Mandukyopanishat with Karika by Gaudapada
Download
Report
Transcript Mandukyopanishat with Karika by Gaudapada
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
.. Mandukyopanishat with
Karika by Gaudapada ..
sanskritdocuments.org
April 10, 2015
Document Information
Text title : maaNDuukyopanishhat.h kaarikaa
File name : kaarikaa.itx
Category : upaniShat
Location : doc_upanishhat
Author : gauDapaada
Language : Sanskrit
Subject : philosophy/hinduism/religion
Transliterated by : Anshuman Pandey pandey at umich.edu M. Giridhar, Kim
Poulsen (poulsen at dk-online.dk).
Proofread by : Aikya Param (aikya at ix.netcom.com), David Lyttle dhlyttle at
hotmail.com
Description-comments : four prakaraNas or treatises explaining the
Latest update : July 14, 2006. July 1, 2011
Send corrections to : [email protected]
Site access : http://sanskritdocuments.org
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका
॥
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
। सगाैडपादयकारकाथववेदयमाडू ाेपिनषत् ।
ॐ भं कणेभः णुयाम देवा
भं पयेमाभयजाः ।
थरै रैतुवांसतनूभयशेम देवहतं यदायुः ॥
भं नाे अप वातय मनः ॥
शातः शातः शातः ।
हरः ॐ । ॐ इयेतदरं इदꣳ सव तयाेपयायानं
भूतं भवद् भवयदित सवमाेार एव ।
यायत् िकालातीतं तदयाेार एव ॥ १॥
सवꣳ ेतद् ायमाा साेऽयमाा
चतपात् ॥ २॥
जागरतथानाे बहः सा एकाेनवंशितमुखः
थूल भुवैानरः थमः पादः ॥ ३॥
वथानाेऽतःः सा एकाेनवंशितमुखः
ववभुैजसाे तीयः पादः ॥ ४॥
य साे न कन कामं कामयते न कन वं पयित
तत् सषुम् । सषुथान एकभूतः ानघन
एवानदमयाे ानदभुक् चेताेमुखः ातृतीयः पादः ॥ ५॥
एष सवेरः एष सव एषाेऽतयायेष याेिनः
सवय भवाययाै ह भूतानाम् ॥ ६॥
अैते ाेका भवत
बहाे वभुवाे तःत तैजसः ।
1
ॐ
2
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
घनतथा ा एक एव िधा ृतः ॥ १॥
दणामुखे वाे मनयतत तैजसः ।
अाकाशे च द ाधा देहे यवथतः ॥ २॥
वाे ह थूलभुयं तैजसः ववभुक् ।
अानदभुक् तथा ाधा भाेगं िनबाेधत ॥ ३॥
थूलं तपयते वं ववं त तैजसम् ।
अानद तथा ां िधा तृिं िनबाेधत ॥ ४॥
िषु धामस याेयं भाेा य किततः ।
वेदैतदुभयं यत स भुानाे न लयते ॥ ५॥
भवः सवभावानां सतामित विनयः ।
सव जनयित ाणेताेंऽशूपुषः पृथक् ॥ ६॥
वभूितं सवं वये मयते सृचतकाः ।
वमायासपेित सृरयैवकपता ॥ ७॥
इछामां भाेः सृरित सृाै विनताः ।
कालासूितं भूतानां मयते कालचतकाः ॥ ८॥
भाेगाथ सृरयये डाथमित चापरे ।
देवयैष वभावाेऽयमाकामय का पृहा ॥ ९॥
