Transcript νεοελληνικη γλωσσα γ΄ λυκειου γενικης παιδειας ενδεικτικες απαντης

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α. Ο Μ. Ανδρόνικος εστιάζει στη διαχρονική αξία του αθλητικού-ολυμπιακού ιδεώδους.
Πρωτίστως διαπιστώνει ότι ο αρχαιοέλληνας αθλητής, ως πολίτης μιας ευνομούμενης
πολιτείας, παραμένει υπεύθυνος και ελεύθερος εσωτερικά, υπακούοντας συνειδητά στους
νόμους. Η στάση του αυτή μαρτυρά ότι πιστεύει στον εαυτό του και στοχεύει στην
κατάκτηση της ύψιστης αρετής του «καλού καγαθού» πολίτη, δηλαδή του σωματικά
εύρωστου και ψυχικά μεγαλειώδους, εξού και ο Μ. Ανδρόνικος υποστηρίζει ότι «οι θεοί των
αρχαίων Ελλήνων έχουν τα χαρακτηριστικά του ιδανικού ανθρώπου». Στη συνέχεια,
επισημαίνει ότι αυτές οι αρχές συνιστούν το Ολυμπιακό ιδεώδες, αφού οι Έλληνες
συναθροίζονται στην Ολυμπία για να ψυχαγωγηθούν, να ξεπεράσουν τις αδυναμίες αλλά και
τις όποιες διαφορές τους, συναγωνιζόμενοι για ένα στεφάνι ελιάς, σύμβολο τιμής και δόξας,
σε ένα κλίμα συναδέλφωσης και ισότητας. Γι’ αυτό ο P. De Coubertin θέλησε να αναβιώσει
τους αγώνες που μέχρι σήμερα αφυπνίζουν την ανθρωπότητα.
138 λέξεις
Β1.
«Η κοινωνική πειθαρχία και η υπαγωγή στους νόμους της πολιτείας αποτελεί
υποχρέωση ελεύθερων και υπεύθυνων πολιτών». Ασφαλώς η κοινωνική πειθαρχία
προϋποθέτει την υπαγωγή-υπακοή στους νόμους της πολιτείας. Και αυτό, γιατί ο
δημοκρατικός νόμος ταυτίζεται με το συμφέρον του δίκαιου πολίτη, είναι η αρχή του δικαίου
που εγγυάται την κοινωνική ευρυθμία, την τάξη και την ασφάλεια, αγαθά που όλοι
επιζητούν, προκειμένου να ευημερούν. Οι πολίτες, κατά συνέπεια, δεν έχουν κανέναν λόγο
να αμφισβητούν το δίκαιο νόμο, εκείνον που ταυτίζεται με τα δικαιώματά τους και
προστατεύει την ύπαρξη τους. Επομένως, ο σεβασμός στο νόμο δεν περιορίζει την ελευθερία
αλλά -αντίθετα-την εγγυάται, κάτι που συνειδητοποιεί εγκαίρως ο υπεύθυνος-νομοταγής
πολίτης.
92 λέξεις
Β2. Ο Μ. Ανδρόνικος συγγράφει ένα αποδεικτικό δοκίμιο, κάτι που αποδεικνύεται αν
διαπιστώσουμε τα γνωρίσματα, περιεχομένου, οργάνωσης και μορφής, του εν λόγω κειμένου.
Ως προς το περιεχόμενο, πρόκειται για ένα κείμενο που πραγματεύεται ένα θέμα
πνευματικής και ηθικής ταυτόχρονα τάξης («αθλητικό πνεύμα… εδράζεται στις πολιτιστικές
αξίες του ελληνικού πολιτισμού») του οποίου αποδεικνύει τη διαχρονικότητα: «Από την
Αφρική έως τη Μακεδονία… οι Έλληνες συγκεντρώνονται κάθε τέσσερα χρόνια στον Άλτη…
θέλησε να ξαναζωντανέψει ο P. DeCoubertin… Όσοι έχουν ζήσει αυτό το γεγονός ελπίζουν και
πιστεύουν πως το ολυμπιακό πνεύμα μπορεί να φωτίσει τον κόσμο ολόκληρο, όχι μονάχα για
λίγες ημέρες αλλά παντοτινά.»
Ως προς τη οργάνωση, αποδεικνύεται ένα κείμενο αυστηρά δομημένο, καθώς ο συγγραφέας
του έχει ένα κεντρικό θέμα, το οποίο με λογικά επιχειρήματα και τεκμήρια προσπαθεί να
αποδείξει, αποφεύγοντας συνειρμούς και αφηρημένες σκέψεις.
