Transcript Namen van geldstukken.

ALLIRNCE MUaISMATIQUE
EUROPEEIVNE
EUROPEES GENOOTSCEAP
VOOR MUNT- EN PENNSNGKUNDE
PUBLICATION MENSUELLE
FONDATEURS - STICHTERS
RENE DE MARTELAERE
ANTOINE VANDEN BRANDE
314,avenue Gitsch~lel,BORGERHOUT-ANVERS (Belgique) T81.33.17.51
- 12 -
Decembre 1958
December 19%
.
..
....
,ri.;.
.;
...
..i
1.
1 .il.
,
l .
. l , .
:r ,! ,
l
. 1: : .
, 1 , : , : . . <,1
vi~aitril 3 l?orne iles savn;als iliiislrcs ijci, i ~ c c i i ~ é sil:: iairc
rnnnaîire I'aiiti<luitC, rcr!i::rchnienL actireincnl Ici nioi::iaies e ? ies
iIIscri(Itinns, e t illêrnc ies i!ilr~:.~?rCtaiiiiriiiig&nic~~si~iiri>L.
Le i>rç?iiiei.,lç
!o:nain Gentile Ilclfiiii, 6tiidi:l Ics ;iiéclaiiies i!epiiis !es orixiiies rlc Iloiric,
iisiju'a la morl il'Augusie, laiiclis c!ti'Achillc
:'Phix!:I1l, I'rèr? ci:)
cardinal, s'occ~ipail(les ïi:iiii~iiiienis d e i'épo<1iic ini!,ériolr. I!s o;:t !aissr;
I'11ni.i I'aulrl! ilosiiulcsfori irii~:?rliiiics,il rst vrai, !?lais < p i soiii <!LI 1;!oiils
In fiinrlemeiits d'lin é<ii:!ce riii'on poiirraiC constr-.irc tc! ([u'i!s !'oi!t
isn?ii. J ' a i sui\.i I c u ~r x ~ n i p ! e ,ciicr,iira:é p a r llripliiiii, ~priileciriir:i. ;iirs
iladts: j'ai éLC ait!? Iiar ir.Loi~ioAgi!s:.in, Ic seiil peiii-&?rer!~ii <.xir!i:. cn
rwtic matière sp6ciaic : l'ai cnircpris (Ic. .!'air? iç travail roiiiiiicncC pa;.
Deliini et d e niekirr d î n s l'ordre (lue v x r : Içs monii:iii:s antiques. Sollicité
iicpois longtenlps p a r nies amis cl. ne poilvarit lcur Iairc a t t e n d r e di.v:?iilagc ce livre, j'ai ridigé e11 cp~clclu?s mois, e t inaigri' iiia inaiiva'!jc
\anlé. I'rsplical.ioii (les M6dailles et les noies sur lcs lamillcs; i')' ai joint
ilil cornnientaire d'ACl!STlhj, <lue scs i:nportaiites oçc;i!~aiioiis !'ont
r:npCçh6 ci'achcver. inais clii'il m'a e r i ~ o y i 'cci~cnrlaritjroor Ctrr !i:i!rii$
ri1 1:iemr temps ([II? icvn iravai! i.
On lui cloit encor? : S o v e m iliiisirii~inI'ocloiiiariirn et scp;e!!i iy;,icnrii;ii
raririina, Anvcrs, l.3i8, 8". 1.es neiii' fc;nriics dor:L on troiivc iirs ver; ilaiis
ir icçiicil, lort rc;:!i~rcht;. sont : S:iji:irl. KT~II!?~,,
ivl;,,ro, Pd? rLl,is, (:<,.ri~,i~c,,
'Ti.lcsillc, I'rnuil!c, Nussis c l Aiiytc.
S. l'oiiil>i'iris l'estus ri? vrrhi~riiiii s i i ! a L i ~ !?o:ni:,
.
I
l 8').
:
1
.1
.
l
1 , i
!
.
..!
.
.
!
:I
:
I
(.
\
I
, ' , 1:.