नातःं न बहं नाेभयतःं
न ानघनं न ं नां ।
अमयवहायमामलणं
अचयमयपदेयमेकाययसारं
पाेपशमं शातं शवमैतं चतथ मयते
स अाा स वेयः ॥ ७॥
अैते ाेका भवत
िनवृेः सवदःु खानामीशानः भुरययः ।
अैतः सवभावानां देवतयाे वभुः ृतः ॥ १०॥
कायकारणबाै तावयेते वतैजसाै ।
ाः कारणबत ाै ताै तये न सयतः ॥ ११॥
नऽऽानं न परांैव न सयं नाप चानृतम् ।
ाः कन संवे तय तसवसदा ॥ १२॥
ैतयाहणं तयमुभयाेः ातययाेः ।
बीजिनायुतः ाः सा च तये न वते ॥ १३॥
विनायुतावााै ावविनया ।
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
न िनां नैव च वं तये पयत िनताः ॥ १४॥
अयथा गृतः वाे िना तवमजानतः ।
वपयासे तयाेः ीणे तरयं पदमते ॥ १५॥
अनादमायया साे यदा जीवः बुयते ।
अजमिनमवमैतं बुयते तदा ॥ १६॥
पाे यद वेत िनवतेत न संशयः ।
मायामामदं ैतमैतं परमाथतः ॥ १७॥
वकपाे विनवतेत कपताे यद केनचत् ।
उपदेशादयं वादाे ाते ैतं न वते ॥ १८॥
साेऽयमााऽयरमाेराेऽधमां पादा
माा माा पादा अकार उकाराे मकार इित ॥ ८॥
जागरतथानाे वैानराेऽकारः थमा
मााऽऽेरादमवाद् वाऽऽाेित ह वै सवान्
कामानाद भवित य एवं वेद ॥ ९॥
वथानतैजस उकाराे तीया मााेकषाद्
उभयवााेकषित ह वै ानसतितं समान भवित
नायावकुले भवित य एवं वेद ॥ १०॥
सषुथानः ााे मकारतृतीया माा मतेरपीतेवा
मनाेित ह वा इदꣳ सवमपीित भवित य एवं वेद ॥ ११॥
अैते ाेका भवत
वयावववायामादसामायमुकटम् ।
माासितपाै यादािसामायमेव च ॥ १९॥
तैजसयाेववान उकषाे यते फुटम् ।
माासितपाै यादुभयवं तथावधम् ॥ २०॥
मकारभावे ाय मानसामायमुकटम् ।
माासितपाै त लयसामायमेव च ॥ २१॥
िषु धामस युयं सामायं वे िनतः ।
स पूयः सवभूतानां वैव महामुिनः ॥ २२॥
अकाराे नयते वमुकाराप तैजसम् ।
मकार पुनः ां नामाे वते गितः ॥ २३॥
अमातथाेऽयवहायः पाेपशमः शवाेऽैत
एवमाेार अाैव संवशयानाऽऽानं य एवं वेद ॥ १२॥
3
4
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
अैते ाेका भवत
अाेारं पादशाे वापादा माा न संशयः ।
अाेारं पादशाे ावा न कदप चतयेत् ॥ २४॥
युीत णवे चेतः णवाे िनभयम् ।
णवे िनययुय न भयं वते चत् ॥ २५॥
णवाे परं णव परः ृतः ।
अपूवाेऽनतराेऽबााेऽनपरः णवाेऽययः ॥ २६॥
सवय णवाे ादमयमततथैव च ।
एवं ह णवं ावा यते तदनतरम् ॥ २७॥
णवं हीरं वासवय द संथतम् ।
सवयापनमाेारं मवा धीराे न शाेचित ॥ २८॥
अमााेऽनतमा ैतयाेपशमः शवः ।
अाेाराे वदताे येन स मुिननेतराे जनः ॥ २९॥
इित माडू ाेपिनषदथावकरणपरायांस
गाैडपादयकारकायांस थममागमकरणम् ॥ १॥
। ॐ तसत् ।
गाैडपादयकारकास वैतयायं दतीयं करणम् ।
। हरः ॐ ।
वैतयं सवभावानां व अामनीषणः ।
अतःथानाु भावानां संवृतवेन हेतना ॥ १॥
अदघवा कालय गवा देशा पयित ।
