‡∆¡ª ‹ª ‹ÈÒ ‘≈¿±√
’Á∂ √ºÁ∂ ‘∆ È‘∆∫ ‹ªÁ∂Õ
«¬È∑ª √’±Òª Á∆¡ª Ï‘∞Â∆¡ª ÍÃÏË
≥ ’
’Ó∂‡∆¡ª ’∞fi ÍÚ≈ª ÚæÒ∫Ø ¡≈͉∂ ÍÚ≈’
ÓÀ∫Ïª Â∂ ÁØ√ª-«ÓºÂª ˘ ÓÀ∫Ï ω≈ ’∂
«√º«÷¡≈ Á∂ ¡Á≈∂ «√¯ Ò≈Ì ’Ó≈¿∞‰ ‹ª
¡≈͉∂ ÍÚ≈’ ÓÀ∫Ïª Ò¬∆ ∞˜◊≈ ÍÃ≈ÍÂ∆
Ò¬∆ ÷ØÒ∂ ∑ ‘ج∂ ‘È, «‹È∑ª «Úæ⁄∫Ø ’¬∆ ⁄À∆‡∂ÏÒ,
ÒØ’ ÌÒ≈¬∆ √≥√Ê≈Úª ¡Ë∆È ¡≈ÓÁÈ ’
«ÚÌ≈◊ ÂØ∫ ¤Ø‡ª ¡Â∂ √’≈ ÂØ∫ ’¬∆ ◊ꇪ
ÍÃ≈Í ’ ’∂ ÒØ’ª Á∂ ‡À’√ª Á∂ ËÈ Á∆
Á∞ÚÂØ∫ ’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ Á∂ Ï≈Ú‹±Á ¿∞‘
“√Ó≈‹ √∂Ú’” ‘؉ Á≈ κ‡≈ Ò≈ ’∂ √’≈∆
ÓÙ∆È∆, ¡¯√ª, È∂Â≈Úª Á∂ √≈‘Ó‰∂
¡≈͉∂ ¿∞µ⁄∂-√∞⁄
º ∂ «’Á≈ Á∆¡ª ‚∆∫◊ª
Ó≈ÈØ∫ Á∂◊ È‘∆∫ ’Á∂Õ
¡√Ò «Úº⁄ Í≥‹≈Ï ”⁄ «√º«÷¡≈ Á≈
Â≈‰≈-Ï≈‰≈ «È≈-Í∞≈ ¿∞Ò‡≈-Í∞Ò‡≈
‘Ø«¬¡≈ Ș ¡≈ «‘≈ ‘ÀÕ √’≈∆ √’±Òª
Á∆ ÏÁ‘≈Ò∆, √’≈ Á∆ «√º«÷¡≈ ÍÃÂ∆ Ï∂ı
∞ ∆
Ϻ«⁄¡ª Á∂ Ó≈«Í¡ª ˘ ÍÃ≈¬∆Ú∂‡ √’±Òª ÚºÒ
˺’ ‘∆ ‘À, «‹ºÊ∂ ¿∞Ȫ∑ Á∆ «’ ’Ó≈¬∆
Á≈ Úº‚≈ «‘º√≈ Ï∂«’’∆ È≈Ò Ò∞«º ‡¡≈ ‹≈
«‘≈ ‘ÀÕ ’∆ ¡≈¿∞∫Á∂ ’∞fi √Ó∂∫ Ï≈¡Á ÒØ’ª
ÂØ∫ Ó∞Û ÎÂÚ≈ ÍÃ≈Í ’È ‹≈ ‘∆ √±Ï≈
√’≈ «Ú«Á¡≈Ê∆¡ª Â∂ ¿πȪ∑ Á∂ Ó≈«Í¡ª
Á∆ ‘Ø ‘∆ Ò∞‡
º -÷√∞‡
º ˘ Ø’‰ Ò¬∆ ’∞fi
√≈Ê’ ’ÁÓ Íº‡
∞ ‰ Á≈ ‘∆¡≈ ‹ª ÔÂÈ
’∂◊∆? √’≈ ˘ ⁄≈‘∆Á≈ ‘À «’ ¿∞‘ «ÏȪ
Á∂∆ √’≈∆ √’±Òª Á∆ ‘≈Ò √∞Ë≈∂Õ «¬È∑ª
√’±Òª ”⁄ ‘ «’√Ó Á∆¡ª Í«‘Ò Á∂
¡≈Ë≈ ”Â∂ ¡≈√≈Ó∆¡ª Ì∂Õ «√º«÷¡≈ √∞Ë≈ª
Â∂ ÍÃ≈¬∆Ú∂‡ √’±Ò ÍÃÏË
≥ ’ª ÚºÒ∫Ø ’∆Â∆ ‹≈
‘∆ Òº‡
∞ ˘ Ø’‰ Ò¬∆ √≈‹◊≈ ¿∞Í≈¡
’«Á¡ª ’ج∆ ͺ’∆ À◊Ò
± ‡∂ ∆ Ï≈‚∆ Á≈ ◊·È
’∂, ‹Ø ÍÃ≈¬∆Ú∂‡ √’±Òª Á∆ ¡≈ÓÁÈ Ú≈Ë∂
Á∆ Ò≈Ò√≈ ˘ Ø’‰ Ò¬∆ È’∂Ò Í≈Ú∂ ¡Â∂
¿∞Ȫ∑ √’±Ò ÍÃÏË
≥ ’ª ˘ ÒØ’ ’‡«‘∂ ”⁄ ÷Û∂
’∂, «‹‘Û∂ «Úæ«Á¡≈ «Ú⁄≈∆ Í¿∞Í’≈∆
˘ ÚÍ≈ Ò¬∆ Ú‰ Á≈ ’Øfi≈ ’≈‹ ’
‘∂ ‘È, ª «’ «Ú«Á¡≈Ê∆¡ª ¡Â∂ ¿∞Ȫ∑
Á∂ Ó≈«Í¡ª ˘ ’∞fi ª ≈‘ «ÓÒ √’∂Õ
IHAEH-@B@G@
Ó¬∆ B@AF
√≥◊∆Â’
ÍzÁÙ» ‰
‹∆. ¡Àµ√. ◊∞«ÁºÂ
«¬≥‹ Òº◊Á≈ ‘À «’ ¡º‹’ºÒ Á∆
Í≥‹≈Ï∆ ◊≈«¬’∆ «Úº⁄ ÍÀ ËÈ Ò¬∆
«’√∂ Ú∆ Âª Á∆ ÔØ◊Â≈ Á∆ ’ج∆ ÒØÛ
È‘∆∫ ‘ÀÕ ‹∂’ «’√∂ ’ØÒ Ó≈«¬¡≈ Á∂
◊ºÎ∂ ‘È ‹ª ’ج∆ ‹≈«¬Á≈Á Ú∂⁄ ’∂
¡Ó∆∆ ¡≈¬∆ ‘À ª ¿∞ ‘ «’√∂ Ú∆
⁄ÀÈÒ ¿∞µÂ∂ Ò◊≈Â≈ Úº‹ √’Á≈ ‘À
¡Â∂ ¡≈͉∂ ¡≈Í ˘ «√∂ Á≈
◊Úº ¬ ∆¡≈ √Ófi‰ Á≈ ÌÓ Í≈Ò
√’Á≈ ‘ÀÕ Ï∂Ù’ ◊≈«¬’∆ «¬º’ »‘ ˘
√’»È Á∂‰ Ú≈Ò∆ √»÷Ó ’Ò≈ ‘À ¡Â∂
«Óº·≈ √≥◊∆ √π‰ ’∂ «√ fi»≥ÓÁ≈ ‘ÀÕ
‹ÁØ∫ ◊≈«¬’∆ ÊØÛ∆ «‹‘∆ ¿∞Ò≈ ‘∞≥Á∆
‘À ª ÍÀ «Ê’Á∂ ‘ÈÕ Í ¡º‹ ’ºÒ∑
Á∆ ◊≈«¬’∆ ÍÀ  “«Ê’≈¿∞ ‰ ” Á∂
È≈Ò, ÍÀ “«ÊÛ’≈¿∞‰” Á≈ ’≥Ó ÚºË
’ ‘∆ ‘ÀÕ Ì≈Ú∂∫ «’ «¬‘ ’ج∆ ¡«‹‘∆
⁄∆˜ È‘∆∫ ‘À «‹√ ¿∞ µ Â∂ ’Ø ¬ ∆
Í≈Ï≥ Á ∆¡ª Ò◊≈ «Áº  ∆¡ª ‹≈‰ Í
«¬√ ¿∞µÂ∂ «È≥Â Ș√≈È∆ Á∆ ÒØÛ
˜» ‘ÀÕ Í «¬√ ’≥Ó Ú≈√Â∂ «‹‘Û∆
◊≥Ì∆Â≈ Á∆ ÒØÛ ‘À, ¿∞‘ ¡‹∂ º’
√≈‚∆ √’≈ ‹ª ‘Ø ¡Á≈«¡ª «Úº⁄
Ș È‘∆∫ ¡≈ ‘∆Õ
‹ÁØ∫ Ú∆ ’ج∆ Òº⁄ «’√Ó Á≈
◊∆Â-√≥◊∆ Ó≈’∆‡ «Úº⁄ ¡≈¿∞∫Á≈
‘À ª ¡’√ ‘∆ ’∞ fi ÒØ ’ ª Úº Ò Ø ∫
ÁÒ∆Ò «ÁºÂ∆ ‹ªÁ∆ ‘À «’ «¬√ Ï≥Á∂
È∂ «¬√ «’√Ó Á≈ ◊∆ «’¿∞∫ ◊≈«¬¡≈
‘ÀÕ ‹∂ ◊∞Á≈√ Ó≈È √≈¯-√πÊ≈ ◊≈
’∂ √πÍ«‘º‡ ‘Ø √’Á≈ ‘À ª «¬‘ «’¿∞∫
È‘∆∫ ‘Ø √’Á≈? ’∞fi ÒØ’ «¬‘ ’«‘≥Á∂
‘È «’ ‹∂ ’  Í≈Ò∆ Á∂  Ú≈Ò∆¡≈
Í«Ú≈’ ◊∆ ◊≈ ’∂ ؇∆ ÷≈ √’Á≈
‘À ª Ï≈’∆¡ª ˘ ¡≈Ù’∆-ÓÙ»’∆ Ú≈Ò∂
◊∆ «’¿∞∫ ◊≈¿∞‰∂ ÍÀ∫Á∂ ‘È? «¬√∂
Â∑ ª Á∆¡ª ‘Ø  Ú∆ ’¬∆ ÁÒ∆Òª
√π‰È ˘ «ÓÒÁ∆¡ª «‘≥Á∆¡ª ‘ÈÕ
Í √≈˘ «¬‘ Ú∆ Ô≈Á º÷‰≈ ⁄≈‘∆Á≈
‘À «’ ‹∂ ’  √≈∂ ◊≈«¬’ ◊∞  Á≈√
Ó≈È Ú◊∂ ◊∆ ‘∆ ◊≈¿∞‰ Òº◊ ÍÀ‰
ª ¿∞‘Ȫ ◊∆ª Á∂ √ØÂ∂ Ú∆ ‘ΩÒ∆‘ΩÒ∆ ÿ‡ ‹≈‰◊∂Õ ‹∂’ √≈∂ ◊≈«¬’,
Í≈Ò∆ Á∂ÂÚ≈Ò∆¬∂ Úª◊»≥ ÌÀ‰ª-Ì≈Úª
Ú≈Ò∂ ◊∆ ‘∆ ◊≈¿∞‰∂ Ù∞» ’ Á∂‰
ª ¿∞‘Ȫ ◊∆ª Á∆ ¿∞Ó Ú∆ Ï‘∞Â∆
ÒßÓ∆ È‘∆∫ ‘∂◊∆Õ ‹∂’ √≈∂ ◊≈«¬’
√«Â≥Á √Â≈‹ ‹ª ’≥Ú ◊∂Ú≈Ò
Úª◊»≥ ◊≈¿∞‰ Òº◊ ÍÀ‰ ª ¿∞‘ Ú∆
ÏÛ∆ ‹ÒÁ∆ Ï∂‘∂ Òº◊‰ Òº◊ ÍÀ‰◊∂Õ
‹∂’ ‘ ’ج∆ Ó≈‰’ Úª◊»≥ ’Ò∆¡ª
◊≈¿∞ ‰ Òº ◊ ÍÚ∂ ‹ª √Ò∆Ó ‹ª
√Á» Ò Úª◊» ≥ Ó≈Â≈ Á∆¡ª Ì∂ ‡ ª
◊≈¿∞ ‰ Òº ◊ ÍÚ∂ ª «¬º ’ «ÁÈ
√≈«¡ª ˘ ‘∆ Ø ‡ ∆ «ÓÒ‰∆ Ï≥ Á ‘Ø
‹≈¬∂◊∆Õ ‹∂’ √≈∂ ‘∆ ◊≈«¬’ Ϻϻ
Ó≈È Úª◊» ≥ ÈÚ∂ ∫ «Ú«Ù¡ª ¿∞ µ Â∂ ‘º Ê
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
23
’Ω‰ Ï≥È∂∑ «ÏºÒ∆ Á∂ ◊ˇ «Úº⁄ ‡ºÒ∆ ?
¡˜Ó≈¿∞‰ Òº◊ ÍÀ‰ ª «¬‘ √≥ÌÚ
È‘∆∫ «’ ¿∞‘ √≈∂ ‘∆ √ÎÒ ‘Ø ‹≈‰Õ
‹∂ ‘Ì‹È Ó≈È «√Î ’Ú∆Ù∆ ‘∆
◊≈¿∞ ‰ ∆ Ù∞  » ’ Á∂ Ú ∂ ª ¿∞ ‘ ¡º ‹
«‹≥È≈ ‘ÓÈ «Í¡≈≈ «‘ ‘∆ È‘∆∫
√’Á≈Õ ‹∂’ √≈∂ ◊≈«¬’ ‘ √≈Ò,
Í≥ ‹ ≈Ï∆ «Ú√≈ ‘∆ ’º „ ‰ Òº ◊ ÍÀ ‰
ª ¿∞‘ ª Ú≈«√ Ì≈Úª ˘ Ú∆ ÒÀ
’∂ Ï«‘ ‹≈‰◊∂ Õ «¬√∂ Âª ‘‹∆Â
‘ÓÈ Ú◊∂ ◊∆ ◊≈¿∞ ‰ ˘ ª
Ï‘∞ √≈∂ ◊≈«¬’ «Â¡≈ ‘Ø ‹≈‰◊∂
Í ¿∞√ Ú◊∆ «Óº·∆ ¡≈Ú≈˜ «’ºÊØ∫
«Ò¡≈¿∞‰◊∂ ?
«¬√ Ò¬∆ «¬‘ ª Ó≥ È ‰≈ ‘∆
ͬ∂ ◊ ≈ «’ ◊≈«¬’∆ «Úº ⁄ Ú≥ È √πÚ≥ÈÂ≈ Ï‘∞ ˜»∆ ‘ÀÕ È≈ ª √≈∂
◊≈«¬’ª È∂ «¬º’Ø Â∑ ª Á∂ ◊∆ ◊≈¿∞‰∂
‘È ¡Â∂ È≈ ‘∆ «¬‘ √≥ÌÚ ‘ÀÕ ◊∆ª
Á∂ «Ú«Ù¡ª ¡Â∂ «Ó¡≈ «Úº⁄ Ï≈˜≈
Á∆ Ó≥◊ ÓπÂ≈Ï’ Úº÷Â≈ «‘‰∆ ‘∆
«‘‰∆ ‘ÀÕ «Ó√≈Ò Ú‹Ø∫ Ï≈˜≈ «Úº⁄
‹Ò∂Ï∆¡ª Á∆ «‹≥È∆ Ó˜∆ Ó≥◊ ‘ØÚ∂
Í ‹∂ ’  √≈∂ ‘ÒÚ≈¬∆ «√Î
‹Ò∂Ï∆¡ª ‘∆ ’º„‰ Òº◊ ÍÀ‰ ¡Â∂ ‘Ø
‘ Âª Á∆¡ª Ó«·¡≈¬∆¡ª
ÏÈ≈¿∞‰∆¡ª Ï≥Á ’ Á∂‰ ª ‹ÒÁ∆
‘∆ ÒØ’ª ˘ ‹Ò∂Ï∆¡ª «Îº’∆¡ª Òº◊‰
Òº ◊ ÍÀ ‰ ◊∆¡ªÕ «Ú¡≈‘ Ù≈Á∆¡ª
«Úº⁄ «Óº·∂, ÈÓ’∆È, ÷º‡∂, ‘Ò’∂, Ì≈∂
¡≈«Á ‘ Âª Á∂ «Ú¡≥‹È º÷‰∂ ÍÀ∫Á∂
‘È Âª «’ Ó«‘Ó≈È ¡≈ÍØ - ¡≈͉∆
Í√≥Á Á∆ ⁄∆˜ ÷≈ √’‰Õ «¬√∂ Â∑ ª
◊≈«¬’∆ Á∂ ÷∂Â «Úº⁄ Ú∆ ‘ Â∑ ª
Á∂ ◊∆Â-√≥◊∆ Á∆ Ó≥◊ «‘‰∆ ‘∆
‘ÀÕ «’¿∞∫«’ «‹‘Û∂ ◊∆ √≈˘ Ó≈Û∂
Òº◊Á∂ ‘È, ¿∞‘ «’√∂ ‘Ø ˘ Í√≥Á ‘Ø
√’Á∂ ‘ÈÕ ‹∂ ¿∞‘ √≈«¡ª ˘ ‘∆ Ó≈Û∂
Òº◊Á∂ ‘؉ ª «Î ¿∞‘ «‘º‡ «’Ú∂∫ ‘Ø
‹≈‰? «‹‘Û∆ ◊≈«¬’∆ √≈˘
√π‰ÈÔØ◊ È‘∆∫ Òº◊Á∆ ¿∞‘ «’√∂ ‘Ø
˘ Í»≈ ¡≈ÈßÁ Á∂‰ Ú≈Ò∆ ‘Ø √’Á∆
‘À Õ «‹‘Û≈ ◊∆ √≈˘ ¡ÙÒ∆Ò
Òº◊Á≈ ‘À, ¿∞‘ «’√∂ ‘Ø ˘ √Ë≈È
«’√Ó Á≈ Òº ◊ √’Á≈ ‘À Õ «‹‘Û≈
◊∆ «’√∂ Ë∆¡ª-ÌÀ‰ª Ú≈Ò∂ Í«Ú≈
˘ ÿ‡∆¡≈ Òº◊ √’Á≈ ‘À, «’√∂ ¤Û∂
Í«Ú≈ ˘ ¿∞‘ ◊∆ √π‰ ’∂ √π¡≈Á
¡≈¿∞∫Á≈ ‘Ø √’Á≈ ‘ÀÕ «¬√ Ò¬∆ Ï‘∞Â
√≈∂ ◊∆ «‹‘Û∂ √≈˘ Òº⁄ Òº◊Á∂
‘È ‹ª ¿∞ ‘ Ȫ Á∆¡ª Ú∆‚∆˙˜
¡ÙÒ∆Ò Òº ◊ Á∆¡ª ‘È, ’¬∆ ÒØ ’
¡≈͉∂ Í«Ú≈ «Úº ⁄ ÏÀ · ∂ ¿∞ ‘ √Ì
’∞fi Ú∂÷ √π‰ ‘∂ ‘∞≥Á∂ ‘ÈÕ ¿∞‘Ȫ ˘
«¬√ Ï≈∂ Íπº¤Ø ª ¡º◊Ø∫ «√ºË≈ «‹‘≈
‹Ú≈Ï «ÓÒÁ≈ ‘À «’ “«Î ’∆ ‘Ø«¬¡≈,
◊∆ ª ÓÈØ≥‹È Ú≈√Â∂ ‘∞≥Á∂ ‘È,
Ï‘∞Â∆ ‡ÀÈÙÈ È‘∆∫ ÒÀ‰∆ ⁄≈‘∆Á∆Õ”
«¬√ Ò¬∆ Í«‘Òª ª √≈˘ «¬‘
Ó≥È ’∂ ⁄ºÒ‰ Á∆ ÒØÛ ‘À «’ ‘ «’√∂
Á∆ ¡≈ÍØ-¡≈͉∆ Í√≥Á ‘∞≥Á∆ ‘À ¡Â∂
‘ ’Ø ¬ ∆ ¡≈ÍØ - ¡≈͉∆ Í√≥ Á Á∂
«‘√≈Ï È≈Ò ‹Ø Ó˜∆ Ú∂÷‰, √π‰È
‹ª ◊≈¿∞ ‰ Á≈ ‘º ’ º ÷ Á≈ ‘À Õ «¬√
Ó≈ÓÒ∂ «Úº ⁄ Ï‘∞  ∂ ¿∞ Í Á∂ Ù Á∂ ‰ Á∆
’ج∆ ÒØÛ È‘∆∫ ‘∞≥Á∆Õ Í È≈Ò ‘∆ «¬‘
Ú∆ ◊ºÒ √Ófi ÒÀ‰ Á∆ ÒØÛ ‘À «’ ’ج∆
Ú∆ ¡≈͉∆ ¿± ‡ -͇ª◊ Í√≥ Á ˘
Á» « ‹¡ª ¿∞ µ Â∂ ÊØ Í ‰ Á≈ ‘º ’ È‘∆∫
º÷Á≈Õ «¬√ ’’∂ ¡«‹‘∂ ◊∆ ‘
‹ÈÂ’ ʪ ¿∞ µ Â∂ Ú‹≈¿∞ ‰ ∂ ¡Â∂
«Ú÷≈¿∞ ‰ ∂ Í»  ∆ Â∑ ª ◊À  -«¬ıÒ≈’∆
¡Â∂ ◊À-’≈˘È∆ Ó≥È∂ ‹≈‰∂ ⁄≈‘∆Á∂
‘ÈÕ Ïº √ ª ‹ª ‡À ’ √∆¡ª «Úº ⁄
√Ú≈∆¡ª Á∆ Ó˜∆ Á∂ ¿∞ Ò ‡ «¬√
Â∑ ª Á∂ ◊∆ ⁄Ò≈¿∞‰∂, «ÁÈ Á∂ √Ó∂∫
‘∆ ‡ÀÒ∆«Ú˜È ⁄ÀÈÒª ¿∞µÂ∂ ¡«‹‘≈
◊≥ Á ÍØ √ ‰≈, «Ú¡≈‘-Ù≈Á∆¡ª ‹ª
‘Ø ÷πÙ∆ Á∂ ÓΩ«’¡ª ¿∞µÂ∂ ’≥È-Í≈ÛÚ∆∫
¡≈Ú≈˜ «Úº ⁄ ‚∆‹∂ Ú‹≈¿∞ ‰ ≈ ¡Â∂
È∂Û∂ «‘‰ Ú≈Ò∂ ÒØ’ª Á∆ Ó˜∆ Á∂
¿∞Ò‡, ¿∞‘Ȫ ˘ ◊À-«Ó¡≈∆ ◊∆Â
√π ‰ È Ò¬∆ Әϻ  ’È≈ «’√∂ Ú∆
Â∑ ª ‹≈«¬˜ È‘∆∫ Ó≥«È¡≈ ‹≈ √’Á≈Õ
‹∂’ «’√∂ ˘ «¬√ Âª Á∂ ◊∆ Í√≥Á
‘È Âª ¿∞‘ ¡≈͉∂ ÿ «Úº⁄ ÒØÛ∆∫Á∆
¡≈Ú≈˜ «Úº⁄ Ò◊≈ ’∂ √π‰ ÒÚ∂ ‹ª
Ú∂÷ ÒÚ∂, «’√∂ ˘ ’ج∆ «¬Â≈˜ È‘∆∫
‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈Õ Í ¡≈͉∆ Í√≥Á Á∂
◊∆Â, ‘Ø  ÒØ ’ ª ˘ ˺ ’ ∂ È≈Ò
√π‰≈¿∞‰∂ ‹ª «Ú÷≈¿∞‰∂, Á»√«¡ª Á∆
¡≈˜≈Á∆ «Úº ⁄ «ÚÿÈ Í≈¿∞ ‰ Á∂
Ï≈Ï ‘ÀÕ
«¬√ ’’∂ ‘ «’√Ó Á∂ ◊∆Â
Ó≈’∆‡ «Úº ⁄ ¡≈¿∞ ‰ ◊∂ Ú∆ ¡Â∂
«Ú’‰◊∂ Ú∆Õ ¿∞‘Ȫ ¿∞µÂ∂ Ø’ È‘∆∫
Ò◊≈¬∆ ‹≈ √’Á∆Õ Í √Óº«√¡≈ «¬‘
‘À «’ √≈‚∂ Ì≈ «Úº⁄ ‡ÀÒ∆«Ú˜È
⁄ÀÈÒª ¿∞µÂ∂ «Ú÷≈¬∂ ‹ªÁ∂ ÍzØ◊≈Óª
«Úº⁄ ¡«‹‘∆ ’ج∆ ◊∂«‚≥◊ È‘∆∫ ‘∞≥Á∆
«’ ’ج∆ ◊∆ ‹ª ÍzØ◊≈Ó «’√ ¿∞Ó
Ú◊ Á∂ ÁÙ’ª Ò¬∆ ‘ÀÕ «¬√ Ò¬∆
√≈‚∂ Ϻ ⁄ ∂ ¡≈͉∆ ¿∞ Ó  ÂØ ∫ Í«‘Òª
‘∆ ¿∞‘ √Ì ’∞fi Ú∂÷‰≈ Ù∞» ’ «Á≥Á∂
‘È ‹Ø «’ ¿∞‘Ȫ ˘ «’√∂ ÷≈√ ¿∞Ó
«Úº ⁄ Ú∂ ÷ ‰ Á∆ ÒØ Û ‘∞ ≥ Á ∆ ‘À Õ Í
¡≈͉∆ ’º⁄∆ √Ófi ’≈È ¿∞‘ ¿∞√
ÏØÒ ‹ª «ÁzÙ Á∂ ¡√Ò∆ ¡ʪ ¡Â∂
Ó‘ºÂÂ≈ ˘ √Ófi È‘∆∫ Í≈¿∞∫Á∂Õ «¬√∂
’≈È ¿∞ ‘ «˜≥ Á ◊∆ «Úº ⁄ ’∞ fi
¡«‹‘∆¡ª ◊ÒÂ∆¡ª ’ ÏÀ·Á∂ ‘È
«‹≥ È ∑ ª Á∂ ÈÂ∆‹∂ Ï≈∂ ¿∞ ‘ Ȫ ˘
«ÏÒ’∞Ò Ú∆ «¬ÒÓ È‘∆∫ ‘∞≥Á≈Õ «¬‘
«ÏÒ’∞Ò ¿∞√∂ Âª Á∆ ◊ºÒ ‘À «‹Ú∂∫
’ج∆ A@-AB √≈Ò Á≈ Ϻ⁄≈ ’≈ ‹ª
√’»‡ ⁄Ò≈¿∞‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’∂ ¡Â∂
Һª-Ï≈‘ª Â∞ÛÚ≈ ÏÀ·∂ ‹ª ¡≈͉∆
‹≈È ‘∆ ◊∞¡≈ ÒÚ∂Õ
«¬√ Ò¬∆ ‘∞ ‰ √≈˘ «¬√ Óπ º Á ∂
¿∞ µ Â∂ √Ø ⁄ ‰ Á∆ ÒØ Û ‘À «’ ¡√∆∫
¡≈͉∂ ◊∆ª ¡Â∂ Ú∆‚∆˙˜ Á∆
◊∂ « ‚≥ ◊ ’È Á∆ Ù∞  » ¡ ≈ ’∆¬∂ Õ
¡≈÷ ’∞ fi ª √Ï √≥ Ó Â∆ Ú≈Ò∂
«ÈÔÓ Ï‰≈¬∆¬∂ «‹≥È∑ª ≈‘∆∫ ¡√∆∫ «¬√
√≥◊∆Â’ ÍzÁ»Ù‰ ¿∞µÂ∂ ’ج∆ Ø’ Ò≈
√’∆¬∂ Õ √≈˘ «¬‘ Ú≥ ‚ ’È∆ ‘∆
ÍÚ∂◊∆ «’ ‡ÀÒ∆«Ú˜È ¿∞µÂ∂ ⁄Ò≈¿∞‰
Ú≈Ò∂ ◊∆ «’‘Û∂ ‘؉ ¡Â∂ ‡º’ª ¡Â∂
÷∂ª Á∆¡ª Ó؇ª ¿∞µÂ∂ √π‰È Ú≈Ò∂
«’‘Û∂ ‘Ø ‰ Õ √≈˘ ÎÀ √ Ò≈ ’È≈ ‘∆
⁄≈‘∆Á≈ ‘À «’ «Ú‘Û∂ «Úº⁄ Ò≈¬∂ ‚∆‹∂
¿∞ µ Â∂ «’‘Û∂ ◊∆ ⁄º Ò ‰ ¡Â∂ Ï≥ Á
’Ó∂ «Úº⁄ Òº◊∆ √∆‚∆ ¿∞µÂ∂ «’‘Û∂
⁄ºÒ‰Õ «¬√∂ Âª ‚∆‹∂ Á∆ ¡≈Ú≈˜
Á≈ ͺË Ú∆ «ÈË≈ ’È Á∆ ÒØÛ
‘ÀÕ «¬‘ Ú∆ ÂÀ¡ ’È Á∆ ÒØÛ ‘À «’
‡ÀÒ∆«Ú˜È ⁄ÀÈÒª ¿∞µÂ∂ «’‘Û∂-«’‘Û∂
√Ó∂∫, «’√-«’√ ͺË Á∂ ◊∆ ⁄Ò≈¬∂
‹≈ √’Á∂ ‘ÈÕ «¬√∂ Â∑ ª ’∞ fi ÷≈√
«’√Ó Á∂ ◊∆ª ˘ ’∞fi ÷≈√ Âª Á∂
‡ÀÒ∆«Ú˜È ⁄ÀÈÒª ¿∞µÂ∂ ‘∆ ⁄Ò≈«¬¡≈
‹≈Ú∂Õ ‘ ʪ ¿∞µÂ∂ ¡Â∂ ‘ Ú∂Ò∂ «¬√
Âª ’È≈ ◊À  ’≈˘È∆ Ó≥ « È¡≈
‹≈Ú∂Õ ◊∆ª Á∂ Ú∆‚∆˙˜ Ï≈∂ «ÈÔÓ
ω≈¿∞‰∂ ª ‘Ø Ú∆ √Ω÷∂ ‘ÈÕ «’¿∞∫«’
ÏØÒ‰ Á∆ Ì≈Ù≈ Á∂ ¡Ê Âª «¬º’ ÂØ∫
ÚºË Ú∆ ‘Ø √’Á∂ ‘È Í Ú∂÷‰ Á∆
Ì≈Ù≈ Á∂ ¡Ê Ï‘∞Â∂ Î’ Ú≈Ò∂ È‘∆∫
‘∞≥Á∂Õ ’∆ «¬‘ «ÈË≈ ȑ∆∫ ’∆Â≈
‹≈ √’Á≈ «’ «’√∂ ◊∆ Á∂ Ú∆‚∆˙
«Úº ⁄ , √∆ Á∂ «’‘Û∂ «’‘Û∂ ¡≥ ◊
„’∂ ‘ج∂ ‘؉∂ ‹»∆ ‘È ? ’∆ «¬‘
«ÈË≈È È‘∆∫ ’È≈ ⁄≈‘∆Á≈ «’
«¬‘Ȫ «Ú⁄Ø ∫ «’‘Û∂ Ú∆‚∆˙˜
‹ÈÂ’ ÂΩ Â∂ «Ú÷≈¿∞‰ Ú≈Ò∂ ‘È
¡Â∂ «’‘Û∂ È‘∆∫ ? ’∆ ’∞fi «√¡≈‰∂
«ÚÁÚ≈È «¬’º · ∂ ÏÀ · ’∂ «¬≥ È ≈ Ú∆
ÎÀ √ Ò≈ È‘∆∫ ’ √’Á∂ ? ’∆ «¬√˘
’≈˘È∆ »Í È‘∆∫ «ÁºÂ≈ ‹≈ √’Á≈?