Τέλος, ως προς τη μορφή, δηλαδή τον τρόπο γραφής, δεσπόζει η καλλιέπεια, μία γλώσσα
δηλαδή προσεγμένη, μα και συνάμα κατανοητή, όπου κυριαρχούν οι αφηρημένες έννοιες
(«εδράζεται στις ίδιες κείνες πνευματικές βάσεις», «απελευθέρωση του ανθρώπου από τη
δεσποτεία κάθε μορφής», «σωματική αλκή», «Ίσως πολλοί να νομίσουν χιμαιρικό ένα τέτοιο
όραμα» κτλ.)
Β3. Η λειτουργία του ευθέος ερωτήματος με το οποίο καταλήγει η δεύτερη παράγραφος
έγκειται στη διάθεση του συγγραφέα να επικοινωνήσει άμεσα με τον αναγνώστη, τον οποίον
στοχεύει να προβληματίσει, να ωθήσει σε σκέψη, αλλά και να διδάξει, εφόσον πρόκειται για
ρητορικό ερώτημα. Παράλληλα, ο λόγος αποκτά ζωντάνια-παραστατικότητα και το ύφος
γίνεται πιο οικείο, καθώς «το κείμενο παίρνει τη μορφή συνομιλίας με ένα φίλο».
Β4. Την άνω και κάτω στιγμή ακολουθεί:
α) εξήγηση
β) ευθύς λόγος
Β5α.
εδράζομαι: θεμελιώνομαι
απελευθέρωση: χειραφέτηση, απαλλαγή, αποδέσμευση
κορμί: σώμα
τελειότητα: αρτιότητα
συνάθροιση: σύναξη, συγκέντρωση
Β5β.
όροι
Κύρια σημασία
Δευτερεύουσασυμπτωματική σημασία
τιμή
η τιμή του προϊόντος
η τιμή της οικογένειας
γυμνός
γυμνός κολυμβητής
Έγινε ένας τεχνοκράτης
γυμνός από συναισθήματα.
Γ. Παραγωγή κειμένου:
 Επικοινωνιακό πλαίσιο: ομιλία στη Βουλή των Εφήβων
 Προσφωνήσεις:
Αξιότιμε Πρόεδρε
της Βουλής των Εφήβων,
Σεβαστοί συνάδελφοι,
Κυρίες και Κύριοι,
 Για τον πρόλογο:
- επικαιρικός χαρακτήρας: αφορμή από τους Ολυμπιακούς Αγώνες που διοργανώνει η
Βραζιλία το τρέχον έτος (όπως το θέμα αναφέρει)
- α΄ πληθυντικό πρόσωπο
-
θέμα: σχέση αντιθετική μεταξύ σύγχρονων αδιεξόδων που μαρτυρούν την κρίση του
πολιτισμού και του ολυμπιακού ιδεώδους
 Κύριο μέρος: δύο σκέλη που βρίσκονται σε σχέση αντίθεσης (προλογική διαπίστωσηεισαγωγή) αλλά ταυτόχρονα αλληλοσυμπληρούμενα*, καθώς το Β΄ συνιστά την
«απάντηση» - λύση στο Α΄ (κρισιμότερα προβλήματα και αξίες-ιδανικά που διδάσκει ο
ολυμπισμός).
*Η διαπίστωση αυτή είναι απαραίτητη, προκειμένου ο μαθητής να αποφασίσει σε ποια
αδιέξοδα θα εστιάσει στο Α΄ Σκέλος αλλά και να επιτύχει την απαραίτητη ενότητα.
Α΄ Σκέλος:
1η παράγραφος: πολιτικά-οικονομικά αδιέξοδα:
Πόλεμοι και ανταγωνισμοί με κύρια αιτία την αρχομανία και τη μισαλλοδοξία, τον
επεκτατισμό, τον εθνικισμό, το θρησκευτικό φανατισμό, που συνήθως υποκινούν ισχυρά
οικονομικά συμφέροντα που επενδύουν στο εμπόριο των όπλων, την προνομιακή
εκμετάλλευση πλουτοπαραγωγικών πηγών ξένων χωρών, τον πολιτικό έλεγχο μίας περιοχής,
την οποία –εσκεμμένα- βυθίζουν στη δυστυχία, και τη φτώχεια, που με τη σειρά τους
εξωθούν στην προσφυγιά και τη μετανάστευση (60 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται σε
συνεχή μετακίνηση τη στιγμή που μιλάμε σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, κυρίως
Αφρική, Ασία, προκειμένου να γλιτώσουν από τη σφαγή, τους βομβαρδισμούς, τα χημικά
όπλα, τους βιασμούς, την απαγωγή και εξαναγκαστική στράτευση παιδιών, την αυθαίρετη
φυλάκιση και τα βασανιστήρια, το δουλεμπόριο)
-
-
-
2η παράγραφος: πολιτισμική παρακμή:
Κατ’ επίφαση πρόοδος, καθώς όλα αντιμετωπίζονται ως εμπόρευμα:
η επιστήμη (οι μεγαλύτερες διάνοιες του κόσμου εργάζονται στην πολεμική βιομηχανία: π.χ.