ितबु वै सवतदेशे न वते ॥ २॥
अभाव रथादनां ूयते यायपूवकम् ।
वैतयं तेन वै ां व अाः काशतम् ॥ ३॥
अतःथानाु भेदानां ताागरते ृतम् ।
यथा त तथा वे संवृतवेन भते ॥ ४॥
वजागरतथाने ेकमामनीषणः ।
भेदानां ह समवेन सेनैव हेतना ॥ ५॥
अादावते च यात वतमानेऽप तथा ॥
वतथैः सशाः सताेऽवतथा इव लताः ॥ ६॥
सयाेजनता तेषां वे वितपते ।
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
तादातववेन मयैव खल ते ृताः ॥ ७॥
अपूव थािनधमाे ह यथा वगिनवासनाम् ।
तायं ेते गवा यथैवेह सशतः ॥ ८॥
ववृावप वतेतसा कपतं वसत् ।
बहेताेगृहीतं स
ृ ं वैतयमेतयाेः ॥ ९॥
जा
ृ ावप वतेतसा कपतं वसत् ।
बहेताेगृहीतं सुं वैतयमेतयाेः ॥ १०॥
उभयाेरप वैतयं भेदानां थानयाेयद ।
क एताबुयते भेदान् काे वै तेषां वकपकः ॥ ११॥
कपययानाऽऽानमाा देवः वमायया
स एव बुयते भेदािनित वेदातिनयः ॥ १२॥
वकराेयपराावानते यवथतान् ।
िनयतां बह एवं कपयते भुः ॥ १३॥
चकाला ह येऽतत यकाला ये बहः ॥
कपता एव ते सवे वशेषाे नायहेतकः ॥ १४॥
अया एव येऽतत फुटा एव च ये बहः ।
कपता एव ते सवे वशेषवयातरे ॥ १५॥
जीवं कपयते पूव तताे भावापृथवधान् ।
बाानायाकांैव यथावतथाृितः ॥ १६॥
अिनता यथा रुरधकारे वकपता ।
सपधारादभभावैतदाा वकपतः ॥ १७॥
िनतायां यथा रां वकपाे विनवतते ।
रुरेवेित चाैतं तदाविनयः ॥ १८॥
ाणादभरनतै भावैरेतैवकपतः ।
मायैषा तय देवय यया साेहतः वयम् ॥ १९॥
ाण इित ाणवदाे भूतानीित च तदः ।
गुणा इित गुणवदतवानीित च तदः ॥ २०॥
पादा इित पादवदाे वषया इित तदः ।
लाेका इित लाेकवदाे देवा इित च तदः ॥ २१॥
वेदा इित वेदवदाे या इित च तदः ।
भाेेित च भाेृवदाे भाेयमित च तदः ॥ २२॥
सू इित सूवदः थूल इित च तदः ।
5
6
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
मूत इित मूतवदाेऽमूत इित च तदः ॥ २३॥
काल इित कालवदाे दश इित च तदः ।
वादा इित वादवदाे भुवनानीित तदः ॥ २४॥
मन इित मनाेवदाे बुरित च तदः ।
चमित चवदाे धमाधमाै च तदः ॥ २५॥
पवंशक इयेके षंश चापरे ।
एकिंशक इयारनत इित चापरे ॥ २६॥
लाेकाꣳाेकवदः ारामा इित तदः ।
ीपुंनपुंसकं लै ाः परापरमथापरे ॥ २७॥
सृरित सृवदाे लय इित च तदः ।
थितरित थितवदः सवे चेह त सवदा ॥ २८॥
यं भावं दशयेय तं भावं स त पयित ।
तं चावित स भूवाऽसाै तहः समुपैित तम् ॥ २९॥
एतैरेषाेऽपृथभावैः पृथगेवेित लतः ।
एवं याे वेद तवेन कपयेसाेऽवशतः ॥ ३०॥
वमाये यथा े गधवनगरं यथा ।
तथा वमदं ं वेदातेषु वचणैः ॥ ३१॥
न िनराेधाे न चाेपन बाे न च साधकः ।
न मुमुन वै मु इयेषा परमाथता ॥ ३२॥
भावैरसरे वायमयेन च कपतः ।
भावा अययेनैव तादयता शवा ॥ ३३॥
नाऽऽभावेन नानेदं न वेनाप कथन ।
