Intensief ambulant programma (drie maanden)

Voor wie?

Als de angststoornis met poliklinische hulp onvoldoende verbetert, is er de mogelijkheid om intensiever aan de slag te gaan in de deeltijdbehandeling. Het doel van de deeltijdbehandeling is verbetering van het functioneren, met vermindering van klachten.

Wat?

Alle angststoornissen hebben met elkaar gemeen dat de angst vaker en heftiger beleefd wordt en het leven meer verstoort dan bij mensen zonder een angststoornis. Mensen met een angststoornis gaan hun gedrag aanpassen om zo controle over deze ervaringen te krijgen: ze gaan situaties vermijden. Maar juist het aanpassen aan de angst brengt vaak een verergering van de angst met zich mee en heeft daarnaast andere negatieve gevolgen. De angst lijkt het leven van de persoon dan helemaal te beheersen. In de deeltijdbehandeling ligt de focus op:  beter begrijpen van je emoties;  herkennen: wat doe je zelf dat de angst verergert;  actie: blootstellen aan je emoties, het verdragen van je emoties. Vaak hebben mensen meer dan één angststoornis en ons behandelprogramma is ontwikkeld om de basis van deze angsten aan te pakken: het omgaan met nare emoties. Onze deeltijdbehandeling is gebaseerd op het ‘unified treatment’ model van D. Barlow 1 .

Hoe?

Je gaat deelnemen aan dit programma omdat je een angststoornis hebt die met ambulante hulp niet voldoende verbetert. Je moet dus intensiever en anders aan de slag. Onze deeltijdbehandeling biedt volop mogelijkheden om je gedrag te veranderen, je denkwijze en opvattingen onder de loep te nemen, en anders om te gaan met emoties en lichamelijke signalen dan je tot nu toe gewend bent. Het doel van de behandeling is verbetering van het functioneren, met vermindering van klachten. Centraal in het model van de deeltijdbehandeling staat het (niet kunnen) omgaan met negatieve emoties, onder andere angst, spanning, onrust, verdriet en boosheid. Soms geldt dit ook voor positieve gevoelens zoals blijheid of enthousiasme. Bij angstklachten worden de negatieve emoties meestal weggedrukt of vermeden. Dit levert tijdelijk rust op en vermindering van de gevoelens, maar op langere termijn krijg je ze steeds vaker en heviger terug. De manieren om emoties weg te krijgen, omdat ze er niet mogen zijn of niet te verdragen zijn, leiden juist tot een verstoorde manier van omgaan met emoties. Wat je (weer) moet leren is om minder bang te 1 David H. Barlow: Unified Protocol for Transdiagnostic Treatment of Emotional Disorders. Oxford University Press, 2011

worden voor je emoties en lichamelijke gewaarwording. En om weer de dingen te doen die voor jou belangrijk zijn, ongeacht wat je ervaart aan (lichamelijke) gevoelens. In de deeltijdbehandeling ga je aan de slag om je angstklachten te overwinnen en een betekenisvol leven op te bouwen, in plaats van emoties te onderdrukken of te vermijden en weg te kruipen voor je angsten. Je leert niet meer alles onder controle te houden, maar loslaten en weer regie te nemen over je eigen leven. Wanneer je hier actief mee aan de slag gaat, zul je merken dat emoties blijven maar veel hanteerbaarder worden. De deeltijdbehandeling vindt plaats op drie dagen per week en duurt vier maanden. Je weet dus van tevoren wanneer de einddatum is van je behandeling. De groepsgrootte ligt tussen de 8 en 10 personen.

Vóór de behandeling

Voor je start met de deeltijdbehandeling kom je drie keer in een voorbereidingsgroep, waarin je doelen concreet worden gemaakt en informatie wordt gegeven over de werkwijze, zodat je meteen goed van start kunt gaan. Zonder deze voorbereiding kun je niet starten met de behandeling. Er zijn twee groepen voor de deeltijdbehandeling: een open groep en een gesloten groep. In de open groep stromen maandelijks nieuwe deelnemers in. Het programma start om 9.00 uur en duurt tot ca. 16.00 uur. In de gesloten groep werk je vier maanden samen met dezelfde groep. Dit programma start om 10.30 en duurt tot ca. 16.00 uur. Naast het volgen van de groepen heb je een eigen behandelaar waar je individuele gesprekken mee hebt, wekelijks een half uur. We verwachten dat je de afgesproken dagen komt en dat je actief deelneemt. Je kunt veel van elkaar leren, en door elkaar opbouwende kritiek te geven en ervaringen te delen, ontstaat er een goed werkklimaat waarin je optimaal kunt profiteren van de geboden behandeling.