Οπενχάιμερ),
η υγεία από δικαίωμα κατέληξε «πολυτέλεια» (τα φάρμακα και οι θεραπείες κατά του
καρκίνου είναι συχνά «απλησίαστα», μόλις ένα στα 1000 εμβόλια παγκοσμίως αφορά στις
τροπικές ασθένειες!)
η ίδια η ανθρώπινη υπόσταση δεν υπολογίζεται (το σώμα και τα ζωτικά όργανα του
ανθρώπου έγιναν «εμπόρευμα» στην αγορά της μεταμόσχευσης και της πορνείας, ο αθλητής
έγινε άθυρμα στα δίχτυα αδίστακτων πολυεθνικών που τον «δηλητηριάζουν» για να τον
μετατρέψουν σε μηχανή με «αξεπέραστες επιδόσεις» και να καρπωθούν τη νίκη του,
χρησιμοποιώντας τον ως ρεκλάμα)
*ο πνευματικός και ηθικός μαρασμός είναι αναντίρρητος, αφού ο άνθρωπος υπέκυψε εξαιτίας της έλλειψης ανθρωπιστικής παιδείας- στην ύλη, με αποτέλεσμα να μη σκέφτεται, να
μη γνωρίζει, να μη διακρίνει το ψέμα από την αλήθεια, να μην κρίνει, να μην αγαπά, να μη
σέβεται, να βυθίζεται σε μία πολυθρόνα και να ραθυμεί κατάκοπος, να πάσχει στην ψυχή και
το σώμα εξαιτίας μοναξιάς, να σπαταλά τη ζωή του και να καταθλίβεται μόνος και
αβοήθητος, χωρίς σκοπό και ανθρώπινες σχέσεις.
*Εφόσον ο μαθητής θέλει να αναπτύξει τα προηγούμενα και δυσκολεύεται να τα
ενσωματώσει σε μία παράγραφο, μπορεί να αυτονομήσει το τελευταίο εισάγοντας το με
μία εμφατική φράση σε ξεχωριστή 3η παράγραφο: π.χ. Και για όλα τα παραπάνω
ασφαλώς ευθύνεται πρωτίστως ο πνευματικός και ηθικός μαρασμός…
Β΄ Σκέλος: τα ιδανικά και οι αξίες που συμπυκνώνει το ολυμπιακό ιδεώδες
1η παράγραφος: πολιτικά
πίστη στη δημοκρατία και την ευνομία, στην ισότητα, την ισοπολιτεία, την αξιοκρατία, πίστη
δηλαδή στον άνθρωπο και στις αξίες του, σε ό, τι τον κάνει ευτυχισμένο και του εγγυάται τη
-
θέση σε μία πολιτεία που θα σέβεται την ανθρώπινη υπόσταση, θα αναγνωρίζει ελευθερίες
και δίκαια αιτήματα. Το υλικό κέρδος δε θα υποτάσσει την πολιτεία και «ο άνθρωπος δε θα
γίνεται μέσο αλλά σκοπός», όπως δίδαξε ο Ε. Καντ.
2η παράγραφος: πολιτισμικά
αυτοσεβασμός, πίστη στη ζωή και τον άνθρωπο (η υγεία, σωματική, πνευματική και ηθική
του αθλητή συνιστά το πρότυπο του «καλού καγαθού πολίτη»)
σεβασμός στο συνάνθρωπο (συναγωνισμός και όχι ανταγωνισμός, ευγενής άμιλλα)
σεβασμός στις πανανθρώπινες αξίες της ειρήνης, της ελευθερίας, της αγάπης, της
συναδέλφωσης, του διεθνισμού
 Επίλογος: απαραίτητη η διατύπωση που θα συγκινείκαι ταυτόχρονα θα προβληματίζειχωρίς
να καταλήγει σε ανούσιο μελοδραματισμό και υπερβολές. Ενδείκνυται και η επίκληση στην
αυθεντία αλλά και το α’ πληθυντικό
- Βασικό αίτημα της εποχής μας η ανθρωπιά, όπως τη δίδαξαν οι ολυμπιονίκες: τα πάντα
για την τιμή της πόλεως και τον αυτοσεβασμό κι όχι για το πρόσκαιρο υλικό ατομικό κέρδος.
- Αποφώνηση: Σας ευχαριστώ!
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
ΤΟΜΕΑΣ ΝΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ
ΑΛΠΙΤΣΗ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ
ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΑ
ΓΙΑΚΟΥΜΗ ΕΙΡΗΝΗ
ΙΩΑΝΝΟΥ ΗΛΙΑΣ
ΚΑΚΑΤΣΑΚΗΣ ΘΕΟΚΛΗΣ
ΚΟΥΤΣΑΝΤΩΝΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ
ΣΚΑΝΔΑΛΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