Transcript special over verzilting

special over verzilting
-
--
--
Volgens de Europese Unie is verzilting een van de belangrijke
bedreigingen voor bodems. Maar waarom is verzilting zo'n groot
probleem? Henk Ritzema,Assistant Professor bij de leerstoelgroep
Irrigation and Water Engineering van Wageningen Universiteit en
Senior Research bij Alterra-IWRM legt uit:
"De essentie is dat water altijd zout bevat. De Rijn,drinkwater, zelfs een
flesje Spa bronwater bevar altijd een klein percentage zout. De enige
uitzondering hierop is regenwater. Gewassen gebruiken echter alleen
water. het aanwezige zout blijft achter. Dit kan verdwijnen door de
grond of wortelzone uit te spoelen. In veel gebieden zorgt regenwater
hieNoor. Er moet echter altijd meer (regen)water aan een bodem of
worte lzone toegevoegd worden dan dat de plant gebruikt. lk vergelijk
Henk Ritzema in debinnentum van Lumen, campusgebouw van de
Wageningen Umversiteit
het vaak met een mensel jk lichaam. Wij drinken ook meer water dan
dat we eigenlijk nodig hebben, zodat we een paar keer per dag naar
het toilet gaan om alle zouten uit te plassen. Ook raakt het lichaam zout
kwijt door transpiratie. Zweet bevat namelijk ook zouten en die blijven
op de huid achter.·
'Het probleem van verzilting is dat het verhinderd dat een plant of
gewas voldoende vocht kan opnemen. Het voc ht in een plant heeft
"lk vergelijk het uitspoelen
va n grand vaak met het
menselijk lichaa m."
namelijk een iets hogere zoutconcentrati e dan het grondwater, dus
door osmotische krachten kan de plantwortel wate r opnemen. Oat
Vroeger overstroomde de Nijl namelij k elk jaar rond september. Als
werkt allemaal goed totdat deze osmotische kracht verdwijnt. En laat
uiteindelijk het water wegzakte, ontstonden er ideale omstandigheden om
dat nou net gebeuren als de bodem te zout wordt. Een van de eerste
gewas te verbouwen.Vruchtbaar slib bleef immers achter en de grond was
tekenen van verzilting is dat de plant slap gaat hangen.Ondanks dat er
opeen natuurljke manier gedraineerd.Dit werkte goed totdat men besloot
voldoende water in de grond zit, lijkt het alsof de plant te weinig water
om meerdere keren per jaar een gewas te verbouwen. Dammen werden
krijgt. Het probleem is echter dat-de plant geen water kan opneme n."
aangelegd zodat het hele jaar kunstmatig water toegevoegd kon warden.'
Ge"irrigeerde landbouw
"Verzilting komt veelvuldig voor bij ge"lrrigeerde landbouw omdat men
daar oppeNlakte- en grondwater gebruikt om te irrigeren. Dit water bevat
dus een hoeveelheid opgeloste zouten. Een voorbeeld is Egypte. Daar
is duizenden jaren landbouw beoefend zonder dat er sprake was van
verzilting.
Watis verziltlng?
Bij verz ilting (ook welverzouting genoemd) neemt het
zoutgehalte in de bodem, water of lucht geleidelijk toe.
S
"Consequentie van deze landbouwintens ivering
was dat de grondwaterstand het hele jaar hoog
bleef en de doorspoeling verminderde, waardoor
Want wij brengen eigenljk geen water naar onze
gewassen.Ja, af en toe,tijdens warme en droge
zomers zieje weleens sproeiers op het land staan."
probleem komt In Nederland bijvoorbeeld voor
in Zeeland. Op Schouwen-Duivenland heb je
veel brak grondwater.Waar moet daar het water
er steeds meer zout achterbleef inde grand.Om
vandaan komen om door te spoelen? Normaliter
deze landbouwintensivering duurzaam te maken
komt het uit de lucht in de vorm van regen,
moet al het landbouwareaal nu kunstmatig
gedraineerd warden. Wereldwijd heeft ongeveer
10 tot 16% van het ge"irrigeerde areaalte maken
met het probleem van verzilting. In Azie is dit
percentage zelfs 40%. Dit heeft grate gevolgen
voor de voedselvoorziening, omdat per jaar
ongeveer een half miljoen hectare uit productie
wordt genomen.
Ook in het westen van Nederland komt verzilting
voor door de aanwezige brakke ondergrond.