न पृथापृथदित तववदाे वदुः ॥ ३४॥
वीतरागभयाेधैमुिनभवेदपारगैः ।
िनवकपाे यं ः पाेपशमाेऽयः ॥ ३५॥
तादेवं वदवैनमैते याेजयेृितम् ।
अैतं समनुाय जडवाेकमाचरे त् ॥ ३६॥
िनतितिननमकाराे िनःवधाकार एव च ।
चलाचलिनकेत यितयाछकाे भवेत् ॥ ३७॥
तवमायाकं ा तवं ा त बातः ।
तवीभूततदारामतवादयुताे भवेत् ॥ ३८॥
इित गाैडपादयकारकास वैतयां
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
तीयकरणम् ॥ २॥
ॐ ॥ उपासानाताे धमाे जाते ण वतते ।
ागुपेरजं सव तेनासाै कृपणः ृतः ॥ १॥
अताे वयायकापयमजाित समतां गतम् ।
यथा न जायते कायमानं समततः ॥ २॥
अाा ाकाशवीवैघटाकाशैरवाेदतः ।
घटादव सातैजातावेतदशनम् ॥ ३॥
घटादषु लनेषु घटाकाशादयाे यथा ।
अाकाशे सलयते तीवा इहाऽऽिन ॥ ४॥
यथैकघटाकाशे रजाेधूमादभयुते ।
न सवे सयुयते तीवाः सखादभः ॥ ५॥
पकायसमाया भते त त वै ।
अाकाशय न भेदाेऽत तीवेषु िनणयः ॥ ६॥
नाऽऽकाशय घटाकाशाे वकारावयवाै यथा ।
नैवाऽऽनः सदा जीवाे वकारावयवाै तथा ॥ ७॥
यथा भवित बालानां गगनं मलनं मलै ः ।
तथा भवयबुानामााऽप मलनाे मलै ः ॥ ८॥
मरणे सवे चैव गयागमनयाेरप ।
थताै सवशररे षु अाकाशेनावलणः ॥ ९॥
साताः ववसवे अामायावसजताः ।
अाधे सवसाये वा नाेपपह वते ॥ १०॥
रसादयाे ह ये काेशा यायातातैरयके ।
तेषामाा पराे जीवः खं यथा सकाशतः ॥ ११॥
याेयाेमधुाने परं काशतम् ।
पृथयामुदरे चैव यथाऽऽकाशः काशतः ॥ १२॥
जीवानाेरनयवमभेदेन शयते ।
नानावं िनते य तदेवं ह समसम् ॥ १३॥
जीवानाेः पृथं यागुपेः किततम् ।
भवयृ या गाैणं तुयवं ह न युयते ॥ १४॥
मृाेहवफुलाै सृया चाेदताऽयथा ।
उपायः साेऽवताराय नात भेदः कथन ॥ १५॥
7
8
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
अामावधा हीनमयमाेकृयः ।
उपासनाेपदेयं तदथमनुकपया ॥ १६॥
वसातयवथास ैितनाे िनता ठम् ।
परपरं वयते तैरयं न वयते ॥ १७॥
अैतं परमाथाे ह ैतं तेद उयते ।
तेषामुभयथा ैतं तेनायं न वयते ॥ १८॥
मायया भते ेतायथाऽजं कथन ।
तवताे भमाने ह मयताममृतं जेत् ॥ १९॥
अजातयैव भावय जाितमछत वादनः ।
अजाताे मृताे भावाे मयतां कथमेयित ॥ २०॥
न भवयमृतं मय न मयममृतं तथा ।
कृतेरयथाभावाे न कथवयित ॥ २१॥
वभावेनामृताे यय भावाे गछित मयताम् ।
कृतकेनामृततय कथं थायित िनलः ॥ २२॥
भूतताेऽभूतताे वाऽप सृयमाने समा ुितः ।
िनतं युयुं च यवित नेतरत् ॥ २३॥
नेह नानेित चाऽऽायादाे मायाभरयप ॥
अजायमानाे बधा मायया जायते त सः ॥ २४॥
सूतेरपवादा सवः ितषयते ।
काे वेनं जनयेदित कारणं ितषयते ॥ २५॥
स एष नेित नेतीित यायातं िनते यतः ।
सवमाभावेन हेतनाऽजं काशते ॥ २६॥
सताे ह मायया ज युयते न त तवतः ।
तवताे जायते यय जातं तय ह जायते ॥ २७॥
असताे मायया ज तवताे नैव युयते ।
