Transcript Mare

24 maart 2016
39ste Jaargang • nr. 24
‘Al snel komen de
frustraties boven’
Pagina 11
Onze man in Brussel:
‘Ik wil dabei sein en de
werkelijkheid aanraken’
De aarde warmt op, en de
toendra het snelst. Gevolg:
meer broeikasgassen
Oekraïense studenten
over het referendum: ja
of nee? ‘De weg is lang’
Pagina 3
Pagina 7
Pagina 9
Modderfokking lekker
De opmars van obstacle runs, Leidse studente mag naar EK en WK
Brigitte Sukèl: ‘Er zitten vaak sadistische elementen in, maar uiteindelijk is het een overwinning op jezelf.’ Foto Duncan de Fey
Obstacle runs - waarbij deelnemers
rennen, door modder waden en
over hoge hindernissen moeten
klimmen - zijn mateloos populair.
Mare volgde de Leidse studente
Brigitte Sukèl, die binnenkort mag
meedoen aan het EK en WK. 'Je
leert je breekpunten kennen.'
DOOR PETRA MEIJER ‘‘Ik haat hardlopen’, zegt Brigitte Sukèl (22), een
kwartier voor de start van de Strong
Viking Obstacle Run in het Gelderse
Wijchen. De studente Nederlands
staat op het punt om een parcours
van negentien kilometer af te leggen, vol hindernissen en heel veel
modder. ‘Bij de obstakels kan je gelukkig weer op adem komen.’
Naast haar hijst een jongen zich in
een smerige wetsuit. ‘Ik neem niet
eens de moeite om hem te wassen,
hij wordt toch wel weer vies.’
Obstacle runs zijn in korte tijd
razend populair geworden. Ook dit
weekend start elke twintig minuten
een groep van vierhonderd mensen.
In totaal gaan 8.500 mensen van
start. Mooie meisjes in sexy vikingjurkjes verzorgen de warming-up, er
zijn dj’s die de meute opzwepen en
voor elk startschot schreeuwen de
deelnemers heel hard: ‘Oorah!’
Sukèl staat in het officiële wedstrijdvak, met daarin alle fanatieke
deelnemers die strijden om een plek
op het WK. ‘Wedstrijdlopers krijgen
een bandje om. Bij elke hindernis
mag je drie pogingen doen. Lukt het
niet, dan wordt je bandje doorgeknipt. Ik ben al gekwalificeerd voor
het EK en het WK, dus ik probeer
gewoon een goede tijd neer te zetten. Het is nog wel even afwachten
of ik ook echt naar het WK ga: het
is in Canada, dus prijzig.’
Omdat obstacle running nog zo’n
jonge sport is, zijn sponsoren lastig
te vinden. ‘Er is elk weekend wel een
wedstrijd waar ik aan mee kan doen,
maar dat is gewoon te duur.’ Ze betaalt zo’n zeventig euro om een paar
uur af te zien.
In die tijd wordt ze wel aangemoedigd door haar vader en oma
Elly (69), haar grootste fan. Sukèl:
‘Andersom ook hoor. Mijn oma
loopt marathons over de hele wereld. In september doen we samen
de halve marathon in Disneyland
Parijs. Ze loopt harder dan ik, heel
gênant. Maar zij doet dan weer geen
obstakels.’
Het startschot klinkt en de eerste
lopers komen aanstormen. Ze moeten in een touw naar boven klimmen voor ze verder mogen. Ook
Sukèl klautert als een aapje omhoog,
waarbij ze het touw tussen haar voe-
ten klemt. Anderen gebruiken alleen hun armen, terwijl hun benen
in de lucht bungelen.
‘Dat kost veel te veel kracht’, zegt
oma Elly afkeurend.
Terwijl Brigitte naar het bos rent
waar de eerste modderpoelen wachten, wijst haar oma op een later obstakel van prikkeldraad, waar haar
kleindochter straks onderdoor moet
tijgeren. ‘Prikkeldraad valt nog mee.
Soms staan de draden onder stroom
en worden ze ook nog nat gemaakt.
Dan staan sommigen echt te huilen.’
Terwijl Sukèl met een gigantische hamer op een boomstam ramt,
beginnen de snelste heren aan het
onderdeel ‘Storm the Castle’. Dat is
een hoge halfpipe waar ze met spekgladde modderschoenen tegenop
moeten rennen. De meesten halen
het door een grote sprong te maken,
en zich vervolgens aan de rand op te
trekken. Een enkeling klapt echter
Volgende week
geen Mare
Prof en columnist
stopt ermee
‘Klusnullen waren
wel geoorloofd’
Nieuwe naam voor
studentenpartij
Volgende week verschijnt er geen Mare.
Nummer 25 zal uitkomen op 7 april. Mededelingen voor dat nummer moeten
uiterlijk 5 april ter redactie zijn.
Hoogleraar Marc van Oostendorp voelt
zich gepiepeld door de universiteit en
vertrekt - jammer genoeg ook als columnist van Mare. Lees zijn afscheidsstuk.
Tijdens hun ontgroening moesten eerstjaars Minervanen klusjes doen bij Ard van
der Steur, toen nog docent. Van de universiteit mag het, ondanks de gedragscode.
SGL verandert haar naam in Ondernemende Studenten Leiden. Bovendien
stappen sommige leden van de concurrent BeP over naar de nieuwe partij.
Pagina 2
Pagina 4
Pagina 5
frontaal tegen de baan.
Ondertussen wordt de halfpipe
steeds gladder. Als de eerste dames
arriveren, blijkt het onmogelijk om
nog boven te komen. Ook Sukèl
kan de rand nét niet vastgrijpen en
glijdt weer naar beneden. ‘Als je deze
haalt gaan we naar Canada!’, roept
haar vader nog in een poging haar
te motiveren.
Maar als ze voor de derde keer
misgrijpt, zijn de officials meedogenloos. Haar bandje wordt
doorgeknipt.
‘Balen, maar ik ga er gewoon een
gezellige race van maken’, zegt de
studente, terwijl ze andere afvallers
een knuffel geeft. Een tengere jongen met wie ze bevriend is, moet de
race echter al verlaten. ‘Als ik verder
ga, raak ik zeker onderkoeld.’
Een goede beslissing, want verderop plonzen de deelnemers kopje
onder in het ijskoude water waar ze
onder balken moeten duiken. Sukèl
krijgt het moeilijk en begint te hyperventileren. Even later wordt het
onderdeel om veiligheidsredenen
gesloten. Terwijl bij de hulpposten
het een na het andere slachtoffer in
zilverkleurig folie wordt afgevoerd,
warmt Sukèl haar handen er even
aan de vuurkorven.
Dankzij het water is ze wel een
stuk schoner dan de deelnemers
aan de 7 kilometer, die van hun
wenkbrauwen tot hun tenen onder
de modder zitten. ‘Die geur gaat er
nooit meer uit’, zegt ze. ‘Ik ben na
een race wel eens geweigerd in een
bus omdat ik naar modder stonk.’
De finish is bijna in zicht. Na
een smerige moddersloot is er het
laatste obstakel, waar ze het meest
nerveus voor was. Eerst moet ze tegen een schuine muur op springen,
onder een net door klauteren en
aan ijzeren spijlen slingeren. Dan
wordt het technisch. De deelnemers
verplaatsen zich eerst hangend aan
ringen die ze over uitstekende stokken moeten schuiven, en daarna aan
houten pinnen die ze één voor één in
een plank met gaten moeten steken.
Sukèl heeft als een van de weinigen
geen enkele moeite om aan één arm
te hangen.
‘Uiteindelijk was ik de enige vrouw
die de laatste hindernis haalde’, zegt
ze achteraf. ‘Toen baalde ik natuurlijk helemaal van die halfpipe. Maar
geen van de vrouwen is met bandje
gefinisht, dat zegt wel iets.’
> Verder lezen op pagina 6
Bandirah Pagina 12
2 Mare · 24 maart 2016
Geen commentaar
Ver-Leiden
DOOR PETRA MEIJER ‘We besturen toch eigenlijk best een mooie stad.’
‘Ja, maar zíét iedereen dat ook?’
‘Prachtige monumenten. Een prestigieuze universiteit…’
‘Wat ik nou weer hoorde…’
‘Wat?’
‘Een neef van me doet daar onderzoek
naar fruitvliegjes.’
‘Naar wat?’
‘Dat geloof je toch niet? Zoveel beesten
op deze aardbol, en dan ga je voor frúítvliegjes.’
‘Neem dan een leeuw ofzo.’
‘Of een olifant. Iets nuttigs!’
‘Toch moeten we daar eigenlijk iets mee
doen.’
‘Waarmee? Fruitvliegjes?’
‘Met die monumenten. En de universiteit. Ze mogen wel wat zichtbaarder
worden.’
‘We kunnen het licht aan doen.’
‘Hoe bedoel je?’
‘Lampies d’rop. Zoals bij het stadhuis, de
stadspoorten en de schouwburg. Ziet er
toch goed uit, van die ingegraven schijnwerpertjes.’ (zie pag. 4)
‘Op het Academiegebouw. Best een leuk
pandje.’
‘En de Sterrewacht. Die mensen zitten
daar maar in het donker. In zo’n mooi
gebouw! Dat snap je toch niet?’
‘Wacht effe. Ik denk dat ik ‘m heb. “Lumineus Leiden”. Of: “Monumenten voor
het voetlicht”. Nee, nee, nee, ik weet het
al: “VerLeiden met Licht”.’
‘Ver-Leiden. Ik snap hem hoor. Scherp!’
‘Daar maken we gewoon even een tonnetje voor vrij, toch? Kan de universiteit
de rest bijleggen.’
‘Serieus? Ik dacht dat we 200.000 euro
moesten bezuinigen? Ons plan om te
besparen op de zaterdagbalies van het
gemeentehuis gaat namelijk ook weer
niet door. Zeikerds.’
‘Relax. Gooien we er gewoon wat lui uit.’
‘En qua duurzaamheid? Vorige week
hebben we tijdens Earth Hour juist alle
lampen uitgedaan en de stad opgeroepen hetzelfde te doen?’
‘Nu klinkt je als de Partij voor de Dieren,
vriend. Tegen de tijd dat die schijnwerpers er staan zijn de mensen dat duistere
uurtje toch allang weer vergeten. Maak
je geen zorgen. Eventueel halen we gewoon weer de grote kerstboom van de
markt.’
(…)
‘De universiteit belde.’
‘Ze wilden niet meebetalen? Schrapers!’
‘Om naar sterren te kijken moet het donker zijn, zeggen ze.’
Column
Leiden heeft me gekwetst; adieu
Colofon
Redactie-adres Reuvensplaats 3, 2311 BE Leiden
Postbus 9500 2300 RA Leiden
Telefoon 071–527 7272
Website mareonline.nl
E-mail [email protected]
De redactie is op vrijdag gesloten.
Oplage circa 15.000
Hoofdredactie
Frank Provoost [email protected]
Redactie
Vincent Bongers [email protected]
Bart Braun [email protected]
Petra Meijer [email protected]
Marleen van Wesel [email protected]
Isa de Grood (stagiaire) [email protected]
Medewerkers
Laura Kervezee • Esha Metiary • Marc van Oostendorp •
Benjamin Sprecher • Tim Meijer
Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan
Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nl
Basisontwerp Roeland Segaar, Dokwerk Communicatie
Art direction en vormgeving Marcel van den Berg
Drukwerk Rodi Rotatiedruk, Broek op Langedijk
Advertenties Bureau van Vliet B.V.
Postbus 20 2040 AA Zandvoort
Telefoon 023 - 571 47 45
Redactieraad
Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • Prof. dr. F. Israel (vicevoorzitter) • Birgül Açiksöz • Joline Cramer •
drs. Bart Funnekotter • drs. Malou van Hintum •
mr. Folkert Jensma • Merian Kuipers • Josephine Say •
Prof. dr. Nico Schrijver • Marieke Vinkenoog •
Dr. Hans Vollaard • Christian van der Woude
Jaarabonnementen
Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m
juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd
krijgen door €35 over te maken op IBAN
NL68RABO0103257950 ten name van Universiteit Leiden
(o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200092091) en
vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres
te sturen naar [email protected]. Studenten
betalen €25.
Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het
studentnummer vermelden.
Adreswijzigingen
Alleen schriftelijk met postwikkel.
Klachten en opmerkingen over de toezending
van Mare 071-5277272.
Mededelingen voor het op donderdag verschijnende
nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag
16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.
ISSN 0166-3690
De decaan van de Faculteit Geesteswetenschappen was deze week door
de sollicitatiecommissie uitverkoren
om mij het slechte nieuws te vertellen
dat ‘álle andere kandidaten met kop
en schouders boven mij uitstaken’.
Dat ik daarom al vóór de eerste ronde
afviel voor een baan waarop heel veel
mensen niet hadden gesolliciteerd
omdat ze dachten dat hij voor mij bedoeld was. Hij wilde me ook graag de
namen voorlezen van de kandidaten
die wel door waren. Het zou me verbazen hoe nauw ik met die mensen
samenwerkte!, glunderde hij.
Al vijftien jaar werk ik gratis, onder andere als (bijzonder) hoogleraar,
voor deze universiteit - ik kan me dat
permitteren omdat mijn werkgever,
het Meertens Instituut, mij dat toestaat. Ik vond dat leuk om te doen: ik
gaf ongeveer drie colleges per jaar, ik
heb studium generales verzorgd, en
een MOOC, heb meerdere NWO-projecten binnengehaald, promovendi
begeleid, er zijn postdocs speciaal
voor mij naar Leiden gekomen en
zelfs een deel van mijn onderzoek heb
ik hier gedaan. Dat me geregeld door mensen hier
ter stede werd verteld dat het natuurlijk een hele eer voor mij was dat ik
zomaar in Leiden kon werken, nam
ik voor lief. Ik deed het omdat ik het
interessant vond en omdat men mij
veel beloftes deed toen ik na een jaar
of zeven vertelde dat ik eigenlijk wel
graag wat meer bij het onderwijs betrokken wilde zijn, dat ik misschien
wel een klein baantje wilde. Er was
nog geen geld, beweerde de toenmalig directeur, maar áls er ooit een
geld kwam, dan was ik natuurlijk de
aangewezen kandidaat. Toen mijn
vrouw - zij werkt hier helaas ook twee jaar geleden een droombaan in
Barcelona kreeg aangeboden, werden
wij zo over de streep getrokken om te
blijven. Het zou immers allemaal ooit
goed komen, dat werd ons beloofd.