‹∂ ’  ¡√∆∫ √º ⁄ Óπ º ⁄ ‘∆ «’Â
√º«Ì¡≈⁄≈ ˘ Ï⁄≈¿∞‰≈ ⁄≈‘∞≥Á∂ ‘ª
¡Â∂ «Ú‘ÒÛ √º«Ì¡≈⁄≈ ˘
Ì‹≈¿∞ ‰ ≈ ⁄≈‘∞ ≥ Á ∂ ‘ª ª √≈˘ ¡Ω ÷ ∂
‘Ø ’∂ Ú∆ «Ïº Ò ∆ Á∂ ◊Ò «Úº ⁄ ‡º Ò ∆
Ï≥È∑‰∆ ‘∆ ͬ∂◊∆Õ Ï∂ÓÂÒÏ Á∆ «‘≥√≈
¡Â∂ ¡ÙÒ∆Ò «Áz Ù ‘ ¿∞ Ó  Á∂
ÁÙ’ª ˘ Ï∂ Ú ‹∑ ≈ «Ú÷≈¿∞ ‰ ∂ Ï≥ Á
’È∂ ‘∆ ÍÀ‰◊∂Õ «Èº‹∆ ÂΩ ”Â∂ ¡√∆∫
√À ∫ √ Á∂ ‘º ’ «Úº ⁄ ‘Ø ¬ ∆¬∂ ‹ª È≈
‘ج∆¬∂ Í ̱Â∂ Ú«‘Û«’¡ª ˘ ȺÊ
ª Í≈¿∞ ‰ ∆ ‘∆ ͬ∂ ◊ ∆Õ ‹∂ ’  «¬≥ ‹
È≈ ’∆Â≈ «◊¡≈ ª ¿∞‘Ȫ È∂
√º«Ì¡≈⁄≈ Á∆ ◊º‚∆ ˘ Ó»Ë∆ Ó≈È
«Úº⁄ ’ج∆ ’√ È‘∆∫ ¤º‚‰∆Õ Ì≈Ú∂∫
«’ ¿∞ Í Ø ’  √Ì ’∞ fi √’≈ Á∂
’È È≈Ò ‘∆ ‘Ø ‰ ≈ ‘À Í √≈˘
¡≈͉∂ ͺ Ë  ¿∞ µ Â∂ Ú∆ ÔÂÈ Ù∞  »
’È Á∆ ÒØÛ ‘ÀÕ «Î Ú∆ «¬√ √≥Ï≥Ë∆
Í«‘Ò ’ج∆ ¿∞µ⁄∂ ∞ÂÏ∂ Ú≈Ò∆ ¬∂‹≥√∆
‘∆ ’∂ ª «’ ÒØ’ ¿∞√Á≈ √≈Ê Á∂‰
˘ Ú∆ «Â¡≈ ‘Ø ‹≈‰Õ ’∞fi «◊‰Ú∂∫⁄π ‰ Ú∂ ∫ , «Ú◊«Û¡ª-«Â◊«Û¡ª ˘
√π Ë ≈È Ò¬∆, ‹∂ ’  ‚≥ ‚ ∂ - Í∆ Á∆
√‘≈«¬Â≈ Ú∆ ÒÀ ‰ ∆ ÍÚ∂ ª ◊À  Óπ È ≈«√Ï È‘∆∫ ‘Ø Ú ∂ ◊ ∆Õ ¡≈÷ ’Ø ¬ ∆
‘∆Ò≈ ª ’È≈ ‘∆ Í¿±, ¡ÀÚ∂∫ “◊∞Û◊∞Û ¡≈÷‰ È≈Ò ‘∆ ª Ó»≥‘ «Óº·≈
È‘∆∫ ‘Ø ‹ªÁ≈Õ”
(+IA-IDAGAICAIC)
"Hiring Full and Part Time mechanics"
Open 7 days a week and,
make it nice
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
24
Ó¬∆ B@AF
Â’Ù∆Ò ⁄Ø√π‰√ª,≈«¬‡∆
‹ÈÒ
ÒØ’ ÓπºÁÁ≈∂ ¡Â∂
˜Ó∆È∆«¬‹Ò≈√
‘’∆’ª ¡Â∂ ⁄؉
ÏÀ∫͇È/‘‹∆ Ï∂Á∆
ÈΩÊ ¡ÓÀ«’È Â’Ù∆Ò √π√≈«¬‡∆ ¡≈Î ˙ȇ≈∆˙ Á≈ ‹ÈÒ «¬‹Ò≈√ ‚≈: ÏÒ«‹≥Á √∂÷∫Ø
Á∆ ÍË≈È◊∆ ‘∂· ‘Ø«¬¡≈Õ «‹√ «Úº⁄ ⁄≈‘ Í≈‰∆ ÂØ∫ Ï≈Á ¡◊Ò∂ ÁØ √≈Òª Ò¬∆ ÓÀ∫Ï«ÙÍ È«Ú¡≈¬∆
◊¬∆Õ «¬√ ¿∞Í≥ ÍzÏË
≥ ’∆ ’∞¡≈‚∆È∂‡ ȤºÂ ÏÁ∂Ù≈ È∂ «Í¤Ò∂ ÁØ √≈Òª Á∂ ÙÀÙÈ Á∆¡ª ◊Â∆«ÚË∆¡ª
Á∆ «ÍØ‡ Í∂Ù ’∆Â∆ ¡Â∂ «ÚºÂ-’∞¡≈‚∆È∂‡ «ÈÓÒ √≥Ë» È∂ «¬√ √Ó∂∫ ‘ج∂ ¡≈ÓÁÈ ÷⁄ Á∆ «ÍØ‡
Í∂Ù ’∆Â∆Õ √π√≈«¬‡∆ Á∂ Ï‘∞ √≈∂ ÓÀ∫Ïª È∂ «¬√ Ï«‘√ «Úº⁄ Ì≈◊ «Ò¡≈Õ «¬‘Ȫ «ÍØ‡ª ˘ ¿∞√≈»
Ï«‘√ ¡Â∂ √πfi≈Úª ÂØ∫ Ï≈Á √Ï√≥ÓÂ∆ È≈Ò Í≈√ ’∆Â≈ «◊¡≈Õ ¡Ωª, ÈΩ‹Ú≈È Í∆Û∑∆ ¡Â∂ Ϻ«⁄¡ª
Á∆ ÙÓ»Ò∆¡Â ÚË≈¿∞‰ Ò¬∆ ¿∞Í≈Ò∂ ’È Á≈ √πfi≈¡ ¿∞µÌ ’∂ √≈‘Ó‰∂ ¡≈«¬¡≈Õ
«¬√∂ ÁΩ≈È √≥«ÚË≈È «Úº⁄ ’∞fi
º ˜»∆ √Ø˪ Ú∆ √Ï√≥ÓÂ∆ È≈Ò ’∆Â∆¡ª ◊¬∆¡ªÕ ¡≈¿∞‰ Ú≈Ò∂
√Ó∂∫ «Úº⁄ Ïæ«⁄¡ª Á∆¡ª ◊Â∆«ÚË∆¡ª ”Â∂ ÚË∆¡≈ √Ó≈‹ ¿∞√≈∆ Ò¬∆ ¡À‹’
» «∂ ‡Ú √ÀÓ∆È≈ª Á∆ ÒÛ∆
⁄Ò≈¿∞‰ Á∆ ÔØ‹È≈ ω≈¬∆ ◊¬∆Õ «¬√ Â∑ª √π√≈«¬‡∆ Á∂ ’Ò≈’≈ ÓÀ∫Ïª ¡Â∂ √«‘ÔØ◊∆ ’Ò≈’≈ª Á∆
ÚºË ÂØ∫ ÚºË √∂Ú≈Úª ÒÀ‰ Ò¬∆ √πfi≈¡ Í∂Ù ’∆Â∂ ◊¬∂Õ Í«‘Òª Úª◊ ‘∆ Úº÷ Úº÷ √‘≈«¬’ ’Ó∂‡∆¡ª ω≈
’∂ Íz◊
Ø ≈Óª ˘ ÍzÌ≈ÚÙ≈Ò∆ Â∆’∂ È≈Ò È∂Í∂ ⁄≈Û∑È Ò¬∆ ’Ø«ÙÙ≈ ‹≈∆ º÷‰ Á∂ √πfi≈¡ È؇ ’∆Â∂ ◊¬∂Õ
‘Ø ‹ÈÂ’ ‹Ê∂ÏÁ
≥ ∆¡ª È≈Ò Ò ’∂ Íz◊
Ø ≈Ó ’È Á∆ ÙÒ≈ÿ≈ ’∆Â∆ ◊¬∆Õ
ÈÚ∆∫ ’≈‹’≈È∆ Á∆ ⁄؉ ÂØ∫ Í«‘Òª «Í¤Ò∆ ’Ó∂‡∆ ˘ Ì≥◊ ’’∂ ¡≥«Óz «„ºÒ∫Ø , ÍÓ‹∆ ϫÛ≥◊
¡Â∂ Ó«‘≥Á Ú≈Ò∆¡≈ Â∂ ¡Ë≈« ’Ó∂‡∆ È∂ ÈÚ∆∫ ’≈‹’≈È∆ Á∆ ⁄؉ ’Ú≈¬∆Õ «¬√ ⁄؉ «Úº⁄
ÏÒ≈‹ ÙØ’-‹Ê∂Ï≥Á’ ’∞¡≈‚∆È∂‡, «ÈÓÒ √≥Ë»-ÍzÏ≥Ë’∆ ’∞¡≈‚∆È∂‡, ȤºÂ ÏÁ∂Ù≈, ‚≈.
’≈Ó≈◊≈‡≈ Áπ÷ªÂ Á∆ Ó≈¯∆ Ò¬∆ Ë≥ÈÚ≈Á
Í Ó∂Ú≈ «√≥ÿ ˘ Ù‘∆Á∆ Â∂ Ï‹Ï‹ Áπ÷ªÂ Ò¬∆ ˜∞Ó≥ Ú∂ ≈ ’Ω‰?
Ï∆Â∂ ‘¯Â∂ ’ÀÒ◊∆ Á∂ Àµ‚ ¡À¯ ¡ÀÓ
∂ ‚ ∆˙ ¿∞ µ Â∂ «Ù∆ È≈◊ È≈ˇ «¬º ’
ÓπÒ≈’≈ ÁΩ≈È ’È∂‚∆¡È Í≥‹≈Ï∆ Ò∂÷’
«¬’Ï≈Ò ≈Ó» Ú ≈Ò∆¡≈ ¡Â∂ √∆ Á∆
√◊Ó∆’≈ Ï∆Ï∆ Í«Ó≥Á √ÚÀ⁄ È∂,
’ÀÈ‚
∂ ≈ Á∆ «ÒÏÒ √’≈ Á∂ ÍzË≈È Ó≥Â∆
‹√«‡È ‡»‚Ø ÚºÒ∫Ø, √Ω √≈Ò Í«‘Òª Ú≈Í∂
’≈Ó≈◊≈‡≈ Ó≈» Á∂ ¡«Â¡≥ «ÿÈ≈¿∞‰∂
Áπ÷ªÂ Ò¬∆ Í≈Ò∆ÓÀ∫‡ «Úº⁄ Ó≈¯∆ Ó≥◊‰
Á∆ ÁÒ∂∆ ¡Â∂ ¯≈ı«ÁÒ∆ Á∆ Íz√≥√≈
’«Á¡ª, Ï∆Â∂ √Ó∂∫ Á∆¡ª √’≈ª ÚºÒ∫Ø ,
√Ω √≈Ò Í«‘Òª ’ÀÈ∂‚≈ Á∆ √’≈ Á∂
¡Û∆¡Ò, È√ÒÚ≈Á∆, ¡Â∂ ˆÀ-«¬È√≈È∆ Úº¬∆¬∂
Ò¬∆ Óπ¡≈¯∆ Ó≥◊‰ ÂØ∫ ’∆Â∆ ‡≈Ò-Ó‡Øˇ ˘, Ï∆Â∂
’∞fi Ú«∑¡ª ÁΩ≈È ¡≈¬∆¡ª √’≈ª Á∂ ÓȪ «Úº⁄
¤∞Í∂ È√ÒÚ≈Á Á∆ «ÈßÁ≈ Ú∆ ’∆Â∆Õ ˆΩ-ÂÒÏ ‘À
«’ √Ω √≈Ò Í«‘Òª, Ì≈Â∆¡ª Á∆ ’ÀÈ‚
∂ ≈ «Úº⁄
¡≈ÓÁ ˘ Ø’‰ Ò¬∆ ˙√ Ú’Â Á∆ ’ÀÈ‚
∂ ≈ √’≈
È∂ «¬‘ ’≈˘È ω≈ «ÁºÂ≈ √∆ «’ ’ÀÈ‚
∂ ≈ Á∂ √ÓπÁ
≥ ∆
‡ ¿∞µÍ «√¯ ¿∞‘Ȫ ¡Ú≈√∆¡ª ˘ ¡≥Á ¡≈¿∞‰
Á∆ «¬‹≈˜Â «ÁºÂ∆ ‹≈Ú∂◊∆ «‹‘Û∂ ÁπÈ∆¡ª Á∆ «’√∂
Ï≥Á◊≈‘ ÂØ∫ «√ºË∂ ’ÀÈ‚
∂ ≈ ¡≈¿∞‰◊∂Õ ◊∞«ÁºÂ «√≥ÿ
È≈Ó∆ «¬º’ Í≥‹≈Ï∆ ‹Í≈È ÂØ∫ «’≈¬∂ ”Â∂ Ò¬∂ ’≈Ó≈
◊≈‡≈Ó≈» ‹‘≈˜ ≈‘∆∫ CGF Óπ√≈¯ª ˘ ÒÀ ’∂ ‹ÁØ∫
ÚÀÈ’»Ú Á∆ Ï≥Á◊≈‘ ¿∞µÍ Í‘∞«≥ ⁄¡≈ ª ’ÀÈ‚
∂ ≈
Á∆ È√ÒÚ≈Á∆ √’≈ È∂ ÒßÓª √Óª ‹‘≈˜ ˘
«’È≈∂ Òº◊‰ ÂØ∫ ‚º’∆ º«÷¡≈ ¡Â∂ Óπ√≈¯ª ˘
÷º‹ˇ-÷π¡≈ ’ ’∂ ¡÷∆ CED Óπ√≈¯ª √Ó∂Â
‹‘≈˜ ˘ Ú≈«Í√ Ì≈Â ÚºÒ ˘ ˺’ «ÁºÂ≈Õ ’ÀÈ‚
∂ ≈
Ì≈Â∆-Í≈«’√Â≈È∆ ÒØ’ Ï∆Â∂ ÁØ Á‘≈«’¡ª ÂØ∫,
’≈Ó≈◊≈‡≈ Ó≈» Á∂ È√ÒÚ≈Á∆ Áπ÷ªÂ Ò¬∆ ’ÀÈ‚
∂ ≈
Á∆ Í≈Ò∆ÓÀ∫‡ «Úº⁄ Ó≈¯∆ Ó≥◊‰ ¿∞µÍ ˜Ø «Á≥Á∂
¡≈ ‘∂ √È Í «¬‘Ȫ √≈Òª ÁΩ≈È ¡≈¬∆¡ª
«ÒÏÒ ¡Â∂ ‡Ø∆ √’≈ª Ó≈¯∆ Ó≥◊‰ ÂØ∫ ‡≈ˇÓ‡Øˇ
’∆ ◊¬∆¡ªÕ «Ù∆ È≈◊ È≈ˇ ◊ºÒÏ≈ ÁΩ≈È
ÁØ‘ª ÏπÒ≈«¡ª È∂ «¬√ ÂºÊ ˘ ¿∞‹≈◊ ’∆Â≈ «’
¡◊ ’≈Ó≈◊≈‡≈ Ó≈» ˘ Ú≈«Í√ ÓØÛÈ≈ È√ÒÚ≈Á∆
√’≈ Á∆ Úº‚∆ ◊ÒÂ∆ √∆, ª ¿∞√ Áπ÷ªÂ È≈ˇ
√≥ÏË
≥  ÏÁÈ≈Ó ÷π¯∆¡≈ ÍπÒ√ ¡¯√ ‘≈Í«’È Á≈,
Ù‘∆Á Ó∂Ú≈ «√≥ÿ ÚºÒ∫Ø ’∆Â≈ ¿∞‘ ’ÂÒ Ú∆ ‹≈«¬˜
√∆ «‹‘Û≈ Ó∂Ú≈ «√≥ÿ ˘ ¬∂√ Ò¬∆ ’È≈ «Í¡≈
«’¿∞∫«’ ‘≈Í«’È È∂ ¡≈͉∂ È√ÒÚ≈Á∆ Úº¬∆¬∂ ¡Â∂
˺’÷
∂ Ø ∆¡ª ≈‘∆∫, ’≈Ó≈◊≈‡≈ Ó≈» È≈Ò ‹∞Û∂ Í≥‹Ï∆¡ª
Á≈ ‹∆‰≈ ÁπÌ
º  ’∆Â≈ ‘Ø«¬¡≈ √∆Õ «¬√∂ Â∑ª ¿∞√
’ÂÒ∂¡≈Ó Á∆ Óπ¡≈¯∆ Ú∆ Ó≥◊‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ‘À «‹‘Û≈
’≈Ó≈◊≈‡≈ Ó≈» Á∂ Óπ√≈¯ª È≈ˇ Ï‹Ï‹ ÿ≈‡ ¿∞µÍ
¿∞µÂÈ √Ó∂∫ ÏÂ≈ÈÚ∆ ÍπÒ√ È∂ ÚÂ≈«¬¡≈Õ «¬√
’ÂÒ∂¡≈Ó «Úº⁄ AI Óπ√≈«¯ ◊ØÒ∆¡ª È≈Ò ¿∞‚≈¡
«ÁºÂ∂ ◊¬∂ √ÈÕ «¬’Ï≈Ò ≈Ó»Ú≈Ò∆¡≈ È∂ ª «¬√
◊ºÒ ¿∞µÍ Ú∆ ˜Ø «ÁºÂ≈ «’ AIAI ˘ «Ú√≈÷∆ Á∂
√Ó∂∫ ÏÂ≈ÈÚ∆ ‹ÈÒ ‚≈«¬ ÚºÒ∫Ø ¡≥«ÓzÂ√ Á∂
‹«Ò¡ª Ú≈Ò∂ Ï≈◊ «Úº⁄ √À∫’Û∂ Í≥‹≈Ï∆¡ª ¿∞µÍ
Ú∑≈¬∆¡ª ◊ØÒ∆¡ª Á∆ Óπ¡≈¯∆ Ú∆ ÏÂ≈È∆¡ª √’≈
ÚºÒ∫Ø Ó≥◊∆ ‹≈‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ‘ÀÕ «¬’Ï≈Ò È∂ ’ÀÈ‚
∂ ≈ Ú√Á∂
Í≥‹≈Ï∆¡ª ˘ Ï∂ÈÂ∆ ’∆Â∆ «’ ’ÀÈ‚
∂ ≈ Ú◊∂ Ï‘∞√«Ì¡≈⁄≈∆ ÓπÒ’ «Úº⁄ Ï‘∞ ‘∆ «˜Ó∂Ú≈∆ Ú≈Ò≈
Úº¬∆¡≈ ¡ı«Â¡≈ ’ ’∂ «Ú⁄È≈ ⁄≈‘∆Á≈ ‘À ª
«’ √≈‚∂ Ì≈¬∆⁄≈∂ Á≈ ¡’√ È≈ «Ú◊Û∂Õ ¿∞‘Ȫ
◊∞ÁÚ≈«¡ª «Úº⁄ ¡’√ ‘∆ ‘∞Á
≥ ∂ ÷»È∆ ‡’≈Úª
¡Â∂ ‘Ø ¡‰√π÷≈Ú∆¡ª ÿ‡È≈Úª ÂØ∫ ◊∞˜
∂ ’È Á∆
Ï∂ÈÂ∆ ’∆Â∆Õ
«¬’Ï≈Ò
ÏÒ«‹≥Á √∂÷Ø∫-¡À‹»’∂ÙÈ ¡Â∂ ‘‹∆ Ï∂Á∆-Ó∆‚∆¡≈ ’∞¡≈‚∆È∂‡ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ ¡≥«Óz «„ºÒØ∫, ÏÒÁ∂Ú
«‘Í≈, ‘Ï≥√ ÓºÒ∑∆, ÈÚ«’È «√ºË», Ùz∆ÓÂ∆ √π«≥Á ÙØ’ ¡Â∂ √Ø‘‰ „∆∫‚√≈ √Ï√≥ÓÂ∆ È≈Ò
’≈‹’≈‰∆ ÓÀ∫Ï ⁄π‰∂ ◊¬∂Õ ⁄؉ ÂØ∫ Ï≈Á ‹Ê∂Ï≥Á’ ’∞¡≈‚∆È∂‡ È∂ ÈÚ∆∫ ⁄π‰∆ ’Ó∂‡∆ ÚÒØ∫ √Ó»‘
ÓÀ∫Ïª Á≈ Ë≥ÈÚ≈Á ’«Á¡ª «’‘≈ «’ ¿∞‘ √≥Ì≈Ò∆ ◊¬∆ «‹≥Ó∂Ú≈∆ ˘ √Ì Á∂ √«‘ÔØ◊ È≈Ò Í»∆
ÂÈ-Á∂‘∆ È≈Ò «ÈÌ≈¿∞‰◊∂Õ
Ó¬∆ B@AF
25
Ï≈Í» ‹∆ «√≥ÿ ÂØ∫ «√º÷ «’¿∞∫ ω∂
ÏÒÏ∆ «√≥ÿ ‚≈Ò≈
I@E-HDH-IDFG
Á≈Á∆ Á∂ Áº√‰ ÓπÂ≈Ï’ Ó∂∂ «ÍÂ≈ ‹∆ Ì≈Ú Ï≈Í» ‹∆ Á≈
‹ÈÓ √≥È AIAB «Úº⁄ ‘Ø«¬¡≈ √∆Õ √Ì ÂØ∫ Úº‚∂ Ì≈ Â∂ «Â≥È
Úº‚∆¡ª ÌÀ‰ª Á≈ ¤Ø‡≈ Ú∆≈ ‘؉ ’≈È ¿∞‘Ȫ ˘ Í»≈ Ò≈‚
Â∂ Ï∂‘Á
º «Í¡≈ «Ó«Ò¡≈Õ ¡º‹ Ì≈Ú∂∫ ‚≈Ò∂ ÂØ∫ ÓØ◊∂ ‹≈‰≈
Ï∂‘Á
º √π÷≈Ò≈ ‘À Í ¿∞‘Ȫ √«Ó¡ª «Úº⁄ √Û’ª
È≈ ‘؉ ¡Â∂ ¡≈Ú≈‹≈¬∆ Á∂ √≈ËÈ È≈ ‘؉
’≈È ¿∞‘Ȫ È∂ ¡≈͉∆ ÍÛ∑≈¬∆ ÷≈Ò√≈
√’»Ò ÓØ◊∂ ‘Ø√‡Ò «Úº⁄ «‘ ’∂ ’∆Â∆Õ ÷≥‚
«ÿ¿∞ ª ¡≈Ó ◊ºÒ √∆ «’¿∞∫«’ ÿ∂ ÒÚ∂∆¡ª
‘؉ ’≈‰ «ÿ¿∞ Á≈ ’ج∆ ÂØÛ≈ È‘∆∫ √∆Õ
Í «Î Ú∆ ‹ÁØ∫ ’Á∂ ÿ ⁄ ’ج∆ ÷≈√
⁄∆‹ ωÁ∆ ª ÿ Á≈ ’ج∆ È≈ ’ج∆ ‹∆¡
Ï≈Í» ‹∆ ˘ ‘Ø√‡Ò «Úº⁄ Á∂ ’∂ ¡≈¿∞∫Á≈Õ
÷≈Ò√≈ √’»Ò Á∂ Ó‘ΩÒ «Úº⁄ «‘ ’∂ ¿∞‘ ¿∞‘
«ÈºÂÈ∂Ó∆, ÙË≈Ú≈È Â∂ ¡≥«ÓzÂË≈∆ «√≥ÿ √‹
◊¬∂Õ √∂Ú≈ Ì≈Ú Âª «Ú√∂ «Úº⁄ ‘∆ «Ó«Ò¡≈ √∆Õ
¿∞‘Ȫ «ÁȪ «Úº⁄ ÍÛ∑È «Ò÷‰ ’ج∆ «ÚÒ≈ ‘∆
‹≈‰Á≈ √∆Õ «ÈÓ √πÌ≈¡ Á∂ ‘؉ ’≈È «Í≥‚ Á∂
Ï‘∞«◊‰Â∆ ÒØ’ «⁄º·∆¡ª ÍÛ∑≈¿∞‰ Â∂ «Ò÷≈¿∞‰ Ò¬∆ ¿∞‘Ȫ
’ØÒ ¡≈¿∞‰≈ ‘∆ Í√≥Á ’Á∂ √ÈÕ ‹ºÁ∆ ÍπÙÂ∆ ÷∂Â∆Ï≈Û∆ Á≈
’≥Ó ÚË∆¡≈ ⁄ÒÁ≈ √∆ Í ¿∞‘Ȫ Á∆ ÷∂Â∆ Ï≈Û∆ Á∂ ’≥Ó «Úº⁄
÷≈√ «ÁÒ⁄√Í∆ È‘∆∫ √∆Õ «√≥ÿ≈Íπ ¡Â∂ ÓÒ∂Ù∆¡≈ ◊¬∂ Í
¿∞µÊ∂ ‹∆¡ È≈ Ò≈«¬¡≈ Â∂ Ú≈Í√ «Í≥‚ Í ¡≈¬∂Õ ¿∞‘Ȫ Á∆
̱¡≈ Á∆ ÒÛ’∆ ≈«¬Íπ ◊∞‹
º Ú≈Ò «Ú¡≈‘∆ ‘ج∆ √∆ «‹≥Ȫ∑ Á≈
’Ò’ºÂ∂ ‡ª√ÍØ‡ Á≈ ⁄≥◊≈ ’≈ØÏ≈ √∆Õ ¿∞Ȫ∑ È∂ √Ò≈‘ «ÁºÂ∆
«’ ◊∞«Á¡≈Ò (Ó∂∂ «ÍÂ≈ ‹∆ ) ˘ ÊØÛ∂ Ï‘∞ ÍÀ√∂ Á∂ ’∂ ’Ò’ºÂ∂
Ì∂‹ «Á˙ ¡√∆ ¿∞√ ˘ ‡º’ ‹ª Ϻ√ ÒÀ «Á¡ª◊∂Õ ÿ«Á¡ª Á∂
’«‘‰ Â∂ ¿∞√ Í«Ú≈ È≈Ò √È∂‘ ‘؉ ’’∂ fiº‡ ’Ò’ºÂ∂
‹≈‰ Ò¬∆ «Â¡≈ ‘Ø ◊¬∂ Õ ¿∞‘Ȫ Á∂ È≈Ò «Ò‹≈‰ Ò¬∆ «Â≥È
√Ω ∞ͬ∂ Á≈ Ï≥ÁÏ
Ø √ ’∆Â≈ «◊¡≈Õ «¬≥È∆ ’Ó È≈Ò Ó≥ÁÚ≈Û∂
Á∂ ¿∞‘Ȫ «ÁÈ≈ «Úº⁄ Í≥‹ ¬∂’Û ÂØ∫ Ú∆ ÚºË ˜Ó∆È ÷∆Á∆ ‹≈
√’Á∆ √∆Õ «‹√ «ÁÈ Ï≈Í» ‹∆ ‘Øª È∂ ’Ò’ºÂ∂ ‹≈‰≈ √∆ ¿∞√∂
«ÁÈ ◊∞¡ª„∆¡ª È∂ ¡÷≥‚ Í≈· º«÷¡≈ √∆Õ ◊∞¡ª„∆¡≈ È∂
Ú≈√Â≈ Í≈«¬¡≈ «’ ¿∞‘Ȫ Ú◊∂ ÙË≈Ú≈È Á∆ √∂Ú≈ «ÏȪ
«¬‘ Í≈· ¡Ë»≈ ‘∂◊≈Õ Ï≈Í» ‹∆ ’ÁØ∫ «’√∂ ˘ ‹Ú≈Ï Á∂‰
Ú≈Ò∂ √È fiº‡ ∞’‰ Ò¬∆ «Â¡≈ ‘Ø ◊¬∂ Â∂ √∂Ú≈ «Úº⁄
∞fi
º ◊¬∂Õ Í≈· Á∆ Á»‹∆ ≈ Ú∆ √≈∆ ≈ ‹≈◊‰
Ú≈Ò≈ ’ج∆ ‘Ø È≈ ÒºÌ≈Õ Á»‹∆ ≈ √∂Ú≈ «Úº⁄
ÏÀ«·¡ª È∆∫Á ¿∞Â∫Ø Á∆ ÍÀ ◊¬∆ Â∂ ’Ò’ºÂ∂
«Ò‹≈‰ Ò¬∆ ‹∂Ï «Úº⁄ º÷∂ ‘ج∂ √≈∂∂ ÍÀ√∂
◊≈«¬Ï ‘Ø ◊¬∂ «‹√ Á≈ Ï≈¡Á «Úº⁄ ÍÂ≈
Òº◊‰ Â∂ Ú∆ ¿∞‘ ̺Á ÍπÙ √≈Î Óπ’
º 
«◊¡≈Õ ¿∞√ √Ó∂∫ Íπ¤
º ÍÛÂ≈Ò ’È Â∂ ’∞fiº
Ú∆ «ÍÛ ÍºÒ∂ È≈ «Í¡≈Õ «’√∂ Ú∆ ‹≈◊ ‘∂
«Ú¡’Â∆, Í≈· ’ ‘∂ Í≈·∆ Â∂ «’√∂ ÿ
Ú≈Ò∂ ‹ª «’√∂ ‘Ø È∂ ÒÛ ÍºÒ≈ È≈ ÎÛ≈«¬¡≈Õ
Ï≈Í» ‹∆ Á≈ ÓÈ «¬√ ÿ‡È≈ Â∂ Ï‘∞ «‹¡≈Á≈
¡Ú≈˜≈ ‘Ø «◊¡≈Õ ¿∞‘ ¡≈͉∂ ÓÈ È≈Ò «Ú⁄≈
’È Òº◊∂ «’ ◊zÊ
≥ √≈«‘Ï Á∂ ‘Ø ‘∂ Í≈· √≈‘Ó‰∂
¡«‹‘∆ ÿ‡È≈ «’Ú∂∫ ‘Ø √’Á∆ ‘À ¿∞‘ ¡≈√Ê≈ º÷∂ ª «’√
Â∂ º÷Õ∂ ÍÂ≈ È‘∆∫ ¿∞‘Ȫ Á∂ ÓÈ «Úº⁄ ’∆ ¡≈¬∆ ¿∞‘ «√ºË≈ ÿ ◊¬∂
Â∂ «’Í≈È ¿∞Â≈ «ÁºÂ∆ Â∂ «√≥ÿ ÂØ∫ «√º÷ ω ◊¬∂ Â∂ ¡≈Ó ÒØ’ª
Úª◊ Ï≈‰∆ Á≈ Í≈· ’È Á∆ ʪ ¿∞√ ¡Ê ÌÍ» ¡«Ë¡È
’È Òº◊∂ ª «’ ’∞fiº «√æ«÷¡≈ ‹≈ √’∂Õ«¬√ Á∂ È≈Ò ‘∆ ◊∞Ï≈‰∆
ÂØ∫ «ÏȪ ‘Ø Íπ√Â’ª Á≈ ¡«Ë¡È Ú∆ ’È Òº◊Õ∂ Íz∆ÂÒÛ∆ Á∆¡ª
«Ò÷ª È∂ ¿∞Ȫ∑ Â∂ Ï‘∞ ÍzÌ≈Ú Í≈«¬¡≈ Â∂ ¿∞√Á∂ ͺ’∂ Í≈·’ ω
◊¬∂ Â∂ √≈∆ ¿∞Ó «√º÷ ω ’∂ «√÷Á∂ ‘∆ ‘∂Õ ’Ò’ºÂ∂ ‹≈ ’∂
Ï≥◊≈Ò∆¡ª Á∆ √Ø⁄ Á≈ ÍzÌ≈Ú Ú∆ ¿∞‘Ȫ Â∂ «Í¡≈Õ ‘ ◊ºÒ ˘ √Ø⁄
’∂ √Ófi ’∂ ¡≈͉≈ ‹∆Ú‰ ÏÂ∆ ’È Òº◊Õ∂ ¿∞‘Ȫ «¬√∂ √Ø⁄
¡Ë∆È «‘≥Á√
π Â≈È Á∆ ‹≥◊∂ ¡≈˜≈Á∆ Ò«‘ «Úº⁄ Ú∆ ¡≈͉≈
ÔØ◊Á≈È Í≈«¬¡≈Õ «’√∂ Ú∆ ⁄∆‹ Â∂ ¡≥Ë «ÚÙÚ≈√ ’È Á∆ ʪ
Â’ Á∂ ¡≈Ë≈ Â∂ ¡≈͉∆ √ÎÒ «‹≥Á◊∆ «ÏÂ≈¬∆Õ
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
ͺÂ √≈«‘ ¡Â∂ √≥◊∆ √∆¡ª Á∂ Ȫ
«Í¡≈«˙!