I 1
,
I :i.
,
'
!,.i
~
~,
Vrgiliiis vol!alioiic scripLoi.iiiii gi.aeci>i'uin illiistrat us. ~Lnvci., li!;.
8".
l'ri pclil irait?, l l e Iiib!iiit.iiecis, insCr.6 claris lcs (:i>ininintùtii>ne-. rlr
liadcr, Ilelinstaill, ItiCiii, C L r&iiirpriiné par J.,\. S c h ~ ~ i i d<.Ir
t , l'il)% c t
liOi.
ORSINI élail Lin noble esprit. O u peut e n voir Line preuve ~ i a i l iles
iiombre~ises amitiés qu'il s ï fit. Sa corrîsponilancc nous le inontrc
rxtrèrricmcnl sïrviai3le poor ses amis. 11 6iait jaliiux <!c scs trérors cornine
t o u t bon collectionneur. Il refusait de céder ses bustcs de marbre au
duc de Ferrare, son Canzoniere autographe de Pétrarque au grand duc
de Toscane : n J e ne les ai pas achetés pour les revendre, disait-il tîèrement.
II était de grande taille. Son portrait, nous montre un visage grave,
plein de dignité. (Gazette des Beaux-Arts, 1884, t. II, p. 145). 11 habitait
e palais Farnèse et occupait une partie des appartements oii se trouvc
aujourd'hui I'Ecole française.
Le personnage qui vient d'étre ici mentionné, Antonio AGUSTIN
(1517-1586), I'ami d'Orsini, tut successivement évêque de Lérida et
archevêque de Tarragone ; mais sa passion pour l'antiquité lui fit
souvent préférer le séjour de Rome b celui de l'Espagne.
TIn jour, Latino LATINI, s'étant permis de composer sur lui une
épigramme oii il plaisantait son amour immodéré de la numismatique,
Agustin se fâcha, bouda ses amis, et resta pendant deux ans sans leur
écrire.
Humaniste très érudit, l'évêque AGUSTIN laissa. en nümisinatique,
Lin recueil qui fut édité après sa mort : Dialogos de medallas, inscriciones
y otras anti uedades, ex bibliotheca Ant. Augustini. E n Tarragona,
1585, in-4" (rginlprimd à Madrid. en 1744). L'oiivrage contient les images,
siiigulibement arrangGes, des monnaies de la Républiqiie roinaine e t d e
l'Empire, ainsi que qiielqiies pieces grecques ; les apocryphes ne font
pas défaut, ce qui ne niiisit nullement au succbs dit livre qui fut traduit
en latin et en italien.
Antoine AGUSTIN fut aussi un jurisconsulte cé1Bbre. A 25 ans, il
ublia son premier ouvrage : Emendationum et opininum juris civilis
Ebri quatuor. II l u t un des premiers b faire servir les antiquités et les
inscriptions romaines b l'intelligence d u droit de ce peuple.
Un autre correspondant de Fulvio ORSINI, Adolphe OCCO, d'Augsbourg (1524-1606), est ce médecin original qui preconisa l'emploi de la
rhubarbe et déclarait que sa conscience ne lui ermettait pas d'acquiescer
à la réforme grégorienne du calendrier. On fui doit deux ouvra es d e
numismatique : Cominentatio de pondere ac valore numismatum a%illustranda nomulla -~
loca Scrintiirse
ins6rPi.
a .n.-.-lm
. ~
..~..
. sacraa.
..~
. .... ., rlisse.rtaiinn
.
.
.
. .
..-...
.. .
... .
..
.d
-Tentamina sacra de STETTCKARD
- Trnn~ratnriim
.~ 14r
, . ...- - . ..... ro.~~- narkiel
,.------,.
manorum numismata a Pompcio \lagiio s d k i e r a ~ l i u m ~ ; ~ u i b u
inciipvr
s
additae sunt inscrlptiones quaedaiii wterca, arcus tnumphales et alia
ad ban rem necessaria. Anvers. 1279. l u . 1.9 4e
-.&dition.