Ik had immers al een nulaanstelling, men hoefde er alleen nog geld bij
te vinden. Of ik zou in een bestaande
vacature kunnen vallen. Ik hoefde
daarvoor niet te solliciteren, zei de
toenmalige directeur van de onderzoeksschool, zij zouden de documenten wel klaarmaken. Maar nee, werd
het later, ik moest toch solliciteren,
het moest wel eerlijk blijven. Ik heb
de beloftes allemaal geloofd. Had ik
dat maar niet gedaan.
Het ging uiteindelijk over een vacature Nederlandse Taalkunde. Ik houd
van dat vak, ik geloof dat ik warempel
ook wel wat beteken in dat gebied, en
dat bijvoorbeeld de andere hoogleraren bij Nederlands mij graag zagen
komen. Toen vorig jaar een internationaal congres voor neerlandistiek in
Leiden neerstreek, noemde de rector
één “Leidse” neerlandicus. Dat was ik.
Het vakgebied verkeert ook in nood.
Op de middelbare school wordt het
over het algemeen niet erg aantrekkelijk gemaakt, waardoor er te weinig
studenten komen, wat op den duur
weer invloed heeft op het schoolvak.
Ik had graag willen proberen daar iets
aan te doen.
Maar omdat de vacature pas werd
opengesteld toen er weer een nieuwe
wetenschappelijk directeur van de onderzoeksschool was - de directeuren
volgen elkaar op de universiteit op
als verstopeitjes bij het paasontbijt waren de regels ineens weer allemaal
anders. En zo eindigde ik dus bij de
decaan die me doodgemoedereerd
vertelde dat ik natuurlijk moest begrijpen dat die anderen echt duizelingwekkend veel beter waren. (Hij zei
dat echt, duizelingwekkend.)
Ik heb overigens de laatste dagen
navraag gedaan bij collega’s van universiteiten uit binnen- en buitenland
– inclusief universiteiten die hoger op
allerlei rankings staan dan Leiden. Er
was niemand die vond dat ik inderdaad ver onder de andere kandidaten
stond. Wie dat wil kan een en ander
zo inzien.
Daarna trok ik naar de nieuwe directeur, die me belerend toesprak dat
dat ik moest leren dat andere mensen
nu eenmaal beter zijn dan ik.
Ik wil dat natuurlijk graag geloven,
vooral in Leiden is iedereen doorgaans beter dan ik. Waarom mij dan
in het verleden zoveel is voorgespiegeld - er zijn in ieder geval af en toe
getuigen bij geweest toen directeuren
verklaarden iets voor me te willen
doen -, waarom ik überhaupt werd
aangemoedigd om te solliciteren, ik
weet het niet. Als het de bedoeling had om mij te
kwetsen, dan is het glorieus gelukt. Ik
ben zeer gekwetst. Begrijp me goed:
ik vind niet dat ik door voor Leiden
te werken recht heb verworven op
enigerlei tegenprestatie. Als men mij
niet ziet zitten, zijn daar vast goede
redenen voor. Maar ik zou denken
dat ik wel het recht had verworven
op een redelijke afhandeling van mijn
dossier; dat men mij op zijn minst de
kans had gegeven mij nader te presenteren.
Voor mij is loyaliteit belangrijk. Ik
geloof dat ik altijd loyaal ben geweest
aan de universiteit hoewel die me
weinig gaf behalve vage verwachtingen. Ik mag natuurlijk nog gratis blijven werken, nog vorige week drukte
het Leidse Online Learning Lab me af
op de voorkant van hun folder. Maar
ik denk niet dat ik dat nog wil voor
een club die mij zonder noodzaak inwrijft dat mijn werk niet aan die hoge
Leidse standaarden voldoet.
Ik heb een voordeel. Ik kan weg. Ik
hoef me de glimlach van de decaan of
de levenslessen van de wetenschappelijk directeur niet te laten welgevallen. Ik doe dus niks meer voor Leiden.
Daarom is dit mijn laatste column.
MARC VAN OOSTENDORP is senioronderzoeker op het Meertens Instituut
24 maart 2016 · Mare 3
Reportage
Op het Brusselse Beursplein worden met krijt steunbetuigingen voor de slachtoffers van de aanslagen
geschreven. Foto Jonas Roosens/ANP
Iedereen wil weg, behalve ik
Onze man in Brussel: dagboek uit een surrealistische stad
Politiek verslaggever en docent bij
de opleiding journalistiek Kees
Boonman was dinsdag in ‘zijn
stad’: Brussel. Voor Mare beschreef
hij de onwerkelijke dag van de
aanslagen. ‘Het college voor
morgen, hoe ga ik dat doen?’
9.00 uur. ‘Ga niet naar Brussel.’
Het bericht op de Belgische radio is
duidelijk. Omkeren en wegblijven
van de plek des onheils, dat is het
advies. Hoezo wegblijven? Ik ben
geen ramptoerist, sta ook niet uit
verveling te gluren vanachter een
afzetlint. Het is het gen dat wordt
geactiveerd. Daar waar je niet heen
mag, wat niet voor jouw ogen is bedoeld, juist daar wil je heen, en dat
wil je zien. De werkelijkheid heeft
nu eenmaal voor een journalist een
soms ziekelijke aantrekkingskracht.
Brussel is vaak ook mijn stad; ik
kom er al jaren. Voor een Europese
Top, het parlement of wat dan ook.
In mijn opschrijfboekje staan tientallen hotels, soms met het kamernummer erbij: Metropole kamer
406, goeie kamer aan voorkant,
klein balkon, balkondeur kan niet
open.
Brussel vandaag. De Masterclass
Europa die ik zou geven in het Résidence Palace, vlak tegenover station
Schuman en vlakbij de metro Maelbeek gaat niet door. Zaventem, daar
is de vertrekhal voor velen plots het
eindstation. En onder de weg loopt
de metro. Die niet meer rijdt vanwege het ergste dat kan gebeuren. In
dit Brussel moet ik zijn.
11.00 uur. Via Laken rijd ik de stad
in, langs het kasteel, een fraai optrekje van de koninklijke familie.
Voor en achter mij ambulances, politiewagens, sirenes, gewone auto’s
met een zwaailicht op het dak. Zenuwachtigheid. Zie plots dat een
deel van de weg is afgezet. Lint,
rood-witte pilonnen en mannen in
gele hesjes met daarop het woord
crew.
Raar, dit is niet Zaventem, niet
de Europese wijk. Is het hier ook al
mis?
Ik vraag een van de ‘crew’-mannen wat er hier passeert.
‘Hier worden opnames gemaakt
door Endemol’, krijg ik te horen.
‘Waarover?’
‘De serie Brussel wordt hier
gedraaid.’
‘En wat is dat voor serie?’
‘Iets over aanslagen en zo, eh, niet
echt iets voor vandaag, maar ja.’
‘Hoezo wegblijven? Het
is een gen dat wordt
geactiveerd…’
Als ik het later opzoek, vind ik de
scenarioschrijver van Brussel, Leon
de Winter: ‘Ik wil een Nederlandse
serie maken (…) over de botsing van
machtigen tegen een decor van een
stad die zindert van spanningen.’
Ik rij langs het World Trade Center. Afzettingen, zwaar bewapende
militairen patrouilleren over straat.
Waar je kijkt, kruisen politiewagens
de wegen. Ze gaan ergens naartoe
en komen ergens vandaan. Maar het
lijkt eerder dat ze maar wat door de
stad crossen om de indruk te wekken
de situatie volledig onder controle te
hebben.
Zie een schoolklas lopen, kinderen van een jaar of negen, netjes in
de rij achter elkaar met de meester
voorop. Naar school gaan ze zeker
niet, maar of ze naar huis kunnen nu
het gehele openbaar vervoer stil ligt,
is de vraag. Waar je ook kijkt, turen
mensen op hun smartphone.
Verbaas mij uiteindelijk toch: het
‘Nee, het is hier veilig. Probeer het wel, maar er gaat geen vliegtuig en geen trein.’ Foto’s Kees Boonman
lukt om het Europees parlement
binnen te komen. Krijg overigens de
indruk dat wie daar zit vooral probeert wég te komen. Het heeft iets
raars, iedereen wil graag naar buiten
en er is er één die moeite doet naar
binnen te komen. De vergaderingen
zijn gestaakt. 28 Nationaliteiten bellen met ‘thuis’. Overal hoor je dezelfde dialoog. ‘Nee, het is hier veilig.
Probeer het wel, maar er gaat geen
vliegtuig en geen trein.’
Op de kamer bij VVD-Europarlementariër Hans van Baalen neem
ik nog eens de toestand van overal
tot aan het Binnenhof door. Binnen
in deze kamer is niets van buiten te
merken.
14.00 uur. Vanuit een surrealistische stad, in een state of war, becommentarieer ik de politieke werkelijkheid vanuit een studio in het
parlement voor Radio 1.
Sluit mij aan bij de woorden van
senator en oud-militair Frank van
Kappen: ‘Deze oorlog kunnen we
niet winnen, maar we mogen ‘m niet
verliezen.’
Hoe voorkom je emotionele retoriek en nietszeggende analyses (‘Dit
verandert Europa’)? Leiderschap,
als het er al is, wat kan dat doen om
angst, onvrede, en revanchegevoelens te kanaliseren? En wat betekent
dat alles voor het politieke land-
schap? Zo probeer ik een analyse
op de zender uit te werken.
15.45 uur. Na de uitzending loop ik
naar de Wetstraat. Was er afgelopen
vrijdag nog. Bracht iemand naar de
metro, station Maelbeek. Nu is het
daar afgezet.
Via Belliard, spitsuur en nu muisstil, loop ik naar Place Luxembourg.
Ga op het verwarmde terras zitten
en vraag mij af wat ik tot nu het ergste vond waar ik over berichtte en
waar ik journalistiek bij betrokken
was.
‘…dabei sein, over het
lint stappen en de
werkelijkheid aanraken’
Pim Fortuyn? 6 mei 2002. Moest
halsoverkop naar Hilversum. Bepalen wat er uitgezonden kon worden.
Hoe lang laat je in beeld het bloed
uit een stervende lopen?
Theo van Gogh, 4 november
2004. Stond op de Dam. De opstand werd gevreesd. Het werd een
oorverdovend protest. Of was het
toch Midden-Amerika? Dabei sein,
erover berichten, over het lint stappen, de werkelijkheid van zo dicht-
bij mogelijk proberen aan te raken.
20.30 uur. Op Place Jourdan, vlak
achter de Europese wijk, kom er
graag, neem ik bij Maison Antoine
een zak frites. Het is al donker.
‘Met mayonaise’, vraag ik. De laatste keer dat ik frites met mayonaise
in een zak op straat heb staan opeten, moet tien jaar geleden zijn.
Nou ja, Angela Merkel stond hier
ook laatst tijdens een schorsing
bij de Europese top. Het haalde de
wereldpers.
Ga binnen bij café L’Esperance.
Het college, morgen in Leiden, hoe
ga ik dat doen? Misschien moet
het daar wel over gaan. Hoop.
L’Esperance in Brussel en in Leiden.
Morgen, daar waar geen metro,
Zaventem, Molenbeek of een Europese wijk is. Daar waar niks gebeurt; waar je rustig kunt zitten bij
L’Esperance, op het hoekje van de
Kaiserstraat en het Rapenburg.
KEES BOONMAN is
politiek journalist
en docent bij de opleiding Journalistiek
en Nieuwe Media
aan de Universiteit
Leiden
4 Mare · 24 maart 2016
Nieuws
Schijnwerpers
Het Leidse stadsbestuur wil een aantal
monumenten met schijnwerpers verlichten. Zo ook het Academiegebouw en de
Sterrewacht. De universiteit is echter niet
enthousiast, meldt het Leidsch Dagblad.
Nu worden onder andere het stadhuis,
de schouwburg en de twee stadspoorten van onderaf belicht. Het stadsbestuur heeft een ton uitgetrokken voor de
verlichting van andere monumenten en
hoopt dat de universiteit mee wil betalen. Volgens de beheerder van de universiteitsgebouwen is er echter geen geld.
Astronomen zouden bij het turen naar de
sterren bovendien last ondervinden van
de sterke lampen. Met behulp van een
proefopstelling hoopt de universiteit met
de gemeente de impact van de schijnwerpers te kunnen beoordelen.
Klokken slaan op hol
‘De klokken bij Geesteswetenschappen
lopen overal in andere tijdzones’, meldde
raadsvoorzitter Jan Sleutels tijdens de
laatste faculteitsvergadering van Geesteswetenschappen. Facilitair accountmanager Carola Koetsier: ‘Eerst waren er
radiogestuurde klokken, die zichzelf op
de juiste tijd zetten. Maar in het Lipsiusgebouw zit zó veel beton, dat het uiteindelijk niet goed werkt. Opvallend, want
toen we dit systeem eerst uitprobeerden,
werkte het wel. Bovendien zijn er in de
gebouwen Noord en Zuid ook problemen. En daar zit maar weinig beton in.’ Er
zijn inmiddels nieuwe klokken. ‘Die werken niet automatisch. Bij het ingaan van
de zomer- en wintertijd moeten we dan
een extra rondje lopen. Maar die werken
blijkbaar óók niet helemaal naar behoren,
alsof de batterijtjes eruit gehaald worden.’
De faculteit zoekt nog naar een oplossing.
