Transcript Scenarioplanning

Scenario
Planning
voor zorgmanagement
Jan Nekkers
Nyenrode Business Universiteit
26 januari 2016
Blok 1
Introductie
Toekomstverkenning
& scenarioplanning
Introductie
Van heden naar
toekomst
Heden
A
D
Mogelijke toekomst
Gewenste toekomst
Waarschijnlijke toekomst
B
C
Scenario’s
Scouting the
future
De toekomst van
het internet in
1968
Introductie
Wat zijn
scenario’s?
Introductie
Wat zijn
scenario’s?
Géén
Voorspellingen
Introductie
Wat zijn
scenario’s?
Géén
Voorspellingen
Meerdere
toekomstbeelden
Introductie
Wat zijn
scenario’s?
Géén
Voorspellingen
Meerdere
toekomstbeelden
Kwalitatieve
toekomstbeelden
Introductie
Wat zijn
scenario’s?
Géén
Voorspellingen
Meerdere
toekomstbeelden
Kwalitatieve
toekomstbeelden
Radicale Beelden
Introductie
Wat zijn
scenario’s?
Géén
Voorspellingen
Meerdere
toekomstbeelden
Kwalitatieve
toekomstbeelden
Radicale Beelden
Instrument
Introductie
Soorten
scenario’s
Tuinfeest
Dierentuin
Iedereen komt
Opkomst
Zon
Regen
Weer
Helft laat het afweten
Iedereen komt
Zon
Regen
Helft laat het afweten
Introductie
Soorten
scenario’s
Tuinfeest
Van buiten naar binnen
Externe omgeving is onzeker
Meest onzekere en meest
impactrijke ontwikkelingen
Introductie
Soorten
scenario’s
Tuinfeest
Dierentuin
Wel dieren
Educatie
Invulling
Vermaak
Doelstelling
Geen dieren
Wel dieren
Educatief
Vermaak
Geen dieren
Introductie
Soorten
scenario’s
Dierentuin
Eigen keuzes
Externe omgeving als gegeven
Van binnen naar buiten
Introductie
vuistregels voor
toekomstdenken
Ontleer
Denk
exponentieel
Vuistregels
Denk
exponentieel
Vuistregels
Denk
exponentieel
Vuistregels
Ontleer
Denk los van het
huidige tijdsbeeld
Dominante cultuur
en dominant
denken
Het
Scenariotraject
Stap 1 voorbereiden
Wat is de
scenariovraag?
Hoe verwarmen we onze huizen in
een aardgasloze toekomst?
Hoe ziet onze markt eruit in 2020?
Wat zijn toekomstgerichte producten
waarmee wij de markt kunnen
veroveren?
Welke maatschappelijke eisen worden
in de toekomst aan onze business
gesteld?
Opdracht
Formuleer de
scenariovraag voor
je organisatie
Stap 2
Omgeving
verkennen
Voorbereiden
Omgeving
Omgeving
verkennen
Scenario’s
Maken
Scenario’s
Gebruiken
Contextuele omgeving
Demografie
Politiek
Transactionele
omgeving
Directe
marktvraag
Economie
klanten
Concurrenten
Eigen
organisatie
Toeleveranciers
Ecologie
Investeerders
Distributiekanalen
Partners
Sociaal-Cultureel
Technologie
Opdracht
Demografie
Economie
Sociaal-Cultureel
Technologie
Ecologie
Politiek-institutioneel
Verken de
omgeving van je
eigen organisatie:
wat zijn de
belangrijkste trends?
Stap 3
Scenario’s
maken
Voorbereiden
Omgeving
verkennen
Scenario’s
Scenario’s
Maken
Scenario’s
Gebruiken
Stap 3: Scenario’s maken
Hoe kom je tot
een assenkruis?
Omgevings
scenario’s
Het weer
De opkomst
Klagende
buren
Verkeer
Concurrerende
feesten
Enthousiasme
musici
Goede
Humeur
gasten
Trends of Ontwikkelingen
Impact
hoog
Het weer
Opkomst
Klagende
buren
Goede
Humeur
gasten
Concurrerende
feesten
Verkeer
Impact
laag
Enthousiasme
musici
Impact
hoog
Het weer
Opkomst
Klagende
buren
Goede
Humeur
gasten
Concurrerende
feesten
Verkeer
Impact
laag
Enthousiasme
musici
Zeker
Onzeker
Impact
hoog
Het weer
Opkomst
Klagende
buren
Goede
Humeur
gasten
Concurrerende
feesten
Verkeer
Impact
laag
Enthousiasme
musici
Zeker
Onzeker
Opkomst
Onzekerheid 2
Iedereen komt
Onzekerheid 1
Zon
Het weer
Helft laat het afweten
Regen
Iedereen komt
Klagende
buren
Klagende
buren
Goede
Humeur
gasten
Goede
Humeur
gasten
Zon
Regen
Klagende
buren
Klagende
buren
Goede
Humeur
gasten
Goede
Humeur
gasten
Helft laat het afweten
Stap 3: Scenario’s maken
Hoe kom je tot
een assenkruis?