.--.
.-.. aiionirntPr.
f u t donnée par Mezzabarba b Milan, en 1683 ; la meiUeure est celle de
Philiuno
-. Areelati. Milan. 1730.
Occo, en décrivant les monnaie5 impériales, ne fait aucune distinction
de métal ni de module. Occo a un sens profond de la classification
supérieur à celui de Goltzius, basée sur une philologie trPs sérieilse pour
l'époque.
L'éditeur Iferbst, Oporinus, s'était bien trouvé du laiidanuin, la
panacée d u rélebre Paracelse. Ce dernier observateur direct des phénomènes de la nature expliquait la pliysiologie à l'aide de la chimie et
définissait la maladie un parasitisme vivant.
Occo, lui, préconisait la rhubarbe.
n n q ~ i i en
t 1324 B Aiigsbourg. Son p h , savant iiiddecin,
Adolphe
le destinait b lui succéder dans l'exercice de sa profession. II etudia à
i'acaddmie de Ferrare. Revenu dans sa patrie, il f u t en 1564 chargé de la
surveillance de toutes les pharmacies. II publia une Pharmacopée
rest6e &&bre. Lors d e I'<<tablissementd u collége d e médecine d'Augsbourg en 1582, il f u t nommd suppldant perp6tuel du doyen. Mais Occo
s'étant oooose A la receotion
m6norien
mntif
~~~- = ~
- du
-- Calendrier
~
~
,- - - - .- na?
- iin
-.. .
..- -.. de
conscienie; son exemple entraina une foule dP$ rsonnes, et il en résulta
~
~~~
~~
~~~
~~
~~
~
~~
~~~
~
occo
~
-
il,..
froublcs. Lc >Cilal Ir punit de %III viiICrcni~.iit.rn Ir pri\atiL dc luiis
ses einl>luis. I.'<:Ludi.d e la iiuiiiisniïti~iucI'occ~pddes lors ti>ut vnticr.
ii iii,>uriii.11. 1 5 o<.robrc lùOii. lui*>aiiLuiir iiuiiibr~iisritiistérite.
Occo était un helléniste très habile. II fut en correspondance, avec
plusieurs humanistes de son temps, tels Abraham Ortelius, Frischlin,
e t Conrad Gessner.
L.'~in[wreur\laxiniiIicn Il lui vxi,C$lia t l v . ltxltrt,># I V nt>t,18:swet fil
irap;hr CI! 5018 11i~iincurdcux inetlailles, publi4es par I<ri~\.krr.
Outre la IJharinacopea Augustana, on a de Occo : des Traductions
latines d'un fragment de Platon ; un Recueil d'anciennes inscriptions
trouvées en Espagne, 1592, 1596, in-fol.
Occo a dédié son ouvrage Numismata imperatorum romanorum au
duc de Bavière, Albert V, qui lui avait facilité son travail. L'autcur
avait aussi trouvé d'amples ressources dans le cabinet des Fugger.
Lui-même possédait une collection de monnaies formée avec beaucoup
de soin.
Occo a laisse en manuscrit un traité De Numinis consularibus, quc
l'on se disposait a mettre sous presse en 1752.
Jean SAMBUCUS (1531-1584), collectionneur hongrois, fut égaleineiit
Ic correspondant et I'ami de Fulvio ORSINI.
---- ~ - ,
- ~ ~ . - ~ ~ -..
-~
-.. .
Corneille'~ra~haeus.
Le titre en est : Vitae omnium fere imperatorum
imagines a C. Julio Caesare usque ad Carolum V (Anvers, 1557, fol.).
11 existe une édition francaise de cet ouvrase.