Onderzoek ov-boetes
Minister Bussemaker van Onderwijs
gaat uitzoeken hoe het komt dat bijna
de helft van de net afgestudeerden een
boete krijgt voor het te laat stopzetten
van hun ov-kaart. Vorige maand bleek
dat in de 2014-2015 rond de 120.000
afgestudeerden een boete kregen voor
het te laat annuleren van de kaart. Een
maand onterecht kaartbezit kost bijna
tweehonderd euro. In totaal inde DUO
56 miljoen euro aan boetes in 20142015. Niet alle oud-studenten die een
forse rekening krijgen, zijn vergeetachtig. Een deel van hen maakt zulke hoge
reiskosten dat het betalen van de boete
goedkoper uitvalt. Om die reden wil
Bussemaker ook de boete opkrikken
naar driehonderd euro per maand. Een
aantal partijen waaronder haar eigen
PvdA heeft bezwaar tegen dit plan. De
minister komt hen met het onderzoek
deels tegemoet.
Beurs kost ook geld
Van al het onderzoeksgeld dat universiteiten direct van het ministerie van
Onderwijs krijgen gaat bijna twee derde
- 1,58 miljard euro - op aan zogeheten
matching. Als een wetenschapper een
onderzoeksbeurs krijgt, kost dat de universiteit geld. De directe kosten worden
door de beurzenverstrekker betaald,
maar alle indirecte kosten zoals het gebouw en de personeelsfunctionaris
komen uit de universitaire pot. Dat verschijnsel heet matching: gemiddeld kost
een binnengehaalde beurs €0,74 voor
elke overgemaakte euro. Dat blijkt uit een
rapport over onderzoeksfinanciering van
het Rathenau-instituut. Dat zoveel van
de eerste geldstroom opgaat aan compensatie, betekent dat universiteiten en
faculteiten beperkte vrijheid hebben om
een eigen onderzoeksprofiel te bepalen.
Nieuwe decaan rechten
Hoogleraar criminologie Joanne van der
Leun wordt de nieuwe decaan van de
faculteit Rechtsgeleerdheid. Ze volgt per
1 september 2016 hoogleraar Europees
recht Rick Lawson op, die sinds 2011 decaan is. Van der Leun werkt vanaf 2001 bij
de universiteit. In 2008 werd ze tot hoogleraar benoemd. Van der Leun is de wetenschappelijk directeur van het instituut
voor strafrecht & criminologie. Klusnullen? Geen probleem!
Eerstejaars mochten bij minister werken, oordeelt universiteit
Eerstejaars rechtenstudenten
moesten tijdens hun ontgroening
klusjes doen voor hun docent Ard
van der Steur, tegenwoordig minister van Veiligheid en Justitie (VVD),
schreef nrc.next maandag. Volgens
de universiteit zijn er echter ‘geen
onoorbare dingen’ gebeurd.
Voor Van
der Steur in 2010 lid werd van de
Tweede Kamer, doceerde hij vanaf
2006 burgerlijk recht aan de Universiteit Leiden. In die tijd kwamen
volgens nrc.next tientallen studenten
als zogenaamde ‘klusnullen’ naar het
kasteel in Warmond, waarin hij een
appartement bewoont. Het ging om
eerstejaarsleden van L.S.V. Minerva,
die net als bij andere verenigingen in
hun kennismakingstijd een week aan
het werk gezet worden. Ze harkten
het grindpark, zetten de monumentale trap in de was en kookten voor
Van der Steur.
‘We hebben maatschappelijk werk,
zoals oorlogsgraven schoonmaken,
en niet-maatschappelijk werk’, verduidelijkt Minerva-voorzitter Max
Grapperhaus. In dit geval ging het
om dat laatste: klussen bij een reünist.
Van der Steur was tijdens zijn eigen
studententijd namelijk zelf ook lid
van Minerva. Grapperhaus: ‘Daarbij
kijken we altijd vanuit de kant van
de aankomende leden. Als het goed
werk is, in een goede en veilige omgeving, geen vreemde dingen dus, kan
het wat ons betreft doorgang vinden.’
Niet-maatschappelijk werk gebeurt
DOOR MARLEEN VAN WESEL
bovendien wel tegen betaling, in tegenstelling tot wat nrc.next schreef,
zegt hij.
‘Volgens ons zijn er geen onoorbare dingen gebeurd’, laat universiteitswoordvoerder Caroline van
Overbeeke weten. De universiteit
heeft weliswaar een gedragscode,
waarin staat: ‘Docenten nemen de
nodige afstand in acht in hun betrekkingen met individuele studenten en
houden deze betrekkingen zakelijk.’
Maar, zegt Van Overbeeke: ‘In een
studentenstad is het evident dat
de wegen van studenten en wetenschappelijk personeel elkaar af en
toe ook buiten de muren van de
universiteit kruisen.’
Van der Steur zelf ontkende aanvankelijk tegen nrc.next dat het klussen nog gebeurde tijdens zijn docentschap. Later gaf hij wel toe, maar zag
hij geen bezwaren. Het was ‘gewoon
gezellig’.
Ochtendmensen scoren beter
Studenten met slaapproblemen
halen lagere cijfers en kunnen
zich minder goed concentreren.
Dat blijkt uit een onderzoek onder
1400 studenten uit het Nederlandse hoger onderwijs. ‘Goed eten en
bewegen zijn in de mode, maar slapen is ook echt belangrijk.’
Liggen die lagere cijfers niet voor
de hand?
Universitair hoofddocent orthopedagogiek Kristiaan van der Heijden: ‘Het was al langer bekend dat
slaaptekort een negatief effect heeft
op de aandacht, het concentratievermogen, het geheugen en ook
het werkgeheugen van kinderen,
adolescenten en volwassenen. Ook
het emotionele functioneren wordt
beïnvloed: mensen reageren eerder
prikkelbaar of geagiteerd.
‘De invloed op schoolprestaties is
al vaker onderzocht, maar op studieprestaties in het hoger onderwijs
nog niet. Die blijkt vrij fors te zijn
en dat had ik eigenlijk niet verwacht.
We hebben rekening gehouden met
allerlei factoren. Psychische of fysieke problemen kunnen bijvoorbeeld
leiden tot slaapstoornissen. Mindere studieresultaten komen dan
niet per se door de slaapproblemen
zelf. Dan nog bleef er een fors effect
overeind: cijfers die een half tot een
heel punt lager liggen.’
Kunnen studenten daar iets aan
doen?
‘Tien tot vijftien procent lijdt echt
aan een slaapstoornis, maar veel kan
opgelost worden met goede slaapgewoontes. Studenten blijken soms
niet goed te weten wat gezond is. Intensief sporten voor het slapengaan
is bijvoorbeeld helemaal niet goed.
Hetzelfde geldt voor alcohol: je slaapt
er weliswaar gemakkelijker door in,
maar het tast wel de diepte van je
slaap aan. Bij studenten schort het
ook vaak aan regelmaat. Als je laat
naar bed bent gegaan, kun je beter
niet lang doorslapen. Daarvan raakt
je biologische ritme in de war. Vooral
avondtypes zijn daar gevoelig voor.’
Dat is 32 procent van de studenten. Zeven procent noemt zichzelf
een ochtendmens. Is dat anders
onder volwassen Nederlanders in
het algemeen?
‘In de volledige volwassenenpopulatie vonden we in eerder onderzoek achttien procent avondtypes
en veertien procent ochtendtypes.
Dat komt mede door de verschuiving van de biologische klok in de
adolescentie, naar een later tijdstip.
Rond je twintigste wordt die weer
wat vroeger.’
Avondtypes presteren gemiddeld
slechter bij hun studie. Kun je jezelf trainen om een ochtendmens
te worden?
‘Uit onderzoek blijkt de invloed van
erfelijke factoren en omgevingsfactoren half-half te zijn. Een deel kun
je dus beïnvloeden. Extreme avondtypes, die pas om drie uur ’s nachts
moe worden, kunnen daar zonder
therapie weinig aan doen. Minder
extreme gevallen kunnen bijvoorbeeld vroeger opstaan, zorgen voor
veel licht en activiteit in de ochtend,
en juist weinig daarvan in de avond.’
Studenten slapen gemiddeld 8
uur en 16 minuten per nacht. Is
dat meer dan gemiddeld?
‘Iets meer inderdaad. Toch zou 65
procent liever langer slapen. Ik heb
het idee dat ze misschien wel genoeg
uren slapen, maar dat ze toch niet
uitgeslapen wakker worden, door
slechte slaapgewoontes. Het licht
van telefoon- en tabletschermen,
een verschoven ritme door uitgaan,
dat tast de diepte en de kwaliteit van
je slaap aan.’ MVW
Deel opleiding huisartsen naar Den Haag
Sinds vorige week donderdag heeft
het Leids Universitair Medisch
Centrum een campus in Den Haag.
In het oude Ministerie van Binnenlandse zaken heeft het Leids Universitair Medisch Centrum vorige week
een Haagse vestiging geopend, onder de naam LUMC - Campus Den
Haag. Daar gaan verschillende dingen gebeuren, legt woordvoerder
Sonja Groen uit: als eerste komt er
een zomerscholing voor artsen en
bijna-artsen. Er zijn nog meer ‘projectideeën’, maar die moeten nog
verder uitgewerkt worden.
De huisartsenopleiding die het
LUMC verzorgt, krijgt een nevenvestiging in Den Haag, gericht op
het thema ‘Population Health’ – brede, op volksgezondheid en preventie gerichte geneeskunde. Er komen
achttien extra opleidingsplaatsen
bij, maar de locatie moet ook de
andere artsen in Den Haag – een
stad met een hoop grootstedelijke
gezondheidsproblematiek – van
kennis gaan voorzien. Groen: ‘Het
doel is uiteindelijk permanent circa
250 huisartsen en zo’n 100 specialisten ouderengeneeskunde in opleiding te hebben. Uiteindelijk komt
dan 30-50% van de opleiding in de
Campus Den Haag.’
Daarnaast komt er ook een onderzoeksmaster Population Health Management, waarvan de eerste onderdelen al dit jaar te volgen zullen zijn.
Den Haag investeert fors in universitair onderwijs. De Universiteit
Leiden heeft al meerdere opleidingen in de Hofstad. Ook de universiteiten van Delft en Wageningen
openden er vestigingen. BB
24 maart 2016 · Mare
5
Nieuws
Partij SGL wordt ONS Leiden
Studenten willen met nieuwe naam ‘volwassen worden’
Studentenpartij SGL verandert haar
naam in Ondernemende Studenten
Leiden. Een deel van de leden van
studentenpartij BeP, waaronder universiteitsraadslid Sander van
Diepen, stapt over naar ONS
Leiden. Van een fusie van SGL met
BeP is echter geen sprake, aldus
het BeP-bestuur.
DOOR VINCENT BONGERS ‘We vonden dat
er nieuwe wind moest waaien’, zegt
Niels Westera, die voor SGL in de
universiteitsraad zit, over de naamsverandering. ‘We willen volwassener
worden. SGL is een partij die zich
altijd inzette voor de actieve student
die zich naast zijn studie wil ontwikkelen. Dat doen we nog steeds, maar
we willen het breder trekken en ons
profileren als een partij die meer
punten belangrijk vindt. En daar
hoort een nieuwe naam bij.’
‘De internationale student moet
beter worden vertegenwoordigd’,
zegt Maud Pols, medeoprichter van
ONS Leiden en voorzitter van de
SGL-fractie in de universiteitsraad.
‘Verder willen we er voor zorgen dat
de universiteit duurzamer wordt.’
Westera: ‘Dat moet een integraal
onderdeel wordt van het universitair
beleid.’
Opvallend is dat Sander van Diepen, het enige BeP-lid in de universiteitsraad, overstapt naar ONS Leiden. ‘Er zijn teveel partijen’, legt Van
Diepen uit. ‘Op heel veel punten zijn
SGL en BeP het eens. Alle studenten
hebben bijvoorbeeld last van rendementsmaatregelen van het college.
We zijn dan ook gaan praten over een
samenwerking. Er is nog geen sprake
van een fusie. Daar is pas sprake van
als de ALV van BeP deze goedkeurt.’
‘Als een student tijdens de campagne vier partijen vrijwel hetzelfde
hoort roepen, dan is dat verwarrend
en versterkt het de medezeggenschap
niet’, aldus Pols. ‘Het is verstandiger
om de krachten te bundelen. Als er
maar drie partijen zijn, schept dat
duidelijkheid.’
Volgens een deel van de BePleden gaat de partij echter helemaal
niet verdwijnen. ‘Er is helemaal geen
fusie op handen’, zegt Bert van Laar,
faculteitsraadslid bij Geesteswetenschappen. ‘Er is niets aan de hand’,
zegt BeP-voorzitter Koen Giezeman.
‘We hebben op 27 januari een ALV
gehad en toen is de fusie aan bod gekomen. Dat idee is toen afgewezen.’
‘We hebben er toen informeel over
gesproken’, reageert Van Diepen. ‘Het
stond niet op de agenda.’
Van Laar: ‘We hebben onze eigen
speerpunten en identiteit. De sfeer
tijdens de vergadering was: “Waarom
hebben we het hier eigenlijk over?”
Van Diepen heeft kennelijk vervolgens zijn conclusies getrokken.’ ‘Later is er nog een voorstel tot fusie
gekomen van SGL aan het bestuur
van BeP’, zegt Giezeman. ‘Maar dat
was veel te laat, want de lijsten voor
de verkiezingen moesten al worden
ingeleverd. Na de verkiezingen staan
we open voor voorstellen.’
Van Laar noemt het geen scheuring in de partij. ‘Zo zwaar is het
niet. Een persoon heeft ervoor gekozen om bij een andere partij zijn
heil te zoeken.’ Volgens Pols ligt dat
anders: ‘Een groot deel van de BeP-
leden heeft aansluiting gevonden bij
ONS Leiden. Een klein groepje niet.’
Belangrijk punt is wel dat BeP niet
meedoet aan de verkiezingen voor
de universiteitsraad. ‘We zijn niet op
alle faculteiten even sterk en maken
weinig kans op een zetel in de universiteitsraad’, zegt Giezeman. ‘We
hebben ons geconcentreerd op het
samenstellen voor mooie lijsten voor
Sociale Wetenschappen en Geesteswetenschappen. En dat is gelukt.’ Op
de vijf andere faculteiten doet BeP
niet mee. Van Diepen: ‘Bij FSW en
Geesteswetenschappen waren de
BeP-lijsten al rond. Bij de andere
faculteiten niet. Daar staan de BePleden op de lijst van ONS Leiden.