Ϙπ◊ Ò∂÷’ Í»È «√≥ÿ ͪË∆ Á≈ Í≥‹≈Ï∆ Ú≈Â’ Ò∂÷‰ Â∂ √≥◊∆Â
¡«Ë¡ÀÈ «Ú⁄ «ÚÙ∂٠Ȫ ‘ÀÕ ¿∞‘ √«Ì¡≈⁄≈, √≥◊∆ Â∂ ◊∞Ï≈‰∆ Ï≈∂ «Ò÷‰
Ú≈Ò≈ ÍzÓ≈«‰’ Ò∂÷’ ‘ÀÕ «¬√ ÷∂Â «Ú⁄ ¿∞√ Á≈ «ÚÙ∂Ù ÔØ◊Á≈È ‘ÀÕ ¿∞√ ÂØ∫
√∂Ë Â∂ Íz∂È≈ ÒÀ ’∂ ¡È∂’ª √≈«‘Â/√≥◊∆ Íz∂Ó∆ Íz∂∂ ◊¬∂ ‘ÈÕ ¿∞√ È∂ ’¬∆
Íπ√Â’ª ⁄∆¡ª ‘ÈÕ Í≈·’ ¿∞‘Á∆ ÒÀ¡Ó¬∆ «Ò÷ ÍÛ∑«Á¡ª √, ≥◊, √π◊Ë
≥
Á≈ √Ú≈Á Ó≈‰Á∂ √Ù≈ ‘∞Á
≥ ∂ ‘ÈÕ ‹∆ÚÈ Á∂ ¡º· Á‘≈«’¡ª ÂØ∫ ÚºË ÒßÓ∂ √Ó∂∫
ÁΩ≈È ¿∞√ È∂ Ï‘∞-ͺ÷∆ «Ò÷ª «Ò÷∆¡ª ‘ÈÕ ¿∞√ ’ØÒ ÙÏÁª Á∂ ‘∞√È ˘
ͤ≈ȉ, ÂÂ∆ω Â∂ «Ú¿∞∫‰ Á∆ ¡ÒØ’≈∆ √ÓºÊ≈ ‘ÀÕ ¿∞‘ ’«ÚÂ≈ «Ò÷‰
Úª◊ ÙÏÁª Â∂ Ú≈’ª ˘ ‹ØÛÁ≈ Ï∆ÛÁ≈ ‘ÀÕ ÙÏÁª Á∆ «¬√ √π‘‹∆Ò∆ ‹Û Á∂
‹ÒΩ¡ «Ú⁄Ø∫ «˜≥Á◊∆ Á∂ Ï‘∞◊
≥ ∂ fiÒ’≈∂ «ÓÒÁ∂ ‘ÈÕ
ͪË∆ ’ÀÈ∂‚≈ Á≈ √◊Ó Ò∂÷’ ‘ÀÕ Í≥‹≈Ï ¡Â∂ ¿∞µÂ∆ ¡Ó∆’≈ «Ú⁄
Ú√Á∂ ͪË∆ Á∂ √È∂‘∆¡ª È∂ ¯À√Ò≈ ’∆Â≈ ‘À «’ Í≥‹≈Ï∆ √≈«‘ ˘ Ú‚ÓºÒ
∞ ∆ Á∂‰
Á∂‰ Ú≈Ò∂ Ï≈’Ó≈Ò, Ï∂ˆ˜ Â∂ «¬È≈Óª √ÈÓ≈Ȫ ÂØ∫ Ï∂«È¡≈˜ «¬√ Ó≈‰ÓºÂ∂
Ò∂÷’ Á≈ ¡«ÌÈßÁÈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂Õ «¬√ ÒÛ∆ «Ú⁄ √Ì ÂØ∫ Í«‘Òª Í»È «√≥ÿ
ͪË∆ Ï≈∂ Íπ√Â’ Íz’≈Ù ’È Á≈ ¯À√Ò≈ ’∆Â≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ √º‹‰ª-√È∂‘∆¡ª
È∂ «¬√ Íπ√Â’ ˘ √≥Í≈Á ’È Á∆ «˜≥ÓÚ
∂ ≈∆ ÓÀ˘ √Ω∫Í∆ ‘ÀÕ
Â∞√∆∫ ͪË∆ ‹∆ Á∂ È∂ÛÒ∂ ‹≈‰’≈, «ÓºÂ, Í≈·’ Â∂ √È∂‘∆ ‘ØÕ ¡√∆∫
⁄≈‘∞Á
≥ ∂ ‘ª «’ Â∞√∆∫ ͪË∆ ‘∞ª È≈Ò √≥ÏË
≥  Ô≈Áª, ¿∞‘Ȫ Á∆¡ª Íz≈ÍÂ∆¡ª,
¿∞‘Ȫ Á∆ Ùı√∆¡Â Á∂ «Ú«Ì≥È Í«‘Ò»¡ª Ï≈∂ ‹ª ‹Ø ’∞fi Ú∆ Â∞√∆∫ ¿∞‘Ȫ Ï≈∂
Ó«‘√»√ ’Á∂ ‘Ø, √≈˘ CA Ó¬∆ B@AF º’ «Ò÷ Ì∂‹‰ Á∆ «’Í≈ ’ØÕ Â∞√∆∫
¡≈͉∆ «Ò÷ ‡≈¬∆Í ’/’Ú≈ ’∂ ÓÀ ˘ Ó∂  ∂ ¬∆-Ó∂ Ò ÍÂ∂
[email protected] ”Â∂ Ì∂‹ √’Á∂ ‘ØÕ ÎØÈ: √Ú‰ «√≥ÿ
I@E-GII-AFFA Ïz∫À ͇ÈÕ
«Í¡≈ È≈Ò Â∞‘≈‚≈, √Ú‰ «√≥ÿ
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
26
Ó¬∆ B@AF
Ó¬∆ «ÁÚ√ Á∂ Ù‘∆Áª ˘ Ù˪‹Ò∆
ÏÀ∫͇È/‘‹∆ Ï∂Á∆
◊∂‡ ‡Øª‡Ø ¬∂∆¬∂ Á∆¡ª Úº÷-Úº÷
‹ÈÂ’ ‹Ê∂ÏÁ
≥ ∆¡ª Â∂ ¡≈Ë≈« ω∆
Ó¬∆ «ÁÚ√ ’Ó∂‡∆ ÚÒØ∫ ¡≥Â-≈Ù‡∆
Ó‹Á» «ÁÚ√ ÓÈ≈«¬¡≈ «◊¡≈ Õ «¬√
«Úº ⁄ Ì≈◊ ÒÀ ∫ «Á¡ª Íz Ø ◊ À « √Ú
È∂Í≈Ò∆˜«¬È ¡ÓÀ«’≈ ÚÒØ∫ ⁄≥Á≈Ì∞‹
≈¬∂ È∂ È∂Í≈Ò «Úº⁄ Ó‹Á» Ò«‘ Á≈
«˜’ ’«Á¡ª Ó‹Á» Ò«‘ Á∂ Ù‘∆Áª
˘ Ô≈Á ’∆Â≈Õ ’Ó∂ ‡ ∆ ¡≈Î
Í≈«’√Â≈È∆ ’È∂‚∆¡È Á∂ ¡≈«Î ≈‹≈
È∂ Ó‹Á» √≥ÿÙ ≈‘∆∫ ’≥Ó Á∂ ÿ≥‡∂
ÿ‡≈¿∞‰ Ò¬∆ ’∆Â∆ ‹ÁØ-‹«‘Á Á≈
Ú‰È ’∆Â≈Õ ““√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜””
Á∂ √Ï-¡À‚∆‡ ‚≈. ‘Á∆Í «√≥ÿ È∂
«’‘≈ «’ «Ó‘ÈÂ’Ù Ú◊ ÷≈√ ’
¡Ω   Ú’ª ˘ «˜¡≈Á≈ «√‘Â
√‘»Òª Á∆ ÒØÛ ‘À «’¿∞∫«’ ¿∞È∑ª È∂
«’ Ú∂ ⁄ ’∂ ¡≈͉∂ Í«Ú≈ Á∆
Í≈Ò‰≈ ’È∆ ‘∞Á
≥ ∆ ‘À ‹ÁØ∫ «’ ’≈ÍØ‡
∂
√À’‡ ˘ «√Î ¡≈͉∂ ÓπÈ≈Î∂ È≈Ò
√Ø’≈ ‘∞Á
≥ ≈ ‘À Õ
’ÒÓª Á∂ ’≈ÎÒ∂ ÚÒØ∫ ÏØÒ«Á¡ª
’∞Ò«Ú≥Á ÷«‘≈ È∂ ¡≈‹∆ ’≈«Ó¡≈,
Î≈Ó Ú’ª, ÈÀÈ∆‹ ¡Â∂ ¡≥Â≈Ù‡∆
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª Á∆¡ª Ó‹Ï»∆¡ª ’≈È
¿∞‘Ȫ Á∂ ‘∞Á
≥ ∂ ÙØÙ‰ Á≈ «˜’ ’«Á¡ª
Áº«√¡≈ «’ «¬√Á≈ ¡√ √≈∂ ’≈«Ó¡ª
”Â∂ ÍÀ∫Á≈ ‘À «‹‘Û≈ «’ Ï‘∞ ‘∆ «⁄≥Â≈
Á≈ «ÚÙ≈ ‘ÀÕ È≈Ê ¡ÓÀ«’È Â’Ù∆Ò
√π√≈«¬‡∆ Á∂ ¡À‹±’∂ÙÈ-’∞¡≈‚∆È∂‡
‚≈. ÏÒ«‹≥Á √∂÷∫Ø È∂ ¡Ó∆’≈ Á∂ Ù«‘
«Ù’≈◊Ø ÂØ∫ Ù∞» ‘ج∆ Ó‹Á» Ò«‘ Á∂
«¬«Â‘≈√ Ï≈∂ ⁄≈ȉ≈ Í≈¿∞∫Á∂ ‘ج∂ ¿∞√
˘ ¡º‹ Á∂ ‘≈Ò≈ È≈Ò ‹ØÛ’∂ Ó‹Á»
Ò«‘ Á≈ √≥ÿÙ Ò◊≈Â≈ ‹≈∆ º÷‰
Á≈ √º Á ≈ «Áº  ≈Õ «¬≥ ‚ Ø ’È∂ ‚ ∆¡È
Ú’˜ Á∂ √π‹∆ √‘ØÂ≈ È∂ Ì≈Â
«Úº⁄ √Ø√«ÒÙ‡ Ó»ÚÓÀ∫‡ Á∂ «¬«Â‘≈√ ÂØ∫
√ث¡ª ˘ ‹≈‰» ’Ú≈«¬¡≈Õ È≈Ê
¡ÓÀ « ’È Â’Ù∆Ò √π √ ≈«¬‡∆ Á∂
ÍzÏË
≥ ’∆-’∞¡≈‚∆È∂‡ ÏÒ≈‹ ÙØ’ È∂
ÓØÁ∆ √’≈ Áπ¡≈≈ ’≈ÍØ∂‡ √À’‡
Á∂ «‘ºÂ Í»È Ò¬∆ «’Â∆ ‹Ê∂ÏÁ
≥ ∆¡ª
Â∂ «Ù’≥‹≈ ’√∂ ‹≈‰ Á∆ ◊ºÒ ’∆Â∆ Õ
ÒØ’-ͺ÷∆ ¡Â∂ Â’Ù∆Ò «Ú⁄≈Ë≈≈
º ÷ ‰ Ú≈Ò∂ ’∞ Ò Ï◊∆, Í≥ √ ≈∂ ‘Ø 
ÏπºË∆‹∆Ú∆¡ª Á∂ ’ÂÒª ˘ Ó≥ÁÌ≈◊≈
’≈ «Á≥Á∂ ‘ج∂ «’‘≈ «’ ¡«‹‘∂ ’ÂÒ
Ë≈«Ó’ ’º‡ÛÂ≈ Ú≈Ò∆ ≈‹È∆Â∆ ’≈È
‘∞Á
≥ ∂ ‘ÈÕ
‘«≥Á ‘∞≥ÁÒ È∂ ‘≈˜ √ث¡ª
˘ Ó¬∆ «ÁÚ√ ’Ó∂‡∆ Á∆ ÓºÁÁ Ò¬∆
Íz∂«¡≈Õ √∆.Í∆.√∆. Á∂ ‚ÀÚÓ’∆¡ È∂
¿∞‘Ȫ Á∆ ‹Ê∂Ï≥Á∆ ˘ «’Â∆¡ª Á∂
‘º’ª Á∆ ÷Ú≈Ò∆ ’≈ «ÁºÂ≈Õ ÏÒÁ∂Ú
«√≥ÿ ÍÁÓ È∂ Ó¬∆ «ÁÚ√ ˘ «’Â∆¡ª
Á≈ ÍπÏ Áæ√«Á¡ª Ì«Úº÷ «Úº⁄ «¬√
˘ Úº ‚ ∂ ͺ Ë  Â∂ ÓÈ≈¿∞ ‰ Ò¬∆
‘≈˜∆È ÂØ∫ ‘Ø ÚË∂∂ √≈Ê Á∆ Ó≥◊
’«Á¡ª ¿∞ ‘ Ȫ Áπ ¡ ≈≈ «Áº  ∂ ◊¬∂
√«‘ÔØ◊ Ò¬∆ Ë≥ÈÚ≈Á ’∆Â≈Õ
Í≥ ‹ ≈Ï∆ √º « Ì¡≈⁄≈’ Ó≥ ⁄ Á∂
√π÷Á∂Ú Ë≈Ò∆Ú≈Ò È∂ «’‘≈ «’ √≥ÿÙª
≈‘∆∫ Ó‹Á» Ú◊ È∂ ’≈Î∆ ’∞ºfi Íz≈ÍÂ
’∆Â≈ ‘ÀÕ ‘Ø Íz≈ÍÂ∆¡ª Ò¬∆ ‹ÁØ‹«‘Á ‹≈∆ º÷‰ Á∆ ÒØÛ ‘ÀÕ
«¬√ Íz Ø ◊ ≈Ó ÁΩ  ≈È ‘‹∆Â
Ï∂ Á ∆, ÏÒ‹∆ Ë≈Ò∆Ú≈Ò, ¡» ˜
≈‹Í»  ¡» ˜ (’È∂ ‚ ≈ «‹≥ Á ≈Ï≈Á
∂‚∆˙), ÏÒ‹∆ ÏÀ∫√ ¡Â∂ √πÓ∆ ÏÀ∫√
È∂ ¡≈͉∆¡ª ’«ÚÂ≈Úª ¡Â∂ ◊∆ª
≈‘∆∫ √ث¡ª È≈Ò √ªfi Í≈¬∆Õ ’≈:
ÙÓÙ≈Á «¬Ò≈‘∆ È∂ √«Â¡ª È≈Ò
√»⁄È≈Úª √ªfi∆¡ª ’∆Â∆¡≈Õ ““√Ø’≈ª
Á∆ ¡≈Ú≈˜”” Á∂ Á«Ú≥ Á  ±  ÚÒØ ∫
ÍzØ◊≈Ó Á∆ Î؇Ø◊z≈Î∆ ’∆Â∆ ◊¬∆Õ ¡≥Â
«Úº⁄ «’Â∆¡ª Á∂ ’ΩÓªÂ∆ ◊∆ È≈Ò
Ù‘∆Áª ˘ Ù˪‹Ò∆ Á∂ ’∂ ÍzØ◊≈Ó Á∆
√Ó≈ÍÂ∆ ’∆Â∆ ◊¬∆Õ ’≈: «ÚÒÎ‚
È∂ √≈∆ ’≈Ú≈¬∆ ˘ ÏÛ∂ √π⁄º‹∂ „≥◊
È≈Ò ⁄Ò≈«¬¡≈Õ «¬√ ÓΩ’∂ ““√Ø’≈ª
Á∆ ¡≈Ú≈˜”” ÚÒØ ∫ ÒØ ’ -ͺ ÷ ∆ Â∂
¡◊ª‘ÚË» Íπ √ Â’ª Á∆ Íz Á ÙÈ∆
Ò◊≈¬∆ ◊¬∆Õ
Ó¬∆ B@AF
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
27
Íz◊
Ω À«√Ú ’Ò⁄Ò ¡À√√
Ø ∆¬∂ÙÈ ’ÀÒ◊∆
√Ó≈‹Ú≈Á ‘∆ ÓÈ∞÷º ∆ Óπ’Â∆ Ó≈◊ Á≈ «¬º’Ø «¬º’ ≈‘
Í«‘Ò∆ Ó¬∆ Ù‘∆Áª ¡Â∂ √ÂÈ≈Ó ‹≥◊ÒÈ≈Ó≈ ˘ Ù˪‹Ò∆
’ÀÒ◊∆/Ó≈√‡ Ì‹È
ÍzΩ◊À«√Ú ’Ò⁄Ò ¡À√Ø√∆¬∂ÙÈ
’ÀÒ◊∆ Á∆ ’Ø√Ø ‘≈Ò «Úº⁄ ‘ج∆ Ó¬∆
Ó‘∆È∂ Á∆ Ó∆«‡≥◊ ÁΩ≈È Í«‘Ò∆ Ó¬∆ Á∂
Ù‘∆Áª √≥ÏË
≥ ∆ ÷πÒ
º ∑ ’∂ «Ú⁄≈ª ‘ج∆¡ªÕ
Úº÷-Úº÷ ÏπÒ≈«¡ª È∂ Í»≥‹∆Ú≈Á∆ ¡Â∂
√≈Ó≈‹Ú≈Á «Ú∞ºË ÒØ’ª ˘ «¬º’‹∞º‡
‘؉ Á≈ √ºÁ≈ «ÁºÂ≈Õ
√Ó≈◊Ó Á∆ Ù∞»¡≈ ¡ÓØÒ’
«√≥ÿ (’ÈÚ∆È, √«Ì¡≈⁄≈’ «Ú≥◊)
Á∂ «Ò÷∂ fi≥‚∂ Á∂ ◊∆ È≈ˇ ‘ج∆Õ «¬‘
◊∆ B@AE «Úº ⁄ Á∂ Ù Ì◊ ‘≈Ò
‹ÒßË «Úº⁄ ◊Á∆ Ï≈«Ï¡ª Á∂ Ó∂Ò∂ ”Â∂
«Á÷≈«¬¡≈ «◊¡≈ √∆Õ «¬√ ◊∆ «Úº⁄
◊Á Í≈‡∆ Á∂ A@@ √≈Ò Á∂ «¬«Â‘≈√
˘ Í∂Ù ’∆Â≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ ◊∆ ≈‘∆∫ AAF
Í≈Âª È∂ ◊Á∆ Ï≈«Ï¡ª ˘ √º ⁄ ∆
Ù˪‹Ò∆ Ì∂∫‡ ’’∂ ¿∞‘Ȫ ÂØ∫ Íz∂ ‰≈
ÒÀ‰ Á≈ √≥ÁÙ
∂ «ÁºÂ≈ ‘ÀÕ «¬√ ÂØ∫ Ï≈¡Á
Í«‘Ò∆ Ó¬∆ Á∂ Ù‘∆Áª ¡Â∂ √ÂÈ≈Ó
‹≥◊ÒÈ≈Ó≈ ˘ «¬º’ «Ó≥‡ Á≈ ÓΩÈ Ë≈
’∂ Ù˪‹Ò∆ Ì∂∫‡ ’∆Â∆ ◊¬∆Õ Ó≈√‡
Ì‹È È∂ √ÂÈ≈Ó Ï≈∂ Áº « √¡≈ «’
Ï√Â Á∂ ‹≥◊ˇª «Úº⁄ «‘ ’∂ Ï‘∞⁄«⁄ È≈ÚÒ “‹≥◊ÒÈ≈Ó≈” «Ò«÷¡≈
«‹√ ’’∂ ¿∞‘ √ÂÈ≈Ó ‹≥◊ÒÈ≈Ó≈ Á∂
Ȫ È≈ˇ ‹≈«‰¡≈ ‹≈‰ Òº«◊¡≈Õ ¿∞√
È∂ √≥√≈ Íz«√ºË È≈ÚÒ “√Í≈«‡’√” Á≈
Í≥ ‹ ≈Ï∆ «Úº ⁄ ¡È∞ Ú ≈Á Ú∆ ’∆Â≈Õ
«◊¡≈Ú∆∫ Á∆ ÍÛ∑≈¬∆ ¤º‚ ’∂ √≈≈
‹∆ÚÈ ÒØ ’ ª Á∂ Ò∂ ÷ ∂ Ò≈¿∞ ‰ Ú≈Ò∂
√ÂÈ≈Ó ˘ Ì≈ÚÍ» Ù˪‹Ò∆ «Á≥Á∂
‘ج∂ Ó≈√‡ Ì‹È È∂ «’‘≈ «’ √≥’‡Ó¬∆
√Ó∂ ∫ «Úº ⁄ ¿∞ ‘ Ȫ Á≈ Â∞  ‹≈‰≈
√Ó≈‹Ú≈Á∆ «Ú⁄≈≈Ë≈≈ Ò¬∆ È≈
Í»«¡≈ ‹≈‰ Ú≈ˇ≈ ÿ≈‡≈ ‘ÀÕ
√Ø‘È Ó≈È È∂ Ó¬∆ «ÁÚ√ Á≈
«¬«Â‘≈√ ¡Â∂ Ó¬∆ «ÁÚ√ Á∂ Ù‘∆Áª
Á∆ Ò≈√≈È∆ ’∞Ï≈È∆ Ï≈∂ «Ú√Ê≈Â
◊º Ò ’∆Â∆Õ ¿∞ ‘ Ȫ È∂ «’‘≈ «’
Í»‹
≥ ∆Ú≈Á∆ ¡Â∂ √≈Ó≈‹Ú≈Á Á≈ ÓÂÒÏ
‹≥ ◊ , Óπ È ≈Î∂ Ò¬∆ ‘«Ê¡≈ Ú∂ ⁄ ‰∂ ,
ÁπÈ∆¡≈ Á∆ ÂÏ≈‘∆ ¡Â∂ Ú≈Â≈Ú‰
÷≈Ï ’È≈ ‘À Õ ¿∞ ‘ Ȫ «’‘≈ «’
√Ó≈‹Ú≈Á ‘∆ ÓÈ∞÷
º Â≈ ˘ Ï⁄≈¿∞‰ Á≈
«¬º’Ø «¬º’ ≈‘ ‘À «’¿∞∫«’ «¬‘ ÓÈ∞º÷∆
Ò∞º‡ ÂØ∫ «‘ ‘ÀÕ «¬√ «Úº⁄ ‹≥◊ª‘«Ê¡≈ª Ò¬∆ ’ج∆ ʪ È‘∆∫Õ ◊∞Ï⁄È
Ï≈Û È∂ «’‘≈ «’ √≈Ó≈‹Ú≈Á È∂
ÁπÈ∆¡≈ Â∂ ¡≈͉≈ ◊ÒÏ≈ ’≈«¬Ó ’È
Ò¬∆ ¡≈¬∆. ¡ÀÓ. ¡ÀÎ., ÚÒ‚ ÏÀ∫’ ¡Â∂
«ÚÙÚ ÚÍ≈ √ß ◊ ·È Ú◊∂ ¡Á≈∂
ω≈¬∂ ‘ج∂ ‘ÈÕ ¡≈«Ê’ Ó≥Á∆ Á∆ ¡≈Û
«Úº⁄ Ó˜Á»ª Á∂ √≥ÿÙ ˘ ’∞⁄«Ò¡≈
‹≈ «‘≈ ‘À ¡Â∂ ÈΩ’∆¡ª Á∆ ¤ª‡∆ ’∆
‹≈ ‘∆ ‘ÀÕ ¿∞‘Ȫ «’‘≈ «’ √≈Ó≈‹∆¡ª
Á∂ √◊‰∂ ¡Ó∆’≈ Á∆ ¡≥Á»È∆ ‘≈ÒÂ
Ï‘∞  ÏÁÂ ‘À ¡Â∂ ¿∞ ‘ «¬≈’,
√∆∆¡≈ ¡Â∂ ¡Î◊≈«È√Â≈È Â∂ ‘ÓÒ∂
’ «‘≈ ‘ÀÕ
Ó≈«√’ √≈Ò∂ «√º÷ «Ú√≈ Á∂
√≥Í≈Á’ ‘⁄È «√≥ÿ Í‘≈ È∂ «’‘≈
«’ Ì≈Ú∂∫ Í«‘Ò∆ Ó¬∆ AHHF ˘ ÒØ’ª È∂
√Û’ª ”Â∂ ¡≈ ’∂ Ù‘∆Á∆¡ª «ÁºÂ∆¡ª
Í ¡º‹ ‘≈Ò≈ ¿∞√ ÂØ∫ Ú∆ ÏÁÂ ‘ÈÕ
¿∞‘Ȫ «’‘≈ «’ «Í¤Ò∂ Á‘≈’∂ ÁΩ≈È
√≥√≈ Á∆ I@ Î∆√Á∆ Íz≈Í‡∆ ¿∞Í
ÁπÈ∆¡≈ Á∂ A@ Î∆√Á∆ ÒØ’ ’≈Ϙ √È
Í ÈÚ∆¡ª «ÍØ‡ª ÓπÂ≈Ï’ ‘∞‰ II
Î∆√Á∆ Íz≈Í‡∆ ˘ «¬º’ Î∆√Á∆ (FB
ÿ≈‰∂/’≈ÍØÙ
∂ È) ÒØ’ª È∂ ‘ÛºÍ «Ò¡≈
‘ÀÕ ¿∞‘Ȫ «’‘≈ «’ ¡«‹‘∂ ‘≈Ò≈ª
«Úº⁄ ÒØ’ª ˘ «¬º’‹∞‡
º ‘Ø ’∂ «¬√ «È˜≈Ó
˘ ÏÁÒ‰≈ ÍÚ∂◊≈Õ ‹ºÊ∂Ï≥Á∆ ÚÒØ∫ ‘