Dans les annees suivantes, grâce à la protection dii faineux antiquaire
Marc Laurin, seigneur dc Watervliet, GOLTZIUS parcourt toute
l'Europe ; en France, il examine jusqu'à 200 collections, dont 28 A
Paris, entre autres celles du roi Henri II, de Catherine de Médicis, d u
prince de Condé, des cardinaux de Bourbon, de Lorraine, de Tournon,
d'Armagnac, .., des ducs de Lorraine, de Nevers, de Montmoreiicy, du
chancelier de l'Hospital, d'Adrien Turnèbe... I,'Italie, l'Allemagne, les
Pays-Bas sont de même visités par cet infatigable niimismate qui, plus
tard, dans une épître de reconnaissance collective, donne la longue
liste des cabinets qui lui ont ét* libéralement ouverts. ir On est surpris,
remarque BIMARD de la BASTLIE, du grand nombre de médailliers
privés existant en ce temps-la. Il apparaft, d'après la liste de GOLTZIUS,
qu'il n'y avait alors ni prince ni grand seigneur qui ne se piquât d'avoir
des médailles, quoiqu'il y en eût encore plusieurs qui ne savaient pas
même lire o.
Une fois rentré à Bruges, GOLTZIUS s'occupa de mettre en ordre
ses notes volumineuses et ses innombrables dessins, puis il publia succcssivement les grands recueils qui le rendirent célébre :
-- C. Julius Caesar, sive historiae imperatorum romanorum ex antiquis
numismatibus restitutae. Bruges, 1562, fol.
- Fastos maçistratuuin et triiimphorum romanorilm a b Urbe condita
ad Augusti obitiim, ex antiqiiis t a m numismatum quam marmoreum
monumentis restitutos. Bruges, 1566, fol.
- Caesar Augustus sive historiae imperatorum Caesarumque roinanorum e x antiquis numismatibus restitutae. Bruges, 1574, fol.
- Thesaurus rei antiquariae huberrimus ex antiquis t a m numismatum
quam marmorum inscriptionibus... Anvers, 1579, fol. 2e éd. en 1618.
~
~~
~~~~~
~~~
- - - O -
~~~~
-
- 83 -
~
.
L
.
-
~
II y ciit pllisie~irs éditions de ces oiivrages. On cilc g6iiéraleiiient
celle de 1708 : I-Iuiierti Goltzii Dc re nummaria antiqua opcra qiiac
extant uiiivrrsa qiiinquc voluminibiis comprchensa. Aiivers, 1708,
5 vol. fol.
Les ouvrages nuniismatiques du 16c siècle sont cn grande partie
irilrstés de pièces fausses ou imaginées dans le puéril desscin de combler
drs laciines. 0ii a compte jusqu'i 805 pièces apocryphes contrc 12
auihentiques dans les 35 planches dc GOLTZIUS.
1-:chkcl a adresse <l'ailleurs à Goltzius de sévè;es criliqiies. Néannioiiis
il convient de tenir comple <le l'époque oii ccs auteurs Scrivaiciit, dc
la inanie de la contrePacoii qui régnait alors dans le inonde dcs antiquaires. Reconnaissons cependant que ces auteurs ont,réussi à répandre
le g o 6 t . d ~la nun~ismatique,a aider au classement et a l'attribution dcs
monnaies, et de l a sorte, à préparer les voies de la criticiiie modcrire.
LA M E D A I L L E D E GEMBLOUX
Mr le Sénateur Uoiirgniestre de Gembloux, LM.le Présideiit du Coinité
I.'raiico Bclge pour la coininémoration de la Hataille de Gembloux, ct
l'Association Flandres-Dunlierqi~e1940, ont créé la Médaille de Gembloux. Cette décoration a Cté créée par la maisoii Arthus Bertrand à
Paris, sur un dessin de Maurice Avril. Elle est eii bronze, d'un Porinat
dc 40 mjni, en forme de croix alésée. Elle porte au droit : GEMBLOUX
15--16 Alai 1910. Unc couronne mi-partie laurier et chene passe derrière
les branclies dc la croix. Elle porte au revers une bajonnette posCe en
pal, la poiirte en bas brise une croix gammoe. Elle est chargée en abiine
d'une étoile chérifienne et a dextre et a senestre est la devise <r VINCERE
SCIS >n. Cette médaille est suspeiidue 2 iin ruban blanc et noir (couleurs
de la ville de Gembloux) bordé des coiileurs de Belgique.