वयापुाे न तवेन मायया वाऽप जायते ॥ २८॥
यथा वे याभासं पदते मायया मनः ।
तथा जायाभासं पदते मायया मनः ॥ २९॥
अयं च याभासं मनः वे न संशयः ।
अयं च याभासं तथा जा संशयः ॥ ३०॥
मनाेयमदं ैतं यकसचराचरम् ।
मनसाे मनीभावे ैतं नैवाेपलयते ॥ ३१॥
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
अासयानुबाेधेन न सपयते यदा ।
अमनतां तदा याित ााभावे तदहम् ॥ ३२॥
अकपकमजं ानं ेयाभं चते ।
ेयमजं िनयमजेनाजं वबुयते ॥ ३३॥
िनगृहीतय मनसाे िनवकपय धीमतः ।
चारः स त वेयः सषुेऽयाे न तसमः ॥ ३४॥
लयते ह सषुे तगृहीतं न लयते ।
तदेव िनभयं ानालाेकं समततः ॥ ३५॥
अजमिनमवमनामकमपकम् ।
सकृभातं सवं नाेपचारः कथन ॥ ३६॥
सवाभलापवगतः सवचतासमुथतः ।
सशातः सकृाेितः समाधरचलाेऽभयः ॥ ३७॥
हाे न त नाेसता य न वते ।
अासंथं तदा ानमजाित समतां गतम् ॥ ३८॥
अपशयाेगाे वै नाम दुदशः सवयाेगभः ।
याेगनाे बयित ादभये भयदशनः ॥ ३९॥
मनसाे िनहायमभयं सवयाेगनाम् ।
दुःखयः बाेधायया शातरे व च ॥ ४०॥
उसेक उदधेयकुशाेणैकबदुना ।
मनसाे िनहतवेदपरखेदतः ॥ ४१॥
उपायेन िनगृयां कामभाेगयाेः ।
ससं लये चैव यथा कामाे लयतथा ॥ ४२॥
दुःखं सवमनुृय कामभाेगावतयेत् ।
अजं सवमनुृय जातं नैव त पयित ॥ ४३॥
लये सबाेधयें वं शमयेपुनः ।
सकषायं वजानीयासमां न चालयेत् ॥ ४४॥
नाऽऽवादयेसखं त िनःसः या भवेत् ।
िनलं िनरमेक कुयायतः ॥ ४५॥
यदा न लयते चं न च वयते पुनः ।
अिननमनाभासं िनपं तदा ॥ ४६॥
वथं शातं सिनवाणमकयं सखमुमम् ।
अजमजेन ेयेन सवं परचते ॥ ४७॥
9
10
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
न कायते जीवः सवाेऽय न वते ।
एतदुमं सयं य क जायते ॥ ४८॥
इित गाैडपादयकारकायामैतायं तृतीयं
करणम् ॥ ३॥ ॐ तसत् ॥
ानेनाऽऽकाशकपेन धमायाे गगनाेपमान् ।
ेयाभेन सबुतं वदे पदां वरम् ॥ १॥
अपशयाेगाे वै नाम सवसवसखाे हतः ।
अववादाेऽव देशततं नमायम् ॥ २॥
भूतय जाितमछत वादनः केचदेव ह ।
अभूतयापरे धीरा ववदतः परपरम् ॥ ३॥
भूतं न जायते कदभूतं नैव जायते ।
ववदताे या ेवमजाितं यापयत ते ॥ ४॥
यायमानामजाितं तैरनुमाेदामहे वयम् ।
ववदामाे न तैः साधमववादं िनबाेधत ॥ ५॥
अजातयैव धमय जाितमछत वादनः ।
अजाताे मृताे धमाे मयतां कथमेयित ॥ ६॥
न भवयमृतं मय न मयममृतं तथा ।
कृतेरयथाभावाे न कथवयित ॥ ७॥
वभावेनामृताे यय धमाे गछित मयताम् ।
कृतकेनामृततय कथं थायित िनलः ॥ ८॥
सांसक वाभावक सहजा अकृता च या ।
कृितः सेित वेया वभावं न जहाित या ॥ ९॥
जरामरणिनमुाः सवे धमाः वभावतः ।
जरामरणमछतवते तनीषया ॥ १०॥
कारणं यय वै काय कारणं तय जायते ।
जायमानं कथमजं भं िनयं कथं च तत् ॥ ११॥
कारणानयवमतः कायमजं यद ।
