Transcript Çevre kirliliği

KİRLİLİK
KİRLİLİK NEDİR?
• Çevre kirliliği, çevrenin doğal olmayan bir şekilde insan
eliyle bozulmasıdır. Bu ekosistemi bozma eylemleri;
kirlenme şeklinde tabir edilir.
KİRLİLİK TÜRLERİ
• Su Kirliliği
• Toprak Kirliliği
• Hava Kirliliği
• Gürültü Kirliliği
SU KİRLİLİĞİ
• Su kaynağının kimyasal, fiziksel, bakteriyolojik,
radyoaktif ve ekolojik özelliklerinin olumsuz yönde
değişmesi şeklinde gözlenen ve doğrudan veya
dolaylı yoldan biyolojik kaynaklarda, insan
sağlığında, balıkçılıkta, su kalitesinde ve suyun
diğer amaçlarla kullanılmasında engelleyici
bozulmalar yaratacak madde veya enerji
atıklarının boşaltılması olarak tanımlanabilir.
SU KİRLİLİĞİ
NEDENLERİ
Evsel nitelikli kirlenme (fekal ve
organik atıklar)
Endüstriyel nitelikli kirlenme
(kimyasal, radyoaktif atıklar)
Tarımsal nedenli kirlenme (pestisid
ve kimyasal gübrenin aşırı
kullanımı)
SU KİRLİLİĞİNE
ETKİ EDEN UNSURLAR
• Fekal atıklar,
• Organik atıklar,
• Kimyasal Atıklar,
• Aşırı üretim artışına neden olan besin maddelerinin,
alıcı ortamın dengesini bozacak şekilde aşırı
boşaltımı,
• Atık ısı,
SU KİRLİLİĞİNE
ETKİ EDEN UNSURLAR
• Radyoaktif atıklar,
• Deniz dibinden taranan malzeme, çamur, çöp ve
hafriyat artıklarının ve benzeri atıkların boşaltımı,
• Gemilerden kaynaklanan petrol türevli katı ve sıvı
atıklar (sintine suyu, kirli balast, slaç, slop, yağ ve
benzeri atıklar),
• Kimyasal gübreler
SU KİRLİLİĞİNE
ETKİ EDEN UNSURLAR
• Yukarıda sayılanların dışında kalan kimyasal
maddeler gerçekte sanayinin çevre üzerindeki
olumsuz rolü belki diğer tüm faktörlerden çok
daha fazladır.
• Özellikle Türkiye’de sanayi kuruluşlarının sıvı
atıkları ile su kirliliğine ve yine su kirliliğine bağlı
toprak ve bitki örtüsü üzerinde aşırı kirlenmelere
neden olduğu ve hızlı bir şekilde doğa tahribine
yol açtığı bilinmektedir.
SU KALİTESİ
NEDEN BOZULUYOR?
Yeterli veya hiç arıtması olmayan yerleşim yerleri ve endüstriler
Tarım alanlarının tarım dışı amaçla kullanımı
Zirai amaçlı kullanılan gübre ve pestisitler
Çöp alanları
Yol yapımı
Ormansızlaşma
Çözüm
Kirliliğin
kaynağında
önlenmesidir
ATIKSU ARTIMA
• Artık Türkiye bir su zengini değil, tam tersine su
fakiri sınıflandırmasına doğru ilerlemektedir.
• Özellikle endüstriyel ve evsel atıksuların
yeterince arıtılmadan alıcı ortamlara verilmesi
sonucunda, zaten az olan tatlı su kaynaklarımız
kirlenmekte ve kullanılamaz hale gelmektedir.
ATIKSU ARTIMA
• Kirlenmiş olan sular veya denizler gibi
alternatif su kaynakları, çeşitli işlemler
sonrası kullanılabilir hale getirilebilir.
• Atıksular bir arıtma ünitesinden geçirildikten
sonra ileri arıtmadan geçirilerek yeniden
kullanılabilmektedir.
ATIKSU ARTIMA
• Çevreyi koruma amaçlı yapılan çalışmalar
sonucunda son yıllarda kanalizasyon şebekesi ve
atıksu arıtma tesisi ile hizmet verilen belediye
sayısında ve nüfusta önemli artış olmuştur.
• Atıksu arıtma tesisi ile hizmet verilen nüfusun ise
toplam belediye nüfusuna oranı 2012 yılı sonu
itibariyle %72’ye ulaşmış olup, 2017 yılında %
85’e ulaşması hedeflenmektedir.