Cette inéciaille a été remise la première fois à Geinblotix le 19 Ma;
1057 et à Vincennes (1;rance) le 2 Juin 1957 sous le patronnage de M.
René CoLy, Président de la République. Le Maréchal de France Alphonse
JU1Ni.a élé un des premiers décorés. Ont droit à cctle décoration tous
les niilitaires français ou belges engagés sur la ligne Wavre-Nainiir
ou %: l'est de cette ligne.
N A M E N VAN G E L D S T U K K E N
HEDEhrL)4,2GSE M U N T N A M E N B N OUIJE hrAAIEiV, D I E N O G
NIET VERGETEN ZIJN.
Ieder, dic ~ v e lcens wat heeft gelczeii over de geschiedeiiis va11 hel
iiiitstaan van hel gcldverkeer. xal zicli nog wel Iicrinnercn, clal vooral
vcc in vroeger eeuwcn, lieel lang geleden, de grondslag voriiide van hcL
gcld als ruilmiddcl. Zo vertclt de Grieksc dlchler Hoirieros, da1 Glaukos
ccn gouden wapeiuusling had, welker waarde op hoiidercl osscii wcrd
escliat. Ook in het voormaiige Roineiiisc rijk was de os en in 't algemeeii
let vec waardemeter voor het handelsverkeer, evenecns bij onze Gerinaanse voorouders. D a t hewijzen zowel het Latijnse woord voor geld,
namelijli pccunian, afgelcid van pccos, d.i. os. als het oud-Germeaiise
woord faihu (in de uitspraak ffhoe), waarniee geld alsrnede vee wcrd
aangeduid. Hel 1s dus aannemclijli, dat onze Germaanse voorvadcrcn
uit de tijd kort v66r CII na <:hristus' grboorle rloor Iiun aanraking nie1
de Romeiiien en het overnemen van huit bcschaving eerst Iicl vro als
waardemclcr en ruilmiddel hebben gebruikt en vervolgens nie1 behoud
van die naain de vari de Romeirieri overgerioincn muiiteii. Da vele hier
i?og steeds in de bodem gevnndcii Romeinse muliten uit de aîngcgeven
tijd wijzen daarop teii overvlocùe.
F
HOE K O M E N W B dAiV DE GULDEA' ?
Somiiiige van de llians gangbare iiiuntcarneii sprclicii voor zichzclf.
Tan een kwartje hijv. bcgrijpt of ziet ieder op het eerste grzicht, d a t
iict kwartguldcn i~etekeiit,evenals dubbeltje dubùelc sluiver, cenl van
Iiet 1.atijnse centuin, d.i. lionderd, namelijli honderd van deze broiizeii
iiiiiiitcn iii de giilden eii daardoor Iionderdste guldeii, hocwcl centLiin
gecii raiig- en hooidielwtiord is in het L:ilijn. Doch we hel>beii hier te
docn inet ecn verhoiidingsw-aarrle cvennls iii procent (]?erc~iiL),dc verhoudiiig van de winsl lot het liapitaal.
Hel woord gulden heeft al cveneens een Lamelijk doorzichLige geschicdciiis. Oorspronkelijk was het iiainelijk cen çoudcn muni, eeii g~ilden
of gouden florijn, die variabelc viaarde had. De Oostciirijkse florijn ùijv.
nas gewaardeerd op f 1.20 ; dc 12riese floreeii of florijn, ook goudgulden
oindat de niunt van goud was, had ecn waarde van f 1,40. Uc florijn drorg
die iiaam, omdat hij in de middeleeuwen cen standaardmiint was met
een intcrnationaal crkende waarde, geslagcii OC gemnnt iii de Italiaanse
slad Florence en voorzien van een bloern of lelie, vandaar ook bloeni- of
lelie-guldeii. Uit dcze florijn ontstond de goudgulden der middciecuwcn,
hier algeineen gangbaar ter waardc van f 1,40, in Friesland floreen gchCtC11.
