Meer mensen met schulden en multiproblematiek

Uit landelijke cijfers blijkt dat slechts één op de drie mensen met problematische schulden zich meldt voor schuldhulpverlening. In eerste instantie richt de schuldhulpverlening zich op het zoeken naar een oplossing met de schuldeisers: het zogenaamde minnelijke traject. Lukt het niet, dan wordt de rechter gevraagd om een oplossing: het wettelijke traject.

Bevindingen

In regio Utrecht heeft 1,4% van de huishoudens in 2012 hulp ontvangen vanuit het minnelijk traject en 0,3% vanuit het wettelijk traject. Landelijk liggen deze cijfers hoger (zie Figuur 1)

[zie ggd-atlas voor gemeentecijfers over aantal wettelijke en minnelijke schuldsaneringen]

Figuur 1.

Percentages van de huishoudens in 2012 dat minnelijke en wettelijke schuldhulpverlening heeft ontvangen uitgesplitst naar Nederland en regio Utrecht. 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 Nederland regio Utrecht Minnelijk traject Wettelijk traject In totaal gaat het om 5531 huishoudens dat in regio Utrecht in 2012 hulp vanuit het minnelijk traject heeft ontvangen. Hiervan is 40% in 2012 nieuw ingestroomd. Helaas is het niet mogelijk om voor regio Utrecht naar trends in voorgaande jaren te kijken omdat de cijfers niet goed zijn bijgehouden. Voor de landelijke cijfers is dit wel mogelijk. Landelijk is te zien dat het aantal aanmeldingen voor hulp tussen 2011 en 2013 met ruim 15% is toegenomen (zie Figuur 2). Ongeveer een kwart van de meldingen belandt uiteindelijk in het wettelijk traject. Door de financiële crisis is het inkomen van veel huishoudens behoorlijk gedaald en dat zorgt voor een groeiende groep mensen met problematische schulden.

Figuur 2.

Aantal meldingen schuldhulpverlening in Nederland van 2010 t/m 2013 uitgesplitst naar minnelijk en wettelijk traject. 100000 90000 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 2010 2011 2012 2013 minnelijk traject wettelijk traject

GGD regio Utrecht

Voor het wettelijk traject zijn in 2012 in regio Utrecht 400 personen toegelaten. Het gaat om 75 zelfstandig ondernemers en 325 particulieren. Ondanks de slechte economie is dit minder dan in 2011 (zie Figuur 3). Net als een daling in 2008 wordt dit veroorzaakt door wijzigingen in de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP). Vanaf 2012 moeten personen namelijk eerst het minnelijk traject bij de gemeenten doorlopen hebben, voordat ze eventueel worden toegelaten tot de wettelijke schuldsanering. De gemeenten bepalen in dit proces de toelatingseisen, die vooral strenger zijn geworden. Dit heeft een remmende werking op de doorstroom naar het wettelijk traject.

Figuur 3.

Aantal toegelaten personen voor wettelijk traject in regio Utrecht van 2006 t/m 2012. 800 700 600 500 400 300 200 100 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 particulieren (Ex-)ondernemers

Bron: RGI GGD Nederland

Adviezen

In het afgelopen jaar is duidelijk naar voren gekomen dat schulden niet op zich zelf staan. Eén op de drie mensen die zich meldt bij schuldhulpverlening is ook bekend bij andere hulpverlenende instanties, zoals Maatschappelijk Werk, GGZ of Centrum voor Jeugd en Gezin. De combinatie van sociale, financiële en psychische problematiek maakt het vaak moeilijk om concrete oplossingen voor de schulden te vinden. Daarom is samenwerking tussen de lokale maatschappelijke organisaties van groot belang. Dit vereist een adequaat gemeentelijk beleid met daarin een duidelijke verankering van schuldhulpverlening. Belangrijk voor gemeente is ook een eigen aanpak te ontwikkelen bij het vroegtijdig aanbieden van schuldhulp. Elke euro die wordt geïnvesteerd in preventie en vroegsignalering van schulden levert uiteindelijk een veelvoud daarvan aan besparingen op.

GGD regio Utrecht