Omdat dit deel van Nederland onder de
"Wereldwijd heeft
1 0-16% van het
ge·i"rrigeerde areaal
te maken met
verzilting,in Azie
zelfs 40%."
maar als het niet genoeg regent, kun je niet
irrigeren. De Zeeuwen kunnen ook geen water
van de Rijn gebruiken.Alternatief is zout tolerante
gewassen gaan verbouwen. Zeekraal is een zeer
zout tolerant gewas maar dat blijven oplossingen
die maar op beperkte schaal werken. Want er
moet natuurlijk wel een markt voor zijn.'
zeespiegel ligt, heb je te maken met opwaartse
kwel welke vaak brak is. Het zout komt hier
Omgaan met verzilting
niet van oppervlaktewater maar uit diepere ·Als je te maken hebt met verzilting kun je twee
bodemlagen.
dingen doen. Of je haalt het zout uit de grand
Naast gei'rrigeerde landbouw heb je ook niet
door water toe te voegen en het zout uit de
ge
irrigeerde landbouw, oftewel regenafhankelijke
grand te spoelen. Jammer genoeg heb je niet
landbouw.In Nederland is vooral hiervan sprake.
altijd genoeg zoet water om dit te doen. Dit
1964
Opening van het
bedrijfspand aan de
Rivierweg, Lathum.
Proefveld van Kalipatnam, India. Foto: Henk Rirzema
Watis A lterra?
Alterra is het kennisinstituut voor de groene leefomgeving. Alterra
maakt deel uit van Wageningen University & Research centre en
bundelt een grate hoeveelheid expertise op het gebied van de groene
ruimte en het duurzaam maatschappelijk gebruik ervan.
A lterra is betrokken bij onder meer de volgende verziltingprojecten:
India:
Egypte:
Advisory Panel for Water Management
Andhra Pradesh Water Management Project
Sinds 1976 werken Nederland en Egypte samen in het Advisory Panel
Alterra-IWRM en de State Agricultural University in Hyderabad zijn
for Water Management. Door de aanleg van de Aswan High Dam
partners In een, door de Wereldvoedselorganisatie FAQ gefinancierd,
werd het mogelijk om het hele jaar door te irrigeren. Om verzilting
onderzoeksproject in 8 dorpen op het platteland van Andhra Pradesh.
tegen te gaan, was het echter noodzakelijk de drainage te verbeteren.
Doel van het project Is om de waterproductiviteit van kanaal- en
Op verzoek van de Egyptische overheid werd het 'Egyptian-Dutch
tankirngatie te verbeteren en deze nieuwe kennis te introduceren bij de
Advisory Panel on Land Drainage' opgericht om de grootschalige
locale boeren. In de proefvelden warden verbeterde watermanagement
aanleg van buizendrainage in de Nijl-vallei en -Delta te begeleiden.
methoden getest. inclus1ef de introductie van buizendrainage om
Tegenwoordig fungeert het Panel als een denktank voor een breed
de verzilting te stoppen. TIJdens het proiect wordt gebruik gemaakt
scala aan onderwerpen op het gebied van beleidsondersteuning die
van de volgende Eijkelkamp apparatuur: handboren, meetband met
betrekking heeft op het waterbeheer. Naast ondersteuning van het
dompelklok en de waternlveau schrijver.
secretariaat van het Panel hebben meerdere Alterra medewerkers, door
de jaren heen, veel onderzoeks- en monitoringactiviteiten ondersteund.
6
www.eijke lkamp.com
Overduidelijke cekenen van verzi/ting (China)
Turkije :
1969
Fons Eijkelkamp komt
officieel in dienst bij het
bedrijf
Verzilting bij druppelirrigatie onder (semi-) aride omstandigheden
Veel landen zijn ge·nteresseerd in technologieen waarmee water
bespaard kan warden,bijvoorbeeld door het gebruik vandruppelirrigatie.
Het gebruik van deze techniek kan echter leiden tot verzilting van de
bodem, wanneer er niet genoeg uitspoeling plaatsvindt. Alterra doet
onderzoek hoe voor verschillende bodemtypes de regenval beter benut
kan warden om zowel de efficientie van de irrigatie en de uitspoeling
Nederla nd:
van zouten te verbeteren. Dit onderzoek, waarbij zoutmeters van
Samengestelde peilgestuurde drainage
Menderes stroomgebied in Turkije.
Eijkelkamp warden ingezet, vindt onder andere plaats in her BOyOk
In Zeeland wordt onderzoek gepland op kleigrond. Samengestelde
drainage wordt hier vergeleken met conventionele drainage. Seide
systemen warden op twee dieptes aangelegd. Naast de vermindering
van de stikstofuitspoeling warden oak de effecten van drainagesysteem
Suriname :
op het optreden van kwel gevolgd. Bij het onderzoek warden zowel
Verrijst Project
debietmeters als waterniveaumeters van Eijkelkamp gebruikt.
Verzilting kan ook optreden door het binnenlaten van brak water. In
Suriname wordr, in samenwerking met de Anton de Korn Universiteit
en het lokale waterschap, onderzoek gedaan naar de verbetering van
de waterhuishoud ing van de rijstpolders inhet Nickerie district. Het doel
1980
van het project is ondermeer om de irrigatie efficientie te verbeteren om
zo de zoutbe lasting door het inlaten van brak water in de droge tijd te
Eijkelkamp betrekt
nieuw gebouw op
industrieterrein in
Giesbeek.
verminderen.
7