Een deel van de BeP-leden heeft zich
al aangesloten. Het bestuur heeft begrip voor onze standpunten. Het is in
goed overleg gegaan.’
‘Het is koffiedik kijken’
De faculteit Governance and Global Affairs heeft met het college
van bestuur afgesproken dat de
komende jaren het bedrag aan binnengehaalde subsidies wordt verdubbeld. De faculteitsraad maakt
zich zorgen over deze ambitie.
Vier keer nieuw in Oudheden
Op 1 april start het recent heropende Rijksmuseum van Oudheden in één keer vier nieuwe tentoonstellingen. Dit vel papyrus komt uit het Dodenboek van Padichonsoe,
en is tot en met 2 oktober te zien bij Egypte. Land van onsterfelijkheid. Het is een soort handleiding om in het hiernamaals te komen,
gedateerd van 1100-950 v. Chr. De gevleugelde scarabee is mogelijk iets jonger.
Die komt uit de Derde Tussenperiode, van 1076 tot 723 voor Christus.
Kritiek op plan dataopslag
De universiteit is bezig met het
ontwikkeling van een nieuwe regeling voor het opslaan van onderzoeksdata. Wetenschappers
moeten ook hun ruwe gegevens
in een database uploaden. De universiteitsraad heeft nog de nodige
twijfels over het plan.
Wetenschappelijke tijdschriften en
subsidieverstrekkers stellen meer
eisen aan de beschikbaarheid van
gegevens waarop onderzoek is gebaseerd, schrijft rector Carel Stolker aan de universiteitsraad. ‘Het
is uit het oogpunt van wetenschappelijke integriteit van belang dat
onderzoeksdata goed beheerd en
bewaard wordt.’
Het college van bestuur heeft dan
ook een raamwerk voor datamanagement opgesteld. Er komt zelfs
een data protection officer, die verantwoordelijk is voor de naleving
van het beleid met betrekking tot de
veiligheid van onderzoeksgegevens.
Bij elk onderzoek moet een datamanagementplan worden uitge-
werkt. Het gaat in principe ook om
ruwe onbewerkte gegevens, en om
niet-digitaal materiaal zoals bijvoorbeeld labmonsters. Maar dat
betekent echter niet dat altijd ‘alles
wordt opgeslagen’. De onderzoekspraktijk verschilt namelijk per vakgebied. De instituten en faculteiten
bepalen wat er precies moet worden bewaard. Al stelt het college
wel minimumeisen.
De komst van de database betekent niet dat iedereen naar hartelust kan grasduinen in onderzoeksgegevens. Om data in te zien, moet
een verzoek worden ingediend. Het
kan zijn dat alleen de subsidieverstrekker, een andere onderzoeker
of een wetenschappelijke tijdschrift
inzage krijgt. Of dat er een embargo
op bepaalde gegevens rust. Ook is
het van belang dat privacygevoelig
materiaal goed wordt beschermd.
Fenna Poletiek van personeelspartij Abvakabo vindt het zorgelijk
dat in de praktijk een promovendus
mogelijk verantwoordelijk wordt
voor een datamanagementplan. ‘Er
moeten niet veel vrijheden voor een
aio zijn’, zei ze maandag tijdens de
universiteitsraadvergadering.
‘Je
moet een beginnend onderzoeker
in bescherming nemen.’ ‘In het stuk
staat dat de wetenschappelijk directeur van het instituut altijd eindverantwoordelijk is voor het datamanagement’, zei Koen Hamelink van
studentenpartij LVS. Poletiek: ‘In de
praktijk worden de auteurs van een
artikel aangesproken op problemen.
Als er iets met de data aan de hand is
in een onderzoek van A. de Boer en
D. Stapel, wordt er niet gezegd: “De
directeur is verantwoordelijk.” Dit is
geen goede regeling.’
Joost Augusteijn van Abvakabo:
‘De wetenschappelijk directeur is
ervoor verantwoordelijk dat de
regeling er komt en wordt uitgevoerd. Maar die doet het niet zelf.
Die directeur kan zeggen tegen
de promovendus: “Jij bent verantwoordelijk voor de dataopslag.” Het
is verstandig om daar in dit stuk al
heldere afspraken over te maken en
dat te voorkomen.’ VB
Het college van bestuur maakt elke
drie jaar bestuursafspraken met de
faculteiten, over het binnenhalen van
studenten en geld.
Het is de bedoeling dat de Haagse faculteit in 2019 twee miljoen aan subsidies ontvangt. In 2014 was dat nog
minder dan 7,5 ton. Vorig jaar iets van
rond de miljoen.
‘Ik heb mijn twijfels’, zei raadslid Patrick Overeem dan ook. ‘De
faculteit moet de tweede en derde
geldstroom bijna verdubbelen de komende drie jaar. Dat is mooi, maar
gaat dat lukken? Dat geldt ook voor
de bachelor-instroom.’
In 2019 hoopt de faculteit een bachelorinstroom van 425 studenten te
hebben. Dat waren er in 2015 nog 313.
‘Er komt een hele nieuwe opleiding bij: de bachelor cyber security.
Dus de eisen voor de instroomcijfers
zijn niet heel spannend’, legde Jolanda Riel van het faculteitsbestuur
uit. Overeem: ‘Maar die opleiding is
er nog niet.’
Riel erkende dat de afspraak over
de subsidies ‘wel zeer ambitieus’ is.
‘Maar het onderzoek gekoppeld aan
het nieuwe Institute of Security and
Global Affairs gaat waarschijnlijk
veel subsidies trekken’, vertelde ze.
‘Ook het university college wil meer
aan onderzoek gaan doen. Maar het
is een beetje koffiedik kijken.’ Overeem: ‘Het moet wel ergens op gebaseerd zijn.’ Riel: ‘De directeuren van
twee van de drie instituten van de
faculteit melden al dat er forse subsidies worden binnengehaald.’
Decaan Kutsal Yesilkagit: ‘Het college zegt: “Ga ervoor!” Het is een
aansporing om beleid op deze punten te voeren.’ Overeem: ‘Wat zijn de
consequenties van het niet halen van
een afspraak?’
‘Dat verschilt per doelstelling’, aldus Yesilkagit. ‘Het is niet zo heel
erg als je de doelstelling derde geldstroom niet haalt. Dat ligt anders
voor de instroom van de opleidingen.’ VB
Leiden sluit deals in Brazilië
Een nieuwe leerstoel Braziliëstudies, sterrenkundeovereenkomsten
en mogelijk een bijdrage aan de bestrijding van het zikavirus: daarmee kwam rector magnificus Carel
Stolker afgelopen week terug uit
Brazilië. ‘Ik werd ingezet als joker.’
Met een zestienkoppige delegatie trok
de rector vorige week door Brazilië.
‘Dat is het nieuwe model, ingevoerd
toen ik aantrad’, vertelt Stolker. ‘We
hebben drie landen geïdentificeerd,
waarmee we als universiteit willen
optrekken.’ Eerder waren Indonesië
en China aan de beurt. ‘Wanneer een
LUMC-onderzoeker een afspraak
had, ging ik mee, zodat mijn counterpart ook kwam. Als rector werd
ik ingezet als joker. Zo komen onze
wetenschappers op een wat hoger
niveau organisaties binnen.’
Leiden was al de enige Nederlandse universiteit die nog Portugees aanbiedt. ‘Vanaf 1 september komt hier
een nieuwe leerstoel Braziliëstudies.
En het Braziliaanse ministerie van
buitenlandse zaken financiert hier
voor de helft een docent Portugees.
Best bijzonder, in een moeilijke economische periode. Wij nemen de andere helft voor onze rekening.’
Stolker tekende ook overeenkomsten namens NOVA, een samenwerkingsverband voor sterrenkunde. In
São Paulo werd gesproken over het
uitwisselen van medische kennis.
‘Onze vergrijzing staat Brazilië over
een jaar of tien ook te wachten.’ Met
twee bètaonderzoekers bracht hij een
bezoek aan het Braziliaanse volksgezondheidsinstituut Fiocruz. ‘Daar
worden virussen onderzocht, zoals
dengue en zika. Niet dat Leiden even
het zikavirus gaat stoppen, maar
wellicht kunnen de Nederlandse
NeCEN-microscopen in Leiden een
bijdrage leveren.’
‘Zeventien overeenkomsten hebben we getekend. Ik heb Brazilië beter
leren kennen, maar ik heb niet veel
van het land gezien. Alleen vlak voor
we terugvlogen, zag ik de beroemde
stranden van Copacabana en Ipanema.’ Voor een volgende grote Leidse
missie wordt gedacht aan Turkije.
‘We hebben Turkijestudies. Op de
Rechtenfaculteit wordt Turks recht
gedoceerd. En voor archeologen, die
nu min of meer uit Noord-Afrika gebombardeerd worden, biedt Turkije
een aantal interessante onderzoeksgebieden. Maar die reis is niet meer
voor dit jaar.’ MVW
6 Mare · 24 maart 2016
Achtergrond
Dit doe ik nooit meer, schreeuwde ik
‘Je wilt niet weten hoe vaak er gevraagd wordt waarom ik zoveel geld betaal om me vrijwillig onder stroom te laten zetten.’ Foto’s Duncan de Fey
> Vervolg van de voorpagina
Een dag na de wedstrijd laat ze haar
blauwe plekken zien. ‘Er zitten vaak
sadistische elementen in’, geeft ze toe.
‘Tijgeren over kiezelstenen. Of je
moet door een houten kooi waarin
elektriciteitsdraden naar beneden
hangen, die niet te vermijden zijn. Je
wilt niet weten hoe vaak me gevraagd
is waarom ik zoveel geld betaal om
me vrijwillig onder stroom te laten
zetten.’
Nou? ‘Je leert je angsten en breekpunten kennen. Ik heb bijvoorbeeld
hoogtevrees. Een obstacle run is een
overwinning op jezelf.’
Anderen noemen het wel eens
gekscherend ‘het WK modderrollen’,
maar het is wel degelijk een topsport.
Sukèl traint zeven dagen per week. ‘Ik
doe zware krachttraining en volg survivaltraining in Doorn. Daarnaast
volg ik een strak voedingsschema’,
zegt ze, terwijl ze in haar thee roert.
Het koekje laat ze dan ook liggen. ‘In
de sportschool doe ik deadlifts van
boven de honderd kilo. Dat lijkt veel
voor zo’n klein meisje, maar bij mij
in de sportschool stelt dat niets voor
hoor.’
Ze was niet altijd zo enthousiast.
‘Sporten ging met pieken of dalen.
Toen ik ging studeren, kwam ik acht
kilo aan door bier en feestjes. Tijdens zo’n sportdipje deed ik met een
groepje vrienden mee aan de urbanathlon. Het regende, na een kilometer was ik iedereen al kwijt en na
anderhalf uur kwam ik jankend over
de finish. “Dit doe ik nooit meer”,
schreeuwde ik, en daar was ik ook
echt van overtuigd.’
Maar een week later kon ze een
gratis startnummer overnemen voor
de Harbour Run en tijdens Mud Masters sloeg de vonk echt over. ‘Ik ging
sporten en anders eten. Het is een
kleine wereld, zeker onder de meiden, dus ik leerde snel een groepje
fanatieke vrouwen kennen. Zij waren
gekwalificeerd voor het WK en stelden voor dat ik ook een poging zou
wagen. Toen bleek mijn tijd bij Mud
Masters eigenlijk al goed genoeg, als
ik in het wedstrijdvak was gestart.’
Ze ging voor het WK naar Ohio en
oma Elly ging mee. ‘Ik deed een uur
over de laatste driehonderd meter.
We moesten met 50 kilometer per
uur van een glijbaan af, die in het
water eindigde. Daarna zat ik tegen
onderkoeling aan. Met de finish in
zicht moest ik nog een paar technische hindernissen overwinnen, maar
ik zat er helemaal doorheen. Bij het
laatste obstakel kon ik écht niet meer.
Doe meer met je kennis! Vrijwilligers gezocht voor één uur per
week bijles en huiswerkbegeleiding op verschillende locaties
of bij de leerling thuis. Leiden-Noord, 31 leerlingen, basisonderwijs, groep 4 t/m 8, waarvan 2 met vergoeding van €4 per les.
*Spelling, rekenen, groep 7, €5-6 per les. *Rekenen, groep 8, €10,per les. *Rekenen groep 4, €10,- per les. Voortgezet onderwijs:
*Duits, 2vmbo-tl. *Wiskunde, Nederlands, 2vmbo-kader. *Rekenen, brugklas havo-vwo, €5,- per les. * Nederlands, brugklas havo.
*Wiskunde, economie, 2havo. *Engels, 4vwo. *Nederlands, 3havo.
*Wiskunde, 4vmbo-tl. *Wis-, natuurkunde, 4havo. *Wiskunde A,
4havo. *Wiskunde, brugklas havo-vwo. *Wiskunde, 6vwo. *Twee
leerlingen wiskunde, 3vmbo-tl. Leiden-Zuid, 17 leerlingen basisonderwijs groep 4 t/m 8. Voortgezet onderwijs: *Twee leerlingen Engels, brugklas vwo. *Wiskunde, Engels, 4havo. *Biologie,
Nederlands, wiskunde, brugklas mavo-havo. *Engels, Frans,
brugklas havo-vwo. *Natuurkunde, Engels, 5vwo. *Natuurkunde,
Engels, 5vwo. Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, wo en do 1517u. Tel. 071-5214256. E-mail: [email protected].
Woonruimte (gemeubileerd) te huur voor periode mei t/m augustus 2016. In centrum van Leiden nabij universiteit. Erg stille
plek en toch in de stad. Prijs 725 euro inclusief energie, internet,
tv en verzekering. Telefoonnummer: 06-1540 5843.
Klaar voor het jaar van je leven? NJR, jongerenorganisatie, zoekt
nieuwe bestuursleden. Wij organiseren oa Nationaal Jeugddebat, IkBenGeweldig, jongerenvertegenwoordigers, trainingen
Nu zoekt ze uitdaging in langere
afstanden. In Engeland liep ze vorig
jaar 32 kilometer met tweehonderd
obstakels. ‘Na de race kon ik mijn
tent niet uitkomen, ze moesten me
het festivalterrein afdragen. Ik kon
een maand lang niet normaal lopen.’