जायमाना वै कायाकारणं ते कथं वम् ॥ १२॥
अजाै जायते यय ाततय नात वै ।
जाता जायमानय न यवथा सयते ॥ १३॥
हेताेरादः फलं येषामादहेतः फलय च ।
हेताेः फलय चानादः कथं तैपवयते ॥ १४॥
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
हेताेरादः फलं येषामादहेतः फलय च ।
तथा ज भवेेषां पुा पतयथा ॥ १५॥
सवे हेतफलयाेरेषतयः मवया ।
युगपसवे यादसबधाे वषाणवत् ॥ १६॥
फलादुपमानः स ते हेतः सयित ।
असः कथं हेतः फलमुपादययित ॥ १७॥
यद हेताेः फलासः फलस हेततः ।
कतरपूविनपं यय सरपेया ॥ १८॥
अशरपरानं मकाेपाेऽथ वा पुनः ।
एवं ह सवथा बुैरजाितः परदपता ॥ १९॥
बीजाुरायाे ातः सदा सायसमाे ह सः ।
न ह सायसमाे हेतः साै सायय युयते ॥ २०॥
पूवापरापरानमजातेः परदपकम् ।
जायमाना वै धमाकथं पूव न गृते ॥ २१॥
वताे वा परताे वाऽप न कत जायते ।
सदससदसाऽप न कत जायते ॥ २२॥
हेतन जायतेऽनादेः फलं चाप वभावतः ।
अादन वते यय तय ादन वते ॥ २३॥
ेः सिनमवमयथा यनाशतः ।
सेशयाेपलधे परतातता मता ॥ २४॥
ेः सिनमवमयते युदशनात् ।
िनमयािनमवमयते भूतदशनात् ॥ २५॥
चं न संपृशयथ नाथाभासं तथैव च ।
अभूताे ह यताथाे नाथाभासततः पृथक् ॥ २६॥
िनमं न सदा चं संपृशयवस िषु ।
अिनमाे वपयासः कथं तय भवयित ॥ २७॥
ता जायते चं चयं न जायते ।
तय पयत ये जाितं खे वै पयत ते पदम् ॥ २८॥
अजातं जायते यादजाितः कृितततः ।
कृतेरयथाभावाे न कथवयित ॥ २९॥
अनादेरतववं च संसारय न सेयित ।
11
12
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
अनतता चाऽऽदमताे माेय न भवयित ॥ ३०॥
अादावते च यात वतमानेऽप तथा ।
वतथैः सशाः सताेऽवतथा इव लताः ॥ ३१॥
सयाेजनता तेषां वे वितपते ।
तादातववेन मयैव खल ते ृताः ॥ ३२॥
सवे धमा ृषा वे काययातिनदशनात् ।
संवृतेऽदेशे वै भूतानां दशनं कुतः ॥ ३३॥
न युं दशनं गवा कालयािनयमाताै ।
ितबु वै सवतदेशे न वते ॥ ३४॥
माैः सह संमय सबुाे न पते ।
गृहीतं चाप यकितबुाे न पयित ॥ ३५॥
वे चावतकः कायः पृथगयय दशनात् ।
यथा कायतथा सव चयमवतकम् ॥ ३६॥
हणाागरतवेतः व इयते ।
तेतवाु तयैव सागरतमयते ॥ ३७॥
उपादयासवादजं सवमुदातम् ।
न च भूतादभूतय सवाेऽत कथन ॥ ३८॥
असागरते ा वे पयित तयः ।
असवेऽप ा च ितबुाे न पयित ॥ ३९॥
नायसेतकमससदसेतकं तथा ।
स सेतकं नात सेतकमसकुतः ॥ ४०॥
वपयासाथा जादचयाूतवपृशेत् ।
तथा वे वपयासात् धमातैव पयित ॥ ४१॥
उपलासमाचारादतवतववादनाम् ।
जाितत देशता बुैः अजातेसतां सदा ॥ ४२॥
अजातेसतां तेषामुपलायत ये ।
जाितदाेषा न सेयत दाेषाेऽयपाे भवयित ॥ ४३॥
उपलासमाचाराायाहती यथाेयते ।
उपलासमाचारादत वत तथाेयते ॥ ४४॥
जायाभासं चलाभासं ववाभासं तथैव च ।
अजाचलमवतवं वानं शातमयम् ॥ ४५॥