Ó∆«‡≥◊ Â∂ ¿∞√≈» √≈«‘ Á∆ ÍzÁÙÈ∆
Ò◊≈¬∆ ‹ªÁ∆ ‘À «‹√ «Úº⁄ ÒØ’ª Á∆
π⁄∆ ÚË ‘∆ ‘ÀÕ «¬È’Ò≈Ï∆ ’«ÚÂ≈Úª
Á∂ ÁΩ «Úº⁄ ÈÚ«’È „∞º‚∆’∂, ¡Ú∆
‹√Ú≈Ò, ◊∞Á∆Í ’Ω Í‘≈, ‘È∂’
Ϻˉ∆, √π«≥Á ◊∆Â, ’ÓÒÍz∆ Í≥Ë∂ ,
‹◊Á∆Ù ⁄Ø‘’≈, √π«≥Á «„ÒØ∫ ¡Â∂
Ï«⁄ºÂ «◊ºÒ È∂ ‘≈˜∆ ÒÚ≈¬∆Õ ¡◊Ò∆
Ó∆«‡≥◊ E ‹»È (¡ÀÂÚ≈) ˘ ’Ø√Ø ‘≈Ò
(’Ó≈ ÈßÏ-A@B,CB@H-H ¡ÀÚ∆«È¿±,
È≈Ê ¬∆√‡) Ï≈¡Á ÁπÍ«‘ B Ú‹∂
‘ØÚ∂◊∆Õ ‘Ø ‹≈‰’≈∆ Ò¬∆ Ó≈√‡
Ì‹È ˘ ÎØÈ ÈßÏ D@C-DEE-DBB@
‹ª Íz Ø . ◊Ø Í ≈Ò ’≈¿∞ ∫ ’∂ È≈ˇ D@CDG@-CEHH Â∂ √≥Í’ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈
‘ÀÕ
È∞’
º Û È≈‡’ ÍÀ◊≈Ó Ù‘∆Áª Á≈ Á∆ √¯Ò Í∂Ù’≈∆
Í«‘Ò∆ Ó¬∆ «ÁÈ ¡ÀÂÚ≈ ˘
Ó¬∆ Á∂ Ù‘∆Áª Á∆ Ô≈Á «Úº⁄ ’Ú≈¬∂
◊¬∂ ÍzØ◊≈Ó √Ó∂∫ ⁄∂ÂȪ ’Ò⁄Ò
√À∫‡ ‡≥‡Ø∫ Á∆ ‡∆Ó ÚÒØ∫ ““ÍÀ◊≈Ó
Ù‘∆Áª Á≈”” Ȫ Á∂ È∞º’Û È≈‡’ Á∆
Ï‘∞ ‘∆ ÍzÌ≈ÚÙ≈Ò∆ Í∂Ù’≈∆ ’∆Â∆
◊¬∆Õ «¬’ √≥÷∂Í «‹‘∂ √Ó∂∫ «Úº⁄ «ÏȪ
«’√∂ ÷≈√ Íz≈Í‡∆ Á∆ ÚÂØ∫ ’∆«Â¡ª
√≈∂ ‘∆ ’Ò≈’≈ª È∂ ¡≈͉∂ ’À’‡ª
È≈Ò Í»  ≈ «¬È√≈¯ ’∆Â≈Õ È≈‡’
Í«Ú≈ Á∆ ¤Ø‡∆ Ó؇∆ ÈØ’ fiØ’ ÂØ∫ Ù∞»
‘Ø ’∂ «Ù’≈◊Ø Á∂ ¿∞‘Ȫ Ó˜Á»ª Á∆
◊ºÒ ’Á≈ ‘À «‹‘Ȫ È∂ «ÁÈ Á∂ ¡º·
ÿ≥‡∂ Á≈ ’≥Ó ’Ú≈¿∞‰ Ò¬∆ √÷Â
Â√∆‘∂ fiºÒ∂, ‹∂Ò∑ª ’º‡∆¡ª Â∂ ¯ª√∆ Á∂
º«√¡ª ˘ ⁄π≥«Ó¡≈Õ «¬√ È≈‡’ «Úº⁄
«¬√ Ó√Ò∂ ˘ Ú∆ ¤Ø«‘¡≈ «’ ¡º‹
Ì≈Ú∂∫ Ï≈‘Ò∂ ÓπÒ’ª ”⁄Ø∫ ¡≈ ’∂ Ú√∂
ÒØ ’ (÷≈√ ÂΩ  ”Â∂ Í≥ ‹ ≈Ï ”⁄Ø ∫ ) ‹Ø
‚≈¬∆«Ú≥◊ Á∂ «’ºÂ∂ ”⁄ ¡≈ ’∂ Ï‘∞Â
‘∆ √ı «Ó‘È Â∂ ÚºË ÿ≥‡∂ ’≥Ó
’Á∂ ‘È «‹√ ’≈È ’Ó≈¬∆ Ú∆ ÊØÛ∆
ÚºË ‘Ø ‹ªÁ∆ ‘À Í ¿∞‘Ȫ «Ú⁄Ø∫ Ï‘∞Â∂
¡≈͉∂ ¡≈Í ˘ Ó˜Á» È‘∆∫ √ÓfiÁ∂
√◊Ø∫ ¡≈͉∂ ¡≈Í ˘ ¤Ø‡∂ «Ï˜«È√ÓÀȪ
Á∆ ’À‡≈«◊∆ ”⁄ ‘∆ √ÓfiÁ∂ ‘ÈÕ Ù‘∆Á
Ì◊ «√≥ÿ Â∂ ¿∞√Á∂ √≈Ê∆¡ª Á∂ ¡Ë»∂
√πÍÈ∂ «¬È’Ò≈Ï Á∆ ◊ºÒ ’«Á¡ª
¡º ‹ Á∂ Ì≈ Á∂ ‘≈’Óª Á∂
«Î’≈Íz√Â∆ Á∂ ∞fi≈È ˘ Ú∆ ¤Ø«‘¡≈Õ
«’ «’√ Â∑ª «Î’» ‡ØÒØ «¬È’Ò≈Ï∆
È≈‡’ª ˘ Ú∆ Ï≥Á ’Ú≈¿∞‰ Ò¬∆ Â∂
‘º’ √º⁄ Á∆ ‘ ¡Ú≈˜ ˘ ÁÏ≈¿∞‰
Ò¬∆ «’Ú∂ ∫ Á∂ Ù ËØ ‘ ∆ Ú◊∂ ’≈Ò∂
’≈˘Èª Á∆ Ï∂Á∂◊ ÚÂØ∫ ’ ‘∂ ‘ÈÕ
≈‹ Ì≈◊ Á∆ ÍπÒ∆√ Ú∆ Ï‘∞Â∆ Ú≈
¿∞ ‘ Ȫ Á∂ ‘º ’ ”⁄ ‘∆ Ì∞ ◊ ÂÁ∆ ‘À Õ
È≈‡’ ”⁄ „∞º’Ú∂∫ ‡ºÍ∂ Ú∆ ◊≈¬∂ ◊¬∂
«‹Ú∂∫ «’ √∂Ú≈ ’Á∂ È∂ ‹Ø’ª Á∆ó
¡≈‘ Ì◊Ú∂∫ ‘Ò’ ◊¬∂, ◊ºÒ √π‰È È≈
ÒØ’ª Á∆Õ «√÷Ø Ì◊ √≈«Ì¡ª ÂØ∫
«’‘˘ ’∞  Ï≈È∆ ’«‘≥ Á ∂ È∂ , ‹≈‰Ø ∫
◊Á∆ Ï≈«Ï¡ª ÂØ∫Õ «Óº‡∆ ÓØ◊∂ Á∆ ÏØÒÁ∆
¬∂ó¿∞‘Ȫ È«Ù¡ª ‹Ú≈È∆ ÷≈ Ò¬∆,
«‹‘Û∂ º’Û∆ ÂØÒÁ∆ ¬∂Õ ¡ºÂ ⁄πº’∆
ͬ∆ ¬∂ ‹Ø ’ ª Á∆ó¤º ‚ Ø ‘∞ ‰
‹ºÊ∂Á≈∆¡ª-◊ºÒ ’Ø ’ج∆ ÒØ’ª Á∆Õ
È≈‡’ Á∂ √≈∂ ‘∆ ◊∆ª È∂ ⁄≥◊≈ ≥◊
Ï≥«È¡≈Õ «¬√ È≈‡’ «Úº⁄ «‘º√≈ ÒÀ‰
Ú≈Ò∂ ’Ò≈’≈ª ”⁄ ‹√Ú≥  «√≥ ÿ
¡≈«‡√‡, ’ÓÒ‹∆ ≈¬∂, √π÷‹∆Â
«√≥ÿ ‹Ø√È, ¡ÚÂ≈ ’Ω ¡Ω‹Ò≈ Â∂
È≈‘ ¡Ω‹Ò≈ È∂ «‘º√≈ «Ò¡≈Õ «¬√
È≈‡’ ˘ È≈‘ ¡Ω‹Ò≈ È∂ «Ò«÷¡≈
Â∂ ‚≈«¬’‡ ’∆Â≈Õ È≈‘ «√≥ ÿ
¡Ω ‹ Ò≈ Á∆ ‡∆Ó ÚÒØ ∫ «Í¤Ò∂ ’∞ º fi
√≈Òª ÂØ ∫ Í≈¬∆ È∞ º ’ Û È≈‡’ Á∆
«Í ≥ ◊ Ó≥ ⁄ Á∂ Íz ⁄ ≈ Ò¬∆ Â∂
„∞ ’ Ú∂ ∫ «Ú«√¡ª ˘ ÒØ ’ ª ”⁄ ÒÀ ’∂
‹≈‰ Ò¬∆ «¬’ Ï‘∞ ‘∆ ÍzÌ≈ÚÙ≈Ò∆
’Û∆ Á≈ Ø Ò «ÈÌ≈ ‘∆ ‘À Õ «¬√
ÍzØ◊≈Ó Á≈ ¡ÔØ‹È Í≥‹≈Ï∆ Ú’˜
¡‚Ú≈¬∆√ √À∫‡ ÚÒØ∫ ’∆Â≈ «◊¡≈
√∆Õ «¬√ √Ó∂∫ Â∂ Ï‘∞ √≈∂ ÏπÒ≈«¡≈
È∂ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ º ÷ ∂ Â∂ ‡≥ ‡ Ø ∫ Á∂
È≈ÓÚ ’Ú∆¡ª È∂ ¡≈͉∆¡ª
’«ÚÂ≈Úª Ú∆ √ث¡ª È≈Ò √ªfi∆¡ª
’∆Â∆¡ªÕ
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
Ó¬∆ B@AF
28
«¬’ ˆÁ Á∆ ‘Ø ÒØÛ ˛
Ú≈Ò‡ «Ú‡ÓÀÈ Á∆ «¬’ ’«ÚÂ≈
¡√∆∫ È‘∆∫ ⁄≈‘πÁ
ß ∂
’ΩÓªÂ∆ ◊∆Â
ÈΩ‹Ú≈Ȫ Á∆¡ª Ò≈Ùª
Ϊ√∆ Á∂ Â÷«Â¡ª ”Â∂ fiπÒÁ∂ Ù‘∆Á
◊ØÒ∆¡ª È≈Ò «ÚßÈ∂ «ÁÒ,
‹≈͉ Ì≈Ú∂∫ ¿π‘ Ôæ÷ Â∂ ◊Â∆‘∆‰
Í ‹∆™Á∂ ‘È ’¬∆ ‘Ø Ϫ‘∆
Ï∂-’ÂÒ Ú∆Â≈ «Ú⁄ ËÛ’Á∂
¡À Ù«‘ÈÙ≈ ˛,
¿π‘ ‹∆™Á∂ ‘È ‘Ø ÈΩ‹Ú≈Ȫ Á∂ ¡ßÁ
Âπ‘≈鱧 Î∂ «·æ· ’È Ò¬∆,
¿π‘ ‹∆™Á∂ ‘È ¡≈͉∂ Ì≈Úª ¡ßÁ
ÓΩ ª ¿πÈ∑ª 鱧 Í≈ÚÈ ’Á∆ ˛
ÈÚ∆¡ª Ïπ¶Á∆¡ª ”Â∂ Í‘πß⁄≈ «ÁßÁ∆ ˛Õ
¡≈˜≈Á∆ Ò¬∆ ’ÂÒ ‘Ø«¬¡ª Á∆¡ª
’Ïª È‘∆∫ ‘πßÁ∆¡ª
¿π‘ ª ¡«‹‘∂ Óπ’≈Ó ‘πßÁ∂ ‘È
«‹ÊØ∫ ¡≈˜≈Á∆ Á∂ ‘Ø Ï∆‹ Íπß◊Á∂ ‘È
Â∂ «Î ¿πÈ∑ª Á∂ «Ï÷ª ȱß
‘Ø Ï∆‹ ÍÀ∫Á∂ ‘È
ÍΩ‰≈ ¿πÈ∑ª 鱧 ¡≈͉∂ ’ßË≈Û∂ ¸æ’
Á± Áπ≈‚∂ ÒÀ ‹ªÁ∆¡ª ‘È
Ï¯ Â∂ Ï≈«Ù
’Á∆ ˛ ¿πÈ∑ª Á∆ ÍÚ«Ù
˜≈«ÒÓª Á∂ ‘«Ê¡≈
Á∂‘-«‘ ‘ج∆¡ª ±‘ª ȱß
’ È‘∆∫ ’Á∂ Ï∂¡√
«¬‘ ª Óß‚Ò≈™Á∆¡ª «‘ßÁ∆¡ª È∂
Ë Â∂ ¡≈«ÁzÙ
ÿØ-Ó√Ø∂ ’Á∆¡ª
¡√∆∫ È‘∆∫ ⁄≈‘πÁ
ß ∂
√≈‚∆ «˜ßÁ◊∂ Á∂ ÿØÛ∂
Á≈ ⁄≈Ò’ ’ج∆ ‘Ø ‘ØÚ∂
√≈‚∆ «˜ßÁ◊∆ ȱß
«‹æË ‹∆¡ ’∂ «Ò‹≈Ú∂
¡√∆∫ ª ¡≈Í Ï‰È≈ ⁄≈‘πÁ
ß ∂ ‘ª
⁄≈Ò’ ¡≈͉∆ «˜ßÁ◊∆ Á∂
Â∂ «Ò‹≈‰≈ ⁄≈‘πÁ
ß ∂ ‘ª
¡≈͉∆ ÓÈÓ˜∆ Á∆ ≈‘ ”Â∂
¿πÌÛ-÷≈ÌÛ
¿π⁄∂-È∆Ú∂∫
«Úß◊-«Ûß◊ ≈‘
¡√∆∫ ÷πÁ ‘∆ Í≈ ’ ÒÚª◊∂
Ì≈Ú∂∫ Ú≈-Ú≈ «‚æ◊∆¬∂
Â∂ √懪 ÷≈¬∆¬∂
ª Ú∆ √≈鱧 ÷πÙ∆ ‘ØÚ◊
∂ ∆
Â∂ ‹ÁØ∫ Íª◊∂
¶Ó∂ √«Â¡ª ÂØ∫
ª √≈‚∂ ’ØÒ
’πfi Ó≈‰ ’ÈÔØ◊ ‘ØÚ◊
∂ ≈
«’ ¡√∆∫ ¡≈͉∂ ÏÒϱÂ∂
¡≈Í ⁄æÒ∂ ‘ª Â∂
¡≈Í ⁄≈Ò’ ω∂ ‘ª
¡≈͉∆ «˜ßÁ◊∆ Á∂Õ
ÓÈÁ∆Í ’Ω
Ò«‘ª ω ¿πÁØ∫ Ìπæ÷ª Á∂ ÒÂ≈«Û˙Õ
ËÂ∆ Á≈ √≈≈ Áπæ÷ Í∆‰ Ú≈«Ò˙Õ
¡√∆∫ ’«Ó¿±«È√‡ ‘ª
¡√∆∫ ’«Ó¿±«È√‡ ‘ª
«¬√ Â∑ª Á∂
ÓÙÚ∂ Â∂ ⁄∂Â≈ÚÈ∆¡ª Á∂∫Á∆¡ª «‘ßÁ∆¡ª ‘ÈÕ
«’ √≈‚∆¡ª ‹Û∑ª ÚÂÓ≈È È∂
(«‘ßÁ√
Ø Â≈È ˆÁ Í≈‡∆ Á≈ √ß÷Í
∂ «¬«Â‘≈√ ”⁄Ø∫)
Í Âæ’Á∂ ‘ª ¡√∆∫
¡≈¿π‰ Ú≈Ò∂ ’æÒ∑ Á∆ ‘æÁ ÂØ∫ Í∑∂
¡√∆∫ ‘∆ «‹æª◊∂
Â∂ «¬√ 鱧 ÎÛ∑ ’∂ È≈Ò ÒÀ ÂπÁ∂ ‘ª
¡√∆∫ ’«Ó¿±«È√‡ ‘ª
‘≈∆¡ª ‘ج∆¡ª ÒÛ≈¬∆¡ª
«¬√ Â∑ª Á∂
«’ ¡≈͉∆ «’Â∆
¡√∆∫ ‘∆ ¸’≈Úª◊∂
‹Ó≈ Á∆ ËÛ’‰ √π‰
¡≈͉∂ Íπ«÷¡ª Á∆¡ª ‘≈ª Á∂ ÏÁÒ∂
¡≈Í√∆ Â∂Ûª «Ó‡≈
¡√∆∫ ‘∆ ÓØÛª◊∂
«¬’Ø ‘∂’ «Ú⁄ ◊≈¿π∫Á∂ Âπ ÍÀ∫Á∂ ‘ªÕ
¿π‘ √≈≈ ’˜
¡√∆∫ ’«Ó¿±«È√‡ ‘ª
√≈‚∂ ‘æʪ «Ú⁄ ‘π‰ «Ï‹Ò∆ πÓ’∂◊∆
«¬√ Â∑ª Á∂
Â∂ ÍÀª ”⁄ Ó⁄Ò
«’ √«‘‹ È≈Ò ≈‘ ÏÁÒ ’∂
¡√∆∫ Ò«‘ª Á∂ ±¯≈Ȫ ”Â∂
¡≈™Á∂ fiæ÷Û Á∆ ◊±‹
ß √π‰ ÒÀ∫Á≈ ‘ª
ÂÀ≈È Á∆ «‘ßÓ æ÷Á∂ ‘ª
Í
«Í¤∂
È‘∆∫
Óπ
Û
Á∂
¡√∆∫ ‘∆ ÒÛª◊∂
¡√∆∫ ’«Ó¿±«È√‡ ‘ª
Ì«Úæ÷ Á∆ ¡≈÷∆ ‹ß◊
«¬√ Â∑ª Á∂
«ÁzÛ «ÚÙÚ≈√ È≈Ò
Œ«’ ȯ≈-Èπ’√≈È Í÷ ’∂
¡√∆∫ ÓØ⁄∂ √ßÌ≈Ò Ò¬∂ È∂Õ
«Í¤∂ ‘‡ª◊≈, ÍÀ ¡Û≈Úª◊∂Õ
¡√∆∫ ¡Ê≈‘ Â≈’ ‘ª
Â∂ «Î «√æË≈ ‘æÒ≈ ÏØÒ «Á¡ª◊∂
Ì«Úæ÷ Á∆Õ
- ÚÒ≈Á∆Ó∆ Ó≈«¬¡≈’ØÚ√’∆
Í◊Û∆ √ßÌ≈Ò ‹æ‡≈
(«¬‘ ◊∆ C Ó≈⁄ AI@G ˘ √z∆ Ϫ’∂ «Á¡≈Ò,
¡À‚∆‡ fiß◊ «√¡≈Ò Í«‘Ò∆ Ú≈ ◊≈«¬¡≈ √∆Õ
¿π√ «ÁÈ ¡ß◊∂˜ √’≈ «ÚπæË Ò≈«¬ÒÍπ «Ú⁄
«¬’ Ï‘π Úæ‚∆ ’≈ÈÎß√ ‘ج∆ √∆Õ ÓπæÁ≈ √∆
√’≈ ÚÒØ∫ «’√≈Ȫ Á∂ ‘æ’ª 鱧 ´‡‰ Ú≈Ò∂
’≈Ò±ßȪ Á≈ «ÚØËÕ «¬‘ «¬«Â‘≈√’ ◊∆ ‘Ó∂Ù≈
Ò¬∆ «’√≈Ȫ Á∆ ÔπæË ÒÒ’≈ ω «◊¡≈ ˛)
Íæ◊Û∆ √ßÌ≈Ò ˙ ‹æ‡≈, Íæ◊Û∆ √ßÌ≈Ò ˙¬∂Õ
Î√Òª 鱧 ÷≈ ◊¬∂ ’∆Û∂, ÂÈ Â∂ È‘∆∫ Â∂∂ Ò∆Û∂,
Ìπæ÷ª È∂ ÷±Ï È⁄ØÛ∂, Ø∫Á∂ È∂ Â∂∂ Ï≈Ò ˙¬∂Õ
Íæ◊Û∆ √ßÌ≈Ò ˙ ‹æ‡≈.....
ωÁ∂ È∂ Â∂∂ Ò∆‚, ≈‹∂ Â∂ ÷≈È Ï‘≈Á
Ïæfi∆¡ª È≈ «‘‰ «¬‘ Ú≈«¬Â∆ ÒÛ∆¡ªÕ
¿π·Ø Ú∂ ◊πÒ≈Ó∆ Á∆¡ª ÂØÛØ ’Û∆¡ªÕ
«’ª Á≈ ‹Ø ‹πæ«√¡ª ”⁄ Ì’∂Õ
´æ‡ Á≈ «¬‘ ≈‹ ‹Û∑ª ÂØ∫ ¿π÷≈«Û˙Õ
ËÂ∆ Á≈ √≈≈...
Ïπæ„≈ ‘Ø Íπ≈‰≈ „ª⁄≈ ‹ÁØ∫ ÊßÓ∑Á≈Õ
¿π‘鱧 ÂØÛ ÈÚª √ß√≈ ‹ßÓÁ≈Õ
ÈÚª Â∂ ¿π√≈± ‹æ◊ ⁄‰∂ Ò¬∆Õ
◊Ò∆ √Û∆ ‘ ⁄∆˜ È±ß È’≈«˙Õ
ËÂ∆ Á≈ √≈≈...
◊¬∂ √∆ «ÚÁ∂ Ù ª ”⁄ «’ ’Á∂ , «¤æ Ò Û ’Ó≈¿π ‰ ȱ ß Õ
fiæ Ò ∆ È≈ ÈÓØ Ù ∆ ÚÂȪ ȱ ß Óπ Û Í¬∂ , ˆÁ Ó⁄≈¿π ‰ ȱ ß Õ
«Èæ  √≈‚∂ ¿π  ∂ È∂ ˜π Ò Ó ’Á∂ , «Ïæ Ò ∂ ‹Ø ÚÒ≈«¬Â Á∂ Õ
’«‘‰◊∂ ◊Á≈ √≈鱧 ÒØ’ «‘ßÁ Á∂, ‹∂ È∆Ú∆∫ Í≈Ú∂ ÏÀ·◊∂Õ
ÒØ ’ ª ¿π  ∂ ‡À ’ √ª Á≈ ÏØ fi Òæ « Á¡≈, È‘∆∫ Â√ ÷ªÚÁ∂ Õ
ÁÛ Úæ ‡ «‹¿π ‰ Әϱ  Ì≈Â∆, ◊Ø  ∂ «¬‘Ø ⁄ª‘ÚÁ∂ Õ
È∆Ú∆∫ Í≈ ’∂ ¶ÿØ √≈‚∆ Òæ ‘∂· Á∆, ¿π⁄∆ ¸æ’Ø ËΩ‰ È≈Õ
’ß˪ ¿πÂ∂ «Ò«÷¡≈ ’πæÂ∂ Â∂ Ì≈Â∆, ‘؇Ҫ ”⁄ ¡≈¿π‰ È≈Õ
¬∆÷≈ Á∆ ’ß Ë «Áæ  ∆ ’æ „ ‹≈Ïª, «Ú⁄ ‘ÓÙ∆ª Á∂ Õ
Ó≈Á∂ √∆ ’Ø Û ∂ ⁄Ω ’ ª «Ú⁄ ÷Û∑ ’ ∂ , Âπ  ∂ ≈‘◊∆ª Á∂ Õ
““¡æ◊ ÒÀ‰ ¡≈¬∆ ÿ Ú≈Ò∆”” ω ◊¬∆, «◊æÁÛª Á∆ ‚≈ Ϭ∆Õ
‹≈◊∆ È≈ ¡‰÷ Ï«‘ ◊¬∂ «√ √π懒∂, ’≈‘Á∂ «√Á≈ Ϭ∆Õ
ÏÛ≈ √∆ «√¡≈‰≈ √Ø‘‰ «√ßÿ Ì’È≈, ‹Ø Í«‘Ò≈ ÍzË≈È √∆Õ
¿π Ó  «È¡≈‰∆ Á≈ √≈Ì≈ ◊æ Ì ± Ú∆, Í≈‡∆ Á∆ Ù≈È√∆Õ
ÈÚ∆¡ª ‘∆ È∆‘ª ”Â∂ ¿π√≈ ‘Ø¿±◊≈Õ
√≈≈ ‹æ◊ √≈‚≈ Í«Ú≈ ‘Ø¿±◊≈Õ
Ò؇±¡ª Á∂ ‘æʪ È∂ Âπ‘≈ÊØ∫ ÷Ø«‘¡≈ ‹Ø
√Ì ‘Ø¿± Âπ‘≈‚≈ «√‹‰‘≈«˙Õ
ËÂ∆ Á≈ √≈≈...
ÿæ Ò ∂ √∆ ÍÀ ˆ ≈Ó Á∂ Ù Â∂ «ÚÁ∂ Ù ”⁄, ’’∂ «Ú⁄≈ È∂ Õ
´æ ‡ ∆¬∂ ÷˜≈È≈ ‹Ø ÚÒ≈«¬Â Ì∂ ‹ Á∂ , ÒÀ ‰ ∂ ‘«Ê¡≈ È∂ Õ
¡≈÷∆ ˛ ¡≈͉∆ ÒÛ≈¬∆ Ï∂Ò∆˙Õ
ʪ-ʪ ¿πÂ∂ ’ Á∂ ⁄Û∑≈¬∆ Ï∂Ò∆˙Õ
´æ‡ Á∂ Ó√∆‘∂ Â≈¬∆ æÁ ’’∂
‘π’Ó ’≈ȱßÈ ÍÀª ”⁄ «ÒÂ≈«Û˙Õ
ËÂ∆ Á≈ √≈≈....