DOOR PETRA MEIJER
Enthousiast geworden?
Ook je eigen grenzen verleggen en lekker in de modder
spartelen? De Strong Viking Obstacle Runs komen in verschillende varianten. De modder-edities zijn voorbij, maar
op 21 mei is er bij recreatiegebied Spaarnwoude een heuvel-editie van 7, 13 of 19 kilometer.
Voor echte diehards is er op datzelfde moment de Iron
Viking: een heuse marathon met meer dan honderd obstakels en meer dan 1500 hoogtemeters. Op 11 en 12 juni
vindt de water-editie plaats in Wijchen. Daar zal ook een
moddergebied worden ingericht.
Naast de Strong Viking Obstacle Runs zijn er nog veel
meer evenementen, waarvan Mud Masters in de Haarlemmermeer een van de bekendste is.
In Scheveningen kunnen deelnemers op 25 juni kiezen
uit een afstand van 5 of 10 kilometer. Op 28 en 29 mei
mogen de lopers individueel of in een team 24 uur achter
elkaar afzien.
Op 30 april en 1 mei zullen duizenden mensen meedoen
aan de Fisherman’s Friend Strongman Run. De Harbour
Run op 9 oktober voert dwars door de Rotterdamse haven,
de Stormloop Obstacle Run vindt plaats op het Circuit Park
Zandvoort en in het Belgische Bouillon wordt er zelfs een
hindernisbaan in Middeleeuws thema georganiseerd.
Geen zin om zeven keer per week te trainen en gek op
koekjes bij de thee? Sukèl: ‘Iedereen kan meedoen. Op de
T-shirts staat niet voor niets “We leave no man behind”.
Als je niet zo sterk bent, slingeren anderen je wel over de
hindernissen heen.’
Academische Agenda
Maretjes
De prijs voor een Maretje bedraagt €9,– per 30 woorden, opgegeven via [email protected] uiterlijk t/m maandag 16.00
uur. Maretjes aangeboden voor commerciële doeleinden worden
niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.
Er is een filmpje van mij gemaakt
waarop ik huilend in die bak sta.
Omstanders boden me een jas aan.
Ik wist dat als ik hem aan zou nemen,
ik geen energie zou hebben om hem
nog uit te trekken. Uiteindelijk kwam
ik bij de derde poging toch met een
grote sprong naar de overkant, en
eindigde ik in de top tien.’
en lobby. Wij hebben 20 medewerkers, 40 lidorganisaties, 50
trainers en honderden vrijwilligers. Wij zitten aan tafel met beleidsmakers, van De VN en ministers tot gemeentewerkers. Ben
jij enthousiast en gedreven? Heb jij een jongerenhart? Kijk dan
nu op www.njr.nl/bestuursleden.
childcare centre
2015 AWARD WINNER FOR
SOUTH HOLLAND REGION *
In an independent survey parents
assess the childcare centre as a 9.2
(217 reviews)
Already for 35 years de Kattekop has been the
child care centre for staff and students of Leiden
University and affiliated institutions. Within walking
distance of Leiden Central station.
Open from 07.30 hrs. till 18.30 hrs.
More information
www.dekattekop.nl
tel. 071 5176363
*reviewplatform Opiness.nl
Dhr. A.J. Rimoldi hoopt op dinsdag 29 maart om 13.45 uur
te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Clues from Stellar Catastrophes’. Promotor is Prof.dr. S.F. Portegies Zwart.
Mw. C.M.S. Straatman hoopt op dinsdag 29 maart om
15.00 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Early
death of massive galaxies in the distant universe’. Promotor is Prof.dr. M. Franx.
Dhr. M. Pronk hoopt op woensdag 30 maart om 15.00 uur
te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen.
De titel van het proefschrift is ‘Verandering van geloofsvoorstelling’. Promotor is Prof.dr. W.B. Drees.
Mw. E. Gvozdenović hoopt op donderdag 31 maart om
11.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde.
De titel van het proefschrift is ‘Monitoring rheumatoid
arthritis’. Promotoren zijn Prof.dr. D.M.F.M. van der Heijde
en Prof.dr. R.B.M. Landewé (UvA).
Dhr. D. Soonawala hoopt op donderdag 31 maart om
13.45 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde.
De titel van het proefschrift is ‘Travel, infection and immunity’. Promotoren zijn Prof.dr. L.G. Visser en Prof.dr. J.T.
van Dissel.
Dhr. J.H.M. Visschedijk hoopt op donderdag 31 maart om
15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De
titel van het proefschrift is ‘Fear of falling in older patients
after hip fracture’. Promotor is Prof.dr. W.P. Achterberg.
Mw. E.A. Lucassen hoopt op donderdag 31 maart om
16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De
titel van het proefschrift is ‘Circadian timekeeping: from
basic clock function to implications for health’. Promoto-
ren zijn Prof.dr. J.H. Meijer en Prof.dr. A. Kalsbeek (AMC).
Prof. dr. W. van Dijk zal op vrijdag 1 april een oratie houden bij de benoeming tot hoogleraar bij de faculteit Sociale Wetenschappen met als leeropdracht Psychologische
Determinanten van Economisch Keuzegedrag.
Mw. G. Ogliari hoopt op dinsdag 5 april om 11.15 uur te
promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van
het proefschrift is ‘The Milan Geriatrics 75+ Cohort Study:
unravelling the determinants of healthy ageing and longevity’. Promotor is Prof.dr. R.G.J. Westendorp.
Dhr. S. Shafiei Sabet hoopt op dinsdag 5 april om 13.45
uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘The noisy
underwater world: The effect of sound on behaviour of
captive zebrafish’. Promotor is Prof.dr. C. ten Cate.
Mw. L.S. Gottschalk hoopt op woensdag 6 april om 10.00
uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Pleading for Diversity:
The Church Caspar Coolhaes Wanted’. Promotor is Prof.dr.
E.G.E. van der Wall.
Dhr. R.G.J.A. Zuiker hoopt op woensdag 6 april om 15.00
uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel
van het proefschrift is ‘Development and use of biomarkers
in clinical development of new therapies for chronic airway
disease’. Promotoren zijn Prof.dr. A.F. Cohen en Prof.dr. J.
Burggraaf.
Mw. M.A. Koenders hoopt op donderdag 7 april om 16.15
uur te promoveren tot doctor in de Sociale Wetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Tangled up in mood:
Predicting the disease course of bipolar disorder’. Promotoren zijn Prof.dr. B.M. Elzinga en Prof.dr. P. Spinhoven.
24 maart 2016 · Mare
7
Wetenschap
De toendra ontdooit
Wat betekent dat voor de schimmels?
Schedelscheur
De aarde warmt op, en het
toendragebied doet dat het snelst.
Bioloog Luis Morgado onderzocht
het effect op schimmels in de
grond. De conclusie: meer ziekteverwekkers, en mogelijk ook meer
broeikasgassen.
‘Onderzoek doen
in de toendra van Alaska betekent
dat je uit moet kijken voor grizzlyberen, maar waar je vooral last van
hebt zijn muggen’, vertelt bioloog
Luis das Neves Morgado. ‘Je moet
een hoedje met een muskietennet
op, anders komen ze in je ogen en
je oren. Soms is het moeilijk om
ergens een foto van te maken, omdat de muggen in de weg zitten en
je camera scherpstelt op die beesten. Maar het is ook een prachtig
landschap: je voelt je als in de film
Into the Wild. Je voelt je ver van de
beschaving, en het landschap lijkt
onbedorven.’
Toch zijn ook rondom Lake Toolik, zo’n zeshonderd kilometer ten
noorden van Anchorage, de sporen van de beschaving te zien, tot
onder de grond aan toe. Morgado
is een schimmelonderzoeker, die
vandaag hoopt te promoveren op
zijn studies in Alaska.
De wereld warmt op, en de toendra doet dat sneller dan veel ander terreinen. Als de temperatuur
stijgt, smelt de sneeuw, wordt het
landschap donkerder en vlugger
warm - net zoals je het ’s zomers
in zwarte kleren heter hebt dan in
witte. Dus verandert het landschap
daar ook sneller: Morgado’s proefDOOR BART BRAUN
schrift spreekt over het ‘vergroenen van het poolgebied’.
Om te onderzoeken hoe dat
precies gebeurt, doen biologen al
sinds de jaren negentig veldproeven bij Lake Toolik. Met kleine
kasjes simuleren ze de gevolgen
van opwarming, en door planken
te plaatsen zorgen ze ervoor dat
op sommige plekken meer sneeuw
komt te liggen. De opwarming van
de aarde zorgt zowel in Nederland
als Alaska voor meer neerslag in de
winter, en in Alaska valt die neerslag in de vorm van sneeuw. Die
sneeuw isoleert de bodem beter,
en als het eenmaal smelt wordt de
bodem vochtiger. Morgado vergeleek de schimmelstand op de experimentele plekken met de schimmels in de omgeving, om te zien
wat voor gevolgen opwarming zou
kunnen hebben.
Schimmels zijn een beetje het
ondergeschoven kindje van de biologie. Dieren, planten en zelfs bacteriën krijgen veel meer aandacht in
zowel het onderwijs als het onderzoek. Zelfs als er wel naar schimmels wordt gekeken, dan is dat maar
al te vaak omdat ze belangrijk zijn
voor iets anders – omdat ze planten
ziek maken, bijvoorbeeld.
Morgado, een boomlange Portugees met dreadlocks en klimkleren, is al sinds zijn vroege studententijd schimmelfan. ‘Wat ze zo
gaaf maakt? De enorme diversiteit:
zo’n 95 procent van alle soorten is
nog onbeschreven. Ze zijn mooi
om te zien, en ze spelen allerlei
belangrijke rollen in de ecologie:
van gedragsveranderende parasieten van dieren tot helpers van
planten. En ze zitten verstopt: de
paddenstoelen die we zien, zijn
eigenlijk alleen maar de vruchten
van het echte organisme, dat onder
de grond zit – en de meeste schimmelsoorten maken niet eens paddenstoelen aan.’
Door nieuwe DNA-technieken
kunnen biologen nu eindelijk in
kaart brengen wat er in de grond
zit aan schimmels, zegt hij. ‘Vroeger was je afhankelijk van de paddenstoelen die je kon plukken en
de paar soorten die je op kon kweken in het lab; maar bij verreweg
de meeste soorten lukt dat niet.
En wat steevast blijkt: verreweg
de meeste soorten zijn onbekend.’
Zelfs in zijn eigen bodemmonsters
is nog ongeveer een kwart van alle
soorten vreemd, terwijl de Toolik-
De schimmel is het
ondergeschoven
kindje van de biologie
proeven al bijna twintig jaar lopen.
In zijn proefschrift maakt Morgado onderscheid tussen natte en
droge toendra. In de droge toendra
zijn de veranderingen relatief klein,
in de natte toendra verandert er
veel meer. De biodiversiteit wordt
niet zozeer lager – ‘het is een wat
naïef idee dat menselijke bemoeienis tot minder soorten zou moeten
leiden’, zegt hij zelf – maar de soortensamenstelling is wel omgegooid
bij de kasjes en de plankjes.
Hoe precies? ‘We verwachten
een toename van de soorten die
dierziekten veroorzaken, bij insecten bijvoorbeeld, en meer zogeheten bodem-zygomyceten, die
allerlei verschillende rollen spelen
in het ecosysteem. Wat we vooral
ook zien is dat de stabielere schimmelsoorten verdwijnen.’
‘In de toendra is de biomassa van
schimmels de belangrijkste component van de bodem, en die biomassa bestaat uit verschillende soorten
die verschillende stoffen aanmaken. Soorten die veel van de donkere stof melanine aanmaken, zijn
vaak lastiger af te breken en gaan
langer mee, maar juist die soorten
nemen in aantal af als de toendra
opwarmt.’ De toendra zelf wordt
donkerder, maar de schimmels die
er leven juist bleker, lijkt het.
Dat is wat zorgwekkend, want
juist die donkere schimmels slaan
veel koolstof op. Een afname van
die schimmelsoorten zou kunnen
betekenen dat die koolstof vrijkomt als broeikasgassen. De ontdooiende toendra stoot sowieso
al meer broeikasgassen uit dan ze
opneemt, maar als de schimmelpopulatie dat effect nog eens versterkt wordt het probleem alleen
maar groter.
Morgado durft daar geen harde
uitspraken over te doen: ‘We hebben de biodiversiteit beschreven,
niet het koolstofbudget of zelfs
maar de veranderingen in biomassa. Het is moeilijk om te zeggen wat er echt gaat gebeuren, in
termen van de koolstofcyclus.’
Luis das Neves Morgado,
Peeking into the future: Fungi in
the greening Arctic. Promotie 24
maart
In Forensic Science International staat
een verhaal over een jongetje van nog
geen zes maanden dat op een dag bewusteloos en zonder te ademen in zijn
wiegje lag. Reanimatie en ziekenhuisopname hielpen niet: twee dagen later
was hij dood.
Als zulke jonge kinderen sterven,
moet er van de Nederlandse wet altijd
een onderzoek volgen om te kijken wat
er precies aan de hand was. Als onderdeel van dat onderzoek werd een röntgenfoto gemaakt. In één van de twee
wandbeenderen, de grote stukken bot
die de zijkant van de schedel vormen, is
duidelijk een streepje te zien. Een scheur,
misschien? En hoe kwam die daar dan?
Het Openbaar Ministerie werd erbij gehaald, en vanwege de verdenking van
kindermishandeling en/of verwaarlozing
mochten de ouders hun kindje niet begraven totdat er een groep experts naar
had gekeken. Een van die experts was
anatoom prof. dr. George Maat van het
Leids Universitair Medisch Centrum. Die
van het MH17-college, inderdaad.