ATIKSU ARTIMA
Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı
Atıksuların
kontrolü
Atıksuların
bertarafı
Atıksu kaynaklı
kirliliğin
önlenmesi
ATIKSU ARTIMA
• Bakanlığımız, atıksu sorunlarının çözümü için yalnızca
mevzuat bazında çalışmalar yapmamakta; aynı zamanda
farklı sanayi sektörleriyle zaman zaman bir araya gelerek
atıksu kaynaklı sorunlara ortak akıl ürünü çözümler
getirmeye çalışmaktadır.
• Bu çerçevede ilk günden bu yana sanayicilerle bir araya
gelinmekte ve hem çevresel gereklilikleri kollayan hem
de ekonomik kalkınmaya engel teşkil etmeyen
çözümler bulunmaktadır.
TOPRAK KİRLİLİĞİ
• En önemli doğal kaynaklardan birisi olan toprağın
tarım dışı amaçlarla kullanılması, ağır metallerle
kirlenmesine ve erozyon sonucu oluşan etkilerle
kayıplara uğramasına ve veriminin düşmesine yol
açmaktadır.
• Kaybedilen toprakların yeniden kazanılması çok
zordur. 1 cm. kalınlıkta ki toprak ancak birkaç
yüzyılda oluşabilmektedir.
TOPRAK KİRLİLİĞİ
TOPRAK KİRLİLİĞİ
Toprak
Kirliliği
Su
Kirliliği
Hava
Kirliliği
TOPRAK KİRLİLİĞİNE
ETKİ EDEN UNSURLAR
Tarımsal
mücadele
ilaçları
Döküntü
ve
sızıntılar
Doğal
afetler
Sanayi
atıkları
Gübreler
Egzoz
gazları
Çöpler
Kanalizasyon
HAVA KİRLİLİĞİ
ULAŞIM
ISINMA
SANAYİ
HAVA KİRLİLİĞİ
ISINMA KAYNAKLI
HAVA KİRLİLİĞİ
• Ülkemizde özellikle kış mevsiminde bazı şehir
merkezlerinde meteorolojik şartlara da bağlı olarak hava
kirliliği görülmektedir.
• Kış aylarında ısınmadan kaynaklanan hava kirliliğinin
temel sebepleri; düşük vasıflı yakıtların iyileştirilme
işlemine tabi tutulmadan kullanılması, yanlış yakma
tekniklerinin uygulanması ve kullanılan yakma
sistemlerinin işletme bakımlarının düzenli olarak
yapılmaması seklinde sıralanabilir.
ISINMA İÇİN YAKIT ALIRKEN;
• Kömür satın alırken, Bakanlık birimlerinden
alınmış izini olup olmadığının sorgulanması,
• Kalorifik değeri yüksek ve kükürt, kül, uçucu
bileşik oranı düşük yakıtların tercih edilmesi,
• Kalorifer kazanlarının ateşçi eğitimi almış kişiler
tarafından usulüne uygun yakılmasının
sağlanması,
ISINMA İÇİN YAKIT ALIRKEN;
• Yakılması yasak olan petrol koku, mineral yağ, araba
plastiği parçaları, lastik, tezek, katı atıklar ve tekstil
artıkları, kablolar, ıslak odun, boyalı odun, plastikler, ev
eşyaları ve yemek atıkları gibi evsel atıklar, özel atıklar,
tıbbi atıklar, asfalt ve asfalt ürünleri, boya ve boya ürünleri
ile fuel-oil kapları vb. maddelerin ısınma amacıyla
sobalarda yakılmaması,
• Doğal kullanımı olan yerlerde kömür ve fuel-oile göre
daha nispeten daha temiz olan bu yakıtın kullanımının
tercih edilmesi,
ULAŞIM KAYNAKLI
HAVA KİRLİLİĞİ
• Şehir merkezlerinde oluşan hava kirliliğinin en
önemli kaynaklarından biride araçların
egzozlarından çıkan kirletici gazlardır.
• Trafik yoğunluğu ve araçların dur kalk faaliyeti ile
daha da artan ve çıkış yeri olan araç egzozlarının
insan solunumuna en yakın mesafede olmasıyla
etkisi en çok hissedilen hava kirliliği kaynağını
oluşturmaktadır.
ULAŞIM KAYNAKLI
HAVA KİRLİLİĞİ
• Araç kullanıcıların, araçlarının düzenli bakımını yaptırmalı,
kaliteli yakıt dışında başka bir yakıt kullanmamalı (10
numara yağ olarak tanımlanan kullanılmış motor yağları)
ve egzoz gazı emisyon ölçümlerini takip ederek düzenli
olarak yaptırmalıdır.