Enkele grappige spreel<woorden met oort, waarin de voll<sliiirnor
kenmerkend t o t uitiiig komt, zijn nog : hij zoii een oortje in vieren bijten,
voor hij is zeer vrelikig ; die voor 't oortje geboren is, zal t o t de stuiver
niet geraken, d.w.2. die arin geboren is, blijft doorgaans ariii ; ieder
oortje brengt zijn gierigheid ince, Iioe rijker sommige mensen worden,
des te gieriger worden zij o o k ; liij ligt daar voor cen oorljc thuis, in
de zin van : hij heeft daar weinig of niet Le vertellen ! Wel eeii bewijs,
dat de;inuntnaam oortje de massa wel stof heeft gegeven, cm verschillende
toestanden en oinstandigheden in hct leven cven raak als gcestig te
typercn.
Waast de florijn uf goudgulden was in de l6de eeuw de naar Icare1 \T
geiioemdc Carolusgulden van 20 stuivers in gebruik, die ten slottc de
eenheid van oiis inuiistelsel werd. De verkorting voor gulden of florijn.
ni. fl. of f., is ecliter nog steeds in zwang, evcnals £ of libra easterling
(pound sterling) in het Engels muntstelscl.
GOUDEN R I J D E R S , DUKATI:'N, Z E E U W E N , S C H E L L I N G E N ,
ZESTHALVEN
Ook onder onze muntnaincn is een hele verzameling van thans nict
ineer in gebrnik zijnde inunten, waarvan dc woorden onder het volk als
waardebepaling van min kostbarc zaken a.1i.w. bleven hangen. Daarom
is liet nodig even tc vertellcn, wellic munten in Nederland Bort na de
Franse overheersing, dus ruim hondcrd jaar geleden onder Koning
Willem 1 nos in oinloon waren.
Van de gouden munteii warcn de ouden yeiining (10 guldenstuk),
de halvc gouden pcnning 5 uldrri), $c goudcn rijder (14 gulden), de
halve gouden rijder (7 guiden7 en dc dukaart (5 % gulden). Ais zilveren
munten warcn toen in gehruik dc gulden, de haive gulden, de kwartmeestal vijlje
diibbcltje en stuiver.
gulden,
.. Renoemd.
Voorts waren als zilveren munten aolr voor de circulatie behouden de
uit m e g c r e eeuwen herkonistige groot zilveren munten, in bepaalde
gewcsten eslagcn, t.w. dc ziiveren rijder of ducaton (/ 3.15). de d r i e
den (1 de zceuw of Zeeuwse rijksdaaider (1 2.60). de halvc zeeuw
/ 1,301, onder het volk ezes en twiniigjc r gcnoemd, de kwart zceiiw,
e t = dcrüent'e * (f 0,65). do achtstc zecuw, of wcl .zevendhailje *., en
~ y l e t j c n(f d,32r/), alsmede de Hollandse rijksdaalder of zilveren
dukaat (1 2,50), cfe haive rijksdaaider, N vijfentwinti .e r Ki enaamd
/ 1,25), de kwart rijksdaalder of a dertienhalf (f 0 3 2 ~ l) e~k m n
2.00 de daalder (1 1,50) de goudguldcn of het a achtentwinti .e.
(1 1.40h Aan dc drculalie waren toen reeds onttroklien de sche%ng
(f 0,30) en de zesthalf (/ 0,27%).
u
%"'
&
1
DE B O T Z E N , HET OORTJE, DE DUIT Ehr D E STOTER.