«√ Òæ Ê √±  Ó∂ «√Í≈‘∆ Á∂ Ù Á∂ , fiæ ‡ ‘Ø ¬ ∂ ÌÂ∆Õ
Á∂ ٠ȱ ß Ï⁄≈¿π ‰ ∂ ª Ï◊≈Ú ’Ø , «¬‘ «Â¡≈∆ ’Â∆Õ
Ó«‘Òª ”⁄Ø∫ È≈ √≈‚∂ ”Â∂ ’ج∆ ≈‹ Ú∂ ’∂Õ
≈«‹¡ª Á∆ √≈鱧 ‘π‰ ÚÎ≈ È≈ ÍÒ∂Õ
Ëπ÷ «‘˙ Óæ⁄Ø ‘π‰ Ò≈‡ª ω ’∂,
Â÷ª 鱧 „≈ÚØ Â≈‹ª 鱧 ¿π¤≈«Ò˙Õ
ËÂ∆ Á≈ √≈≈....
Ò؇±¡ª ÂØ∫ ´æ‡ Ú≈Ò≈ Ó≈Ò ÷Ø‘‰ Ò¬∆Õ
’ÀÁ ‘ج∆¡ª ±‘ª Á∂ ¡≈˜≈Á ‘؉ Ò¬∆Õ
√ª«fi¡ª Áπæ÷ª ”⁄ Ù∆’ ‘Ø«¬ ’∂
Óπ’Â∆ Á≈ ≈‘ √Ø«⁄˙ «Ú⁄≈«˙Õ
ËÂ∆ Á≈ √≈≈...
÷πÁ ¡≈͉∂ ‘∆ ’ßÓ ’≈ «Óʪ◊∂
«’æÁª Á≈ «¬‘ ‘Ø¿± √ß√≈ «Óʪ◊∂Õ
«Ó‘È ”⁄Ø∫ ¿π√∆ ˛ ‘ ⁄È≈Õ
ÁπÈ∆¡≈ Âπ‘≈‚∆ ÁπÈ∆¡≈ Á∂ ÿ≈«Û˙Õ
ËÂ∆ Á≈ √≈≈....
ÎΩ‹∆˙, «√Í≈‘∆˙ ‹≈‰Ø ‘Ò⁄Ò È±ßÕ
ÓØÛ ÒØ ÏßÁ±’ª ‘≈’Óª Á∂ ÚæÒ È±ßÕ
«‹È∑ª Á∆¡ª ◊ØÁª «Ú⁄ ‹ßÓ∂ ÍÒ∂ ‘Ø
ÒØ’ª Á∂ ‹≈«¬˙ ÒØ’ª 鱧 È≈ Ó≈«˙Õ
ËÂ∆ Á≈ √≈≈
- Ô±‹∆È ÍØÂ∆¬∂
√∆È∂ ”Â∂ ÷≈Ú∂∫ Â∆ ªfi≈ 屧 Á∂Ù ˛ ‘∆
√ßÌÒ ’∂ ⁄Ò Â±ß Ó∂∂ Ú∆Õ
Íæ◊Û∆ √ßÌ≈Ò ˙¬∂ ‹æ‡≈...
Âπ√∆∫ «’™ ÁÏÁ∂ Ú∆Ø, ¿π·Á∆ Íπ’≈ ˙¬∂,
‘Ø ’∂ «¬’æ·∂ Ú∆Ø Ó≈Ø ÒÒ’≈ ˙¬∂Õ
Â≈Û∆ ÁØ ‘æÊ∆∫ Ú‹∂, ¤≈Â∆¡ª 鱧 Â≈‰ ˙¬∂Õ
Íæ◊Û∆ √ßÌ≈Ò ˙¬∂ ‹æ‡≈....
«√ª ¿π  ∂ Ïß È ∑ ’∂ ’¯È Âπ  ͬ∂ , Í¿± ˆÁ ’È≈Õ
Ϊ√∆ Ú≈Ò∂ æ √ ∂ ◊Ò Í≈¿π ‰ ∂ ÍÀ ‰ ◊∂ , ‹∂ Ò ∑ ∆ ∫ Í¿± √ÛÈ≈Õ
BA √∆ Â≈∆ı Â∂ Ó‘∆È≈ Á± ‹ ≈ √∆, ¿π È ∆ √Ω Â∂ Íø Á ªÕ
«ÎÁ∂ È∂ Ï≈◊∆ ◊Ø « ¡ª ȱ ß Áæ « √¡≈, ‡Ø Í ∆¡ª Â∂ ¶ÏÛªÕ
ÏÁÒ∆ Â≈∆ı Á∆ «Ì‰’ Òæ ◊ ◊¬∆, ‘∆¡ª ’Ó˜Ø  ∆¡ªÕ
fiæ ‡ ¡ß ◊ ∂ ˜ √≈ÚË≈È ‘Ø ◊¬∂ , ÎΩ ‹ ∆ Ë≈Ûª ÂØ  ∆¡ªÕ
ÎΩ ‹ ª ȱ ß «Îß ◊ ∆ È∂ ‘π ’ Ó ⁄≈Û∑  ∂ , ‹∂ Ò ∑ ª «Ú⁄ Âπ ß È «Á˙Õ
Ú≈√∆ ‹Ø Ú∆ «‘ßÁ Á≈ Ï◊≈Ú ’∂, ◊ØÒ∆¡ª È≈Ò ÍπßÈ «Á˙Õ
√ß π ÿ Á∂ «ÎÈ ’π æ  ∂ ◊Ò∆-◊Ò∆ «Ú⁄, ¡‰÷∆Ò∂ Ù∂  ª ȱ ß Õ
ÓΩ  Ú≈Ò∆ ’Ø ¬ ∆ ÍÚ≈ È‘∆∫ √∆, √±  Ó∂ ÁÒ∂  ª ȱ ß Õ
‹Ò∑ ≈ ÚÂÈ∆ Â∂ ’Ø ¬ ∆ ‹∂ Ò ∑ ∆ ∫ √«Û¡≈, «√Á’Ø ∫ È≈ ‘≈«¡≈Õ
’¬∆ ÔØË∂ ’≈Ò∂-Í≈‰∆¡ª ”⁄ ÿæÒ Â∂, ’ج∆ Ϊ√∆ ⁄≈«Û∑¡≈Õ
’∆Â∆¡ª ˜Ó∆Ȫ √∆ ’π  ’ ◊Ø « ¡ª, «Áæ  ∂ ÿ α ’ √∆Õ
«ÎÁ∆ ÓÈπæ÷Â≈ «ÚÒ’Á∆ «’√∂ È≈, ¿π‘Á∆ √π‰∆ ’±’ √∆Õ
‹∂ Ò ∑ ª «Ú⁄ ¡ß È ∑ ≈ √∆ ˜π Ò Ó fiæ « Ò¡≈, ‘∂ ÷± È ÷Ω Ò Á∂ Õ
Ϊ√∆ Ú≈Ò∂ æ √ ∂ Í≈¬∂ ◊Òª ”⁄ ‹ÁØ ∫ , «‹ß Á ≈Ï≈Á ÏØ Ò Á∂ Õ
‹«Ò∑¡ª Á≈ Ï≈◊ ÷±È È≈Ò ß«◊¡≈ √∆, ‹ÁØ∫ ¿π‚Ú≈«¬ È∂Õ
BA √≈Òª Ï≈¡Á Ì≈‹∆ ÓØÛ «ÁæÂ∆ √∆, ¿±ËÓ Á∂ Î≈«¬ È∂Õ
¡æ ‹ Ú∆ ÓÈπ æ ÷ Â≈ Á≈ Ò‘± ‚π æ Ò ∑ Á ≈, ¡æ ÷ ª È≈Ò Âæ ’ Ò˙Õ
√±  Ú∆ ˆÁ∆ ‹Ø «‹ß Á Ú≈ ◊¬∂ , ⁄∂ « ¡ª ”⁄ æ ÷ Ò˙Õ
‹Ò ¡Â∂ ‹ß ◊ Ò, ˜Ó∆È Ú∂ ⁄ Á∂ , ‘≈’Ó ‹Ø Á∂ Ù Á∂ Õ
’≈Ò≈ ËÈ ¡≈͉≈ ¿π ‘ ‹Ó∑ ª ’Á∂ ÏÀ ∫ ’ª ”⁄ «ÚÁ∂ Ù Á∂ Õ
ËÓ Â∂ «Î’∂ ÒÛ≈¬∆ ‹ªÚÁ∂ , ¡≈ÍØ «Ú⁄ ÒØ ’ ª ȱ ß Õ
ÚØ ‡ ª Í≈ ’∂ ÌØ Ò ∂ ÒØ ’ È∂ «Ï·ªÚÁ∂ , ◊æ Á ∆¡ª ”Â∂ ‹Ø ’ ª ȱ ß Õ
ÚØ ‡ ª Ú≈Ò≈ ≈‘ ÒØ ’ Ø ÍÀ ‰ ≈ ¤æ ‚ ‰≈, ‘Ø Ú ∂ ‹Ê∂ Ï ß Á Ϭ∆Õ
Á∂√∆ Â∂ «ÚÁ∂√∆ Ò’∂ ´‡∂«¡ª, ‚≈‘„≈ Í≈«¬¡≈ ◊ßÁ Ϭ∆Õ
Âπ  Í˙ ÓÙ≈Ò ⁄∂  È≈ Á∆ ÎÛ’∂ , √≈‚≈ Á∂ Ù ◊«‘‰∂ ¡≈Õ
ÒÀ ‰ ∆ ‹∂ ¡≈˜≈Á∆ Ì◊ √≈Ì∂ Á∆, «√ Á∂ ‰ ∂ ÍÀ ‰ ∂ ¡ªÕ
¡ÀÚ∂∫ È‘∆∫ Ù‘∆Á ÒØ’∆ ’«‘ßÁ∂ «’√∂ ȱß, ÍÀ∫Á≈ √±Ò∆ ⁄Û∑È≈Õ
´æ ‡ ÂØ ∫ ‹∂ «‘ √Ó≈‹ ÒØ Û Á∂ , Í¿± ˆÁ ’È≈Õ
- «ÚßÁ ·∆’∆Ú≈Ò≈
ÂÀ鱧 Â∂ ÷≈Ú‰ ÷≈Â, «Ú¤Á∂ È∂ ‹Ò ˙¬∂Õ
Íæ◊Û∆ √ßÌ≈Ò ˙ ‹æ‡≈....
«‘ßÁ ˛ Â∂≈ ÓßÁ, ¿π√Á≈ Íπ‹≈∆ ±ß,
fiæÒ∂∫◊≈ ’ÁØ∫ Âæ’, ¡≈͉∆ ÷π¡≈∆ ±ßÕ
ÒÛÈ∂ Â∂ ÓÈ∂ Á∆ ’ ÒÀ «Â¡≈∆ ±ßÕ
Íæ◊Û∆ √ßÌ≈Ò ˙ ‹æ‡≈.....
¡√∆∫ ‘ª ◊πÒ≈Ó ¤≈¿π‰∆¡ª ”⁄ ‹≈ ’∂, ÎΩ‹∆¡ª 鱧 Áæ√‰≈Õ
ÒÀ ’∂ ‘«Ê¡≈ ‘∆ «Îß ◊ ∆ ÎΩ ‹ Á∂ , ÏÀ  ’ª ”⁄Ø ∫ Èæ √ ‰≈Õ
√Ó∂∫ Á∆ ¡≈Ú≈˜
√Ó∂∫ Á∆ «¬‘Ø ¡≈Ú≈˜ ˙ ÁπÈ∆¡≈ Ú≈«Ò˙
ÏÁÒ «ÁÈ √Ó≈‹ ˙ ÁπÈ∆¡≈ Ú≈«Ò˙
’Ø·∆¡ª, √Û’ª Â∂ Ïß◊Ò∂ ω≈¿π‰ Ú≈«Ò¡ª ȱß
fiπæ◊∆¡ª Â∂ Îπæ‡Í≈ʪ Â∂ √Ω‰ Ú≈«Ò¡ª ȱß
Í¿± ’È≈ «¬È’Ò≈Ï ˙ ÁπÈ∆¡≈ Ú≈«Ò˙
ÏÁÒ «ÁÒ √Ó≈‹....
Ë∆ ‹ßÓ∆ ÂØ∫ √≈∂ ‘∆ ¸æÍ ‘Ø ‹ªÁ∂ È∂
Óπß‚≈ ‹ßÓ∂ ÂØ∫ ÷πÙ∆¡ª ÷±Ï ÓÈ≈™Á∂ È∂
«’‘Ø «‹‘≈ «Ú≈‹ ˙ ÁπÈ∆¡≈ Ú≈«Ò˙
ÏÁÒ «Á˙ √Ó≈‹.....
◊ßÁ∂ √«Ì¡≈⁄≈ Â∂ «¯ÒÓª ◊≈«‰¡ª È∂
«Ú‘Ò∂ «‘‰≈ «√÷≈Â≈ «¬È∑ª Ò؇± „≈«‰ª È∂
‘Ø ◊¬∂ Ï∂„ß◊∂ √Ì √≈‹ ˙ ÁπÈ∆¡≈ Ú≈«Ò˙
ÏÁÒ «Á˙ √Ó≈‹....
È’Òª Ó≈ ’∂ ÒÚØ «‚◊∆¡ª ÍÛ∑È≈ È‘∆∫ ÍÀ‰≈
«ÙÚ Á∂ ’∂ ÒÚØ ÈΩ’∆ ÒÛÈ≈ È‘∆∫ ÍÀ‰≈
ÌØ ‘æ’ª Á∆ ÍÚ≈‹ ˙ ÁπÈ∆¡≈ Ú≈«Ò˙
ÏÁÒ «Á˙ √Ó≈‹ ˙ ÁπÈ∆¡≈ Ú≈«Ò˙
√Ó∂∫ Á∆ «¬‘Ø ¡≈Ú≈˜ ˙ ÁπÈ∆¡≈ Ú≈«Ò˙Õ
- ◊◊È «„æÒÚª
Ó¬∆ B@AF
ÍÈ≈Ó≈ Í∂Í˜ Á∆¡ª Ïπ«È¡≈Áª ˘ ÿØ÷«Á¡ª, «Ú⁄≈«Á¡ª, √º⁄ ÂÒ≈Ù«Á¡ª
(√¯≈ A@ Á∆ Ï≈’∆)
’∞fi È‘∆∫ ÏØÒ∆, Í ¡«ÓÂ≈Ï Ï⁄È
“«’√∂ È∂ Ó∂∂ È≈Ó Á∆ ÁπÚÂØ∫ ’∆Â∆
‘À” «’‘≈ ‘ÀÕ ¬∂È∂ È≈Ò ÍºÒ≈ È‘∆∫ ¤∞‡
º ‰≈Õ
«¬√ ÿ∞‡≈Ò∂ «Úº⁄ ¡ÀÙÚ«¡≈ Á∂ «ÍÂ∆
Í«Ú≈ Á∂ ’¬∆ Ȫ¡ Í∂Íª «Úº⁄ ¡≈
‘∂ ‘ÈÕ
ÁØ√ÂØ! «¬‘ ¿∞‘ ÍÀ√≈ ‘À «‹√ ˘
ÈÓØÙ∆ Â∂ ÁπÁÙ≈ Ì∂ Ì≈Â∆ √’≈∆
√’»Òª Â∂ ‚≈¿∞‰∂ √’≈∆ ‘√ÍÂ≈Òª
Á∆ «Ï‘Â∆ Ò¬∆ ı«⁄¡≈ ‹≈‰≈
⁄≈‘∆Á≈ √∆Õ ÒØ’ª È∂ ÈÚ∂∫ «‘Ïª ˘
ÓπÛ ⁄≈‹ ¡≈͉∂ Ò¬∆ Ë≥È ÍÀÁ≈ ’È
Ò¬∆ È‘∆∫ √∆ «ÁºÂ≈! ¡√∆∫ ¡º◊Ï◊ØÒ∂ ‘Ø
‹ªÁ∂ ‘ª ‹∂ ’ج∆ ÏÀ∫’ª ˘ I@@@ ’ØÛ
∞ Í ¬∂ È‘∆∫ ÓØ Û Á≈ Í ¡√∆∫ ¬∂ ¡ 
«¬≥‚∆¡≈ Á∂ Â’∆ÏÈ D@,@@@ ’ØÛ
∞ͬ∂ Ï≈∂ ’ج∆ ◊∞√
º ≈ ˜≈‘ È‘∆∫ ’Á∂Õ
ÏÀ∫’ª È∂ Úº‚∂ Úº‚∂ ’˜Á≈ª Á∂ B.AA
Òº÷ ’ØÛ Á∂ ’˜∂ Ó≈¯ ’ «ÁºÂ∂ ◊¬∂
‘È, Í ◊∆Ï «’√≈È Á≈ ‘˜≈ª ’∞
Á≈ ’˜≈ ¿∞Ȫ∑ Á∆ ‹≈«¬Á≈Á Á∆ ’∞’∆
ÂØ∫ ¿∞ª∑ È‘∆∫ ÷Û∑Á≈Õ «¬‘ ‹∂ √≈‚∆ ÈÚ∆∫
√’≈ Á∆¡ª “¡º¤∂ «ÁÈ” Ú≈Ò∆ È∆Â∆Õ
ÍÈ≈Ó≈ «Úº⁄ «ÏÒ∆¡È ‚≈Òª Á∂
Ì≥ ‚ ≈ √≈‚∂ √’≈∆ ¡Î√ Â∂
«√¡≈√ÂÁ≈È ‡À’√ ⁄Ø∆ Á∂ ‘ÈÕ ‹∂
«¬È∑ª ”Â∂ ’≥‡ØÒ º«÷¡≈ ‘∞Á
≥ ≈ ª √Ì
ÂØ∫ ◊∆Ï Á∂Ù Ì≈ ¡º‹ ◊∆Ï È≈
‘∞ ≥ Á ≈Õ «¬º ’ Á‘≈’∂ Á∂ ÷π Ê Û-◊∞ Ë Û
ÍzÙ≈√’∆ „ª⁄≈ Â∂ ¡ºË-ͺ’∂ ’º⁄∂ ¡ÓÒ∂
Á∂ È≈Ò √Óπ ≥ Á Ø ∫ Í≈ ‹≈’∂ Ì≈Â∆
’≥ÍÈ∆¡ª È∂ ˜≈‘ ’ «ÁºÂ≈ «’ ¿∞‘
⁄Ø Ï≈˜≈∆ «Úº⁄ ÁπÈ∆¡ª Á∆¡ª √Ì
ÂØ∫ ¿∞µÂÓ Á≈ Óπ’≈ÏÒ≈ ’ √’Á∆¡ª
‘ÈÕ ’∞fi √≈Ò ‘ج∂ ¡ºÈ≈ ‘˜≈∂ Á∆ Ò«‘
È∂ √≈‚∂ ÒØ’ª Á∂ Ú√∆«Ò¡ª Á∂ Ò؇»¡ª
«Ú∞ºË ¡≈Ú≈˜ ¿∞·≈¬∆ √∆Õ ÒØ’ª ÚºÒØ∫
Ï∂«Ó√≈Ò ‘∞◊
≥ ≈≈ Ú∆ «Ó«Ò¡≈Õ Í ¿∞√
Ò«‘ ˘ ÓÀ ’ ∆ÚÒ∆, ⁄≈È’∆¡≈
«√¡≈√ÂÁ≈Ȫ Â∂ Ï≈Ï≈ ≈Ó Á∂ Ú
Ú«◊¡ª Á∆¡ª ÚÒ∂ Ú ∂ ∫ Á ÚÒ∂ Ú ∂ ∫
Ú≈Ò∆¡ª ⁄≈Òª, ’∞⁄≈Òª È∂ ÷∂≥» ÷∂≥» ’
«ÁºÂ≈Õ ¡√Ò Ò؇» ’Ω‰ ‘È? Íπ¤
º ‰ Á≈
Ú∂ Ò ≈ È‘∆∫Õ √ÍÙ‡ Ș ¡≈ «‘À Õ
«’‘Û≈ ÍÀ√≈ ⁄؉ ÓÙ∆È∆∆ Á∂ Í‘∆¡ª
˘ Â∂Ò Á∂∫Á≈ ‘À ¿∞√ Ï≈∂ Íπ¤
º ‰ Á≈ Ú∂Ò≈
‘ÀÕ Í «¬√ Á∆¡ª ◊ºÒª ¡√∆∫ ’Á∂ ‘∆
È‘∆∫Õ ’ Ú∆ È‘∆∫ √’Á∂Õ «’¿∞∫«’ ¡√∆∫
«¬È∑ª ÍzÂ∆ √«‘≥ÁÛ ‘Ø ⁄πº’∂ ‘ªÕ ’˘È
ÿ≈Û∂ ¡≈͉∆¡ª ⁄Ø  Ï≈˜≈∆¡ª ˘
ÎÛÈ Ò¬∆ ’˘È ‘∆ È‘∆∫ Ï‰È Á∂∫ÁÕ∂
ÓØÁ∆ ‹∆ ‘∞‰ º’ Ú∆ ¡≈͉∆ “ÓÈ ’∆
Ï≈” «Úº⁄ ÒØ’ª Á∂ ◊≥Ì∆ Ó√«Ò¡ª Ï≈∂
’∞fi È‘∆∫ Á√ √’∂Õ È≈ ‘∆ ¿∞‘ Á√‰◊∂Õ
«’¿∞∫«’ ¿∞Ȫ∑ Á∆¡ª Úº‚∆¡ª ÀÒ∆¡ª ”⁄
‚≥’∂ Ú‹≈¿∞‰ Ò¬∆ ’≈Ò≈ Ë≥È ‘∆ ’≥Ó
¡≈¿∞∫ÁÕÀ «Î ¡≈͉∂ ÷≥Ϫ ˘ ’Ω‰ ’º‡ÁÀ,
ÏØÒÂ∆ (Ó∆‚∆¬∂) ˘ ’Ω‰ Ï≥Á ’≈¿∞∫Á?
À
«¬√ Ì≈ Ó≈Â≈ Á∂ ¡ºË∂ ÍπºÂ,
Ë∆¡ª ÿª Á∆ Ï‹≈¬∂ «ÏȪ √≈¯ Í≈‰∆
¡Â∂ «Ï‹Ò∆ Á∂ ¤Í∆¡ª «Úº⁄ «‘ ‘∂
‘ÈÕ “≈‹ È‘∆∫, √∂Ú≈ ’ ‘∂ ‘ª“ Ú◊∂
÷∂÷È Â∂ Í÷≥‚ ’∆Â∂ ‹≈ ‘∂ ‘ÈÕ ¡√Ò
«Úº⁄ È∂Â≈ ª ≈‹ Ú∆ È‘∆∫ ’ ‘∂Õ
¿∞‘ Â∂ ¡Î√Ù≈‘∆ Á∂Ù Á∂ ¡≥Á Â∂ Ï≈‘
¡≈ÍØ ¡≈͉∂ ’≈ÍØ‡
∂ ∆ ’≈ØÏ≈ ’ ‘∂
‘ÈÕ «¬È∑ª ”⁄ ¿∞‘ Í»∂ √¯Ò ‘ÈÕ
¿∞Ó∆Á ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ‘À «’ ÍÈ≈Ó≈ Í∂Í˜
¿∞È∑ª Á∂ Ȫ¡ ‹ª ¿∞È∑ª Á∂ «ÓºÂª,
√È∂‘∆¡ª Â∂ Í«Ú≈ª Á∂ Ȫ¡ ˜≈‘
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
29
’È◊∂Õ ¡√Ò «Úº⁄ ’Ω‰ Ò∞‡∂ ∂ ‘È ÒØ’ª
˘ √Ófi ˙ÁØ∫ ¡≈¬∂◊∆, ‹ÁØ∫ ¿∞Ȫ∑ È∂ √‘∆
⁄؉ ’’∂ ÒØ’ «‘± È∞Ó≈«¬≥Á∂ Í≈Ò∆ÓÀ∫‡
‹ª «ÚË≈È √Ì≈Úª «Úº⁄ Ì∂‹∂Õ «Î
Ú∂÷‰≈ ◊∆Ϫ Á∆ ‹∆ÚÈ ÁπÁÙ≈ Â∞Â
≥
ÏÁÒ‰ Òº◊ ͬ∂◊∆Õ ⁄؉ √Ó∂∫ ÒØ’ª ˘
¡≈͉∂ ◊∞√
º ∂ ˘ Ú؇ ≈‘∆∫ ˜≈‘ ¡ÚÙ
’È≈ ‘ØÚ◊
∂ ≈Õ
ÒØ’ª ˘ √Ó≈‹Ú≈Á∆ «Ú«◊¡≈È’
√Ø⁄ Á∂ «¬º’ Ӻ Á≈ ÍÂ≈ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈
‘À: “‘∂’ ËÈ √≥ÓÂ∆ Á∆ Ïπ«È¡≈Á «¬º’
‹∞Ó ‘À”Õ «¬‘ Ӻ ◊∞Ï≈‰∆ Á∂ ÙÏÁ
«Úº⁄ Ú∆ Íz◊‡ ‘∞Á
≥ :À
“«¬√π ˜ ’≈«‰ ÿ‰∆ «Ú◊∞Â∆ «¬«È ˜
ÿ‰∆ ÷π¡≈¬∆®
Í≈Í≈ Ï≈fi‘∞ ‘ØÚ∂ È≈‘∆ Óπ«¬¡≈ √≈«Ê È≈
‹≈¬∆®
«‹√ ÈØ ¡≈«Í ÷π¡≈¬∂ ’Â≈ ÷π«√ Ò¬∂
⁄≥«◊¡≈¬∆®”
¬∂ Á ª Á∂ ’¬∆ ÙÒØ ’ , Ï⁄È
¡Ò≈ÍÁ∂ ‚∂ « ¡ª, Óº · ª, Ó≥ Á ª,
◊∞Áπ¡≈«¡ª, Ó√‹Áª, «◊«‹¡ª,
Ë≈«Ó’ ¡√Ê≈Ȫ Á∂ Íπ ‹ ≈∆¡ª,
Í≥‚ª, Í≈·∆¡ª, ÓπÒ≈«‰¡ª ’ØÒ∫Ø ÒØ’
Ø ˜ √π ‰ Á∂ ‘È ... ◊∞  «Í¡«˙!
“Ó≈«¬¡≈ «Â¡≈◊Ø Ì≈¬∆“Õ Í ¿∞ÍÁ∂Ù
Á∂‰ Ú∂Ò∂ ¡≈͉∂ ¡º◊∂ «Íº¤∂ Ó≈«¬¡≈ Á∂
„∂ ÒÚ≈ ÒÀ∫Á∂ È∂Õ «Ï¡≈È ‘À “‡À’√
√Ú◊ «Ú⁄Ò∆¡ª √Óπ≥ÁØ∫ Í≈ Á∆ ‘Ø∫Á
Ú≈Ò∆¡ª ‘√Â∆¡ª ”Â∂ √ı ÂØ∫ √ıÂ
’≈Ú≈¬∆ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆: «’‘≈ «ÚºÂ
≈‹ Ó≥Â∆ ‹∂¡≥ «√È‘≈ È∂Õ ‹∂ÂÒ∆
È∂ ◊À’˘È∆ ÎÓª Ú≈√Â∂ È∆∫Á «‘Â
≈ª ω≈ «ÁºÂ∆¡ª ‹≈‰◊∆¡ª Á∆
«⁄Â≈ÚÈ∆ «ÁºÂ∆ ‘ÀÕ Í ’≈Ú≈¬∆ «’√∂
È‘∆∫ ’È∆Õ √’≈ ’≈ÍØ  ∂ ‡ ª Á∂
‘∞’Óª ϺË∆¡ª ‘∞≥Á∆¡ª ‘ÈÕ «Íº¤∂ «‹‘∂
√≈Ï’≈ «Áº Ò ∆ ‘≈¬∆ ’Ø  ‡ Á∂ ‹º ‹ ,
≈«‹≥ Á  √º ⁄ , È∂ «‡z « Ï¿± È «Úº ⁄
¡≈͉∂ «¬º’ Ò∂÷ «Úº⁄ ‘Ú≈Ò≈ «ÁºÂ≈
√∆ «’ “√Ó≈¬∂ Á ≈∆ √’≈ª Úº ‚ ∂
’≈Ø Ï ≈∆¡ª Â∂ ¿∞ Á ÔØ ◊ ÍÂ∆¡ª Á∆
’≈‹’≈È∆ ‘∞ ≥ Á ∆¡ª ‘ÈÕ Âª ‘∆
«Ï≥Á Ó√» Á≈ Ù∂¡“’∞√∆ Ú≈«Ò¡ª
ÿª Á∆ È∆ ‹∂ ÷؇∆ È‘∆∫, ª «Í≥‚
Á∂ «Í≥‚∂ ”Â∂ «’¿∞∫ Ó≈√ Á∆ Ï؇∆ È‘∆∫“
Ú∆ ¬∂Ê∂ √‘∆ „∞’ÁÀÕ
ÒØ ‡ » , «Ù’≈÷Ø  √Ó≈¬∂ Á ≈∆
«Ú∞ºË ÒØ’ª Á≈ Ø‘ Íz⁄≥‚ ‘Ø «‘ÀÕ «Íz≥‡
Ó∆‚∆¬∂ ”Â∂ fi≈ Ó≈«Á¡ª ‘∆ Ò∞‡
º «Ú∞Ë
º
Óπ˜≈‘∂ ‘ Í≈√∂, ‘ ʪ «Áº√‰ Òº◊
ÍÀ∫Á∂ ‘ÈÕ Í»Ï ÂØ∫ ͺ¤Ó, ¿∞µÂ ÂØ∫ Áº÷‰
«’‘Û≈ Á∂ Ù ‘À «‹º Ê ∂ È≈Ï≈Ï∆,
¡≈«Ê’ Ó≥ Á ‘≈Ò∆, Ï∂  ∞ ˜ ◊≈∆ Á∂
«÷Ò≈Î ¡≈Ú≈˜ª È‘∆∫ ¿∞µ· ‘∆¡ªÕ Í
Ò∞º‡ «‹È∑ª Á∂ Ó»≥‘ Òº◊ ‹≈¬∂ ¿∞‘ ¤∞º‡Á∆
Ú∆ È‘∆∫Õ ¡≈͉∂ „≥◊ Â∆’∂ ÏÁÒ ’∂
«Ù’≈÷Ø∆ ‹≈∆ «‘≥Á∆ ‘ÀÕ Ó÷Ω«‡¡ª
‘∂· Ò∞’∂ Ë≈ÛÚ∆¡ª ˘ ͤ≈‰È Á∆ √»fi
‘ΩÒ∆ ‘ΩÒ∆ ÎÀÒ ‘∆ ‘ÀÕ ¿∞È∑≈ Á≈ Î√Â≈
ÒØ’ ‹≈◊»’Â≈ È∂ ‘∆ Úº„‰≈ ‘ÀÕ «‹√
«√√‡Ó Á≈ ÷≈√≈ ‘∆ ‹Ø’ª Ú≈Ò≈ ‘ØÚ∂
¿∞‘ «’Ú∂∫ ¡≈͉∆ ¡≈Á ¤º‚ √’Á∂
‘ÈÕ Í ÒØ’Ø! √Ó≈¬∂Á≈∆ ‘À ÏÛ∆
¤≈ÂÕ ËÓ Á∂, ˜≈ Á∂, «¬Ò≈’∂ Á∂,
≥◊ È√Ò Á∂ Ú÷∂«Ú¡ª ÷Û∑∂ ’ ÒØ’ª
Á∂ Ø‘ ˘ ÷π≥‚≈ ’ «Á≥Á∂ ‘È, ¡Â∂ «÷≥‚≈
«Á≥Á∂ ‘ÈÕ ‘∞«Ù¡≈ ‘Ø!