De verschillende groepen

Scherpstelgroep

In deze groep onderzoek je hoe je klacht in elkaar zit. Je krijgt uitleg over angstklachten: hoe komen ze tot stand, waarom blijven ze zo hardnekkig aanwezig en wat kun je doen om ze te verminderen. Iedere twee weken ben je aan de beurt om je voortgang te evalueren en je klachten te onderzoeken. Dit doe je door van tevoren de evaluatielijst in te vullen en een flap te maken met daarop je doelen, je vorderingen en wat voor oefeningen je aankomende week gaat doen. Het doel van deze groep is om jouw behandeling scherper en effectiever te maken. We kijken naar:  Welke situaties roepen angst op en worden vermeden of met grote angst doorstaan?  Je onderzoekt (subtiel) vermijdingsgedrag en ‘emotiegestuurd’ gedrag om vervolgens een plan te maken hoe je dit gaat doorbreken. Welke gedachtengang zit er achter het vermijdingsgedrag? Wat zijn je opvattingen over de emoties en/of over de vermeden situaties?

Exposuregroep

Het hart van de behandeling is de exposure: iedere dag is er een exposuregroep waarin je oefeningen doet om je vermijdingsgedrag te doorbreken. Hier leer je nare emoties te doorstaan. Zelfstandig en zo nodig met hulp leer je om die dingen weer te doen die je lang uit de weg bent gegaan. Je hebt je eigen oefenlijst met oefeningen die je gaan helpen om je doelen te bereiken.

Huiswerkgroep

In de huiswerkgroep zet je je oefeningen voor de hele week uit, zodat je een overzicht hebt. Iedere week kan ingegaan worden op problemen in de uitvoering van de exposure.

Cognitieve therapie

In deze groep ga je jouw manier van redeneren onder de loep nemen. Hoogstwaarschijnlijk overschat je de waarschijnlijkheid dat een nare gebeurtenis optreedten overschat je bovendien de gevolgen die dat zal hebben. En grote kans dat je jouw eigen mogelijkheden om daar invloed op uit te oefenen, onderschat. Kortom: er is een grote kans dat je overdrijft, dat je catastrofes voorziet waar anderen die niet zien, en dat je je eigen kwaliteiten onderschat (negatief zelfbeeld). Verander in deze groep je manier van denken over emoties en gebeurtenissen. Door minder te denken in rampen of door minder belang te hechten aan gevoelens van angst, wordt het makkelijker om je (vermijdings)gedrag te veranderen. Deze groep helpt je om de weg vrij te maken voor het oefenen van nieuw gedrag.

Motivatiegroep

In de motivatiegroep staat het ontwikkelen van persoonlijke waarden en het vergroten van je motivatie voor verandering centraal. Dit doen we middels groepsgesprekken en diverse oefeningen op de volgende gebieden:  Motivatie: Waar doe ik het voor? Wil ik mijn gedrag veranderen? Als ik het moeilijk heb, zet ik dan wel of niet door? Wat zijn de voordelen van verandering en wat de nadelen?   Persoonlijke waarden: Sta stil bij jouw persoonlijke waarden en help elkaar te ontdekken wat je wilt bereiken en door te zetten. Hulpbronnen: welke mogelijkheden heb je al in huis om met emoties om te gaan, welke succeservaringen heb je al?  Psycho-educatie: Elke angststoornis heeft zijn eigen dynamiek. Welke belemmeringen ervaar je op bovenstaande gebieden door je angststoornis? Wat weet je eigenlijk over je angststoornis?

Psychomotore therapie (PMT)/Aandachttraining

Bewegen, contact maken met je lijf en met wat je voelt in dat lijf is voor nogal wat mensen een beangstigende bezigheid. Wellicht ben jij ook bang geworden voor de sensaties in je lijf, en geneigd deze uit de weg te gaan. Bij PMT ga je in de groep aan de slag met je lichaam en je bewegingsgedrag en word je je bewust van wat zich

daarin afspeelt. Je leert omgaan met nare gevoelens zonder allerlei vermijdingstactieken in te zetten. Aandachtsgerichte oefeningen kunnen je daarbij helpen. Je oefent met je aandacht in het hier en nu te blijven, waardoor er ruimte ontstaat om te oefenen met nieuw gedrag.

Acceptatiegroep

Het doel in deze groep is om handvatten te krijgen om te stoppen met strijden tegen ongewenste gedachten en gevoelens, omdat juist de strijd je leven is gaan beheersen. In plaats daarvan richt je je blik op wat voor jou belangrijk is in het leven, en zet je concrete stappen in de door jou gewenste richting. Daarbij leer je stap voor stap hoe je negatieve emoties kunt verdragen.

Individuele gesprekken

Eenmaal per week heb je een individueel gesprek met jouw behandelaar.

Consult bij de psychiater

Bij start van de deeltijd krijg je ook een gesprek met de psychiater waarin gekeken wordt naar het gebruik van medicatie.

Meer informatie

Coördinator van de deeltijdbehandeling is Roeland Tammes. Informatievragen, aan- en afmeldingen graag bij de coördinator van DT3 via (024) 820 08 47, op donderdag tussen 11.00 en 12.30 uur. Ben je nog niet bij Overwaal ingeschreven, dan krijg je eerst een algemene intake.