एवं न जायते चमेवधमा अजाः ृताः ।
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
एवमेव वजानताे न पतत वपयते ॥ ४६॥
ऋजुवादकाभासमलातपदतं यथा ।
हणाहकाभासं वानपदतं तथा ॥ ४७॥
अपदमानमलातमनाभासमजं यथा ।
अपदमानं वानमनाभासमजं तथा ॥ ४८॥
अलाते पदमाने वै नाऽऽभासा अयताेभुवः ।
न तताेऽय िनपदाालातं वशत ते ॥ ४९॥
न िनगता अलाताे यवाभावयाेगतः ।
वानेऽप तथैव युराभासयावशेशतः ॥ ५०॥
वाने पदमाने वै नाऽऽभासा अयताेभुवः ।
न तताेऽय िनपदा वानं वशत ते ॥ ५१॥
न िनगताते वानायवाभावयाेगतः ।
कायकारणताभावाताेऽचयाः सदैव ते ॥ ५२॥
यं यय हेतः यादयदयय चैव ह ।
यवमयभावाे वा धमाणां नाेपपते ॥ ५३॥
एवं न चजा धमां वाऽप न धमजम् ।
एवं हेतफलाजाितं वशत मनीषणः ॥ ५४॥
यावेतफलावेशतावेतफलाेवः ।
ीणे हेतफलावेशे नात हेतफलाेवः ॥ ५५॥
यावेतफलावेशः संसारतावदायतः ।
ीणे हेतफलावेशे संसारं न पते ॥ ५६॥
संवृया जायते सव शातं नात तेन वै ।
सावेन जं सवमुछे दतेन नात वै ॥ ५७॥
धमा य इित जायते जायते ते न तवतः ।
ज मायाेपमं तेषां सा च माया न वते ॥ ५८॥
यथा मायामयाजाायते तयाेऽुरः ।
नासाै िनयाे न चाेेद तमेषु याेजना ॥ ५९॥
नाजेषु सवधमेषु शाताशाताभधा ।
य वणा न वतते ववेकत नाेयते ॥ ६०॥
यथा वे याभासं चं चलित मायया ।
तथा जायाभासं चं चलित मायया ॥ ६१॥
अयं च याभासं चं वे न संशयः ।
13
14
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
अयं च याभासं तथा जा संशयं ॥ ६२॥
वचरवे द वै दशस थतान् ।
अडजावेदजावाऽप जीवापयित यासदा ॥ ६३॥
वियाते न वते ततः पृथक् ।
तथा तृ यमेवेदं विमयते ॥ ६४॥
चरागरते जा वै दशस थतान् ।
अडजावेदजावाऽप जीवापयित यासदा ॥ ६५॥
जातेणीयाते न वते ततः पृथक् ।
तथा तृ यमेवेदं जातमयते ॥ ६६॥
उभे याेयये ते कं तदतीित नाेयते ।
लणाशूयमुभयं ततेनैव गृते ॥ ६७॥
यथा वमयाे जीवाे जायते यतेऽप च ।
तथा जीवा अमी सवे भवत न भवत च ॥ ६८॥
यथा मायामयाे जीवाे जायते यतेऽप च ।
तथा जीवा अमी सवे भवत न भवत च ॥ ६९॥
यथा िनमतकाे जीवाे जायते यतेऽप वा ।
तथा जीवा अमी सवे भवत न भवत च ॥ ७०॥
न कायते जीवः सवाेऽय न वते ।
एतदुमं सयं य क जायते ॥ ७१॥
चपदतमेवेदं ााहकवयम् ।
चं िनवषयं िनयमसं तेन किततम् ॥ ७२॥
याेऽत कपतसंवृया परमाथेन नायसाै ।
परताभसंवृया याात परमाथतः ॥ ७३॥
अजः कपतसंवृया परमाथेन नायजः ।
परताभिनपया संवृया जायते त सः ॥ ७४॥
अभूताभिनवेशाेऽत यं त न वते ।
याभावं स बुैव िनिनमाे न जायते ॥ ७५॥
यदा न लभते हेतूनुमाधममयमान् ।
तदा न जायते चं हेवभावे फलं कुतः ॥ ७६॥
अिनमय चय याऽनुपः समाऽया ।
अजातयैव सवय चयं ह ततः ॥ ७७॥
बुाऽिनमतां सयां हेतं पृथगनावन् ।