⁄ÒØ ‘Ø È‘∆∫ ª «¬‘ Ò∞‡∂∂ ˜≈
Ó‘≈È «√’≥Á Á∂ ¡≈÷∆ √Ó∂∫ ˘ ‘∆
«’Â∂ ⁄∂Â∂ º÷‰Õ ¿∞‘ Ï‘∞ √≈∆¡ª
√ÒÂȪ ˘ «‹ºÂ‰ «Íº¤Ø∫ Ú≈Í√ ‹≈
«‘≈ √∆Õ √Â∂ ”⁄ ‘∆ «ÏÓ≈ ‘Ø «◊¡≈Õ
«ÏÓ≈∆ ¿∞√ ˘ ÓΩ Á∂ ’≥„∂ ÒÀ ◊¬∆Õ
¿∞√ Ó«‘√»√ ’∆Â≈ «’ «’Ú∂∫ ¿∞√ Á∆¡ª
«‹ºÂª, ¿∞√ Á∆ Ó‘≈È ÎΩ‹, ¿∞√ Á∆
«Âº÷∆ ÂÒÚ≈ ¡Â∂ √≈∆ ¿∞‘Á∆ ÁΩÒÂ
«’√∂ ’≥Ó Á∆ È‘∆∫Õ ¿∞‘Á∆ ÷≈«‘Ù √∆
«’ ¿∞‘ ÿ Í‘∞≥⁄∂ Â∂ ¡≈͉∆ Óª Á≈
Óπº÷ Ú∂÷’∂ «¬√ ÁπÈ∆¡ª ÂØ∫ ∞÷√ ‘ØÚ∂Õ
Í Òº ◊ ≈ «’ ¿∞ ‘ ¤∂  ∆ √∆ ¤º ‚
‹≈¬∂ ◊ ≈Õ ¿∞ √ È∂ ‹ÈÀ Ò ª ˘ «’‘≈
Ó∂∆¡ª «Â≥È ÷≈«‘Ùª ˘ ˜» Í»≈ ’
Á«¬˙Õ Í«‘Ò∆, Ó∂  ∂ ’¯È ˘ Ó∂  ∂
‚≈’‡ ÓØ„≈ Á∂‰Õ ÒØ’ª ˘ ÍÂ≈ Òº◊
‹≈¬∂ , ¿∞ ‘ Ú∆ ÓÀ ˘ Ï⁄≈ È‘∆∫ √’∂ ;
Á»‹∆, ’Ï º’ ‹ªÁ∂ √Â∂ ”Â∂ √ØÈ≈,
⁄ªÁ∆ Â∂ ‘Ø ’∆ÓÂ∆ ⁄∆˜ª «÷Ò≈∆¡ª
‹≈‰Õ ÒØ’ª ˘ ÍÂ≈ Òº◊ ‹≈Ú∂ «’ Â∆
Ì Ú∆ Ë≥È Ó∂∂ È≈Ò È‘∆∫ «◊¡≈Õ «¬È∑ª
Ó◊ ̺‹‰≈ √Óª ÏÏ≈Á∆ ‘ÀÕ Â∆‹∆,
Ó∂∂ ‘ºÊ ’¯È ÂØ∫ Ï≈‘ ÒÓ’Á∂ ‹≈‰Õ
ÒØ’ª ˘ ÍÂ≈ Òº◊ ‹≈¬∂ ÓÀ∫ ÷≈Ò∆ ‘ºÊ
ÁπÈ∆¡ª ÂØ∫ ‹≈ «‘ªÕ ¿∞‘Á∂ ¡≈ı∆
ÙÏÁ √È, ““Ó∂∆ Á∂‘ ˘ ÁÏ≈ Á∂‰≈;
¿∞µÊ∂ Ó∂∆ ’ج∆ Ô≈Á◊≈ È≈ ω∂; Ó∂∂
‘ºÊ Ï≈‘ º÷∂ ‹≈‰ ª ‹Ø ÁπÈ∆¡ª
‹≈‰ ‹≈Ú∂ «’ Ù÷√ «‹≥È∂∑ ÁπÈ∆¡ª «‹ºÂ∆
√∆, ÓÈ Ú∂Ò∂ ¿∞‘Á∂ ‘ºÊ ÷≈Ò∆ √ÈÕ””
«¬‘ ◊ºÒª «Ò÷«Á¡ª ÏØÒ “«¬º’
«ÁÈ ¡√ª ÍzÁ∂√∆¡ª ¡≈ÒÓ≈ ¤º‚ ‹≈‰≈
’∞≥„≈ Ó≈’∂ «¬È∑ª ‘Ú∂Ò∆¡ª Á≈” ∂‚∆˙
ÂØ∫ ◊»≥‹‰ Òº◊ ͬ∂Õ Ó∂∆ √Ø⁄ Â∂ ’ÒÓ
¡‡’ ◊¬∆Õ ÍÀ√∂ «Íº¤∂ Í≈◊Ò ‘ج∂ «¬‘
Ï≥Á∂ ¬∂Ȫ ‘∆ ‹∂ «’Â∂ √π‰ ÒÀ‰, Ù≈«¬Á
’∞fi √Ófi ¡≈ ‹≈Ú∂!
ÎØÈ: FDG-D@B-BAG@
’ÀÈ‚∂ ≈-¡Ó∆’≈ «Ú⁄ ’ØÒ∂ Á∂ ÍÒ≈‡ª 鱧 ÏßÁ
’Ú≈¿π‰ Á∆¡ª ’Ø«ÙÙª
(√¯≈ CA Á∆ Ï≈’∆)
◊¬∂ ‘È Âª «’ ¡ßÏ≈È∆ ¡‚≈È∆
¿π Ê ∂ ’Ø Ò ∂ Á∆ ÷≈‰ Ò≈ √’‰Õ ’∆
√Ó≈¬∂Á≈ ÓπÒ’ª ‹ª ’≈ÍØ∂ÙȪ ȱß
«¬‘ Ș È‘∆∫ ¡≈™Á≈? ¡ßÏ≈È∆ ‘ØȪ
Á∂ «¬È∑ª ’ßÍÈ∆¡ª ”⁄ Ù∂¡ ‘ÈÕ ’∆
¤æÂ∆√◊Û∑ ‹ª Ï√Â Á∂ ◊∆Ï ÒØ’ ÓÈπ÷
æ
È‘∆∫ ‹ª ¿πȪ∑ 鱧 «‹¿π‰ Á≈ ¡«Ë’≈
È‘∆∫?
J ’≈ÍØÙ
∂ Ȫ Á∂ «ÂßÈ Óπ÷
æ «Í¡≈Á∂
‘ÈÕ ÚÒ‚ ÏÀ∫’, ¡≈¬∆.¡ÀÓ.¡ÀÎ. ¡Â∂
ÚÒ‚ ‡∂‚ ¡≈◊∂È≈¬∆‹∂ÙÈ, «‹È∑ª Á≈
’ßÓ ‘∆ ’≈ÍØÙ
∂ Ȫ Á∆ Â¯Á≈∆ ’È≈
˛Õ ‹∂’ ⁄∆È ¡Â∂ «¬ß‚∆¡≈ È∂ √’≈∆
√Ï«√‚∆ Á∂ ’∂ √Ø Ò  ÍÀ È Ò Á∆¡ª
ÎÀ’‡∆¡ª Ò≈¬∆¡ª ª ¡Ó∆’≈ Á∂ ’‘∂
Â∂ ‚Ï«Ò¿±. ‡∆. ˙. È∂ «¬‘ ÏßÁ ’Ú≈
«ÁæÂ∆¡ªÕ ÚÒ‚ ‡∂‚ ¡≈◊∂È≈¬∆‹∂ÙÈ
Á≈ «¬Ò˜≈Ó ˛ «’ «¬‘ ÎÀ ’ ‡∆¡ª
√Ï«√‚∆ Á∂ ’∂ È‘∆∫ ⁄Ò≈¬∆¡ª ‹≈
√’Á∆¡ªÕ ◊æÒ ’∆ ‹∂ «¬‘ ÎÀ’‡∆¡ª
⁄ÒÁ∆¡ª ‘È Âª Â∂Ò ’ßÍÈ∆¡ª Á∂
ÓπÈ≈¯∂ 鱧 √æ‡ Òæ◊◊
∂ ∆Õ «¬‘ Â∂Ò ’ßÍÈ∆¡ª
‘∆ ‘È «‹È∑ª Á∂ ’‘∂ Â∂ «¬≈’ ¡Â∂
«ÒÏ∆¡≈ Á∂ ÒØ’ª Á∆ ’πÏ≈È∆ Á∂ «ÁæÂ∆
◊¬∆ ¡Â∂ ‘π‰ √∆∆¡≈ Á∆ Ú≈∆ ˛Õ
J Â∂Ò ’ßÍÈ∆¡ª 鱧 GGF «ÏÒ∆¡È
‚≈Ò Á∆ √Ï«√‚∆ «ÓÒÁ∆ ˛ ÍzÂ
ß ± ¿π‘
«‹ßÈ∆ Úæ‚∆ ÍæË ”Â∂ Ú≈Â≈Ú‰ Á≈
Èπ’√≈È ’Á∆¡ª ‘È, ¿πȪ∑ ÂØ∫ Ȫ Á∂
Ï≈Ï Ú∆ ‹πÓ≈È≈ È‘∆∫ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈Õ
√ß√≈ ÍæË ”Â∂ ’≈ÍØÙ
∂ Ȫ ¡ÀÈ∆¡ª Ì≈±
‘Ø ◊¬∆¡ª ‘È; ÁÏ≈¡ ω≈ ‘∆¡ª ‘È
«’ ÚÍ≈’ √ÓfiΩ«Â¡ª «Ú⁄ Ú≈Â≈Ú‰
Á≈ ÓπÁ
æ ≈ ¤∂«Û¡≈ ‘∆ È≈ ‹≈Ú∂Õ
Í ’≈¯∆ √Ó∂ ∫ ÂØ ∫ ⁄Ò ‘∆
‹Ó‘±∆ ¡«Ë’≈ √Ì≈ ÚÒØ∫ “‹≈Â∆ ÍÃÊ≈” Â∂ “«¯’±
¯≈Ù∆Ú≈Á” Ï≈∂ √ÀÓ∆È≈ Ò¬∆ «Â¡≈∆ Ó∞«‘≥Ó
ÏÈ≈Ò≈ : ‹Ó‘±∆ ¡«Ë’≈ √Ì≈ Á∂ «˜Ò∑≈ ÍÃË≈È √Ã∆ ◊∞Ó∂Ò «√≥ÿ
·∞æÒ∆Ú≈Ò È∂ ÍÃÀ√ Á∂ È≈Ó ‹≈∆ «¬’ «Ï¡≈È «Ú⁄ «’‘≈ «’ ’∂∫Á «Ú⁄
Ì≈‹Í≈ Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ Ú≈Ò∆ √’≈ Á∂ √ºÂ≈ «Ú⁄ ¡≈¿∞‰ ÂØ∫ Ï≈¡Á ÒØ’ª
Á∂ «Ò÷‰, ÏØÒ‰, ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ ÍÃ◊‡≈¿∞‰, ‹Ê∂Ï≥Á ‘؉ ¡Â∂ ‘º’∆ √≥ÿÙ
’È Á∂ ¡«Ë’≈ª ¿∞ºÍ ÔØ‹È≈ÏºË „≥◊ È≈Ò Ò◊≈Â≈ ’∆Â∂ ‹≈ ‘∂ ‘ÓÒ∂
Ï‘∞ Â∂˜ ‘Ø ◊¬∂ ‘È ‹Ø √Ì ‹Ó‘±∆¡Â Í√≥Á Â∂ «⁄≥ÂÈÙ∆Ò ÒØ’ª Ò¬∆
√Ø⁄‰, √Ófi‰ ¡Â∂ «Ú⁄≈ÈÔØ◊ «¬º’ ◊≥Ì∆ Ó∞ºÁ≈ ω «◊¡≈ ‘ÀÕ ‘ÀÁ≈Ï≈Á
’∂∫Á∆ Ô±È∆Ú«√‡∆ Á∂ ÷Ø‹≈Ê∆ “Ø«‘ ÚÀÓ±Ò≈ Á∆ ÷∞Á’∞Ù∆” ’≈È ‹≈Â∆
ÍÃÊ≈ Â∂ Á«Òª ¿∞Í ‘Ø ‘∂ ¡«Â¡≈⁄≈ª Á∂ Ó√Ò∂ È∂ ÒØ’ª Á∆ √Ó±«‘’ √Ø⁄
˘ ˜ÏÁ√ ‘Ò±‰≈ «ÁæÂ≈ ‘ÀÕ ‹∂.¡ÀÈ.Ô± Á∂ Â≈˜≈ ÿ‡È≈’zÓ È∂ «¯’±
Ò≈‰∂ Á∂ ÓÈ√±«Ï¡ª ȱ≥ ÒØ’ª √≈‘Ó‰∂ ͱ∆ Â∑ª Ï∂ÍÁ ’ «ÁæÂ≈ ‘ÀÕ «¬È∑ª
⁄Ò≥ Ó∞º«Á¡ª ¿∞ºÍ «Ú⁄≈ ⁄⁄≈ Á∂ Ó’√Á È≈Ò ‹Ó‘±∆ ¡«Ë’≈ √Ì≈
Á∆ ÏÈ≈Ò≈ «‹Ò∑≈ «¬’≈¬∆ È∂ AC Ó≈⁄ «ÁÈ ¡ÀÂÚ≈ ȱ≥ ≈Ó √±Í √≥◊∆Â
√ÁÈ ÏÈ≈Ò≈ «Ú÷∂ √Ú∂∂ A@ Ú‹∂ «¬’ √ÀÓ∆È≈ Á≈ ¡≈ÔØ‹È ’∆Â≈ ‘À
«‹√ «Ú⁄ Í≥‹≈Ï∆ Ô±È∆Ú«√‡∆ Í«‡¡≈Ò≈ Á∂ ÍÃØÎÀ√ ‚≈’‡ Ì∆Ó«¬≥Á «√≥ÿ
“‹≈Â∆-ÍÃÊ≈ Â∂ Á«Òª ¿∞Í ‘Ø ‘∂ ¡«Â¡≈⁄≈” ¡Â∂ ‹Ó‘±∆ ¡«Ë’≈
√Ì≈ Á∂ √±Ï≈ ‹ÈÒ √’ºÂ ÍÃØÎÀ√ ‹◊ÓØ‘È «√≥ÿ “«¯’±-¯≈Ù∆Ú≈Á Á≈
ÚÂ≈≈ Â∂ «¬√ Á∂ ‘º«Ò¡ª «Ú⁄ ‘Ø ‘∂ Ú≈Ë∂” Ï≈∂ ¡≈͉∂ ’∞≥‹∆Ú Ì≈ÙÈ
Á∂‰◊∂Õ
√Ã∆ ·º∞Ò∆Ú≈Ò È∂ ¡º◊∂ «’‘≈ «’ √ÀÓ∆È≈ Á∆ «Â¡≈∆ Ó∞«‘≥Ó Ú‹Ø∫ √Ì≈
Á∂ √◊Ó ÓÀ∫Ï «¬Ò≈’∂ Á∂ Ï∞Ë∆‹∆Ú∆¡ª, Ò∂÷’ª, ͺÂ’≈ª, Ú’∆Òª,
¡«Ë¡≈Í’ª ¡Â∂ ‘Ø √Ó≈«‹’ ’≈’ß∞Ȫ È≈Ò √≥Í’ ’’∂ √ÀÓ∆È≈ «Ú⁄
Ù≈ÓÒ ‘؉ Á≈ √ºÁ≈ Á∂ ‘∂ ‘È ¡Â∂ Î≥‚ «¬’ºÂ Ú∆ ’ ‘∂ ‘ÈÕ «¬√∂
Ó’√Á È≈Ò ¡º‹ ¿∞È∑ª È∂ «¬’≈¬∆ Á∂ √’ºÂ √Ã∆ ÏÒÚ≥ «√≥ÿ ¿∞ÍÒ∆
√Ó∂ ٫‘‰≈ Â∂ ÌÁΩÛ ’√«Ï¡ª Á≈ ÁΩ≈ ’∆Â≈Õ ¿∞È∑ª È∂ √Ì «¬Ò≈’≈
«ÈÚ≈√∆¡ª ȱ≥ √ÀÓ∆È≈ «Ú⁄ Ù≈ÓÒ ‘؉ Ò¬∆ ÷∞ºÒ≈ √ºÁ≈ «ÁæÂ≈Õ
«Ú«◊¡≈È∆¡ª/Ú≈Â≈Ú‰ Íz∂Ó∆¡ª Á∆
‹ÁØ‹«‘Á È∂ ’≈¯∆ ‘ª-Ú≈⁄’ ÈÂ∆‹∂
’æ„∂ ‘ÈÕ ¡Ó∆’≈ Á∆ «‹‘Û∆ ¡≈Ï≈Á∆
Í«‘Òª B@% Ú∆ ◊ÒØÏÒ Ú≈«Óß◊ Á∂
÷Â∂ 鱧 ◊ßÌ∆Â≈ È≈Ò È‘∆∫ ÒÀ∫Á∆ √∆Õ
‘π‰ G@% ¡≈Ï≈Á∆ «¬√ ÷Â∂ ÂØ∫ √π⁄Â
∂
‘Ø ◊¬∆ ˛Õ ÁπÈ∆¡≈ «Ú⁄ Ú≈Â≈Ú‰
Ï⁄≈¿π‰ Ò¬∆ Ï‘π ‹Ê∂ÏÁ
ß ∆¡ª ‘Ø∫Á ”⁄
¡≈ ◊¬∆¡ª ‘ÈÕ ◊∆È Í∆√ ª
Ï’≈«¬Á≈ ≈‹È∆Â’ «ÍÛ «Ú⁄ ¡≈ ◊¬∆
˛Õ ¡ÒÏ‡≈ Á∆ √’≈ ∆«È¿±¬∂ÏÒ
«¬ÈÀ∆ Â∂ ’≈¯∆ ÍÀ√≈ ÷⁄ ’ ‘∆ ˛Õ
‹ÓÈ∆ Á∂ «¬’ Ù«‘ ˛ÓÏ◊ È∂ ¡≈ÍÁ∆
√≈∆ «Ï‹Ò∆ «Úß‚«ÓæÒ ”Â∂ √ØÒ ÍÀÈÒ
”Â∂ ÒÀ‰ Á≈ ÎÀ√Ò≈ ’’∂ Úæ‚≈ Ó≈’≈
Ó≈«¡≈ ˛Õ ‘π‰ ¿π‘ ¡≈ÍÁ∆ ÒØÛ ÂØ∫ ÚæË
«Ï‹Ò∆ ÍÀÁ≈ ’ ‘∂ ‘È Â∂ ◊«‚ ȱß
Ú≈Í√ Ú∂⁄ ‘∂ ‘ÈÕ
Ú≈Â≈Ú‰ «Ú«◊¡≈È∆¡ª Á∂ ’πfi
√πfi≈¡
J «Ú«Á¡≈, «√‘Â, ‡ª«‹‡ Ú◊∂
Ó«‘’Ó∂ ‹∂’ √’≈ª ¡≈Í ⁄Ò≈¿π‰
ª ’≈¯∆ ‘æÁ Âæ’ ÓπÈ≈¯∂ Ò¬∆ ÍzÁÙ
± ‰
ÎÀÒ≈¿π‰ Ú≈«Ò¡ª ÂØ∫ Ï«⁄¡≈ ‹≈ √’Á≈
˛Õ
J ’ÀÒÎ
∂ Ø È∆¡≈ Á∂ ÍzÎ
Ø √
À  ‚∂«Ú√ Á≈
’«‘‰≈ ˛ «’ B@C@ Âæ’ √≈∆ ÁπÈ∆¡≈
«Úß‚«ÓÒ Â∂ √ØÒ ÍÀÈÒ ÂØ∫ ¡ÀÈ‹∆ ÒÀ
√’Á∆ ˛Õ ‹∂’ ÁπÈ∆¡≈ Á∂ «¬≈Á∂ ‘؉
Â∂ ͱ‹
ß ∆Ú≈Á∆ ´æ‡ 鱧 Í∂ Ëæ’ «ÁæÂ≈ ‹≈Ú∂Õ
J «√¯ B@AA «Ú⁄ √≈∆
ÁπÈ∆¡≈ «Ú⁄ ¡≈¬∂ ±¯≈Ȫ È≈Ò CH@
«ÏÒ∆¡È Á≈ Èπ’√≈È ‘Ø«¬¡≈ «‹√ Ï≈∂
ÁπÈ∆¡≈ Á∂ ÒØ’ª 鱧 ⁄∂ÂÈ
ß ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈
˛Õ «¬‘Ø «‹‘∂ ±¯≈È Ï‘π ÌÀÛ∆ Ù’Ò
¡ı«Â¡≈ ’È◊∂ ‹∂ ¡√∆∫ ’πfi È≈
’∆Â≈Õ
J ±¯≈Ȫ ’’∂ Ï∆Ó≈ ’ßÍÈ∆¡ª Á∂
«¬ßÙØ ∫À √ Ó«‘ß◊∂ ‘ج∂ Â∂ Í∆Û ÒØ’ª Â∂ ‘Ø
Ú≈˱ ÏØfi Í≈ «ÁæÂ≈ «◊¡≈Õ
J ’ÀÈ‚
∂ ≈ «Ú⁄ Â∂Ò ’ßÍÈ∆¡ª ȱß
A.C «ÏÒ∆¡È ‚≈Ò Á∆ √Ï«√‚∆ «ÁæÂ∆
‹ªÁ∆ ˛, ÈΩ’∆¡ª ÍÀÁ≈ ’È Ò¬∆Õ «¬ßÈ∂
ÍÀ√∂ È≈Ò ¿πȪ∑ È∂ ’Á∂ Ú∆ Íø‹ ‹ª √Â
‘˜≈ ÂØ ∫ Úæ Ë ÈΩ ’ ∆¡ª ÍÀ Á ≈ È‘∆∫
’∆Â∆¡ª ‹Á«’ «¬ßÈ∂ ÍÀ√∂ È≈Ò ◊∆È
«¬ÈÀ‹∆ «Ú⁄ B@,@@ ÈΩ’∆¡ª ÍÀÁ≈
’∆Â∆¡ª ‹≈ √’Á∆¡ª ‘ÈÕ
J «√¡≈√ «Ú⁄Ø∫ ’≈ÍØÙ
∂ Ȫ Á≈
ÍÀ√≈ Ï≈‘ ’æ«„¡≈ ‹≈Ú∂ ª «’ ÍÀ√∂ Á≈
˜Ø È≈Ò ¡≈ÍÁ∆ Ó˜∆ Á∂ ’≈ȱÈ
ß Í≈√
È≈ ’Ú≈ √’‰Õ
«¬‘ ÒÛ≈¬∆ ÈÚ∆∫ ¡ÀÈ‹∆ Ò¬∆,
ÈÚ∆∫ ¡≈«Ê’Â≈ Ò¬∆, ÈÚ∆∫ ‹Ó‘±∆¡Â
¡Â∂ ËÂ∆ È≈Ò ÒÛ ∂ ¡≈«ÁÚ≈√∆ ÒØ’ª
È≈Ò ÓØ„∂ È≈Ò ÓØ„≈ ‹ØÛ ’∂ ÷Û∑È Ò¬∆
˛Õ «¬‘ ÒÛ≈¬∆ ÓÈπ÷
æ Â≈ Ò¬∆ Ù≈È≈ÓæÂ∆
«˜ßÁ◊∆ «‹¿±‰ Ò¬∆ ˛Õ ‹ÁØ∫ Ú≈Â≈Ú‰
Á∆ ‹ß◊ «‹æ Ҭ∆ ‹≈Ú∂◊∆ ¿πÁ∫Ø ‘∆ ¡√∆∫
Á∂÷ª◊∂ «’ ¡√∆∫ «¬‘Ø «‹‘∆ ÁπÈ∆¡≈
¿π√≈È ÚæÒ ÚË ‘∂ ‘ª, «‹‘Ø «‹‘∆ ¡√∆∫
⁄≈‘πÁ
ß ∂ ‘ª Í «¬√ Á∂ Ò¬∆ ͱ‹
ß ∆Ú≈Á Á∆
‘≈ ˜±∆ ˛Õ ⁄≈‘∂ ¿π‘ ͱߋ∆Ú≈Á∆
√Ó≈¬∂ Á ≈∆ ‘Ø Ú ∂ ‹ª √Ó≈«‹’
√≈Ó≈‹Ú≈Á!
È؇ : «¬‘ Ò∂÷ ÈÀ˙Ó∆ ’Ò≈¬∆È Á∂ Ò∂÷ª
’ÀÍ∆‡Ò Ú«√‹ ’Ò≈¬∆Ó∂‡ ”Â∂ ¡≈Ë≈« ˛Õ
D@C-GAD-DHAF
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
Ó¬∆ B@AF
30
’∆ ˛ √’≈∆ √ß◊·È≈ (¡ÀÈ. ‹∆. ˙.) Á∆ ¡√Ò∆¡Â
Í∂Ù’Ù : ‚≈. ¡‹∆ÂÍ≈Ò «√ßÿ ¡ÀÓ. ‚∆.
«Í¤Ò∂ ÁØ «ÂßÈ Á‘≈«’¡ª ÂØ∫ Ì≈Â
√Ó∂ ÁπÈ∆¡≈ Á∂ ‘ Á∂Ù «Ú⁄ ¡ÀÈ.‹∆.˙.
