Transcript Infofiche - KU Leuven

Infofiche ‘Je onderwijsportfolio vormgeven’
Dienst Onderwijsprofessionalisering en -ondersteuning
Informatiefiche ‘Je onderwijsportfolio vormgeven’
In dit document lijsten we scenario’s, reflectievragen, materialen,… op die je kunnen helpen om je
portfolio vorm te geven. Dit zijn suggesties bedoeld ter inspiratie, je kiest uiteraard voor een aanpak die
je het beste ligt. Je kan je portfolio vormgeven zoals je zelf wenst.
1. Hoe begin je aan een onderwijsportfolio?
Er zijn verschillende mogelijkheden om te starten:
Optie 1:
- Neem de drie vragen en richtinggevende vragen (toegevoegd aan de kwaliteitsdimensies) door.
- Over welke richtinggevende vragen kan je input geven? Maak een selectie en tracht ze te
koppelen aan de drie vragen.
- Over welke items kan je eventueel relevant materiaal toevoegen? Maak een selectie.
- Maak een keuze of je een ‘doorlopend’ verhaal schrijft waarin de drie vragen verwerkt zijn of
dat je per vraag een antwoord formuleert.
Optie 2:
- In optie 2 bewandel je de omgekeerde weg die hierboven beschreven staat.
- Heb je relevant materiaal als basis voor je portfolio? Maak een selectie.
- Aan welke richtinggevende vragen kan je dit materiaal koppelen?
- Kan je aan de hand hiervan de drie vragen beantwoorden?
- Maak een keuze of je een ‘doorlopend’ verhaal schrijft waarin de drie vragen verwerkt zijn of
dat je per vraag een antwoord te formuleert.
Optie 3:
- Kies een thema als rode draad om je antwoord op de drie vragen uit te werken. Dat kan bijv.
gaan over:
o een onderwijsvernieuwing of een specifieke focus in je praktijk zoals bijv. ‘integratie van
onderzoek in je onderwijs’,
o een initiatief in de opleiding waarvan je de vertaalslag naar je eigen opleidingsonderdeel
maakte,
o een kritisch incident dat voor een wezenlijke verandering zorgde in je onderwijs,
o een metafoor die omschrijft hoe jij naar onderwijs kijkt.
- Je gaat vervolgens te werk zoals bij optie 1 of 2 omschreven.
Merk op dat de richtinggevende vragen een ‘breed’ perspectief innemen. Ze gaan niet enkel over je
eigen opleidingsonderdeel, maar belichten ook het opleidingsperspectief, de KU Leuven als instelling,
de maatschappij. Let op dat de selectie die je maakt toch toelaat voldoende breed over je onderwijs
te reflecteren.
Infofiche ‘Je onderwijsportfolio vormgeven’
Dienst Onderwijsprofessionalisering en -ondersteuning
2. Welke elementen kunnen aan bod komen in je onderwijsportfolio?
Onderstaand schema geeft een overzicht van de verschillende componenten waaruit een
opleidingsonderdeel bestaat. Het schema kan je helpen om in je portfolio na te gaan of alle
elementen aan bod komen.
Wil je meer weten hierover? Beluister en bekijk dit fragment:
http://www.kuleuven.be/onderwijs/werken_opo/bouwstenen_OPO
3. Welke materialen kunnen relevant zijn voor een onderwijsportfolio?
Deze types van materialen kunnen een vertrekpunt zijn om je verhaal op te bouwen. Je kan achteraf
nog beslissen of je dit oorspronkelijke bronnenmateriaal al dan niet toevoegt.
-
Documentatie van onderwijsverbetering of –vernieuwing:
N.a.v. deelname aan een onderwijsproject, werkgroep of ander onderwijsinitiatief:
Misschien participeerde je recent aan een onderwijsproject, onderwijsgerelateerde werkgroep
of initiatief. Heeft jouw deelname hieraan een invloed gehad op je onderwijspraktijk, stel je een
evolutie vast? Wat neem je hieruit mee voor de toekomst? Zijn er relevante materialen om toe
te voegen aan je portfolio?
N.a.v. je deelname aan de opleiding ‘Lesgeven aan de KU Leuven’:
Indien je aan deze opleiding participeerde, kan je gemaakte tussentijdse opdrachten verwerken
in je portfolio of toevoegen als bijlagen. Voorbeelden van opdrachten: optimaliseren van
examenvragen; implementeren van technieken om studenten te activeren in de les; analyse
maken van de integratie van onderzoek in je onderwijs (en in de opleiding); op punt stellen van
feedbackmomenten in je lessenreeks; afstemmen van evaluatievormen met collega’s uit de
opleiding; …
Voeg een reflectie toe op dit werk: Waarom koos je voor deze opdracht? Leverde het de
verhoopte resultaten op? Je ging hierover in gesprek met een collega binnen je
opleiding/faculteit en ook met collega-deelnemers aan de opleiding ‘Lesgeven aan de KU
Leuven’: wat leerde je hieruit? Wat blijft je het meeste bij van deze opdracht? Zal je naar
aanleiding hiervan acties ondernemen op korte/lange termijn?
