Transcript TAFEL HISTORIE NODIGT U UIT OP 11 FEBRUARI 2016 VOOR

TAFEL HISTORIE NODIGT U UIT OP 11 FEBRUARI 2016
VOOR EEN LEZING VAN SANDER WASSING
EPE, DE BEELDENSTORM EN ALVA'S RAAD VAN BEROERTEN (1566-1569)
Waarschijnlijk roept de Raad van Beroerten bij ons allen associaties op
met de geschiedenislessen gegeven door een meester die zo prachtig kon
vertellen.
Wat hebben we onthouden? Iets over Alva, een wrede Spaanse edelman, ook
weten we nog wel wat de vertellen over de Beeldenstorm, Filips II en
Willen van Oranje.
Sander Wassing frist ons geheugen en komt met nieuw feitenmateriaal. Wat
merkte men van de Beeldenstorm in onze regio? Het antwoord ligt bij de
historicus Sander Wassing.
We verwachten jullie vanaf 19.30.
met een hartelijke groet!
Sjaan Abbink, Ben Jonker, Tom Leurs, Henk Posthouwer
Hertog Alva
Sander Wassing
Epe, de Beeldenstorm en Alva’s Raad van Beroerten (1566-1569)
In de zomer van 1566 raakten de gemoederen overal in de Nederlanden
oververhit. De Beeldenstorm greep razendsnel om zich heen en het Spaanse
bewind in Brussel wankelde op haar grondvesten. Een antwoord van koning
Filips II kon niet uitblijven: hij stuurde zijn belangrijkste generaal,
de hertog van Alva met een leger om orde op zaken te stellen. Eenmaal
aangekomen in Brussel stelde Alva een speciale rechtbank samen om de
beeldenstormers op te sporen en te bestraffen: de Raad van Beroerten.
Lange tijd waren historici van mening dat de Beeldenstorm en de daaraan
verbonden onlusten aan Gelderland voorbij gingen: ‘…in Gelderland,
Overijssel, Friesland en Groningen ging alles veel kalmer toe’. In
recente studies is dit beeld op grondige wijze bijgesteld. In Elburg en
Harderwijk sloegen beeldenstormers keihard toe. In archiefstukken uit
het Algemeen Rijksarchief Brussel lezen we hoe het in de parochiekerk
van Elburg uit de hand liep na een preek van lekenprediker Jan Aertsz
Mandenmaker: ‘Dat als die mandemaecker in die broeren kercke predikte/
dat hy getuyghe inden kercke was/ und zoe die predicant onder anderen
begost toe blasphemieren op die beelden.’
In de kleinere steden als Epe en op het platte land van het hertogdom
Gelre leek het jaar 1566 rustig te zijn verlopen. Toch moet men ook hier
goed op de hoogte zijn geweest van de gebeurtenissen in de grotere,
Gelderse steden. Verschillende prominente beeldenstormers uit Elburg en
Harderwijk hadden bijvoorbeeld bezittingen in Epe. Wat heeft men in Epe
gemerkt van deze turbulente tijd? Hoe komt het dat de kerk in Epe een
beeldenstorm bespaard bleef? Tijdens de lezing wordt uitgebreid
stilgestaan bij deze en andere vragen.
Sander Wassing