ÙÏÁ Ï‘π Íz⁄«Ò ˛Õ «¬È∑ª 鱧 ◊À
√’≈∆ √ß◊·È (√ÚÀ√Ú
∂ ∆ √ß√Ê≈Úª) Ú∆
«’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «Í¤Ò∂ B@ √≈Òª ÂØ∫ ͱ∆
ÁπÈ∆¡≈ «Ú⁄ ¡Â∂ Ì≈ «Ú⁄ Ú∆ «¬È∑ª
Á≈ ‘Û∑ «‹‘≈ ¡≈ «◊¡≈ ˛Õ «¬‘ ¡⁄≈È’
÷øÏ
π ª Úª◊±ß ¿π◊∆¡ª ‘È √±«Ï¡ª, «˜«Ò∑¡ª
¡Â∂ «‘√∆Òª «Ú⁄Õ «¬’ ¡ß’Û∂ ÓπÂ≈Ï’
Ì≈ ”⁄ «‹√‡‚ ¡ÀÈ. ‹∆. ˙. Á∆
«◊‰Â∆ √≈Ò AIIC-ID ”⁄ AE,@IC √∆
‹Ø B@@G-@H ”⁄ ÚæË ’∂ CD@HC ‘Ø ◊¬∆Õ
‘π‰ ª «¬‘ «◊‰Â∆ ‘Ø Ú∆ ÚË ◊¬∆
‘ØÚ◊
∂ ∆Õ fi≈÷ø‚ Ú◊∂ ◊∆Ï ≈‹ «Ú⁄
Ú∆ «¬È∑ª Á∆ «◊‰Â∆ √À∫’«Û¡ª «Ú⁄ ˛Õ
«‹‘Û∂ ÈΩ‹Ú≈È Í«‘Òª √Ó≈‹Ú≈Á∆,
√ÚØ«Á¡≈ ‹ª ’«Ó¿±«È√‡ Ò«‘ È≈Ò
‹πÛÁ∂ √È, ¿π‘ ‘π‰ ¡ÀÈ. ‹∆. ˙. È≈Ò
‹πÛÁ∂ ‘È ¡Â∂ √Ó≈‹ √∂Ú≈ Á∂ È≈Ò È≈Ò
¡≈͉∂ ¡≈͉∂ Í«Ú≈ Á∆ Ú∆ √∂Ú≈ ’Á∂
‘ÈÕ Óπ÷
æ ÂΩ ”Â∂ ¡ÀÈ. ‹∆. ˙. √≈÷Â≈,
«√æ«÷¡≈, «√‘Â, ’πÍÙ
Ø ‰, Ï⁄ √Ó±‘,
È∂◊≈, Ú≈Â≈Ú‰, ‹Ò √πæ«÷¡≈ Â∂
√± ⁄ È≈ ¡«Ë’≈ Ú◊∂ ÷∂  ª «Ú⁄
√◊Ó ‘ÈÕ ÓÈπ÷
æ ∆ «¬«Â‘≈√ ”⁄ ‘Ó∂Ù≈
‘∆ Óπ·∆ Ì ‘≈’Ó ‹Ó≈ ¡≈͉∆ Ù’Â∆,
¡≈«Ê’ Ò≈Ì Â∂ «ÚÙ∂Ù ¡«Ë’≈ª Ò¬∆
¡æ«Â¡≈⁄≈∆ ≈‹ ¿πÍ’‰ ¡Â∂ √Ó≈‹
√ß√Ê≈Úª ”Â∂ «ÈÌ «‘≈ ˛Õ ‹≈◊∆Á≈∆
Á∂ «Ú’≈√ ÁΩ≈È «¬’ ÁÒ≈Ò, ◊æÁ≈ Â∂
Íz‹∆Ú∆ ‹Ó≈ Ú∆ «Ú’√ ‘Ø ‘∆ √∆ ‹Ø
‹≈◊∆± ´æ‡ ”Â∂ ÍÁ≈ Í≈ ’∂ Ï‘π«◊‰Â∆
«Ó‘ÈÂ’Ù ‹Ó≈Â È±ß ÌÓ≈¿π‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ
’Á≈ «‘≈ √∆Õ «¬‘ ‘≈’Ó ‹Ó≈ Ҭ∆
Ï‘π Î≈«¬Á∂ÓÁ
ß √∆Õ «¬√ Ò¬∆ Á≈ÈÁ’√πÈ≈ Ú‹Ø∫ «¬√ Íz‹∆Ú∆ ‹Ó≈ ȱß
¡≈«Ê’ ÓÁÁ Á∂ ’∂ ¿π√ 鱧 ¡≈͉∂ «‘æª
”⁄ Ò≈¬∆ æ÷‰≈ √Ω÷≈ Â∂ Î≈«¬Á∂ÓßÁ
Òæ«◊¡≈Õ AH-AI Ú∆√Á∆ ”⁄ ͱ‹
ß ∆Ú≈Á
Á∂ «Ú’≈√ Á∂ È≈Ò «¬√ Íz‹∆Ú∆ ‹Ó≈Â
Á≈ √Ú± Í Ú∆ ÏÁÒ‰ Òæ « ◊¡≈Õ
√Ó≈¬∂Á≈∆ ¡Ê⁄≈∂ ”⁄ ÓπÈ≈¯≈ «‘Â
÷∂Â Á∆ ¿π√≈∆ ’∆Â∆ ◊¬∆ Â∂ «Î «¬√
ÒØ’ «‘ÂÀÙ∆ ͱߋ∆ Á≈ «ÈÚ∂Ù Â∂ Úß‚
«ÚÚ√Ê≈ «ÚØË∆ √ßÿÙª 鱧 ÁÏ≈¿π‰ Â∂
’π⁄Ò‰ ’∆Â∆ ‹≈‰ Òæ◊∆Õ AI-B@ Ú∆
√Á∆ Á∂ Ï√Â∆Ú≈Á∆ ¡√∂ ”⁄ Ô±Í∆
√≈Ó≈‹∆¡ª È∂ Ë≈«Ó’ √ß√Ê≈Úª ȱß
¡≈«Ê’ ÓÁÁ Á∂ ’∂ ´‡∂ ‹ªÁ∂ Ú◊ ȱß
’߇ØÒ ’∆Â≈ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∆ Ï∂⁄ÀÈ∆ ȱß
Ë≈«Ó’ Â∂ «Î’± «ÚØË ¡Â∂ Óπ’≈ÏÒ∂Ï≈˜∆
ÚæÒ ÓØÛ «ÁæÂ≈Õ ¡æ‹ Ú∆ ‘≈’Óª Á≈ «¬‘
ÂΩ Â∆’≈ ‹≈∆ ˛Õ «ÚÙÚ∆’È Á∂ «¬√
ÁΩ «Ú⁄ ¡ÀÈ. ‹∆. ˙. Á≈ ¡⁄≈È’ Ú≈Ë≈
ÁπÈ∆¡≈ Á∆ Ï‘π«◊‰Â∆ ÁæÏ∆ ’π⁄Ò∆
¡≈Ï≈Á∆ Á∂ ◊π√
æ ∂ ”Â∂ Ø‘ 鱧 ·ß‚≈ ’’∂
¿πȪ∑ 鱧 ÌÓ≈¿π‰ Á∂ Ó’√Á È≈Ò ‘∆
‘Ø«¬¡≈ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ ◊∆Ï Â∂ «Ú’√Â
Á∂Ùª ”⁄ «Ú’≈√ Â∂ ÒØ’ ÌÒ≈¬∆ Á∂ Ȫ
‘∂· ¡ÀÈ. ‹∆. ˙. Á≈ ¿πÌ≈ ’ج∆ ÈÚª
È‘∆∫ ˛ Í «¬È∑ª Á∆¡ª √◊Ó∆¡ª Á≈
±Í ¡æ‹ ¿πÈ≈ ‘∆ «Ú¡≈Í’ Â∂ Ï‘πÍ÷
æ ∆ ‘Ø
«◊¡≈ ˛, «‹ßÈ≈ Í«‘Òª ’Á∂ È‘∆∫ √∆
‘Ø«¬¡≈Õ ¿π‘ ÒØ’ Á«Ó¡≈È «ÚÙÚ∆
ͱ‹
ß ∆Ú≈Á Á∂ ¬∂‹‡
ß ‘È, «‘≈ÚÒ Á√Â∂
‘ÈÕ
¡æ‹ ͱ∆ ÁπÈ∆¡≈ ”⁄ ¡ÀÈ. ‹∆. ˙.
Á∆ «◊‰Â∆ ’∆Ï «¬’ Òæ÷ Á∂ ’∆Ï ˛Õ
«¬‘ ’ΩÓ∆, ’ΩÓªÂ∆ «ÚæÂ∆ √ß√Ê≈Úª,
Ï‘π«◊‰Â∆ «È◊Óª Â∂ ’ΩÓ∆ √’≈ª ÂØ∫
’∆Ï A@ ¡Ï ‚≈Ò Á∆ √Ò≈È≈
¡≈«Ê’ ◊ª‡ ‘≈√Ò ’Á∂ ‘ÈÕ
«ÚÙ∆«¥Â Áπ È ∆¡≈ «Ú⁄ √Ó≈«‹’
√ß √ Ê≈Úª Á∂ «¬’ ÈÚ∂ ∫ Ú◊ Á∆
ÈπÓ≈«¬ßÁ◊∆ ’È Ú≈Ò∆¡ª «¬È∑ª √ß√Ê≈Úª
Á≈ Óπ÷
æ ’ßÓ ‘πÁ
ß ≈ ˛ ¡≈͉∂ Á≈È-Á≈«Â¡ª
Á∆ ¡Â∂ ¡≈͉∆ √∂Ú≈ ’È≈ ¡Â∂ √Ó≈‹
鱧 ¿π√ Á∂ ¡√Ò∆ Óπ«æ Á¡ª ÂØ∫ «Ë¡≈È ‘‡≈
’∂ ÌÓ ÍÀÁ≈ ’È≈Õ ◊∆Ï Â∂ «Ú’≈√Ù∆Ò
Á∂Ùª Á∂ Í∂∫‚± Â∂ Ù«‘∆ ÷∂Âª «Ú⁄ ’ßÓ
ª ¿π‘ «¬’ ≈‹√∆ Â∂ √Ó≈«‹’ ’≈’πÈ
ß
Á∆ ˛√∆¡Â ”⁄ ’Á∂ ‘È Í ¿πȪ∑ Á∆
Â≈ ‹πÛ∆ ‘πÁ
ß ∆ ˛ ¡≈͉∂ Á≈È-Á≈«Â¡ª
È≈ÒÕ ◊æÒª ª ¿π‘ Íz◊Â∆Ù∆Ò √Ó≈‹
ÂØ∫ ÁπÈ∆¡≈ Á∆¡ª ’Á∂ ‘È, Í ¡ÓÒ
”⁄ ¿π‘ ÷æÏÍ
∂ ÷
ø ∆ ¡ßÁÒ
Ø Èª 鱧 ¿πȪ∑ Á∆ ÏΩ«Ë’
‰È∆Â∆ ¡Í‰≈ ’∂ ÌÓ ÌπÒ÷
∂ ∂ ÍÀÁ≈ ’Á∂
¡Â∂ ̇≈ «ÁßÁ∂ ‘ÈÕ √Ó≈«‹’ Ï∂⁄È
À ∆ ≈‘∆∫
√ß√≈ ÏÀ∫’ Â∂ ’ΩÓªÂ∆ ÓπÁ≈’ØÙ ”Â∂ «√æË∂
‘ÓÒ∂ ‘؉ Á∆ ‘≈Ò «Ú⁄ «¬‘ ¿πȪ∑ ȱß
Ï⁄≈¿π‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’Á∂ ‘ÈÕ ¿π‘ √ß√≈
ÚÍ≈ √ß◊·È Á∂ ‹Ó≈Â∆ «’Á≈ Â∂
‹Ó≈Â∆ √Ú≈Ê ”Â∂ ⁄⁄≈ ’È≈ ‘∆ È‘∆∫
⁄≈‘πÁ
ß Õ∂ ¿π‘ ◊À-≈‹√∆, ◊z≈√±‡ √ÚÀπ˜◊≈ ÔØ‹È≈ Â∂ ‘ÓÈ«Í¡≈∆ «√æ«÷¡≈
Á∂ ‘Ó≈«¬Â∆ ‘ÈÕ ¿π‘ ÷πÁ 鱧 È≈◊«’
√Ó≈‹ («√ÚÒ √π√≈«¬‡∆) Á≈ ÓØ‘∆ Á√Â≈
ÓßÈÁ∂ ‘È Í «Ú¡≈Í’ ÍæË ”Â∂ ≈‹
√Ó«Ê ‹ÈÂ’ √∂Ú≈ Á≈ «ÚØË ’Á∂
‘ÈÕ ¿π‘ √æÂ≈Ú≈Á∆ ≈‹ ’߇ØÒ Â∂ Ï∂«‘Ó
‹≈Ï Ï≈˜≈Ú≈Á∆ ͱ‹
ß ∆Ú≈Á Á«Ó¡≈È
Â∆‹∂ «Ú’ÒÍ Á∆ Ú’≈Ò ’Á∂ ‘ÈÕ
Ô≈È∆ ’߇ØÒ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ≈‹ √æÂ≈ ”Â∂
’߇ØÒ ’∆Â∂ ͱ‹
ß ∆Ú≈Á Á∆ Ú’≈Ò ’Á∂
‘È Í ¿πȪ∑ Á≈ «¬‘ «Ú’ÒÍ √Ó≈‹ ȱß
«’Ê∂ ÒÀ ‹≈Ú∂◊≈, ¿πȪ∑ 鱧 ÷πÁ 鱧 Ú∆ È‘∆∫
ÍÂ≈Õ Úæ‚∂ ¡ÀÈ. ‹∆. ˙. Á∂ Óπ÷∆ Òæ÷ª ’ØÛª
‚≈Ò Ú≈Ò∂ Ï‹‡ Á∆ «Ú™ÂÏßÁ∆ ’Á∂
‘ÈÕ ¿πȪ∑ Á∆ ÂÈ÷≈‘ «’√∂ Ï‘π’Ó
Ω ∆ ’ßÍÈ∆
Á∂ Óπ÷ ’≈‹’≈∆ ¡«Ë’≈∆ ÂØ∫ ÿæ‡ È‘∆∫
‘πÁ
ß ∆Õ ¿π‘ «ÚÁ∂Ùª Á∆¡ª ‘Ú≈¬∆ Ô≈Â≈Úª
’Á∂‘È, Íø‹ Â≈≈ ‘؇Ҫ ”⁄ ·«‘Á∂
‘È, ’ΩÓªÂ∆ ◊ØÙ·∆¡ª ”⁄ «‘æ√≈ ÒÀ∫Á∂ ‘È
¡Â∂ Ó≈«’‡ Â∂ «ÚæÂ∆ √ß√Ê≈Úª Á∂
«ÈÚ∂Ù’ª ÂØ∫ Â∆‹∆ ÁπÈ∆¡≈ 鱧 ¡√¡ßÁ≈˜
’È Ú≈Ò∆¡ª È∆Â∆¡ª «Â¡≈
’Ú≈™Á∂ ‘ÈÕ ¿π‘ ’ΩÓªÂ∆ «ÚæÂ∆
√ß√Ê≈Úª Á∆ √∂Ú≈ ”⁄ √◊Ó Ïπ«È¡≈Á∆
(◊z≈√±‡) ÍzÂ∆«’«¡≈Ú≈Á∆ («Í¤≈÷Û∆)
‘ÈÕ «¬√ Ò¬∆ ¿π‘ ‹Ó≈ ÿØÒª Â∂ ÒØ’
√ßÿÙª 鱧 «È¿πÂ√≈«‘ ’Á∂ ‘ÈÕ ¿πȪ∑
Á∂ ‘Ω∫√Ò∂ Í√ ’Á∂ ‘ÈÕ √Ó≈«‹’
ÂÏÁ∆Ò∆ Á∂ Ȫ ‘∂· ¿π‘ √ÚÀ-√‘≈«¬Â≈
Íz◊
Ø ≈Óª Â∂ Íz‹
Ø ’
À ‡ª 鱧 ‘æÒ≈Ù∂∆ «ÁßÁ∂ ‘ÈÕ
Ó≈’√Ú≈Á∆ ÙÏÁ≈ÚÒ∆ ”⁄ ¿πȪ∑ 鱧 ÈÚÁÒ≈Ò («È¿±-’ßÍ≈z ‚Ø) «’‘≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
¿π‘ ÷πÁ ª ’ج∆ ÍÀÁ≈Ú≈ È‘∆∫ ’Á∂
¡Â∂ Á≈«Â¡ª Á∂ √Ú≈ʪ Á∆ ͱÂ∆ ’Á∂
‘ÈÕ ¿π‘ √Ó≈‹’ Â∂ ¡≈«Ê’ ÂÏÁ∆Ò∆
Á∂ È‘∆∫ ÏÒ«’ ÒØ’≈‹∆ ÓÈπ÷
æ ∆ ¡«Ë’≈ª
Á∂ Ú’∆Ò ‘ÈÕ ¡ÀÈ. ‹∆. ˙. Á∆ ’≈‹
Íz‰≈Ò∆ «ÏÒ’πÒ ◊À ‹Ó‘±∆ ‘πÁ
ß ∆ ˛Õ ¿π‘
Ȫ Á≈ Óπ÷∆ ¡≈͉∂ ¡≈Í ÚÒØ∫ ‘∆ Ê≈«Í¡≈
‘πÁ
ß ≈ ˛Õ ¿πȪ∑ Á≈ Óπ÷
æ ’ßÓ ¡≈«Ê’ ÍzÏË
ß
Â∂ √ß√Ê≈ Á∂ Íz‹
Ø ’
À ‡ª Â∂ ͱ≈ ’߇ØÒ ‘πÁ
ß ≈
˛Õ Ïπ«È¡≈Á∆ ’Ó⁄≈∆¡ª Á∆ È∆Â∆
ÿÛÈ ”⁄ ’ج∆ ̱«Ó’≈ È‘∆∫ ‘πÁ
ß ∆Õ ¿πȪ∑
鱧 ÂÈ÷≈‘ Ú∆ Ï‘π ÿæ‡ «ÁæÂ∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ
¿πȪ∑ «Ú⁄ ÓÀ∫Ï«ÙÍ Á∆ ’ج∆ «ÚÚ√Ê≈
È‘∆∫ ‘πÁ
ß ∆ ÏÒ«’ ’πfi √ÚÀ-«ÈÔπ’ ‹ª
¿π⁄ ÍæË Á∂ Óπ÷∆¡ª ÚÒØ∫ «ÈÔπ’ «ÚÙ∂Ù
«Ú¡’Â∆ ‘πÁ
ß ∂ ‘ÈÕ √Ê≈È’ «Ú¡’Â∆¡ª
‹ª ¿πȪ∑ ÚÒØ∫ ¸‰∂ Ïß«Á¡ª 鱧 √ß√Ê≈ Á∂
Íz◊
Ø ≈Óª ¡Â∂ ‹ÈÂ’ Ï«‘√ª ÂØ∫ Á± ‘∆
æ«÷¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ Í «ÏÈ≈ ¸‰∂ «ÚÁ∂Ù∆
¡‘πÁ∂Á≈ª ”Â∂ ¿πÈzª Á∂ ⁄Ó⁄∂ √Ê≈È’
¡«Ë’≈∆¡ª 鱧 √ß√Ê≈ ”⁄ «ÚÙ∂Ù Ó‘æÂÚ
«ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ¡ÀÈ. ‹∆. ˙. ¡ßÁØ∫ «ÚÙ∂Ù
Â∂ Ï≈‘Ø∫ ⁄Ò≈’ ÒØ’ª Á∆ ‹Ó≈ ˛Õ Óπ’Â
ÚÍ≈ Á∂ √Ó≈¬∂Á≈ ÍzÏË
ß ’≈È ÚËÁ∂
¡≈«Ê’ √ß’‡ Á∂ ÁΩ «Ú⁄ ¡ÀÈ. ‹∆. ˙.
÷±Ï ÚË∂ ÎπÒ
æ ∂ ‘ÈÕ ’ßÓ Á∆ «Ú™ÂÏßÁ∆ Â∂
√Ò≈‘ ÓÙÚ∂ Ú≈Ò∆ ¬∂‹√
ß ∆ Ú‹Ø∫ «¬√ Á≈
’ßÓ «È≈Ù ÏπË
æ ∆‹∆Ú∆¡ª Â∂ Ï∂˜
π ◊≈ ÍÛ∑∂
«Ò÷∂ ÈΩ‹Ú≈Ȫ 鱧 ¤Ø‡≈ Ó؇≈ ¡√Ê≈¬∆
π˜◊≈ Á∂ ’∂ ¿πȪ∑ Á≈ Ó±‘
ß ÏßÁ ’È≈ ˛Õ
¿πȪ∑ Á∆ ̱«Ó’≈ ≈‹√∆ «Í¤≈÷Û∆ Ú◊∆
˛Õ Ô≈È∆ ≈‹√∆ «ÚØË È±ß ·ß‚≈ Â∂ Óæ·≈
’’∂ ◊π ß Ó ≈‘ ’È≈ Í √Ó≈‹ Á∂
√≈‘Ó‰∂ ¿π‘ ÷πÁ 鱧 √Ó≈‹ «Ú«◊¡≈È∆
‘؉ Á≈ „Ω∫◊ ’Á∂ ‘ÈÕ ¡ÀÈ. ‹∆. ˙. Á≈
’≈‹ ÷∂Â «¬’ ‘Ø ÏÁÒ≈¡ È≈Ò
‹π«Û¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ ¡æ‹ √≈‚∆¡ª √’≈ª
‹ÈÂ’ √∂Ú≈ Â∂ «Ú’≈√ Á∂ ¡≈͉∂ Î˜
ÂØ∫ Ï∂Ó÷
æπ ‘Ø ◊¬∆¡ª ‘ÈÕ ‘π‰ √’≈ √∂Ú≈
Óπ‘¬
æ ∆¡≈ ’È Á∆ ʪ «√¯ √∂Ú≈ Á∂‰
”⁄ ÓÁÁ◊≈ ‘؉≈ ⁄≈‘πÁ
ß ∆ ˛Õ «¬√ Á∂
Ò¬∆ ‹ÈÂ’ ÷∂   Â∂ Íz Ù ≈√È Á∆
¡’πÙÒÂ≈ Á≈ ‘Ú≈Ò≈ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
«¬√ ͱ‹
ß ∆Ú≈Á∆ «È˜≈Ó ”⁄ «ÌzÙ‡≈⁄≈ Â∂
¡’πÙÒ
π Â≈ Á∆ √ßÌ≈ÚÈ≈ Ò≈˜Ó∆ ˛ Í
«¬√ 鱧 ‹≈◊±’ ÒØ’ ’߇ØÒ ’ √’Á∂
‘È ¡Â∂ √’≈ 鱧 ¡≈͉∆ ̱«Ó’≈
«ÈÌ≈¿π‰ Ò¬∆ Ӌϱ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈
˛Õ «√˪ «Ú⁄ √‘∆, ‹ÈÂ’ √∂Ú≈ Â∂
«Ú’≈√ ”⁄ ͱ∂ √Ó≈‹ Á∆ ÙÓ±Ò∆¡Â ‘πÁ
ß ∆
˛Õ √≈‚∂ ≈‹√∆ ¡≈◊± «’ßÈ∂ Ú∆ «ÌzÙ‡ «’™
È≈ ‘Ø ‹≈‰, ¿πȪ∑ 鱧 Íø‹ √≈Òª ”⁄ ÿæ‡Ø
ÿæ‡ «¬’ Ú≈∆ ˜± ‹Ú≈ÏÁ∂‘ ‘؉≈ ‘∆
‘πÁ
ß ≈ ˛ Í ¡ÀÈ. ‹∆. ˙. «’√ 鱧 ‹Ú≈ÏÁ∂‘
‘È? ¿πȪ∑ Á≈ ÒØ’ ÈπÓ≈«¬ßÁ◊∆ ’È
Á≈ Á≈¡Ú≈ ÊØ Ê ≈ Â∂ ¡Ë≈‘∆‰ ˛Õ
‹ÈÂ’ «Èæ‹∆ Ì≈◊∆Á≈∆ (ÍÏ«Ò’Íz≈¬∆Ú∂‡ Í≈‡È«ÙÍ ‹ª Í∆. Í∆. Í∆.)
ÚÒØ ∫ «Ú’≈√ Á≈ «„ß ‚ Ø  ≈ «Í‡‰≈
«Èæ‹∆’È Ò¬∆ «ÚÙÚ∆ ͱ‹
ß ∆Ú≈Á Á∆ √Ø⁄∆
√ÓfiÁ∆ ‰È∆Â∆ ˛Õ «¬‘ ¿π√ Á∆ «¬’
’π«‡Ò ⁄≈Ò ˛Õ «¬√ Á∂ «‘ ͱ‹
ß ∆ «ÈÚ∂Ù
ª √’≈ ’Á∆ ˛ Í Î≈«¬Á≈ «Èæ‹∆
÷∂Â 鱧 ‘πßÁ≈ ˛Õ ◊À ‹Ó‘±∆ Â∂ ◊À
«˜ßÓÚ
∂ ≈ ¡ÀÈ. ‹∆. ˙. Á∆ ‹ÈÂ’ ÷∂Â
”⁄ ÙÓ±Ò∆¡Â Á∂Ù Á∂ «‘æ «Ú⁄ È‘∆∫ ˛Õ
‘≈Ò Á∂ «ÁÈ≈ «Ú⁄ ‡±-‹∆ √ÍÀ’‡Ó Ú◊∂
Úæ‚∂ ÿÍ«Ò¡ª ”⁄ ÓßÂ∆¡ª, ≈‹√∆
¡≈◊± ¡ ª Â∂ ¿π È ∑ ª Á∂ ⁄‘∂ « ¡ª ‹ª
«ÙÂ∂Á≈ª ÚÒØ∫ ⁄Ò≈¬∂ ‹≈ ‘∂ ¡ÀÈ. ‹∆.
˙. Á∂ Ù≈ÓÒ ‘؉ Á≈ ÷πÒ≈√≈ Á√≈™Á≈
’∆ ˛?