Infofiche ‘Je onderwijsportfolio vormgeven’
Dienst Onderwijsprofessionalisering en -ondersteuning
-
Lesmaterialen:
Aan de hand van lesmaterialen kan je aantonen op welke manier je je onderwijs vormgeeft. Wat
vertellen een handleiding, hand-outs, een studiewijzer, interactief of mutimediaal leermateriaal,
… over je aanpak en visie? Op welke manieren helpen ze het leren van de studenten? Hoe sluit
dit aan bij de leerdoelen? Is dit materiaal doorheen de jaren veranderd? Heb je hierover
feedback van studenten ontvangen? Hoe zie je dit verder evolueren?
-
ECTS-fiches:
Leg aan de hand van één van je ECTS-fiches uit hoe je onderwijs in elkaar zit. Wat vertelt deze
fiche over je overtuigingen m.b.t. onderwijs en leren? Wat zegt het over je opleidingsonderdeel
en jouw specifieke manier van lesgeven? Toont het aan wat je van je studenten verwacht en
welke rol je zelf speelt?
Indien je aan de opleiding ‘Lesgeven aan de KU Leuven’ deelnam, verfijnde je je leeromgeving
(leerdoelen, werkvormen, evaluatie, …) of werkte je aan een betere afstemming tussen de
verschillende elementen (alignment). Hebben deze aanpassingen geleid tot verbeteringen en
waaruit leid je dit af?
-
Persoonlijke onderwijsvisie:
Schrijf een statement over je persoonlijke visie op onderwijs en leren. Vertel bijv. over hoe je de
rol van de student ziet en hoe je je eigen rol als professor invult, waarom je voor bepaalde
werkvormen kiest, welke evoluties je onderwijspraktijk tot hiertoe kende, …
In de infofiche (zie www.kuleuven.be/onderwijs/onderwijsportfolio/infomap) ontdek je hoe je
een ‘Persoonlijke onderwijsvisie’ kan uitwerken.
-
Vormingsactiviteiten:
Volgde je recent een workshop of een opleiding waarin je nieuwe inzichten over onderwijs
opdeed? Las je een artikel of een boek dat je inspireerde om je onderwijs op een andere manier
te bekijken of aan te pakken? Vertel op welke manier deze activiteiten of materialen een invloed
gehad hebben en wat dit voor jouw praktijk opleverde.
-
Studentenevaluaties:
De resultaten van de online studentenbevraging worden sowieso opgenomen in je
onderwijsdossier. Het is zinvol om in je verhaal (reactie op de drie vragen) hiernaar te verwijzen.
Wat neem je mee van deze resultaten? Welke elementen wil je zeker behouden in je
onderwijspraktijk? Zijn er eventuele aanpassingen die je wilt doen aan je praktijk n.a.v. deze
resultaten (korte/lange termijn)?
-
Producten van studenten:
Producten van studenten (papers, fragmenten van rapporten, ontwerpstukken, …) kunnen ook,
zoals bijv. lesmaterialen, veel vertellen over je onderwijsaanpak. Aan de hand van deze
producten kan je o.a. volgende vragen verduidelijken: Wat voor soorten opdrachten krijgen
studenten?, Hoe draagt de opdracht bij tot het realiseren van de leerdoelen? Hoe stuur je
studenten aan tijdens deze opdracht?, Welke mate van zelfstandigheid verwacht je van hen?
Welke ondersteuning neem jij op, wanneer en hoe ontvangen de studenten feedback?
-
Analyse van examenresultaten:
Ook vertrekkende vanuit het examen van je opleidingsonderdeel kan je toelichten op welke
manier je je onderwijs vormgeeft. Op welke manier is het examen het ‘sluitstuk’ van het
opleidingsonderdeel, i.c. hoe is dit gelinkt aan de leerdoelen? Maak je bijv. een analyse van de
Infofiche ‘Je onderwijsportfolio vormgeven’
Dienst Onderwijsprofessionalisering en -ondersteuning
examenresultaten en wat zegt deze analyse je over het het leren van de studenten? Is het
examen doorheen de jaren veranderd? Hoe zie je dit verder evolueren?
Hierbij kan je bijv. gebruik maken van de tool Examenstatistieken op het tabblad ‘Onderwijs en Studenten’ in KULoket
(voor meer info zie https://icts.kuleuven.be/docs/at/bi/kuloket/a/exstat/Exstat).
De tool geeft voor het gekozen academiejaar, zittijd, opleiding en aantal OPO's examenstatistieken onder de vorm
van tabellen en grafieken met boxplots.
Tot slot, een visualisatie van materialen die relevant kunnen zijn:
Van de docent
Persoonlijke onderwijsvisie
Cursusmateriaal
Lesvoorbereidingen
Opdrachten
Video-opname/weblecture
Van anderen
Lesobservatie
Evaluatie van cursusmateriaal
Van studenten
Papers van studenten
Resultaten van studentenevaluatie(s)
Cijfers van studenten
Mogelijke bronnen die de onderwijseffectiviteit
kunnen aantonen (Kearns & Sullivan, 2011)