De onderzoekers vonden geen sporen
van genezing rondom de spleet, en ook
geen sporen van een verwonding. Wat
was er nou wel aan de hand? Normaal
gesproken ontstaat een wandbeen als
de baby nog in de buik van de moeder
zit. De botvorming van dit been vindt
plaats tijdens de achtste week van de
zwangerschap, en verspreidt zich vanuit
een zogeheten ossificatiekern; een punt
waar de botvorming begint. De omliggende kraakbeencellen worden daaromheen steeds beniger.
Heel soms, ergens tussen de 1 op
de 4000 tot 8000 baby’s, ontstaat er
niet één ossificatiekern, maar twee. Die
smelten dan later samen, maar niet altijd
even netjes: er blijft een spleetje achter,
een zogeheten os parietale bipartitum.
Meestal zitten ze links en rechts, en
meestal zijn ze wat zigzaggeriger, maar
die spleet van dit jongetje was er ook
een. Daar kun je gewoon oud mee worden.
Over de precieze doodsoorzaak zeggen de onderzoekers weinig in het
artikel: zuurstoftekort in de hersenen,
mogelijk door de epilepsie - waarvan
bekend was dat hij het had. In elk geval
niet omdat iemand hem op het hoofd
had geslagen, of laten vallen.
Kortom: een emotionele aanslag op
de ouders, en een kostbaar forensisch
onderzoek. Niet alleen naar de röntgenfoto’s kijken, maar naar het hele kind,
adviseren Maat en co dan ook. En iedereen die beroepsmatig naar sporen van
kindermishandeling moet zoeken, zou
van gefuseerde ossa parietalia moeten
weten.
Koraalmedicijn
In Azië komt de koraalsoort Subergorgia
suberosa voor, een zogeheten gorgoon.
Dat koraal maakt allerlei verschillende
steroïden aan. Dat woord is een verzamelnaam voor allerlei soorten vetten
waar vier chemische ringverbindingen
in zitten, en slaat niet alleen op spul
voor bodybuilders. Dat koraal maakt de
stoffen wellicht om vraat tegen te gaan,
of om ziekmakers onder de duim te
houden. Een team van Chinese onderzoekers beschrijft in het vakblad Steroids
samen met Naturalis-bioloog Leen van
Ofwegen de structuur van vijf van zulke
steroïden, en drie chemische varianten
daarop.
Ze deden ook een proefje: hielpen die
stoffen tegen griepvirusinfecties in een
celkweek? De helft van de vers ontdekte
stoffen deed dat inderdaad. En, niet onbelangrijk, zonder en passant de cellen
zelf kapot te maken. Interessant om verder mee te gaan onderzoeken, denken
de auteurs.
8 Mare · 24 maart 2016
Opinie
Brief
Waar blijft de échte diversiteit?
Brandbrief aan de diversity officer van de Universiteit Leiden
Economiseren
In de praktijk komt er maar weinig
terecht van het Leidse diversiteitsbeleid, vindt Geerten Waling. Er
zijn namelijk vele minderheden die
op schrijnende wijze in de steek
worden gelaten.
‘De Universiteit Leiden maakt werk
van een diverse, evenwichtige en interculturele groep wetenschappers en
studenten. Hoe meer diversiteit op de
werkvloer, hoe meer creativiteit en innovatie.’
Onze website windt er geen doekjes om: de Universiteit Leiden draagt
diversiteit hoog in het vaandel. Sinds
2014 zijn wij zelfs de eerste Nederlandse universiteit met een diversity
officer die de academische diversifiëring in goede banen moet leiden.
De Leidse academie biedt deze
maand ook enkele praatgroepen,
waaronder op 1 april as. over ‘etnische
en culturele diversiteit’. Het werd hoog
tijd, want wat is het spijtig dat er in
de praktijk nog zo weinig terechtkomt
van het Leidse diversiteitsbeleid.
Zo zijn er weliswaar op enkele faculteiten (in de gebouwen Kamerlingh Onnes, Pieter de la Court, Gorlaeus en Leids Universitair Medisch
Centrum bijvoorbeeld) gebedsruimten ingericht voor studenten en personeel, maar de situatie daar is abominabel. Ja, er zijn kleedjes. Ja, er zijn
routebeschrijvingen naar Mekka. Ja,
er zijn instructies en voorzieningen
voor rituele wassingen. Maar is dat
diversiteit? Nee, nog lang niet. We
moeten niet op onze lauweren rusten,
In deze rubriek kunnen lezers reageren
op artikelen in Mare. De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen in te
korten of te weigeren. Over weigering
wordt niet gecorrespondeerd. Mail naar
[email protected]
Waar blijft de gebedsruimte met éénpittertje, pan en vergiet voor de aanhangers van de Pastafari-beweging?
er zijn nog vele minderheden die op
schrijnende wijze in de steek worden
gelaten.
De christenen bijvoorbeeld, die
zouden toch ook wel eens willen bidden? Waarom hangt er nergens een
mooi kruisbeeld aan de muur? Niet te
groot uiteraard; dan haken de protestanten weer af. Waar staat het wijwater? Waar ligt de Bijbel? En de Thora?
Hállo! Het is 2016 hoor!
Kan de portier niet even, als hij
langs een tuincentrum loopt, zo’n
mooi Boeddhabeeldje meenemen?
Een paar staafjes wierook? Trouwens,
mag een gebedsruimte die ook stilteruimte is, gebruikt worden door
volgelingen van Hara Krishna om te
chanten? Zo niet, dan moet voor hen
een aparte ruimte worden overwogen.
Waarom, eigenlijk, voorziet de universiteit niet in een éénpittertje, een
pan en een vergiet voor aanhangers
van de Pastafaribeweging? Die vereren immers dolgraag het Vliegende
Spaghettimonster met een rijk gevulde, beetgare carbonara. En ja, daar
zitten spekjes in, dus dat levert vast
problemen op met joodse, islamitische en vegetarische bezoekers – ook
hier is een aparte ruimte aanbevolen.
Dan hebben we het nog niet eens over
de naturisten, die de hele dag gebukt
gaan onder het juk van ónze sociale
wenselijkheid. Zij zouden maar wat
graag een ruimte voor zichzelf hebben
waar zij, bevrijd van al die onderdrukkende normkledij, zich in hun volle
natuurlijkheid kunnen concentreren
op de wetenschap. Op zich kunnen
zij wel terecht in een gebedsruimte,
maar dan met de kachel hoog en de
ramen dicht. En de andere gebruikers
moeten er natuurlijk geen overlast
van ondervinden. Het is hoe dan ook
raadzaam om een soort datumprikker
te openen, zodat geïnteresseerden met
hun ULCN-account in goede orde de
voorzieningen kunnen reserveren.
Jazeker, het is even doorpakken,
die diversiteit. Inschikken, goed plannen, ogen open, niet te krenterig met
ruimtes en attributen, maar dan heb
je ook wat. Gelijke behandeling van
iedereen. Kom op, laten we die mensenrechten nu eindelijk eens serieus
nemen!
GEERTEN WALING is
postdoc onderzoeker
aan de Universiteit Leiden
Ik ben werkzaam in de jeugdpsychiatrie
voor licht verstandelijk beperkte kinderen
en jongeren en heb jullie artikel ‘Zwakbegaafden klagen niet’ (Mare 21, 3 maart) met
veel interesse gelezen. Ik vond het een verhelderend artikel.
Er is echter een ding dat me van het
hart moet en dat is dat ik me stoor aan het
begin van het artikel: ‘Wieland is gespecialiseerd in de geestelijke gezondheidszorg
(GGZ) van zwakbegaafden, en haar boodschap is dat er op dat vlak nog heel veel te
winnen valt in Nederland. Dat is interessant,
want die zorg kost gemeenschapsgeld.’
Ik vind dit een sprekend voorbeeld van
het economiseren wat er constant gebeurt
in de maatschappij in het algemeen, en de
(geestelijke gezondheids)zorg in het bijzonder. Ik vind het verschrikkelijk om er tegenaan te lopen dat problemen in de GGZ of
andere aspecten van de samenleving iedere
keer primair worden uitgedrukt in geld. Waarom niet beginnen met: ‘Dat is reden tot zorg,
want er is een grote groep mensen in Nederland die hierdoor onnodig veel psychisch
leed ervaren’ - of iets van die strekking?
Ik zou zo graag zien dat de GGZ en andere vormen van welzijn en zorg worden
uitgedrukt in een menselijke maat, dat het
weer primair over mensen gaat in plaats
van over geld. Zolang we dit niet doen, blijven we mensen reduceren tot getallen die
uiteindelijk tot een slotsom komen. Begrijpt
u me niet verkeerd: ik weet dat voor niets
enkel de zon opkomt, maar zetten we nu
niet de hulpbehoevende mens in dienst
van het geld en ‘efficiency’ in plaats van
andersom?
RUTGER GRIT, Nijmegen
PROGRAMMA STUDIUM GENERALE VOORJAAR (2) 2016 www.studiumgenerale.leidenuniv.nl
Studium Generale organiseert brede activiteiten voor studenten, medewerkers, alumni en andere geïnteresseerden die graag over de grenzen van hun vakgebied heen kijken.
Mits anders vermeld geldt: TOEGANG IS GRATIS! GEEN AANMELDING NODIG. IEDEREEN IS WELKOM! (Kom wel op tijd, want vol = vol!)
Voor een uitgebreid programma zie: www.studiumgenerale.leidenuniv.nl Voor een papieren programmaboekje mail uw postadres naar [email protected]
SERIE: WAT BEZIELT DE UNIVERSITEIT?
OVER HET HOE EN WAAROM VAN HOGER
ONDERWIJS EN WETENSCHAPPELIJK
ONDERZOEK
MAANDAG 4 APRIL 2016
Opening. Drie lezingen en gesprekken
Willem Otterspeer, Sandra Groeneveld, Erik Bähre
MAANDAG 23 MEI 2016
Vervolg
Voor thema en sprekers: zie onze website
TIJD & LOCATIE
Maandag 4 april: 14.00 – 17.30 uur
Maandag 23 mei: 19.30 – 21.00 uur
Klein Auditorium, Academiegebouw, Rapenburg 73 Leiden
SERIE: GLOBAL CHALLENGES
WEDNESDAY, 6 APRIL 2016
Viruses without borders
Eric Snijder
THURSDAY, 28 APRIL 2016
Urban Homegardens in the Rainforest: Plants and People in an
Amazon City
Antoinette WinklerPrins
TIME & VENUE
7:00 pm – 9:00 pm
Auditorium, Leiden University College,
Anna van Buerenplein 301, The Hague
MAANDAG 11 APRIL 2016
(De)constructie van het cerebrum
Egbert Lakke
WEDNESDAY, 20 APRIL 2016
Popular Culture and the Political Imagination
Mirjam de Bruijn, Kno’ledge Cesare, Croquemort
MAANDAG 18 APRIL 2016
Hersenen en emoties
Jan van Strien
MAANDAG 25 APRIL 2016
Van brein tot b(r)abbel. Taalverwerking in de hersenen
Niels Schiller
WEDNESDAY, 11 MAY 2016
before the break: Staging Transition in Post-Apartheid
South Africa
Astrid van Weyenberg
after the break: The Bastardisation of History:
Mythology in Tertius Kapp’s Rooiland
Hanneke Stuit
MAANDAG 2 MEI 2016
Hersenen en geheugen. Van elektrische activiteit naar
structurele verandering
Gezinus Wolters
WEDNESDAY, 18 MAY 2016
In the Break: African and African Diaspora Art and the
Problem of Art History Today
Barbaro Martinez-Ruiz
MAANDAG 9 MEI 2016
Ook een goed stel hersens gaat soms de mist in. Over het
maken en detecteren van fouten
Ellen de Bruijn
WOENSDAG 25 MEI 2016
Afrikaanse auteurs over vrouwenbesnijdenis.
Een literaire blik op een complex en evoluerend debat
Elisabeth Bekers, Yasmine Allas
TIJD & LOCATIE
19.30 – 21.00 uur
Zaal 011, Lipsiusgebouw,
Cleveringaplaats 1, Leiden
WEDNESDAY, 1 JUNE 2016
Postcolonial Modernism in Nigeria in the 1950s and 1960s
Chika Okeke-Agulu
SERIE: AFRICAN ARTS AND LITERATURE
TODAY
WEDNESDAY, 6 APRIL 2016
before the break: African Literatures and Arts in a Globalising
Context
Mineke Schipper
after the break: Sensory Fields and Social Perceptions
Carrol Clarkson
SERIE: EEN GOED STEL HERSENS. HET
BREIN EN ZIJN FUNCTIES
WEDNESDAY, 13 APRIL 2016
Why do we write our novels in French? A short history [and an
‘explanation’…] of Morocca
WEDNESDAY, 8 JUNE 2016
Archival Matters Curatorial Practice and the
Postcolonial Archive
Christine Eyene and Renée Mussai
TIME & VENUE
6 and 13 April and 11 and 25 May
7:30 pm – 9:00 pm (6 April and 11 May: 7:30 pm – 10:00 pm)
Room 011, Lipsiusgebouw,
Cleveringaplaats 1, Leiden
20 April, 18 May and 1 and 8 June
7:30 pm – 9:00 pm
Museum Volkenkunde, Research Center for Material Culture
Steenstraat 1, Leiden
ORGANISATIE & INFORMATIE
Studium Generale Universiteit Leiden, Postbus 9500, 2300 RA Leiden, 071 527 7283/7295/7296/1964,
[email protected] • www.studiumgenerale.leidenuniv.nl
24 maart 2016 · Mare
Achtergrond
9
071 -527 …
Het is nu aan jullie
Oekraïense studenten geven stemadvies over het referendum
Dwergen tellen
Twee sterrenkundestudentes rekenden voor hun bachelorscriptie uit
hoeveel zogeheten bruine dwergen
er in de Melkweg zijn. Hun conclusie
verscheen in het sterrenkunde-vakblad MNRAS.
Isabel van Vledder, jij bent eerste
auteur?
‘Ja, maar mijn studiegenote Diewertje
van der Vlugt en ik hebben alles samen
gedaan.’
Als we het goed begrijpen zijn bruine
dwergsterren geen sterren, en ook
niet bruin?
‘Een bruine dwerg zit tussen een grote
planeet en een kleine ster in. Ze hebben
wel kernfusie, maar ze fuseren geen waterstof, zoals onze zon. Daardoor geven
ze ook stukken minder licht. Het licht dat
ze geven, is niet bruin, maar vooral infrarood.’