De koperen iniinten zijn iii de laaste oeuw aitijd geweest de cent,
lialve cent en de halve stuiver, groot of botzen van 2y2 cent, want dc
duit, van welke achl in waarde gclijk stondcn aan ecn stuivcr, was ook
toen reeds niet ineer gangbaar. Vanclaar dat een haive stuivcr ook wel
een vierduitstuk wordt genoemd. De naam oortjc of oort -- hij heeït
zijn laatste oortje versnoept of kijkt of hij irijn laatste oortje hceft
versnoe t 1
is ook nog niet vergeten, wel het muntstukje van die
naam. #&~llende munten waren narnelijk voorheen door een krnis
in vier hoeken of orden verdeeld. Zo was ookde onde Hollandse stuiver
in vier kruisde!en gemerkt en de afzonderlijke munt ter waarde van zulli
cen oord of deel van een stuiver kreeg de naam oortje.
Ook hct zesthalf je). dat we reeds noemden (f 0,27%), de oudc
Holiandse stoter (f 6112%) en de duit zijn nog altijd gangbaar in de
mond des volks, zij het dan niet meer aïs reken- en pasmunten. Hoe
vaak hoort men bijvoorbeeld niet zeggen : hij is de man van de duiten ;
hij h e d t de duiten ; hij heeft daaraan een iïinke duit verdiend of hij wil
ook wel eena een duit in het zakje doenl Maar als de duiten iemand
bijten. d.w.2. dat hif zijn geld versput, is het evenmis als wanneer bij
een duit wel in tween zou willen bijten, m.a.w. als iemand meer gierig
dan zuini is. Zo raken ook in dit geval dc uitersten van 's mensen eestb
lijke geste dheld en zedelijkc aard elkaar al weer ecns en dat door e.......
duiten !
4
3
D A A L D E R , T H A L E R EN DOLLAR
Ook in de buitenlandse inunlndmen kunneii WC zulk een achtergrond
ontdekken, nu ecns ais gevolg van een typerende plaatsnaam, dan weer
door een of andere omstandigheid. Zo is ons woord dnalder (/ 1,50) ln :
een goed begin is cen daalder waard I een ahidin van de Dulise muntnaam taler of thaler. De zilvcren Duilsc thaler o 3 inark was genocmd
!
naar de stad Joachimstal in Bohemen, uit welker zilverenmi'nen het
ziiver voor dezc munt werd verkregen en waarvan in 1519 de eerate
thalers werden geslagen. Die Duitse muntnaam ging niet alleen over
op ons daalder maar ook op de Noord-Amerikaanse zilveren munt
dollar: in het land van de dollar 1 Daarentegen is het Duitse Mark
elgenlijk de naam van een kewicht en wel voor de edele metalen goud
en zilver ten bedrage van 243 wichtjcs voor edel esteente 1200 kamat
-, begrijpeiijk als men bedenkt. dat het geld of 8e munt in de oudste
lijd gewogen en niet geslagen en geteld werd. Ook de Engelse uinjes eerti~dseen goudmiint, thans rekenmunt ad ll2,BO -werd geslagen van
oud, dat aan de kusten van Guinea werd gewonnen, vandaar de naam.
Be iiorijn is Wei een der oudste Europese munten. voor het eent in
1252 te Florence geslagen met een n flore r (bloem) ais beeldenaar.
-
DE S T E R L I N G K W A M U I T DUITSLAhiD.
Een omstandigheid, waarbi met de verklaring van muntnamen ook
rekening moet worden gehou en, is het gehalte aan edelmetaal en de
lrgerln der munt. We kunncn hierover thans niet veel meer zeggen.
dech a s voorheeld zi gewezen o het En else pond sterling. E r is een
lijd geweest, waarin huitse koo eeden in Sngeland kwamen met Duits
geld van hoog gond- en zilvergegalte. Dat werd teer op prijs gesteld en
die kooplleden hadden wegens hun herkomst al gauw de naam van
Oostelingcn (Eng. Easterlings), tvwijl het door hen meegebrachte geld
eveneens het Oosterse (Easterling) was, dat bij ponden afgewogen, de
naam aan het pond sterling (pound ea)stcrling) bezorgde. Trouwens,
het gebruik van het geld a l t e wegen a s een zekere gewichtshoeveelheid
muntmateriaal, is eveneens verbonden aan het Ranse livre en Itaiiaanse
lire, ook pond betekende, verder aan het Griekse drachme, 1/60 mina,
een klein mediclnaal gewicht van 60 grein, het Spaans-Amerikaanse
peso, enz.
f
d
\
REALEN, DUBLOENEhr, PZSTOLETTEN, PZASTERS
SPAANSE MATTEN.