Metaforen!
Hoe weet je dat
een assenkruis
goed is?
Iedereen komt
Zon
Regen
Helft laat het afweten
Stap 3: Scenario’s maken
Metaforen
Supermarkten
Aldi
Albert Heijn
Muziekensemble
De Dijk
André Hazes
Concertgebouw
orkest
DJ Tiësto
C1000
Marqt
Automerken
Audi
Porsche
Ford
Lada
Opdracht
Bedenk zelf een
metafoor voor je
assenkruis
Stap 3: Scenario’s maken
Verbeeldingskracht
Hoe maak je
scenario’s
toekomstgericht?
Implicatieboom
Causaal redeneren
Implicatieboom
2e orde
implicatie
2e orde
implicatie
2e orde
implicatie
1e orde
implicatie
1e orde
implicatie
Scenario
Baankansen
voor jongeren
Tekort in zorg
en onderwijs
Meer angst in
samenleving
Krapte
arbeidsmarkt
Meer
vrijwilligers
Vergrijzing
Efficiënter
werken
Meer vrije tijd
Behoefte aan
ouderenwoningen
Nieuwe projectontwikkelaars
Toerisme in
eigen land
Vraag naar
cultuur
Overschot
ééngezinswoningen
Stap 3: Scenario’s maken
Implicatieboom
Zoek naar tenminste drie
Opdracht
Ga niet
discussiëren!
positieve en drie
negatieve implicaties
Eerst alle implicaties van de
eerste orde, dan die
van de tweede orde
Stap 3: Scenario’s maken
Titel
Delft
Durapolis
Stap 3: Scenario’s maken
Titel
Wacom
Primary
Academy
Opdracht
Voorbeeld: Cito
Bedenk een
goede titel voor
je scenario
Schrijf de eerste
alinea die de lezer
direct in de toekomst
verplaatst
Stap 3: Scenario’s maken
Relevant
Eisen aan
scenario’s
Impactrijk voor organisatie
Rakend aan urgentie
van opdrachtgever
Trilemma
Radicaal
Plausibel
Doorbreking
dominante denken
Consistent
Nieuwe inzichten
Logisch van heden
naar toekomst
Stap 4
Scenario’s
gebruiken
Voorbereiden
Omgeving
Verkennen
Scenario’s
Maken
Scenario’s
Scenario’s
Gebruiken
Gebruiken
Stap 4: scenario’s gebruiken
Scenario’s en
strategie
Strategisch
gesprek
Scenario is werkelijkheid
Ja, maar… is verboden
Enige bron van informatie
Stap 4: scenario’s gebruiken
Scenario’s en
strategie
Wenselijk + waarschijnlijk
achterover leunen
Wenselijk + onwaarschijnlijk
bruggen bouwen
Onwenselijk + onwaarschijnlijk
achterover leunen
Onwenselijk + waarschijnlijk
barrières opwerpen
Stemmen met
de voeten
Stap 4: scenario’s gebruiken
Scenario’s en
strategie
Testtunnel en opties
Visieontwikkeling en
routekaart
Conceptontwikkeling en
business model
Stap 4: scenario’s gebruiken
Doel
Testtunnel workshop
en opties
testen van beleid of
business op
toekomstbestendigheid
Vragen
wat zijn robuuste, semirobuuste en niet-robuuste
opties?
Scenario’s
omgevingsscenario’s
Scenario
STRATEGISCHE OPTIE:
A
B
C
D
1: Waterstof
+
–
+
–
2: Zonne-energie
+
±
++
––
3: Carbon Capture & Storage
±
+
±
+
Stap 4: scenario’s gebruiken
Doel
Conceptontwikkeling
en business model
Iets nieuws bedenken
Vragen
Wat zijn mogelijk nieuwe
diensten of producten
Type scenario’s
omgevingsscenario’s
Stap 4: scenario’s gebruiken
Conceptontwikkeling
en business model
Business model
Stap 4: scenario’s gebruiken
Visie-ontwikkeling
en routekaart
Geen visie?
Stap 4: scenario’s gebruiken
Doel
Visie-ontwikkeling
en routekaart
Visieontwikkeling
Vragen
Welke waarden vasthouden
of loslaten in de toekomst?
Type scenario’s
Doelscenario’s
Proces inhoud
Input
Scenario’s
Compositiescenario
Combinatie van
elementen van belang
Ongeordende meningen en
ongewogen ontwikkelingen
Clustering
Waarschijnlijk en
wenselijk toekomstbeeld
Richtinggevende
uitspraken & eisen
•
•
•
•
•
Afsluiting
[email protected]
www.futureconsult.nl