Jullie begeleiders nemen normaal
foto’s van sterrenstelsels die heel ver
weg liggen, met de Hubble-telescoop.
‘Ja, maar voor dit onderzoek hadden ze
plaatjes met de bruine dwergen uit een
openbare database gehaald. Daarop
stonden 274 bruine dwergen. Wij zijn
daarmee aan de slag gegaan voor ons
eigen onderzoek.’
Vertel?
‘Sterrenkundigen hebben verschillende
modellen van de structuur van de Melkweg. Wij vergeleken de voorspellingen
die die modellen doen met de Hubblefoto’s die we hadden, en dan bepaal je
wat het beste model is.’
‘De desinteresse voor dit referendum is een klap in het gezicht van Europagezinde Oekraïners’, zegt student International Studies Alex Varychenko.
Op 6 april mogen we stemmen
over het associatieverdrag van de
Europese Unie met Oekraïne. Mare
vroeg drie studenten uit Oekraïne
naar hun mening. ‘De weg is lang.’
DOOR ISA DE GROOD ‘Oekraïne? Oh…
oorlog!’
Dat is de standaardreactie die
Alex Varychenko (21) krijgt als hij
zegt waar hij vandaan komt. En
sinds de laatste maanden is daar
nog een opmerking bijgekomen:
‘Er is een referendum en ik weet
niet waar het voor is!’
Dat referendum, op 6 april, is
geïnitieerd door GeenPeil en gaat
over de vraag of het associatieverdrag van de Europese Unie met Oekraïne bekrachtigt moet worden.
‘Nederlanders zijn slecht geïnformeerd over het associatieverdrag’,
klaagt Varychenko.
De student International studies woont al zeven jaar in Den
Haag maar voelt zich Oekraïens.
‘De eerste de beste kroegbezoeker
heeft geen idee waar het over gaat.
Ze denken dat het over toetreding
van Oekraïne tot de EU gaat, maar
het is een samenwerkingsverband
op politiek en economisch niveau.’
Die desinteresse ‘is een klap in
het gezicht van Europagezinde Oekraïners’, vindt de student. Toen
toenmalig president Janoekovitsj het tekenen van het associatieverdrag in 2013 uitstelde na
druk vanuit Rusland, braken in
de hoofdstad Kiev grootschalige
protesten uit op het Maidanplein
(Onafhankelijkheidsplein).
De zogeheten Euromaidan stond
voor een nieuwe generatie die Oekraïne democratisch wilde maken
door integratie met Europa. Bij
gewelddadige conflicten tussen de
pro-Russische (uit het oosten) en
pro-Europese betogers (uit het westen) vielen ruim honderd doden.
Varychenko: ‘Als Nederland niet
goed nadenkt over het referendum
zijn alle levens die verloren zijn gegaan op Maidan voor niets geweest.
Europa leidt met het verdrag Oekraïne naar het juiste pad. We willen een democratie, en we zijn de
corruptie en de armoede zat.’
‘Universiteitsdiploma’s
koop je in de metro’
Kseniia Maliuta (20) die ook International studies volgt, is het met
haar medestudent eens. ‘Mijn ouders wilde niet dat ik in Oekraïne
zou studeren’, zegt ze. ‘Dokters en
leraren krijgen een armenloon en
je moet mensen kennen om überhaupt een baan te krijgen.’
Varychenko: ‘Universiteitsdiploma’s koop je in de metro.’
Een van de doeleinden van het
verdrag is om de Oekraïense economie te ‘moderniseren’. De overheid moet de steun aan bedrijven
afbouwen en de import- en exporttarieven tussen Oekraïne en de EU
worden verlaagd. Zo kan het land
meer Europese investeerders aantrekken. Ook moet de EU Oekraïne
helpen corruptie te bestrijden.
Dat maakt de weg vrij voor de
opkomende middenklasse, zo stellen de studenten. En pas als er een
echte middenklasse is, kan er democratie zijn in Oekraïne. ‘De weg
is lang, maar de Oekraïners zullen
welvarender worden door een verbond met de EU, dan met Rusland’,
zegt Maliuta.
Ivanna Yurkiv (21) studeert Public policy and political science. Zij
is kritischer dan haar landgenoten.
‘Het idee dat het associatieverdrag al onze problemen zal oplossen is een utopie. De overwegend
arme Oekraïners verliezen in de
handelscompetitie met Europa en
kunnen de Europese producten
niet betalen. Echte politieke verandering kan alleen als de oligarchische machthebbers zelf verandering willen, terwijl ze juist van het
huidige systeem profiteren.’
Maar hoe zit het met de Oekraïners die familie in Rusland hebben
en liever goede relaties behouden
met Rusland?
Volgens Varychenko moeten zij
gewoon naar Rusland verhuizen.
‘In Oekraïne spreekt iedereen Russisch, maar rebellen in het oosten
doen alsof Oekraïens land nog bij
Rusland hoort. We moeten niet
vechten over stukken land.’
‘We zijn de corruptie en
armoede zat’
Aantijgingen dat neonazi’s zich
aansloten bij het pro-Europakamp
in de gewelddadige rellen wijst hij
af.
‘Ze wilden gewoon dat mensen
zouden begrijpen
dat ze klaar zijn
om het westen te steunen.
Het is grappig
hoe
Rusland
naar neonazi’s
in
Oekraïne
wijst terwijl
minderheden,
homo’s
en
zwarten elke
dag worden neergestoken door
neonazi’s in Rusland.’
Maar waar Varychenko stellig
beweert dat Oekraïne gered moet
worden van de stalinistische expansiedrift van Rusland, heeft Maliuta meer begrip voor pro-Russische sentimenten.
‘De meeste Oekraïners in het
oosten worden wanhopig en verlangen naar een stabieler verleden,
met Rusland. De mensen die ik ken
die bij Rusland willen blijven zijn
laaggeschoold en hebben nooit gereisd. Een radicale scheiding van
Rusland was en is een slecht idee,
maar door integratie in de EU kunnen mensen zich ontwikkelen en
een betere visie krijgen.’
Al blijkt dat in de praktijk soms
lastig te zijn, vult ze aan. ‘De media in Kiev kunnen beweren dat het
pais en vree is, maar dan vertellen
mijn vrienden in het oosten dat er
weer doden zijn gevallen.’
Wat is uiteindelijk hun stemadvies? Yurkiv: ‘Niet stemmen, want
als de opkomst lager is dan 30
procent vervalt het referendum.’
Varychenko en Maliuta moedigen
wel al hun Nederlandse vrienden
aan om voor te stemmen. ‘Oekraine heeft een jaar gevochten voor
de vrijheid om bij Europa te horen.
Het is nu aan Europa om een stap
naar ons te nemen.’
Daar komt dan ook een getal uitrollen:
in de hele Melkweg zijn er ergens
tussen de 51 en 69 miljard bruine
dwergen. Dat is nogal een verschil.
‘Op astronomische schalen is dat redelijk
te doen.’
Is het veel? Meer of minder dan
verwacht?
‘Er was nog nooit echt goed naar dit type
dwergen gekeken, dus er was ook niet
zo’n expliciet idee van hoeveel er zouden
moeten zijn.’
Is het dan wel belangrijk om te weten
hoeveel het er zijn?
‘Het licht van oude sterrenstelsels wordt
door de uitdijing van het heelal beïnvloed, de zogeheten roodverschuiving.
Voor sommige stelsels is die verschuiving
zo groot dat hun licht in het infrarood zit,
dezelfde kleur als die bruine dwergen.’
Je denkt dat je naar een verafgelegen
stelsel uit de oertijd van het heelal
kijkt, maar in werkelijkheid is het
stipje op de foto een bruine dwerg die
sterrenkundig gezien op je stoep ligt?
‘Inderdaad. Ons onderzoek kan iets zeggen over hoeveel dwergen er zijn, en dus
ook over hoe vaak ze je data beïnvloeden.
In de toekomst lanceert ESA de Euclidtelescoop, en gaat ook Hubble-opvolger
JWST de ruimte in: die missies gaan heel
precies naar zulke verafgelegen stelsels
kijken. Daar wil je dan de bruine dwergen
uit de data kunnen vissen, en zo kan je
uiteindelijk nog betere modellen van de
Melkweg maken.’ BB
Van Vledder, Van der Vlugt, et al,
‘The Size and Shape of the Milky Way
Disk and Halo from M-type Brown
Dwarfs in the BoRG Survey.’ Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
10 Mare · 24 maart 2016
English page
How the Internet changes the jihad
The slick and shocking videos of IS
Gary recently visited Leiden to
give a talk on how Islamic groups
use the Internet and social media.
“The quality of the material is obviously much better than Bin Laden’s
grainy video messages. Nowadays,
it is, of course, relatively easy to get
hold of an HD camera and anyone
who has a laptop can install edit-software and edit footage themselves. But it all looks very professional. In between the atrocities,
they show a few religious quotes
that supposedly substantiate their
ideology.”
IS keeps these messages very concise, as if they were advertising slogans for a cool start-up company.
“They are publishing their glossy
magazines and clips in a growing
number of languages.”
The way the caliphate uses information technology to disseminate
their ideas has caught the media’s
attention. “They use tens of thousands of Twitter accounts and
channels simultaneously to briefly
put a propaganda clip online and
then withdraw it. But by that time,
the film has already gone viral and
then it’s picked up by the traditional media such as television broadcasters and radio programmes too.
And that’s what IS is counting on.
Don’t imagine that IS’s propaganda
impact is simply due to their use of
new technology.”
For example, the British tabloid,
The Daily Mirror, has a large part
in the propagation because it posts
the clips claiming to be scandalised
by the “sick images”. The British
government is attempting to contain the torrents of propaganda. “In
the UK, something like a thousand
of websites and social-media accounts linked to IS are taken offline
every week”, says Bunt. “But it’s
doubtful as to whether that helps
because it’s just like playing WhacA-Mole, a game found in arcades in
the United States and Great Britain:
every time a mole sticks its head out
of the ground and you thump it, it
squeaks and another mole pops up
somewhere else.”
Nonetheless, the government
want more drastic measures. “A
bill – also known as the Snoopers’
Charter – has already been drafted.
The charter will force chat services
like WhatsApp and iMessage to disclose the encryption of their programs to intelligence services. That
means the intelligence services will
be able to follow all the chats and
so on.”
However, the result is that our
freedom is becoming more and
more limited “while extremists
just transfer their activities to the
dark web or find new apps for exchanging information and posting
propaganda films online”.
Zaventem Airport in Brussels, this tuesday.
IS’s propaganda machine is going
full blast and governments are
taking increasingly drastic measures to silence the caliphate.
British researcher Gary Bunt
explains how Islamic groups use
information technology to propagate their doctrine.
Four men from
different ethnic backgrounds smile
into the camera. The guys are kit-
BY VINCENT BONGERS
ted out in military gear but even
so, the viewer almost expects them
to break out into a melodious song
about the oh-so lovely girl next
door. It could be a clip from a successful multicultural boy band.
The IS propaganda film No Respite quickly changes its note: animated blood and explosions suddenly fill the picture and proud
warriors stand triumphantly next
to the smoking remains of tanks
and the fragments of a demolished
temple in Palmyra.
“In good English, a voice-over
tells the viewer that the American troops are demoralised”, says
British Islam researcher Gary
Bunt from the University of Wales.
“No Respite claims that every day,
eighteen traumatised US soldiers
shoot themselves in the head because they can’t cope with the war
against the caliphate. The makers of
the clip have illustrated that figure
with spattered blood and pieces of
brain against a white background.
The content is horrifically violent
and the shock value is considerable,
but they’re also very slick.”
The attackers in a surveillance photo from Brussels airport.
The women of IS
Terrorism expert Seran de Leede
is studying the role of women in
extremist organisations. “Some of
the women of IS are not afraid to
use violence.”
BY VINCENT BONGERS “The call to jihad
applies to everyone, but men and
women have different roles in this
war. Women are only allowed to join
in on the battlefield if the Ummah,
the Islamic community, is in such
extreme danger there is no other
option”, says Seran de Leede, who
works for the International Centre
for Counterterrorism in The Hague
and is studying the role of women in
extremist organisations.
“It could certainly still happen.
Some of the women of IS are not
afraid to use violence. In fact, they’d
like nothing better than to join in.
If there have been some executions,
girls share the images on the media
and encourage the killing. I’ve seen
pictures of women next to the bodies
of executed men. When the American journalist James Foley was murdered, Khadijah Dare, a British woman married to an IS fighter, tweeted
‘Any links 4 da execution of da journalist plz. Allahu Akbar. UK must b
shaking up ha ha. I wna b da 1st UK
woman 2 kill a UK or US terorrist!’”
Women who join IS are mainly involved in recruiting new supporters
and propagating the caliphate’s ideology. “And, of course, raising their
children to be future warriors.”
There is, however, a special brigade for women: Al Khansaa. “A sort
of moral police force who patrol the
streets and make sure that the women who are wandering along them
obey the rules. The patrols make sure
that the fabric of the niqab is thick
enough and that no bare ankles can
be seen. Breaking the rules means
a whipping. And there’s no age discrimination – even if you are 65, you
could be punished.”
But why do extremist movements
appeal to women? “It’s very hard to
put your finger on it”, explains De
Leede. “Sophie Kasiki’s tale shows
how hard it is to judge who will
radicalize and leave for Syria to join
IS. Originally, Kasiki was from the
Democratic Republic of Congo, a
Catholic from a loving family. When
she was eleven, her mother died. She
went to live with her sister in Paris,
where she eventually married an
atheist and had a child.”
There was nothing to indicate a
switch to extremist ideology. “She
had a job as a social worker in one
of the banlieus where she met three
Islamic kids. She regarded them as
her younger brothers – the death
of her mother had left a hole in her
heart. She was looking for something
to fill the hole and Kasiki thought
that Islam might have the answer, so
she converted to that faith without
telling her husband. The boys radicalized and went off to Syria. Kasiki
stayed in touch with them and tried
to persuade them to come home.