• Toplu taşıma araçları kullanmak, yakın mesafelerde
yürüyerek veya bisiklet kullanımı ile de ulaşım kaynaklı
hava kirliliğini azaltılmasına katkı sağlanabilir.
İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNE
OLAN ETKİLER
• Hava kirliliği; atmosferde toz, duman, gaz, su buharı
şeklindeki kirleticilerin, insan ve diğer canlılara zarar
verecek düzeye erişmesidir.
• Yapılan klinik çalışmalarda kirleticilerin solunum yolu
hastalıklarını artırdığı tespit edilmiştir.
• Hava kirleticilerindeki günlük artışlar çeşitli akut sağlık
sorunlarına sebep olmaktadır.
İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNE
OLAN ETKİLER
İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNE
OLAN ETKİLER
• Solunum fonksiyonlarında bozulma
• Solunum sistemi hastalıklarında artış
• Kronik solunum sistemi hastalığı olan kişilerin
hastalıklarının alevlenmesinde artış
İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNE
OLAN ETKİLER
• Kronik kalp hastalığı olan kişilerin hastalıklarının
alevlenmesinde artış
• Kanser görülme sıklığında artış
• Erken ölümlerde artış
RİSK GRUPLARI
Bebekler ve
gelişme
çağındaki
çocuklar
Kronik solunum
ve dolaşım
sistemi hastalığı
olanlar
Gebe ve emzikli
kadınlar
Yaşlılar
Sigara
kullananlar
Düşük
sosyoekonomik
grup içinde yer
alanlar
İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNE OLAN
ETKİLER
KİRLETİCİLER
• Karbonmonoksit (CO)
• Kükürt Oksitler (SOX)
• Azot Oksitler (NOX)
• Uçucu Organik Bileşikler
• Partikül Maddeler (PM)
KARBONMONOKSİT (CO)
• Karbon monoksitin oksijen taşıma kapasitesini azaltması
sonucunda kandaki oksijen yetersizliği nedeniyle kan
damarlarının çeperleri, beyin ve kalp gibi hassas organ ve
dokularda fonksiyon bozuklukları meydana gelmektedir.
KÜKÜRT OKSİTLER (SOX)
AZOT OKSİTLER (NOX)
UÇUCU ORGANİK
BİLEŞİKLER
PARTİKÜL MADDELER (PM)
ALINABİLECEK ÖNLEMLER
• Sanayi tesislerinin mevzuatta öngörülen baca gazı sınır
değerlerine uymaları sağlanmalı,
• Isınmada yüksek kalorili kömürler kullanılmalı, her yıl
bacalar ve soba boruları temizlenmeli,
• Binalarda ısı yalıtımına önem verilmeli,
• Kullanılan sobalar ve kalorifer kazanları kriterlere uygun
olmalı,
ALINABİLECEK ÖNLEMLER
• Doğalgaz kullanımı yaygınlaştırılarak özendirilmeli,
• Kalorifer ve doğalgaz kazanlarının periyodik olarak bakımı
yapılmalı,
• Kalorifercilerin ateşçi eğitim kurslarına katılımı sağlanmalı,
• Yeni yerleşim yerlerinde bölgesel ısıtma sistemleri
kullanılmalı,
ALINABİLECEK ÖNLEMLER
• Toplu taşıma araçları yaygınlaştırılmalı,
• Kent içi ulaşımda uygun meyilli alanlarda bisiklet yolları,
park yerleri, kiralama sistemi oluşturulmalı,
• Kamuoyu bilgilendirilmesi de gerçekleştirilerek bisiklet
kullanımı yaygınlaştırılmalı,
• Euro 4 ve üzeri standartları sağlayan, emisyonları düşük
motorlu taşıtlar tercih edilmeli/desteklenmeli,
ALINABİLECEK ÖNLEMLER
• Isınma ve geri kazanım için atık yakmanın önüne
geçilmesi amacıyla atıklar geri kazanılarak
değerlendirilmeli veya uygun atık yakma tesislerinde
yakılarak bertaraf edilmeli,
• Yerleşim alanları dışında ve hakim rüzgar yönü dikkate
alınarak sanayi tesislerinin yer seçimi yapılmalı, imar
planlarında bu alanların çevresinde yapılaşmalar
önlenmeli,
• Araçların egzoz emisyon ölçümleri periyodik olarak
yapılmalıdır.
TEŞEKKÜRLER