IHAEF-BIC@A
Íz.Ø È«√ß‘ «Á¡≈Ò
(√Ø À‚ √‡≈,ÎÚ∆ B@AF)
Â’Ù∆Ò √π√≈«¬‡∆ Í≥‹≈Ï “÷πÙ∆ Á∆ Ì≈Ò ”⁄” «ÚÙ∂ ”Â∂ √ÀÓ∆È≈ ’Ú≈«¬¡≈
Â’Ù∆Ò √π√≈«¬‡∆ Í≥‹≈Ï («‹) Á∆
«¬’≈¬∆ √πÈ≈Ó ÚºÒ∫Ø AG ¡ÍzÒ
À , B@AF
«ÁÈ ¡À  Ú≈ ˘ √’≈∆ √∆È∆¡
√À’≥‚∆ √’»Ò (ÒÛ’∂), √πÈ≈Ó «Ú÷∂
«Íz√
≥ ∆ÍÒ Ùz∆ «ÁÈ∂Ù ’∞Ó≈ Á∂ √«‘ÔØ◊ È≈Ò
““÷πÙ∆ Á∆ Ì≈Ò ”⁄ U «ÚÙ∂ ”Â∂ √ÀÓ∆È≈
’Ú≈«¬¡≈ «◊¡≈ «‹√ «Úº⁄ Óπ÷
º ÏπÒ≈∂
Â’Ù∆Ò √π√≈«¬‡∆ Í≥‹≈Ï («‹) Á∂ √πÏ≈¬∆
¡≈◊» Ùz∆ «‹≥Á ÌÁΩÛ ÚºÒØ∫ ¡≈͉∂
Ì≈ÚÍ»È ¡Â∂ «Ú«◊¡≈È’ √Ø⁄ Ú≈Ò∂
«Ú⁄≈ª È≈Ò «˜≥Á◊∆ «Úº⁄ Í∂Ù ¡≈¿∞‰
Ú≈Ò∆¡ª √Óº«√¡≈Úª È≈Ò «È͇‰ Á∂
„≥◊-Â∆’∂ Áº√Á∂ ‘ج∂ ÷πÙ∆¡ª Íz≈Í ’È
Á≈ √Ω ÷ ≈ ¡Â∂ Íz Ì ≈ÚÙ≈Ò∆ √Â≈
«Ú÷≈¿∞∫«Á¡ª ‘≈˜∆È ˘ Áº«√¡≈ «’ ‹∂
‹∂’ ¡√∆∫ ¡≈͉∂ √∆ ¡Â∂ «ÁÓ≈◊ ˘
º≥Áπ√ º÷Á∂ ‘ج∂ «¬Ó≈ÈÁ≈∆ È≈Ò
«˜Ó∂Ú≈∆¡ª «ÈÌ≈¿∞∫«Á¡ª ⁄≥◊∆ √Ø⁄ Ú≈Ò∂
ÒØ’ª È≈Ò Ó∂Ò-‹ØÒ º÷ ’∂ √Ó∂∫ Á≈ √‘∆
«¬√Â∂Ó≈Ò ’’∂ «Èº‹∆ πfi«∂ Ú¡ª ”⁄Ø∫ √Óª
¡Â∂ √≈ËÈ ’º „ ’∂ ¡≥ Ë «Ú√Ú≈Ùª,
Ú«‘Óª-ÌÓª ”⁄Ø∫ «Èº’Ò ’∂ √‘∆ ‹∆ÚÈ
ÙÀÒ∆ ¡Í‰≈¬∆¬∂ ª ¡√∆∫ Ï‘∞ ‘∆ ÷πÙ‘≈Ò
¡Â∂ ÷∂«Û¡ª Ì«¡≈ ‹∆ÚÈ ÏÂ∆’ √’Á∂
‘ªÕ«¬√ ÓΩ’∂ ”Â∂ ÌØÒ≈ «√≥ÿ Ó≈‚Ò ‡≈¿±È,
√π‹∆ ̺·Ò ¡Â∂ ¤Ø‡∆ ÒÛ’∆ «ÈÙ» ÚºÒ∫Ø
¡◊ª‘ÚË» √Ø⁄ Ú≈Ò∂ ◊∆ Í∂Ù ’∆Â∂ ◊¬∂Õ
Íz◊
Ø ≈z Ó √≥⁄≈ÒÈ Â’Ù∆Ò √π√≈«¬‡∆ Í≥‹≈Ï
’≈˘È «ÚÌ≈◊ Á∂ Óπ÷
º ∆ ¡À‚ÚØ’‡
∂ ‘«≥Á
Ò≈Ò∆ Ï≈÷»Ï∆ «ÈÌ≈«¬¡≈ «◊¡≈Õ √Ú≈Òª‹Ú≈Ϫ Á∂ ÁΩ «Úº⁄ √ث¡ª ÚºÒ∫Ø Úº‚ÓπÒ
º ∂
√Ú≈Ò Ú∆ Íπ¤
º ∂ ◊¬∂ «‹≥È≈ Á≈ ‹Ú≈Ï Óπ÷
º
ÏπÒ≈∂ ÚºÒ∫Ø Â√ºÒ∆Ï÷Ù Â∆’∂ È≈Ò «ÁºÂ≈
«◊¡≈Õ Ù∞»¡≈ «Úº⁄ Â’Ù∆Ò ¡≈◊»
Ó≈√‡ √π÷«‹≥Á ÷Ø÷ ÚºÒ∫Ø √ÌÈ≈ ˘ ‹∆
¡≈«¬¡ª «’‘≈ «◊¡≈ ‹ÁØ∫ «’ ¡÷∆ «Úº⁄
Â’Ù∆Ò ¡≈◊» ◊∞Íz∆ √«‘‰≈ ÚºÒØ∫
Ë≥ÈÚ≈Á∆ ÙÏÁ ÏØÒ∂ ◊¬∂Õ«¬√ √ÀÓ∆È≈
«Úº⁄ √πÈ≈Ó ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ √≥◊», ÒΩ∫◊Ú
Ø ≈Ò,
«ÁÛ∑Ï≈, Ó»‰’, ÌÁΩÛ, Ò«‘≈◊≈◊≈
¡≈«Á ÂØ∫ √∆È∆¡ Ú’∆Ò √≥Í» È «√≥ÿ
¤≈‹Ò∆, ≈‹ ÏÒ«Ú≥Á √πÈ≈Ó, Ó≈√‡
ÍÓÚ∂ Á , ¡Ó∆’ ÷Ø ÷ , Ó«‘≥ Á 
◊Ø«Ï≥Á◊Û∑, È≈Ó Á∂Ú Ì∞‡≈Ò, ÏÒÚ∆
ÒΩ∫◊Ú
Ø ≈Ò, ‹∞fi≈ «√≥ÿ, Ó‘∂Ù«¬≥Á Ó∂Ù∆,
Ó≈√‡ È≈«¬Ï «√≥ÿ ‡ΩÒ, ‚≈. ’∞ÒÁ∆Í
«√≥ÿ Ó»‰’, ’ÈÀÒ ◊ÈΩ‡≈, ÏÒÁ∂Ú ÌØ‚,∂
Ó≈√‡ «ÚÙÚ’ªÂ, ‹◊Á∆Ù Í≈ÍÛ≈
¡≈«Á È∂ Úº‚∆ «◊‰Â∆ «Úº⁄ ÌÚ∆∫
ÙÓ»Ò∆¡Â ’∆Â∆ ◊¬∆Õ«¬√ √Ó≈◊Ó ˘
’≈ÓÔ≈Ï ’È «Úº⁄ Ó≈√‡ √≥‹∆Ú ’∞Ó≈,
Ú«≥Á «Ê≥Á√È, ¡Ó« «√≥ÿ, ‹ΩÈ∆ ‹∆,
√ÂÚ∆ √ºÂ±, ÈÓ∆ Ú◊À≈ È∂ Ï‘∞Â
«Ó‘È ’∆Â∆Õ
Ó¬∆ B@AF
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
31
Ú≈Â≈Ú‰ ¡Â∂ √Ó≈¬∂Á≈∆ È≈Ò ‹ß◊
‘∆Í≈Ò ’ÀÒ◊∆
√≈‚∂ ◊π¡
± ª È∂ √≈鱧 «√æ«÷¡≈ «ÁæÂ∆
˛, ÍÚ‰ ◊π± Í≈‰∆ «ÍÂ≈ Ó≈Â≈ ËÂ
Ó‘æÂÕ «¬‘ ¡√∆∫ «’ßÈ∆ Ú≈ ‡Á∂ ‘ª ¡Â∂
◊π‡’≈ «¬’æ·≈ ’’∂ ÓæÊ∂ È≈Ò Ò≈ ’∂
æ÷ «ÁßÁ∂ ‘ªÕ √Ø⁄Á≈ ‘ª Í≈· ’’∂ √≈‚∆
Ô≈Â≈ √¯Ò ‘Ø ‹≈Ú∂◊∆ ‹ª √≈‚∂ ÿ
Óπ‚
ß ≈ ‹ÈÓ ÒÚ∂◊≈ Ú◊À≈ Ú◊À≈Õ Í
√≈‚∂ Íπ«÷¡ª Á≈ ÓÂÒÏ √∆ «’ ‹∆ÚÈ
Á∂ Íø‹ Âæª «Ú⁄Ø∫ «¬’ «ÂßÈ Âæ ‘È
«‹È∑ª Á≈ Âπ√∆∫ √«Â’≈ ’È≈ ˛Õ Ï≈’∆
Á∂ Âæ ¡≈’≈Ù ¡Â∂ ¡◊È∆ (√±‹) ‘ÈÕ
√≈‚∆ «ÎÂ Á∂÷Ø «’ ¡√∆∫ ËÂ∆ Á≈
«¬ßÈ≈ √«Â’≈ ’Á∂ ‘ª «’ √≈≈ ‘∆
ÍzÓ≈‰± Ú∂√‡ (Nuclear Waist) ¡√∆∫
¡Î∆’≈ Á∂ ◊∆Ï ÓπÒ’ª Á∂ «‡æ«Ï¡ª «Ú⁄
ÁæÏ ‘∂ ‘ªÕ Á±‹∂ ¡√∆∫ Í≈‰∆ Á≈«¬ßÈ≈
√«Â’≈ ’Á∂ ‘ª «’ √≈≈ ‘∆ È‘∆∫ Ï‘πÂ
√≈≈ ¿πÁÔØ«◊’ ÍzÁ±Ù‰ ¡√∆∫ Í≈‰∆
«Ú⁄ ‚ßÍ ’ ‘∂ ‘ªÕ ‘Ú≈ Á≈ ¡√∆∫
«¬ßÈ≈ √«Â’≈ ’Á∂ ‘ª «’ √Ì Â∑ª Á∂
˜«‘∆Ò∂ √≈«¬‰ ˱¡
ß ª ¡√∆∫ ‘Ú≈ «Ú⁄
‚ßÍ ’ ‘∂ ‘ªÕ
Ú∆‘Ú∆∫ √Á∆ «Ú⁄ Úæ ‚ ∂ Úæ ‚ ∂
«Ú«◊¡≈È∆¡ª È∂ «¬‘ «√æË ’ «ÁæÂ≈ ˛
«’ ËÂ∆ Á∂ ÚË ‘∂ Â≈ÍÓ≈È «Ú⁄
ÓÈπ÷
æ ∆ ◊Â∆«ÚË∆¡ª Á≈ Ï‘π Úæ‚≈ ‘æÊ
˛ Í ¡‹∂ Ï‘π  √≈≈ Óπ È ≈¯∂ ÷ Ø 
ͱ‹
ß ∆Ú≈Á∆ Ò≈‰≈ «¬‘ Óßȉ 鱧 «Â¡≈
È‘∆∫ ˛ «’ ™«’ ‹∂’ ¿π‘ «¬‘ ÓßÈ ÒÀ∫Á∂
‘È Âª «¬√ È≈Ò «¬È∑ª Á∂ ÓπÈ≈¯∂ ȱß
÷Ø≈ Òæ◊◊
∂ ≈Õ Í AIIG Á∆ ’ØÍÈ‘∂◊È
’≈ÈÎß√ «Ú⁄ Á∂ √Ì ÂØ∫ ÚæË ÍzÁÙ
± ‰
ÎÀÒ≈¿π‰ Ú≈Ò∂ Á∂Ùª ¡Ó∆’≈ ¡Â∂ ⁄∆È
È∂ «¬‘ ÎÀ√Ò≈ ’∆Â≈ √∆ «’ Â≈ÍÓ≈È B
«‚◊∆ √ÀÒ√∆¡√ ÂØ∫ Úˉ È≈ «ÁæÂ≈
‹≈Ú∂ Í ¿π√ ÂØ∫ Ï≈¡Á Á∂ √≈Òª «Ú⁄
Â≈ÍÓ≈È @.H «‚◊∆ √ÀÒ√∆¡√ ÚæË
«◊¡≈ ¡Â∂ «¬√ Á∂ ÈÂ∆‹∂ Úæ‚∂ Úæ‚∂
±¯≈Ȫ, √Ø«’¡ª Á∂ ±Í «Ú⁄ ‘π‰ ¡√∆∫
Ìπ◊ ‘∂ ‘ªÕ Ú≈Â≈Ú‰ «Ú«◊¡≈È∆¡ª
È∂ «‹‘Û∂ «√æ‡∂ ’æ„∂ ‘È Â∂ ¿π√Á∂ ¿πÒ‡
‹Ø Ú∆ ͱ‹
ß ∆Ú≈Á ’ «‘≈ ˛ ¿π‘ ‘∂·ª
Á‹ ˛Õ
J ‹∂ ’  ◊ÒØ Ï Ò Â≈ÍÓ≈È B @
√ÀÒ√∆¡√ ÂØ∫ ÚæË ‹ªÁ≈ ˛ ª Íæ¤Ó∆
¡ß‡≈’«‡’≈ Á∆ Ï¯ ‘Ø Â∂˜∆ È≈Ò
÷πÈ Òæ◊ ‹≈Ú∂◊∆ ¡Â∂ √ÓπÁ
ß ∆ √‘ F
Îπ‡
æ Âæ’ ÚæË √’Á∆ ˛Õ Ô≈Á ‘∂ «’ «¬√
ËÂ∆ ”Â∂ A@ ’ØÛ (A@@ «ÓÒ∆¡È) ÒØ’
«√Î √ÓπßÁ∆ √‘ ÂØ∫ «ÂßÈ Îπæ‡ Á∆
¿π⁄≈¬∆ Â∂ Ú√Á∂ ‘È ¡Â∂ B@ √ÀÒ√∆¡√
Â≈ÍÓ≈È Úˉ È≈Ò A@ ’ØÛ ÒØ’ Ï∂ÿ∂
‘Ø ‹≈‰◊∂Õ
J «Ú«◊¡≈È∆ ª ‘π‰ «¬ÊØ∫ Âæ’ Ú∆
’«‘ ‘∂ ‘È «’ B «‚◊∆ ª ‘π‰ √πÍÈ≈
‘∆ «‘ «◊¡≈ ˛ ‹∂’ ‘π‰ Ú∆ ’πfi È≈
’∆Â≈ «◊¡≈ ‹ª ’πfi ·Ø√ √‡ÀÍ È≈ ¸æ’∂
◊¬∂ ª «¬√ √Á∆ Á∂ ¡ß Âæ’ Â≈ÍÓ≈È
Ò◊Ì◊ D@ √∆ Âæ’ ÚË ‹≈Ú∂◊≈Õ
J B@ ÂØ∫ ÚæË Â≈ÍÓ≈È Úˉ È≈Ò
‹∂’ √ÓπÁ
ß ∆ √‘ F Îπ‡
æ Âæ’ ÚË ◊¬∆
ª Ï‘π ¤Ø‡∂ ¤Ø‡∂ ‡≈ͱ √ÓπÁ
ß  «Ú⁄ ‚πÏ
æ
‹≈‰◊∂Õ √ÓπßÁ Á∂ ’ß„∂ Ú√Á∂ Ù«‘ª
«È¿±Ô≈’, Ò≈√ ¬∂∫‹Ò√, ÚÀÈ’±Ú,
«Ú’‡Ø∆¡≈, ¶‚È, ÓπßϬ∆, ‘ª◊’ª◊,
Ùßÿ¬∆ Ú◊∂ Ù«‘ª Á∆ ‘Ø∫Á ÷Â∂ «Ú⁄
ÍÀ ‹≈Ú∂◊∆Õ ÚË∆ ‘ج∆ ◊Ó∆ È≈Ò ‘˜≈ª
‘∆ ‹≈ÈÚª ¡Â∂ ÓÈπ÷
æ ∆ ‹≈Ȫ ÷Â∂ «Ú⁄
ÍÀ ‹≈‰◊∆¡ªÕ ÷≈Ë ÷π≈’∆ Î√Òª Á∆
¿πÍ‹ F@% Âæ’ ÿ‡ ‹≈Ú∂◊∆Õ ÍzÁÙ
± Â
‘Ø«¬¡≈ Í≈‰∆ ÓÈπ÷
æ Â≈ Á∆ ‘Ø∫Á ‘∆ ÷Â∂
«Ú⁄ Í≈ Á∂Ú◊
∂ ≈Õ
J ¡ßÂ≈Ù‡∆ ¡ÀÈ‹∆ ’«ÓÙÈ
Á∆ «ÍØ‡ ˛ «’ ¡√Ò «Ú⁄ ¡√∆∫ F@
√∆ ÚæÒ ÚæË ‘∂ ‘ª «‹‘Û≈ «’ [email protected]
«‚◊∆ Î≈È‘∆‡ ˛Õ ËπÚª Á∆ Ï¯
÷πÈ È≈Ò «ÓÊÀÈ ◊À√ ‘Ú≈ «Ú⁄ ÿπÒ
‹≈Ú∂◊∆ «‹‘Û∆ Ï‘π ‘∆ ˜«‘∆Ò∆ ˛Õ
J ÙÓ Á∆ ◊æÒ ˛ «’ Ú∆‘Ú∆∫ √Á∆
Á∂ ¡ßÂÒ∂ Á‘≈’∂ ⁄∆È Á∆ ≈‹Ë≈È∆
Ï∆«‹ß◊ «Ú⁄ Ïæ⁄∂ ӱߑ Â∂ Ó√’ ⁄Û∑≈ ’∂
÷∂‚Á∂ ‘ÈÕ
J ‹Á Ú∆ «¬«Â‘≈√’≈
«Í¤Òfi≈ Ó≈Á∂ ‘È Âª «’ßÈ∆¡ª ‘∆
Ú≈Â≈Ú‰ Á∆¡ª ’≈ÈÎß√ Á∂ Ï≈Ú‹±Á
’≈ÍØÙ
∂ Ȫ Á∆ ÓÈÓ≈È∆ π’‰ Á≈ Ȫ
È‘∆∫ ÒÀ ‘∆Õ ÚÒ‚ ‡∂ ‚
¡≈◊∂È≈¬∆‹∂ÙÈ Â∂ ’≈ÍØ‡
∂ ÚÒ‚ È∂
ÓπÈ≈¯∂ 鱧 Óπ÷
æ æ÷’∂ Ú≈Â≈Ú‰ ÍzÓ
∂ ∆¡ª
GÚª √≈Ò≈È≈ Â’Ù∆Ò √«Ì¡≈⁄≈’ È≈‡’ √Ó≈◊Ó D √Â≥Ï ˘
’ÀÒ◊∆ : ‘ √≈Ò Á∆ Â∑ª Íz◊
Ω À«√Ú ’Ò⁄Ò ¡À√√
Ø ∆¬∂ÙÈ ’ÀÒ◊∆ ÚÒØ∫
GÚª √≈Ò≈È≈ Â’Ù∆Ò √«Ì¡⁄≈’ È≈‡’ √Ó≈◊Ó D √Â≥Ï «ÁÈ ¡ÀÂÚ≈
ÁπÍ«‘ B:C@ Ú‹∂ ÂØ∫ F Ú‹∂ º’ Ô»È∆Ú«√‡∆ Ê∆¬∂‡ ’ÀÒ◊∆ «Ú÷∂ ’Ú≈«¬¡≈
‹≈Ú∂◊≈Õ ÁÙ’ª ˘ Ï∂ÈÂ∆ ‘À «’ Â≈∆÷ È؇ ’’∂ ¡≈͉∂ ’ÀÒ‚
ß  «Úº⁄ Í≈ Ò¿∞Õ
«¬√ √Ó≈◊Ó «Úº⁄ ÒØ’ ͺ÷∆ Â∂ ¿∞√≈» ◊∆ √≥◊∆ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ ◊∞ÙÈ ’Ò≈
ÌÚÈ Ó≥‚∆ ÓπÒ
º ªÍπ Á∂ √«‘ÔØ◊ È≈Ò Íz◊
Ω À«√Ú ’Ò⁄Ò ¡À√√
Ø ∆¬∂ÙÈ ’ÀÒ◊∆ Á∆
È≈‡’ ‡∆Ó ÚÒØ∫ √Ó≈«‹’ √Ø’≈ª ˘ √Ó«Í È≈‡’ ÷∂«‚¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ Â∞√∆∫ Ú∆
¡◊ ‚≈Ó≈ ‡∆Ó «Úº⁄ Ù≈«ÓÒ ‘Ø ’∂ ¡≈͉∆ ’Ò≈ Á≈ ÍzÁÙÈ ’È≈ ⁄≈‘∞Á
≥ Ø ‘Ø
ª Ó≈√‡ Ì‹È «√≥ÿ È≈Ò D@C-DEE-DBB@ Â∂ √≥Í’ ’ √’Á∂ ‘ØÕ «¬√ ÓΩ’∂
”Â∂ ‘Ó∂Ù≈ Á∆ Â∑ª Â’Ù∆Ò Â∂ ¿∞√≈» √≈«‘ Á∆¡ª «’Â≈Ϫ Á≈ √‡≈Ò Ú∆ Ò◊≈«¬¡≈
‹≈Ú∂◊≈Õ √Ó≈◊Ó «Úº⁄ «’√∂ Ú∆ Â∑ª Á≈ √«‘ÔØ◊ ’È ‹ª ¿∞√≈» √πfi≈Úª Ò¬∆ Ú∆
Â∞√∆∫ √≥Í’ ’ √’Á∂ ‘ØÕ √≈∂ ’ÀÒ◊∆ «ÈÚ≈√∆¡ª ˘ Í«Ú≈ª √Ó∂ ͑∞⁄
≥ ‰ Á∆
¡Í∆Ò ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ
鱧 ¡æÂÚ≈Á∆ Âæ’ «’‘≈ ˛Õ ’≈ÍØ∂‡
ÚÒ‚ ’«‘ßÁ≈ ˛ «’ ’≈Ó∂‚ª È∂ Ò≈Ò
’Ó∆˜ª Ò≈‘’∂ ‘∆¡ª ‡∆. Ù‡ª Í≈
Ò¬∆¡ª ‘ÈÕ «¬’ ⁄∆˜ Á≈ «Ë¡≈È
æ«÷¡≈ ‹≈Ú∂ «’ ÓÈπ÷
æ ∆ ‘Ø∫Á ¡Â∂ ÓπÈ≈¯≈
«¬’æ·∂ È‘∆∫ ⁄Ò √’Á∂Õ ÓÈπ÷
æ ∆ ‘Ø∫Á ȱß
Ï⁄≈¿π‰ Ò¬∆ ÓπÈ≈¯∂÷Ø ª È±ß È’∂Ò Í≈¿π‰∆
ÍÚ∂◊∆Õ
J Ïπ∆ Â∑ª Â≈ÍÓ≈È È±ß ÍzÌ≈ÚÂ
’È Ú≈Ò∂ ¡ÒÏ‡≈ ‡≈ √À∫‚‹ Á∆ «¬’
¿πÁ≈‘‰ Ú∂÷Ø, «¬’ È∂«‡Ú ¡Ω È∂
Áæ « √¡≈ «’ ‹Á ¿π È ∑ ª È∂ «¬’ Ó± √
Ó≈«¡≈ (Ó±√ Á≈ Ó∆‡ È∂«‡Ú ÒØ’ª Á∆
÷π≈’ Á≈ «‘æ√≈ ˛) ª ¿π√ Á≈ ÷±È ‘∂
ß ◊ Á≈ √∆Õ «¬‘ ¿π Á ≈‘‰ ¿π  ∆
¡ÒÏ‡≈ Á∆ ˛Õ ‹ß◊Ò∆ ‹≈ÈÚª ȱß
«¬’ Úæ÷∆ Â∑ª Á≈ ’À∫√ ‘؉≈ «¬’ ¡≈Ó
«‹‘∆ ◊æÒ ˛Õ ÎØ‡ ÓÀ’Ó∆ Á∂ ÍzÁÙ
± ‰
È≈Ò Ì∂ ÍΩ‚ª (¤æÍÛª) «Ú⁄ «’ßÈ∆ Ú≈
‘˜≈ª ‘∆ ÏæÂ÷ª Ó∆¡ª ‘ÈÕ
J ¡≈√‡∂Ò
z ∆¡≈ «Ú⁄ «¬’ ‘Ø ‘∆
Ì≈‰≈ Ú«Â¡≈Õ ÚË∆ ‘ج∆ ◊Ó∆ È∂
⁄≈Ó⁄«Û’ª Á∆ «¬’ ’ÒØÈ∆ «¬ßÈ∆ Ïπ∆
Â∑ª ÂÏ≈‘ ’∆Â∆ «’ Òæ÷ª ‘∆ Ó ‘∆¡ª
⁄≈ÓÛ«Û’ª ËÂ∆ Â∂ Ó∆∫‘ Úª◊ Ú∑∆¡ªÕ
«¬ß‚∆¡≈ Á∂ Ù«‘ Ïß◊Ò± «Ú⁄ Òæ÷ª ‘∆
Óæ ¤ ∆¡ª Ó ’∂ «’È≈«¡ª ”Â∂ ¡≈
◊¬∆¡ªÕ ÍÀ√∂«Î’ ÍØ√‡ Â∂ ‘˜≈ª ‘∆
√‡≈«ÎÙ Ó∆¡ª ‘Ø ¬ ∆¡ª Í≈¬∆¡ª
◊¬∆¡ªÕ
J «¬ßÈ≈ ’πfi ‘πÁ
ß ∂ ‘ج∂ ’«√ ‘ΩÈ
(√Ó≈¬∂Á≈ª Á≈ «Ú«◊¡≈È∆) ’«‘ßÁ≈ ˛
«’ Ú≈Â≈Ú‰ Íz ∂ Ó ∆ Íπ  ≈‰∂ √Ó∂ ∫ Á∂
Í≈Á∆¡ª Ú◊∂ ‘È «‹‘Û∂ «’ Á∂Ú∆
Á∂ګ¡ª 鱧 ÷πÙ ’È Ò¬∆ ‘˜≈ª ÒØ’ª
鱧 ’ÂÒ ’ «ÁßÁ∂ √ÈÕ ¿π√È∂ «’‘≈ «’
«¬‘ √≈≈ Ú≈-Ï∂Ò≈ ¡Ó∆’≈ Á∆ Âæ’∆
ÂØ ∫ ÷≈ ÷ªÁ≈ ˛ ª «’ ¡Ó∆’≈
¡≈͉∆¡ª ÎÀ’‡∆¡ª ÏßÁ ’’∂ ◊∆Ï
ÓπÒ’ª Á∆ ’Â≈ «Ú⁄ ÏÀ· ‹≈Ú∂Õ
J ¡Ó∆’≈ «Ú⁄ Ú≈Â≈Ú‰
«Ú«◊¡≈È∆¡ª Á∂ ’ß«Í¿±‡ Á∂ ‚À‡∂ ⁄Ø∆
’’∂ ÏÁÒ «Áæ  ∂ ◊¬∂ Õ Ú≈Â≈Ú‰
«Ú«◊¡≈È∆¡ª ‚≈«¬¡≈ «◊¡≈Õ
’≈ÍØ‡
∂ ª Á∆¡ª √ß√Ê≈Úª È∂ Ú≈Â≈Ú‰
ÍzÓ
∂ ∆¡ª «ÚπË
æ «¬’ ‹ß◊ «Úæ„ Ò¬∆ ˛Õ
«¬√ ‹ß◊ «Ú⁄ Ú≈Â≈Ú‰ Íz∂Ó∆¡ª ȱß
‘≈¿π‰ Ò¬∆, «¬’ ’≈¿±∫‡ Ó±ÚÓÀ∫‡ «Úæ„∆
‘ج∆ ˛ «‹√ 鱧 Â∂Ò ’ßÍÈ∆¡ª Â∂ «¬È∑ª
Á∂ ’≈Ò∂ ËÈ È≈Ò ¡≈«Ê’ √‘≈«¬Â≈
«ÁæÂ∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ «¬È∑ª Á≈ √≈≈ ˜Ø «¬√
◊æÒ ”Â∂ Òæ«◊¡≈ ˛ «’ ÒØ’ª 鱧 ‹⁄≈
«Áæ  ≈ ‹≈Ú∂ «’ «¬‘ Ú≈Â≈Ú‰
«Ú«◊¡≈È fi±· ÏØÒ ‘∂ ‘ÈÕ
J ’≈ÍØÙ
∂ Ȫ «¬’ ÏÛ∆ ‘≈√Ø‘∆‰∆
ÁÒ∆Ò «ÁßÁ∆¡ª ‘È «’ ‹∂’ ◊ÒØÏÒ
Ú≈«Óß◊ ‘πÁ
ß ∆ ˛ ª ÒØ’ ¬∂. √∆. Ò◊Ú≈
ÒÀ‰, Í «‹È∑ª 鱧 ؇∆ Á∂ Ò≈Ò∂ ͬ∂ ‘ج∂
‘È ¿π‘ ÍÀ√≈ «’ÊØ∫ ÒÀ ’∂ ¡≈¿π‰◊∂Õ ¡‹∂
Âæ’ ¡Ó∆ª 鱧 ÌπÒ÷
∂ ≈ ˛ «’ ¡√∆∫ ª
Úæ ‚ ∆¡ª Úæ ‚ ∆¡ª ’ß Ë ª ’æ „ ’∂ Ï⁄
‹≈Úª◊∂, ‘˜≈ª Òæ÷ª ◊∆Ϫ 鱧 √ÓπÁ
ß ∆
«’È≈«¡ª Â∂ ÓÈ Ò¬∆ ¤æ‚’∂Õ
J «¬È∑ª 鱧 ¡‹∂ Ì∆ ÌπÒ÷
∂ ≈ ˛ «’
◊ÒØ Ï Ò Ú≈«Óß ◊ È≈Ò ¡Ó∆ Á∂ Ù
¿π⁄∆¡ª ‹◊∑≈ Á∂ ‘؇Ҫ ÂØ∫, ¬∂. √∆.
«√√‡Ó ÂØ∫, Í≈‰∆ Ú≈Ò∆¡ª ÏØÂÒª ÂØ∫
ÍÀ√≈ ’Ó≈’∂ Ó≈ÒØÓ≈Ò ‘Ø ‹≈‰◊∂Õ
J «Í¤Ò∂ √≈Òª «Ú⁄ ’≈ÍØÙ
∂ Ȫ
È∂ ÁπÈ∆¡≈ Á∂ ÓπÒ’ª È±ß Ó‹Ï± ’’∂ Î∆
‡∂‚ Á≈ √ÓfiΩÂ≈ ’Ú≈«¬¡≈ ª «’ ÍÀ√≈
Ú√± Á∆ Ó±ÚÓÀ∫‡ Î∆ ‘Ø √’∂Õ «¬‘ «’√
Â∑ª ⁄ßÁ ⁄Û∑Á≈ ˛Õ «Í¤Ò∂ B@ √≈Òª
«Ú⁄ √ÓπÁ
ß ∆ ‹‘≈˜ª Á∆ ‡À«Î’ D@@%
ÚË ◊¬∆ ˛Õ ‘π‰ ’æ⁄≈ Ó≈Ò ¡Ó∆’≈
‹ª «’√∂ «Ú’√ Á∂ÙÂØ∫ ‹ªÁ≈ ˛Õ √ÍØ‹
’Ø «’ Ïß◊Ò≈ Á∂Ù ‹ª ‘Ø ͤÛ∂ ◊∆Ï
ÓπÒ’ª ”⁄ Ò∂Ï √√Â∆ ‘؉ ’≈È ’æ⁄≈
Ó≈Ò «Â¡≈ ‘Ø ’∂ «Ú’‰ Ò¬∆ ¡Ó∆’≈
Ú◊∂ «Ú’«√ Á∂Ùª ”⁄ ‹ªÁ≈ ˛ «‹‘Û≈
√ÓπÁ
ß ∆ ‹‘≈˜ª Á∆ „π¡≈¬∆ ≈‘∆∫ ÍzÁÙ
± ‰
ÎÀ«Ò¡≈Õ «¬√ 鱧 ÿ‡≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈
˛ ‹∂ «‹Ê∂ Ó≈Ò «Â¡≈ ‘ØÚ∂ ¿πÊ∂ ‘∆
Ú∂«⁄¡≈ ‹≈Ú∂Õ Á∂«÷¡≈, «¬‘ ˛ Ó‹Á±ª
鱧 ´æ‡‰≈ ¡Â∂ ÍzÁÙ
± ‰ ≈‘∆∫ √Ó≈‹ ȱß
ÂÏ≈‘∆ Úæ Ò Ëæ ’ ‰ Á≈ Î∆ ‡∂ ‚
Î≈Ó±Ò≈Õ
J ËÂ∆ Á∂ ¿πÂ∆ ¡æË «Ú⁄ ◊∆È
‘≈¿±√ ω≈¬∂ ◊¬∂ ‘È Âª «’ ‡ΩÍ∆’Ò
√Ϙ∆¡ª «¬È∑ª «Ú⁄ ¿π◊≈¬∆¡ª ‹≈‰
Í «¬È∑ª «Ú⁄ ÍÀÁ≈ ’∆Â∆ ◊Ó∆ ◊ÒØÏÒ
Ú≈«Óß◊ Ò¬∆ «’ßÈ≈ ’߇∆«Ï¿±‡ ’Á∆
˛, «¬√ Á≈ ¡ß Á ≈˜≈ ’Ø ¬ ∆ È‘∆∫
Ò◊≈™Á≈Õ
J ’ÀÈ∂‚≈-¡Ó∆’≈ «Ú⁄ ’ØÒ∂ Á∂
ÍÒ≈‡ª 鱧 ÏßÁ ’Ú≈¿π‰ Á∆¡ª ’Ø«ÙÙª
‘Ø ‘∆¡ª ‘È «’™«’ ’Ø Ò ≈ Ï‘π Â
«˜¡≈Á≈ ’≈ÏÈ ‘Ú≈ «Ú⁄ «Ó√’
’Á≈ ˛ Í «¬√∂ ‘∆ √Ó∂∫ «¬ß‚∆¡≈ Á∂
¤æÂ∆√◊Û∑ √±Ï∂ «Ú⁄ ’¬∆ «Íø‚ ¿π‹≈Û∂
(Ï≈’∆ √¯≈ BI ”Â∂)
√Ø’≈ª Á∆ ¡≈Ú≈˜
32
Ó¬∆ B@AF