Eventually, though, the boys manage
to persuade her to go out there. According to Kasiki, the boys knew her
weaknesses and used them. Anyway,
she left her husband and travelled to
Raqqa, the caliphate capital, with her
four-and-a-half-year-old son.”
Once she was there, a man from IS
wanted to send her son to the mosque
for Qur’an lessons. “She refused to let
him and he struck her. At that point,
Kasiki realised that she’d made a terrible mistake. With the help of the
local population, she escaped to Turkey where she was picked up by her
husband. Now she is dedicating all
her efforts to preventing others from
making the same mistake.”
Some forty Dutch women have
joined IS in Syria, according to De
Leede. Some of them have taken their
children with them. One or two have
returned – Aïcha is a well-known example. Aged 19, she left the Netherlands in 2014 to go to Syria and marry
a Turkish-Dutch jihad fighter. In the
end, she managed to get away and
was picked up at the Turkish-Syrian
border by her mother.
De Leede does not advocate “extremely harsh measures” against
people who return after repenting.
“Unless they’ve committed a crime,
obviously. And of course they need
to be monitored. But everyone makes
mistakes and, although this is a huge
one, we shouldn’t punish them for
the rest of their lives because of it. In
fact, there are other people who once
have joined extremist movements,
repented and have now dedicated
their lives to helping others avoid the
same mistake. Various programmes
such as Exit Deutschland have been
working with this method for years
and have been very successful in
reintegrating former right-wing extremists into German society.”
Sophie Kasiki and Aïcha are not their
real names
24 maart 2016 · Mare
Cultuur
Agenda
Het wordt al snel awkward
MUZIEK
New Cool Collective en John Buijsman samen in schouwburg
Jazzband New Cool Collective
maakt tijdens de theatertour Radio
NCC vooral muziek, nu en dan
onderbroken door een eenzame,
gefrustreerde radiopresentator.
DOOR MARLEEN VAN WESEL ‘Na lang
aandringen komt onze band in een
radio-uitzending langs’, vertelt New
Cool Collective-drummer Joost
Kroon. ‘We weten eigenlijk niet
wat voor programma het is, regionaal of alleen op internet en hoeveel
luisteraars er zijn. De radiohost is
een groot fan van ons, maar al snel
wordt het awkward, komen er frustraties boven en uiteindelijk is het
de band tegen de host.’
Dit is de opzet van Radio NCC,
het theaterconcert waarmee New
Cool Collective vanavond in de
Leidse Schouwburg staat. Mét acteur John Buijsman, bekend van
Loenatik en ook van de Gammareclames, als radiopresentator.
Kroon: ‘John speelt een jazzliefhebber, type vale spijkerbroek en North
Sea Jazz-shirt, die zelf geen instrument bespeelt, maar wel vindt dat
hij de grootste kenner is. Eigenlijk
is hij een eenzame man. Als de
luisteraars op een bepaald moment
kunnen inbellen, gebeurt er niets.
Hij blijkt slechts voor zichzelf radio
te maken.’
Het gaat om een korte theatertour, met vijf opvoeringen, de voor-
allemaal behoorlijk fan zijn van
John Buijsman, hebben we hem
erbij gevraagd. Bij het brainstormen ontstond het idee van een
radio-uitzending.’
Muziekliefhebbers hoeven zich
volgens Kroon geen zorgen te maken dat ze iets tekortkomen. ‘We
gaan vooral zoveel mogelijk muziek maken. Nu en dan aangevuld
en onderbroken door het spel van
John. Er is ook wel wat interactie
met ons. Soms de waarheid, soms
in scène gezet. Maar ik ben geen
acteur en ik ga ook niet proberen
om dat wel te zijn. Drummen is al
moeilijk genoeg.’
Er komen een aantal ‘New Cool
classics’ voorbij en ook filmmuziek.
‘We hebben namelijk de soundtrack gemaakt bij de film Toegetakeld door de liefde, van Ari Deelder’, vertelt Kroon. Het leverde een
‘Het was weer tijd om terug het theater in te gaan.’ Foto Brechtje Tromp Gouden Kalf voor beste muziek op.
‘Die soundtrack is vervolgens wel
op plaat verschenen, maar nooit
laatste in Leiden. Mogelijk komt er al voor onder meer Candy Dulfer, eerder live gespeeld. Het materieen vervolg in de zomer, maar vanaf Sven Hammond, Hans Teeuwen, aal bleek zich goed te lenen voor
volgende week wordt eveneens The Carice van Houten en JB Meijers. Radio NCC. We spelen ook iets uit
Things You Love-tour hervat. Dat is ‘Maar alleen al door onze eigen een toekomstig project: een numeen samenwerking met Mark Reilly, muziek belanden we met New Cool mer van de Afrikaanse saxofonist
die in de jaren tachtig bekend werd Collective steeds in verschillende Thierno Koite, met wie we in mei
met de Britse popgroep Matt Bian- situaties.’
gaat toeren. Het is in elk geval alco. Begin april spelen ze met hem in
In het verleden stond New Cool lemaal héél New Cool Collective.’
Indonesië en Japan en later weer in Collective al vaker in het theater.
Nederlandse zalen. ‘Van jazzkroeg ‘We vonden het weer tijd. Maar New Cool Collective & John
tot stadion, het is leuk dat het al- we wilden niet alleen maar muziek Buijsman, Radio NCC
lemaal kan met één band’, vindt maken in het theater, we wilden er Leidse Schouwburg
Kroon. Hij drumde weliswaar ook iets aan toevoegen. Aangezien we do 24 maart, 20.15 uur, vanaf €11
Welke richting geef jij aan je bachelor?
Bezoek de Minorenmarkt Geesteswetenschappen op 12 april!
Ga je voor verbreding of verdieping? Een minor Theater en Film of een
stage in Oeganda? Ontdek alle keuzemogelijkheden in je derde jaar op de
minorenmarkt Geesteswetenschappen!
Dinsdag 12 april · 16.00-17.30 uur · in het Arsenaal
www.hum.leidenuniv.nl/studenten/studiepunt
Bij ons leer je de wereld kennen
11
DE TWEE SPIEGHELS
Dagelijks live muziek
Vrije entree
Vr 25 maart Frans Heemkerk trio
Za 26 maart Bernard Berkhout
and friends
Zo 26 maart Gijs Idema Quartet
Ma 28 maart Rookie sessie
QBUS
Steve Waitt Band
Do 24 maart 20.30 €11
GEBR. DE NOBEL
Rewire festival editie met Blanka /
The Lumes / Chlorine Smikkelbaard
Do 31 maart 20.00 vanaf €7,50
MAREKERK
Bredeordeconsort
Za 26 maart 16.00 vrije entree
THEATER
THEATER INS BLAU
Lentefestival
Do 24 t/m za 26 maart 20:30 uur
vanaf €10
Reserveringen: theaterinsblau.nl
LEIDSE SCHOUWBURG
New Cool Collective en John Buijsman
Do 24 maart 20.15 vanaf €11
Cabaretvoorstelling Supergewoon met
Leon van der Zanden
Vr 25 maart 20.15 vanaf €11
DIVERSEN
BOEKHANDEL KOOYKER
Lezing Henk Schulte Nordholt over
China en de barbaren
Do 24 maart 19.30 vrije entree,
reserveren: [email protected]
ARS AEMULA NATURAE
Voorstelling over Barbara Hepworth
Ma 28 maart 13.00 €15 Reserveren:
[email protected]
MUSEUM DE LAKENHAL
RembrandtLAB
25 mrt 29 mei wo t/m zo 10.00-17.00.
Opening wo 24 maart 10.30-13.00.
Vrij entree
12
Mare · 24 maart 2016
Kamervragen
Column
Hallo Jumbo!
Foto Taco van der Eb
‘Ik douche nu met kaarsen’
Merel de Jong (20, geschiedenis)
Huis: De Leidse Schans
Grootte: 27 m2
Huur: €439 (min huursubsidie)
Aantal bewoners: 1
Je woont alleen. Heb je veel contact
met je buren?
‘Ik weet hoe mijn buurmeisje heet. In
het begin was er een borrel, maar dat
was in het weekend en toen ging ik nog
vaak naar mijn ouders. Ik heb nu een
jaar de sleutels. De meeste mensen die
ik hier ken, kende ik al van Catena.’
Bevalt het?
‘Ik zou geen nadelen weten. Of toch:
het ROC hiernaast. Nu en dan gaat daar
het alarm af en de leerlingen parkeren
werkelijk overal hun fietsen. Maar met
ons pand is niets mis. Toen de schuurdeur niet meer vanzelf openging, heeft
DUWO dat snel gefikst. Alleen mijn bad-
kamerlamp is net stuk gegaan. Dus ik
douche even met kaarsen.
‘Verder ben ik geen uitgaanstype.
Dat was ik althans nog niet toen ik hier
kwam wonen. Bij mijn ouders was om
vier uur ’s nachts thuis komen geen
optie, nu is het niet erg. Ik had geen
zin in huisgenoten die om twee uur ’s
nachts thuiskomen, terwijl ik om tien
uur in bed lig.’
Hoor je ook je buren niet thuiskomen?
‘Dat valt mee. Mijn buurmeisje zei dat
ze mij nooit hoort. Ze dacht zelfs even
dat ik hier niet woonde. Ik hoor haar ook
niet. Een jongen van mijn studie, die verderop woont, hoort zijn buurmeisje regelmatig seks hebben. Ik denk dat mijn
buurmeisje single is.’
Die medailles, waar zijn die van?
‘Boogschieten. Ik was jeugdkampioen
geworden. Van mijn eigen club hoor,
binnen mijn eigen klasse. We waren
maar met z’n tweeën en die ander was
ook nog eens ziek. Ik doe dat nu vier
jaar.
Door The Lord of the Rings en The
Hunger Games ben ik op zoek gegaan
naar een vereniging. Ik vond er een in
Den Haag, dus mijn boog staat bij mijn
ouders. Steeds in de trein met zo’n boog
is niet heel handig. Je moet hem wel ingeklapt vervoeren van de wet, maar dan
nog is het niet praktisch.’
Er staat veel fantasy in je boekenkast,
en archeologieboeken.
‘Ik overwoog eerst om archeologie te
studeren. En die fantasyreeksen: Twilight is nog steeds favoriet, en Dracula.
Horror dus. Vooral in het begin zat ik
hier ’s avonds veel te lezen. Het enige
wat ik hier soms mis, zijn mensen om
me heen. Ik hoef niet eens met ze te
praten. Vaak ga ik dan naar Catena of
naar de UB.’
En die gitaar?
‘Ik kan een A-akkoord. Hij staat er dus
vooral voor de sier. En voor mensen die
op bezoek komen en wél kunnen spelen. Die klagen altijd dat hij slecht staat
gestemd. Zelf luister ik naar All Time Low
en Ed Sheeran, maar vooral Taylor Swift.
Afgelopen jaar zag ik haar optreden in
Amsterdam. Beste. Concert. Ever.
‘Het mooiste van mijn kamer is mijn
terracottabeeld uit China. In 2013 ben ik
daar met mijn ouders geweest. Het was
nog een hele uitdaging om het heel te
houden. In het vliegtuig zat ik in een
strakke spijkerbroek, omdat ik mijn joggingbroek eromheen had gewikkeld.’
DOOR MARLEEN VAN WESEL
Ik rook als een ketter, vloek als een
bootwerker en geef iedereen die me
niet aanstaat de volle laag. In gezelschap dan, want bij vreemden zijn
mijn manieren op hun paasbest. Ik
eet netjes met mijn mond dicht, sta
op in het openbaar vervoer en groet
altijd het personeel in een winkel of
restaurant.
Mijn manieren zijn niet volledig
volgens het etiquetteboekje van Amy
Groskamp-ten Have en ik verwacht
ook zeker niet dat de persoon tegenover mij preciés weet hoe het heurt,
maar ik kan een beetje beschaafdheid op z’n tijd zeker wel waarderen.
Iedereen toch?
Nou, blijkbaar niet. Er is een plek
in deze stad waar alle fatsoen zonder blikken of blozen door het putje
wordt gespoeld, waar beleefdheid
geen rol speelt en waar mijn geduld
zwaar op de proef wordt gesteld.
Het betreft een supermarkt, eentje van het gele soort. Geografisch
gezien is deze supermarkt voor mij
het minst ver lopen, hierdoor laat ik
me elke keer weer verleiden tot een
tochtje naar de hel. Hallo Jumbo!
Je breekt er om de haverklap je
nek over de dozen die de vakkenvullers achteloos in het gangpad smijten, om nog maar te zwijgen over de
rolcontainers die tegen je schenen
worden gebeukt.
Afijn, de Jumbo op de Stationsweg
is nou eenmaal niet zo groot en ze
moeten er roeien met de riemen die
ze hebben. Kunnen ze ook niks aan
doen.
Waar ze wel iets aan kunnen doen:
het asociale personeel.
Vakkenvuller 1 staat bij de ketchup
te roepen naar vakkenvuller 2, die in
een ander gangpad pakken met pasta aan het stapelen is. Ze bespreken
hun weekend en hoe iets of iemand
‘kapot skeer’ was. Intussen sta ik
al drie minuten te wachten tot vakkenvuller 2 opzij gaat zodat ik mijn
tomatenblokjes kan pakken, want hij
staat ook nog eens op zijn telefoon te
rammelen.
Als je overdag werkt, zijn de tijden
dat je boodschappen kan doen redelijk beperkt en beland je dus meestal
in de spits in de supermarkt. Zo rond
een uurtje of zes kronkelt de rij zich
door de halve winkel. Intussen zijn
de kassameisjes uitgebreid over
klanten aan het ouwehoeren, wordt
elke klant getutoyeerd en krijg je het
wisselgeld nog net niet in je gezicht
gesmeten. En jij maar geduldig blijven.
Er komt een dag dat ik een kar pak,
tegen de schenen van de vakkenvullers aan beuk en aan de kassa naar
iemand anders ga lopen schreeuwen
dat de make-up van mijn caissière
tot in het haar zit terwijl ik met open
mond kauwgom smak.
Mijn geduld is eindig. Mijn manieren ook.
ESHA METIARY
Bandirah