EN ....
E E N AANVWLLEND N U M M E R ?
TTct l>oci<: La Frappe e n 13eigiqile occupir (De 41111it- en Peiiniiigslag
in UezcL Iiclgii. - gr<liirïride cIc oorlog 1914 - 1918) clcor (:hârles
LEFE?131TI<l: vcrsclicncn tc P>i.uss~.len te Pal.i]s iii 1923; hevat nicl
minder dan licschri,jving van :l.'2,51 stiikl;cn.
'iVe zijn EO vrij <le beschrij~!ing van twec. 3Liikkcn te vertalcli :
K r 7'33 inel '11 n van 33nrm eii gesiagcil in dc innand deïember 191.5
- naarn vair de artist, riiet vcrrneld (zic verder de vermelde werkwijze)
en gcsiagen iii dt: : ET.P.1:. (Etalilissenients Paul Fisch)-in de werkhuizcii van Paiil Fisc% tç »riissel.
De inatrijzcn \verden vervaardigd, door Loepassing vnn Iiet brevet :
Clianil>iiey, naar 'n llngcls zilversluk van 'n halvc kroon. Het veltl van
<le kcerzijde wer<l iiilgcdiept om pcniaklrclijker de brandverf o p het
(.inail te kuiinen bevcsligen. Het stiil<lijl<t op 't cerste ziehl 'n munt 'n siniili-niunt dus. Zr werd uit ?\nerd III zilver. De rand drasgt in
relief : souvenir de la griirrc (ge!onkeiiis
van de oorlog).
lieclilenaar en teks1 zijn dezrlfdr op beidc zijden als die van hct
wclleli,jl< zilvcreii inontst.ul<.
Nr 72G 1s !ietei,:Fdc stiik als no 725 inaar wercl 013 (Ic keerzijdr \,ail
braridverl voorzi<.ii. neze ].:an wii, iwarl, groci?, lilriuw of roorl zijn.
1)cze !iran<lv<,rlof éinai! \~.crdanngehraclit 01) 'n zilvercn ol' '!i ~.ergiild
zil\rrr<,ii stiik. I ~ ? r tis dits 'n grëinailleer(lc scllijnlnunt.
T'an dezc 1;iatrte penriing toont ans plaat L I X ((59) van voornoenid
slandaardini~i;twee rseinplarcn : hct enc van groene, ilet anderc van
rodc hrandverl voorzicn.
XJat dc hesclirijving in Iict hock iiiet biezon<icr bcklcmtoond - niaar
wel t c rien is op de praclitigc klcuraîbeeldingen, zijn de kleuren van het
~ c k r o o n d eci1 gevierenderlde napcn van het Rritse Koninkrijk waaNan
lwee vierden inet rodc3 i'fn me1 gelc en den inet blauwe fiiiail werden
w~~ s i e-r d . ~
~
~
Siiids eeii paar jarcn hrzit il< ir. mijn verzameling een stuL \'an hovenvermrlde slag : uitgevoerd in LICETT BRONS. Op de iirerzijde is slechts
hct Rijkswapcii met hrandverf vexierd - en niet op de rallilen van
h r t iiitgedieplc miintenvcld.
13i.staan ?r i,oo meer vari<-teitcn?
.\ntwoorr!:ii aan <le Rc<lal<tica.ii.1). \Vc danlzen bi. vonrbant.
P.Ii.J. PITTOORS
~~
.-
Jlm
(CI oilze
liet j a i u 1039
en
/cilel7
e+z /mers u>eizseii 1 1 ) i
el11 beste qea«ndhel~l,ive2
1.001-
g~lc~lr
i~ooi~.slroecltoe.
(De redaktie.
- BS -