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
वीतशाेकं तथा काममभयं पदमते ॥ ७८॥
अभूताभिनवेशा सशे तवतते ।
ववभावं स बुैव िनःसं विनवतते ॥ ७९॥
िनवृयावृय िनला ह तदा थितः ।
वषयः स ह बुानां तसायमजमयम् ॥ ८०॥
अजमिनमवं भातं भवित वयम् ।
सकृभाताे ेवैष धमाे धातवभावतः ॥ ८१॥
सखमायते िनयं दुःखं वयते सदा ।
यय कय च धमय हेण भगवानसाै ॥ ८२॥
अत नायत नातीित नात नातीित वा पुनः ।
चलथराेभयाभावैरावृणाेयेव बालशः ॥ ८३॥
काेटत एतात हैयासां सदाऽऽवृतः ।
भगवानाभरपृाे येन ः स सवक् ॥ ८४॥
ाय सवतां कृां ायं पदमयम् ।
अनापादमयातं कमतः परमीहते ॥ ८५॥
वाणां वनयाे ेष शमः ाकृत उयते ।
दमः कृितदातवादेवं वाशमं जेत् ॥ ८६॥
सवत साेपलं च यं लाैककमयते ।
अवत साेपलं च शं लाैककमयते ॥ ८७॥
अववनुपलं च लाेकाेरमित ृतम् ।
ानं ेयं च वेयं सदा बुैः किततम् ॥ ८८॥
ाने च िवधे ेये मेण वदते वयम् ।
सवता ह सव भवतीह महाधयः ॥ ८९॥
हेयेयायपाािन वेयाययाणतः ।
तेषामय वेयादुपलषु ृतः ॥ ९०॥
कृयाऽऽकाशवेयाः सवे धमा अनादयः ।
वते न ह नानावं तेषां चन कन ॥ ९१॥
अादबुाः कृयैव सवे धमाः सिनताः ।
ययैवं भवित ातः साेऽमृतवाय कपते ॥ ९२॥
अादशाता नुपाः कृयैव सिनवृताः ।
सवे धमाः समाभा अजं सायं वशारदम् ॥ ९३॥
वैशारं त वै नात भेदे वचरतां सदा ।
15
16
॥ माडू ाेपिनषत् सहत कारका ॥
भेदिनाः पृथवादाताे कृपणाः ृताः ॥ ९४॥
अजे साये त ये केचवयत सिनताः ।
ते ह लाेके महाानात लाेकाे न गाहते ॥ ९५॥
अजेवजमसातं धमेषु ानमयते ।
यताे न मते ानमसं तेन किततम् ॥ ९६॥
अणुमाेऽप वैधमे जायमानेऽवपतः ।
असता सदा नात कमुताऽऽवरणयुितः ॥ ९७॥
अलधावरणाः सवे धमाः कृितिनमलाः ।
अादाै बुातथा मुा बुयत इित नायकाः ॥ ९८॥
मते न ह बुय ानं धमेषु तायनः ।
सवे धमातथा ानं नैत
ु ेन भाषतम् ॥ ९९॥
दुदशमितगीरमजं सायं वशारदम् ।
बुा पदमनानावं नमकुमाे यथाबलम् ॥ १००॥
॥ इित गाैडपादाचयकृता माडू ाेपिनषकारकाः सपूणाः॥
॥ ॐ तसत्॥
Transliterated by : Anshuman Pandey (pandey at umich.edu),
M. Giridhar ([email protected]),
Kim Poulsen ([email protected]).
Proofread by Aikya Param ([email protected]),
David Lyttle [email protected]
This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study and
research. The file is not to be copied or reposted for promotion of any
website or individuals or for commercial purpose without permission.
Please help to maintain respect for volunteer spirit.
.. Mandukyopanishat with Karika by Gaudapada ..
was typeset on April 10, 2015
Please send corrections to [email protected]